e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
marialied berouwliedje: berrouwliedje (Diepenbeek), liedje van onze-lieve-vrouw: e leedsje van oze leve vrouw (Stokkem), lidsje van slievevrèw (Eigenbilzen), lidsjə van os lìvvro (Hoeselt), liedje voor maria: leedsje veur maria (Maastricht), liedje voor onze-lieve-vrouw: vur oslievrouw (Neerpelt), lieve-vrouwelied: lieve vrouwelied (Achel), lieve-vrouweliedje: leivevrouwelieke (Eksel), levevrouweleedsje (Uikhoven), levrouweleedje (Ell), lieve-vrouwliedje: Levrouwlieke (Jeuk), ləvrōōliēkə (Loksbergen), marialied: maria-leed (Maastricht), Maria-lied (Epen), marialeed (Baarlo, ... ), marialied (Eys, ... ), merijaleed (Geistingen), marialiedje: e maria leedje (Nieuwenhagen), e marialidsje (Gulpen), e máriálidsje (Tongeren), larialeedje (Haler), maraileedje (Opglabbeek), marialeedje (Baarlo, ... ), Marialeedje (Klimmen), marialeedje (Kunrade, ... ), marialeedsje (Bocholt, ... ), marialeedtje (Linne), marialeetsje (Meerssen), marialeidje (Nieuwstadt), Marialeidje (Sittard), marialēētje (Nieuwenhagen), marialidje (Meijel, ... ), marialidsje (Eigenbilzen, ... ), Marialied, -like (Sint-Truiden), marialiedje (Merselo, ... ), marialieke (Eksel), Marialieke (Zonhoven), marialitje (Weert), marialĭdje (Heers), mariejaleetsjə (Maastricht), mariejalikke (Sint-Truiden), merialídsje (Boorsem), meriejaleedje (Heel), meriejalieke (Tessenderlo), merijaleedsje (Geistingen), m̂arialeedsje (Sint-Martens-Voeren), è marialeedsje (Terlinden), mariastukje: mariasjtukske (Vlodrop), moeder godslied: modərgotsliət (Montzen), muttergottesliedje (<du.): modder goddesliedje (Vijlen), moddergaodeslidje (Bocholtz), onze-lieve-vrouwelied: selvrowweleed (Maastricht), onze-lieve-vrouweliedje: s levrouweleedje (Baarlo), Selvrouweleedsje (Wijk), slevrouweleedsje (Maastricht), slevréwelidsje (Eigenbilzen) Een Marialied. [N 96B (1989)] III-3-3
marianum dubbele maria: dobbel maria (Venray), maria in de wolken: maria in de wolike (Geleen), maria op de wolken: maria op de woalke (Eys), mariabeeld: mariabeeld (Klimmen), mariabeeldj (Thorn), mariabild (Vlodrop), marianum: marianium (Eisden), marianum (Blerick, ... ), mariejanum (Valkenburg), moeder godsbeeld: moeëdergaodsbeeld (Klimmen), moedergods op de wolken: maoder gods op de wolke (Sittard), onzelievevrouw: sleevevrouw (Venlo) Een groot, soms tweezijdig Mariabeeld, staande op wolken of op de maansikkel, dat van boven uit het gewelf af neerhangt, Marianum. [N 96A (1989)] III-3-3
mariaoord bedevaartplaats van onze-lieve-vrouw: beevertplaats van o l v (Haler), bedevaartsplaats: baevertsplats (Sevenum), bedevaartsplaats voor maria: bèèvaatsplaatsj vur Maria (Gulpen), bedewegplaats van maria: beewegplaats van Maria (Ophoven), genadeoord: genadeoord (Heel, ... ), genadeoord van maria: e genade-oord vaan Maria (Maastricht), genade-oord va Maria (Epen), genadeoord van onze-lieve-vrouw: genadeoord vaan slevrouw (Maastricht), lieve-vrouwbedevaartplaats: liefvrouwbeivertplaats (Stokkem), lieve-vrouwebedevaart: lievevrouwebèvert (Neerpelt), mariabedevaartoord: mariabaevaartoord (Geleen), mariakapelletje: mariakepelke (Baarlo), mariaoord: ĕ mariaoord (Heers), het marjaoord (Eigenbilzen), mareija oeërt (Peer), maria oord (Schinnen), Maria-oord (Schimmert, ... ), maria-oort (Nieuwenhagen), mariaoert (Sint-Huibrechts-Lille), mariaoeërd (Thorn), mariaoord (Beesel, ... ), Mariaoord (Eys), mariaoord (Geistingen), Mariaoord (Gulpen), mariaoord (Guttecoven, ... ), mariaoort (Klimmen), mariaōrt (Meijel), mariaplaats: mariaplaats (Ell), moeder godsheiligdom: modərgotsheləchdōm (Montzen) Een genadeoord van Maria, Mariaoord. [N 96C (1989)] III-3-3
mariascapulier mariascapulier: e maria-sjappeleer (Nieuwenhagen), e mariasjabbeleer (Gulpen, ... ), Maria skapelier (Jeuk), mariascapelier (Meijel), mariaschabbeleer (Sevenum, ... ), mariaschabbelier (Siebengewald, ... ), mariasjabbelaer (Eys), mariasjabbeleer (Baarlo, ... ), Mariasjabbeleer (Lutterade), mariasjabbeleer (Montfort, ... ), Mariasjabbeleijer (Sittard), Mariasjabbelier (Klimmen), mariasjabbelier (Roermond), Mariasjappeleer (Hoensbroek, ... ), mariaskapulier (Merselo), marjaschabelier (Eigenbilzen), meriejasjabbeleer (Heel), mariascapuliertje: mariaskapelierke (Sint-Huibrechts-Lille), moeder godsscapulier: Módder Gods sjabbeleer (Epen), onze-lieve-vrouwescapulier: Selvrowwesjabbeleer (Wijk), slevrouwesjabbeleer (Heugem), scapulier: schabbeleer (Schimmert), schapelier (Houthalen), sjabbeleer (Ell, ... ), sjabbelier (Posterholt), sjabeleer (Geleen), sjappeleer (Stokkem), scapulier van de heilige maagd: skàppelier vàn d` elligge moacht (Sint-Truiden), scapulier van de moeder gods: sjabbeleer van de mooder goads (Holtum), ət sjabəlēr van də modərgots (Montzen), scapulier van maria: schabelier van maria (Achel), schappeleer van maria (Ophoven), sjabbeleer van Maria (Klimmen, ... ), sjabbeleer van maria (Tegelen), sjappeleer van maria (Tungelroy), skapəlīr van maria (Meijel), scapulier van onze-lieve-vrouw: schabbeleer van slevrouw (Weert), sjabbeleer vaan `t slevrouw (Maastricht), sjabbeleer van s levrouw (Baarlo), sjabbeleer van slevevrouw (Uikhoven), sjabeleer vaan Selvrouw (Maastricht), sjappəlier van oos livvro (Hoeselt) Een Maria-scapulier (Marias livrei?). [N 96B (1989)] III-3-3
mariascapulier add. mariamedaille (<fr.): mariamedalie (Kelpen), medaille (<fr.): medaje (Guttecoven), medalie (Roggel) Een Maria-scapulier (Marias livrei?). [N 96B (1989)] III-3-3
marionet marionet: In de poppenkast gebruiken ze marionetten.  marəjònèt (Niel-bij-St.-Truiden) Marionet: 1. Popje. III-3-2
marjolein donderkruid: donderbaard, huislook, sempervivum tectorum  donderkrōēə.d (Hasselt), hommelskruid: Veldeke donderkruid (marjolein)  hommelskroeht (Waubach, ... ), kruidwis: donderkruid, wilde kamillen*, die op O.L.Vr. Hemelvaartsdag (15 Aug.) gewijd worden; bij onweder worden ze verbrand, om het huis tegen het inslaan van den bliksem te vrijwaren.  kroe:dwès (Maastricht), lievevrouwebedstro: foutieve dialectnaam?  leeve vrouwe bèdsjtrwe (Berg-en-Terblijt, ... ), madelein: WLD  madelein (Beesel), marjolein: marjelein (Vlijtingen), marjolein (Jeuk, ... ), -  marjolein (Tungelroy, ... ), Bree Wb.  marjelein (Bree), eigen spellinsysteem wordt in de keuken gebruikt  Marjolein (Meijel), idem  marjolein (Venlo, ... ), idiosyncr.  