32941 |
hooiboom |
bindboom:
benjbǫu̯m (L331p Swalmen),
bentbaǝm (L282p Achel),
beŋbōm (L265p Meijel),
beŋbǫu̯m (L290p Panningen),
bēntjbǫu̯m (L318b Tungelroy),
bindgeerd:
bindgeerd (Q101p Valkenburg),
bindhout:
bentholt (L271p Venlo),
bentjhǫu̯t (L322p Haelen),
bindhout (L291p Helden),
bīnhōt (Q196p Mheer),
boom:
bōm (Q121p Kerkrade, ...
Q208p Vijlen),
disselboom:
desǝlbǫu̯m (L269p Blerick),
hooibalk:
[hooi]balk (Q007p Eisden, ...
L115p Mook),
hooiboom:
[hooi]bom (K278p Lommel),
[hooi]bum (P051p Lummen, ...
K361p Zolder),
[hooi]būǝm (K318p Berverlo, ...
K314p Kwaadmechelen),
[hooi]bōm (Q112a Heerlerheide, ...
Q113a Welten),
[hooi]bǫu̯m (L295p Baarlo, ...
L269p Blerick,
Q156p Borgloon,
L331b Boukoul,
P186p Gelinden,
L322p Haelen,
L328p Heel,
P197p Heers,
L330p Herten,
L422p Lanklaar,
L321p Neeritter,
L322a Nunhem,
Q098p Schimmert,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen),
[hooi]bǭm (L326p Grathem, ...
L382p Montfort,
L373p Roosteren),
hooipaal:
hooipaal (K318p Berverlo),
hooiwis:
[hooi]wes (L295p Baarlo),
hout:
hǫlt (L269a Hout-Blerick),
karboom:
kɛrbǫu̯m (L324p Baexem),
laadboom:
lāi̯bōm (L266p Sevenum),
lānbōm (Q208p Vijlen),
lāt˱bǫu̯m (L268p Velden),
wagenpaal:
wāgǝpāl (Q037p Vaesrade),
wisboom:
wesbuu̯m (L244c America, ...
L210p Venray),
wesbōm (L192p Bergen, ...
L248p Lottum,
L217p Meerlo,
L245p Meterik),
wesbōǝm (L250p Arcen, ...
L211p Leunen,
L246b Melderslo,
L266p Sevenum,
L214p Wanssum),
wesbūm (L244b Griendtsveen, ...
L246p Horst,
L216a Oostrum),
wesbūǝm (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
wesbǫm (L164p Gennep, ...
L214a Geysteren,
L165p Heijen,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L192a Siebengewald),
wesbǫu̯m (Q111p Klimmen, ...
L268p Velden,
L271p Venlo),
wešbōm (Q039p Hoensbroek),
witsbōm (Q211p Bocholtz, ...
Q113p Heerlen),
wēsbǫm (L164p Gennep),
wē̜i̯ǝš˱bōm (Q209p Teuven),
węršbōm (Q204a Mechelen, ...
Q197p Noorbeek),
węsbōm (Q204a Mechelen, ...
Q203a Reijmerstok),
wishout:
węshǫu̯t (Q111p Klimmen),
wɛshǫu̯t (L294p Neer),
wisselboom:
węsǝlbōm (Q208p Vijlen)
|
Als de wagen volgeladen was, legde men vaak een lange boom over de lengte boven op de met hooi geladen wagen. Door deze boom met touwen aan de wagenbak vast te sjorren werd de lading stevig verankerd en kon er naar de boerderij gereden worden. Het boom werd dan met het touw (zie het volgend lemma) ofwel aan een vast aanhechtingspunt van de wagenbak verbonden, en door middel van een blok of een klos aangespannen (zie het lemma ''blok, klos''), ofwel aan een draaiende àndere boom die onder in de wagenbak was gemonteerd; zie de lemma''s ''vregelpaal'' en ''vregelknuppel''. Deze methode van laden met de hooiboom was echter niet overal gebruikelijk; in de volgende plaatsen werd uitdrukkelijk opgegeven dat men zònder boom, alleen met touwen de lading vastzette: L 192a, 267, 269, 269a (soms gebruikte men wèl een boom), 292, 293, 294, 295, 300, 328, 374, 381, 381b, 434, P 55, Q 10, 15, 19, 30, 32, 99*, 102, 117a, 192, 197, 222. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''.' [N 17, 71; A 13, 18; A 34, 7; Gwn 7, 11; add. uit N 18, 140]
I-3
|
32903 |
hooien, hooibouw |
grazerij:
grāzǝręi̯ (L282p Achel),
hooi maken:
hø̜i̯ mākǝ (Q111p Klimmen, ...
Q111q Ransdaal,
Q117b Rimburg),
hø̜i̯ māxǝ (Q121c Bleijerheide, ...
Q211p Bocholtz),
hooibouw:
hø̜̄i̯bǫu̯ (L247p Broekhuizen, ...
L268p Velden,
L214p Wanssum),
hø̜i̯bǫu̯ (L269p Blerick, ...
Q095p Maastricht,
L266p Sevenum,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
hōu̯i̯bāu̯ (K278p Lommel),
hooibouwent:
hø̜̄i̯bau̯t (L191p Afferden, ...
L159a Middelaar),
hø̜̄i̯bǫu̯t (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
hooien:
(h)ø̜̄ǝ (L369p Kinrooi),
(h)ø̜i̯ǝ (Q011p Boorsem, ...
Q007p Eisden,
L422p Lanklaar,
Q006p Leut,
Q016p Lutterade,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
Q012p Rekem,
L420p Rotem,
L423p Stokkem,
Q013p Uikhoven,
Q008p Vucht),
ho ̝i̯ǝ (P118p Kozen),
hoi̯ǝ(n) (Q168p 'S-Herenelderen, ...
P120p Alken,
P053p Berbroek,
Q163p Berg,
P187p Berlingen,
Q160p Bommershoven,
Q156p Borgloon,
Q159p Broekom,
Q242p Diets-Heur,
P186p Gelinden,
Q002a Godschei,
Q170p Grote-Spouwen,
P195p Gutschoven,
P197p Heers,
Q164p Heks,
Q158a Henis,
K360p Heusden,
P188p Hoepertingen,
Q077p Hoeselt,
Q165p Hopmaal,
Q157p Jesseren,
P055p Kermt,
Q152p Kerniel,
Q167p Koninksem,
Q074p Kortessem,
P057p Kuringen,
Q240p Lauw,
P046p Linkhout,
P051p Lummen,
Q089p Martenslinde,
Q169p Membruggen,
Q182p Nerem,
Q157a Overrepen,
Q161p Piringen,
Q168a Rijkhoven,
Q241p Rutten,
P052p Schulen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
Q181p Sluizen,
P056p Stokrooie,
P121p Ulbeek,
Q166p Vechmaal,
P192p Voort,
Q078p Wellen,
Q155p Werm,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
P177p Zepperen),
hui̯n (K359p Koersel),
hui̯ǝ(n) (P179p Aalst, ...
P113p Binderveld,
P224p Boekhout,
P218p Borlo,
P178p Brustem,
P182p Buvingen,
P049p Donk,
P115p Duras,
Q004p Gelieren Bret,
Q087p Gellik,
Q003p Genk,
Q002a Godschei,
P173p Halmaal,
P050p Herk-de-Stad,
L414p Houthalen,
P219p Jeuk,
P180p Kerkom,
K359p Koersel,
P046p Linkhout,
P176a Melveren,
P183p Mielen-boven-Aalst,
P214p Montenaken,
L312p Neerpelt,
P117p Nieuwerkerken,
L415p Opoeteren,
P177a Ordingen,
P176p Sint-Truiden,
P058p Stevoort,
L270p Tegelen,
Q091p Veldwezelt,
P174p Velm,
P227p Vorsen,
P211p Waasmont,
P118a Wijer,
P172p Wilderen,
P044p Zelem,
Q001p Zonhoven,
Q005p Zutendaal),
huǝ (P176p Sint-Truiden, ...
P044p Zelem),
huǝi̯ǝ (Q002p Hasselt),
hyi̯ǝ (L159a Middelaar),
hȳi̯ǝ (L295p Baarlo, ...
L269p Blerick,
L360p Bree,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L266p Sevenum),
hȳǝi̯ǝ (L244c America, ...
L246p Horst,
L248p Lottum,
L246b Melderslo,
L245p Meterik,
L266p Sevenum),
høi̯ǝ (Q202p Eys, ...
Q203p Gulpen,
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
Q204a Mechelen,
Q112b Ubachsberg,
Q222p Vaals,
Q101p Valkenburg,
Q208p Vijlen),
hø̄i̯ǝ (L191p Afferden, ...
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q203p Gulpen,
Q254p Henri-Chapelle,
Q088p Lanaken,
Q259p Lontzen,
Q034p Merkelbeek,
Q036p Nuth,
Q033p Oirsbeek,
Q248p Remersdaal,
Q168a Rijkhoven,
L192a Siebengewald,
Q278p Welkenraedt),
hø̜̄i̯ǝ(n) (L191p Afferden, ...
L250p Arcen,
L215p Blitterswijck,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L286p Hamont,
L165p Heijen,
L211p Leunen,
L217p Meerlo,
L209p Merselo,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L216p Oirlo,
L163p Ottersum,
L192a Siebengewald,
L385p Sint Odilienberg,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L163b Ven-Zelderheide,
L210p Venray,
L214p Wanssum,
L213p Well,
L215a Wellerlooi),
hø̜̄ǝ (Q284p Eupen, ...
Q202p Eys,
Q113p Heerlen,
Q201p Wijlre),
hø̜ ̝i̯ǝ (Q188p Kanne),
hø̜.i̯ǝ(n) (L295p Baarlo, ...
L324p Baexem,
L327p Beegden,
L300p Beesel,
L297p Belfeld,
L428p Born,
L331b Boukoul,
L247p Broekhuizen,
L323p Buggenum,
Q007p Eisden,
L320a Ell,
L371a Geistingen,
L326p Grathem,
L249p Grubbenvorst,
L322p Haelen,
L320c Haler,
L328p Heel,
L291p Helden,
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L269a Hout-Blerick,
L320p Hunsel,
L321a Ittervoort,
L320b Kelpen,
L298p Kessel,
L434p Limbricht,
L248p Lottum,
L267p Maasbree,
L332p Maasniel,
L292a Maxet,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L322a Nunhem,
L326q Oler,
L290p Panningen,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L268p Velden,
L271p Venlo),
hø̜i̯ǝ(n) (L282p Achel, ...
