e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
moerecht aan de leg: ǫn dǝ lɛx (Sint-Truiden), ǭnǝlęx (Houthalen), bemoederd: bǝmojǝrt (Millen), bevrucht: bǝvrøx (Peij), bǝvrøxt (Stein), gemoerd: gǝmø̄rt (Born), gemoerd en aan de leg: gǝmȳrt ɛn ān dǝ lɛx (Maaseik), goed gemoerd: gōt gǝmø̄rt (Venlo), moerbevrucht: mūrbǝvrøxt (Wellerlooi), moerecht: mōręxt (Geistingen), mōrɛx (Roermond), mōrɛxt (Asenray / Maalbroek, ... ), mūrɛxt (Venray), moergoed: mūrgut (Venray), weer goed: wēr gōt (Asenray / Maalbroek) Gezegd van korf of kast die een bevruchte moer heeft na eerst moerloos te zijn geweest. [N 63, 60b; Ge 37, 47] II-6
moerechte korf of kast bemoederde kast: bǝmujǝrdǝ kast (Genk), bevruchte korf: bevruchte korf (Kerkhoven), bǝvrɛxtǝ kɛrf (Hasselt), gezonde bij: gezonde bij (Neer), korf met moer: kǫrf mǝt mo.r (Dilsen), moerecht volk: mōrɛx vǫlk (Herkenbosch), mōrɛxt vǫlǝk (Weert), moerechte kast: mōrɛxtǝ kast (Herten), moerechte korf: moerechte korf (Opglabbeek), murɛxtǝ kø̜̄rǝf (Meijel), mōrɛxtǝ kǫrf (Herten), moergoede korf: moergoede korf (Maasmechelen), moerkorf: mūrkørf (Geulle), normale korf: normǭlǝ kø̄rf (Diepenbeek) Een korf of kast bijen die weer een al of niet bevruchte moer heeft. [N 63, 60b] II-6
moerkooitje de rudder-kooitje: de rudder-kooitje (Maasmechelen), gapir-kooitje: gapir-kooitje (Maasmechelen), kluisje: klyskǝ (Venray), koninginnekluis: kø̜nǝgenǝklūs (Peij), koninginnekluisje: kø̄neŋenǝklø̜jskǝ (Asenray / Maalbroek), koninginnekooitje: koninginnekooitje (Heerlen), køneŋenǝkǫjkǝ (Houthalen), kø̄neŋenǝkø̄tjǝ (Born), kø̄neŋenǝkø̜jkǝ (Beek), kø̄nǝgenǝkø̄jtjǝ (Stein), kø̜nǝgenǝkujkǝ (Sint-Truiden), käfig: kɛ̄vǝx (Montzen), moederdoosje: mōjǝrdø̄skǝ (Millen), moederkooitje: mujǝrkōjtjǝ (Kerkhoven), mujǝrkūǝjkǝ (Hasselt), møjǝrkujkǝ (Tessenderlo), moerbusje: mūrbøskǝ (Ysselsteyn), moerdopje: mōrdø̜pkǝ (Noorbeek, ... ), moerhuisje: mōrhyskǝ (Venlo), moerkluis: moerkluis (Neer), mōrklū.s (Herten), mōrklūs (Roermond), mūrklø̄š (Meijel), moerkluisje: mōrklyskǝ (Horst), mōrklȳskǝ (Herkenbosch), moerkooitje: moerkooitje (Maasmechelen), moǝ.rkǫjkǝ (Diepenbeek), mørkytjǝ (Dilsen), mōrkø̄tjǝ (Asenray / Maalbroek), mōrkētjǝ (Geistingen), mūrkōjkǝ (Opglabbeek), moerpijp: mōrpīp (Maaseik), moertuit: mōrtu.t (Weert), vangkooitje: vangkooitje (Kerkhoven), vaŋkø̄tjǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), vaŋkǫjkǝ (Wellerlooi) Het huisje waarin de imker jonge, onbevruchte koninginnen in voorraad heeft. Het model varieert. De informant van L 246 zegt dat het vroeger van vlierenhout werd gemaakt. [N 63, 100a; Ge 37, 164; monogr.] II-6
