e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
meerstemmige mis add. meerstemmige muziek: mīērstummige muziek (Maastricht) Een meerstemmige mis, muziekmis. [N 96B (1989)] III-3-3
mees, keel keel: kēl (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Houthalen, Zwartberg, Waterschei, Eisden]), kop: kǫp (Zie mijnen  [(Houthalen / Zwartberg / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), mees: mēs (Kerkrade  [(Domaniale)]  , ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden] [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), mē̜js (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), selle: sęl (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder)]  [Domaniale]), sɛl (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder]) Ronde inkeping aan de bovenzijde van een houten stijl waarin de kap rust. De mees zorgt ervoor dat de stijlen gemakkelijker onder de kappen kunnen worden aangebracht en belet dat de stijlen onder de kappen kunnen wegschuiven. [monogr.; Vwo 412; Vwo 506; Vwo 507; Vwo 701] II-5
meesondersteuning meesbouw: meesbouw (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Wilhelmina]  [Domaniale]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Eisden]), mēsbu (Geleen  [(Maurits)]   [Maurits]), mēsbō.w (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), mēsbōw (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Laura, Julia]), mēsbǫ.w (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Julia]), mēsbǫw (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma]), męjsbuw (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Domaniale]), m˙ēs˱bǫ.w (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]) Houten ondersteuning bestaande uit twee van een mees voorziene houten stijlen en een halfhout dat als kap wordt gebruikt. [N 95, 320; monogr.] II-5
meester baas: boas (Gennep), heͅ ɛs fɛl mɛt vodər ɛn mudər, mɛt Pa ɛn Ma, mɛt noͅnk ɛn tant, mɛt de boͅəs ɛn gəbur, mɛt də timərman (Genk), broeder: broeder (gooie!) (Maastricht), leermeester: liermeester (Heerlen), leraar: herr lierer (Vijlen), li.ərər (Baelen, ... ), lieoror (Vaals), lierer (Heerlen), liəror (Walhorn), liərər (Eupen, ... ), magister (lat.): magistər (Eupen), meester: adzjə vöyl van pa, van mam van naŋk ɛn tant, van də mɛstər en van də gəbyr, van də schɛ.inəwɛrkər (Borgloon), die hot veul van Pa en mau, umke en tenke, van miester en beuerman, van de schreinwerker (Linkhout), dù huls veul va dinge pap en ding mam, van bâ en mem, va nonk en taant, va mèsder en nouber, va genne schrienewerker (Sint-Martens-Voeren), e hilt veul van zene papa, zenmam, van nonk en taant, de miester en de geboerman, van de schrijnwerker (Montenaken), e hölt es van si vadder en sing modder, va singe pap en sing mam, va singe nonk en sing tantm va singe mééster en singe noober, van der schriiner (Lontzen), haa hield veul van papa en mama, van nonkel en tante, van de meester en gebeur, van den schreinwerker (Vechmaal), hae hilt veel van voader en moede, va Pa en Mam, van nonk en Tant, van meester en geboer, van den timmerman (Martenslinde), Hai heelt veel van Vaijer en moeijer, van Pa en Moen, van Nonk en Tant, van miester en geboeren, van den tummermaan (Hechtel), Hai hiljt vail van Vader en moeder, van Pa en Moo, van Nonk en Tant, van meister en naoberman, van der schrienwairker (Maaseik), he held veel van Pa en Moen, van nonk en tante van miester en geboer, van de timmerman (Peer), he hild veul van vader en mooder, van pa en moo, van nunk en tant, van meister en nober, van den tummerman (Maaseik), he hild vijl van Voader en Moeder, van Pa en Ma, van nonk en tant, van de Meester en de geboere, van de sjrijnwerker (Hoeselt), he hilt veul van vader en mooder, van Pa en Ma, van nunk en Tant, van meister en naober, avn den tummerman (Mechelen-aan-de-Maas), hee hield veul va va͂der en moeder, va pa en ma, va nonk en tant, van ne miester en ne geboere, van ne schrijnwerker (Godschei), hee hield veul van Papa en Mama, van Pa en Mam, van NOnk en Tant, van de Miester en de Geboerman, van de schrijnwerker (Gingelom), heei huilt vuel va vaoer en moer, va Pa en Ma, va nunk en Taant, va ne meester en va ne geboer, va ne schreünwèrker (Diepenbeek), hei hīlt veͅyl van pa en ma, va noenk ɛn tant ɛn vanne mɛstər (Kortessem), Hei hulsj vøul van Vader (Vajer) en Mooder, van Pa en Moo, Van Nonk en Tant van meister en geboor, vanne tummerman (Bocholt), heij hult veul van voader en moeder, van Pa en Ma, van Nonk