marjolein (Blerick, ... ), WLD  marjolein (Montfort, ... ), zelfde benaming  marjolein (Echt/Gebroek, ... ), palingkruid: ook  palingkraad (Jeuk), WLD  palingkroed (Stein), pâoling krōēt (Schimmert), palingskruid: palingskruid (Jeuk) donderkruid [N 92 (1982)] || donderkruid (marjolein) [N 92 (1982)] || marjolein (Origanum hotensis Moench) [DC 60a (1985)] || Marjolein (origanum majorana). Kleine, witte bloempjes, half verscholen tussen groene blaadjes, die dicht opeen staan, en tot bolletjes verenigd zijn, 3 of 4 zulke bolletjes op lange stelen in de bladhoeken en aan de top (palingskruid, madelein, dubbele p [N 92 (1982)] III-4-3
markt dorp: recht over t dairep (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), recht over t dorp (Sint-Huibrechts-Lille), land: recht īəvər t lant (Neerglabbeek), markt: ain de millant van de merk (Nieuwerkerken), deūrch de maat (Welkenraedt), dwars euver de mert (Koersel), dwars over de mārret (Overpelt), dwars over de merr t (Overpelt), dwars over de merret (Overpelt), dwars over de mert (Achel), dwars over de mèrt (Neerpelt), dwasj jever de merret (Mopertingen), dweers ievér de mêrret (Meeuwen), dweis euver de merk (Jeuk), dweis over de met (Beverlo), dwers euver de met (Paal), dweërs over de met (Oostham), dwēͅjs ōvör ö meͅt (Oostham), dwēͅrs ēvər də meͅrt (Peer), dwēͅrs ôver də mēͅrt (Hamont), dwēͅrs øvər də märt (Lanaken), dwijrs euver de mèrt (Koersel), dwīərs y(3)̄vər də meərt (Maaseik), dwärs øvər də märt (Lummen), dwèers ever de mert (Peer), dwèes euver de met (Halen), dwèrs euver de mert (Kleine-Brogel), dwèèrs iever de merkt (Neeroeteren), dwêrs euver de mêrt (Hechtel), dwɛ̄rs øvərə mɛrt (Beringen), een `t midden van der mert (Moelingen), ein m(tm)rt (Heers), ein meͅrt (Opglabbeek), en `t mede van də meͅrət (Hamont), en `t meland van de merk (Sint-Truiden), en `t midde van de merk (Alken), en `t midde van de mert (Bilzen), en `t midde van de meͅrk (Mettekoven), en `t midden van de mert (Genk), en `t milland van de mart (Herstappe), en de middel van de mert (Beverst), en de miland van de mert (Broekom), en de mild van de mert (Voort), en de milland van de merk (Montenaken, ... ), en de milt van de me-t (Wellen), en de mits van de merk (Hasselt), en də midəlt van də meͅrk (Herk-de-Stad), en də milant van də mert (Gutshoven), en et midde van de mert (Eisden), en het midden oppe mert (Mechelen-aan-de-Maas), en hət medən van də mert (Maaseik), en`t medən vanə met (Tessenderlo), en`t midden van de met (Paal), ene mēͅrt (Hoepertingen), ene mits vanne merkt (Kuringen), enne middel vanne mērt (Diepenbeek), ent meddel van de meert (Zichen-Zussen-Bolder), ent medə vandə merət (Houthalen), ent medə vandə meͅrət (Opgrimbie), ent midə van də mert (Heers), entmedə van də meͅt (Beverlo), enə medəl vanə märt (Diepenbeek), enə mets fanə merət (Zonhoven), gərɛkstals öəvər də mɛ̄rt chuon (Stokkem), in `t midde van de merk (Schulen, ... ), in `t midde van de merret (Gruitrode, ... ), in `t midde van de mert (Bilzen, ... ), in `t midde van de mertj (Molenbeersel), in `t midde van de met (Paal), in `t midde van de mērt (Hamont, ... ), in `t midde van de mèrt (Neerpelt), in `t midde van e merret (Bocholt), in `t midde van e mert (Bocholt), in `t midde vanne merret (Bocholt), in `t midde vanne met (Beverlo, ... ), in `t middel van de mert (Vlijtingen), in `t middel van de met (Landen), in `t midden manne mert (Helchteren), in `t midden op de mert (Lummen), in `t midden van d mĕrt (Neeroeteren), in `t midden van de merkt (Neeroeteren), in `t midden van de merrèt (Peer), in `t midden van de mert (Achel, ... ), in `t midden van de met (Attenhoven, ... ), in `t midden van de meərt (Kaulille), in `t midden van de mĕrt (Achel), in `t midden van de meͅrət (Neerpelt), in `t midden van de mèret (Peer), in `t midden van de mèrt (Hamont, ... ), in `t midden van de mêrt (Hechtel), in `t millet van de met (Tessenderlo), in de middel van de markt (Rijkhoven), in de middle van de meirt (Diepenbeek), in de mids van de mert (Val-Meer), in de milant van de merk (Sint-Truiden), in de mild van de merk (Sint-Lambrechts-Herk), in de milland van de merk (Jeuk), in de milland van de mert (Hoepertingen, ... ), in de milland van de met (Waasmont), in de millant van de merk (Jeuk), in de millant van de met (Neerhespen), in de mits van de merkt (Zonhoven), in de mulle van de mert (Grote-Spouwen), in də milant van də meͅrk (Sint-Truiden), in də milant van də meͅt (Landen), in e milt van de meit (Wellen), in et jaars euver genne mèrt (Mheer), in et midde van de meret (Neerharen), in et weersj euver genne mèrt (Mheer), in het midden van de mert (Zolder), in hət midə van də meͅrt (Lanaken), in mērət (Eksel), in t kort euver de meͅrət (Genk), in t kort iever de meret (Opoeteren), in t kort ieövər de mert (Opitter), in t midde van de mert (Eisden), in t weirs euver de merret (Lanaken), in t wièrs euver de mert (Rotem), in t wèrs over de mèrt (Kaulille), in t` midə van də met (Tessenderlo), in ət medə van də meͅrt (Lanaken), in`t midde van de met (Lommel), in`t midden van de met (Kwaadmechelen, ... ), in`t midden van de mèrt (Heusden), in`t mids vanne merret (Opoeteren), inne midde vanne mert (Opoeteren), inne mild vanne merek (Sint-Lambrechts-Herk), inne milt vanne met (Ulbeek), inne mits van de merk (Stokrooie), int midde van de mert (Neerpelt), int midde van de met (Linkhout), int midde van de mèrt (Maaseik), int midde vanne mert (Bree), int middel van de mert (Millen), int midə vandə mērt (Zolder), iny midden van de met (Lommel), inət midə vandə merət (Borgloon), inət midə vandə mēͅrt (Overpelt), inət midə vandə mēͅrət (Neerglabbeek), inət twe̞s øvər də mɛrt (Molenbeersel), koͅrt iever də meͅrt (Opglabbeek), ma.rətš (Weert), ma:rt (Aubel, ... ), ma:t (Eupen, ... ), mae.rt (Baexem, ... ), mae.rək (As), mae.rət (Bree, ... ), mae.