Q102p Amby,
Q038p Amstenrade,
L333p Asenray / Maalbroek,
L429a Berg,
Q103p Berg / Terblijt,
Q029p Bingelrade,
L269p Blerick,
Q211p Bocholtz,
Q096a Borgharen,
L434a Broeksittard,
L426p Buchten,
Q096p Bunde,
Q071p Diepenbeek,
L431p Dieteren,
L421p Dilsen,
Q027p Doenrade,
L381p Echt,
Q198p Eijsden,
L430p Einighausen,
L419p Elen,
Q017p Elsloo,
Q207p Epen,
Q119p Eygelshoven,
Q202p Eys,
Q021p Geleen,
Q018p Geulle,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q193p Gronsveld,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
L286p Hamont,
Q110p Heek,
Q105p Heer,
Q113p Heerlen,
L330p Herten,
Q187a Heugem,
Q039p Hoensbroek,
L426z Holtum,
Q100p Houthem,
Q121p Kerkrade,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
Q074p Kortessem,
L379p Laak,
Q088p Lanaken,
Q104a Limmel,
L376p Linne,
L377p Maasbracht,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q099p Meerssen,
Q034p Merkelbeek,
Q196p Mheer,
L382p Montfort,
Q018a Moorveld,
Q022p Munstergeleen,
Q096c Neerharen,
L433p Nieuwstadt,
Q197p Noorbeek,
Q036p Nuth,
L427p Obbicht,
L380p Ohé,
Q033p Oirsbeek,
Q198b Oost-Maarland,
Q010p Opgrimbie,
L381b Peij,
L387p Posterholt,
L381a Putbroek,
Q032a Puth,
Q111q Ransdaal,
Q012p Rekem,
L299p Reuver,
Q168a Rijkhoven,
Q117b Rimburg,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q118p Schaesberg,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q030p Schinveld,
Q101a Sibbe / IJzeren,
Q116p Simpelveld,
Q195p Sint Geertruid,
L385p Sint Odilienberg,
Q187p Sint Pieter,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
Q031p Spaubeek,
Q015p Stein,
L378p Stevensweert,
L296p Steyl,
L423p Stokkem,
L432p Susteren,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q222p Vaals,
Q101p Valkenburg,
Q208p Vijlen,
L386p Vlodrop,
Q172p Vroenhoven,
Q117a Waubach,
Q113a Welten,
L375p Wessem,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
hō ̝i̯ǝ (K317a Kerkhoven),
hōi̯ǝ(n) (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q077a Alt-Hoeselt,
Q083p Bilzen,
L317p Bocholt,
P115p Duras,
Q086p Eigenbilzen,
L244b Griendtsveen,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L352p Hechtel,
P197p Heers,
Q094p Hees,
L413p Helchteren,
Q174p Herderen,
P121a Herten,
K360p Heusden,
Q077p Hoeselt,
L414p Houthalen,
P055p Kermt,
L315p Kleine-Brogel,
Q167p Koninksem,
P057p Kuringen,
P187a Kuttekoven,
Q240p Lauw,
K278p Lommel,
Q177p Millen,
Q090p Mopertingen,
L355p Peer,
Q161p Piringen,
Q175p Riemst,
Q158p Riksingen,
Q093p Rosmeer,
Q241p Rutten,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
Q162p Tongeren,
P121p Ulbeek,
Q178p Val-Meer,
Q166p Vechmaal,
Q171p Vlijtingen,
Q084p Waltwilder,
L289p Weert,
Q078p Wellen,
Q164a Widooie,
L354p Wijchmaal,
P172p Wilderen,
P177p Zepperen,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder,
K361p Zolder),
hōu̯ii̯ǝ (K278p Lommel),
hōu̯ǝi̯ǝ (K278p Lommel),
hōǝi̯ǝ(n) (K317p Leopoldsburg, ...
L289b Leuken,
L355a Linde,
L314p Overpelt,
L318p Stramproy,
L289p Weert),
hōǝn (K353p Tessenderlo),
hūiǝn (L314p Overpelt),
hūi̯ǝ(n) (K358p Beringen, ...
K318p Berverlo,
L317p Bocholt,
K316p Heppen,
L316p Kaulille,
K278p Lommel,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
L288a Ospel,
L314p Overpelt,
K357p Paal,
L313p Sint Huibrechts Lille,
L289p Weert),
hūǝ(n) (P048p Halen, ...
K314p Kwaadmechelen,
P047p Loksbergen,
K315p Oostham,
K353p Tessenderlo),
hūǝi̯ǝ(n) (L282p Achel, ...
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
L287p Boeket,
Q071p Diepenbeek,
L353p Eksel,
Q003p Genk,
K316p Heppen,
Q002b Kiewit,
P045p Meldert,
L288p Nederweert,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
L288a Ospel,
K357p Paal,
P107a Rummen,
L318p Stramproy,
L318b Tungelroy,
L289p Weert),
hű̄i̯ǝ(n) (L417p As, ...
L359p Beek,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L360a Gerdingen,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
Q002p Hasselt,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel,
L361p Tongerlo,
L365p Wijshagen),
hǫi̯ǝ (Q072p Beverst, ...
Q083p Bilzen,
Q156p Borgloon,
Q071p Diepenbeek,
Q153p Gors-Opleeuw,
P184p Groot-Gelmen,
Q079p Guigoven,
Q081a Heesveld-Eik,
Q077p Hoeselt,
P220p Mechelen-Bovelingen,
L265p Meijel,
Q082p Munsterbilzen,
P222p Opheers,
Q076p Romershoven,
P223p Rukkelingen-Loon,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q080p Vliermaal,
Q075p Vliermaalroot,
Q078p Wellen),
h˙oi̯ǝ (P188p Hoepertingen, ...
P192p Voort),
h˙ø̜i̯ǝ (Q193p Gronsveld, ...
L319p Molenbeersel,
L371p Ophoven,
L329p Roermond),
oi̯ǝ (P176p Sint-Truiden),
ui̯ǝ(n) (P175p Gingelom, ...
Q002p Hasselt,
P176p Sint-Truiden,
P172p Wilderen),
wǫi̯ǝn (L286p Hamont),
wǭi̯ǝn (L286p Hamont),
ōi̯ǝ (P193p Mettekoven),
ǫi̯ǝ (Q083p Bilzen),
hooiens:
hōi̯ǝs (L355p Peer),
hooienstijd:
hui̯ǝstīt (L366p Gruitrode, ...
L312p Neerpelt),
hūǝstīt (L368p Neeroeteren),
hooierij:
hø̜i̯ǝri (Q009p Maasmechelen, ...
Q018a Moorveld,
Q097p Ulestraten),
hooioogst:
hø̜̄i̯ōgs (Q113p Heerlen),
hø̜̄i̯ōgst (L291p Helden),
hø̜̄i̯ǫu̯s (L372p Maaseik),
hø̜i̯ǫu̯gs (Q099p Meerssen, ...
Q101p Valkenburg),
hø̜i̯ǫu̯gst (Q096p Bunde, ...
Q007p Eisden,
Q202p Eys,
L292p Heythuysen),
hooitijd:
hui̯tęi̯t (Q001p Zonhoven),
hø̜̄i̯tīt (Q191p Cadier, ...
L325p Horn,
L377p Maasbracht,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
Q198b Oost-Maarland,
L371p Ophoven,
L163p Ottersum,
L373p Roosteren,
L163b Ven-Zelderheide),
hø̜i̯tīt (Q111p Klimmen),
hōi̯tai̯t (Q177p Millen),
hű̄i̯tēi̯t (L360p Bree),
in het hooi werken:
ejǝn hø̜i̯ werǝkǝ (Q222p Vaals),
in t hø̜i̯ werkǝ (Q035p Brunssum, ...
L433p Nieuwstadt,
Q111q Ransdaal),
in t hø̜i̯ węrǝkǝ (L434a Broeksittard, ...
L381a Putbroek),
in het hooi zijn:
in t hø̜i̯ zēn (Q101p Valkenburg, ...
Q117a Waubach),
met het hooi bezig zijn:
mit t hø̜i̯ bēzeg zēn (L382p Montfort),
naar het hooi gaan:
nau̯ et hø̜i̯ gē̜n (P172p Wilderen),
oogst:
us (Q078p Wellen),
ǫu̯gs (Q105p Heer),
oogsten:
au̯stǝ (Q101a Sibbe / IJzeren),
ōstǝ (L432a Koningsbosch),
weiderij:
węi̯ǝrii̯ (L295p Baarlo),
weien:
węi̯ǝn (L269p Blerick)
|
De woorden voor het geheel van bewerkingen in de hooibouw te zamen genomen: werken in het hooi op het land. Doorgaans is het algemene begrip "hooien" door een werkwoord uitgedrukt. Soms ook werd het begrip door een zelfstandig naamwoord weergegeven met dezelfde algemene betekenis; deze staan achter in het lemma bijeen. De varianten van het woordtype hooien zijn eerst naar klankkleur (eerst velair en daarna palataal) en dan op lengte (eerst lang, dan kort) geordend. Per klankkleur en lengte staan de diftongen steeds vooraan. Zie ook de klankkaart bij het lemma ''hooi'' (kaart 32). [N 14, 86; N 14, 87; JG 1a, 1b; A 10, 17; A 16, 4; A 28, 1d; L 1 a-m; L 27, 18; S 12; monogr.]
I-3
|
32909 |
hooihark |
grasreek:
grasrē̜k (L318b Tungelroy),
gritsel:
gre ̝tsǝl (P220p Mechelen-Bovelingen, ...
K357p Paal),
gre.tsǝl (Q167p Koninksem, ...
Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
gretsǝl (P120p Alken, ...
K358p Beringen,
P187p Berlingen,
K318p Berverlo,
P113p Binderveld,
P224p Boekhout,
Q156p Borgloon,
P182p Buvingen,
Q071p Diepenbeek,
P049p Donk,
P186p Gelinden,
P175p Gingelom,
P048p Halen,
Q002p Hasselt,
Q158a Henis,
K316p Heppen,
P050p Herk-de-Stad,
K360p Heusden,
P188p Hoepertingen,
P055p Kermt,
Q002b Kiewit,
P118p Kozen,
P057p Kuringen,
K314p Kwaadmechelen,
P047p Loksbergen,
K278p Lommel,
P045p Meldert,
P176a Melveren,
P214p Montenaken,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
P117p Nieuwerkerken,
K315p Oostham,
K357p Paal,
P107a Rummen,
P052p Schulen,
P176p Sint-Truiden,
P058p Stevoort,
K353p Tessenderlo,
Q162p Tongeren,
P174p Velm,
P192p Voort,
P211p Waasmont,
P210a Walsbets,
P212p Walshoutem,
Q078p Wellen,
P211a Wezeren,
P118a Wijer,
P172p Wilderen,
P177p Zepperen,
K361p Zolder),
gri ̞tsǝl (P048p Halen, ...