en Tant, van miester en gebuur van de schrijnweyrker (Helchteren), heje hilt veel van paa en maa, van oem en tant, van miester en buurman, van de timmerman (Berbroek), Heje huld veul va vaijer en moeijer, va Pa en Moe, van Nonk en Tant, va Miester en boerman, vanne tummerman (Zolder), her hilt veul van voujer en majer, van papa en mem, van eum en tant, vam de meester en gebuur, van de schreenewerker (Zichen-Zussen-Bolder), hē hylt vøl van vōͅedər en mudər, van pa͂ en mā, van nunk en tant, van də mīstər en də gəbūr, van dən timərman (Sint-Lambrechts-Herk), hēe hy(3)̄lt v"l va vōͅder en mūder, va pā en mā, van nūnk en tānt, va mēster en gebūr, van den timmerman (Diepenbeek), hēe hylt voil va vōͅeder en muder, va pā en mā, van nunk en tānt, va mēster en gebur, van den timmerman (Diepenbeek), hēͅ hāxt ōͅn vōͅdər en mōdər, ōͅn noŋk ən tant, ōͅn də mijstər en də gəbōr, ōͅn d (Genk), hēͅ huld vél van vaoder, mooder, van pa, van Moo, van Nunk en tant, van meister en naober, van de schrienwerker (Gruitrode), hēͅ hylt vøl vḁn voier en moier, van pēr en mēr, van nonk en tānt, van meister en gebūr, van de šraainwerkər (Tongeren), hēͅi hildt vēͅl van Vader, van Muuder, van Pa en Ma, van Noonk en tant, van Myster en gebuur, van de schrienwerker (Opglabbeek), heͅ helt vēͅl van vādərə en van mydərə, van pā en mā, van nunk ən tantə, van meͅjstər en by(3)̄rman, van dən temmərman (Zutendaal), heͅ helt veͅl, van vadər ɛn modər, van pakə en makə, van oͅnk ɛn tant, van mɛistər ɛn oͅbər, van dən tɛmmərman (Neerglabbeek), heͅ hoͅd veul van Vader en moeder, van Pa en Ma, van Nonk en Tant, van Miester en Buur, van den timmerman (Koersel), hie hielt veel van vaoder en moëder, van pa en ma, van nonk en tant, van Mièster en geboër, van de schrijnwërker (Hasselt), hiej hielt veul van pa en mam, van pa en moeder, van noenk en tant, va mester en geboer, va den timmerman (Ulbeek), hieje huljt veul va vaoder en moeder, van pa en ma, van noŋk en tant, vanne miester enne geboer, vanne schrijnewerker (Zonhoven), hieje hult veul va vaor en moder, van pa en mem, van noŋk en tant, vanne Miester enne geboer, vannen tummerman (Zonhoven), hieje huuld vuil van pa en mam, va voar en moewer, va noenk en tant, va mister en geboewer, va de timmermaan (Sint-Lambrechts-Herk), hieë hot veul van Vaoder en Moeuder, van pa en mou, van nounk en tant, van den mister en de gebuur, van de schreenwerker (Halen), Hij hadt veul van voader en moewder, van Pa en Ma, van oewem en taante, van de mester en de gebuur, van den timmermaan (Achel), hij held veul van Voeder en Moeder, van Pa en Moe, van nonk en tant, van de Meester en de gebuur, van den timmerman (Neerpelt), hij hild voel van vaader en mooder, van pa en Moo, van nonk en tant, van meester en nober, van de schriemooker (Neeroeteren), hij hild vuel van vader en moeder, van pa en ma, van nonk en tant, van meister en gebuur, van den meublenmaker (Eisden), hij hodt veul va Vajer, va moejer, va Pā en va moeier, va nonk en tant, van ne mièster en geboer, van ne timmerman (Zolder), hij hout v"l van vaədər ən muder, vən Pā ən Moe, van nonk en tānt, van Misstər ən gəbuur van ən timmermān (Kleine-Brogel), hije hult veul van pa en moeder, van pa en moee, van oem en tant en miester en geboer, van den tummerman (Helchteren), hijə hyəlt vōəl van Pā en Mā, vaədər eͅn muədər, van nonk en tant, vanə meͅəstər eͅnə gəbuər, vanən timmə (Alken), hilt vøl van Pa en Ma, van NUnk en Taent, van Mistər en gebur, van de schrijnweəkər (Sint-Truiden), hiè hult veul va Vaoder en moejer, van noonk en tant, va miester, de buurman, van de timmerman (Eversel), hīə hilt vōl va pa en ma, va nujk en tant, va mistər en gəbūər, vannə schr"nmēkər (Wellen), hjē hot vōl va Vāər en Mūər, va Pā en Mā, va Nonk en Tant, vanə Mīstər en vanə būrman, vanə tumərman (Voort), hè hielt veul van Vaor en van moojer, van nounk en tānt, van mister en geboeer, van den timmerman (Wellen), hè hildj veul van vader, mooder, van pa en Ma, van nonk en tant, van meister en buurman, van de tummerman (Kessenich), hè hiljt veul van Vader en moder, van P en Ma, van Nounk en Tant, van maister en gebeur, van den tummerman (Ophoven), hè hilt feel van ze voader en ze moeder, van pa en moeder, van Nonk en tant, van de meester en zɛn geboeren, van de chrijnewerreker (Genk), hè hilt veel van pa en ma, van vajer en moîjer, van nonk en tant, van mîester en boerman, vannen timmerman (Peer), hè hilt veul van vader en mooder, van pa en moo, van nonk en tant, van meister