22329 |
lijn waar het spel begint |
aan:
aa (Q113p Heerlen),
aan gen aan (Q033p Oirsbeek),
de aaən (L370p Kessenich),
den aan (Q027p Doenrade),
#NAME?
der aa (of naa) (Q035p Brunssum),
der aa of naa (Q035p Brunssum),
va gen aa (Q116p Simpelveld),
(= beginstreep).
den aan (Q022p Munstergeleen),
(begin)
aan den aan (Q032p Schinnen),
(van meet af)
va genaa (Q113p Heerlen),
[Sub aanvullingen no. 4]
den aan (Q020p Sittard),
Opm. (= oor zie tekening!
aan (L426p Buchten),
Sub KNIKKEREN. Aan de aan gaon sjtaon.
aan (L387p Posterholt),
Vaggenaa, van de streep af, van meet afaan. Hgd. Nath.
naa (Q113p Heerlen),
aanvang:
avank (Q121p Kerkrade),
aat:
Doe móts op dr - aahauwe, je moet de lijn aanhouden (bij het knikkerspel).
aat (Q121p Kerkrade),
amblok:
Wie uit het spel gevlogen is moet van aan den amblok terug gaan schieten.
ḁmbloͅk (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
baar:
[sic]
də bār (P176p Sint-Truiden),
begin:
begin (L210p Venray),
brog:
brog (K359p Koersel, ...
K359p Koersel,
P058p Stevoort),
bròX (L414p Houthalen),
əm bròX (K357p Paal),
ən bròX (K358p Beringen),
Ich gòò.ën n bróch, brók schie.ëte: Ik ga een brog *brog schieten, d.i. ik zal precies op de lijn werpen.
bróch, brók (Q001p Zonhoven),
euf:
Van den euf aaf oetsjpeele: in een keer het spel uitspelen.
euf (Q020p Sittard),
grens:
grens (L289p Weert),
krapje:
krébke (L164p Gennep),
kreis (du.):
kreits (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
kritsj (Q196p Mheer),
va kreits (Q111p Klimmen),
va kreits goa (Q110p Heek, ...
Q111p Klimmen),
(= meet).
kreits (Q101p Valkenburg),
(= streep m.
kreits (Q105p Heer),
(= van meet af).
van kreits (Q103p Berg-en-Terblijt),
Du. Kreis. De kènger trèkken een kreits oppe grónd: streep.
kreits (Q013p Uikhoven),
NB kritse: streep trekken met krijt.
krits (Q011p Boorsem),
Van kreits aaf: van begin af.
kreits (Q101p Valkenburg),
krijt:
kreet (Q196p Mheer),
krêt (Q253p Montzen),
(= streep).
kreet (Q204a Mechelen),
vanaf een lijn proberen de ingelegde knikkers uit een kuiltje of ovalen ring te schieten
sjētə vanāf də krēͅt (Q197p Noorbeek),
lamaan:
Hasselt (t Daghet in den Oosten III, 74).
lamaan, het ~ (Q002p Hasselt),
Vero.
lamoá.n (Q002p Hasselt),
lat:
lat (L417p As),
lijn:
də lēͅn (P176p Sint-Truiden),
lien (L332p Maasniel, ...
L329p Roermond,
L329p Roermond,
Q015p Stein,
L289p Weert),
lijn (Q086p Eigenbilzen),
līn (L432p Susteren),
Ge mugt nie ovver die lien hinkòmme.
lien (L210p Venray),
maal:
WNT: maal (V), teekn om het einde vanieetsaan te duiden [...] echter inhet Westvlaamsch nog bekend als "meet, geteekend punt of linie waar menmoet staan om te spelen.
maol (L381p Echt/Gebroek),
meet:
də miət (L314p Overpelt),
maet (L317p Bocholt),
meet (L353p Eksel, ...
K317p Leopoldsburg,
L364p Meeuwen,
L371p Ophoven,
L374p Thorn,
Q001p Zonhoven),
mēt (K318p Beverlo, ...
L360p Bree,
L416p Opglabbeek),
mēət (Q012p Rekem),
mieët (L210p Venray),
mijt (P047p Loksbergen),
miət (L312p Neerpelt),
ən m(tm)t (L316a Lozen),
naar:
[sic]
də naar (P197p Heers),
də nààr (P196p Veulen),
ombie:
umbi (Q162p Tongeren),
onder:
ondər (L360p Bree),
perk:
perk (L300p Beesel),
schietlijn:
šētlein (L316a Lozen),
schorm:
Door metathesis (omzetting) van schr-m tot sch-rm uit schroam.
scho.rrem (Q002p Hasselt),
schraam:
schraem (L382p Montfort),
schram (Q039p Hoensbroek),
schraom (L428p Born, ...
Q035p Brunssum,
Q203b Ingber,
Q096b Itteren,
L382p Montfort,
L245b Tienray,
Q101p Valkenburg),
schreum (Q096b Itteren, ...
P176p Sint-Truiden),
schroam (Q002p Hasselt, ...
Q120p Heerlerbaan/Kaumer,
L298a Kesseleik),
sjram (L417p As),
sjraom (Q102p Amby, ...
L381p Echt/Gebroek,
Q193p Gronsveld,
Q111p Klimmen,
Q034p Merkelbeek,
Q196p Mheer,
Q036p Nuth/Aalbeek,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
Q197a Terlinden),
sjreum (L320a Ell),
sjriem (Q003p Genk),
sjrieëm (L318b Tungelroy),
sjroam (Q211p Bocholtz, ...