moerkorf moederkorf: møjǝrkø̜rf (Tessenderlo), moerbewaarder: moerbewaarder (Venray), moǝ.rbǝwǫjrdǝr (Diepenbeek), mōrbǝwārdǝr (Asenray / Maalbroek, ... ), moerhouder: mūrhaldǝr (Wellerlooi), moerkorf: moerkorf (Opglabbeek), mørkørf (Dilsen), mōrkø̜rf (Heerlen), mōrkø̜rǝf (Weert), mōrkǫrf (Born), mūrkø̜rf (Beek), pleegvolkje: plēx˲vø̜lkskǝ (Asenray / Maalbroek) Lege korf met een paar stukjes raat, waarin behalve de pijpjes met reservekoninginnen ook een nazwermpje gestoten wordt. De bijen die geen moer hebben, verzorgen de koninginnen in hun huisjes. [N 63, 100b; monogr.] II-6
moerloos moederloos: mujǝrlōs (Genk, ... ), mōjǝrlǫws (Zepperen), mǫ(.)jǝrlūs (Diepenbeek), mǫjǝrluǝs (Rummen, ... ), mǫjǝrlǫws (Alken), moerloos: moerloos (Horst, ... ), mōrlōs (Asenray / Maalbroek, ... ), mōrlūs (Geistingen), mūrluwǝs (Tessenderlo), mūrluǝs (Venray), mūrlōs (Beek, ... ), ongerecht: ongǝrɛxt (Venray), ontmoederd: ontmojǝrt (Houthalen, ... ), ontmoerd: ontmø̄rt (Born, ... ), zonder moer: zoŋǝr mo.r (Dilsen) Staat van een bijenvolk waarbij er geen koningin is. De imker zal er alles aan doen om deze moerloosheid zo spoedig mogelijk op te heffen. [N 63, 60a; Ge 37, 46] II-6
moersleutel gaffelsleutel: gafǝlsliǝtǝl (Bilzen), gaffelsleuter: gafǝlslø̜tǝr (Niel-Bij-Sint-Truiden), moerensleutel: mūrǝslø̜tǝl (Neeritter), moersleutel: mōrslø̜tǝl (Montfort), mōršløsǝl (Simpelveld), mōršlø̜tǝl (Herten), mǫwǝršlø̜tǝl (Sittard  [(mv -šlø̄tǝlǝ)]  ), moersleuter: mojǝrslø̜jtǝr (Bevingen), platte sleutel: platǝ sliǝtǝl (Bilzen), schroevensleutel: sxruvǝslø̜tǝl (Heijen, ... ), šru.vǝšlø̜tǝl (Swalmen), šruvǝšlȳǝtǝl (Heerlen, ... ), šruvǝšløsǝl (Bleijerheide, ... ), šruvǝšlø̜tǝl (Helden, ... ), sleutel: sljętǝl (Eigenbilzen), slȳtǝl (Weert), sløtǝl (Diepenbeek), slø̜ǝtǝl (Meeswijk), šlȳǝtǝl (Klimmen), šløsǝl (Kerkrade), sleuter: slø̜jtǝr (Loksbergen) In het algemeen een werktuig voor het los- en vastdraaien van moeren. Zie ook de lemmata "steeksleutel", "ringsleutel", "verstekbare moersleutel", etc. Het betreft daar meer specifieke uitvoeringen van de moersleutel. [N 33, 300a; monogr.] II-11
moertang moedertang: mǫdǝrtsaŋ (Kerkrade) Tang met hoekige bekken, speciaal voor moeren. Zie ook afb. 66. Volgens de invuller uit Q 121 voorkwam deze tang dat moeren beschadigd raakten bij het los- en vastdraaien. [N 33, 181] II-11
