e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kraambed kinderbed: keenderbed (Gronsveld), keingerbèd (Kortessem), keingerbét (Sint-Truiden), kendərbét (Lommel), kienderbed (Castenray, ... ), kinderbèed (Maastricht), kinerbèd (Beverlo), kin’gerbêd (Tegelen), kīēnderbed (Blitterswijck, ... ), kèngerbèd (Hasselt, ... ), kèn’nerbèt (Zonhoven), kéndërbèd (Tongeren), kéngerbet (Vorsen), kéngerbèd (Diepenbeek), kéngərbét (Niel-bij-St.-Truiden), kénjerbët (Sittard), O(ud) V(enraays)  kienderbed (Castenray, ... ), znd 1 a-m; znd 1u, 135  keenderbed (s-Gravenvoeren, ... ), keenerbed (s-Herenelderen, ... ), keengərbéd (Sint-Truiden, ... ), keenjerbed (As, ... ), keenjerbèd (Neeroeteren, ... ), keingerbed (Wellen, ... ), kendərbet (Bilzen, ... ), kendərbét (Maastricht, ... ), kengərbét (Opgrimbie, ... ), kenjerbed (Ophoven, ... ), kenjerbet (Maaseik, ... ), kenjərbed (Rotem, ... ), kennərbed (Genk, ... ), kennərbet (Martenslinde, ... ), ke͂ngérbét (Bommershoven, ... ), kinderbed (Amby, ... ), kindərbait (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), kindərbét (Beringen, ... ), kingerbed (Gelinden), kingərbed (Loksbergen, ... ), kingərbet (Welkenraedt, ... ), kingərbét (Halen, ... ), kinjerbed (Eisden, ... ), kinnerbed (Hasselt, ... ), kèngərbet (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), kènjerbèd (Lanklaar, ... ), kéjngərbèt (Hoepertingen, ... ), kéjngərbét (Rekem, ... ), kéjnərbét (Zonhoven, ... ), kéndərbèt (Maastricht, ... ), kéngərbét (Gelinden), kénjərbét (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), kêngərbêt (Kermt, ... ), kənnərbet (Riksingen, ... ), kraam: kraom (Gennep, ... ), znd 1 a-m; znd 1u, 135  kraom (Tessenderlo, ... ), kraambed: krao:mbèd (Roermond), kraombed (Castenray, ... ), kroambèd (Tungelroy), J(onger) V(enraays)  kraombed (Castenray, ... ), znd 1 a-m; znd 1u, 135  kraambed (Eksel, ... ), kraombeed (Wijchmaal, ... ), kròmbet (Opglabbeek, ... ) kinderbed || kraambed || kraambed (in het - (ge)komen) [ZND 01 (1922)], [ZND 01u (1924)] || kraambed,bevalling || nageboorte van de mens; hoe noemde men vroeger - -? [DC 33 (1961)] || Vlies waarin het ongeboren kind zich bevindt (helm). [N 115 (2003)] III-2-2
kraamkliniek materniteit: meternetèè.ët (Zonhoven), moederhuis: mōē.ëderhóó.ës (Zonhoven) kraaminrichting III-2-2
