e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
hooiruiter bok: bok (Beek, ... ), bǫk (As, ... ), (mv)  bøk (Bocholt, ... ), dakruiter: dakruiter (Maasniel, ... ), driebok: (mv)  dribøk (Neeritter), driepikkel: drē̜ǝ.pikǝl (Voort), drē̜ǝpekǝl (Zonhoven), driepoot: dripøǝt (Houthem), dripōt (Gennep, ... ), dręi̯puǝt (Maastricht), driepootruiter: driepootruiter (Haelen, ... ), droogsel: dręi̯xsǝl (Heesveld-Eik), heukel: ø̜i̯kǝl (Melveren), hooibok: (mv)  [hooi]bøk (Berg, ... ), hooirek: [hooi]rɛk (Maasmechelen), hooiruiter: [hooi]ry.tǝr (Vucht), [hooi]rȳtǝr (Blitterswijck, ... ), [hooi]rø̄.tǝr (Berbroek), [hooi]rø̜̄.tǝr (Ordingen, ... ), [hooi]rø̜̄tǝr (Heppen), [hooi]rø̜̄u̯tǝr (Val-Meer), [hooi]rø̜̜̄i̯tǝr (Ulestraten), [hooi]rø̜i̯.tǝr (Gruitrode, ... ), [hooi]rø̜i̯tǝr (Baexem, ... ), [hooi]rø̜tǝr (Brustem), [hooi]rē̜.tǝr (Godschei, ... ), [hooi]rū.tǝr (Boorsem), hooistaander: [hooi]stø̄ndǝr (Maasmechelen), hooistek: [hooi]stɛk (Gutschoven), houteren hek: hø̜ltǝrǝ hęk (Ottersum, ... ), huist: hūs (Montfort), (mv)  hūzǝr (Klimmen), klaverruiter: klaverruiter (Maasbracht, ... ), leer: līr (Koersel), paardje: pē̜ǝdǝkǝ (Gingelom), pikkel: pekǝl (Zonhoven), rekel: rēkǝl (Hasselt), rooster: rǭstǝr ('S-Herenelderen, ... ), root: (mv)  rȳǝtǝ (Halmaal), ruiter: rui̯tǝr (Heythuysen), rutǝr (Broeksittard), ry.tǝr (Meeswijk, ... ), rytǝr (Gorsem, ... ), rȳi̯.tǝr (Kaulille), rȳtǝr (America, ... ), rø.tǝr (Guttecoven, ... ), rø̄i̯tǝr (Smeermaas), rø̄u̯tǝr (Mechelen), rø̜̄.tǝr (Alken, ... ), rø̜̄i̯.tǝr (Zepperen), rø̜̄i̯tǝr (Beverst, ... ), rø̜̄tǝr (Aalst, ... ), rø̜̄ǝ.tǝr (Hoepertingen, ... ), rø̜̄ǝtǝr (Hasselt), rø̜̄ʔǝr (Kwaadmechelen), rø̜i̯.tǝr (Achel, ... ), rø̜i̯tǝr (Achel, ... ), rø̜tǝr (Helchteren, ... ), rø̜u̯i̯tǝr (Bree), rē̜.tǝr (Godschei, ... ), rę.tǝr (Genk), ręi̯.tǝr (Mopertingen), ręi̯tǝr (Munsterbilzen, ... ), rōu̯tǝr (Maaseik), rūi̯tǝr (Overpelt, ... ), rǫi̯tǝr (Kerkhoven, ... ), rǭu̯tǝr (Linde), (mv)  rȳtǝš (Koningsbosch), rø̜i̯teš (Klimmen, ... ), schraag: šrāx (Sittard), vierpoot: vērpøǝt (Houthem), zespoot: zęspøǝt (Houthem) Uit dunne palen bestaand rek waarop het hooi (en andere gewassen die worden gedroogd) in het veld wordt opgezet. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''; het is in alle voorkomende gevallen regelmatig. Zie afbeelding 14.' [N14, 113a; JG 1a, 1b; A 42, 20e; monogr.] I-3
hooispreidmachine, hooikeerder breker: brɛ̄kǝr (Tongeren), draaier: dreǝi̯ǝr (Obbicht), dręi̯ǝr (Haelen), drɛi̯ǝr (Bocholt, ... ), drɛ̄(ǝ)r (Borgloon, ... ), draaimachine: drɛi̯mǝšin (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), drɛmǝšen (Spalbeek), drɛ̄i̯mǝši.n (Maaseik), grasdraaier: grāsdrɛǝr (Panningen), grasspreider: grāsšprē̜i̯ǝr (Schinveld), hooibreker: [hooi]brēkǝr (Weert), [hooi]brɛ̄kǝr (Halen), hooidraaier: [hooi]driǝi̯ǝr (Ulestraten), [hooi]drēi̯ǝr (Montfort, ... ), [hooi]drēǝr (Einighausen), [hooi]dręi̯ǝr (Boekend, ... ), [hooi]drɛi̯ǝr (Boukoul, ... ), [hooi]drɛ̄i̯ǝr (Meijel, ... ), hooidraaies: hø̜i̯drēi̯ǝš (Puth), hooier: hø̜i̯ǝr (Eijsden, ... ), hōi̯ǝr (Opitter), hōǝi̯ǝr (Kermt), hooierd: høi̯ǝrt (Sint-Pieters-Voeren), hooikeerder: [hooi]kirdǝr (Heerlen), [hooi]kiǝrdǝr (Borgloon, ... ), [hooi]ki̯ɛrdǝr (Opheers), [hooi]kīrdǝr (Tungelroy), hooimachine: [hooi]mǝsen (Zepperen), [hooi]mǝsin (Zepperen), [hooi]mǝši.n (Maaseik, ... ), [hooi]mǝšin (Beringen, ... ), [hooi]mǝšiǝn (Aldeneik), [hooi]mǝšīn (Beverst, ... ), [hooi]mǝš˙en (Lummen), hooischudder: [hooi]sxødǝr (Neerpelt), [hooi]šødǝr (Herten), [hooi]šø̜dǝr (Hoensbroek, ... ), hooispreider: [hooi]sprɛi̯ǝr (Schimmert), [hooi]sprɛ̄i̯ǝr (Oost-Maarland), [hooi]špręi̯ǝr (Brunssum), hooiwender: [hooi]vɛndǝr (Venlo), [hooi]wenjdǝr (Neer  [(naast hȳwenjdǝr)]  ), [hooi]wɛndǝr (Geulle, ... ), [hooi]wɛnǝr (Middelaar), hooiwentel: [hooi]wɛntǝl (Jabeek, ... ), keerder: kirdǝr (Spalbeek, ... ), kiǝrdǝr (Donk, ... ), kiɛrdǝr (Rothem), kērdǝr (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), kīrdǝr (Beringen), keermachine: kirmǝšen (Spalbeek), kirmǝšin (Zolder), kērmǝšin (Ketsingen), kīrmǝšin (Herk-de-Stad), kīrmǝšīn (Genk), kīrmǝš˙ɛn (Lummen), kɛrmǝšīn (Hoeselt), ratofan (?): ratofan (?) (Sint-Pieters-Voeren), schudder: šødǝr (Hoensbroek, ... ), spreidmachine: sprē̜i̯mǝšiŋ (Mheer), spręi̯mǝšin (Rekem), sprɛi̯mǝšin (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), wender: wēnǝr (Milsbeek, ... ), wɛndǝr (Bleijerheide, ... ), wɛ̄nǝr (Heijen), wendmachine: wɛnmǝšin (Lommel), wentelaar: wɛntǝlɛ̄r (Margraten) Het tweewielige werktuig, door paarden getrokken, met een stelsel van doorgaans in de richting van de as van het voertuig draaiende ijzeren harken, waarmee het drogende hooi gekeerd en uiteengespreid wordt. Zie afbeelding 12, en de toelichting bij het volgende lemma voor de benaming hooimachine; ratofan is waarschijnlijk een merknaam. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel (hooi) zie het lemma ''hooi''; het woorddeel is overal regelmatig, behalve in L 294 waar naast het verwachte hø̜i̯-, ook hȳ- wordt opgegeven.' [N J, 5; N J, 6 add.] I-3
hooivenster bermlok: (mv)  bęrǝmlōǝkǝr (Puth), bermvenster: bɛrǝmvenstǝr (Geleen), frontispice: frǫndišpis (Herten), gat: gāt (Bree), gevellok: gīvǝllǭk (Hoensbroek), gevelvenster: gei̯vǝlvinstǝr (Herk-de-Stad), gēvǝlvęnstǝr (Heppen), gevelvenstertje: gīvǝlvenstǝrkǝ (Hoensbroek), gɛ̄vǝlvinstǝrkǝ (Paal), gɛ̄vǝlvęnstǝrkǝ (Lommel), haakgat: hǭk˲gat (Gennep, ... ), hooibandvenstertje: hø̜i̯bant˲vīnstǝrkǝ (Opheers), hooideur: [hooi]di̯ęr (Grote-Spouwen), [hooi]dø̄r (Baarlo, ... ), [hooi]dø̜̄r (Achel), hooideurtje: hø̜i̯dø̜rkǝ (Achel), hǫi̯dørkǝ (Borgloon), hooigat: [hooi]gat (Leopoldsburg, ... ), [hooi]gāt (Boorsem, ... ), [hooi]gǫt (Borlo, ... ), hooihoek: hyi̯hōk (Opglabbeek), hooikot: [hooi]kut (Eigenbilzen, ... ), [hooi]kuu̯ǝt (Kermt), [hooi]kuǝt (Diepenbeek), [hooi]kū.t (Tongeren), [hooi]kūt (Hoeselt, ... ), [hooi]kūǝt (Genk), [hooi]kyt (Rosmeer), [hooi]kǫt (Berverlo, ... ), hooilok: [hooi]lōk (Heugem), [hooi]lō̜k (Buchten, ... ), [hooi]lūǝ.k (s-Gravenvoeren), [hooi]lūǝk (Eijsden), [hooi]lǫak (Eys, ... ), [hooi]lǭak (Sint-Martens-Voeren, ... ), hooiluik: høi̯lūk (Montfort), hø̜i̯lȳk (Gennep), hooiraampje: hø̄i̯rɛmkǝ (Boekend), hooischouw: hoi̯sxǭ (Hechtel), hooislag: hø̄i̯šlāx (Bocholtz), hooistallok: hø̜̄štǝllǭu̯ǝk (Teuven), hø̜i̯štǝllōk (Mechelen), hooivenster: [hooi]venstǝr (Baarlo, ... ), [hooi]vēnstǝr (Eisden), [hooi]vē̜nstǝr (Kwaadmechelen, ... ), [hooi]vē̜ŋstǝr (Sevenum), [hooi]vęnstǝr (Leopoldsburg, ... ), [hooi]vɛnstǝr (Blitterswijck, ... ), hooivenstertje: [hooi]venstǝrkǝ (Sint-Truiden, ... ), insteekvenstertje: enštē̜ ̞k˲venstǝrkǝ (Oirsbeek), kijkgat: kik˲gāt (Opglabbeek, ... ), kɛi̯ǝk˲goǝt (Brustem), kijkuit: kikut (Eisden, ... ), kikuǝt (Kermt), kikūt (Kaulille, ... ), kikǝt (Meldert), kīkoǝt (Neerpelt), kīkut (Bocholt), kīkūt (Boekt Heikant, ... ), klein venstertje: klē̜ ̞ vinstǝrkǝ (Beringen), kot: kyt (Rosmeer), lok: lǭk (Jabeek, ... ), luik: luk (Maasmechelen), luu̯k (Maaseik), lūk (Geistingen, ... ), luik voor hooi: lūk˲ vø̄r hø̜i̯ (Schimmert), oogstgat: ǫu̯xst˲gāt (Haelen), ǫu̯xs˲gāt (Swalmen), opsteekgat: ǫpstē̜ ̞k˲gāt (Stevensweert), opsteeklok: ǫpštēǝklǫak (Hoensbroek), opsteekvenster: ǫpstē̜ ̞k˲venstǝr (Grathem), schelf(t)gat: sxø̜lǝf˲gǭt (Borlo, ... ), sxɛlǝft˲gat (Halen, ... ), sxɛlǝf˲gǫǝt (Rummen), sxɛlǝf˲gǭt (Opheers, ... ), šø̜lǝf˲gat (Waterloos), schelf(t)kot: skęlǝfkūǝt (Opheers), sxęlǝftkǫt (Meldert, ... ), sxɛlǝfkut (Herk-de-Stad), sxɛlǝfkuǝt (Hasselt), sxɛlǝfkyt (Spalbeek), sxɛlǝfkūu̯t (Kiewit), sxɛlǝfkūǝt (Kermt), sxɛlǝftkūt (Lummen), sxɛlǝftkǫt (Lummen), schelf(t)venster: sxɛlǝft˲venstǝr (Linkhout), sxɛlǝft˲vęnstǝr (Tessenderlo), sxɛlǝft˲vɛnstǝr (Berverlo, ... ), sxɛlǝf˲vęnstǝr (Halen), schelftdeur: sxɛlǝft˲dø̄r (Beringen, ... ), šø̜lǝft˱dir (Bree), schelftdeurtje: sxɛlǝft˲dø̄rkǝ (Neerpelt, ... ), scherfgat: sxęrǝf˲goǝt (Hoepertingen), schobbenluik: šǫbǝlūk (Maaseik), schuurkot: šȳrkūt (Tongeren), schuurvenster: sxyrvęnstǝr (Tessenderlo), slag: šlā.x (Ingber), spijker: spikǝr (Tungelroy), spīkǝr (Opglabbeek), stalgat: stalgāt (Eisden), steekgat: stē̜ ̞k˲gāt (Ophoven), steeklok: štēǝklǫak (Hoensbroek), steekluik: stēklūk (Maaseik), stofluik: stǭflūk (Stevensweert), strokot: strōkut (Millen), strovenster: štrūvenstǝr (Helden), štrūǝvenstǝr (Panningen), vangegat: vaŋǝgaǝt (Velm), venster: venstǝr (Klimmen, ... ), vēnstǝr (Mheer), vē̜ ̞nstǝr (Ottersum), venstertje: venstǝrkǝ (Bree), vinstǝrkǝ (Zelem), zolderdeur: zǫldǝrdȳr (Welten), zolderdeurtje: zǫldǝrdø̄rkǝ (Overpelt), zoldergat: zyldǝrgat (Zelem), zøldǝrgat (Boorsem), zǫldǝrgat (Halen), zolderkot: zǫlǝrkut (Zolder), zolderlok: zǫ.ldǝrlōk (Lanaken), zǫldǝrlūǝk (Gronsveld), zoldervenster: zǫ.ldǝrve.nstǝr (Lanaken), zǫldǝrvenstǝr (Bemelen, ... ), zǫldǝrvinstǝr (Vliermaal), zǫldǝrvɛnstǝr (Rotem), zǫlǝrvęnstǝr (Beverst) Bedoeld wordt een venster of luik in de gevel of het dak van de stal waardoor het hooi (soms stro) op de hooizolder getast wordt. Daarnaast kan het venster dienen voor beluchting of belichting. Zie voor de fonetische documentatie van het woord(deel) (hooi) het lemma "hooi" in aflevering I.3. [N 4A, 45b; N 5, 98; monogr.; add. uit N 5A, 56a en 58a] I-6
hooivergaarmachine bijeenkeerder: binkirdǝr (Zolder), hark: hɛ̄rǝk (Middelaar), harkmachine: hɛrǝkmǝsin (Gennep, ... ), hooidraaier: [hooi]drǫu̯ǝr (Grazen), [hooi]drɛi̯ǝr (Boukoul, ... ), [hooi]drɛǝr (Borlo), hooier: huǝi̯ǝr (Berverlo), hø̜i̯ǝr (Eijsden), hooigritsel: [hooi]gritsǝl (Opheers), hooihark: [hooi]hē̜rǝk (Milsbeek, ... ), hooikemmer: [hooi]kø̜mǝr (Einighausen), hooikratser: [hooi]kratsǝr (Boekend), hooimachine: [hooi]mǝši.n (Maaseik), [hooi]mǝšin (Diepenbeek, ... ), [hooi]mǝšīn (Beverst), [hooi]mǝži ̞n (Grote-Spouwen), hooireek: [hooi]rēi̯ǝk (Mheer), [hooi]rēk (Einighausen, ... ), [hooi]rē̜k (Ell, ... ), [hooi]ręi̯k (Margraten), [hooi]rɛi̯ǝk (Mechelen), [hooi]rɛk (Hoensbroek), [hooi]rɛǝk (Heerlen, ... ), [hooi]rɛ̄k (Jabeek, ... ), hooireker: [hooi]rēkǝr (Tungelroy), hooischarder: [hooi]sxē̜rdǝr (Rummen, ... ), [hooi]sxɛrdǝr (Ospel, ... ), [hooi]šārdǝr (Romershoven), [hooi]šɛrdǝr (Neeritter), hooiwender: [hooi]wɛndǝr (Munstergeleen), kam: k˙amp (Sint-Pieters-Voeren), kemmachine: kø.mǝšin (Boorsem, ... ), kemmer: kø̜̄mǝr (Eisden), kø̜mǝr (Einighausen, ... ), kęmǝr (Mechelen, ... ), kemreek: kømrēk (Ulestraten), kratser: krɛtsǝr (Montfort), kuisscharder: kø̜ssxɛrdǝr (Meldert), reek: rei̯ǝk (Mechelen), ri̯ɛk (Sint-Martens-Voeren), rēǝk (Noorbeek, ... ), rīǝk (Puth), rɛ.k (Waubach), reekmachine: rēkmǝšin (Blerick), rekemachine: rękǝmǝšin (Diepenbeek), rijenscharder: rãi̯ǝsxɛ̄rdǝr (Lummen), rɛi̯ǝsxɛ̄rdǝr (Beringen), schar: sxē̜r (Zepperen), scharder: sxē̜rdǝr (Beringen), sxɛrdǝr (Leuken), sxɛ̄rdǝr (Borgloon, ... ), sxɛ̄rǝr (Halen), šɛrdǝr (Haelen), schardermachine: šɛrdǝrmǝšī.n (Haelen), scharmachine: sxē̜rmǝšen (Lummen), sxɛ̄rmǝšen (Spalbeek), sxɛ̄rmǝšin (Hamont, ... ), sxɛ̄ǝrmǝšin (Halen), šarmǝši.n (Maaseik), šarmǝšīn (Geistingen), šārmǝši.n (Riksingen), šārmǝšin (Ketsingen, ... ), šɛrmǝšin (Ittervoort, ... ), tijletrekker: tɛ̄i̯lǝtrɛkǝr (Lommel), wellereek: wɛlǝrē̜k (Swalmen), wender: wɛndǝr (Bleijerheide, ... ), wɛnǝr (Tessenderlo), wendmachine: węnmašen (Tessenderlo) Het tweewielige door paarden getrokken werktuig met een reeks tot de grond reikende grote half-cirkelvormige haken, gebruikt om het uitgespreide hooi weer in rijen bijeen te slepen. Zie afbeelding 13. De zegsman van Q 170 merkt bij zijn opgave hooimachine op dat