moesdistel artisjok: artisjok (Maastricht), artisjokke (Heythuysen), ?  artisjok (Jeuk), GrTh 426, Cirsium oleraceum L.  artischokke (Vaals), ideosyncr.  artisjok (Sittard), NCDN  àrtissjòk (Stevensweert), oude spellingsysteem  artisjok (Meijel), Veldens dialekt  aartiesjokke (Velden), WLD  artisjok (Born, ... ), ārtĭĕzjòk (Maastricht), dopperd: dopert (Houthalen), kardoen: #NAME?  kardong (Klimmen), Endepols  kardóng (Maastricht), Endepols gwl. mv.  kardóngs (Maastricht), ideosyncr.  kardoen (Susteren), m.v.  kardóngs (Maastricht), WBD/WLD  kardoen (Urmond), kardon (Caberg), WLD  kardoen (Schinnen), kērdŏns (Schimmert), paardsdistel: pedsdistel (Gulpen), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  pedsdistel (Gulpen), wilde artisjok: WLD  wilj artiesjòkə (Montfort) De artisjokachtige distelsoort waarvan de bladstelen als groente gegeten worden, de wilde artisjok (kardoen, kardons). [N 82 (1981)] III-4-3
moestuinx fruithof: fruithoof (Maastricht), gaarde: gā.t (Waubach, ... ), gādə (Epen, ... ), gār (Heerlen), gārdə (Eupen, ... ), gārt (Amstenrade, ... ), gāt (Eys, ... ), g‧ādə (Montzen, ... ), g‧ārdə (Eupen), g‧āt (Eygelshoven, ... ), jā.də (Vaals, ... ), jāde (Kelmis), jādə (Lommel, ... ), jārt (Rimburg), jāt (Bocholtz, ... ), j‧ādə (Eynatten, ... ), j‧āt (Bleijerheide, ... ), =du. garten  gārdə (Eupen), gemeus-gaarde: jəmøsj‧ādə (Welkenraedt), groene hof: grynenho͂ͅf (Oostham), groenselhof: gryənsəloͅf (Leopoldsburg), grønsəlhoͅf (Lommel), groentenhof: grēntənhű̅əf (Gerdingen), grēntəny(3)̄əf (Opglabbeek), gryntənhō.f (Overpelt), gryntənoͅf (Sint-Truiden), gryntənu̯oͅ.f (Hoeselt), grøntənhoͅf (Tessenderlo), grø̄ntənhō.f (Maastricht), grøͅu̯ntənhoͅf (Lummen), groententuin: grēntənty(3)̄n (Opglabbeek), hof: (h)ōͅf (Rekem, ... ), (h)ő̅.f (pl. hēf) (Hasselt), (h)oͅf (Wilderen), (h)uoͅ.f (Tongeren), (h)u̯øく (Rosmeer), gu̯ōͅf (Rijkhoven, ... ), h.ōf (Godschei), h.ōf (pl. hīəf) (Godschei), haof (Dilsen, ... ), hauf (Makset), heuf (Hasselt, ... ), heuf (mv. heef) (Hasselt), hoaf (Heusden, ... ), hoef (As, ... ), hoeêf (Opoeteren), hoeəf (Weert), hof (Achel, ... ), hoof (Achel, ... ), hooəf (Gelieren/Bret, ... ), houəf (Opoeteren), hou̯f (Alt-Hoeselt, ... ), hoəf (As, ... ), hō.f (Achel, ... ), hō.əf (Beverst), hōf (Alken, ... ), hōə.f (Alken, ... ), hōəf (Bilzen, ... ), hōͅ.f (Grubbenvorst, ... ), hōͅf (Achel, ... ), hő̅.f (Grote-Brogel, ... ), hoͅf (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), hoͅu̯əf (Tongeren), hoͅəf (Borgloon), hu.əf (Borgloon, ... ), hu.əf (pl. hēf) (Genk), huf (Grote-Brogel, ... ), huof (Grathem), huoͅ.f (Bilzen, ... ), huoͅf (Lanaken, ... ), huuf (As, ... ), huə.f (Kanne, ... ), huəf (Borgloon, ... ), hū.əf (As, ... ), hūf (Bocholt, ... ), hūə.f (Ulbeek, ... ), hūəf (As, ... ), hŭəf (Genk, ... ), hű̅.