P188p Hoepertingen,
Q152p Kerniel,
Q074p Kortessem),
gri.tsǝl (Q240p Lauw, ...
Q161p Piringen,
Q162p Tongeren,
Q080p Vliermaal),
gritsǝl (P179p Aalst, ...
Q160p Bommershoven,
P048p Halen,
Q164p Heks,
P188p Hoepertingen,
Q157p Jesseren,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P183p Mielen-boven-Aalst,
K357p Paal,
P189p Rijkel,
Q158p Riksingen,
Q241p Rutten,
K353p Tessenderlo,
Q162p Tongeren,
Q166p Vechmaal,
Q080p Vliermaal,
Q079a Wintershoven,
P177p Zepperen),
grote hooireek:
grūtǝ hø̜̄i̯rē̜k (Q208p Vijlen),
grūǝtǝ hø̜i̯reǝk (Q196p Mheer),
grote reek:
gruǝtǝ rē̜.k (L370p Kessenich),
grōtǝ rē̜.k (Q171p Vlijtingen),
grūtǝ rē̜i̯ǝk (Q203p Gulpen, ...
Q192p Margraten),
grūǝtǝ rēǝk (Q196p Mheer),
grūǝtǝ rē̜k (Q033p Oirsbeek, ...
Q112p Voerendaal),
hark:
hē̜rǝk (L248p Lottum),
hɛrǝk (L269p Blerick, ...
Q018p Geulle,
L298p Kessel),
hɛ̄ ̝rǝk (L247p Broekhuizen, ...
L211p Leunen,
L245p Meterik,
L210p Venray,
L214p Wanssum),
hɛ̄rǝk (L192p Bergen),
hooigritsel:
[hooi]gre ̝tsǝl (P178p Brustem, ...
Q153p Gors-Opleeuw,
P184p Groot-Gelmen,
P195p Gutschoven,
P223p Rukkelingen-Loon,
P121p Ulbeek),
[hooi]gretsǝl (P179p Aalst, ...
P053p Berbroek,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
K361a Boekt Heikant,
Q156p Borgloon,
P218p Borlo,
P115p Duras,
Q002a Godschei,
Q079p Guigoven,
P048p Halen,
Q002p Hasselt,
P050p Herk-de-Stad,
Q157p Jesseren,
P219p Jeuk,
P180p Kerkom,
P055p Kermt,
K359p Koersel,
P057p Kuringen,
K314p Kwaadmechelen,
P046p Linkhout,
P051p Lummen,
P220p Mechelen-Bovelingen,
K315p Oostham,
Q081p Schalkhoven,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P176p Sint-Truiden,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
K353p Tessenderlo,
Q166p Vechmaal,
Q075p Vliermaalroot,
Q078p Wellen,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen,
Q079a Wintershoven,
P044p Zelem,
P177p Zepperen,
K361p Zolder),
[hooi]gri.tsǝl (Q157a Overrepen),
[hooi]gritsǝl (Q160p Bommershoven, ...
Q159p Broekom,
P186p Gelinden,
P197p Heers,
P055p Kermt,
Q152p Kerniel,
Q240p Lauw,
P222p Opheers,
P177a Ordingen,
Q162p Tongeren,
P196p Veulen,
Q080p Vliermaal),
hooigritsel (Q002p Hasselt, ...
P107a Rummen),
hooihark:
[hooi]hē̜rǝk (L247p Broekhuizen, ...
L248p Lottum),
[hooi]hɛrǝk (L295p Baarlo, ...
L300p Beesel,
L297p Belfeld,
L269p Blerick,
L269a Hout-Blerick,
L267p Maasbree,
L290p Panningen,
L299p Reuver,
L266p Sevenum,
L270p Tegelen,
L268p Velden,
L271p Venlo),
[hooi]hɛ̄ ̝rǝk (L244c America, ...
L250p Arcen,
L215p Blitterswijck,
L214a Geysteren,
L246p Horst,
L217p Meerlo,
L246b Melderslo,
L245p Meterik,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum,
L215a Wellerlooi),
[hooi]hɛ̄rǝk (L191p Afferden, ...
L164p Gennep,
L165p Heijen,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum),
hooihark (K318p Berverlo, ...
L377p Maasbracht),
hooikam:
hø̜i̯kamp (Q036p Nuth),
hooikammer:
hø̜i̯kɛmǝr (L427z Nattenhoven),
hooikrab:
hōi̯krap (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
hǫi̯krap (Q156p Borgloon, ...
Q078p Wellen),
hooireek:
[hooi]rei̯ǝk (Q119p Eygelshoven),
[hooi]rek (P118a Wijer),
[hooi]reęk (L420p Rotem),
[hooi]reęx (Q121p Kerkrade),
[hooi]reǝk (Q196p Mheer),
[hooi]rē.k (Q009p Maasmechelen),
[hooi]rēi̯ǝk (Q203a Reijmerstok, ...
Q117a Waubach),
[hooi]rēk (L426p Buchten, ...
Q096p Bunde,
L422p Lanklaar,
Q099p Meerssen,
L382p Montfort,
Q096c Neerharen,
Q198b Oost-Maarland,
Q098p Schimmert,
L423p Stokkem,
Q097p Ulestraten,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
[hooi]rēǝk (Q039p Hoensbroek),
[hooi]rē̜.k (Q168p 'S-Herenelderen, ...
L282p Achel,
L359p Beek,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
Q174p Herderen,
Q077p Hoeselt,
Q188p Kanne,
Q089p Martenslinde,
Q169p Membruggen,
L367p Neerglabbeek,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
Q175p Riemst,
Q181p Sluizen,
Q178p Val-Meer,
Q155p Werm,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
[hooi]rē̜i̯k (Q197p Noorbeek),
[hooi]rē̜k (L324p Baexem, ...
L327p Beegden,
Q019p Beek,
L317p Bocholt,
L428p Born,
L331b Boukoul,
L320a Ell,
Q021p Geleen,
Q004p Gelieren Bret,
L326p Grathem,
Q193p Gronsveld,
L429p Guttecoven,
L322p Haelen,
L328p Heel,
Q113p Heerlen,
L384p Herkenbosch,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
Q039p Hoensbroek,
L426z Holtum,
L325p Horn,
Q002b Kiewit,
Q111p Klimmen,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
L376p Linne,
L316a Lozen,
Q016p Lutterade,
L377p Maasbracht,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L332p Maasniel,
L292a Maxet,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L382p Montfort,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
Q197p Noorbeek,
Q036p Nuth,
L427p Obbicht,
L326q Oler,
L416p Opglabbeek,
L314p Overpelt,
L290p Panningen,
L355p Peer,
L381a Putbroek,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
Q093p Rosmeer,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q020p Sittard,
Q031p Spaubeek,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
Q014p Urmond,
Q037p Vaesrade,
Q101p Valkenburg,
Q208p Vijlen,
L368b Waterloos,
Q117a Waubach,
L289p Weert),
[hooi]rē̜ǝk (Q201p Wijlre),
[hooi]riǝ.k (L422p Lanklaar),
[hooi]riǝk (L421p Dilsen, ...
Q039p Hoensbroek),
[hooi]rāi̯š (Q262p Eynatten),
[hooi]rē̜i̯š (Q222p Vaals),
[hooi]rē̜i̯ǝk (Q204a Mechelen, ...
Q209p Teuven),
[hooi]rē̜x (Q222p Vaals),
[hooi]rīǝk (L372p Maaseik),
[hooi]rɛk (L352p Hechtel, ...
Q009p Maasmechelen,
P174p Velm),
[hooi]rɛ̄k (K278p Lommel),
hooirijf:
hø̜i̯rīf (L326p Grathem),
houten gritsel:
houten gritsel (K317p Leopoldsburg),
hō.tǝ gretsǝl (P197p Heers, ...
Q076p Romershoven),
hō.tǝ gritsǝl (Q165p Hopmaal, ...
P192p Voort),
hōtǝ gre ̝tsǝl (P227p Vorsen),
hōtǝ gretsǝl (P173p Halmaal),
hōǝtǝ gretsǝl (P174p Velm),
hǫu̯tǝ gretsǝl (P220p Mechelen-Bovelingen, ...
P212p Walshoutem),
hǭtǝ gretsǝl (Q156p Borgloon),
ōtǝ gritsǝl (P176p Sint-Truiden),
houten hooihark:
houten hooihark (Q203p Gulpen),
houten kam:
hǫu̯tǝn kamp (Q202p Eys),
houten reek:
hōltsǝ rē̜i̯š (Q222p Vaals),
hōtsǝ rāi̯š (Q262p Eynatten),
hōtǝ rē̜i̯ǝk (Q204a Mechelen),
hōtǝ rē̜k (Q089p Martenslinde),
hōtǝn rē̜k (L354p Wijchmaal),
hǫu̯tǝ rē̜i̯k (Q112b Ubachsberg),
hǫu̯tǝ rē̜k (Q103p Berg / Terblijt, ...
Q202p Eys,
Q193p Gronsveld,
L316a Lozen,
Q192p Margraten,
Q101a Sibbe / IJzeren,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q112p Voerendaal),
hǫu̯tǝ rīǝk (Q032a Puth),
houteren gritsel:
hōtǝrǝ gretsǝl (K358p Beringen),
houteren hooihark:
hø̜̄ltǝrǝ hø̜̄i̯hɛ̄rǝk (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163p Ottersum),
houteren reek:
hø̜i̯tǝrǝ rē̜k (L366p Gruitrode),
hā.tǝrǝn rɛ̄.k (L355p Peer),
hǫu̯tǝrǝ rē̜k (L316p Kaulille, ...
L383p Melick),
hǭutǝrǝ rē̜k (L286p Hamont),
kam:
kãmp (L429a Berg, ...