en beurman, van den schrienewirker (Maaseik), hè hilt vijel van voader en moeder, van pa en ma, van noenk en tant, van meester en geboere, van den timmerman (Beverst), hè hilt vèl van Vaïer en Moïer, van pa en muder, van nonk en tant, avnne meister, vanne schrienwerker (Opglabbeek), hè hilt vèle van Pa en Ma, van Noonk en Tant, van meister en gebuur, van den timmerman (As), hè houdt veel van Pa en moen van nonk en tante, van miester en geboer, van de schrijnwerreker (Peer), hè hèld vêl van pa en muder, van pa en mu, van nonk en tant, van mêster en buurmaan, van de timmerman (Rosmeer), hèe hilt vēle van vader en moeder, van Paa en maa, van nonk en tant, van de myster, en van de nober, van den schrienwərker (Beek (bij Bree)), hèe hilt vèel van vader en moeder, van Pa en Moe, van Nonk en Tant, van meister en naber, van den timmerman (Gruitrode), hé hadt veul va Vaader en moëder, va Pa en Moë, va Oem en Tant, va Miester en Buurman, va den timmerman (Koersel), hé hild veul van pa en mam, va nonk en tant, van miesteren geboer, va den schrijnwerker (Stokrooie), hé hilt vuil van Voir en Moir, van Nonkel en Taant, van Miester en geboer, van de schrijnwerker (Sint-Truiden), hê hilt vêl van vader en moeder, van pa en ma, van nonk en tant, van meister en beerman, van den srienwèrker (Niel-bij-As), hɛ heltš vɛl van vadər ɛn môder, van pa en ma, van nônk ɛn tant, van də mɛjstər, van də šzeinwərkər (Bree), hɛi hoͅut vøl van voͅdər, mudər, van pa en ma, van oͅnkəl en tant, van mestər en byrman, van dən tɛmərman (Neerpelt), hɛi hoͅūt vøl vən voͅdər ɛn mūdər, van Pa en Mū, və ōͅm en tantə, van mistər en byrman, van dən timmərman (Overpelt), hɛ̄ij hÚɛ̄lt v"l van pa ən mudərə, van noŋkə en tant, van mistər ɛn byrman, van dən tømərman (Overpelt), maestər (Hoepertingen, ... ), me.stər (Baexem, ... ), me.əstər (Eisden), mee[i̯}stər (Swalmen), meester (Beesel, ... ), meestjer (Panningen), meestər (Eys, ... ), meĕster (Maasbree), meiester (Elen), meis-ter (Blitterswijck), meischter (Eijsden), meister (Amby, ... ), meistər (Berg, ... ), mejstər (Meterik), mesjter (Helden/Everlo), mester (Groot-Gelmen, ... ), mestə (Hechtel), mestər (Bocholtz, ... ), meèster (Gulpen), mēīster (Heer, ... ), mēstər (Diepenbeek, ... ), mēəstər (Veldwezelt), mēͅstər (Martenslinde), meͅjṣtər (Opgrimbie), meͅstər (Sint-Huibrechts-Lille), mi.stər (Zonhoven), mi.štər (Zonhoven), mi.əstər (Beringen, ... ), mie.ester (Waasmont), miester (Bolderberg), miestər (Borlo, ... ), miĕster (Hasselt), mijster (Gruitrode), mister (Wellen), mistər (Alken, ... ), mièster (Rimburg), miëser (Neerhespen), miəster (Sint-Truiden), miəstər (Bilzen, ... ), miɛstər (Beverlo), mīstər (Eigenbilzen, ... ), mīəstər (Borlo, ... ), mjastər (Oostham), mjistər (Lommel), mäkster (Simpelveld), mè.istər (Maastricht), mèsjter (Panningen), mèster (Afferden, ... ), mèèster (Eigenbilzen, ... ), méjstər (Leut), mééjstər (Beek (bij Bree)), mê.ister (Merselo), mêester (Cadier), mêster (Gennep, ... ), mêêster (Heijen), mëester (Rosmeer), mîêstər (Heppen), mï.əstər (Aalst-bij-St.-Truiden), məistər (Heer), mɛ.istər (Beesel, ... ), mɛ.stər (As), mɛistər (Amby, ... ), mɛištər (Eijsden), mɛj.stər (Rekem), mɛj:stər (Maastricht), mɛjstər (Rekem), mɛstər (Achel, ... ), mɛštər (Beringe, ... ), mɛ̄stər (Merselo, ... ), ə(r) ɛtsə vadər ɛn zə mudər fɛ̄l, əzy zə noŋk ɛ zən tānt, də mɛistər ɛn zənə nōͅbər, (Stokkem), ər hɛlt fə:l van vo:jər ən mojər, van pa: ən ma:, van nő:ŋk ən van ta:nt, van də mestər ən van zənən noibər, van de šri:newɛrk (Vroenhoven), ai van Mai.  maister (s-Herenelderen), d¯r pap en de mam wordt meer gezegd  hé hilt vöäl van ze vader en ze moeder, van d’r noonk en de taant, van d’r meester en d’r noaben, van d’r sjrienwerker (Mheer), ee open  meester (Brunssum), jongere vrom  mēstər (Vliermaalroot), met lengteteken op de a  mäster (Leunen), Opm. bijv. zôô meister, zôô knecht.  meister (Beegden), Opm. Franse è.  mèster (Epen), oudere vorm  mistər (Vliermaalroot), pa ook voader  hae hilt vijl van voader en moeder, van pa en mam, van noenk en tant, van meester en geboer, van den timmerman (Martenslinde), ondermeester: ongermeister (Heythuysen), onderwijzer  ondermeester (Beesel), schoolmeester: schoelmeister (Stokkem), schoolmeister (Grubbenvorst), schoolmester (Groot-Gelmen), schoolmiëster (Aalst-bij-St.-Truiden), schòlmaester (Venray), schóólmīēster (Hasselt), schóólméstər (Kwaadmechelen), sjaolmeister (Opgrimbie), sjoelmeester (Noorbeek), sjoeëlmesjter (Helden/Everlo), sxo.lmi.əstər (Hasselt), šoəlmēstər (Bilzen), šuəlmistər (Aubel), ṣu.əlmɛ.istər (Gulpen) (school)meester [RND] || het hoofd van een lagere school [bovenmeester, bovenkoster] [N 90 (1982)] || Hij houdt veel van Vader en Moeder, van Pa en Moe, van Oom en Tante, van Meester en Buurman, van den Timmerman [ZND 44 (1946)] || meester [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || onderwijzer; Hoe werd voor de 2e Wereldoorlog een onderwijzer van de lagere school genoemd? [DC 48 (1973)] || schoolmeester [ZND 12] III-3-1
