e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kousenwol breigaren: breigaoren (Achel, ... ), breigare (Bree), breigaren (Genk), breiwol: breiwol (Meeuwen), garen: gaare of wol (Neeroeteren), gaon (Brustem, ... ), gaoren (Hechtel), gaoun (Jeuk, ... ), gare (Maaseik), garen (Jeuk, ... ), garə (Stokkem), gaän (Jeuk), gaôren (Achel), go-an (Muizen), gōͅrə (Houthalen), gŏrə (Overpelt), (garen)  goan (Eigenbilzen), kousengaren: kousegaren (Neeroeteren), kōseͅgōərə (Eksel), koͅusəgārə (Neeroeteren), saai: saai (Gerdingen), saaj (Lommel), saoi (Lommel), sōͅəi̯ (Kwaadmechelen), sój (Leopoldsburg), sajet: sajat (Maastricht), sajel (Gulpen), sajet (Arcen, ... ), sajt (Tungelroy), sajèt (Echt/Gebroek, ... ), sejet (Maastricht, ... ), siejet (Maastricht), siët (Gronsveld), sjet (Velden, ... ), séjet (Maastricht), səjeͅt (Neerhespen), (is geen zuivere wol)  sajet (Schimmert), met wol en katoen  sajet (Maastricht), schaapsgaren: sjaopsgāre (Gruitrode), serge (fr.): *slecht leesbaar  serge (Hechtel), sokkengaren: zokken garen (Neerharen), z‧oͅkəgā.rə (Kinrooi), stopgaren: stoͅpgōͅrə (Neerpelt), strikgaren: sjtrikgaan (Mheer), sjtrikgare (Helden/Everlo), strekgōͅn (Diepenbeek), strek˃gārə (Lanklaar), strikgaan (Nieuwerkerken), strikgare (Buchten), strikgaren (Meeuwen), strikgāre (Gruitrode), strikwol: strekwoͅl (Lanklaar), vaam: voam (Waltwilder), wol: wol (Attenhoven, ... ), wōͅl (Alken, ... ), woͅl (Dilsen), wul (Maaseik), wòl (Posterholt), wöl (Nunhem), wollen (bn.): welle (Bilzen, ... ), wollen garen: walle gaun (Diepenbeek), wel gon (Sint-Truiden), welle gaon (Ulbeek), welle gare (Gruitrode), welle garen (Mechelen-aan-de-Maas), welle goun (Zichen-Zussen-Bolder), welə gān (Rijkel), weulle gare (Bocholt), weulle garen (Bocholt), wolle gaare (Neerpelt), wolle gaaren (Halen, ... ), wolle gaore (Genk, ... ), wolle gare (Helchteren, ... ), wolle garen (Hamont, ... ), wolle gaëre (Stokrooie), wolle geuren (Stevoort), wolle gore (Hasselt), wolle goun (Wintershoven), wolle gōān (Hoeselt), wollen garen (Helchteren, ... ), wolə gār (Velm), wolə goən (Gutshoven), wo͂ͅlle garə (Opglabbeek), woͅlə goun (Guigoven), woͅlə gōͅrən (Hamont), woͅlə goͅrə (Overpelt), woͅlən garən (Neerpelt), wulle gaaen (Wellen), wulle gare (Elen, ... ), wullə garrə (Meijel), wòlle gare (Opglabbeek), wòlle gāre (As), wölle gare (Ell), wølə ˃gārə (Lanklaar), wəllə gārən (Maaseik), wələ garə (Stokkem), ea zoals Fr. Jean  wolle gean (Jeuk) hoe heet het wollen garen waarmee kousen worden gebreid ? [ZND 42 (1943)] || Wollen garen voor het breien van kousen (saai, sajet) [N 79 (1979)] III-1-3
kouter afkorter: āfkǫrtǝr (Haelen), kouter: kau̯tǝr (Kinrooi), kãtǝr (Lommel), kouter (Engelmanshoven, ... ), kou̯.tǝr (Hamont), kou̯tǝr (Henis, ... ), koǝtǝr (Ubachsberg, ... ), ku ̞u̯tǝr (Vorsen), kuǫ.tǝr (Koninksem, ... ), kõntǝr (Gingelom, ... ), kõ˱ntǝr (Gingelom, ... ), kõ˱tǝr (Brustem, ... ), kø̄tǝr (Heerlen), kø̜̄(i̯)tǝr (Tessenderlo), kø̜̄tǝr (Kwaadmechelen, ... ), kø̜̄ʔǝr (Kwaadmechelen), kø̜.ltǝr (Arcen), kā.tǝr (Berverlo), kādǝr (Berverlo, ... ), kātǝr (Heppen), kō ̞.tǝr (Cadier, ... ), kō ̞tǝr (Donk), kō.tǝr (Aalst, ... ), kōatǝr (Bocholtz, ... ), kōldǝr (Ordingen), kōtǝr (Binderveld, ... ), kōǝ.tǝr (Berbroek, ... ), kōǫ.tǝr (Groot-Gelmen, ... ), kő̄tjǝr (Lanaken), kő̜u̯.tǝr (Beek, ... ), kū ̞o.tǝr (Hoepertingen, ... ), kūǝ.tǝr (Genk, ... ), kǫ.ltǝr (America, ... ), kǫltǝr (Kozen, ... ), kǫu̯.tǝr (Achel, ... ), kǫu̯tǝr (Amby, ... ), kǭ ̝.tǝr (Gulpen, ... ), kǭ ̝tǝr (Genoelselderen, ... ), kǭ.tǝr (Houthalen), kǭi̯tǝr (Kanne), kǭldǝr (Aijen, ... ), kǭltǝr (Blitterswijck, ... ), kǭtǝr (Loksbergen), kǭu̯tǝr (Kanne, ... ), kǭǝ.tǝr (Lauw), koutere: ee kotere (Eygelshoven), kouteren: kotjǝrǝn (Eksel), kou̯.tǝrǝ(n) (Beverst), koǝtǝrǝ (Zonhoven), kō ̞atǝrǝ (Nuth), kō ̞u̯tǝrǝ (Doenrade), kō.trǝ (Millen), kō.tǝrn (Houthalen), kō.tǝrǝ (Bilzen, ... ), kō.tǝrǝ(n) (Diepenbeek, ... ), kō.tǝrǝn (Hechtel, ... ), kōtrǝ (Simpelveld), kōtǝrǝ (Brunssum, ... ), kő̜u̯.tǝrǝ (Beek, ... ), kő̜u̯.tǝrǝn (Peer), kūǝ.tǝrǝ (Genk, ... ), kǫu̯.tǝrǝ (Bocholt, ... ), kǫu̯.tǝrǝn (Kaulille, ... ), kǫu̯tǝrǝ (Amby, ... ), kǫu̯tǝrǝn (Achel, ... ), kǭ ̝.tǝrǝn (Mopertingen), kǭ ̝tǝrǝ (Voerendaal), kǭ.tǝrn (Zonhoven), kǭ.tǝrǝ (Zonhoven), kouterenmes: kǫu̯.tǝrǝmɛts (Rekem), kouterijzer: kouterijzer (Genk), kō.tǝrē̜.zǝr (Koersel, ... ), kulteren: køltjǝrǝ (Nuth), lemmer: lɛmǝr (Molenbeersel), mangelkouter: maŋǝlkǫu̯tǝr (Maasmechelen  [wellicht een kouter dat afwisselend kan worden ingesteld op een naar rechts en een naar links te ploegen voor]  ), meskouter: mɛtskǫu̯tǝr (Neer), ploegkouter: [ploeg]kø̜̄tǝr (Kwaadmechelen), [ploeg]kātǝr (Oostham), [ploeg]kō.tǝr (Bilzen, ... ), [ploeg]kő̜u̯.tǝr (Gerdingen, ... ), [ploeg]kǫu̯.tǝr (Maasmechelen, ... ), [ploeg]kǫu̯tǝr (Nederweert, ... ), [ploeg]kǭ.tǝr (Houthalen), [ploeg]kǭldǝr (Afferden), ploegkouteren: [ploeg]kou̯.tǝr(n) (Beverst), [ploeg]kō ̞ǝ.tǝrn (Zonhoven), [ploeg]kő̜u̯.tǝrǝ (Opoeteren), [ploeg]kǫu̯.tǝrǝn (Neerpelt), schank van de ploeg: ša.ŋk ˲van dǝr plǫx (Remersdaal), snijkouter: snē̜i̯kǭ.tǝr (Bokrijk), voorkouter: vōrkǫu̯tǝr (Panningen), voorsnee: vørsnēi̯ (Lommel), voorsnijder: vø̄ršnii̯ǝr (Baarlo), voorste mes: vøštǝ mɛts (Eynatten) bot mes; inventarisatie schertsende benamingen (puitevilder, pierelubberke); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || Het lange smalle mes dat (achter de voorschaar) aan de ploegboom is bevestigd en dat bij het ploegen de voor vertikaal afsnijdt. [N 11, 31.I.c; N 11A, 85b; JG 1a + 1b; A 26, 4a; L 1 a-m; L 28, 40; Lu 4, 4a; S 19; monogr.] I-1, III-2-1
kouterslot band: bant (Bokrijk), beugel: bȳgǝl (Nieuwenhagen), kluister: klūstǝr (Bleijerheide), kouterschroef: kǫu̯tǝršrūf (Neeritter), kouterslot: kǫu̯.tǝršlō˱.t (Boukoul, ... ), ring: rē̜i̯ŋ (Opheers), slot: slōǝt (Overpelt), slǭt (Lottum) Soms werd het kouter, als de ploeg op het veld bleef staan, tegen diefstal beveiligd met een slot. Dit gebruik was echter verre van algemeen bekend. Wel bekend, doch met onbekende benaming, was het slot in L 290. In Q 162 werd het kouter ter plaatse in de grond verstopt. Als slot kon dienen een stang evenwijdig aan de ploegbalk, een hangslot, een band, beugel of ring. [N 11, 37; N 11A, 140c] I-1
