e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kruinschering: kruin scheren de kruin scheren: de kroen sjere (Maastricht), de kroon schére (Eigenbilzen), de kruun gschaere (Weert), de kruun sjaere (Klimmen), de kruun sjiëre (Schinnen), de kruung sjère (Gulpen), een kruintje scheren: e kreunke sjêre (Tongeren), e kruenke skiejere (Heers), e krúngke sjêere (Tongeren), kruin scheren: kroen sjère (Neerbeek), kroensjeere (Meijel), kroën schere (Maasbree), krōēn cheire (Opoeteren), kruun schère (Siebengewald), kruun sjaere (Grevenbicht/Papenhoven), kruung sjèère (Epen), kruungsjeere (Waubach), kruungsjere (Nieuwenhagen), kruungsjeëre (Eys), kruungsjēēre (Nieuwenhagen), kruunschiejərə (Loksbergen), kruunsjaere (Montfort, ... ), kruunsjaire (Melick), kruunsjère (Nuth/Aalbeek, ... ), kruunsjèère (Koningsbosch), kruintje scheren: krienke cheire (Opoeteren), kruunke gesjoore (Tegelen), kruunke schere (Sint-Truiden), kruunke sjeire (Bocholt) De kruinschering [kruungsjeëre]. [N 96D (1989)] III-3-3
kruipalen kruipaaltjes: kryjpǭlkǝs (Koningsbosch), kruipalen: kruipalen (Arcen, ... ), kryjpø̜̄l (Maxet, ... ), kryjpø̜l (Leunen), krypø̜̄l (Ell, ... ), krypǭlǝ (Hamont), krȳpø̜̄l (Meterik), krøjpø̄l (Kaulille), krøjpø̜̄l (Keent, ... ), krøjpǭlǝ (Swolgen), krø̜jpø̜̄l (Beringe, ... ), krø̜jpālǝ (Gennep), krø̜jpālǝn (Eksel, ... ), krø̜jpǭlǝn (Sint Huibrechts Lille), krǫwǝjpǭlǝ (Tessenderlo), palen: pōǝlǝ (Lummen) De rondom de molen in de grond geplaatste, korte houten, stenen of ijzeren palen, waaraan de kruikettingen of kruitouwen worden vastgemaakt. [N O, 30e; A 42A, 59; monogr.] II-3
kruipen kruipen: kruipen (Susteren), krypǝ (Gennep, ... ), krūpǝ (Einighausen, ... ), krǫwǝpǝ (Tessenderlo), stil draaien: stel drɛ̄n (Lummen), zemelen: zemelen (Paal), zēmǝlǝ (Lummen) Het langzaam lopen van de molen. [N O, 13f] II-3
kruipend ongedierte geworm: gewurm (Swalmen), geworms: gewurms (Stevensweert), gewörms (Nunhem), gewúrms (Guttecoven), afwijkend van Veldeke  gewurms (Heerlen), eigen spellingsysteem  gewurms (Horn), fonetisch  gewurms (Oirsbeek), idiosyncr.  gewörms (Grathem), kruipende diertjes worden aangeduid met gewurms  gewurms (Maasniel), ook  gewurms (Puth), Veldeke  gewŭrms (Montfort), gewormt: gewormts (Oost-Maarland), gewörmt (Blitterswijck, ... ), eigen spellingsysteem  gewörmtj (Ell), WLD  gewörmt (Panningen), gewormte: gəwərmtə (Halen), gəwərəmtə (Donk (bij Herk-de-Stad)), kelderslak: kelderslek (Thorn), kruipbeestjes: krøͅbiəskəs (Leopoldsburg), kruipdieren: krupdērə (Sint-Martens-Voeren), kruipend: kroepend (Hout-Blerick), kruipend gewormt: krupənt gəwø.rmt (Neerpelt), kruipend ongesiefer: eigen spellingsysteem  kroepend ongesiefer (Valkenburg), maden: maaien (Lummen), māj (Bree), mājə (Hasselt), maden en rupsen: mōi̯ən eͅn røͅpsə (Beringen), ongedierte: ongedierte (Ysselsteyn), oͅngədīrtə (Hoeselt), eigen spellingsysteem  ongedeerte (Beek), ged. WLD, ged. eigen spellingsysteem o: dof-lang / ie: langger.  