Q035p Brunssum,
Q119p Eygelshoven,
Q116p Simpelveld,
Q117a Waubach),
sjroâm (L318b Tungelroy),
sjrōͅm (L330p Herten (bij Roermond), ...
Q095p Maastricht),
sjrōͅəm (Q117p Nieuwenhagen),
sjroͅam (Q202p Eys),
sjroͅəm (Q113p Heerlen),
sjrwom (Q077p Hoeselt),
sjrø͂ͅm (Q109p Hulsberg, ...
Q015p Stein),
sjrø͂ͅəm (Q032p Schinnen),
sXràm (L353p Eksel),
sxrøͅm (L216p Oirlo),
šroom (Q284p Eupen, ...
Q284p Eupen,
Q253p Montzen),
šroəm (Q074p Kortessem),
šrōm (L422p Lanklaar),
šrōͅm (L424p Meeswijk),
šròòm (Q012p Rekem),
(de streep).
de sjrieem (L328p Heel),
1. Zie ook: lieng.
sjroam (Q113p Heerlen),
Bè t sjreiumke zêë jònde e sjroöm getrokke: Bij dit jongensspel werd met kroonkurken naar n streep geworpen.
sjroöm (Q074p Kortessem),
Da go"t euver-e schram.
schram (K318p Beverlo),
Doe móts an dr - aahauwe (bij het knikkerspel
sjroam (Q121p Kerkrade, ...
Q121p Kerkrade),
Euver t sjroom gòn: te ver gaan.
sjroom (Q071p Diepenbeek),
grens, streep
šraom (Q095p Maastricht),
Maak èns eine sjraom, weer gaon wied sprènge.
sjraom (L381p Echt/Gebroek),
Sjraom trekke mèt e stök kriet.
sjraom (Q011p Boorsem),
Trèkd es en schram óp e gró.nt (bij het schrémke schîe.te).
schram (K361p Zolder),
Trêk nne -, daan kên vr begênne te sjrëume.
sjräom (Q193p Gronsveld),
vgl. pag. 150: sjraom, zie schraam.
sjraom (Q013p Uikhoven),
vgl. sjraomtaofele: kinderspel.
sjraom (L423p Stokkem),
vgl. streejep: zie naa [pag. 44: streep, bij t knikkeren] en sjraom.
sjroam (Q113p Heerlen),
Z. ook o. brog, schrap, (3), streep, (8) en *schramschieten.
schram (Q001p Zonhoven),
Zie ook schreef[je].
schram (K318p Beverlo),
schraampje:
Zie ook meet.
schrèmke (K318p Beverlo),
schrap:
sjreep (L360p Bree),
schreef:
schraef (L266p Sevenum, ...
L266p Sevenum),
schreef (Q203p Gulpen, ...
P047p Loksbergen,
Q095p Maastricht,
L364p Meeuwen,
L382p Montfort,
K357p Paal,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard),
schrief (K359a Stal),
schrijf (P047p Loksbergen),
sjreef (Q016p Lutterade, ...
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
Q032p Schinnen,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy),
sjrēf (Q095p Maastricht, ...
L432p Susteren),
sxrēf (L271p Venlo, ...
L210p Venray),
start:
sjtart (L331p Swalmen),
streep:
schreep (L382p Montfort),
sjtraep (Q021p Geleen),
sjtreef (Q211p Bocholtz, ...
Q116p Simpelveld),
sjtreeip (Q118p Schaesberg),
sjtreep (Q027p Doenrade, ...
L429p Guttecoven,
L330p Herten (bij Roermond),
L329a Kapel-in-t-Zand,
Q034p Merkelbeek,
L433p Nieuwstadt,
Q098p Schimmert,
L386p Vlodrop),
sjtrēp (L328p Heel, ...
Q117p Nieuwenhagen,
L329p Roermond),
sjtrēͅp (Q113p Heerlen),
sjtriep (Q201p Wijlre),
sjtrīp (Q207p Epen, ...
Q202p Eys,
Q113p Heerlen),
streep (L417p As, ...
L269p Blerick,
L269p Blerick,
Q086p Eigenbilzen,
L321a Ittervoort,
P219p Jeuk,
L267p Maasbree,
L267p Maasbree,
L217p Meerlo,
L265p Meijel,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L289p Weert),
strēp (L164p Gennep, ...
L320b Kelpen,
L370p Kessenich),
strēͅp (Q014p Urmond),
striep (Q202p Eys, ...
K360p Heusden,
K360p Heusden,
K359a Stal),
strīp (L353p Eksel, ...
Q095p Maastricht),
Bïj t knikkere beginde mit de vuu.t achter de streep.
streep (L164p Gennep),
Sub lijn:
z. toel. (K318p Beverlo),
Sub meet: ook gezegd: ao(n)kómstlijn *aankomstlijn, schrap *schrap, striep *streep.
striep (Q001p Zonhoven),
Wie het eerste over de streep is wint.
striəp (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
Z. ook o. **meet, schraam.
striep (Q001p Zonhoven),
Zie naa [pag. 44: streep, bij t knikkeren] en sjraom.
sjtreejep (Q113p Heerlen),
Zie ook schreef[je].
strie"p (K318p Beverlo),
Zie ook: sjroam.
sjtreëp (Q113p Heerlen),
streepje:
Zie ook meet.