Q202p Eys,
Q204a Mechelen),
kammer:
kø̜mǝr (Q032a Puth),
kɛmǝr (Q111p Klimmen),
kammereek:
kø̜mǝrē.k (Q007p Eisden),
kø̜mǝr˙ēk (Q008p Vucht),
kamreek:
kømrē ̝ǝ.k (L424p Meeswijk),
kømrē̜k (Q021p Geleen, ...
Q033p Oirsbeek,
Q012p Rekem),
kø̜mreǝk (L422p Lanklaar),
kø̜mrē.k (Q011p Boorsem, ...
Q007p Eisden,
Q009p Maasmechelen,
Q012p Rekem,
L423p Stokkem,
Q013p Uikhoven),
kø̜mrēk (Q096a Borgharen, ...
Q096p Bunde,
Q095p Maastricht,
Q098p Schimmert,
Q097p Ulestraten),
kɛmrēk (Q102p Amby, ...
Q105p Heer,
Q095a Oud-Caberg,
Q099q Rothem),
kɛmrīǝk (Q106p Bemelen),
kleereek:
klīǝrēk (Q097p Ulestraten),
oogstreek:
ǫu̯xstrɛ̄k (L318p Stramproy),
paardshark:
pɛrtshɛ̄rǝk (L250p Arcen),
reek:
rei̯ǝk (Q001p Zonhoven),
reǝk (Q284p Eupen, ...
Q032a Puth),
riǝk (L421p Dilsen, ...
L414p Houthalen,
L420p Rotem),
ri̯āk (Q209p Teuven),
rē ̞k (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
rē ̞ę.k (Q006p Leut),
rē ̞ǝk (Q113p Heerlen, ...
Q001p Zonhoven),
rē.k (Q011p Boorsem, ...
Q010p Opgrimbie),
rēa.k (Q247p Sint-Martens-Voeren, ...
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
rēi̯k (P176p Sint-Truiden),
rēi̯ǝk (Q197p Noorbeek, ...
Q203a Reijmerstok),
rēk (Q038p Amstenrade, ...
L419p Elen,
L369p Kinrooi,
K317p Leopoldsburg,
L377p Maasbracht,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
L290p Panningen,
L420p Rotem,
Q118p Schaesberg,
Q098p Schimmert,
Q096d Smeermaas,
L271p Venlo),
rēǝ.k (L413p Helchteren, ...
Q096c Neerharen),
rē̜.k (Q163p Berg, ...
Q083p Bilzen,
L360p Bree,
Q242p Diets-Heur,
Q087p Gellik,
Q170p Grote-Spouwen,
L366p Gruitrode,
Q094p Hees,
Q077p Hoeselt,
L325p Horn,
Q188p Kanne,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L364p Meeuwen,
Q177p Millen,
L319p Molenbeersel,
Q090p Mopertingen,
L368p Neeroeteren,
Q182p Nerem,
L371p Ophoven,
L358p Reppel,
Q168a Rijkhoven,
L361p Tongerlo,
Q178p Val-Meer,
Q091p Veldwezelt,
Q171p Vlijtingen,
Q172p Vroenhoven,
Q084p Waltwilder,
L354p Wijchmaal,
L365p Wijshagen),
rē̜k (Q168p 'S-Herenelderen, ...
L282p Achel,
Q102p Amby,
L417p As,
L324p Baexem,
Q163p Berg,
Q103p Berg / Terblijt,
L378q Berkelaar,
Q083p Bilzen,
L360p Bree,
Q035p Brunssum,
L381p Echt,
L288c Eind,
L430p Einighausen,
L353p Eksel,
Q017p Elsloo,
Q021p Geleen,
Q003p Genk,
L360a Gerdingen,
L326p Grathem,
L356p Grote-Brogel,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
L322p Haelen,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
L328p Heel,
L291p Helden,
Q174p Herderen,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
Q077p Hoeselt,
L426z Holtum,
L289a Hushoven,
L321a Ittervoort,
L318a Keent,
L320b Kelpen,
Q121p Kerkrade,
L298p Kessel,
L370p Kessenich,
Q176a Ketsingen,
L369p Kinrooi,
L315p Kleine-Brogel,
L289b Leuken,
L434p Limbricht,
L376p Linne,
L316a Lozen,
L377p Maasbracht,
L292a Maxet,
Q204a Mechelen,
L364p Meeuwen,
L265p Meijel,
Q034p Merkelbeek,
L319p Molenbeersel,
Q253p Montzen,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
Q019a Neerbeek,
L367p Neerglabbeek,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
L433p Nieuwstadt,
L322a Nunhem,
Q036p Nuth,
L326q Oler,
L371p Ophoven,
L288a Ospel,
Q003a Oud-Waterschei,
Q012p Rekem,
Q093p Rosmeer,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q247a Sint-Pieters-Voeren,
Q210p Sippenaeken,
Q020p Sittard,
Q015p Stein,
L378p Stevensweert,
L318p Stramproy,
L432p Susteren,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
Q162p Tongeren,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
Q014p Urmond,
Q178p Val-Meer,
Q101p Valkenburg,
Q171p Vlijtingen,
L386p Vlodrop,
Q112p Voerendaal,
L289p Weert,
Q278p Welkenraedt,
L375p Wessem,
L354p Wijchmaal,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
rē̜ǝ.k (Q253p Montzen),
rē̜ǝk (Q278p Welkenraedt),
ręi̯ǝk (Q253p Montzen),
rī.k (Q002p Hasselt),
rīę.k (L419p Elen),
rīǝ.k (L372p Maaseik, ...
Q200p s-Gravenvoeren),
rīǝk (Q200p s-Gravenvoeren, ...
Q032p Schinnen),
rɛk (L360p Bree),
rɛ̄k (L355p Peer),
rijf:
ręi̯f (P055p Kermt),
scheefreek:
šęi̯frē̜k (L291p Helden),
scheidreek:
šęi̯trē̜k (L291p Helden),
scheurreek:
šø̄rre ̞ǝk (Q113a Welten),
šø̄rrēk (Q198b Oost-Maarland),
šø̄rrē̜k (L293p Roggel),
schinderhannes:
schinderhannes (Q099q Rothem),
schoofreek:
šōfrēk (Q204a Mechelen),
schuinse reek:
šø̜i̯nsǝ rē̜.k (Q088p Lanaken),
schurenreek:
šȳrǝnrē̜k (L381b Peij),
schuurreek:
šȳrrēk (Q097p Ulestraten),
šȳrrē̜.k (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
veldgritsel:
vɛlt˲gretsǝl (P176p Sint-Truiden)
|
Grote houten hark gebruikt om het op het land liggend hooi bijeen te halen. Zie afbeelding 11 voor de meest voorkomende vorm. Aan de anderhalf tot twee meter lange steel (zie lemma ''steel van de hooihark'' hieronder) is, doorgaans schuins, een balk bevestigd (zie lemma ''dwarsbalk van de hooihark'') van 60 tot wel 150 cm. breed, waardoorheen 8 tot 15 houten pinnen als tanden zijn aangebracht die aan beide zijden 15 tot 20 cm. uit de balk steken (zie lemma ''tanden van de hooihark''). Vaak is ter versteviging van de constructie een verbinding tussen steel en balk aangebracht; soms wel twee van dergelijke verbindingsstukken aan één zijde van de steel, of aan beide zijden één verbindingsstuk (zie lemma ''steunhoutjes tussen steel en balk''). Behalve bij het hooien wordt de hooihark ook wel incidenteel gebruikt om losliggend stro bijeen te harken in de schuur of bij het aren lezen; zie daar. In verschillende dialecten is het vocalisme van reek "hark" met dat van riek "meertandige vork" samengevallen. De twee termen zijn in betekenissfeer wel nauw verwant, maar etymologische verwantschap wordt meestal niet aangenomen. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 92 en 95b; JG 1b; A 28, 1c; A 41, 26 add.; L 2, 13; L B2, 240; Lu 6, 1c; monogr.]
I-3
|
32946 |
hooikar |
belgelangkar:
belgelangkar (Q198b Oost-Maarland
[(met vaste planken)]
),
bredenkar:
brēi̯ǝrkęr (L321p Neeritter),
dobbelkar:
dǫbǝlkār (Q154p Sint-Huibrechts-Hern, ...
Q155p Werm),
dǫbǝlkē̜r (Q164p Heks, ...
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P176a Melveren,
Q157a Overrepen,
Q161p Piringen,
P121p Ulbeek,
Q078p Wellen,
Q073p Wimmertingen),
dǫbǝlkē̜ǝr (P120p Alken, ...
Q156p Borgloon,
P186p Gelinden,
P184p Groot-Gelmen,
P192p Voort),
dǫbǝlkęr (Q079p Guigoven, ...
Q152p Kerniel,
Q075p Vliermaalroot),
enkelkar:
ēŋkǝlkęr (Q079a Wintershoven),
ē̜ŋkǝlkē̜r (Q164p Heks, ...
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P176a Melveren,
Q157a Overrepen,
Q161p Piringen,
P121p Ulbeek,
Q078p Wellen,
Q073p Wimmertingen),
ę.ŋkǝlkār (Q154p Sint-Huibrechts-Hern, ...
Q155p Werm),
ę.ŋkǝlkē̜ǝr (P120p Alken, ...
Q156p Borgloon,
P186p Gelinden,
P184p Groot-Gelmen,
P192p Voort),
ęi̯ŋkǝlkē̜r (Q156p Borgloon),
ęŋkǝlkęr (Q079p Guigoven, ...
Q152p Kerniel,
Q075p Vliermaalroot),
geledderde kar:
gǝlē̜i̯ǝrdǝ kār (Q209p Teuven),
gǝlɛdǝrdǝ kār (Q204a Mechelen),
hoogkar:
houxkā.r (Q082p Munsterbilzen),
hoxkar (L416p Opglabbeek),
hoǝxkār (L265p Meijel),
hoǝxkęr (L289b Leuken, ...
L371p Ophoven),
huxkar (L317p Bocholt, ...
L368b Waterloos),
huxkē̜.r (L414p Houthalen, ...
Q001p Zonhoven),
huxkęr (L295p Baarlo, ...
L372p Maaseik,
L288a Ospel,
L318p Stramproy,
L318b Tungelroy,
L289p Weert),
huǝxkar (L415p Opoeteren),
huǝxkār (K316p Heppen, ...
K317a Kerkhoven,
K314p Kwaadmechelen,
K315p Oostham,
K359a Stal,
K353p Tessenderlo,
K361p Zolder),
huǝxkē̜r (L282p Achel, ...