dat het werktuig zowel diende "om het hooi te spreiden alsook om het weer samen te brengen"; het gaat hier, en bij enkele andere termen zoals hooier, maar ook hooidraaier en wendmachine kennelijk om algemene benamingen voor machines uit de eerste mechanisatie, zonder dat nog sprake is van de onderscheiden doelen die worden uitgedrukt in de lemmatitels van dit en het vorige lemma. Het algemene hooimachine komt ook in het lemma ''hooispreidmachine'' voor. De algemene termen staan bijeen achter in het lemma. Voor de fonetische documentatie van het woorddeel (hooi) zie het lemma ''hooi''. [N J, 6; N J, 5 add.] I-3
hooiveulen hooipens: hūi̯pɛns (Achel), hooiveulen: hoi̯vø̜lǝ (Afferden, ... ), hui̯vø̜i̯lǝ (Rummen), huu̯ǝi̯vø̄.lǝn (Kwaadmechelen), huu̯ǝi̯vø̄lǝ (Tessenderlo), huǝi̯vø̄lǝ (Nederweert), hyi̯vø̄.lǝ (Kinrooi), hø̜̄i̯vø̄.lǝn (Hamont), hø̜i̯vȳlǝ (Thorn), hø̜i̯vȳǝlǝ (Heerlen), hø̜i̯vølǝ (Venray), hø̜i̯vø̄lǝ (Baexem, ... ), kleeveulen: klīǝvȳǝlǝ (Klimmen), kleeveulen in: klīǝvø̄lǝn en (Meeswijk), veuleke in: vø̄lǝʔǝn in (Lommel), veulen van hooi: vø̄lǝn van hø̜i̯ (Urmond) Als een paard tijdens de winter op stal weinig anders dan hooi of ruw voer gegeten heeft, kan het een opgezette buik krijgen, die soms ten onrechte als een teken van drachtigheid wordt beschouwd. Als het opnieuw werkt, wordt het spoedig slank en zegt men "het heeft een hooiveulen". [N 8, 88] I-9
hooiwagen bartolomeus ooievaar: bartələmyms oeievaar (Zonhoven), bietenbok: bietebok (Eigenbilzen), bramelenmeeuwis: JK: contaminatie van bartolomeus + bramelen-? geografisch niet zo waarschijnlijk  braomelemieèwis (Nederweert), spin met lange poten  braomelemeies (Nederweert), Veldeke  braomelemèves (Montfort), zit op braambessen  braomelenmiëwes (Ospel), grondspin: grontspen (Romershoven), hemelse geit: himmelsche geeët (Epen), hiəməlšə xɛt (Sint-Martens-Voeren), h‧iəməlšə g‧eͅt (Sint-Pieters-Voeren), WLD  hīēmelse geit (Epen), holwagen: hōͅlwagə (Hamont), opiliones  hōͅlwagə (Hamont), hondje: hundje (Echt/Gebroek), hoogwagel: naam voor de hooiwagen; cf geval van spelt (graanaflevering) dat via speld tot naald werd!  högwagel (Elen), hooikar: hooikar (Heusden), hooiwagel: (h)euwagel (Stokkem), (h)ujwoͅəgəl (Niel-bij-St.-Truiden), der huijwagel (Hoensbroek), heujwagel (Eisden, ... ), hoeiwagel (Hasselt), hoeiwaogel (Sint-Truiden), hoejwāgəl (Rekem), hoeëiwagel (Hasselt), hoiwōͅgəl (Martenslinde), hoi̯wōͅgəl (Borgloon), hoi̯woͅgəl (Tongeren), hooijwägel (Gors-Opleeuw), hooiwaogel (Bilzen), hooiwoagel (Eigenbilzen, ... ), hooiwôgel (Rosmeer), hōi̯wu̯oͅgəl (Riksingen), hōͅiwōͅgəl (Vliermaal), hōͅjwā.gəl (Opgrimbie), hōͅjwōͅgəl (Bommershoven), hoͅiwagəl (Spalbeek), hoͅi̯wāgəl (Grote-Spouwen), hoͅi̯wōͅgəl (Diepenbeek, ... ), huijwagel (Buchten, ... ), huijwagel, (Maastricht), huiwagel (Amby, ... ), huiwaogel (Wolder/Oud-Vroenhoven), huiwāgel (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), huiwāgəl (Hasselt), hujwōͅgəl (Aalst-bij-St.-Truiden), huywagel (Sint-Pieter), huîjwagel (Maastricht), huəjwōͅxəl (Borlo), huəwaəgəl (Donk (bij Herk-de-Stad)), hūiwāgəl (Beringen, ... ), hūi̯wāgəl (Beringen), hūwāgəl (Loksbergen), hóiwōͅgəl (Ketsingen), höjwagel (Mheer), höywāgəl (Maastricht), høi̯wagəl (Neerharen), høi̯wāgəl (Rekem), højwōͅjəl (Diepenbeek), hø͂ͅjwāgəl (Maastricht), høͅi̯wāgəl (Eisden, ... ), həjəwagəl (Riksingen), oejwəgəl (Mechelen-aan-de-Maas), ujwāgəl (Sint-Truiden), ujwōͅgəl (Sint-Truiden), ujwoͅu̯gəl (Velm), ūjwāgəl (Hasselt), øͅwāgəl (Boorsem), əjwāgəl (Rotem), ’øͅjwāgəl (Meeswijk), eigen spellingsysteem  huiwagel (Hoensbroek, ... ), ged. WLD, ged. eigen spellingsysteem a: dof  huijwagel (Borgharen), gewoon spellingsysteem  hĕŭjwagel (Mheer), idiosyncr.  