stripke (K318p Beverlo),
strèpke (K318p Beverlo),
vertrek:
vertrek (K359a Stal),
vooraan:
v"rān (L265p Meijel)
|
**Streep: 1. Lijn. || *Brog: Schraam, schreef, grensschreef bij het *schramschieten of knikkeren. || *Lamaan: Streep van waar de kinderen een spel begonnen, bijv. om t verst stenen werpen. || 1. Lijn; 2. Streep. || 1. Lijn; 2. Streep; 3. Striem. || 2. (Getrokken) streep, schraam. || 2. Streep, lijn. || [De lijn van waar het knikkerspel begint.] [ZND 16 (1934)] || [I]. Lijn, streep. || [Sport en spel volwassenen - allerhande]: Krijtstreep. || [Sport en spel volwassenen - allerhande]: Streep. || Amblok: Aanvangslijn bij het knikkerspel. || Beginlijn bij knikkerspel. || Beginstreep bij een spel, bv. bij t knikkeren. || Beginstreep bij knikkeren. || Beginstreep. || benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || De lijn van waar het knikkerspel begint. [ZND 16 (1934)], [ZND B1 (1940sq)] || De lijn waar bepaalde spelen beginnen [meet, mark, schreef, schram, erke, aanbrak, ambrok, lambrak, doodmeet]. [N 88 (1982)] || Den abrok (aan de brog), de brog, de schreep, de streep, de lijn, den aan, van waar de kinder hun spel beginnen. || Eindstreep. || Grens, streep. [ZND m] || Grens. || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Kras, streep, schreef. || Lijn (waar het knikkerspel begint). [ZND m] || Lijn, streep, meet, grens. || Lijn. || Meet, beginstreep. || Meet, eindstreep. || Meet, streep. || Meet. || Op de grond getrokken grens voor een spel. || Op de grond getrokken streep, krasje. || Schraam (kreits, streep). || Schraam (streep): Schreef, streep bij het *schraampje zaaien (z. ald.), limiet. || Schraam: 3. Lijn op de grond, inz. bij kinderspel. || Schraam: Schreef, grenslijn. || Schram, in de zin van streep, meetlijn. [ZND m] || Schram, lijn. [ZND m] || Schram, schreef, streep. || Schramme, Strich. [ZND m] || Schrap, streep. [ZND m] || Schreef. [ZND m] || Schreefje. || Streep bij kinderspel. || Streep, bij t knikkeren. || Streep, krijtstreep, schreef. || Streep, veeg. || Streep. || Streep: *8. Aankomstlijn; schreef. || Streep; lijn.
III-3-2
|
22938 |
lijn waar het spel begint add. |
euveren:
euvere (Q020p Sittard),
Zie ook: euf.
euvere (Q020p Sittard)
|
Begin- en eindstreep bij een werp- of springspel. || Beginnen bij de meet.
III-3-2
|
27070 |
lijndrijver |
aketrekker:
ākǝtrękǝr (L245p Meterik),
lijndrijver:
lenjdrīvǝr (L265p Meijel),
līndrīvǝr (L288a Ospel),
teugelman:
tø̄gǝlman (L244b Griendtsveen)
|
De man die met het paard het turfschip trekt. [II, 97b]
II-4
|
26747 |
lijnijzer |
lijnijzer:
linīzǝr (L288a Ospel)
|
Gereedschap om af te bonken. Een schop met een groot blad en een korte steel met dubbele handgreep. [I, 34]
II-4
|
32676 |
lijnogen |
beugel:
bø̄gǝl (L387p Posterholt),
bø̜igǝl (Q009p Maasmechelen),
guiden:
gidǝ (P175p Gingelom),
kordeelogen:
kǝrdīǝlūǝgǝ (L312p Neerpelt),
leidselogen:
ęi̯tsǝlǫu̯gǝ (L295p Baarlo, ...
L289a Hushoven),
leidselringen:
ęi̯tsǝlreŋ (L288p Nederweert),
leiogen:
ęi̯ǫu̯gǝ (L318b Tungelroy),
leiringen:
lęi̯r ̇eŋ (L332p Maasniel),
leisgatter:
lę̄i̯s˲gatǝr (L192b Aijen, ...
L209p Merselo),
leisogen:
ęi̯suǝgǝ (L209p Merselo),
ęi̯sōgǝ (L159a Middelaar),
lijndogen:
lintō ̝ǝgǝ (L211p Leunen),
līntōgǝ (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
lijndringen:
līntreŋǝ (L163p Ottersum),
lijnenhouder:
lęi̯nǝnhau̯ǝr (Q187p Sint Pieter),
lijnhaken:
linhøę̄k (L268p Velden),
linhø̄ ̞ǝk (Q035p Brunssum),
lijnhouders:
līnhǭi̯ǝrs (L322p Haelen),
lijnogen:
le ̞i̯nǭ ̝gǝ (Q191p Cadier),
linōgǝ (Q033p Oirsbeek),
linūǝgǝ (L244c America),
linǫu̯gǝ (Q019p Beek, ...
L294p Neer,
L321p Neeritter,
Q097p Ulestraten,
L268p Velden),
līnǫu̯gǝ (L426z Holtum, ...
L331p Swalmen),
ę̄i̯nōgǝ (P175p Gingelom),
lijnringen:
liŋr ̇eŋ (Q113p Heerlen),
liŋręŋ (Q204a Mechelen),
līnr ̇eŋ (Q111p Klimmen),
ogen:
uǝgǝn (L314p Overpelt),
yǝx (L282p Achel),
ō ̝ǝgǝ (L216p Oirlo),
ō ̞gǝ (Q188p Kanne),
ōǝgǝ (P175p Gingelom),
ūǝgǝ (L246p Horst),
ǫu̯gǝ (Q098p Schimmert, ...