kouwe drukte aanstel: aansjtĕl (Geleen), aanstel (Maaseik), aanstellerij: aansjtellerie (Neer), aanstéélərie (Urmond), allegatie: allegaase (Sittard), allegáásje (Oirsbeek), allegáásjə (Oirsbeek), allegäosie (Gronsveld), alləgaatie (Maastricht, ... ), cf. VD s.v. "allegatie"3.  allegatie (Maaseik), fr. allégation  allegasie (Maastricht), ambras: ambras (Hoeselt, ... ), âmbras (Altweert, ... ), beschaar: bəsjāār (Maastricht), bescheer: beschër (Wellen), beslag: beslaach (Ophoven), beslach (Montzen), beslag (Kwaadmechelen), bezwei: bezwêj (Altweert, ... ), bohei (rh.): behaai (Ophoven), behaej (Montfort), behai (Kerkrade), behe.j (Hulsberg), behei (Gulpen, ... ), behei-j (Weert), beheij (Caberg, ... ), behej (Herten (bij Roermond), ... ), beheìj (Valkenburg, ... ), behij (Reuver, ... ), behäi (Geleen), behèj (Born, ... ), behèèj (Tienray), behéj (Gronsveld, ... ), behəj (Oirsbeek), buheij (Brunssum), bə hèj (Schinnen), bəhei (Epen, ... ), bəheij (Maastricht, ... ), bəhäj (Montfort, ... ), bəhèj (Amstenrade, ... ), bəhèèj (Heerlen), bəhéj (Maastricht), bəhéj⁄ (Brunssum), (Eijsden!).  behēj (Noorbeek), cf. VD s.v. "boha"zie boeha; cf. VD s.v. "boeha, poeha"in bet. van onnodige drukte, rumoer, ophef om een nietige zaak: veel boeha maken  bəhei-j (Kapel-in-t-Zand), bəhéj (Maastricht), De Limburgse vormen met b en een tweeklank aan het eind sluiten m.i. het meest aan bij de vorm die ook in het Rijnland bekend is: Buhei. In het Rheinisches Wörterbuch deel I kol. 1106 vind je heleboel vormen onder dat trefwoord. Gezien ook de vormen in het WNT zou ik in dit geval voor een trefwoord kiezen dat wat dichter bij het Limburgse (en Rijnlandse) ligt: bohei.  behèj (Meijel), m.  bəhēͅ.i̯ (Eys), bohei (rh.) voor niks: behèèj vör niks (Tienray), complimenten: kômplemente (Tungelroy), drukte om niks: drukte um niks (Meijel, ... ), drukte voor niets: drukte fur nuus (Vaals), drukte voor niks: drukte fur nuus (Vaals), een gedoe: (wat e) gedoog (As), gedoe op niks: gedoog op niks (As), gedoen: gədŏĕn (Loksbergen), gedoens: gedoons (Maaseik), gedoens voor niks: gədoons veur nieks (Kapel-in-t-Zand), geschaar: geschaar (Ophoven), herrie om niks: hèrrie um niks (Gennep), kabaal om niks: kebaal (om niks) (Tungelroy), kale bohei (rh.): kale behej (Klimmen), kale drukte: kaal drókte (Susteren), kale kak: kale kak (Ell, ... ), kale scheet: kaale schiët (Sevenum, ... ), kaalə sjiet (Maastricht), kaskenade: kiskenade (Heel), Fr. gasconnade Waat maaktj dae ein kiskenade Eine kiskenademaeker  kiskenade (Echt/Gebroek), kaskenades: alleen in mv.  kiskenaatjes (Altweert, ... ), koude drukte: kaaj drökte (Reuver, ... ), kalde drukte (Meerlo, ... ), kalde drökte (Hoensbroek, ... ), kaw drökkə (Susteren), koaj drūkte (Ittervoort), kouwe drukte (Heythuysen), kàw dröktə (Maastricht), koude kak: kaaje kook (Herten (bij Roermond)), kowwe kak! (Mheer), kààje-kôok (Swalmen), larie: larie (Venlo), laweit: leweit (Tungelroy), ps. Algemene note: Het omspellen van het Eksels dialect is misschien niet helemaal correct (geen spellingslijst daarvoor ik heb het bij benadering omgespeld!  ləwēͅt (Eksel), om een kale scheet: ùm ènne kale schiĕt (Sevenum, ... ), omstand: ômsjtenj (Nunhem), omstand voor niks: ŏmschteng veur niks (Schimmert, ... ), onnodige buhei (rh.): cf. du. unnötig  oneudiger buheij (Brunssum), onzin: onzin (Ittervoort, ... ), poeha: pehaai (Eys), poeha (Maastricht, ... ), poehaa (Geulle, ... ), poehaai (Kesseleik), pōēhāā (Nieuwenhagen), pŏĕháá (Venlo), poespaai: poespaaj (Vlodrop, ... ), poespas: poespas (Venray), quatsch (du.): kwatsje (Merkelbeek), storm in een glas water: storm in een glas water (Leopoldsburg), stormineenglaswater (Leopoldsburg), (subst.).  