L353p Eksel,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
L315p Kleine-Brogel,
L312p Neerpelt,
L314p Overpelt,
L313p Sint Huibrechts Lille),
huǝxkęr (L324p Baexem, ...
L320a Ell,
L320c Haler,
L370p Kessenich,
L288p Nederweert,
L321p Neeritter),
hȳxkar (L416p Opglabbeek),
hōxkęr (L326p Grathem, ...
P055p Kermt),
hūxkā.r (Q003p Genk, ...
Q005p Zutendaal),
hūxkār (L417p As, ...
Q004p Gelieren Bret,
L418p Niel-bij-As,
L355p Peer),
hūxkē̜r (K358p Beringen, ...
L356p Grote-Brogel,
L286p Hamont,
L422p Lanklaar,
P047p Loksbergen,
P051p Lummen,
P045p Meldert,
K357p Paal,
P056p Stokrooie,
L354p Wijchmaal,
P044p Zelem),
hūǝxkar (L359p Beek, ...
L317p Bocholt,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L362p Opitter,
L361p Tongerlo),
hūǝxkē̜r (L316p Kaulille, ...
P047p Loksbergen),
hūǝxkęr (L288c Eind, ...
L369p Kinrooi,
L319p Molenbeersel),
hű̄xkar (L360p Bree, ...
L363p Ellikom,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L365p Wijshagen),
hǫu̯xkęi̯r (P186p Gelinden, ...
P197p Heers),
hǫxkē̜r (Q079a Wintershoven),
hǭxkar (K278p Lommel),
hooikar:
[hooi]kar (L359p Beek, ...
K318p Berverlo,
L360p Bree,
L421p Dilsen,
L419p Elen,
Q021p Geleen,
L422p Lanklaar,
L434p Limbricht,
K278p Lommel,
Q009p Maasmechelen,
Q099p Meerssen,
Q197p Noorbeek,
L416p Opglabbeek,
L358p Reppel,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q035a Rumpen,
L423p Stokkem,
Q101p Valkenburg,
Q091p Veldwezelt),
[hooi]kār (K318p Berverlo, ...
Q002p Hasselt,
Q174p Herderen,
Q188p Kanne,
Q002b Kiewit,
K314p Kwaadmechelen,
Q204a Mechelen,
L265p Meijel,
L355p Peer,
Q161p Piringen,
Q118p Schaesberg,
Q209p Teuven,
Q162p Tongeren,
L268p Velden,
Q208p Vijlen,
Q001p Zonhoven),
[hooi]kē̜.r (L414p Houthalen),
[hooi]kē̜r (L353p Eksel, ...
Q002a Godschei,
P048p Halen,
L286p Hamont,
Q002p Hasselt,
L352p Hechtel,
P051p Lummen,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
L354p Wijchmaal),
[hooi]kē̜ǝr (Q156p Borgloon, ...
Q071p Diepenbeek,
Q078p Wellen),
[hooi]kęr (L295p Baarlo, ...
L324p Baexem,
L300p Beesel,
K358p Beringen,
L269p Blerick,
L320a Ell,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L269a Hout-Blerick,
L370p Kessenich,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
L377p Maasbracht,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
Q076p Romershoven,
L318p Stramproy,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
Q075p Vliermaalroot,
K361p Zolder),
hooiwagen:
[hooi]wagǝl (Q196p Mheer, ...
Q210p Sippenaeken,
Q222p Vaals),
[hooi]wāgǝn (Q203p Gulpen, ...
L271p Venlo),
[hooi]wān (Q202p Eys),
[hooi]wǭgǝ (K318p Berverlo),
kar bet haletten:
kē̜r będ alętǝ (Q156p Borgloon),
kar bet leren:
kē̜r bę lirǝ (P055p Kermt, ...
P054p Spalbeek),
kar met leren:
kār męt līrǝ (L355p Peer),
langkar:
la.ŋkar (Q162p Tongeren),
laŋkar (L244c America, ...
L426p Buchten,
L421p Dilsen,
Q007p Eisden,
L419p Elen,
Q021p Geleen,
Q018p Geulle,
L429p Guttecoven,
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
Q111p Klimmen,
L422p Lanklaar,
L211p Leunen,
Q006p Leut,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
L424p Meeswijk,
L159a Middelaar,
Q096c Neerharen,
Q197p Noorbeek,
Q033p Oirsbeek,
Q198b Oost-Maarland,
Q010p Opgrimbie,
L371p Ophoven,
Q072a Rapertingen,
Q203a Reijmerstok,
Q012p Rekem,
L420p Rotem,
Q098p Schimmert,
L266p Sevenum,
Q020p Sittard,
Q013p Uikhoven,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
Q008p Vucht,
L214p Wanssum,
Q113a Welten),
laŋkā.r (Q072p Beverst, ...
Q081a Heesveld-Eik,
Q082p Munsterbilzen),
laŋkār (Q163p Berg, ...
Q083p Bilzen,
Q211p Bocholtz,
L247z Broekhuizenvorst,
Q087p Gellik,
Q002p Hasselt,
Q094p Hees,
Q174p Herderen,
Q077p Hoeselt,
L246p Horst,
Q188p Kanne,
Q176a Ketsingen,
Q092p Kleine-Spouwen,
Q088p Lanaken,
Q089p Martenslinde,
Q204a Mechelen,
Q090p Mopertingen,
Q082p Munsterbilzen,
Q182p Nerem,
Q175p Riemst,
Q076p Romershoven,
Q093p Rosmeer,
Q118p Schaesberg,
Q096d Smeermaas,
Q209p Teuven,
Q162p Tongeren,
Q178p Val-Meer,
Q091p Veldwezelt,
Q171p Vlijtingen,
Q183p Vreren,
Q172p Vroenhoven,
Q084p Waltwilder,
Q155p Werm,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder,
Q001p Zonhoven),
laŋkē̜.r (Q071p Diepenbeek, ...
Q002a Godschei),
laŋkē̜r (P053p Berbroek, ...
P187p Berlingen,
Q159p Broekom,
P049p Donk,
P115p Duras,
Q002a Godschei,
P173p Halmaal,
Q002p Hasselt,
P050p Herk-de-Stad,
P055p Kermt,
P057p Kuringen,
P046p Linkhout,
P052p Schulen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P176p Sint-Truiden,
P054p Spalbeek,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
Q166p Vechmaal,
Q078p Wellen,
P172p Wilderen,
Q079a Wintershoven,
P177p Zepperen),
laŋkē̜ǝr (P179p Aalst, ...
P187p Berlingen,
P113p Binderveld,
P218p Borlo,
P178p Brustem,
P182p Buvingen,
P186p Gelinden,
P184p Groot-Gelmen,
P195p Gutschoven,
P197p Heers,
P188p Hoepertingen,
Q157p Jesseren,
P176a Melveren,
P177a Ordingen,
P118a Wijer),
laŋkęr (L295p Baarlo, ...
L324p Baexem,
L300p Beesel,
L331b Boukoul,
L381p Echt,
L291p Helden,
L330p Herten,
L332p Maasniel,
L294p Neer,
L290p Panningen,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L271p Venlo),
laŋkɛr (L322p Haelen, ...
L325p Horn,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L377p Maasbracht,
L383p Melick),
laŋǝ kar (L164p Gennep, ...
Q112a Heerlerheide,
L165p Heijen,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L322a Nunhem,
L163p Ottersum,
L266p Sevenum),
laŋǝ kār (Q088p Lanaken, ...
Q204a Mechelen,
L268p Velden,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
laŋǝ kē̜r (P048p Halen),
laŋǝ kē̜ǝr (P175p Gingelom, ...
P174p Velm),
laŋǝ kęr (L320a Ell, ...
L270p Tegelen,
L271p Venlo),
lāŋkar (Q032a Puth),
lāŋkār (L265p Meijel),
lāŋkē̜r (P224p Boekhout, ...
P197p Heers,
Q165p Hopmaal,
P219p Jeuk,
P180p Kerkom,
P118p Kozen,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P117p Nieuwerkerken,
P121p Ulbeek),
ledderekar:
ledǝrǝkār (L386p Vlodrop),
lø̜dǝrǝkār (Q096c Neerharen),
lē̜i̯ǝrǝkar (L317p Bocholt, ...
L424p Meeswijk,
L319p Molenbeersel,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
L423p Stokkem,
L318p Stramproy,
L368b Waterloos),
lęi̯.ǝrǝkar (L417p As, ...
L359p Beek,
L360p Bree,
L421p Dilsen,
L419p Elen,
L366p Gruitrode,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L422p Lanklaar,
Q006p Leut,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel,
L420p Rotem,
L361p Tongerlo,
Q008p Vucht,
L365p Wijshagen),
ledderkar:
lø̜dǝrkar (Q242p Diets-Heur, ...
Q007p Eisden,
Q112a Heerlerheide,
Q088p Lanaken,
Q096d Smeermaas,
Q013p Uikhoven,
Q097p Ulestraten),
lē̜i̯ǝrkar (L317p Bocholt
[(vroeger)]
, ...
L372p Maaseik,
L416p Opglabbeek,
L268p Velden),
lędǝrkar (Q113p Heerlen),
lędǝrkār (Q004p Gelieren Bret, ...
Q003p Genk,
Q176a Ketsingen,
Q005p Zutendaal
[(oud)]
),
lęi̯ǝrkē̜r (P189p Rijkel),
lęi̯ǝrkęr (L322p Haelen, ...
L320c Haler,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L414p Houthalen,
L369p Kinrooi,
L289b Leuken,
L319p Molenbeersel,
L382p Montfort,
L288p Nederweert,
L321p Neeritter,
L322a Nunhem,
L371p Ophoven,
L288a Ospel,
L420p Rotem,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy
[(vroeger)]
,
L289p Weert),
lęi̯ǝrkɛr (L288c Eind),
lɛdǝrkęr (L331b Boukoul
[(zeldzaam)]
, ...
Q071p Diepenbeek,
Q002a Godschei,
L332p Maasniel,
L383p Melick,
L331p Swalmen),
leerkar:
līrkē̜r (K357p Paal
[(zeer oud)]
, ...
P058p Stevoort),
līǝrkar (L244c America),
lere(n)kar:
lęrǝkār (L265p Meijel),
līrǝkār (Q001p Zonhoven),
līrǝkē̜r (L316p Kaulille, ...
P051p Lummen),
līrǝnkē̜r (L286p Hamont),
oogstkar:
uskē̜r (P223p Rukkelingen-Loon, ...