L270p Tegelen),
ǫu̯ǝ (Q211p Bocholtz),
ǭu̯gǝ (P222p Opheers),
ogen voor de leis:
ǫu̯gǝ vør dǝ lęi̯.s (L270p Tegelen),
ogen voor de lijn:
ōgǝ vør dǝ l ̇i ̞ŋ (Q116p Simpelveld),
ploegringen:
plōxr ̇eŋ (L292p Heythuysen),
ringen:
r ̇eŋ (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen,
L374p Thorn,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
reŋǝ (L115p Mook, ...
Q198b Oost-Maarland),
ręŋ (Q194p Rijckholt),
ringen voor de lijn:
reŋǝ vør dǝ līn (L248p Lottum, ...
L266p Sevenum),
ringen voor de lijnd:
reŋǝ vø̜r dǝ līnt (L115p Mook),
stuurschroef:
stȳrsxrūf (L286p Hamont),
toomhaak:
tūǝmhō ̞k (L312p Neerpelt)
|
Boven aan de voorploeg van bepaalde karploeg-typen bevindt zich een lat, waarvan de uiteinden zijn voorzien van of eindigen in een ring of schroefvormige krul, waar men de ploeglijn doorheen haalt. Deze "ogen" houden de dubbele ploeglijn gescheiden en voorkomen, dat ze bij het keren onder in de voorploeg verward zou raken of met de grond in aanraking zou komen. Bij een ander (wentel)ploegtype fungeert de brede beugelvormige handgreep van de dieptehefboom als leidselhouder. [N 11, 31.II.j; N 11A, 97j + 98b]
I-1
|
30588 |
lijnolie |
lijnolie:
linóli (L163p Ottersum),
lē̜nøǝli (K353p Tessenderlo),
lęjnoli (L265p Meijel),
lęjnōli (Q071p Diepenbeek, ...
L414p Houthalen),
līnuǝli (L328p Heel),
līnǭli (L330p Herten),
līnǭli. (Q032p Schinnen),
līnǭljǝ (L330p Herten),
lijnolig:
li.nǫalex (Q117a Waubach),
lī(n)ǫalex (Q113p Heerlen),
lī.nǭ.lex (Q020p Sittard),
līnǭlex (Q111p Klimmen),
līnǭǝlex (Q203p Gulpen),
lijnzaadsolie:
lēzǝs˱ōli (L267p Maasbree),
lijnöl:
līnø̜al (Q121p Kerkrade),
olie:
ǫwlǝ (P219p Jeuk),
rauwe lijnolie:
rǫwǝ lijnōli (L267p Maasbree)
|
Plantaardige, vette, drogende olie, gebruikt als bindmiddel voor olieverf. Lijnolie wordt gewonnen uit het zaad van de vlasplant. Gewone of rauwe lijnolie wordt voornamelijk gebruikt in grondverf en bij het mengen van verf, terwijl gekookte lijnolie en standolie doorgaans de basis vormen voor dekkende verfsoorten. Lijnolie wordt onderscheiden in vette en magere olie, in de zin van langzamer en sneller drogende olie. Zie ook de lemmata 'Lijnzaad' en 'Lijnzaadolie' in wld I.5, pag. 92, 93. [N 67, 13a; monogr.]
II-9
|
29159 |
lijnwaadgetouw |
lijnwaadgetouw:
lijnwaadgetouw (L318p Stramproy)
|
Een weefstoel waarop heel- of halflinnen stoffen worden vervaardigd. [N 39, 2]
II-7
|
33273 |
lijnzaad, vlaszaad |
lijezaad:
lāi̯ǝzǭt (P184p Groot-Gelmen),
lɛi̯ǝzǭt (Q198p Eijsden, ...
Q111p Klimmen),
lijnezaad:
leŋǝzāt (Q249p Aubel),
lęi̯nǝzǭt (L413p Helchteren),
lijnzaad:
lenzǭt (L216p Oirlo),
linzǭt (L191p Afferden, ...
L244c America,
L250p Arcen,
L192p Bergen,
L215p Blitterswijck,
L431p Dieteren,
L381p Echt,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L286p Hamont,
L165p Heijen,
L316p Kaulille,
L298p Kessel,
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
L212p Maashees,
L217p Meerlo,
Q098p Schimmert,
L423p Stokkem,
L432p Susteren,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
linzǭǝt (L312p Neerpelt, ...
L215a Wellerlooi),
lēnzǭt (L434a Broeksittard, ...
L381p Echt,
Q090p Mopertingen),
lęi̯nzu̯at (Q083p Bilzen),
lęi̯nzāi̯t (L355p Peer),
lęi̯nzāt (L372p Maaseik, ...
L217p Meerlo),
lęi̯nzāǝt (Q156p Borgloon),
lęi̯nzęt (L159a Middelaar),
lęi̯nzǭǝt (L414p Houthalen, ...
Q080p Vliermaal),
līnzǝt (L314p Overpelt),
līnzǭt (Q200p 's-Gravenvoeren, ...
L372a Aldeneik,
Q035p Brunssum,
Q207p Epen,
Q119p Eygelshoven,
Q039p Hoensbroek,
Q111p Klimmen,
Q088p Lanaken,
L434p Limbricht,
Q199p Moelingen,
Q036p Nuth,
Q033p Oirsbeek,
L416p Opglabbeek,
Q032p Schinnen,
Q116p Simpelveld,
Q020p Sittard,
L378p Stevensweert,
L268p Velden,
L271p Venlo),
līǝnzǭt (L250p Arcen, ...