stérm in e glaas wāter (As), timtam rimram: timtam rimram (Riemst), tralala: tra-la-la (Eksel), veel ambras: veul ambraas (Groot-Gelmen), veul ambras (Mielen-boven-Aalst, ... ), veul ombras (Beringen), vuul ambras (Loksbergen), veel beschaar: veul bechaar (Riksingen), veul beschaar (Genoelselderen, ... ), veel bescheer: veel bescheir (Kuringen), veel bescher (Voort), veel beschĕr (Stokrooie), veel beschèr (Hamont), veul bescheier (Groot-Gelmen), veul bescheir (Sint-Lambrechts-Herk), veul bescher (Houthalen), veul beschēr (Wellen), veul beschijer (Zepperen), veul beschèr (Stevoort), cf. Schuermans s.v. "bescheermaken"= ook wind maken; cf. s.v. "bescharren, bescheren  veul bescheir (Linkhout), cf. Weijnen Et. Dialectwb. p. 15 s.v. "besjaar"= omhaal drukte; cf. Schuermans p. 45 s.v. "beschar"= hetzelfde als bescheer, ophef, pralerij  vøl bəschēͅr (Herk-de-Stad), veel beslag: veel beslaag (Peer), veul beslaag (Mechelen-aan-de-Maas), veel bohei (rh.): veul behinj (Sint-Martens-Voeren), völ behij (Mheer), veel commentaar: veel commentaar (Kwaadmechelen), veel embarras (fr.): veul ammeraas (Wellen), veel gedoens voor niks: vèèl gedoons vûr niks (Bree, ... ), veel geschal: veul geschal (Jeuk), veel gewag: veel gewag (Jeuk), veel herrie voor niks: vuil herrie veur niks (Amby, ... ), veel kal: veel käl (Opoeteren), viel kaal (Bilzen), vèl kal (Eigenbilzen), veel lawaai en ambras: veul laweijə ambras (Mechelen-aan-de-Maas), veel laweit: veel laweit (Gruitrode), veul lewet (Hechtel), vool laweid (Jeuk), veel laweit voor niks: veul laweid ver niks (Jeuk), veel noten op zijn zang: veul neuten op ze ne zang (Kwaadmechelen), veel omstand: veel omstand (Opoeteren), veel praat: veul praot (Kaulille), veel rumoer: veul rumoer (Mielen-boven-Aalst), wat laweit voor zo een pruts: wat lawijet voer zoo⁄n pruts (Paal), zeik op een riek: zeik òp ⁄ne riēk (Venray), zever: zīējəvər (Loksbergen) bezwaarlijke drukte, overbodige drukte || drukte (kouwe -) || drukte maken voor niets [N 85 (1981)] || drukte om niets || drukte voor niets, kouwe drukte [bezwaai, pehaai, poehaai, behaai] [N 85 (1981)] || drukte, aanstellerigheid || drukte, opschepperige ophef || koude drukte || koude drukte, kapsones || koude drukte, smoesjes || kouwe drukte || kouwe drukte, drukte om niets || overdreven drukte || veel beslag, ophef maken over een zaak [ZND 32 (1939)] III-1-4
kozijn achterstijltjes: axtǝrstilkǝs (Weert), blindraam: dǝ blęntrǭm (Bilzen  [(in de muur ingewerkt raam waaraan een (voor)deur is bevestigd)]  ), blindraam van de deur: blęntrǭm van dǝ diǝr (Bilzen), blindraam van de venster: blęntrǭm van dǝ venstǝr (Bilzen), chambranle: šǝbraŋ (Roermond), chambranle van deur: šambraŋ van dø̄r (Berverlo), chambranle van raam: šambraŋ van rǭm (Berverlo), deurestijl: dø̜̄rǝštīlǝ (Eupen), deurgebont: dø̄rgǝbōnt (Castenray, ... ), dø̜̄rgǝbont (Lommel), deurgespan: dyǝrgǝšpan (Klimmen  [(meervoud: ɛdyǝrgǝšpandǝrɛ)]  ), dyǝrgǝšpān (Eys), dȳrgǝšpān (Simpelveld), dȳrjǝšpan (Bleijerheide  [(idem)]  , ... ), dø̄rgǝspan (Stein), dø̄rgǝšpan (Houthem, ... ), dø̜̄rgǝšpan (Banholt, ... ), deurkader: dø̜jǝrkādǝr (Tessenderlo), deurkozijn: deurkozijn (Ottersum, ... ), diǝr[kozijn] (Bilzen), diǝrkōzęjŋ (Meeuwen), dȳr[kozijn] (Bleijerheide, ... ), dȳǝr[kozijn] (Posterholt), dȳǝrkǝzin (Lozen), dø̄r[kozijn] (Beek, ... ), dø̜̄r[kozijn] (Epen), deurpoort: dȳǝrpǫats (Eys, ... ), deurraam: dȳrrām (Weert), dørrām (Meijel), dø̄rrām (Helden, ... ), dø̜rrām (Ottersum), dīrrām (Bree), dīrrǭm (Genk), deurstijl: dø̜jǝrstē̜l (Tessenderlo), gebont: gǝbont (Lommel, ... ), gespan: gǝšpan (Houthem, ... ), gǝšpān (Eys, ... ), jǝšpan (Bleijerheide, ... ), glasraam: glasrām (Leunen, ... ), glāsrām (Helden, ... ), kader: kādǝr (Tessenderlo), kozijn: [kozijn] (Heythuysen, ... ), kozijn (Eys, ... ), kozin (Leunen, ... ), koziŋ (Noorbeek, ... ), koziǝn (Tegelen), kozājn (Bilzen), kozęjn (Beek, ... ), kozīn (Beek, ... ), kōzęjn (Meijel), kōzęjŋ (Meeuwen), kōzīn (Sint Odilienberg, ... ), kǝz ̇īn (Herten), kǝzin (Lozen, ... ), kǝzē̜jn (Rijckholt), kǝzīn (Ell, ... ), kǫzin (Uikhoven), kǫzęjn (Heerlen, ... ), kǫzī.n (Waubach), raam: rām (Bree, ... ), raamkader: rǭmkādǝr (Tessenderlo), raamkozijn: raamkozijn (Ottersum, ... ), rām[kozijn] (Beek, ... ), rǭm[kozijn] (Lozen, ... ), raamstijl: rǭmstē̜l (Tessenderlo), rabat: rabat (Sint-Truiden  [(de term wordt gebruikt voor deur- en raamkozijn)]  ), romp: rōmp (Altweert, ... ), stijl: stē̜l (Tessenderlo), štīl (Jabeek), venster: venstǝr (Waubach), venstergebont: vɛ̄nstǝrgǝbont (Lommel), venstergespan: venstǝrgǝšpan (Houthem, ... ), venstǝrgǝšpān (Eys), venstǝrjǝšpan (Bleijerheide  [(idem)]  , ... ), vensterkozijn: venstǝr[kozijn] (Bilzen, ... ), vęnstǝrkǫzęjn (Uikhoven), vɛnstǝrkōzęjŋ (Meeuwen), vensterraam: venstǝrrām (Bleijerheide, ... ), venstǝrrǭm (Genk) De loodrechte stijlen in het achterkeuvelens van de Hollandse molen. [N O, 51f] || Houten of metalen raamwerk, bestaande uit twee stijlen met een boven- en onderdorpel, waarin een deur of raam wordt aangebracht. In Q 113 zijn kozijnen pas kort in gebruik. Voorheen paste men een constructie toe die 'blindraam' of 'rabat' werd genoemd. Daarbij werd in de massief gemetselde muur een opening gelaten waarin later het deur- of raamkozijn werd geplaatst. Het houtwerk van zo'n blindraam werd door middel van de pleisterlaag vastgezet. De kozijnen die tegenwoordig worden gebruikt, zijn dikker dan het kozijn dat bij de blindramen gebruikelijk was. Zij steken aan de binnen- en aan de buitenkant verder naar voren en worden vastgezet met behulp van kozijnankers, die tussen de voegen van de beide spouwmuren worden gemetseld. In verband met deze verankering in het metselwerk wordt het kozijn van tevoren geplaatst (Lochtman, pag. 42). Zie ook het lemma 'Muurraam'. [N 32, 10a-c; N 55, 6a-c; monogr.; div.] II-3, II-9