hojwaogel (Borgloon), huijwagel (Maastricht), huiwagel (Maastricht, ... ), idiosyncr. + soms fon. schrift Engels  huiwagel (Einighausen), o in wogel: lang, dof  hooiwogel (Mal), phalangium opilio  huijwagel (Maastricht), spin met lange poten  huiwagel (Valkenburg), Veldeke  huijwagel (Echt/Gebroek, ... ), huiwagel (Welten), vrij naar het WLD  huiwagel (Klimmen), WLD  huiwagel (Mechelen, ... ), WLD (indien mogelijk)  huijwagel (Grevenbicht/Papenhoven), WLD (zoveel mogelijk)  hèùwagel (Wijk), hooiwagen: heuiwage (Venlo), heujwaan (Schaesberg), heujwage (Heerlerheide), heujwagen (Oirsbeek), heuwage (Lutterade), hoeeiwage (Tungelroy), hoeiwagen (Neerpelt, ... ), hoeëjwaage (Altweert, ... ), hoiwagen (Meeuwen), hoiwagə (Zolder), hojwage (Meijel, ... ), hojwāgə (Hechtel), hooiwage (Weert), hooiwagen (As, ... ), hooiwaoge (Vechmaal), hooiwoage (s-Herenelderen), hoíwage (Meijel), hōjwāgə (Lommel), hoͅi̯woͅgə (Wintershoven), hui-wagen (Urmond), huijwaage (Haelen, ... ), huijwaan (Waubach), huijwage (Baarlo, ... ), huijwagen (Blerick, ... ), huiwaage (Berg-en-Terblijt, ... ), huiwaagen (Eijsden), huiwaagə (Swalmen), huiwaan (Nieuwenhagen, ... ), huiwage (Afferden, ... ), huiwagen (Aldeneik, ... ), huiwaoge (Gronsveld), huiwōͅgən (Zonhoven), huj-wage (Brunssum), hujwage (Brunssum), hujwagə (Maaseik), hujwaxə (Neerpelt), hujwōͅgə (Genk, ... ), huu-u-jwage (Meterik), huuiwagen (Sevenum), huujwage (Bree), huuwage (Sevenum), huuəjwage (Horst), huuəwage (Sevenum), huíwage (Hout-Blerick), huîjwage (Geistingen), huəjwōͅgə (Beverlo), huəwaəgən (Zelem), hūiwāgən (Sint-Huibrechts-Lille), hūījwage (Velden), hūəjwaagɛ (Meterik), hŭjwaan (Eys), hy(3)̄əwāgən (Opglabbeek), hyijwāgə (Bree), hòjwaage (Meijel), höj-wa-ge (Blitterswijck), höjwage (Castenray, ... ), höjwagen (Schinveld), hööjwaage (Gennep, ... ), hööjwage (Gennep), høi̯wāxə (Sint-Martens-Voeren), høͅjwāgə (Geistingen), uiwage (Lutterade), uiwāgə (Elen), [verbindingsboogje onder uu-e  huuejwage (Lottum), afwijkend van Veldeke  huijwaage (Heerlen), Bree Wb.  huijwage (Bree), eigen spellingsysteem  ene huiwāge (Jabeek), heuwage (Caberg), hui-waage (Horn), huijwage (Ell), huiwage (Beek, ... ), huiwagen (Stein), hujwagen (Mesch), fonetisch mits bedoeld als vraag 2/3, dan: -  huiwage (Oirsbeek), idiosyncr.  heuwagen (Grathem), huiwage (Blerick, ... ), huiwagen (Sittard, ... ), idiosyncr. uitspraak als het franse loeil = oog  hoeijwage (Oirsbeek), spin met lange poten  hooiwagen (Grathem), huijwage (Sittard), spin, soort  häu’waan (Bleijerheide, ... ), teek  huiwagen (Venlo), Tegelen Wb.  huijwaage (Tegelen), Veldeke  einen hoeëjwage (Boeket/Heisterstraat), hooiwaage (Eksel), huijwage (Montfort), huijwagen (Echt/Gebroek), huiwaan (Bocholtz), huiwage (Roermond, ... ), ’n huiwaoëge (Eijsden), Veldeke (iets gewijzigd)  hui’wage (Tegelen), WBD  huiwaage (Obbicht), WBD additie bij vraag 112: hooiwagen  hòjwaagə (Meijel), WLD  eine huijwage (Maasniel), hoejweege (Weert), huijwage (Tungelroy), huiwaage (Panningen), huiwage (Boekend, ... ), huiwaoge (Oost-Maarland), huiwoage (Gronsveld), hööjwagen (Milsbeek, ... ), WLD Additie bij vraag 5: Er bestaat alleen een afzonderlijke naam voor de spin met uitzonderlijk lange poten, nl. huiwage  huiwage (Roermond), ö lang  höjwage (Blitterswijck, ... ), hooizolder: huizolder (Heugem), krotenspin: slecht te lezen  krütəspän (Montzen), kruiwagen: kruiwage (Neeritter), langbeen: laŋbiən (Tessenderlo), loa-ngbeen (Wellen), langpoot: langkpoet (Kermt), langpoeet (Tungelroy), langput (Lummen), laŋkpou̯t (Hoepertingen), laŋput (Lummen), eigen spellingsysteem  langpoet (Wijk), luiwagen: luiwage (Venlo), luiwagen (Venlo), spin met lange poten  luiwagen (Venlo), muurspin: my(3)̄rspen (Halen), ooievaar: ojəvōͅr (Bilzen), ujevaar (As, ... ), pater langbeen: potərlaŋbin (Herk-de-Stad), pōətər laŋbiən (Halen), pōͅi̯tərlaŋbiən (Halen), pōͅu̯ətər laŋbīn (Linkhout), päiter lānkbēĕn (Gelinden), pieter