L421p Dilsen,
Q012p Rekem),
līǝnzǭǝt (Q009p Maasmechelen),
lɛi̯nzut (K357p Paal),
lɛi̯nzǭt (Q083p Bilzen, ...
L419p Elen,
Q003p Genk,
K316p Heppen,
Q167p Koninksem,
Q199p Moelingen,
Q117p Nieuwenhagen,
P176p Sint-Truiden,
Q080p Vliermaal,
P177p Zepperen),
lɛ̄nzōt (K318p Berverlo),
lɛ̄nzǭt (K358p Beringen, ...
L352p Hechtel),
lijnzaam:
līnzōǝm (Q284p Eupen),
lijzaad:
li̯īzu̯ǫt (Q178p Val-Meer),
lēzuǝt (P186p Gelinden, ...
P222p Opheers,
P223p Rukkelingen-Loon),
lēzāt (Q010p Opgrimbie),
lēzǭt (Q102p Amby, ...
Q103p Berg / Terblijt,
Q096a Borgharen,
Q198p Eijsden,
Q207p Epen,
Q202p Eys,
Q002p Hasselt,
Q110p Heek,
Q105p Heer,
Q113p Heerlen,
P219p Jeuk,
Q104a Limmel,
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
Q010p Opgrimbie,
Q032a Puth,
Q098p Schimmert,
Q187p Sint Pieter,
P176p Sint-Truiden,
Q097p Ulestraten,
Q101p Valkenburg,
P192p Voort),
lēǝzǭǝt (P050p Herk-de-Stad, ...
P058p Stevoort),
lęi̯zuǝt (P195p Gutschoven, ...
P227p Vorsen),
lęi̯zōǝt (P197p Heers),
lęi̯zǭt (P188p Hoepertingen, ...
Q032p Schinnen),
līzuǝt (P218p Borlo, ...
P195p Gutschoven,
P188p Hoepertingen,
P219p Jeuk),
līzǭt (Q038p Amstenrade, ...
Q113p Heerlen,
Q204a Mechelen,
Q208p Vijlen),
līǝzǭt (Q117b Rimburg),
lɛ̄zūǝt (Q162p Tongeren),
lɛ̄zǭt (P179p Aalst, ...
Q095p Maastricht),
lɛ̄zǭǝt (Q071p Diepenbeek),
lɛ̄ǝzuǝt (P214p Montenaken),
lijzend:
liŋzǝnt (L265p Meijel),
lēzǝnt (L250p Arcen, ...
L300p Beesel,
L323p Buggenum,
L430p Einighausen,
L326p Grathem,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
L249p Grubbenvorst,
L291p Helden,
L321a Ittervoort,
L298p Kessel,
L211p Leunen,
L267p Maasbree,
L372p Maaseik,
L212p Maashees,
L382p Montfort,
L312p Neerpelt,
Q033p Oirsbeek,
L290p Panningen,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen),
lēzǝntj (L327p Beegden, ...
L328p Heel,
L330p Herten,
L325p Horn,
L320p Hunsel,
L370p Kessenich,
L377p Maasbracht,
L321p Neeritter,
L289p Weert),
lēzǝt (L297p Belfeld, ...
Q021p Geleen,
L429p Guttecoven,
L379p Laak,
L248p Lottum,
L288p Nederweert,
L380p Ohé,
L387p Posterholt,
L331p Swalmen,
L374p Thorn),
lęi̯zǝnt (L209p Merselo, ...
L210p Venray),
līzǝnt (L317p Bocholt, ...
L360p Bree,
L368p Neeroeteren,
L415p Opoeteren,
L313p Sint Huibrechts Lille,
L361p Tongerlo),
līzǝt (L317p Bocholt, ...
L312p Neerpelt,
L313p Sint Huibrechts Lille),
līǝzǝntj (L289p Weert),
līǝzǝt (L417p As, ...
Q027p Doenrade,
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
L362p Opitter),
lɛ̄zǝnt (L426p Buchten, ...
L314p Overpelt),
lɛ̄zǝt (L244b Griendtsveen, ...
L246p Horst,
Q034p Merkelbeek,
L245p Meterik,
L427p Obbicht,
L355p Peer,
L266p Sevenum,
Q020p Sittard),
lɛ̄ǝzǝt (L326p Grathem, ...
Q030p Schinveld),
lijzendzaad:
lizǝntzǭǝt (L286p Hamont),
lēzǝntzǭt (L360p Bree, ...
L213p Well),
lęi̯sǝtzāt (K278p Lommel),
līǝ.zǝntjzǭt (L368p Neeroeteren),
lijzens:
lēzǝs (L296p Steyl),
lēǝzǝns (L210p Venray),
lijzenszaad:
lēzǝszǭt (L333p Asenray / Maalbroek, ...
L324p Baexem,
L327p Beegden,
L215p Blitterswijck,
L214a Geysteren,
L246p Horst,
L217p Meerlo,
L299p Reuver,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
lēzǝszǭǝt (L249p Grubbenvorst),
lēzǝšǭt (L295p Baarlo),
lęi̯zǝnszǭǝt (L352p Hechtel),
lijzenzaad:
līǝzǝnzōt (Q003p Genk),
vlasvlieg:
vlasvlix (Q116p Simpelveld),
vlaszaad:
vlas˲zǭt (Q103p Berg / Terblijt, ...