meester-opzichter chef-porion: chef-porion (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Zwartberg, Eisden]  [Eisden]  [Winterslag, Waterschei]  [Zolder]), šęf-pǫjõ̜ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Zwartberg]), šɛf-porjõ̜ (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Zwartberg, Waterschei]), šɛf-pǝrjõ̜ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  ), šɛf-pǝrjõ̜n (Hamont  [(Eisden)]  , ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]  [Eisden]), šɛf-pǝrjǭ (Zonhoven [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), chefopzichter: šɛf opzextǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]   [Maurits]), meester: mɛjstǝr (Geleen  [(Maurits)]   [Eisden]), meesteropzichter: męjstǝr-opzextǝr (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), vaarman: vārman (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I]), vaarstijger: fārštīgǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale, Wilhelmina]  [Willem-Sophia]  [Domaniale]), vā.ršt ̇īgǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), vārstīgǝr (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), vārštīgǝr (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Julia]  [Emma]  [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Laura, Julia]  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Maurits]  [Laura, Julia]), vārštījǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]) Op elke verdieping is een chef-opzichter of meester-opzichter aangesteld. Hij voert het bevel over de opzichters. [N 95, 127; monogr.; N 95, add.; Vwo 235] II-5
meesterhouwer chef d''équipe: šef dǝ kep (Eisden  [(Eisden)]   [Maurits]), chef ouvrier: chef ouvrier (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Eisden]), eerste ouvrier: eerste ouvrier (Lanklaar  [(Eisden)]   [Zwartberg, Eisden]), øjstǝ uvri (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Eisden]), ęjrstǝ uvri (Rekem  [(Zwartberg / Eisden)]   [Zolder]), īstǝn uvri (Zolder  [(Zolder)]   [Zwartberg]), hulpstijger: hølpštijǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Winterslag, Waterschei]), hø̜lpštīgǝr (Klimmen [Domaniale]), meesterhouwer: meesterhouwer (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Emma, Maurits]  [Julia]), mēstǝrhø̜jǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Emma]  [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Willem-Sophia]  [Domaniale]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Domaniale]), męjstǝrhøjǝr (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Maurits]  [Maurits]), męjstǝrhǫwǝr (Stein  [(Maurits)]  , ... [Emma]  [Maurits]), męstǝrhǫwǝr (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Maurits]), oberhouwer: ōbǝrhawǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), ōbǝrhǫwǝr (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]  ), vaarhouwer: vā.rh ̇ǫwǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vārhøjǝr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Laura, Julia]), vārhø̄jǝr (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vārhø̜jǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), vārhǫwǝr (Eygelshoven  [(Laura / Julia)]  , ... [Domaniale]  [Laura, Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Leider van een groepje arbeiders. Hij heeft veelal het toezicht over de nachtdienst. Volgens de informant van Q 15 kon de meesterhouwer toegevoegd worden aan een opzichter in de afdeling. Hij was dan meesterhouwer-hulpopzichter. Ook een vervoersregelaar-telefonist kon een meesterhouwer zijn. Zie ook het lemma Regelaar Vervoer. [N 95, 149a; monogr.; div.] II-5