əf (pl. hēf) (Zutendaal), hű̅f (Henis), hű̅ə.f (Beek (bij Bree), ... ), hu̯oif (Beverst), hu̯ō.f (Riksingen), hu̯oͅ.f (s-Herenelderen, ... ), hy(3)̄f (Beek (bij Bree), ... ), hy(3)̄əf (Niel-bij-As, ... ), hyf (Bree, ... ), hyəf (Bree, ... ), hòf (Ottersum), höf (Sittard), høf (Neerglabbeek), hø̄.f (Kiewit), hø̄.f (pl. hēf) (Hasselt), hø͂ͅf (mv.) (Roermond), høく (Hasselt), of (Sint-Truiden, ... ), oi̯əf (Bilzen), ou̯f (Stokkem), oəf (Bilzen), ō.f (Maaseik), ōf (Borgloon, ... ), ōəf (Lanklaar, ... ), oͅf (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), uoəf (Stokkem, ... ), uoͅf (Tongeren, ... ), uu̯əf (Hoepertingen, ... ), ūə.f (Lanklaar, ... ), ūəf (Maaseik, ... ), u̯oͅ.f (Hoeselt, ... ), u̯oͅf (Hoeselt, ... ), u̯oͅəf (s-Herenelderen), u̯øく (Rosmeer, ... ), wuoͅ.f (s-Herenelderen), öf (Hasselt), øく (Hasselt, ... ), particulier  dən hòf (Meijel), hóóf (Nederweert), hofje: höfke (Boekend), høfkə (Heel), høͅfkə (Reuver, ... ), høくkə (Boekt/Heikant), keukenhof: ky(3)̄eͅkəhōͅf (Stevensweert), koolhof: koaləf (Beek, ... ), koilef (Valkenburg), koi̯ləf (Beek), kolle (Welkenraedt), kollef (Montzen, ... ), koləf (Kelmis, ... ), koollef (Sint-Pieters-Voeren, ... ), koələf (Klimmen, ... ), kōlhoͅf (Sittard), kōlōͅf (Guttecoven), kōləf (Bingelrade, ... ), kōələf (Schinveld), kōͅloͅf (Grathem), kōͅələf (Merkelbeek), koͅi̯ləf (Houthem, ... ), koͅləf (Noorbeek, ... ), ko‧l.əf (Eupen), kualəf (Houthem, ... ), kulhoͅf (Brunssum), kuloͅf (Oirsbeek), kuləf (Bemelen, ... ), kuələf (Beek, ... ), kūlhoͅf (Bingelrade), kūləf (Broeksittard, ... ), ku̯aləf (Berg-en-Terblijt, ... ), ku̯ōləf (Aubel), ku̯ōͅləf (Meerssen), køləf (Henri-Chapelle), k‧oͅləf (Aubel, ... ), koolhofje: koolhofje (Schimmert), kruidhof: krø͂ͅthoͅf (Heppen), land: ət lànt (Meijel), legumenhof: legumenhoöf (Kortessem), legymənhoͅf (Duras), legymənhūə.f (Ulbeek), ləgymenhoͅf (Beringen), ləgymənhof (Mielen-boven-Aalst), ləgymənhuə.f (Borgloon), ləgymənhu̯ōͅf (Tongeren), ləgymənhø̄.f (Hasselt), ləgymənoͅf (Gingelom, ... ), ləgømənhō.f (Kermt, ... ), ləgømənhoͅf (Halen, ... ), ləgøͅmənoͅf (Velm), legumenwarmoes: ləgøəməwɛrəməs (Gutshoven, ... ), moeshof: moashof (Heerlen), mōs(h)ōf (Maaseik, ... ), mōs(h)əf (Bree), mōshof (Dieteren), mōshoŭf (Molenbeersel), mōshō.f (Kinrooi), mōshōf (Eisden, ... ), mōshōəf (Weert), mōshōͅ.f (Heythuysen, ... ), mōshōͅf (Blerick, ... ), mōshoͅf (Grathem, ... ), mōshūəf (Aldeneik, ... ), mōshű̅ə.f (Meeuwen), mōshű̅əf (Gerdingen), mōshəf (Echt/Gebroek), mōsō.f (Kessenich, ... ), mōsōf (Ophoven), mōsūf (Maaseik), mōsūəf (Maaseik), mōsəf (Beegden, ... ), mushō.f (Hamont, ... ), mushu.