L269p Blerick,
Q113p Heerlen,
Q104a Limmel,
Q022p Munstergeleen,
Q033p Oirsbeek,
Q118p Schaesberg,
L385p Sint Odilienberg,
K353p Tessenderlo)
|
Linum usitatissimum L. Lijnzaad is de gebruikelijke naam voor het zaad van de vlasplant en, in verband met de olieproduktie, ook voor het gewas. Zie paragraaf 4.2 en in het bijzonder het lemma Vlas. Uit de gerepelde en gedorste zaadbollen wordt olie geslagen, de lijnolie; de overblijvende pulp is een gezocht veevoer. De vormen die hier zijn samengebracht onder de typen lijzend en lijzens zijn te beschouwen als varianten van lijzaad, met een bijzondere verzwaring van het eerste lid. Ze zijn als afzonderlijke typen behandeld vanwege de samenstellingen in dit lemma en in de volgende lemmaɛs. [S 22; Wi 18; monogr.; add. uit JG 1b; L 1 a-m; L 1 u, 149; L 42, 59; RND 31]
I-5
|
33276 |
lijnzaadkoek |
broei van lijnkoeken:
brø̜i̯ van linkǫx (Q116p Simpelveld),
brø̜i̯ van līnkø̄k (Q203p Gulpen, ...
Q113p Heerlen),
broei van lijnzaad:
brø̜i̯ va līnzǭǝt (Q121p Kerkrade),
koek:
kūk (P174p Velm),
lijzenskoek:
lēzǝnskūk (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
reubkoek:
røb˱kōk (L287p Boeket, ...
L288p Nederweert),
reubskoek:
rø̄b˱skōk (L326p Grathem)
|
Van de pulp wordt niet alleen meel en pap gemaakt, maar er worden ook gemakkelijk te bewaren koeken van geperst. Deze vormen wintervoer van een goede kwaliteit. Na het teloorgaan van het ambachtelijke olieslaan worden industriële lijnkoeken als veevoeder gebruikt. Zie aflevering II.3, Molenaar, lemma Koek, blz. 166.
I-5
|
21098 |
lijnzaadmeel |
koekenmeel:
kōkǝmɛǝl (Q030p Schinveld),
lijmzaadmeel:
lęi̯mzǭtmēl (Q002p Hasselt),
lijnmeel:
limɛ̄ǝl (L115p Mook),
linmęi̯l (L419p Elen, ...
L423p Stokkem),
lęi̯nmɛǝl (K278p Lommel),
līnmɛ̄l (L422p Lanklaar, ...
L372p Maaseik,
L368p Neeroeteren),
līǝnmɛ̄ǝl (L316p Kaulille),
lɛ̄nmɛ̄ǝl (Q001p Zonhoven),
lɛ̄ǝ.nmɛ̄ǝl (L356p Grote-Brogel),
lijnzaadmeel:
[lijnzaad]mi̯ɛ̄l (Q080p Vliermaal),
[lijnzaad]mēl (K318p Berverlo, ...
Q083p Bilzen,
K316p Heppen,
L217p Meerlo,
P176p Sint-Truiden,
P177p Zepperen),
[lijnzaad]mēǝl (P179p Aalst, ...
K357p Paal),
[lijnzaad]mīǝl (P186p Gelinden, ...
P176p Sint-Truiden,
P121p Ulbeek),
[lijnzaad]mɛi̯l (L421p Dilsen, ...
L422p Lanklaar,
L372p Maaseik,
L312p Neerpelt),
[lijnzaad]mɛǝl (L244c America, ...
L421p Dilsen,
L266p Sevenum),
[lijnzaad]mɛ̄l (Q200p 's-Gravenvoeren
[(thans)]
, ...
L419p Elen,
Q003p Genk,
L249p Grubbenvorst,
L316p Kaulille,
Q088p Lanaken,
Q009p Maasmechelen,
L265p Meijel,
Q199p Moelingen
[(thans)]
,
Q090p Mopertingen,
L312p Neerpelt,
L416p Opglabbeek,
Q032p Schinnen,
L271p Venlo),
[lijnzaad]mɛ̄ǝl (L250p Arcen, ...
Q035p Brunssum,
Q119p Eygelshoven,
Q111p Klimmen,
Q117p Nieuwenhagen,
Q033p Oirsbeek,
Q020p Sittard),
lai̯nzūtmɛǝl (L297p Belfeld),
linzǝtmɛ̄l (L297p Belfeld),
linzǫtmɛǝl (L164p Gennep, ...
Q098p Schimmert),
lęi̯nzǝtmiǝl (P184p Groot-Gelmen),
verzamelfiche, ook mat. van ZND 1a-m
leezetmêl (Q168p s-Herenelderen),
lēzōətmijl (Q160p Bommershoven),
lēzŏatmēͅl (Q158p Riksingen),
verzamelfiche, ook mat. van ZND 1a-m nb. boven de è staat een lengte teken.
lézemèl (Q253p Montzen),
lijnzamemeel:
līnzǭmǝmɛ̄l (Q278p Welkenraedt),
lijnzatemeel:
līnzǭtǝmɛǝl (Q039p Hoensbroek, ...
Q036p Nuth,
Q117a Waubach,
Q201p Wijlre),
lijnzemeel:
linzǝmɛ̄l (Q259p Lontzen, ...
Q253p Montzen,
Q278p Welkenraedt),
lijnzezaammeel:
līnzǝzǭmmɛ̄l (Q279p Baelen),
lijzaadmeel:
li̯ɛzōtmɛi̯l (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
lēzātmɛ̄l (Q010p Opgrimbie),
lēzōǝtmɛ̄l (Q158p Riksingen),
lēzūǝtmɛ̄l (Q163p Berg, ...