kraamverzorgster baker: baker (Baarlo), de bruine: vanwege de kleur van haar uniform  de broen (Nuth/Aalbeek), goeiwijf: goeiweief (Tessenderlo), hebamme (du.): heffam (Vijlen), helpster: helpster (Linkhout), infirmire (fr.): éͅfĭĕrmjéérə (Sint-Truiden), infermière (Grote-Brogel), juffrouw: de juffrouw (Sevenum), kinderverpleegster: kennerverpleegster (Opglabbeek), kraamhulp: kraomhölp (Castenray, ... ), kraamverpleegster: kraamverpleegster (Eys, ... ), gegoede mensen  kraamverpleegster (Geulle), tegenwoordig  kraamverpleegster (Weert), kraamverzorgster: kraamverzorgster (Buchten, ... ), kraomverzörgster (Leunen, ... ), pleegzuster: pleegzuster (Puth), baker = meest pleegzuster  pleegzuster (Blerick), verpleegster: verpleegster (Benzenrade, ... ), verpleegstər (Pey), vərpleechstər (Stokkem), vərpleegstər (Zolder), zuster van het Groen Kruis  verpleegster (Amby), vroedvrouw: vroedvrouw (Alken, ... ), wachtsvrouw: waads’vrauw (Bleijerheide, ... ), wijsvrouw: weisvraw (Zichen-Zussen-Bolder), wiesvrouw (Amby, ... ), wijzevrouw: wejzəvrouw (Kortessem), zuster: zuster (Blerick, ... ), zustər (Stokkem), zëster (Grathem), zöster (Hunsel), #NAME?  zuster (Wanssum), religieuse-verpleegster  zöster (Heel), van het Groene Kruis  zuster (Heel) hoe heet de baker of vroedvrouw? [DC 05 (1937)] || kraamhulp || kraamverpleegster || kraamverpleegster; gediplomeerde verzorgster moeder/kind [DC 12a (1943)] || kraamverzorgster || Moderne, niet gediplomeerde verpleegster; benaming voor de vrouw die gedurende een aantal dagen na de bevalling moeder en kind verzorgd? [ZND 46 (1946)] III-2-2
kraamvisite kakkebolletjesbezoek: kakkebollekesbezeuk (Heusden), kraam: oop de kraom gao (Meijel), kraambezoek: krōͅmbez"k (Swalmen), op kraombezeuk (Venlo), op kraombezeuk gaon (Roermond), op kraombezeuk goa (Brunssum), kraamvisite: kraamvisite (Maastricht), kraom visite (Venlo), kraomfisite (Venlo), kraomvisite (Maasniel, ... ), kraomviziet (Tienray), kroamfeziete (Itteren), kroͅəmvəsitə (Heerlen), op kraomvisite goon (Maastricht), oͅp krōͅmfizīt gōn (Maastricht), kromme elleboog: krómm`nèll`baog (Bocholt), lommerd: op de lommerdj goan (Tungelroy) Geschenken bij geboorte. || Het feestje ter ere van de geboorte van een kind [sol, kinderfooi, pastellenhuisje, kindjeskermis, kindjeskoffie, gebuurkoffie, snee(i)]. [N 88 (1982)] || Op kraamvisite gaan [met de krommen arm gaan, met de kromme slip gaan, op de suikerbeschuit gaan]. [N 88 (1982)] III-3-2
kraan kraan: kraon (Maastricht), krān (Meeswijk, ... ), krōͅn (Gennep, ... ), krōͅən (Hamont), kroͅu̯ən (Lommel), 4 belk tegeliek waere mit dae kraan ómhooggetrokke De kraan van de waterleijing Bie Marieke in\"\'t Golje Kraenke\"dao zit me zo lekker zo werm- och ware-der väöl van zo\'n kraenkes, dan drónk me zich zeker waal erm  kraa:n (Roermond), Fr. robinet  krôon (Tongeren), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  kroon (Beverlo), robinet: robinet (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), rǫbenɛ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Winterslag, Waterschei]), vanne: van (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Emma]), vanne (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]) kraan || kraan van de waterleiding || Lucht- of waterafsluiter. De "vanne" onderscheidt zich van de "robinet" door het feit dat zij met behulp van een cirkelvormig wieltje kan worden open- en dichtgedraaid. [Vwo 665; Vwo 812; N 95, 632] II-5, III-2-1
kraan van de metalen gierton beerkraan: [beer]krān (Bocholt), [beer]krǭǝn (Neerpelt), bruis/broes: brūs (Sittard), bruizer/broezer: brūzǝr (Lottum, ... ), citernespreider: sǝtē̜rspręi̯ǝr (Mesch), citerneverspreider: sitē̜rvǝršpręi̯ǝr (Vaals), gierkraan: [gier]krān (Schinveld, ... ), gierspreider: [gier]špręi̯ǝr (Eckelrade, ... ), klep: klęp (Aijen, ... ), klɛ ̝p (Mechelen, ... ), kraan: krau̯ǝn (Stokrooie), krān (Aijen, ... ), krāǝ.n (Zepperen), krō ̞n (Berg, ... ), krō ̞ǝn (Achel, ... ), krǫǝn (Eksel, ... ), krǭ.n (Lummen, ... ), krǭn (Berverlo, ... ), krǭǝ.n (Alken, ... ), krǭǝn (Aalst, ... ), kr˙ān (Alken, ... ), kraanplaat: krānplā.t (Haelen, ... ), kraanverspreider: krānvǝršpręi̯ǝr (Hoensbroek), lepel: lē̜pǝl (Wijlre), lip: lep (Margraten, ... ), løp (Koersel, ... ), pomp: po.mp (Stokrooie), schoep: sxūp (Aijen), schupje: šø̜pkǝ (Houthem), sleutel: slø̄tǝl (Kerkhoven), slodderaar: šlodǝrē̜r (Klimmen), slot: slō.t (Heusden, ... ), šlǭ.t (Nunhem), sluis: slǭs (Kuringen), sneut: snø̄t (Hout-Blerick), sprei(d)blad: šprei̯blā.t (Margraten), spreider: spręi̯ǝr (Boekend, ... ), špręi̯ǝr (Gulpen, ... ), spritskraan: špritskrān (Brunssum), sproeier: sprui̯ǝr (Geulle, ... ), šprui̯ǝr (Dieteren, ... ), spruis/ sproes: šprūs (Buggenum), spruits: šprø̄ts (Terwinselen), spruizer/sproezer: šprū.zǝr (Tegelen), spuiter: špø̜i̯tǝr (Posterholt), vanne: ván (Koersel), verdeler: vǝrdē̜lǝr (Middelaar), verspreider: vǝršpręi̯ǝr (Borgharen), waaier: wɛ̄i̯ǝr (Montfort), waterkraan: wātǝrkrān (Rumpen), weerstand: wē ̞ǝrštant (Margraten), zeikkraan: [zeik]krān (Hoensbroek, ... ), [zeik]krǭn (Herderen, ... ), [zeik]krǭǝn (Heers, ... ), zeikspreider: [zeik]spręi̯ǝr (Blerick), [zeik]šprēi̯ǝr (Eys), [zeik]špręi̯ǝr (Susteren), zeikstuk: zēkstøk (Lummen) De kraan van de zinken gierton bestaat uit een korte, met een schuif of klep te sluiten buis, die van achteren voorzien is van of zich voortzet in een schuine of opgebogen lip of plaat. Als de kraan geopend is, stroomt de gier uit de ton tegen deze lip op waardoor zij zich in een wijde boog verspreidt. De in dit lemma opgenomen termen hebben achtereenvolgens betrekking op de kraan, het sluitstuk als geheel, het gierverspreidend onderdeel daarvan en de schuif of klep waarmee de kraan geopend en gesloten wordt. [JG 1a + 1b; N P, 6; N 11A, 54c; monogr.] I-1