langbeen: piətər laŋəbiən (Brustem), pɛtər laŋben (Opheers), poppenschreur: poppesjruër (Tungelroy), roppeschaar: [? - onleesbaar]  .roppes.heur (Weert), spin: speͅn (Hoepertingen, ... ), špeͅn (Welkenraedt), spinnenjager: WLD  spinnejäger (Weert), teek: niet opgenomen  tèèk (Nunhem), wagen: wage (Maaseik), zesspin: zesspen (Welkenraedt) hooiwagen [N 26 (1964)], [N 83 (1981)], [ZND 01 (1922)], [ZND 01u (1924)] || hooiwagen (insekt) [SGV (1914)] || hooiwagen, bastaardspin || hooiwagen, bastaardspin (phalangium cornutum L.) [DC 54 (1979)] || hooiwagen, insect met lange poten || hooiwagen, langpotige spin || langpootspin || langpotig insect || spin [ZND B2 (1940sq)] || spin met lange poten [hooiwagen, huiwagel, luiwagen, brameleniewes] [N 26 (1964)] || spin, soort III-4-2
hooizolder, koestalzolder, schelf balken: balǝkǝ (Bergen, ... ), balker: balǝkǝr (Gennep, ... ), berm: bɛ.rǝm (Dilsen, ... ), bermzolder: bɛrǝmzøldǝr (Eygelshoven), boven de koeien: bōvǝ dǝ kø̄i̯ (Meerssen), boven de koestal: bōvǝ dǝ kustal ('S-Herenelderen), bōvǝ dǝ kōsta.l (Maasmechelen), bǭvǝ dǝ kōštal (Born, ... ), bǭvǝ dǝ kōštāl (Amby), boven de stal: boven de stal (Walshoutem), bǭvǝ dǝ štalǝ (Oirsbeek), boven de stallen: bǭvǝ dǝ štɛl (Einighausen, ... ), dek: dęk (Lanklaar  [(hier werd vroeger het hooi geborgen)]  ), het hooi: ǝt hø̜̄i̯ (Hout-Blerick), hooibalker: hø̜̄i̯balǝkǝr (Gennep, ... ), hǫi̯balǝkǝr (Middelaar), hooiberm: huibɛ̄.rǝm (Veldwezelt), hø̜.i̯bɛ.rǝm (Dilsen, ... ), hōi̯bɛ̄.rǝm (Zichen-Zussen-Bolder), ø̜.i̯bɛ.rǝm (Leut  [(idem of in de schuur)]  , ... ), hooibodem: hø̜i̯bǭm (Eynatten), hooischelf(t): hoi̯sxɛ.lǝf (Alken, ... ), hoi̯sxɛlǝf (Vliermaalroot, ... ), hoi̯šɛ.lǝf ('S-Herenelderen  [(in de "schuil")]  ), hui̯sxɛ.lǝf (Stevoort, ... ), hui̯sxɛlǝf (Binderveld, ... ), hui̯sxɛlǝft (Berverlo, ... ), hui̯šɛlǝf (Genk), huǝi̯sxɛlǝft (Kwaadmechelen, ... ), huǝsxɛlǝft (Halen), huǝšɛlǝft (Loksbergen), hȳi̯sxęlǝf (Lottum), hȳǝi̯sxɛlǝf (Melderslo), hø̜̄i̯sxɛlǝf (Blitterswijck, ... ), hø̜̄i̯sxɛlǝft (Venray), hø̜.i̯šɛlǝf (Maaseik), hø̜i̯sxɛlǝf (Blerick, ... ), hø̜i̯šɛlǝf (Helden), hø̜i̯šɛlǝft (Dilsen), hōi̯šɛ.lǝf ('S-Herenelderen  [(in de "schuil")]  , ... ), hōǝi̯šɛlǝft (Stramproy), hő̄i̯sxɛlǝft (Peer), hūi̯sxɛlǝft (Beringen, ... ), hű̄i̯šɛ.lǝf (Ellikom), hű̄i̯šɛ.lǝft (Wijshagen), hǫi̯sxɛlǝf (Geysteren, ... ), hǫi̯sxɛlǝft (Hamont), hǫi̯šɛlǝf (Vliermaal), h˙ø̜i̯šɛlǝf (Lanaken), ui̯sxɛlǝf (Brustem), ø̜.i̯šɛlǝf (Maaseik), hooischelm: hoi̯šęlǝm (Diets-Heur), hooistal: (h)ui̯[stal] (Brustem, ... ), (h)ǫi̯[stal] (Bilzen), hoi̯[stal] (Berg, ... ), hui̯[stal] (Boekhout, ... ), høštǝl (Eupen, ... ), hø̄ ̞štǝl (Teuven), hø̄i̯.štǝl (Moresnet), hø̄i̯štǝl (Mechelen, ... ), hø̜̄.štǝl (Sint-Martens-Voeren, ... ), hø̜.i̯[stal] (Beegden, ... ), hø̜i̯.stǝl (s-Gravenvoeren), hø̜i̯.štǝl (Remersdaal), hø̜i̯[stal] (Cadier, ... ), hø̜i̯štǝl (Lontzen, ... ), hōi̯[stal] (Hees, ... ), hōi̯stǝl (Mopertingen), hǫ ̝i̯[stal] (Beverst, ... ), h˙ø̜ ̝i̯[stal] (Vaals), h˙ø̜i̯[stal] (Eys), ø̜̄.i̯[stal] (Boorsem, ... ), hooitas: hoi̯tas (Wellen), hø̜i̯tas (Diepenbeek), hő̜i̯tas (Diepenbeek), hūi̯tas (Heppen), hǫi̯tas (Diepenbeek), hǫi̯tás (Vliermaal), hooizolder: hoi̯zǫldǝr ('S-Herenelderen, ... ), hoi̯zǫlǝr (Mal, ... ), hoi̯zǭlǝr (Beverst), hui̯zǫldǝr (Borlo, ... ), hui̯zǫlǝr (Gelieren Bret), huǝi̯zǫldǝr (Berverlo), hyǝi̯zǫldǝr (Lottum), hȳǝzøldǝr (Sevenum), hø ̝.i̯zøldǝr (Jabeek, ... ), hø ̝.i̯zø̜lǝr (Vaals), høi̯zǫldǝr (Eijsden), hø̄zøldǝr (Wijlre), hø̜̄i̯zōldǝr (Wanssum), hø̜̄i̯zǫldǝr (Afferden, ... ), hø̜̄i̯zǭldǝr (Wanssum), hø̜.i̯zøldǝr (Brunssum, ... ), hø̜.i̯zø̄ldǝr (Nuth), hø̜.i̯zø̜ldǝr (Aldeneik, ... ), hø̜.i̯zǫldǝr (Amby, ... ), hø̜i̯zoldǝr (Margraten), hø̜i̯zøldǝr (Eisden), hø̜i̯zø̜ldǝr (Margraten), hø̜i̯zǫlǝr (Diepenbeek), hø̞ ̞.i̯zø̜ldǝr (Bocholtz, ... ), hø̞ ̞.i̯zǫldǝr (Mheer), hōi̯zaldǝr (Hees, ... ), hōi̯zalǝ(r) (Val-Meer), hōi̯zǫldǝr (Tongeren), hōi̯zǫlǝr ('S-Herenelderen, ... ), hő̜zǫlǝr (Diepenbeek), hūi̯zǫldǝr (Kiewit, ... ), hūǝi̯zø̜ldǝr (Eind), hūǝi̯zǫldǝr (Stramproy), hűi̯zǫldǝr (Bree, ... ), hǫi̯zǫldǝr (Middelaar, ... ), hǫi̯zǫlǝr (Hoeselt, ... ), h˙ø̜ ̝i̯zø̜lǝr (Vaals), h˙ø̜i̯zøldǝr (Eygelshoven, ... ), h˙ø̜i̯zø̜ldǝr (Berg / Terblijt, ... ), h˙ø̜i̯zǫldǝr (Gronsveld, ... ), ui̯zǫldǝr (Brustem, ... ), ø̜.i̯zøldǝr (Boorsem, ... ), ø̜.i̯zø̜ldǝr (Maaseik, ... ), ø̜i̯zøldǝr (Eisden), ōi̯zǫldǝr (Sint-Truiden), hordestal: hotstal (Borlo), koeschelft: kou̯sxɛlǝft (Weert), kusxē̜ ̞lǝft (Hamont), kūi̯sxęlǝft (Leopoldsburg), koestalzolder: kustalzǫldǝr (Rijkhoven), kuštalzǫldǝr (Haelen), kāstalzǫldǝr (Gorsem), kōštalzøldǝr (Broeksittard), kōštalzø̜ldǝr (Berg, ... ), koezolder: kui̯zǫldǝr (Halen), kuzø̜ldǝr (Neeritter), op de koestal: op ǝ kuu̯sta.l (Elen), op ǝ kōsta.l (Vucht), op ˲dǝr kǫu̯štāl (Nieuwenhagen), ǫp ǝ kōsta.l (Lanklaar), ǫp ˲dǝ kustal (Kessenich), ǫp ˲dǝ kāstal (Duras), ǫp ˲dǝ kōstal (Eisden), ǫp ˲dǝ kūstal (Riksingen), op de stal: op de stal (Piringen), op ǝ sta.l (Rotem), ǫp ǝ sta.l (Maasmechelen, ... ), ǫp ǝ stal (Alken, ... ), ǫp ǝ stā.l (Hoepertingen, ... ), ǫp ˲dǝ stā.l (Uikhoven), ǫp˱ dǝ stal (Buvingen), op de stallen: ǫp ˲dǝ stalǝ (Duras  [(ook op de beulder wordt hooi geborgen)]  ), ǫp ˲dǝ stɛl (Gors-Opleeuw), op gene koestal: o.p ˲gęnǝ kōštal (Gulpen), op gene stal: o.p ǝnǝ štā.l (Eys), opperschelft: ǫpǝrsxɛlǝft (Hechtel), opperstal: ǫpǝrstal (Roosteren), opstal: opstal (Grathem), overstal: ø̄ ̞vǝrstal (L423p  [Stokkem]  ), schelf(t): skɛlǝf (Montenaken  [(vroeger)]  , ... ), skɛlǝft (Paal), sxelǝf (Boekend), sxelǝft (Meterik), sxø̜.lǝf (Neerpelt, ... ), sxø̜.lǝft (Boekt Heikant, ... ), sxø̜lǝf (Borlo, ... ), sxø̜lǝft (Beringen, ... ), sxē̜ ̞lǝf (Horst, ... ), sxē̜ ̞lǝft (Lommel, ... ), sxę.lǝf (Boekt Heikant, ... ), sxę.lǝft (Achel, ... ), sxęlǝf (Arcen, ... ), sxęlǝft (Beringen, ... ), sxɛ ̝lǝf (America, ... ), sxɛ ̝lǝft (Blitterswijck, ... ), sxɛ.lǝf (Alken, ... ), sxɛ.lǝft (Beringen, ... ), sxɛlǝf (Aalst, ... ), sxɛlǝft (Achel, ... ), sxɛ̄lǝf (Linkhout), šelǝf (Tegelen), šelǝft (Baarlo), šølǝf (Baarlo), šø̜.lǝf (Boorsem, ... ), šø̜.lǝft (Bocholt, ... ), šē̜ ̞lǝf (Egchel, ... ), šę.lǝf (Bree, ... ), šę.lǝft (Beek, ... ), šęlǝf (Eijsden, ... ), šęlǝft (Ell, ... ), šɛ.lǝf (As, ... ), šɛ.lǝft (Bocholt, ... ), šɛlǝf (Baarlo, ... ), šɛlǝft (Baarlo, ... ), schelm: šɛ.lǝm (Val-Meer), stalschelf: stalsxę.lǝf (Peer), stalzolder: štalzø̜ldǝr (Moorveld, ... ), štalzǫldǝr (Panningen), stelling: stęleŋ (Haler  [(ook boven de schaapstal)]  , ... ), štęleŋ (Grathem, ... ), strozolder: stryzǫldǝr (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler  [(boven de koestal)]  ), strȳzǫldǝr (Rotem  [(boven de koestal)]  ), štruǝzǫldǝr (Panningen), štryǝzøldǝr (Kessel), štryǝzø̄ldǝr (Baarlo), štrøǝzø̜ldǝr (Houthem), štrø̄zø̜ldǝr (Geleen), tas: tas (Wellen), t˙as (Diepenbeek, ... ), zolder: zaldǝr (Riemst), zøldǝr (Maasmechelen, ... ), zølǝr (Paal), zø̜ldǝr (Ophoven), zǫldǝr (Halmaal), zolder boven de koestal: zøldǝr bǭvǝ dǝr kǫu̯štal (Kerkrade), zǫ.ldǝr bōvǝ dǝ kōstā.l (Lanaken) De boven de koestal gelegen zolder, waar meestal hooi bewaard wordt. Het komt voor dat deze zolder deel uitmaakt van de schuur of alleen vanuit de schuur bereikbaar is. Vandaar benamingen die eigenlijk horen bij een zolder in de schuur. De zoldering boven de koeien is vaak een schelf en bestaat uit een of twee lagen rondhout, los op de gebintbalken gelegd, die worden afgedekt met takkenbossen of horden en soms nog dichtgesmeerd met stro en leem. Bij grotere bedrijven is deze zoldering ook wel gemetseld in kleine bogen. De koestalzolder heeft dan wel voordeel van de warmte van de koeien, maar geen nadeel van de opstijgende damp. Een dergelijke