Q077p Hoeselt,
Q162p Tongeren),
lēzǭtmēl (Q071p Diepenbeek, ...
P219p Jeuk,
Q095p Maastricht,
Q078p Wellen),
lēzǭtmɛi̯l (Q160p Bommershoven, ...
Q079p Guigoven,
Q079a Wintershoven),
lęi̯zuǝtmīl (P120p Alken, ...
P195p Gutschoven,
P188p Hoepertingen,
P177p Zepperen),
lęi̯zōǝtmēl (P197p Heers),
lęi̯zǭtmīǝl (P188p Hoepertingen),
līzuǝtmīl (Q156p Borgloon, ...
Q074p Kortessem,
Q078p Wellen),
līzǭǝtmɛ̄l (Q240p Lauw, ...
Q241p Rutten,
Q183p Vreren),
līǝzūǝtmēl (Q180p Mal, ...
Q181p Sluizen),
lɛ̄zūǝtmɛ̄ǝl (Q161p Piringen),
lɛ̄zǭǝtmēl (P192p Voort),
lɛ̄ǝ.zǫtmiǝl (Q002p Hasselt),
lɛ̄ǝzūǝtmīǝl (P218p Borlo, ...
P219p Jeuk,
P214p Montenaken,
P222p Opheers,
P223p Rukkelingen-Loon,
P227p Vorsen),
lijzatemeel:
lizǭtǝmɛ̄l (Q113p Heerlen, ...
Q099p Meerssen,
Q112p Voerendaal),
lēzōtǝmɛ̄l (Q200p 's-Gravenvoeren
[(vroeger)]
, ...
Q193p Gronsveld,
Q105p Heer,
Q104a Limmel,
Q196p Mheer,
Q247a Sint-Pieters-Voeren,
Q101p Valkenburg),
lēzūǝtǝmīl (Q075p Vliermaalroot),
lēzǫtǝmɛ̄ǝl (Q202p Eys, ...
Q021p Geleen,
Q188p Kanne,
Q088p Lanaken,
Q206p Slenaken,
Q205p Wahlwiller,
Q204p Wittem),
lēzǭtǝmēl (Q095p Maastricht),
lęi̯zǭtǝmɛ̄l (Q198p Eijsden, ...
Q199p Moelingen
[(vroeger)]
),
līzǭtǝmɛi̯l (Q102p Amby, ...
Q103p Berg / Terblijt,
Q113p Heerlen),
līzǭtǝmɛǝl (Q038p Amstenrade, ...
Q211p Bocholtz,
Q192p Margraten),
lijzemeel:
lēi̯zǝmēǝl (P055p Kermt, ...
P211p Waasmont,
P210a Walsbets),
lēzǝmēǝl (P056p Stokrooie),
lēzǝmīǝl (Q071p Diepenbeek, ...
Q002p Hasselt,
P058p Stevoort,
Q001p Zonhoven),
lēzǝmɛ̄l (Q249p Aubel, ...
Q253p Montzen),
lęi̯zǝmɛ̄ǝl (P050p Herk-de-Stad),
lɛi̯zǝmel (K317a Kerkhoven),
lɛ̄zǝmēl (P055p Kermt, ...
K314p Kwaadmechelen,
K317p Leopoldsburg,
K315p Oostham,
K353p Tessenderlo),
lɛ̄zǝmēǝl (K358p Beringen),
lɛ̄zǝmɛ̄l (P044p Zelem),
lɛ̄ǝzǝmeǝl (P048p Halen, ...
P045p Meldert),
lɛ̄ǝzǝmiǝl (P047p Loksbergen, ...
P189p Rijkel,
P211p Waasmont,
P212p Walshoutem),
lɛ̄ǝzǝmīǝl (P048p Halen),
lijzendemeel:
li̯īzǝdǝmɛ̄l (Q086p Eigenbilzen, ...
Q089p Martenslinde),
lēzǝndǝmɛ̄l (L371p Ophoven, ...
Q084p Waltwilder),
līzǝndǝmɛ̄l (Q072p Beverst),
lijzendmeel:
lizǝntmɛ̄l (L286p Hamont, ...
L368p Neeroeteren),
liǝzǝmtmɛ̄ǝl (L417p As),
liǝzɛtmɛ̄ǝl (L416p Opglabbeek),
li̯īzǝtmɛ̄l (Q082p Munsterbilzen, ...
Q091p Veldwezelt,
Q171p Vlijtingen,
Q172p Vroenhoven,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
li̯ɛzǝtmɛ̄l (Q093p Rosmeer),
lēi̯zǝtmīl (Q156p Borgloon),
lēi̯zǝtmɛ̄l (Q083p Bilzen),
lēzǝntjmɛ̄ǝl (L381p Echt, ...
L377p Maasbracht,
L319p Molenbeersel,
L293p Roggel),
lēzǝntmēǝl (L413p Helchteren),
lēzǝntmɛ̄l (L369p Kinrooi, ...
Q009p Maasmechelen,
L312p Neerpelt,
Q012p Rekem,
Q015p Stein),
lēzǝntmɛ̄ǝl (L425p Grevenbicht / Papenhoven),
lēzǝtmiɛl (Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
lēzǝtmēl (P172p Wilderen),
lēzǝtmīǝl (P120p Alken, ...