meesterknecht meestergezel: mēstǝrgǝzɛl (Nieuwenhagen, ... ), męstǝrgǝzɛl (Maasbree), meesterknecht: meesterknecht (Lommel), mēstǝrknē̜ǝt (Bleijerheide), męjstǝrknɛx (Stokkem), męjstǝrknɛxt (Dilsen), mę̄stǝrknęǝt (Bleijerheide), mę̄stǝrknɛxt (Milsbeek), ploegbaas: pluǝx˱bǭs (Bilzen), voorman: vȳǝrman (Posterholt), vø̄rman (Geulle), voorwerker: vø̜rwɛrkǝr (Ottersum) De eerste knecht of onderbaas. [N 60, 217d] || Hoofd van de loodgietersknechten en gezellen in een loodgieterswerkplaats. [N 64, 161e] || Voorman in een timmerbedrijf. De meesterknecht staat aan het hoofd van een groep timmermansknechten. Hij verdeelt de werkopdrachten en ziet toe dat het werk goed uitgevoerd word. [N 55, 172b] II-10, II-11, II-12
meesteropzichter vaarstijger: vārštī-jǝr (Kelmis) Opzichter over verschillende andere opzichters. Hij had verscheidene afdelingen onder zich. [monogr.] II-4
meet: lijn waar het spel eindigt meet: mēt (Lommel), Ook gezegd: ao(n)kómstlijn *aankomstlijn, schrap *schrap, striep *streep.  mië.t (Zonhoven), t Ès on-e mê"t dat-t tèlt.  mê"t (Beverlo), schrap: Sub meet: ook gezegd: ao(n)kómstlijn *aankomstlijn, schrap *schrap, striep *streep.  schrap (Zonhoven) Eindstreep. || Meet (eindstreep). || Meet. III-3-2
meetje steken cent gooien: cent gooje (Nieuwstadt), cent steken: cent steke (Montfort), sentsjteeke (Swalmen), seͅntsjtēkə (Susteren), Vgl. pag. 426 sub sjtaeke: sente sjtaeke (zie sent [*]).  sentsjtaeke (Swalmen), centen schieten: sente sjeete (Bocholt), centen steken: cente sjtaeke (Sittard), cente staeke (Eys), cente staike (Ittervoort), seͅntə sjtekə (Nieuwenhagen), seͅntəsjtēͅkə (Heerlen), tsentse sjtikke (Kerkrade), [Zie afbeelding pag. 581].  sente sjtaeke (Sittard), Sub sjtikke.  tsentse sjtikke (Kerkrade), Sub tsents.  tsents sjtikke (Kerkrade), centje gooien: centje gooien (Born), centje steken: centje staeke (Tungelroy, ... ), centje staike (Ell), centje steke (Montfort), sentje steeke (Heel), dammen: Spelletje, vero. Niets te maken met het moderne dambordspel (&lt; Fr. dame): z. DC &amp; T, deel III, pag. 63 (o. peeschieten) en R. dam zijn.  damme (Hasselt), Verouderde benaming voor het huidige *schramschieten (z. ald.). Niets uit te staan met het modernere dambordspel (&lt; Fr. dame): z. DCXT, deel III, p. 63 (o. peeschieten) en R. dam zijn.  damme (Zonhoven), een brog schieten: Ik ga n brog schieten: Ik ga mijn scheut op de koord gooien.  n brog schieten (Zonhoven), flikken: flekə (Venlo), flikken (Maastricht), flitsen: flietsche (Eys), jassen: jasse (Schimmert), kappen: kappen (Stal), ketsen: I, II.  kêtsë (Tongeren), koppen: 1. Onthoofden; 2. Koppen (laatkoppen zetten).  köppe (Sittard), kramschieten: kramsjietë (Hoeselt), Beschrijving s.v. Het ijzerspel bij J. Frère, L.V., I, pag. 160-162.  kramsjīētë (Tongeren), krapje smijten: kreͅpkə smitə (Gennep), Sub krébke: op de grond getrokken streep; krasje.  krébke smiete (Gennep), kreisje (<du.) bruien: kretsje bruuje (Mheer), kwartje steken: kwaartje staeke (Kinrooi), lijntje schieten: lijnke sjieten (Eigenbilzen), litsen: leitsje (Epen), letsə (Maastricht), lietsje (Kesseleik, ... ), litsche (Itteren), litse (Bilzen, ... ), litse (?) (Bilzen), litsje (Merkelbeek, ... ), litsjə (Eys, ... ), litsë (Hoeselt), lötsje (Mheer), [Met afbeelding litse: meetje schieten].  litsë (Hoeselt), a) Het spel: van een bepaalde afstand naar een op de grond getrokken streep (lits) met twee of meer dwarsstrepen geld werpen inz. centen; hij wiens centen buiten de dwarsstrepen vallen, is "hooroet"d.i. valt uit; de beste speler (die het dichtst bij de streep komt) werpt de gezamenlijke centen op, waarbij hij die centen krijgt, die "kop"(= kruis) vallen; die "mäönt"(= munt) vallen, worden door de op een na beste speler opgegooid op dezelfde wijze en dan volgt de derde enz.  litse (Maastricht), Hgd. Litze: streep. (Akensch: lötsche.)  litsche (Valkenburg), Op de verharde grond wordt een streep (meet) getrokken van ongeveer 50 cm. Op ongeveer 5 meter van deze lijn wordt een werplijn getrokken die door de werpers niet mag overschreden worden. De spelers werpen om beurt met een steekworp hun muntstukken naar de meet. Het is de bedoeling de muntstukken (elk 5) zo dicht mogelijk op de meet te werpen. Men mag ook het muntstuk van de tegenpartij trachten van de lijn te schieten. Na elk vijf worpen [sic] kijkt men wie het dichtst bij de streep ligt. Hij is de winnaar en heeft 1 punt gescoord. Nu kan het spel herbeginnen.  litsë (Hoeselt), Vero.  litsje (Gronsveld), maatje pikken: Vgl. pag. 287: maat, 1. meeteenheid [...], verkl. mötje.  