kozijnanker anker: aŋkǝr (Klimmen  [(meervoud: aŋkǝš)]  , ... ), āŋkǝr (Eys  [(meervoud: āŋkǝš)]  ), dook: dōk (Berverlo, ... ), hangijzer: haŋīzǝr (Sittard), houvast: hāvast (Bilzen, ... ), (mv)  hē̜jǝfástǝ (Tessenderlo), kozijnanker: [kozijn]aŋkǝr (Bleijerheide  [(meervoud: -aŋkǝrǝ)]  , ... ), [kozijn]āŋkǝr (Maastricht, ... ), kozijnhaak: [kozijn]hǫak (Epen), [kozijn]hǭk (Haler, ... ), [kozijn]hǭǝk (Heerlen  [(meervoud: -hø̜̄ǝk)]  ), (mv)  [kozijn]hāʔǝn (Lommel), [kozijn]hiǝk (Bilzen), [kozijn]hē̜k (Meeuwen), kozijnijzer: kozęjnīzǝr (Oud-Caberg), kǝzęjnezǝr (Bree), kozijnsanker: kozīns˱aŋkǝr (Beek, ... ), kozijnshaak: kozīnshǭk (Beek, ... ), raamanker: rāmaŋkǝr (Leuken, ... ), spouwhaak: špawhǭk (Sint Odilienberg) L-vormig ijzer waarmee een kozijn in de muur wordt vastgezet. Volgens een invuller uit L 289 werden kozijnen vroeger slechts met spijkers vastgezet. Het kozijnanker is een ontwikkeling van latere tijd. Zie voor het woordtype 'dook' (K 318, L 414) ook de toelichting bij het lemma 'Dook'. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel '(kozijn)-' het lemma 'Kozijn'. [N 32, 11a; N 55, 18a; monogr.] II-9
kraag beugel: bø̜gǝl (Kaulille), col (fr.): col (Jeuk, ... ), coͅl (Leopoldsburg), kol (Beverlo, ... ), kolke (Mechelen-aan-de-Maas), koͅl (Hamont, ... ), kul (Hoepertingen, ... ), kòl (Sint-Truiden, ... ), kôl (Meeuwen, ... ), b.v. himme zonder col.  kol (Kortessem), B.v. n (h)immeskolke.  kol (Bilzen), Et. Fr. col; syn. bêendsjë.  kòl (Tongeren), Fr. col.  kol (Hasselt), kól (Zonhoven), Vgl. Fr. col.  kol (Boorsem), collet (fr.): collé (Hamont), klɛ.ij (Wellen), Et. Fr. golé (col, collet (de vêtement)).  gòlle (Tongeren), jassenkraag: jassekraag (Hechtel, ... ), kol: kol (Hoepertingen), kǫl (Bilzen, ... ), kraag: kra.g (Eisden), kra:g (Neerglabbeek), kra:x (Beringen, ... ), kraach (Kermt, ... ), kraag (Achel, ... ), kRaag (Opglabbeek), kraag (Opitter, ... ), kRaag (Reuver), kraag (Roermond, ... ), kraagje (Geleen, ... ), kraagske (Gors-Opleeuw), kraax (Amby), kraaëg (Houthalen), kraegske (Baexem, ... ), krag (Meijel, ... ), kraigske (Stramproy), krao.ch (Zonhoven), kraoch (Tessenderlo), kraoegh (Voort), kraog (Alken, ... ), krax (Lommel), kraâg (Weert), kraəg (Hoepertingen, ... ), krā.x (Meeswijk), krāāg (Boorsem, ... ), krāg (Herk-de-Stad, ... ), krāog (Maastricht), krāx (Eupen, ... ), krāəg (Stevoort), kra͂g (s-Herenelderen), kra͂x (Mettekoven, ... ), kreag (Jeuk), kreeg (As), kreegske (Maastricht), kreeëgsjke (Simpelveld), kreg (s-Herenelderen), kregske (Arcen, ... ), kregskə (Meterik), kreigske (Itteren, ... ), kreugske (Hoeselt, ... ), kreëgsjke (Waubach), krēͅx (Opgrimbie), krēͅxskə (Genk), kro.x (Vroenhoven), kro:g (Genk), kro:x (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), kroag (Eigenbilzen, ... ), kroax (Wellen), kroaëg (Bilzen), kroāg (Kuttekoven), kroch (Gelinden), kroĕg (Genk), krog (Borgloon, ... ), kroig (Riksingen), kroog (Beverlo, ... ), kroug (Koninksem, ... ), krowx (Hoepertingen), kroxskə (Diepenbeek), kroâg (Riemst), kroəx (Voort, ... ), krōg (Alt-Hoeselt, ... ), krōōch (Vroenhoven), krōx (Borgloon, ... ), krōəx (Zepperen), krōͅch (Vroenhoven), krōͅg (Diepenbeek, ... ), krōͅx (Martenslinde, ... ), krōͅəg (Koninksem), kroͅg (Lanaken), kroͅəg (Genk), kráag (Herten (bij Roermond), ... ), krâx (Hamont), kräegske (Mechelen-aan-de-Maas), krägske (Echt/Gebroek), kräog (Gronsveld), kräëg (Wellen), krègske (Beesel, ... ), krègskə (Berg-en-Terblijt, ... ), krèègske (Eigenbilzen, ... ), krééchskə (Meijel), kréégske (Ottersum), krêgske (Venlo), krôg (Beringen, ... ), krôx (Borgloon), krāx (Achel, ... ), krōx (Wellen), krǭx (Bilzen, ... ), B.v. Ene pelsen kraag op zijn jas hebben.  