P175p Gingelom,
P119p Sint-Lambrechts-Herk),
lēzǝtmɛ̄l (Q168p 'S-Herenelderen, ...
P050p Herk-de-Stad),
lēzǝtmɛ̄ǝl (P178p Brustem),
lęi̯zǝntmīǝl (P107a Rummen),
lęi̯zǝntmɛ̄l (K278p Lommel, ...
L355p Peer),
lęi̯zǝtmēl (P178p Brustem, ...
P176p Sint-Truiden),
lęi̯zǝtmēǝl (P182p Buvingen, ...
P188p Hoepertingen),
lęi̯zǝtmɛ̄l (L364p Meeuwen),
lęi̯zǝtmɛ̄ǝl (L358p Reppel, ...
P176p Sint-Truiden),
līzǝntmeǝl (L414p Houthalen),
līzǝntmɛ̄l (L317p Bocholt, ...
L313p Sint Huibrechts Lille),
līzǝntmɛ̄ǝl (L282p Achel, ...
P117p Nieuwerkerken,
Q005p Zutendaal),
līzǝtmɛ̄l (L317p Bocholt, ...
L360a Gerdingen,
L368p Neeroeteren,
L312p Neerpelt,
Q168a Rijkhoven,
L313p Sint Huibrechts Lille),
līǝzǝntmɛ̄ǝl (L360p Bree, ...
Q007p Eisden,
Q002p Hasselt),
līǝzǝtmɛ̄l (Q003p Genk),
līǝzǝtmɛ̄ǝl (Q083p Bilzen),
lɛǝzǝntmɛ̄ǝl (L281a Kolonie),
lɛ̄zǝntmɛ̄ǝl (L353p Eksel, ...
L352p Hechtel,
L314p Overpelt,
L355p Peer,
L432p Susteren,
Q014p Urmond,
L354p Wijchmaal),
lɛ̄zǝtmel (K278a Stevensvennen),
lɛ̄zǝtmēǝl (P179p Aalst),
lɛ̄zǝtmɛ̄l (Q034p Merkelbeek),
lɛ̄ǝzǝtmeǝl (P113p Binderveld),
lɛ̄ǝzǝtmīǝl (P120p Alken, ...
P115p Duras,
P174p Velm,
P172p Wilderen),
lijzendzaadmeel:
lizǝntžǭtmɛ̄ǝl (L286p Hamont),
lęi̯zǝzǝmtmeǝl (L414p Houthalen),
lijzensmeel:
lezǝmsmɛ̄ǝl (L245p Meterik),
lezǝsmɛǝl (L246c Hegelsom),
lēzǝnsmɛ̄l (L210p Venray),
lēzǝsmɛ̄l (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L325p Horn,
L217p Meerlo,
L288p Nederweert,
L331p Swalmen,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
lēzǝsmɛ̄ǝl (L300p Beesel, ...
L291p Helden,
L292p Heythuysen,
L320p Hunsel,
L376p Linne,
L294p Neer,
L288a Ospel,
L387p Posterholt,
L318p Stramproy,
L374p Thorn,
L386p Vlodrop,
L375p Wessem),
lēǝzǝsmɛ̄ǝl (L420p Rotem),
līǝzǝsmɛ̄ǝl (L289p Weert),
lɛ̄zǝnsmɛ̄l (L428p Born),
lɛ̄zǝsmɛ̄l (Q020p Sittard),
lijzentemeel:
lezǝntǝmɛ̄ǝl (Q007p Eisden, ...
L382p Montfort),
liǝzǝntǝmɛ̄l (L421p Dilsen, ...
L423p Stokkem),
lēzǝntjǝmɛ̄l (L371p Ophoven),
lēzǝtǝmēǝl (Q071p Diepenbeek),
lēzǝtǝmɛ̄l (Q019p Beek),
lēǝzǝntǝmɛ̄l (L422p Lanklaar),
lęi̯zǝtǝmęi̯l (L372p Maaseik),
līzǝntǝmɛ̄l (L420p Rotem),
līzǝtǝmēǝl (L366p Gruitrode, ...
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren),
lijzerdmeel:
lezǝrtmēǝl (K361p Zolder),
lēzǝrdmiǝl (Q001p Zonhoven),
lɛzǝrtmēl (K358p Beringen),
lɛ̄zǝrmeǝl (K360p Heusden),
lɛ̄zǝrmēǝl (K359p Koersel),
lijzeremeel:
lɛ̄zǝrǝmiǝl (P046p Linkhout),
lijzinkemeel:
liǝzeŋkǝmɛ̄l (L368p Neeroeteren),
raapzaammeel:
røpsǭǝmmɛ̄ǝl (Q222p Vaals),
vlasmeel:
vlāsmēl (Q253p Montzen),
vlaszatemeel:
vlaszǫtǝmɛ̄l (Q113p Heerlen, ...
Q118p Schaesberg)
|
De gedroogde pulp die overblijft na het slaan van de olie uit het lijnzaad. Het meel wordt als veevoeder gebruikt. Indien in samenstellingen met lijnzaad- dit woorddeel onverkort is gebleven en gelijk aan de opgave voor lijnzaad in dat lemma, dan is hier naar de variant van het lemma Lijnzaad, Vlaszaad verwezen. Voor de typen lijzend en lijzens naast lijzaad zie de toelichting bij het lemma Lijnzaad, Vlaszaad. [monogr.; add. uit L 1 a-m; L 1 u, 149; L 42, 59; RND 31] || lijnzaadmeel [ZND 01u (1924)]
I-5, III-2-3
|