P058p Stevoort,
P196p Veulen
[(vroeger)]
,
Q078p Wellen,
Q079a Wintershoven),
ustkɛ̄r (P058a Schakkebroek, ...
P119p Sint-Lambrechts-Herk),
uǝskār (Q002p Hasselt),
ōskar (Q033p Oirsbeek),
ōskār (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q083p Bilzen,
Q211p Bocholtz,
Q086p Eigenbilzen,
Q173p Genoelselderen,
Q170p Grote-Spouwen,
Q094p Hees,
Q077p Hoeselt,
Q092p Kleine-Spouwen,
Q089p Martenslinde,
Q204a Mechelen,
Q177p Millen,
Q182p Nerem,
Q168a Rijkhoven,
Q241p Rutten,
Q162p Tongeren,
Q166p Vechmaal,
Q183p Vreren),
ōskē̜r (P120p Alken, ...
Q160p Bommershoven,
Q074p Kortessem,
Q076p Romershoven),
ōstkē̜r (P177p Zepperen),
ōxkar (Q198b Oost-Maarland),
ōxskār (Q094p Hees, ...
Q088p Lanaken),
ōxstkār (Q170p Grote-Spouwen, ...
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
ōxstkęi̯r (P047p Loksbergen),
ǫskār (Q119p Eygelshoven, ...
Q158a Henis),
ǫskęr (Q160p Bommershoven, ...
Q071p Diepenbeek,
Q153p Gors-Opleeuw,
Q080p Vliermaal,
Q075p Vliermaalroot),
ǫstkār (Q072p Beverst, ...
L265p Meijel,
Q076p Romershoven,
Q081p Schalkhoven),
ǫu̯skar (L429a Berg
[(vroeger)]
, ...
Q011p Boorsem,
L419p Elen,
Q017p Elsloo,
Q021p Geleen,
Q113p Heerlen,
Q109p Hulsberg,
Q111p Klimmen,
L422p Lanklaar,
L424p Meeswijk,
L433p Nieuwstadt,
Q098p Schimmert,
L432p Susteren,
Q097p Ulestraten),
ǫu̯skār (Q174p Herderen, ...
Q240p Lauw,
Q095p Maastricht,
Q178p Val-Meer,
L386p Vlodrop,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
ǫu̯skęr (L384p Herkenbosch, ...
L330p Herten,
L369p Kinrooi,
L371p Ophoven),
ǫu̯stkar (L370p Kessenich, ...
L372p Maaseik),
ǫu̯stkęr (L288c Eind, ...
P118b Kortenbos,
L381b Peij,
L318p Stramproy),
ǫu̯xskar (L426p Buchten, ...
Q018p Geulle,
L429p Guttecoven,
Q009p Maasmechelen,
Q022p Munstergeleen,
Q019a Neerbeek,
Q096c Neerharen,
Q010p Opgrimbie,
Q032a Puth,
Q012p Rekem,
Q099q Rothem,
Q020p Sittard,
L423p Stokkem,
Q013p Uikhoven,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg,
Q201p Wijlre),
ǫu̯xskār (Q193p Gronsveld, ...
Q192p Margraten,
Q096d Smeermaas),
ǫu̯xskęr (L295p Baarlo, ...
L331b Boukoul,
L381p Echt,
L383p Melick,
L382p Montfort,
L387p Posterholt,
L378p Stevensweert,
L331p Swalmen,
L271p Venlo),
ǫu̯xstkar (L422p Lanklaar, ...
L290p Panningen,
L420p Rotem,
L289p Weert),
ǫu̯xstkęr (L377p Maasbracht, ...
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L374p Thorn),
ǫxskar (Q112a Heerlerheide, ...
Q204a Mechelen,
Q197p Noorbeek,
Q032p Schinnen,
Q091p Veldwezelt),
ǭskar (Q039p Hoensbroek, ...
Q093p Rosmeer,
Q117a Waubach),
ǭu̯xskar (Q111p Klimmen, ...
L422p Lanklaar,
L373p Roosteren,
Q113a Welten),
oogstwagen:
ǫswāgǝ (Q166p Vechmaal),
ǫu̯swāgǝ (Q192p Margraten),
ossekar:
ǫsǝkar (L416p Opglabbeek),
plankenkar:
plaŋkǝkē̜r (L316p Kaulille),
plęŋkǝkar (L317p Bocholt, ...
L360p Bree,
L416p Opglabbeek),
schemelkar:
šīǝmǝlkęr (L322p Haelen),
wagen:
wǭgǝl (P214p Montenaken)
|
De tweewielige kar waarop het hooi, eenmaal gedroogd, van het veld naar de boerderij wordt gebracht. De drie hierboven genoemde typen zijn in dit lemma samengebracht. Vaak is het type niet uit de benaming af te leiden (vergelijk de typen hooikar, oogstkar, hoogkar); voor langkar en ledderkar e.d. mag aangenomen worden dat het om het type van foto a gaat; plankenkar veronderstelt wel de planken zijschotten van foto c. In de kaart zijn alleen de typen hoogkar, langkar en ledder-, leerkar opgenomen. Onder het woordtype langkar zijn ook opgaven als "lange kar" ondergebracht; het is in deze laatste opgaven uit de vorm van het adjectief niet op te maken of om een samenstelling dan wel om een woordgroep gaat. Onder wagen en samenstellingen verstaat men het vierwielige voertuig; in P 214 is dit ook uitdrukkelijk opgegeven. Naar de breedte van de wielen worden de karren met smalle wielen wel aangeduid met enkelkar en die met brede wielen met dubbelkar. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''. Zie afbeelding 16. In de aflevering over de voertuigen op de boerderij (Afdeling 4 van Deel I) zullen alle modellen karren en wagens en al hun onderdelen uitgebreid aandacht krijgen. In afwachting daarvan nemen we hier alvast drie lemmata op over het voertuig waarmee het hooi naar de boerderij wordt gebracht: de hooikar zelf en de twee soorten ladders waarmee het laadvermogen van de kar wordt vergroot. Men kan niet van één enkel type voertuig spreken waarmee het hooi wordt vervoerd. In de tijd waarin het merendeel van het hier behandelde materiaal werd verzameld, kan men een drietal hoofdtypen onderscheiden. Ze staan in afbeelding 16 op de drie foto''s. De kar van foto a, genomen in Genk (Q 3), wordt wel de "oude kar met zijladders" genoemd; deze tweewielige kar heeft een planken bodem, waarop doorgaans drie rongblokken, waarin telkens twee rongen of hooipalen worden gezet en waartegen opvallend lange zijladders rusten. Hierbij kunnen nog andere hulpstukken worden gebruikt, zoals het "voorsel" (L 377) of het "kleine laddertje" (L 312) boven de rug van het trekpaard, of de losse lange hooipalen aan de uiteinden van de ladders. Bij dit soort ladderkarren komt de vregelpaal voor. De kar van foto b heeft kortere zijladders, elk steunend tegen twee rongen en daarbij een voor- en achterladder, de botteriken. De foto is genomen in Neerpelt (L 312). De kar uit Loksbergen (P 47) van foto c is een latere ontwikkeling; deze kar heeft een vaste bak en zijplanken in plaats van zijladders, die weer verhoogd kunnen worden met losse planken. Wanneer men met de oogst gaat rijden, kunnen ook hier grote ladder-achtige constructies aan de voor- en aan de achterkant van de kar geplaatst worden om de laadcapaciteit te vergroten. Daarnaast vindt men ook karren met drie wielen: een aparte voortrein met een, doorgaans klein, wiel. Met name in de grote hoeven van Zuidwest-Haspengouw is de tweewielige kar al vroeg vervangen door de vierwielige wagens, die ook voor de hooioogst worden gebruikt. Deze laatste modellen en de andere onderdelen van de kar zullen in Afdeling 4 behandeld worden.' [N 17, 1; JG 1a, 1b, 2a, 2b; A 42, 7; add uit N 17, 11a, 11b en 15; A 42, 11; monogr.]
I-3
|
32954 |
hooimijt |
berm:
bęrǝm (L250p Arcen),
bɛrǝm (Q196a Banholt, ...
L326p Grathem,
L291p Helden,
L330p Herten,
Q196p Mheer,
L288p Nederweert,
L299p Reuver,
Q101p Valkenburg),
dikke mijt:
dikǝ mē̜.t (Q075p Vliermaalroot),
grote mijt:
grutǝ mē̜.t (Q002a Godschei),
heukel:
hīǝ.kǝl (L367p Neerglabbeek
[(zonder staak)]
),
hooiberg:
[hooi]bɛrǝx (L330p Herten, ...
Q033p Oirsbeek,
Q020p Sittard),
hooiberm:
[hooi]bø̜̄rǝm (L244c America),
[hooi]bɛrǝm (L324p Baexem, ...
L331b Boukoul,
L330p Herten,
L332p Maasniel,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
Q097p Ulestraten,
L268p Velden),
hooihoop:
[hooi]huǝp (L247p Broekhuizen),
[hooi]hūp (L265p Meijel),
[hooi]hōp (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163p Ottersum),
[hooi]hő̜u̯.p (L415p Opoeteren),
hooimijt:
[hooi]mai̯.t (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q163p Berg,
Q242p Diets-Heur,
Q162p Tongeren),
[hooi]mai̯t (Q182p Nerem),
[hooi]mit (L295p Baarlo, ...
L429a Berg,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
L426p Buchten,
L320a Ell,
L326p Grathem,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L320c Haler,
L291p Helden,
L330p Herten,
L426z Holtum,
L321a Ittervoort,
L211p Leunen,
L332p Maasniel,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L382p Montfort,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L322a Nunhem,
L163p Ottersum,
L266p Sevenum,
L423p Stokkem,
L432p Susteren,
L163b Ven-Zelderheide,
L271p Venlo,
L386p Vlodrop,
L214p Wanssum,
P044p Zelem),
[hooi]mī.t (L282p Achel, ...
L417p As,
L359p Beek,
L317p Bocholt,
Q211p Bocholtz,
L421p Dilsen,
L419p Elen,
L363p Ellikom,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
L286p Hamont,
L316p Kaulille,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
L422p Lanklaar,
Q006p Leut,
L372p Maaseik,
Q009p Maasmechelen,
Q204a Mechelen,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L319p Molenbeersel,
L312p Neerpelt,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
Q010p Opgrimbie,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
L314p Overpelt,
Q012p Rekem,
L358p Reppel,
L313p Sint Huibrechts Lille,
L423p Stokkem,
L361p Tongerlo,
Q013p Uikhoven
[(zelden)]
,
Q091p Veldwezelt,
Q008p Vucht,
L365p Wijshagen,
Q005p Zutendaal),
[hooi]mīt (L324p Baexem, ...