mötje pikke (Venray), maatje prikken: [Vgl. Venray Wb.]  møͅdjə prekə (Venray), maatje schieten: mötje sjie:te (Meijel), [Vgl. Meijel Wb.]  meutje sjiete (Meijel), møͅtjə sjītə (Meijel), meetje klinken: WNT meet III, met: een term bij kinderspelen, o.m. streep die het uitgangspunt is van de worp bij het knikkeren e.d.. Uit Lat. meta of een oorspronkelijk Nl. meet, mete, of van een met maat verwante vorm. C.V. meetje schieten bet. lijntje gooien. Aan maat mag niet gedacht worden: het Hass. dim. van moat is miëtsje; metsje (dim. van mat) is niet relevant.  metsje klie.nke (Hasselt), meetje steken: meetje steken (Hoensbroek, ... ), mikjeschieten: mikske schieten (Lommel), Mikske (van mik(ken)) + schieten.  mekskəschitən (Lommel), mitsen: mitsen (Stein), munt steken: munt staeke (Oirlo), muurlitsen: moerlitsje (Gronsveld), op het schraampje doen: op et schremke doon (Weert), Nederweert.  op `t schremke doon (Nederweert), op schraampje doen: Er werd een lijn op de grond getrokken met daarop in het midden een vakje. Vanaf +- 5 meter wordt geprobeerd in dit vakje centen te gooien. De streep mag niet geraakt worden. Als dit iemand lukte kreeg hij de hele buit en begon het spel opnieuw.  schremke, op - doon (Weert), perkje gooien: perkske gojje (Maasbree), perkske gooije (Sevenum), perkske gooje (Sevenum), perkje steken: perkse sjtaeke (Reuver), perkske sjtaeke (Tegelen, ... ), perkske sjteeke (Beesel), Het aantal deelnemers aan dit spel varieerde van 3 tot 8. Waren er op n gegeven ogenblik nog meer liefhebbers, dan splitste men zich in twee groepjes.  perkske sjtaeke (Tegelen), Zie aldaar.  perkske sjtaeke (Tegelen), pijpje schieten: peepje schieten (Kerkhoven), pijpje werpen: peepje werpen (Kerkhoven), pot: pot (Jeuk), roosteren: ruustere (Gronsveld), Zie ook: "sjrëume".  ruustere (Gronsveld), schieten: sjiete (Bilzen), schilferen: Vero.  sjélvere (Gronsveld), schraampje gooien: sjrèèmke goeie (Veldwezelt), Het heeft zowel te maken met het AN schraam (streep met krijt of potlood) als het minder gebr. dial. sjrèèm (schreef of grens).  sjremke guje (Bree), schraampje kappen: schremke kappen (Koersel), Sub schreefje.  schrèmke kappe (Beverlo), schraampje schieten: schrampke schiete (Genk), schremke schieten (Eksel, ... ), schrɛmkə schieten (Eksel), Lijntje gooien; met een schijf (meestal een moerplaat) of geldstuk (z.o. scheut 5) proberen op een lijn, de schraam (z.o. *brog en schrap 3) te werpen, op +- 5 à 7 m. van de werpers verwijderd. Wie het dichtst bij de lijn of op de lijn ligt, wint de inzet. Ligt men even dicht bij de lijn of met evenveel schijven of geldstukken op de lijn, dan moet er herkanst worden (z.o. *kabelen).  schrémke, schrië.mke schīē.ëte (Zonhoven), Sub schram.  schramke [schremkə} schieten (Zonhoven), Waarbij met muntstukken naar n limiet geworpen wordt; wiens muntstuk t dichtst bij de streep ligt, is winnaar. In het Oudhasselts Glossarium reeds als screme aanwezig.  schrémke schîe.te (Zolder), schraampje springen: sjrieëmke springe (Tungelroy), schraampje steken: schreemke steken (Meeuwen), schremke steken (Eksel), schrepke stae:ke (Kaulille, ... ), sjraemke staeke (As), sjreemke steke (Vlijtingen), sjrēͅmkə stēkə (As), sjriemke steeke (Thorn), sjrieëmke stèèke (Tungelroy), sjriëmke stèke (Heythuysen, ... ), sjroeumke steke (Boorsem), sjräömke staeke (Echt/Gebroek, ... ), Er werden twee lijnen getrokken op de grond op ongeveer drie meter afstand van elkaar. De medespelers plaatsen zich om beurt vóór een lijn en probeeren zo dicht mogelijk bij de tweede lijn te werpen, allemaal met een geldstuk van dezelfde waarde. Diegene die het dichtst bij de lijn werpt mag alle geldstukken voor zich houden.  schremke steeken (Eksel), NB sjram, verkl. sjremke: schram.  sjremke staeke (Bocholt), Sub sjraom.  sjräömke staeke (Echt/Gebroek), Sub sjremke, 1. Dim. van sjram een streepvormig, oppervlakkig huidverwondinkje; 2. In het (kinder)spel sjremke stèke heeft het woord ook te maken met sjrèèm.  sjremke stèke (Bree), schraampje tikken: Sub sjraom.  sjräömke tikke (Echt/Gebroek), schraampje zaaien: sjrumpke zèe (Diepenbeek), sjrumpke zê`n (Diepenbeek), Men moet wel tussen de klènge blijven.  sjriemke zooië (Genk), Sub sjroöm: Bè t sjreiumke zêë jònde e sjroöm getrokke: Bij dit jongensspel werd met kroonkurken naar n streep geworpen.  sjreuimke zêë (Kortessem), Wie het dichtst bij de lijn of op de lijn lag, won de inzet.  schri.mke zaan (Hasselt), sjriemke zooie (Genk), schramelen: sjrèumele (Stokkem), sjrøͅmələ (Urmond), Sub schraam.  