kraanarm balk: balǝk (Thorn), draagbalk: drāx˱balǝk (Herten), lichtbalk: lix˱balǝk (Kaulille), schroefbalk: sxruf˱balǝk (Weert), šrūf˱balǝk (Maxet) De horizontale balk van de steenkraan. Zie ook afb. 86. [N O, 20c] II-3
kraanboom balk: balǝk (Thorn), galgbalk: galǝx˱balǝk (Maxet, ... ), hefbalk: høf˱balǝk (Kaulille), hefboom: hefboom (Eijsden), kraanbalk: krānbalǝk (Meijel), staander: štø̜̄ndǝr (Herten), steun: stø̄n (Gennep) De rechtopstaande balk van de steenkraan. Zie ook afb. 86. [N O, 20b] II-3
kraangaten gater: gǫǝtǝr (Haren), gǭ.tǝr (Kanne), gǭǝtǝr (Sint-Truiden), kot in de steen: kuǝt ęn dǝ stɛjn (Groot-Gelmen), koter: kutǝr (Alken, ... ), kuǝt (Gutschoven), kuǝtǝr (Alt-Hoeselt, ... ), kytǝr (Wintershoven  [(enkelvoud: kuǝt)]  ), køtǝr (Berlingen, ... ), (enk)  kǫt (Lauw), koter in de steen: kȳǝ.tǝr en ǝ stęj.n (Tongerlo), køtǝr ęn dǝ stɛjn (Gutschoven), koter van de steen: ku.tǝr van dǝ stę̄.n (Tongeren), kȳ.tǝr van dǝ stę̄.n (Mal  [(enk kū!t)]  , ... ), koters: kutǝrs (Ordingen), kotjes: kytšǝs (Bommershoven), kraangaten: (enk)  krā.ngā.t (Aldeneik, ... ), kraankoter: krǭnkuǝtǝr (Bilzen, ... ), lichtkoter: līxkutǝr (Wellen), loker: lō.kǝr (Kanne, ... ), pegelkoter: pigǝlkȳ.tǝr (Lauw), steenloker: stę̄.nlō.kǝr (Maastricht), trekgaten: (enk)  tręk˲gā.t (Opitter) De twee gaten opzij in de molensteen waarin pinnen bevestigd kunnen worden die door de steenogen aan de onderzijde van de steenbeugels worden gestoken. [Vds 160; Jan 185; Coe 150; Grof 178] II-3
kraanvogel jufferkraan: jufferkraan (Weert), koelekraan: koelekraan (Maastricht), koelekraone (Maastricht), koenekraai: koenekraoj (Gronsveld), koenekroaj (Gronsveld), korenkraan: kornekraan (Reuver), kraan: kraon (Gennep, ... ), krōͅn (Sint-Truiden), kraanvogel: kraanvogel (Schimmert, ... ), kraanvoggel (Gulpen), kraanvoëgel (As), kraonvoegəl (Brunssum), kroainvø̄gəl (Vliermaal), kroanvogel (Griendtsveen), krowenvogel (Lommel, ... ), kroͅu̯ən(vogəl) (Lommel), eigen spelling; omgespeld  krānvōgəl (Roosteren), krammes: krammes (Schimmert), kraneel: kraaneel (Kelmis), kranekraan: kraonekraan (Horn), kranewel: krānəwɛl (Welkenraedt), kroͅnewel (Lontzen), kroͅnəwel (Lontzen, ... ), kranewellen: krānəveͅlə (Welkenraedt), kreinekraan: jongere vorm  krɛ̄inəkrān (Hasselt), krien: krien (Beverst), krienekraai: krienekreie (Heers), krīnəkrōͅ (Loksbergen), krīnəkrōͅə (Halen), krienekraan: knijenəkrānə (Opglabbeek), krej.nekrḁḁ.n (Hasselt), kri:nəkroͅ‧ən (Aalst-bij-St.