Q211p Bocholtz,
L331b Boukoul,
L371a Geistingen,
Q018p Geulle,
Q193p Gronsveld,
Q203p Gulpen,
L322p Haelen,
L325p Horn,
Q111p Klimmen,
Q095p Maastricht,
Q204a Mechelen,
Q022p Munstergeleen,
Q197p Noorbeek,
Q033p Oirsbeek,
Q198b Oost-Maarland,
L290p Panningen,
Q032a Puth,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard,
L331p Swalmen,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
L318b Tungelroy,
Q112b Ubachsberg,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
L289p Weert,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
[hooi]mīǝt (L317p Bocholt, ...
Q113p Heerlen,
L314p Overpelt),
[hooi]mȳ.t (L353p Eksel),
[hooi]mȳt (L315p Kleine-Brogel
[(zelden)]
),
[hooi]mø̄.t (K361p Zolder),
[hooi]mø̄t (K353p Tessenderlo),
[hooi]mē.t (Q089p Martenslinde
[(zelden)]
),
[hooi]mēi̯.t (L420p Rotem),
[hooi]mēi̯t (L360p Bree),
[hooi]mē̜.t (K358p Beringen, ...
P187p Berlingen
[(zelden)]
,
Q072p Beverst,
Q156p Borgloon,
Q159p Broekom
[(zelden)]
,
Q071p Diepenbeek,
P186p Gelinden,
Q002a Godschei,
Q153p Gors-Opleeuw
[(recent)]
,
Q079p Guigoven,
Q002p Hasselt,
L352p Hechtel,
L413p Helchteren,
Q158a Henis,
K360p Heusden,
L414p Houthalen,
Q157p Jesseren,
P055p Kermt,
Q152p Kerniel
[(zelden)]
,
K359p Koersel,
Q074p Kortessem,
P057p Kuringen,
P051p Lummen,
P117p Nieuwerkerken,
Q157a Overrepen,
K357p Paal,
Q076p Romershoven,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
Q080p Vliermaal,
Q075p Vliermaalroot,
Q078p Wellen,
Q079a Wintershoven
[(zelden)]
,
Q001p Zonhoven),
[hooi]mē̜i̯t (K358p Beringen, ...
Q004p Gelieren Bret,
L355a Linde,
L372p Maaseik),
[hooi]mē̜i̯ǝt (Q071p Diepenbeek),
[hooi]mē̜t (K318p Berverlo, ...
P113p Binderveld,
P115p Duras,
P048p Halen,
Q002b Kiewit,
K314p Kwaadmechelen,
K317p Leopoldsburg,
P046p Linkhout,
P047p Loksbergen,
P045p Meldert,
P176a Melveren,
K315p Oostham,
P222p Opheers,
Q161p Piringen,
P107a Rummen,
P176p Sint-Truiden,
P044p Zelem),
[hooi]mē̜ǝ.t (P120p Alken, ...
P053p Berbroek,
P195p Gutschoven,
P188p Hoepertingen
[(zelden)]
,
P118p Kozen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P121p Ulbeek,
P192p Voort,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen,
P177p Zepperen),
[hooi]mē̜ǝt (K316p Heppen, ...
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden),
[hooi]męi̯.t (Q003p Genk, ...
Q081a Heesveld-Eik,
Q077p Hoeselt,
Q082p Munsterbilzen,
L355p Peer,
Q241p Rutten,
L354p Wijchmaal),
[hooi]męi̯t (Q072p Beverst, ...
K317a Kerkhoven,
K278p Lommel),
hoop:
hau̯p (Q101p Valkenburg, ...
L268p Velden),
hōp (Q071p Diepenbeek, ...
Q113p Heerlen,
Q116p Simpelveld),
mijt:
metj (L265p Meijel),
mit (L295p Baarlo, ...
L429a Berg,
L215p Blitterswijck,
L426p Buchten,
L214a Geysteren,
L326p Grathem,
L320c Haler,
L291p Helden,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L246p Horst,
L332p Maasniel,
L217p Meerlo,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L427p Obbicht,
L163p Ottersum,
L387p Posterholt,
L423p Stokkem,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L163b Ven-Zelderheide,
L214p Wanssum),
miǝt (L360p Bree, ...
L164p Gennep,
L266p Sevenum),
mȳ.t (L353p Eksel),
mø̜̄t (K353p Tessenderlo),
māi̯t (Q162p Tongeren),
mē.t (Q170p Grote-Spouwen, ...
Q090p Mopertingen,
Q168a Rijkhoven,
Q084p Waltwilder),
mēt (Q178p Val-Meer),
mē̜.t (Q002a Godschei, ...
L413p Helchteren),
mē̜i̯t (K358p Beringen, ...
L413p Helchteren,
Q077p Hoeselt,
L414p Houthalen,
K278p Lommel,
L355p Peer,
P176p Sint-Truiden),
mē̜i̯ǝt (P175p Gingelom),
mē̜t (K318p Berverlo, ...
P049p Donk,
P048p Halen,
Q002p Hasselt,
P050p Herk-de-Stad,
Q002b Kiewit,
K359p Koersel,
K314p Kwaadmechelen,
K317p Leopoldsburg,
K357p Paal,
P107a Rummen,
P176p Sint-Truiden,
Q178p Val-Meer,
Q078p Wellen,
P044p Zelem),
mē̜ǝ.t (P120p Alken, ...
P052p Schulen,
P121p Ulbeek),
mē̜ǝt (Q156p Borgloon, ...
P047p Loksbergen,
P172p Wilderen
[(zelden)]
,
Q001p Zonhoven),
męi̯.t (Q083p Bilzen, ...
Q003p Genk),
męi̯t (P050p Herk-de-Stad, ...
K278p Lommel,
L372p Maaseik,
P176a Melveren,
K315p Oostham,
L420p Rotem),
mī.t (Q011p Boorsem, ...
L360p Bree,
L419p Elen,
Q087p Gellik,
Q094p Hees,
Q188p Kanne
[(zelden)]
,
L370p Kessenich,
Q088p Lanaken,
L367p Neerglabbeek,
Q096c Neerharen,
L368p Neeroeteren,
L371p Ophoven
[(zelden)]
,
L314p Overpelt,
Q200p s-Gravenvoeren,
Q247p Sint-Martens-Voeren,
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
mīt (L282p Achel, ...
L417p As,
Q249p Aubel,
Q279p Baelen,
L324p Baexem,
Q019p Beek,
Q121c Bleijerheide,
Q211p Bocholtz,
Q156p Borgloon,
L331b Boukoul,
Q198p Eijsden,
Q207p Epen,
Q284p Eupen,
L371a Geistingen,
Q021p Geleen,
L366p Gruitrode,
Q203p Gulpen,
L322p Haelen,
L286p Hamont,
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
Q100p Houthem,
L289a Hushoven,
L289b Leuken,
Q009p Maasmechelen,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q199p Moelingen,
L382p Montfort,
Q018a Moorveld,
L321p Neeritter,
L312p Neerpelt,
Q197p Noorbeek,
Q198b Oost-Maarland,
Q095a Oud-Caberg,
Q032a Puth,
Q012p Rekem,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
L378p Stevensweert,
L318p Stramproy,
L331p Swalmen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q178p Val-Meer,
Q101p Valkenburg,
L268p Velden,
L271p Venlo,
Q117a Waubach,
L289p Weert,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
mīǝt (L317p Bocholt, ...
Q113p Heerlen,
Q012p Rekem),
mɛ̄t (K316p Heppen),
mijt hooi:
mit [hooi] (L425p Grevenbicht / Papenhoven),
mē̜i̯t [hooi] (L355p Peer),
mīt [hooi] (Q198b Oost-Maarland, ...
L416p Opglabbeek,
L270p Tegelen),
oogstmijt:
au̯xstmīt (L381p Echt)
|
Het hooi wordt bij voorkeur op de hooizolder, die doorgaans boven de koestal en naast de schuur ligt, geborgen. Als er echter op de hooizolder of in de schuur onvoldoende plaats is voor de wintervoorraad, bergt men ook hooi in een hooimijt. Het is een zorgvuldig gestapelde ronde (of soms ook vierkante) hoop hooi, waarop soms een dak van stro wordt gelegd om het hooi tegen de regen te beschermen. Bij de modernere uitvoeringen van de hooimijt is dit dak verschuifbaar en hangt het aan een speciale constructie, ofwel aan één stevige paal in het midden van de mijt waaromheen het hooi in de rondte wordt opgestapeld, ofwel tussen een stellage van vier tot zes palen. Dit soort hooimijten worden wel "hooibergen" genoemd; zie achter in het lemma. De constructie van deze mijten wordt behandeld in de aflevering over het erf. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''.' [N 14, 126a; JG 1a, 1b; A 28, 14c; R 14, 23c; Wi 7; add. uit N 14, 126b; A 28, 14c; monogr.]
I-3
|
32953 |
hooimijt zetten |
(hooimijt) aanzetten:
([hooimijt]) ānzętǝn (Q009p Maasmechelen),
(hooimijt) bermen:
([hooimijt]) bɛrǝmǝ (L215p Blitterswijck, ...
L331b Boukoul,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L366p Gruitrode,
L369p Kinrooi,
L332p Maasniel,
L382p Montfort,
L427p Obbicht,
Q020p Sittard,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L268p Velden,
L289p Weert),
bē̜rǝmǝ (L265p Meijel),
bęrǝmǝ (L423p Stokkem),
bɛ.rǝmǝ (L290p Panningen),
bɛrǝmǝ (L320a Ell, ...
L289a Hushoven,
L321a Ittervoort,
Q022p Munstergeleen,
L266p Sevenum,
L318b Tungelroy),
(hooimijt) leggen:
([hooimijt]) lęgǝ (Q178p Val-Meer),
(hooimijt) maken:
([hooimijt]) mākǝ (P175p Gingelom, ...
L326p Grathem,
Q100p Houthem,
Q111p Klimmen,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q197p Noorbeek,
Q033p Oirsbeek,
L420p Rotem,
Q099q Rothem,
Q197a Terlinden,
Q162p Tongeren,
Q117a Waubach,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
([hooimijt]) māxǝ (Q211p Bocholtz),
([hooimijt]) mǭkǝ (Q156p Borgloon, ...