ongedierte (Borgharen), WLD  ongedeerte (Hoensbroek), ongedierte dat kruipt: idiosyncr. uits. als hub  óngedierte dat krup (Oirsbeek), ongesiefer: ongesiefer (Blerick), óngesiefer (Baarlo), #NAME?  òngesiefer (Middelaar), eigen spellingsysteem  ongesiefer (Nuth/Aalbeek), geen onderscheid (met vraag 2b)  òngesiefer (Hoensbroek), ongesiefers: ongesiefers (Puth), fonetisch  oengeciefers (Oirsbeek), ongesiefert: ungəseͅjfeͅrtə (Maaseik), ged. WLD, ged. eigen spellingsysteem o: dof-lang / ie: langger.  ongesiefert (Borgharen), Veldeke  óngesieferte (Ulestraten), pieren: #NAME?  peere (Helden/Everlo), idiosyncr.  pere (Blerick), pierikken: perike (Reuver), piereke (Meijel), #NAME?  peerikke (Helden/Everlo), pieren  périke (Heythuysen), pieringen: Veldeke  peringe (Sittard), rupsen: roepse (Reuver), rupsə (Grote-Spouwen), Veldeke (iets gewijzigd)  roepse (Tegelen), slakken: sjlekke (Heythuysen), slekke (Thorn), slakken  sjlekke (Nunhem), Veldeke  sjlekke (Sittard), Veldeke (iets gewijzigd)  sjlekke (Tegelen), spinnen: WLD  spinne (Weert), vliegen: vlege (Tungelroy), worm: worm (Brunssum), ’n worm (Munstergeleen), eigen spellingsysteem  worm (Hoensbroek), idiosyncr.  une wŭrm (Maastricht), WLD (mv. wurm)  wórm (Roermond), wormachtig beest: idiosyncr.  eine wormechtig bees (Sittard), wormen: weͅrəm (Hasselt), wurm (Heythuysen, ... ), wèùrem (Meijel), wörhum (Meijel), wörm (Ittervoort, ... ), wørm (Hoepertingen, ... ), wørəmə (Diepenbeek), wø̄rəm (Borgloon), wøͅrəm (mv.) (Geistingen), wərm (Bree, ... ), wərəm (Borlo, ... ), wərəmə (Halen, ... ), eigen spellingsysteem  de wörm (Stein), wurm (Jabeek, ... ), wurrem (Heugem), wörm (Caberg), fonetisch  wurm (Oirsbeek), idiosyncr.  wòrm (Blerick), wörrem (Maastricht), idiosyncr. + soms fon. schrift Engels  de wurm (Einighausen), wurrəm (Einighausen), m.v.  wurm (Susteren), mv  wörm (Wolder/Oud-Vroenhoven), Veldeke  wörm (Welten), Veldeke (iets gewijzigd)  wörm (Tegelen), vrij naar het WLD  wörm (Klimmen), WLD  de weurm (Boekend), de wùrm (Schimmert), wurrem (Oost-Maarland), wörm (Weert), wörrem (Gronsveld), wormen en rupsen: Veldeke  wörm en roepsje (Bocholtz), wormpjes: (wurmke) (Brunssum), wurremkes (Maastricht), wøͅrmkəs (Tongeren) insecten, allerlei — samen || kruipend gedierte (coll.) || wormachtig en kruipend gedierte [N 26 (1964)] III-4-2
kruipende boterbloem boerbloem: boerblom (Eys), boterbloem: (boter bloom) (Schimmert), boterbloom (Tungelroy), bouterbloem (Jeuk), bôterbloom (Melick), bôtterbloom (Swalmen), ( . onder de o van botter)  botterbloem (Jeuk), eigen spelling  botterbloom (Montfort), eigen spellingsysteem  bôtterbloom (Maasbree), idiosyncr.  