-Truiden), krienekraan (Berbroek, ... ), krienekraen (Ulbeek), krienekraon (Berbroek, ... ), krienekraonen (Oostham), krienekraoën (Spalbeek), krienekraën (Wellen), krienekrāānə (Kermt), krienekroan (Borgloon, ... ), krienekroane (Riksingen), krienekroëne (Koninksem), krienekrôan (Stevoort), krienekrø̄ən (Schulen), krienëkrôon (Hoeselt), krienəkraon (Stevoort), krieənəkrōͅən (Kuringen, ... ), krii̯ənəkrān (Hasselt), krinekroən (Guigoven), krinekrôan (Borlo), krinĕkrain (Vliermaalroot), kriənəkrōͅən (Niel-bij-St.-Truiden), krīē.nekrḁḁ.n (Hasselt), krīēnëkrôon (Tongeren), krīnəkraon (Hoeselt, ... ), krīnəkrān (Hasselt), krīnəkronə (Riksingen), krīnəkrōͅ.n (Borgloon), krīnəkrōͅn (Herk-de-Stad, ... ), krīnəkrōͅnə (Bommershoven, ... ), krīnəkrōͅən (Kuringen), krīnəkroͅn (Bilzen), krīnəkrâen (Diepenbeek), krīnəkrø̄ən (Schulen), krīnəkrəōn (Gutshoven), e van fr. temps  krienekren (s-Herenelderen), Frings  krinəkrōͅən (Borgloon, ... ), krīnəkrōͅn (Beverst, ... ), IPA, omgesp.  krīnəkrōͅn (Beverst), oudere vorm  krinəkrān (Hasselt), vdBerg; omgesp.  krīi̯ənəkrōͅən (Wellen), krienekrauw: krienekrauw (Halen, ... ), krietekraan: kri.təkrōͅən (Hoepertingen), kringelekraan: kriengelekroan (Sint-Truiden), kriŋəl(ə)krōͅn (Sint-Truiden), vdBerg; omgesp.  kriŋələ krōͅn (Sint-Truiden), krinnekraan: Frings  krenəkroͅai̯n (Borgloon), kroelekraai: kroélekraoj (Gronsveld), kroenekraai: kroenekraai (Oost-Maarland), kroenekraoi (Eijsden), krunekroan (Rosmeer), krunekrê (Hasselt, ... ), kroenekraan: kreunekraan (Maaseik), krioenekranen (Kozen), kroe-e-ne-kra-ne (Vijlen), kroe.nekraon (Gennep, ... ), kroene kraan (Echt/Gebroek, ... ), kroene krane (Bingelrade, ... ), kroene kraone (Ottersum), kroenekaan (Beverlo), kroenekra.nen (Wijchmaal), kroenekraain (Wijchmaal), kroenekraan (Afferden, ... ), kroenekraane (Nederweert, ... ), kroenekrane (Bree, ... ), kroenekrane (mv.) (Maaseik), kroenekranen (Afferden, ... ), kroenekraon (Kanne, ... ), kroenekraone (Gennep, ... ), kroenekroan (Baarlo, ... ), kroenekroane (Sint-Huibrechts-Lille), kroenekroaën (Bilzen), kroenekroān (Gelieren/Bret), kroenekroën (Eksel), kroenekrōān (Zonhoven), kroenekrôen (Eksel), kroenenkroan (Eigenbilzen), kroenkraan (Genooi/Ohé, ... ), kroenkraon (Asenray/Maalbroek), kroewne kraan (Kelmis), kroewnekrane (Epen, ... ), kroewnekraon (Venray), kroeëne kraan (Voerendaal), kroeënekraan (Altweert, ... ), kroeënekrane (Mechelen), kroeənekraan (Horst, ... ), kroeənekroon, —kroan (Beverlo), krooənekraan (Arcen), kroènekraan (Swalmen), kroênekraan (Eygelshoven, ... ), kroënekraan (Venlo, ... ), kroënekrane (Blerick), kroë’nekrane (mv.) (Tegelen), krōē.nekraan (Boukoul, ... ), krōēnekraan (Brunssum, ... ), krōēnekraane (Puth), krōēnekrane (Nieuwenhagen), krōēwenekraan (Eys), krōēënekraan (Hoensbroek), kru:nəkroͅ:n (Martenslinde), kruenekraan (Opglabbeek), krunekraan (Montzen), krunekrane (mv.) (As, ... ), krunekraon (Hees), krunekrān (Welkenraedt), krunekrānə (Heythuysen), krunekrōānen (Sint-Huibrechts-Lille), krunekroͅnə (Hamont), krunnekroan (Heusden), krunəkranə (Mechelen-aan-de-Maas), krunəkrān (Meijel), krunəkrɛi:n (Opgrimbie), kruunekraan (Meeuwen), kruə.nəkrā:n (Moresnet), kruənəkra:n (Beringen), kruənəkrā:nə (Montzen), kruənəkrānən (Peer), kruənəkroͅwən (Zonhoven), kruənəkroͅənə (Achel), krū(ə)nəkrān (Beringe, ... ), krūnəkran (Maaseik), krūnəkranə (Heerlen), krūnəkrān (Houthalen, ... ), krūnəkrānə (Rotem), krūnəkrōən (Genk), krūnəkrōͅn (Kinrooi, ... ), krūnəkrōͅnə (Genk), krūnəkroͅn (Bilzen, ... ), krūnəkroͅnən (Bilzen), krūnəkroͅən (Kleine-Spouwen), krūənəkrōͅən (Hamont, ... ), kru‧nəkroͅ:n (Tessenderlo), kru‧ə.nəkrā:nə (Montzen), kry(3)̄nəkrān (Meeuwen), krynekraon (Linkhout), krynəkraon (Linkhout), kryənəkran (Opglabbeek), krôênekraan (Kerkrade), krôônekraan (Weert), ’krunəkrān (Meeswijk), (geen fon doc.)  kroenekraan (Bilzen, ... ), [ e , klein geschreven, is vermoedelijk naslag-e ]  kroenekraan (Maasbree), [ook ^ boven ë ]  kroêënekraan (Velden), alleen meervoud  kroenekraane (Nederweert), Als de kroenekraane vroeg komen komt er een nazomer; ook over Midden-Limburg loopt een belangrijke trekweg; ze overnachten in o.a. de Peel  krōēnekraane (Haelen), doorgaans Frings, soms eigen spelling  kruənəkroͅn (Kwaadmechelen), Frings  krunəkrōͅn (Gelieren/Bret), Frings; half lang als lang omgespeld  krunəkrān (Lanklaar), ideosyncr. trekvogel  kroenekraan (Sittard), IPA, omgesp.  krūnəkrān (Rekem), meestal meervoud  kroenekraan (Horn), mv.  kroenekrane (Heythuysen, ... ), kroenekranen (Grathem), kroënekrane (Venlo), ook: krienekraan  kroēnekraon (Bilzen), V  kroenekraan (Schinveld), vdBerg; omgesp.  krunekrōͅn (Veldwezelt), krunəkran (Stokrooie), warover het oude kinderliedje: "Kroenekrane wiggelewane loatj os met nar Ingelandj vare..., enz.  kroenekraan (Thorn), kroenekrauw: kroenekrouwe (Zichen-Zussen-Bolder), kronekraan: kronekraan (Hamont, ... ), kronekranen (Sint-Huibrechts-Lille), kronəkranen (Sint-Huibrechts-Lille), kroonekrane (Bocholt), wilde eend: sic  weͅl e:nt (Maastricht), wil eenge (Amby), wil einte (Val-Meer), wilde gans: wil gaauws (Heek), wil gausj (Puth), wil gēͅ:s (Eupen), wil goas (Simpelveld), wil yēͅ:s (Eupen), sic  wil gös (s-Gravenvoeren), zwalbers (mv.): sic  zwaləbərs (Maastricht) kraanvogel [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 17 (1935)] || kraanvogel (114 alleen op trek; nu vrij zeldzaam; in grote V-vormige troepen overvliegend; alleen in Oost-Brabant; overnachtend bij vennen [N 09 (1961)] || kroenekraan || trekvogel [N 83 (1981)] III-4-1