Q077p Hoeselt,
Q198b Oost-Maarland,
P107a Rummen,
Q178p Val-Meer),
(hooimijt) tassen:
([hooimijt]) tasǝ (L286p Hamont, ...
P176p Sint-Truiden),
([hooimijt]) tāsǝ (L312p Neerpelt, ...
L314p Overpelt),
(hooimijt) zetten:
([hooimijt]) zetǝ (L331b Boukoul, ...
L330p Herten,
L325p Horn,
L332p Maasniel,
L265p Meijel,
L322a Nunhem,
L331p Swalmen,
Q101p Valkenburg),
([hooimijt]) zętǝ(n) (L282p Achel, ...
L244c America,
L295p Baarlo,
L324p Baexem,
L429a Berg,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
Q121c Bleijerheide,
L317p Bocholt,
L247p Broekhuizen,
L426p Buchten,
Q071p Diepenbeek,
Q004p Gelieren Bret,
L164p Gennep,
L326p Grathem,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L322p Haelen,
P048p Halen,
L320c Haler,
Q002p Hasselt,
Q113p Heerlen,
Q112a Heerlerheide,
L165p Heijen,
L413p Helchteren,
L291p Helden,
K316p Heppen,
L414p Houthalen,
L370p Kessenich,
Q002b Kiewit,
L422p Lanklaar,
L289b Leuken,
K278p Lommel,
L372p Maaseik,
Q095p Maastricht,
P176a Melveren,
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L416p Opglabbeek,
L163p Ottersum,
K357p Paal,
L355p Peer,
L373p Roosteren,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
L423p Stokkem,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
Q014p Urmond,
Q178p Val-Meer,
L268p Velden,
L163b Ven-Zelderheide,
L386p Vlodrop,
L214p Wanssum,
Q117a Waubach,
Q078p Wellen,
P044p Zelem),
([hooimijt]) zɛ.tǝ (L314p Overpelt),
([hooimijt]) zɛ̄tǝ (L290p Panningen),
mijten:
mitǝ (L429a Berg, ...
L215p Blitterswijck,
L214a Geysteren,
L426z Holtum,
L217p Meerlo,
L416p Opglabbeek,
L387p Posterholt,
L432p Susteren,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
mēi̯tǝ (L360p Bree),
mē̜tǝ (K359p Koersel),
mē̜ǝtǝ (P213p Niel-Bij-Sint-Truiden),
męi̯tǝ (P222p Opheers, ...
L420p Rotem),
mītǝ (Q018p Geulle, ...
Q193p Gronsveld,
Q009p Maasmechelen,
Q192p Margraten,
Q018a Moorveld,
Q022p Munstergeleen,
Q032a Puth,
Q112z Ten Esschen,
Q112b Ubachsberg),
opeenzetten:
ǫpēi̯nzętǝ (Q072p Beverst),
optassen:
ǫptasǝ (L269p Blerick, ...
L265p Meijel),
tassen:
tāstǝ (L366p Gruitrode, ...
L355a Linde)
|
Het opzetten en zorgvuldig schikken van de hooistapel bij de schuur van de boerderij. Zie het lemma ''hooimijt''. Er wordt door de informant uitdrukkelijk aangegeven dat er geen hooimijten werden gezet in: P 173, 174, 177a, 178, 179, 180, 182, 184, 197, 214, 218, 219, 220, 223, 224, 227, Q 7, 154, 155, 160, 164, 165, 166, 167, 169, 171, 172, 174, 175, 177, 179, 181, 240. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: hooimijt. Wanneer het resultaat van de handeling, i.c. de hooimijt, in het woordtype voorkomt, wordt steeds door middel van ø...ŋ verwezen naar de woordtypen van het lemma ''hooimijt''. Vergelijk paragraaf 4.3 voor de opbouw van dit en het volgende lemma.' [N 14, 126b]
I-3
|
32905 |
hooinat |
(het hooi is aan het) broeien:
brøi̯ǝ (Q198b Oost-Maarland),
broei:
brøi̯ (L331p Swalmen),
brø̜i̯ (Q111p Klimmen),
broeinat:
brui̯nāt (L268p Velden),
broeiwater:
brø̜i̯watǝr (Q020p Sittard),
citerne (fr.):
sētǝr (L159a Middelaar),
damp:
damp (K278p Lommel),
grassap:
grassap (K358p Beringen),
graszuur:
grǭǝs˲zur (P176a Melveren),
het uitzweten:
utšwęi̯tǝ (Q098p Schimmert),
hooinat:
høi̯n˙āt (L330p Herten),
hūnat (P048p Halen),
hooisap:
hui̯sap (L312p Neerpelt),
hooiwater:
høi̯wātǝr (L372p Maaseik),
hooizeik:
hø̜i̯zęi̯k (Q009p Maasmechelen),
hooizweet:
huu̯ǝi̯zwii̯ǝt (K357p Paal),
høi̯zwęt (Q033p Oirsbeek),
hø̜i̯zwęi̯t (L326p Grathem),
looi:
loi̯ (Q018p Geulle),
lu̯oi̯ (Q099q Rothem),
sap:
sap (L282p Achel, ...
P175p Gingelom,
L366p Gruitrode,
Q002p Hasselt,
K316p Heppen,
P222p Opheers,
L270p Tegelen),
sāp (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
schimmel:
sxø̜mǝl (P213p Niel-Bij-Sint-Truiden, ...
Q078p Wellen),
šømǝl (L322p Haelen),
vocht:
vocht (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
zeik:
sē̜i̯k (L370p Kessenich),
z˙ɛ̄i̯k (L314p Overpelt),
zuur:
zur (Q193p Gronsveld),
zweet:
zwęi̯t (Q156p Borgloon, ...
L371a Geistingen,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L369p Kinrooi,
L332p Maasniel,
Q098p Schimmert),
zwīt (K359p Koersel, ...
P176p Sint-Truiden),
zwīǝt (L286p Hamont),
šwēs (Q121c Bleijerheide),
šwɛ̄t (Q203p Gulpen),
žwēt (Q112b Ubachsberg, ...
Q117a Waubach),
žwęi̯.t (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
žwęi̯t (Q100p Houthem, ...
Q111p Klimmen,
Q022p Munstergeleen)
|
Het bruine vocht dat uit drogend gras trekt. [N 14, 91]
I-3
|
32241 |
hooipaalkrammen |
karogen:
kɛrǫwgǝ (L294p Neer),
kokers:
kǭkǝrs (L270p Tegelen),
ogen:
uwǝgǝ (K353p Tessenderlo),
ǫwgǝ (Q019b Groot Genhout, ...
Q111p Klimmen,
L434p Limbricht,
L382p Montfort),
oren:
oren (L426p Buchten),
ōǝrǝ (L381p Echt),
rongogen:
roŋǫwgǝ (L270p Tegelen),
trompen:
trompǝ (Q119p Eygelshoven, ...
Q204a Mechelen),
trumpǝ (Q204a Mechelen)
|
Tijdens de oogsttijd worden de voor- en achterwand van de karbak verwijderd. In plaats daarvan wordt er op iedere hoek van de karbak een hooipaal geplaatst. Deze hooipalen worden met behulp van metalen krammen vastgezet. Zie ook afb. 201 en het lemma ɛhooipaalɛ in wld I.13, pag. 62.' [N G, 59f]
II-12
|
34603 |
hooipalen |
bermhouter:
bɛrmhǫu̯tǝr (Q111p Klimmen),
bermpalen:
bɛrmpø̜̄l (L270p Tegelen),
(enkelv)
bɛrmpǭl (L270p Tegelen),
hooipalen:
hooipalen (L384p Herkenbosch),
høi̯pø̜l (L322p Haelen, ...
L270p Tegelen),
(enkelv)
høi̯pōǝl (Q113p Heerlen),
karhouter:
kɛrhǫu̯tǝr (L325p Horn),
karpalen:
karpalen (L214p Wanssum),
karpø̜l (L265p Meijel),
kāǝrpø̄l (L268p Velden),
kɛrpø̄ǝl (L290p Panningen),
kɛrpø̜̄l (L244c America, ...
L294p Neer),
(enkelv)
kɛrpǭl (L295p Baarlo),
oogstpalen:
au̯xstpø̜l (L322p Haelen, ...
L331p Swalmen),
palen:
pø̜̄l (L331b Boukoul, ...
L294p Neer,
L331p Swalmen),
pø̜l (L332p Maasniel, ...
L265p Meijel),
(enkelv)
pu̯ǫl (Q077p Hoeselt),
pōl (L330p Herten),
pǭl (L434p Limbricht)
|
Vier lange palen die op de vier hoeken van de bak van de hoogkar gezet wordt om hooi te vervoeren. Blijkens de geografische spreiding van de opgaven waren de hooipalen vooral in het midden en noorden van Nederlands Limburg in gebruik. [N 17, 40 + 72b; N G, 59e]
I-13
|
32951 |
hooiplukker |
hooihaak:
[hooi]huǝk (P186p Gelinden, ...
P197p Heers,
Q078p Wellen),
[hooi]hōk (Q071p Diepenbeek, ...
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
[hooi]hǫi̯ǝk (K361p Zolder),
[hooi]hǭk (L295p Baarlo, ...
Q111p Klimmen,
K314p Kwaadmechelen,
L211p Leunen,
K278p Lommel,
L321p Neeritter,
L329p Roermond),
hooiplukker:
[hooi]plø.kǝr (L372p Maaseik),
[hooi]pløkǝr (K358p Beringen, ...
K318p Berverlo,
L317p Bocholt,
L164p Gennep,
P048p Halen,
L165p Heijen,
P051p Lummen,
L163p Ottersum,
K357p Paal,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
[hooi]pløʔǝr (K314p Kwaadmechelen, ...
K278p Lommel),
[hooi]plø̄kǝr (K361a Boekt Heikant),
[hooi]plø̜kǝr (L360p Bree, ...
Q111p Klimmen,
L331p Swalmen),
[hooi]plękǝr (L360p Bree, ...
Q002p Hasselt,
Q002b Kiewit),
hooitrekker:
[hooi]trękǝr (L360p Bree),
[hooi]trɛkǝr (K318p Berverlo, ...
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
P044p Zelem)
|
De dubbele ijzeren haak aan een lange houten steel, waarmee los-geladen hooi van de kar werd afgetrokken; zie afbeelding 17. Het werktuig is in de beide Limburgen weinig bekend. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 66; add uit N 18, 140]
I-3
|