sjreûmelen (Uikhoven), schramen: schremme/schreumme (Hees), schreume (Sint-Truiden, ... ), schruje-me (Wellen), schrume (met geld naar een lijn werpen) (Rijkel), schrèume (Wellen), shreme (Eigenbilzen), sjreume (Amby, ... ), sjrōͅmə (Eijsden), sjräöme (Kanne, ... ), sjrëume (Gronsveld), sjrø͂ͅmə (Hulsberg), Er werd een lijn op de grond getrokken van ongeveer 50 cm en op 5 m werd een werplijn getrokken. Vanaf deze lijn werd er met muntstukken gegooid om het kortst bij de andere lijn te liggen. Dit mocht men vijfmaal herhalen.  shréme (Eigenbilzen), stöpke sjete-  sjräöme- (Kanne), Sub keingerspeile.  schreume of baar (Sint-Truiden), Vanop n drietal meter werd met n geldstuk, doch meestal met kroonkurken (want de jongens hadden geen geld) naar n lijn gegooid; wiens geldstuk of "sjötelke"op de lijn of er het dichtst bijlag, had gewonnen (deze "sjötelkes"werden bij de plaatselijke herbergiers opgehaald).  sjreuime (Kortessem), Vroeger schreumden de mensen veel s avonds op de trottoirs.  schrøəmə (Niel-bij-St.-Truiden), schreef kappen: schrijf kappe (Loksbergen), steken: sjtaeke (Herten (bij Roermond), ... ), sjtaike (Maasniel, ... ), sjteeke (Waubach), sjteikke (Vlodrop), sjtekke (Schimmert), sjteͅkə (Kapel-in-t-Zand), sjtikke (Guttecoven), staeke (Blerick, ... ), staeke oppe mairt (Neer), stēͅkə (Stein), (De hierna volgende jongensspelen [21-28] werden voornamelijk bedreven op de schoolspeelplaats.)  sjtaeke (Herten (bij Roermond)), (Na het middageten, dat steeds om 12u plaats vond, vermaakten de mannen zich (tenminste in de zomer), tot dat het tijd werd voor t lof, met "sjtaeke"of "trumpe". Beide spelen zijn, in Herten, al ongeveer 50 jaar uitgestorven.)  sjtaeke (Herten (bij Roermond)), Het speelveld bestaat uit twee evenwijdige getrokken lijnen met ongeveer twee meter tussenruimte. Vanuit het midden van de lijn wordt nu, zowel links als rechts, op ca. vijf cm haaks een lijntje getrokken, zodat de letter H ontstaat. Vanachter de andere lijn wordt nu een muntstuk, (welke soort wordt van te voren afgesproken), onder een bepaalde schuine hoek naar voren gegooid, zodat deze bij het op de grond komen blijft steken en plat valt. Het is zaak om zo dicht mogelijk bij of op de lijn te komen en tussen de verticale lijnen in. Men mag driemaal gooien en de persoon die het nauwkeurigst zijn munt gestoke heeft, mag alle munten die buiten de H liggen oprapen. Deze heeft hij reeds gewonnen. De overige munten worden dan door hem verzameld en met bolle handen geschud. Van tevoren dient er te worden gekozen voor kop of koont. De met de zijde naar boven gekozen munten kan men dan behouden en de beurt gaat daarna over naar de volgende persoon die als tweede eindigde. Hierna volgen dan evt. de derde, vierde, enz. Zijn de munten eerder op, dan hebben de laatsten pech gehad.  staeke (Venray), Het spel werd steeds in de open lucht op de dorpswegen gespeeld.  sjtaeke (Herten (bij Roermond)), Met centen naar een streep werpen. Wie er het dichtst bij is, mag de centen in de handen nemen, er met gesloten hand mee rammelen, en ze neer werpen. Van te voren is bepaald welke centen voor de opgooier zijn, kruis of munt.  stèke (Meerlo, ... ), Zie ook: kinderspelen.  sjtaeke (Sittard), Ònger het lof wore vief j`ønges oppe Plats aan t staeke.  staeke (Echt/Gebroek), stekje schieten: stekske steken (Ophoven), stopje gooien: met een kurk, met muntjes en metalen schijven  stopke gooien (Neerpelt), stopje schieten: støpkə schieten (Eksel), stopje steken: stupke stéke (Stokkem), Het geld dat dichter bij de schijf ligt dan bij het blokje is voor de gooier.  støͅpkə steken (Meeswijk), streepje schieten: I (J.B.W. in V.L. d.d. 09-07-39: wêe wét nòg wôo "streepte schiete"wôs? - P.M. streepke chiete).  strépkë-sjīētë (Tongeren), streepje smijten: striepke smiete (Tienray), streepje steken: strēpkə stɛ̄kə (Tungelroy), stuiken: sjtoeke (Swalmen) (Kinder)spel. || (Spel), geldstukken of metalen schijven naar n doelstreep (n touw of ijzerdraad) werpen om het dichtst bij te komen. || *Metje klinken: Spel, waarbij men een muntstuk tegen de muur moest werpen om dit in een op de grond getekend kringetje of vierkantje te krijgen waar de inzet in lag; hij, wiens muntstuk in de kring rolde of het dichtst bij de kring terechtkwam, won de inz || *Schraampje zaaien: Lijntje gooien, met een geldstuk proberen op een lijn (het scho.rrem de schraam, z. ald.) te werpen, op ± 4 m. van de speler-werper verwijderd. || *Schramschieten: *Schraampje schieten. || 1. Spel waarbij de speler een geldstuk tegen een op de muur getekende rechthoek wierp, met de bedoeling dit in een op de grond getekend vierkant terecht te laten komen. || 1. Spel waarbij op