boterbloem (Sittard), botterblom (Kerkrade), bŏtterbloom (Blerick), WBD  bòtterbloom (Sevenum), WBD/WLD  bóttərblóm (Heerlen), WLD  boewterbloom (Doenrade), boter bloom (Montfort), boterbloom (Ophoven, ... ), botterblom (Mheer), botterbloom (Heythuysen), botturbloom (Brunssum), botərblum (Meijel), bòòterbloom (Posterholt), bóterbloom (Thorn), bôtərbloom (Reuver), ± Veldeke  boeeterbloom (Weert), bótterbloem (Tienray), dotterbloem: eigen spelling  dotterbloom (Vlodrop), hanenvoet: WLD  hanevoot (Beesel), hennenvoet: hennevōēt (Oirlo), kraagspoot cf lemma kraai in 4.1 voor kraag- en krauw-: ranunculus repens  krōͅxspuət (Meeswijk), kraaienpoot: eigen spellingsysteem additie bij vraag 157 e.v. = kruipende boterbloem  kroajepoeat (Geleen), idiosyncr.  krejepeut (Thorn), kraaienvoet: Bree Wb.  krejjevoot (Bree), WLD  kraaie voot (Montfort), kraaipoot: kraopoot (Sittard, ... ), kraopoét (Noorbeek, ... ), kraopwaot (Echt), kroap oeët (Kunrade), idiosyncr.  kraopoot (Sittard), Veldeke  kraopoeët (Klimmen), kroapoeët (Waubach), kraaivoet: kroapoet (Vijlen), kroa’vós (Bleijerheide, ... ), krauwenpoot: krauwepaut (Schimmert), WBD/WLD  krauwəpôôt (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), krawwepoot (Urmond), WLD (voor oorspronkelijke gegevens, zie vragenlijst L 292) Additie bij vraag 104: - voor kruipende boterbloem  kraawepwoit (Meerssen), kruipende boterbloem: eigen spellinsysteem ? ; mij bekend  kruipende boterbloem (Meijel) boterbloem, kruipende — || kruipende boterbloem [N 82 (1981)], [N 92 (1982)] || Kruipende boterbloem (ranunculus repens 15 tot 50 cm hoog plantje met wortelende uitlopers; de stengels zijn opstijgend behaard; de bladeren zijn 3-tallig met ingesneden blaadjes; de bloemen hebben gegroefde steeltjes en zijn goudgeel van kleur; de kelk [N 92 (1982)] III-4-3
kruipgewas kruipgroen: kruupgruu.n (Gennep, ... ) kruipgewas III-4-3
kruiplank kruiplanken: kryjplɛŋk (Meterik, ... ), kryjplɛŋkǝ (Ospel), krø̜jplaŋkǝ (Griendtsveen, ... ), stralen: strǭlǝ (Griendtsveen, ... ) Een straal of kruiplank is ongeveer 7.5 m lang, 20 cm breed en 3.5 cm dik. [II, 76] II-4
kruiplanken breder: brę ̞dǝr (Bocholtz), gangen: gaŋǝ (Milsbeek), platen: plā.tǝ (Elsloo, ... ), plǭtǝ (Milsbeek), schurgplaten: šø̜rǝxplātǝ (Echt, ... ) De planken waarmee de weg belegd is die de verbinding vormt tussen de plaats waar de klei bereid wordt en de vormtafel. In Q 17 gebruikte men een oprit naar de vormtafel. Over deze brits (britē) leidde de modderkruier zijn kruiwagen om de bereide klei bovenop de vormtafel te storten - Geuskens, pag. 56. [monogr.] II-8
kruipolie kruipolie: kryp˱ōli (Heijen), krūp˱ōli (Helden, ... ) Dunne olie die wordt gebruikt voor het losmaken van vastgeroeste machineonderdelen, moeren en bouten etc. [N 33, 307] II-11
kruirollen kaprollen: kaprollen (Susteren), kaprolǝ (Meijel), kaprølǝ (Gennep), rollen: rǫlǝ (Weert) De houten of metalen rollen die in de rollenring over de onderring lopen en waarop de molenkap draait. Bij het Engels kruiwerk zijn de rollen van staal, hebben ze flenzen en lopen ze tussen op de boven- en onderring bevestigde rails. Zie ook afb. 31 en 32. [N O, 53d] II-3