kroəx (Niel-bij-St.-Truiden), B.v. n (h)immeskraegske.  kraog (Bilzen), B.v. van een jas.  krāx (Hamont), Ook de kraag van jas of mantel. [´ : sleeptoon]  kráag (Tegelen), zie ook kraag.  kroog (Beverlo), Zie ook wiekel.  kraag (Heerlen), kraagje: krē̜xskǝ (Ottersum, ... ), opvulling: ǫp˲vø̜leŋ (Thorn), pittenkraag: pittekraog (Beverst), rokkenkraag: rockekraag (Eupen), rolkraag: rolkraag (Heerlen), waterbord: waterbord (Maxet, ... ) (losse) boord van overhemd, kraag || **col: halsboord van een hemd || boord || boord (van kledingstuk) || boord van een hemd || boord, kraag || boord: halsboord van een hemd || boordje van hemd || Cirkelvormig bord om de hals of baan van de as heen. Zie ook afb. 46. [N O, 10o] || col || col: (1) kraag van jas; (2) hals van hemd || col: col || col: halsboord || col: kraag van een jas, hals van een hemd || collet: kraag || Deel van een kledingstuk. De omgevouwen of opstaande rand langs de halsopening van een jas, japon, overhemd enz. [N 62, 31c; MW; monogr.] || hals(band), kraag || halsboord || hemd- of halsboord || hemdsboord || Hoe noemt U: de kraag [N 62 (1973)] || kraag [ZND 01 (1922)], [ZND 28 (1938)] || kraag (van jas of hemd) || kraag aan een hemd, halsboord || kraag van kledingstuk || kraag, boord || kraag, boord van een hemd || kraag, hemdsboord || kraag: 1) boordje van het overhemd || kraag: 1) kraag van een jas || kraag: 1. opgevouwen rand langs de halsopening van een jas of hemd || Kraagje (verkleinwoord). [DC 58 (1983)] || Verbreed uiteinde van de gresbuis. [monogr.] || wit gesteven boord II-3, II-7, II-8, III-1-3
kraag van een kraagmantel brede kraag: breͅitə krōͅx (Opheers), breͅjə kra.g (Bree), cape (eng.): keep (Echt/Gebroek), capeline (fr.): [sic]  kapəlin (Paal), col (fr.): kŏl (Maaseik), grote kraag: groate kraag (Schimmert), kap: kap (Eigenbilzen), kraag: kraag (Jabeek, ... ), krag (Beringen), krax (Linkhout), krāx (Boekt/Heikant, ... ), krōͅx (Diepenbeek), kroͅx (Kwaadmechelen), pelerine (<fr.): (pellerien) (Schimmert), grote of kleine pellerine (Tessenderlo), pelderien (Ell, ... ), peldərin (Achel), pelerien (Herten (bij Roermond), ... ), peleriēn (Reuver), pellerien (Bemelen, ... ), pellerin (Bocholt, ... ), pelleriên (Belfeld), pellərien (Holtum), pellərin (Beverlo), peləren (Borlo, ... ), pelərim (Lommel), pelərin (Beringen, ... ), pelərīn (Mechelen-aan-de-Maas), pelərjēͅn (Kermt), pĕĕllerien (Panningen), pe͂ͅlərĕn (Sint-Truiden), peͅldəren (Bree), peͅldərin (Hamont, ... ), peͅlərēn (Kaulille), peͅləre͂ͅ (Halen), peͅlərin (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), pillerien (Gronsveld), pullerien (Meerssen), pèllerien (Neer), péllerīēn (Klimmen), pöllerin (Bree, ... ), pələrin (Hoeselt), pələrīn (Opglabbeek), pɛlərin (Tongeren), pelerinekraag (<fr.): pellerienkraag (Wijk), pelerinetje (<fr.): pelderienke (Weert), pelerinke (Thorn), pellerieneke (Neerpelt), pellerienke (Hout-Blerick, ... ), pelleriensje (Ulestraten), peͅlərinəkə (Eisden), sjaalkraag: sjaalkraag (Munstergeleen), stuartkraag: wijd opstaande kraag  stuartkraag (Maastricht) 2. grote loshangende kraag die bij dameskleding over de schouder hangt || [pèlerine (fr.)]: 1. extra brede kraag aan kraagmantel || kraag, zeer brede ~ van een kraagmantel (vero) [pellerien] [N 23 (1964)] III-1-3