schelf wordt gebruikt om hooi op te bergen, vaak ook stro en een enkele keer ook (ongedorst) graan. Een schelf kan op verschillende plaatsen in bedrijfsgebouwen voorkomen. Opgemerkt zij, dat schelf(t) in Q 90, 174, 177, 178 en 179 de benaming is voor "afdak, karschop, wagenloods". Uit het feit dat voor die plaatsen schelf(t) ook voor hooiberging werd opgegeven, mag men afleiden dat het hooi daar in de "schuil" of onder een daarop gelijkend afdak werd bewaard. De benamingen voor de zolder in het algemeen en voor de graanzolder worden behandeld in de aflevering over het boerenhuis (I.7). De benaming hooizolder moet beschouwd worden als een recent neologisme, zeker in Belgisch Limburg. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (stal) het lemma "stal" (2.1.2). Zie afbeelding 16. [N 5A, 55; N 4A, 13d en 13e; N 5, 84, 85, 90 en 91; JG 1a, 1b en 2c; A 7, 32; A 16, 5a; L 42, 24; L 47, 8a; L 48, 11; Lu 2, 11; S 50; Gwn 4, 9; Wi 17; monogr.; add. uit N 5A, 58b; A 44, 21h; L B2, 292] I-6
hoop hoop: d`r is gin uəp (Leopoldsburg), do es geinə wuəp (Tongeren), does gīən hōp nimi (Helchteren), dō es giŋ hup (Meldert), dō es Xēͅøi}n wōp (Tongeren), dōə ɛs gĭn hō[u}p (Herk-de-Stad), dōͅ iz geͅin hy(3)̄p (Opglabbeek), dōͅ[n}ĕsXe[i}n hū[ə}p (Opoeteren), dōͅs geͅn hōp nəmī (Kwaadmechelen), dōͅwesXeͅhū[ə}p (Lozen), doͅs gejn ōͅp (Lanklaar), du[ə} eͅs gin ōp (Houthalen), dues Xēn hōp (Beverst), duoə ĕs gēn huoəp (Bilzen), dus gən ho.wp nə meͅ (Veulen), duweͅs gen hōp (Beverlo), duə is gen hoo[ə}p meͅ (Heers), duəeͅs gĭn hūp (Koersel), duəs gen ho[u}p (Hoepertingen), dər ĭs gĭn u[ə}p (Leopoldsburg), dəris gēͅin hūp (Maaseik), eͅr iz jeͅnə hop (Kerkrade), haup (Baarlo, ... ), ho-ap (Blitterswijck), hoap (Borgharen, ... ), hoeep (Lottum, ... ), hoewp (Well), hoeëp (Afferden), hoeəp (Arcen), hoop (Beegden, ... ), hoop (v) (Mechelen), hooup (Venray), hoowp (Wellerlooi), houp (Amby, ... ), houup (Swalmen), hoäp (Grubbenvorst), hoòp (Gulpen), hōep (Heijen), hōēp (Hunsel), hōōĭp (Meerlo), hōōp (Ulestraten), hōōəp (Griendtsveen), hōp (Horst, ... ), hōūp (Heer, ... ), hŏŏep (Leunen), oup (Lutterade), ər es geͅin hūp (Bree), ər es jeͅn wōp (Tongeren), #NAME?  hoap (Lottum), ((Uitzicht: De oa staat ???? bij de oo)?  hoap?? (Obbicht), (????- a -ee?.  hoap?? (Valkenburg), (absc).  hoop (Neeritter), (coner).  hōūp? (Neeritter), (een houp vuil ligt daar op de grond).  houp (Schimmert), (espoir).  hoap (Heek), (Hoap: verwachting).  hoap (Stevensweert), (meervoud huip: steene).  houp?? (Sint-Pieter), (oo open).  hoop (Brunssum), (Verhevenheid).  houp (Obbicht), akte van hoop  hoop (Merselo), bijna nooit gebruikt  dūə es Xein houp (Berg), een hoop stenen  hoo.up (Merselo), oo open  hoop (Brunssum), hopel: [sic]  höppel (Epen), niets meer aan te doen: er es neks mī aon tə dyn (Eksel), opper: hooi  öpper (Well), stapel: stapel (Grubbenvorst, ... ) Er is geen hoop. [ZND A2 (1940sq)] || hoop [SGV (1914)] III-3-3
hoop aaneengesmolten stenen bonk: bōŋk (Spekholzerheide), bonk schmolz: bōŋk šmǫlts (Maaseik), brok: brǫk (Venray), een knots aaneengeronnen: nǝ knǫts˱ ęnēgǝrǫnǝ (Bilzen), kamaaien: kamājǝ (Bilzen), kamɛjǝ (Klimmen, ... ), kamaaien brikken: kǝmājǝ brekǝ (Bilzen), knoden: knøǝ (Spekholzerheide), mascherang: mažǝráŋ (Uikhoven), pil: pel (Maaseik), rots: rǫts (Sint-Truiden), schmolz: šmǫlts (Nunhem, ... ) Hoop aaneengesmolten stenen, doorgaans in de buurt van de stookkanalen. Het woord kamaai kan in Q 83 ook predicatief worden gebruikt. [N 98, 168; monogr.] II-8
hoop baggerturf kegel: kēgǝl (Sevenum), schranken: sxraŋkǝ (Sevenum), schrankje: sxrɛŋkskǝ (Venray), turfbult: tø̜̄rfbø̄ltj (Ospel), turfvierdels: tørǝfvęjrǝls (Berverlo) Een opgestapelde hoop baggerturf. In L 266 is deze hoop kegelvormig en in K 318 kent men ronde, holle turfmijten. [I, 111; N 27, 1] II-4