de grond getrokken lijnen met geldstukken geraakt moeten worden. || 2. Spel waarbij met geld gegooid wordt naar een streep; wie het kortst bij de streep komt, krijgt de geldstukken. || 3. Centenspelletje. || 3. Een spel met centen. || 3. Spel met platte knopen of munten waarbij men probeert deze dicht bij of op een schreef te werpen. || 3. Werpspel met centen. || [Centen steken]. || [De jongensspelen: 27]. Steken. || [II]. Spel met geld, spel van behendigheid, gokspel. || [Ontspanning voor de ouderen (mannen)]. || [Schram schieten]. || [Sport en spel volwassenen - allerhande]: Schijf zo dicht mogelijk bij een streep gooien. || [Straatspel voor geld door volwassenen, vgl. pag. 108]. || Bep. spel. || Centen gooien: een spel waarbij met centen op een in het zand getrokken lijn werd gegooid. || Dammen2: Met muntstukjes naar een lijn gooien; wie er het kortst bij is, wint de inzet. || Dammen: Met muntstukjes op een lijn gooien; wie er hete kortst bij was, won de inzet. || Dit spel was voor de rijpere jeugd of grote mensen. || Een soort spel voor volwassenen met centen die naar een streep (schremke) gegooid worden. || Een spel waarbij de deelnemers trachten een geldstuk zo dicht mogelijk bij de aangeduide streep te werpen. || Een spel, waarbij een muntstuk of iets dergelijks, zo dicht mogelijk bij de schreef dient geworpen. || Geldspel, waarbij de speler, die zijn geldstuk het dichtst bij de schraam werpt, wint. || Het kansspel waarbij een munt opgegooid wordt; de winnaar is degene die goed voorspeld heeft welke zijde (kruis of munt) boven zal liggen [koppelen, letteren, opgooien, omgooien, omroeien]. [N 88 (1982)] || het spel waarbij men centen werpt in een bepaald vak [meetje steken, mitjezzen, flikken] [N 88 (1982)] || Het spel waarbij men centen werpt in een bepaald vak [meetje steken, mitjezzen, flikken]. [N 88 (1982)] || het spel waarbij men centen werpt in een bepald vak [meetje steken, mitjezzen, flikken] [N 112 (2006)] || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Jongensspel. || Kinderspel, waarbij getracht wordt een muntje op een krijtstreep te gooien. || Kinderspel. || Kinderspel; met munten beurtelings werpen naar streep. || Lievelingsspel 1. [SND (2006)] || Lievelingsspel 2. [SND (2006)] || Lievelingsspel 3. [SND (2006)] || Lievelingsspel 5. [SND (2006)] || Maatje schieten: spel waarbij men centen werpt in een bepaald vak. || Meetje schieten. || Met centen naar een op den grond getrokken streep mikken. || Met munten werpen. || Mikskeschieten: Jongens- en mannenspel dat erin bestaat een muntstuk of andere schijf van op zekere afstand zo dicht mogelijk naar een in ht rond getrokken streep te gooien. || Naar het lijntje, de schreef werpen. || Schreefje schieten. || Schreumen: Schreefkappen. || Sjtaeke"was vroeger een veel beoefend spel, vooral voor volwassenen. || Soort spel met centen. || Spel (met centen en knikkers). || Spel (met centen). || Spel met centen (op den grond). || Spel met centen waarbij de muntstukken gestoken moeten worden, in of zo dicht mogelijk bij een gemerkt doel. || Spel met centen. || Spel om een geldstuk zo dicht mogelijk bij een lijn te werpen. || Spel om met een geldstuk vanop een zekere afstand het dichtst bij de meet te meet [sic] te gooien. || Spel waarbij men muntstukken gooit in een bepaald vak. || Spel waarbij met een kleine schuif geworpen wordt naar een blokje waarop zich enkele geldstukken bevinden. || Spel, een geldstuk werpen zoo dicht mogelijk bij een streep (schreum). [ZND m] || Spel, waarbij van een bepaalde afstand met centen naar een streep wordt gegooid. || Spel, z. toel. || Spel. || Spel: met centen op een streep werpen. || Spelletje, waarbij centen of knopen van afstand over een op de grond getrokken streep in een getekend hokje moeten worden gegooid. || Steken: d) jongensspel met knopen of centen waarbij de spelers van enkele meters afstand de knoop of de cent op of zo dicht mogelijk bij een getrokken streep proberen te gooien. || Steken; werpspel met centen. || Straatspel (zie aldaar). || Straatspel voor geld door volwassenen. || Werpen met een muntstuk om punten te maken (spel). || Werpspel met centen. || Werpspel: met geldstukken naar een sjroom ggoien vanop een bepaalde afstand. Wie het dichtst bij de streep gooit wint. Wie buiten de zijstrepen belandt, gooit toi en verliest sowieso. || Wetenswaardigheden. [SND (2006)] || Zie "ruustere"[spel waarbij op de grond getrokken lijnen met geldstukken geraakt moeten worden]. III-3-2