kraagmantel caban (fr.): kaban (Echt/Gebroek, ... ), capeline (fr.): ka.pəlĕn (Sint-Truiden), carrick (fr.): karik (Montzen), Fr. carrick (kraag-, koetsiersjas); zie ook afb. p. 176. Gallas (FN): carrick, kraag-, koetsiersjas.  karrik, kariek (Maastricht), Gallas (FN): carrick, kraag-, koetsiersjas.  kariek (Maastricht), karik (Beringen), karrik (Maastricht, ... ), kāarik (Schimmert), kerrik (Bocholt), cloche (fr.): Van Dale (FN): cloche, manteau - wijdvallende mantel.  klos (Riksingen), duffel: duffel (Grathem), kapmantel: ka.pma.ntəl (Maaseik), kapmantel met mouwen: kapmantjel met moewe (Neeritter), kapoets: kalboets (Kerkrade), kapot (<fr.): kapot (Kwaadmechelen), kiel: kiel (Zolder), kraagjas: krāgjās (Bree), krōͅxjas (Val-Meer, ... ), kraagmantel: kraagmantjel (Roermond), krāxmantəl (Boekt/Heikant), krōͅxmantəl (Diepenbeek), krōͅxmāntəl (Tongeren), lange mantel: laŋə mantəl (Linkhout), mantel met een grote kraag: mantel mit ne groote kraag (Klimmen), mantel met een sjaalkraag: mantel met ene sjaalkraag (Meerssen), mantel met pelerine (<fr.): mantjel met pellerién (Reuver), paletot (fr.) bet pelerine (<fr.): pa.ltou bə peləren (Borlo), pelerine (<fr.): peldərin (Achel), pellerien (Born, ... ), pellerieng (Noorbeek), pellerin (Diepenbeek, ... ), pellerine (Bleijerheide, ... ), peləren (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), pelərin (Schulen), pelərīn (Mechelen-aan-de-Maas), perlien (Doenrade, ... ), pĕlərin (Montzen), peͅləren (Halen), peͅləre͂ͅ (Halen), peͅlərin (Lanaken, ... ), pillering (Meerssen), pillərin (As, ... ), plerien (Bleijerheide), pèllerien (Maastricht), péllerin (Neeroeteren), péllərin (Bilzen), pelerinekap (<fr.): pələrinkap (Eigenbilzen), pelerinemantel (<fr.): pellerien mantel (Maastricht), pələrinmāntəl (Hoeselt), pelerinetje (<fr.): pellerienke (Venlo), pelerinetjesjas (<fr.): pellerienkes jas (Egchel), schoudermantel: sjouwermantjel (Sittard), voile (fr.): foilə (Rosmeer), vrouwluimantel: vrouliemantjel (Thorn) [karrik*]: ouderwetse kraagmantel || damesmantel; inventarisatie vero uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 25 (1964)] || een ouderwetse kraagmantel (pellerine?) [N 59 (1973)] || kraagmantel (vero) [kariek, karrik] [N 23 (1964)] || mantel (enkelvoud - meervoud) [ZND m] III-1-3
kraagpunt haak: haak (Hopmaal), huǝk (Bilzen), hōk (Herten, ... ), hǭk (Born, ... ), uǝk (Bilzen), haakse ecke: hoaksǝ ɛk (Bleijerheide), kraagbreedte: kraxbrītǝ (Schulen), kraaghaak: krāxhǭk (Echt), kragepunt: krāgǝpønt (Meijel, ... ), krang: kraŋ (Lanaken), punt: pent (As), pønjtj (Geleen), pønt (Bilzen, ... ), punt van de kol: pønt van dǝ kǫl (Bilzen), puntrevers: pøntrǝvē̜r (Meerssen), revershaak: rǝvē̜rhōk (Lanaken), spits: spets (Neeroeteren), (mv)  špetsǝ (Montzen), tip: (mv)  tebǝ (Bilzen), tøpǝ (Houthalen) Het spits toelopende uiterste deel van de legger van de kraag aan de schouderzijden, haaks op de revers. [N 59, 122b] II-7