əf (Genk), musəf (Genk), mūshoͅf (Oostham), moeshofje: mushēfke (Genk), moestuin: moostuin (Caberg, ... ), mostend (Mheer), mōstøͅi̯n (Nuth/Aalbeek), mōstən (Gulpen), mustou̯n (Genk), moostem: moosem (Neeroeteren, ... ), moossem (Opoeteren, ... ), moostem (Bunde, ... ), mosem (Dilsen), mostəm (Elsloo, ... ), mosəm (Boorsem, ... ), mou̯səm (Einighausen, ... ), mozum (Herten (bij Roermond)), moəsem (Boorsem, ... ), mōstəm (Amby, ... ), mōsəm (Berg-aan-de-Maas, ... ), mōštəm (Eijsden), mōͅstəm (Amby, ... ), moͅstəm (Mheer, ... ), moͅsəm (Lanaken), moͅu̯stəm (Sittard), moͅu̯səm (Sittard), mustəm (Eigenbilzen, ... ), musəm (Eigenbilzen, ... ), muzəm (Holtum), mūsəm (Bilzen), műstəm (Hees, ... ), mű̅stəm (Mopertingen), m‧ōstəm (Cadier, ... ), particulier  móósəm (Lanaken), moostempje: meustemke (Mheer), nof: nuf (Rosmeer), poottuin: paotun (Sittard), poterij: poterij (Veulen), stuk land: stuk laand (Sint-Pieter), tuin: toen (Eupen, ... ), toən (Hamont), tuin (Gruitrode, ... ), tun (Neerglabbeek), tuən (Opglabbeek), tūn (Kaulille, ... ), tø͂ͅi̯n (Maastricht), tøͅi̯n (Oirlo, ... ), tuinakker: töjnakkər (Nederweert), tuinhof: tuinhof (Piringen), veld: veld (Maastricht), ət vèlt (Meijel), warmoes: warmoes (Godschei, ... ), warməs (Rijkhoven, ... ), werrəməs (Riemst), weͅ.rəməs (Mechelen-Bovelingen, ... ), wá.rəməs (Martenslinde, ... ), wɛ.rməs (Membruggen, ... ), wɛ.rəməs (Berg, ... ), wɛrməs (Borgloon, ... ), wɛrəməs (Engelmanshoven, ... ), wɛ̄.rəməs (Herderen, ... ), warmoeshof: weremeshof (Veldwezelt), wermeshof (Kozen), wermeshoöf (Kortessem), wermesof (Sint-Truiden), weͅ.rəmøͅstoͅf (Bommershoven, ... ), weͅ.rəməstoͅf (Batsheers, ... ), wɛ.rməsgu̯oͅ.f (Mal), wɛ.rməsgu̯ɛ.f (Sluizen), wɛ.rməshoͅf (Kortessem, ... ), wɛ.rməshuoͅ.f (Guigoven, ... ), wɛ.rməstoͅf (Guigoven, ... ), wɛ.rməsuoͅ.f (Hoeselt), wɛ.rməsuə.f (Diets-Heur), wɛ.rəməsguoͅ.f (Nerem), wɛ.rəməshō.f (Stevoort, ... ), wɛ.rəməshōf (Sint-Huibrechts-Hern), wɛ.rəməshōə.f (Vliermaal), wɛ.rəməshōͅf (Vreren, ... ), wɛ.rəməshoͅf (Kozen, ... ), wɛ.rəməshuəf (Henis), wɛ.rəməshūə.f (Ulbeek), wɛ.rəməshu̯oͅ.f (Werm), wɛ.rəməsōf (Vliermaalroot, ... ), wɛ.rəməsoͅf (Berlingen, ... ), wɛ.rəməstoͅf (Boekhout, ... ), wɛrmeshoͅf (Herten), wɛrməshōf (Wellen, ... ), wɛrməshōə.f (Beverst), wɛrməshōəv (Beverst), wɛrməshoͅf (Wellen, ... ), wɛrməstoͅf (Vechmaal, ... ), wɛrməsuəf (Romershoven), wɛrməsətoͅf (Hoepertingen), wɛrəmərstoͅf (Mettekoven), wɛrəməshō.f (Diepenbeek, ... ), wɛrəməshōf (Diepenbeek, ... ), wɛrəməshōͅ.f (Sint-Lambrechts-Herk), wɛrəməshoͅf (Schulen, ... ), wɛrəməshūəf (Ulbeek), wɛrəməshu̯oͅ.f (Riksingen), wɛrəməshø̄.f (Hasselt), wɛrəməsoͅf (Jeuk, ... ), wɛrəməstoͅf (Gelinden, ... ), ouderwets  wɛ.rəməsoͅf (Alken), vroeger  wɛ.rəməshō.f (Stokrooie), vroeger; nu uitgestorven  wɛ.rəməshō.f (Lummen), winhof: weeinof (Rutten), wenoͅf (Rutten), wenəf (Lauw, ... ), weͅnoͅf (Batsheers, ... ), weͅnəf (Borgloon, ... ), winning: weneŋ (Gingelom), winsthof: weinstof (Piringen), wɛ.nsəf (Piringen) [DC 03 (1934)] [DC 03 (1934)] [DC 28 (1956)] [DC 40 (1965)] [DC 40 (1965)] [Goossens 1a (1955)] [Goossens 1b (1960)] [Goossens 1c (1955b)] [Goossens 2c (1963)] [N 05A (1964)] [N 05A (1964)] [N 05A (1964)] [N 05A (1964)] [N 11A (zj)] [N 11A (zj)] [N 11A (zj)] [N 11A (zj)] [N 18 (1962)] [N 27 (1965)] [N M (1965)] [N P (1966)] [RND 08] [Roukens 03 (1937)] [SGV (1914)] [SGV (1914)] [Willems (1885)] [Willems (1885)] [ZND 01 (1922)] [ZND 04 (1924)] [ZND 04 (1924)] [ZND 19B (1936)] [ZND 24 (1937)] [ZND 27 (1938)] [ZND 27 (1938)] [ZND 27 (1938)] [ZND 44 (1946)] [ZND m]Hoe noemt u: het stuk grond waarop groenten worden gekweekt (hof, moeshof, potagehof, lochting) [N 71 (1975)] || hof, groentetuin || koolhof, moestuin || moestuin || poottuin I-7
moeten moeite: mótn (Zonhoven), moeten: moette (Kortessem), mote (Maastricht), motte (Asselt, ... ), motte(n) (Posterholt, ... ), motte/moote (Valkenburg), motten (Heijen, ... ), mōētə (Meeuwen), mōtte (Belfeld, ... ), mŏĕttə (Hamont, ... ), mŏtte (Gulpen, ... ), mŏtten (Geleen, ... ), muttən (Lommel), mòtte (Asenray/Maalbroek, ... ), mòtten (Kuringen), mótte (Altweert, ... ), móótə (Meeswijk), môtte (Gronsveld, ... ), môtten (Hoeselt, ... ), (o klank dof uitspreken).  motte (Blerick), (o; bijna oo).  motte (Venlo), (o; klinkt dof).  motte (Helden/Everlo), ich mòt, doe mòs, hae mòt, weer mòtte, geer mòtj Verrl.t. ichn mòs, hae mòs..... gemòtte of gemòs Ich haw gemòs, mer ich kòs neet Ich mòt effekes (naa W.C.) uitdr. mòtten is dwank, kriesje is kènjergezank  mòtte (Echt/Gebroek), Opm. bijv. motte is dwank. (ps. boven de a (van kantj) staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a).  motte (Beegden), Opm. o zweemt naar oe.  motte (Buchten), ps. algemene opmerking: in vragenlijst staat een dubbele ? boven de o; waarschijnlijk niet goed genoteerd. Heb het geïnterpreteerd en ingevoerd als een: ø (dus niet omgespeld!).  mŏtte (Buggenum), wa mut iech oech (gall.): wat (hoeveel) ben ik u verschuldigd  mutte (Hasselt) moeten [SGV (1914)], [ZND 25 (1937)], [ZND m] || moeten (geen context) [DC 37 (1964)] || moeten, verplicht zijn tot iets III-1-4