ərt (Rotem), mae:rət (Genk), maert (Eisden, ... ), maerək (Hasselt), maerət (Bocholt, ... ), maerəṭ (Stramproy), maeərt (Helden/Everlo, ... ), mart (Berg, ... ), marək (Brustem), marət (Middelaar), mat (Montzen, ... ), mārt (Eupen, ... ), māt (Bocholtz, ... ), medəl van də mēͅrt (Lanaken), mert (Bree), merət (Maastricht), met (Meldert), mēͅrt (Eupen, ... ), mēͅrət (Rekem), meͅrk (Herk-de-Stad, ... ), meͅrkt (Herk-de-Stad), meͅrt (Beverst, ... ), meͅrək (Binderveld, ... ), meͅrəkt (Maastricht), meͅrət (Bree, ... ), meͅt (Halen, ... ), midden ever de merret (Peer), midden over de mert (Grote-Brogel), midən oͅbdə mēͅrət (Zutendaal), mâ.rt (Mechelen-aan-de-Maas), mâê.rt (Beesel, ... ), mâê:rt (Grote-Brogel, ... ), mâêrt (Achel, ... ), mâêrtš (Horn, ... ), mɛ.rək (Kermt), mɛ.rət (Zutendaal), mɛ.rətš (Weert), mɛ:rt (Hegelsom, ... ), mɛrt (Amby, ... ), mɛrək (Alken, ... ), mɛrəkt (Meijel), mɛrənt (Merselo), mɛrət (Beringe, ... ), mɛt (Beverlo, ... ), mɛərt (Heers, ... ), mɛ̄r (Vliermaalroot), mɛ̄rt (Alken, ... ), mɛ̄ərt (Vreren), mɛ̄ət (Wellen), nə meͅrt (Berg), op kort euver ə mert (Ophoven), op t kort euvere mert (Kessenich), r(tm)ch jøvər də m(tm)rət (Vroenhoven), raat juiver de mart (Rijkhoven), rech euver de mert (Lanaken), rech euvere mert (Hechtel), rech overe mert (Hechtel), rech uiever de merk (Groot-Gelmen), rech y(3)̄vər də meərt (Maaseik), rechj uver de mert (Rotem), recht euiver de merk (Borlo), recht euver de merk (Landen, ... ), recht euver de mert (Bocholt, ... ), recht euver de met (Paal), recht iever de meret (Opoeteren), recht iever de merrit (Gruitrode), recht iever de mēret (Gelieren/Bret), recht iëver de merrit op (Niel-bij-As), recht over de mert (Lommel), recht uever de mērt (Elen), recht uiver de merk (Sint-Truiden), recht uuver de mert (Niel-bij-As), recht ø uuver de met (Landen), reg euver de mert (Vliermaal), reg euver de mèrt (Sittard), ret jeven de de mert (Hoeselt), rēͅch əêvər də mēͅêrt (Gutshoven), reͅg "vər də meͅrət (Lanaken), rät j"vər də märt (Genoelselderen), règ euver de mèrt (Heers), règ iëver de mert (Bilzen), rèèch jŭver de mèrt (Vroenhoven), récht euver de merkt (Sint-Lambrechts-Herk), rôêg jɛ͂vər də mâêrt (Rosmeer), rɛcht ovər de mɛrət (Neerpelt), rɛcht o͂ͅver də mɛret (Neerpelt), schaains everde mert (Munsterbilzen), scheunt euer e mert (Ophoven), schuins euver de merk (Sint-Truiden), schuins jəvər də mēͅrət (Zichen-Zussen-Bolder), sjuins əeuver de ma-êrt (Kanne), sjuins əeuver de mêrt (Kanne), te gries euver de merk (Kozen), te griest euver de merk (Stevoort), te griest ever de merk (Spalbeek), te midden van de mart (Genk), tegriest euver de meͅrk (Herk-de-Stad), ter dweis hver de met (Linkhout), ter jas əver de mijt (Alken), ter weers over de markt (Riksingen), ter wjāəs euver de merk (Stevoort), ter wjoa euver de mert (Vliermaal), ter-wi-âs euver de merk (Ulbeek), teriis jəver de mert (Hoeselt), terjaas over e mèt (Sint-Lambrechts-Herk), terjas euver de m(tm)rt (Vreren), terjas euver de mért fūt (Borgloon), terjas jeuver de mert (Millen), terjaus üver de maart (Koninksem), terwjaas euver de mērt (Diepenbeek), terwjaas uver de merk (Kuringen), terwjas evere merk (Spalbeek), terwjas jeuver de mëërt (Zichen-Zussen-Bolder), terwjas jiever de meret (Hees), terwjës jeuver de mĕrt (Tongeren), tries euver de mè-t (Wellen), tris "vər de meͅrt (Kortessem), tris də märt "vər (Diepenbeek), tris ieuver de mert (Beverst), tris ievər dê meͅrt (Bilzen), tris jəver de mert (s-Herenelderen), tris øvər də märt (Diepenbeek), trīs øvər də mēͅt (Kortessem), trwos iëver de mert (Martenslinde), tweeëst over de met (Tessenderlo), twērs øvər də meͅrt (Mechelen-aan-de-Maas), twēs øvər də meͅrt (Mechelen-aan-de-Maas), twêrs euver de met (Beverlo), təgrīəs øvərə meͅrk (Hasselt), tərjās øyvər də mɛrt (Borgloon), tərwiərz øvər ə meͅrət (Zonhoven), tərwjāos eu(ui)vɛr de mêrk (Herk-de-Stad), təwiezievərdəmart (Martenslinde), èn `t midde van de mērret (Zutendaal), èn`t midde van de merrek (Hasselt), în t dwīərs y(3)̄vər də meərt (Maaseik), ən mert (Koersel), ən merət (Houthalen), ən mēͅrt (Tongeren), ən meͅrt (Beverst, ... ), ən meͅt (Beverlo, ... ), ən mørək (Herk-de-Stad), ənt milant van də meͅrək (Sint-Truiden), ənə mārt (Kerkrade), ənə mert (Bilzen), ənə merət (Lanklaar), ənə mēͅrt (Tongeren), ənə meͅrt (Tongeren), ənə mørət (Opoeteren), ɛntwēͅrs ōͅvər də mērət (Rekem), de e een beetje slepend  recht iëver de mert (Neeroeteren), dur: u bijna als e dof  terwiès dur de mert (Sint-Huibrechts-Hern), e in met  dweeës overe met (Kwaadmechelen), e lang en klank als in kel  tərwjas jèvər də mert (Eigenbilzen), eu scherp  chuins euver de mert (Maaseik), in t dwars  ainterwaiəs euver de merk (Nieuwerkerken), jever: doffe e in eerste e  terjaas jever de mert (Mal), laatste e in merret is dof  dwêrs iever de merret (Bree), merret: korte e  rech euver de merret (Rekem), mert: e is lang  tries euver de mert (Kortessem), oever: oe van boeuf  dweis oever de met (Beverlo), terris: accent op is  terris jever de mert (Hoeselt), twijs: ij afzonderlijk  twijs eəver de mērt (Meeswijk), u lang  dwèrs uver de mert (Elen), è lang  tris i-ever de mèrit (Zutendaal), straat: recht iever de straat (Opglabbeek) Dwars over de markt [ZND 23 (1937)] || een markt [ZND A1 (1940sq)] || In het midden van de markt. [ZND 38 (1942)] || markt [RND], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] III-3-1
marktkorf marktkorf: mātkø̜rf (Bleijerheide, ... ), mɛrtkø̜.rf (Sittard), mɛrtkø̜rǝf (Geulle  [(lage ovale mand)]  ), mɛrǝtkø̜rǝf (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), mɛtkørǝf (Halen, ... ), mɛ̄rtkø̜rǝf (Jesseren), mɛ̄rǝtkø̜̄rǝf (Maastricht) In het algemeen een mand waarin producten, en dan met name etenswaren, naar de markt worden vervoerd. Zie ook afb. 288. [N 20, 50; N 40, 112; monogr.] II-12
marktkraam kraam: croam (Itteren), kraam (Haler, ... ), kraem (Stein), kraom (As, ... ), kraoëm (Nieuwenhagen), krāōm (Heel, ... ), kroam (Born, ... ), kroem (Gulpen), kroom (Loksbergen), krâôm (Schimmert, ... ), kròəm (Heerlen, ... ), krôm (Melick), kəraom (Maastricht), m.  kr‧oͅam (Eys), ps. omgespeld!  kōͅm (Eksel), kraampje: kreemke (Jeuk), kreuamke (Stein), kreumkə (Venlo), kruimpke (Noorbeek), krâômke (Swalmen), kräömke (Haelen, ... ), krèùmkə (Kapel-in-t-Zand), krèùmpkə (Maastricht), krömke (Ittervoort), krömkə (Guttecoven), krömpkə (Maastricht), shop (eng.): sjŏp (Nieuwenhagen), sjóp (Heerlen), stalletje: stelke (Maastricht) een tent, een stalletje op de markt waarin de goederen tentoongesteld zijn [kraam, schob] [N 89 (1982)] III-3-1