e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
mopperen binnensmonds wauwelen: binnesmonds wauwelen (Gulpen), biskeren: cf. fr. "bisquer  biskeere (Valkenburg), blobbelen: blobbelen (Leopoldsburg), boddelen: bŏĕdələ (Loksbergen), britselen: brit’sele (Bleijerheide, ... ), brommelen: brommələ (Vlijtingen), WNT: brommelen, frequentatief van brommen (I), en voorkomende in de bet. I, A) [een dof, grof, dreunend of reutelend geluid maken] van dit woord.  brŏĕmələ (Loksbergen), brommen: bro:mə (Opgrimbie), broemme (s-Herenelderen), broemmen (Elen), broemmë (Tongeren), broemmə (Maaseik), brome (Montzen), bromen (Zonhoven), bromme (Amby, ... ), brommen (As, ... ), brommə (Meeuwen), bromə (Beringen, ... ), brōmme (Neeroeteren), brŏĕmə (Loksbergen), brŏmə (Rekem), brŏŏmə (Kermt), broͅmə (Eupen), brumə (Borgloon, ... ), brumən (Tessenderlo), bròmen (Bree), brómme (Altweert, ... ), bronken: brônke (Herten (bij Roermond)), de pest in hebben: də pèst in hébbə (Gennep), de smoor in hebben: de smoor in hèbbe (Sevenum), een scheet dwars zitten: ⁄n scheet dwàrs zittə (Gennep), foeteren: foetere (Caberg, ... ), foeteren (Kesseleik, ... ), foeterre (Maastricht, ... ), foeterə (Doenrade, ... ), foettere (Venray), foetərə (Maastricht, ... ), fōētere (As), fŏĕterə (Oirsbeek), fŏĕttərə (Heerlen), fôttere (Gronsveld), föttere (Gronsveld), (Eijsden!).  foetere (Noorbeek), godveren: godfere (Gronsveld), grauwelen: grauele (Sittard), grauwele (Beek, ... ), grauwelen (Stein, ... ), grauwelle (Vlodrop), grauwuln (Brunssum), grauwəllə (Grevenbicht/Papenhoven), grauwələ (Amstenrade, ... ), grawele (Thorn), grawwele (Echt/Gebroek), grawwələ (Maastricht), grouwele (Altweert, ... ), grâûwele (Schimmert), vgl. Eng. to growl  grauwele (Heel), grauwelen?: cf. VD s.v. "II. grauwen  gravele (Roermond), gremelen: grémëlë (Tongeren), grieken: greke (Horst, ... ), vgl. Venlo Wb. (pag. 138): greke, de pest in hebben. vgl. Tegelen Wb. (pag. 87): greke, stuurs, bars uitvallen.  greeke (Venlo), griekerig zijn: grekerig zien (Venlo), grijnzen: grinze (Tienray), (tegenover kinderen).  grijze (Tungelroy), grollen: gròllən (Lommel), grommelen: groemele (Sint-Truiden), groemmele (Bilzen, ... ), groemmĕle (Hoeselt), groemmëlë (Tongeren), grommele (Caberg, ... ), grommelen (Eigenbilzen, ... ), grommələ (Meeswijk, ... ), groo.mele (Zonhoven), groomele (Altweert, ... ), grŏŏmele (Hasselt), gròmmele (Genk), grómmele (As, ... ), grómmələ (Susteren), gróóməln (Zonhoven), gərŏĕmmələ (Niel-bij-St.-Truiden), de dial. assimilatie moet worden gezien onder invloed van o.a. gròmmele  gròmmele (As, ... ), den aaen t؉e.s ès a.ltèè.d an ¯t groemmele: de ouwe thuis is altijd aan het mopperen  groemmele (Hasselt), hij grommelde toen hij binnenkwam: hè grùmmelde toen-¯n binnekwamp  grùmmele (Beverlo), Korte oe.  groemëlë (Lanklaar), grommen: gromme (Weert, ... ), grŏĕmə (Loksbergen), gròmme (Klimmen, ... ), gròmmə (Maastricht), grómme (Altweert, ... ), grómmə (Doenrade), grómmən (Lommel), gr‧oͅmə (Eys), jrom’me (Bleijerheide, ... ), hij gromde wat tussen zijn tanden: he grùmde wa tusse zèn tanden  grùmme (Beverlo), ndl grommen  gromə (Eupen), grotsen: jrot’se (Bleijerheide, ... ), grozen: graze (Swalmen), grooze (Beverlo), grooëze (Wellen), groûze (Gronsveld), grōͅzə (Aalst-bij-St.-Truiden), grəwze (As), het niet goed zitten hebben: het ⁄t nie gōēd zitte (Oirlo), het smoor in hebben: ⁄t smoor in höbbe (Maastricht), hommen: WNT: hommen, verg. nhd. hummen, eng. hum, een brommend, gonzend, snorrend geluid maken.  hômme (Oirlo), in de bonen zitten: zit in de bonne (Meijel), kankeren: kaankərə (Maastricht), kankere (Geulle, ... ), kattenpokkelen maken: kattepoekele make (Merkelbeek), kekelen: keekele (Maastricht), kegele (Horst), kekele (Maastricht), kijven: kieve (Meijel, ... ), kievə (Montfort), kivə (Meeuwen), kīēvə (Meijel, ... ), Note v.d. invuller: neet doon kientje, Jeezeke kieftj.  kie:ve (Herten (bij Roermond)), knaaien: knaoie (Venray), knaoje (Castenray, ... ), knāōje (Blitterswijck, ... ), As Nöl löpt te knaoje ku.nde bèèter maake da ge wèg kómt  knaoje (Gennep, ... ), WNT: knoeien, A.6) Knorren, grommen, morren, pruttelen. vgl. Meerlo-Wanssum Wb. (pag. 164): knaoje, knorren, grommen, zeurend brommen.  knaoje (Tienray), knarsen: knoosche (Vaals), knoosje (Lutterade), knorren: knórre (Sittard), knoteren: kno.tərə (Eys), knoeetere (Weert), knoeëtere (Altweert, ... ), knoeətərə (Brunssum), knootere (Herten (bij Roermond), ... ), knootərə (Susteren), knoo’tere (Tegelen), knotere (Castenray, ... ), knottere (Gennep, ... ), knotteren (Achel, ... ), knoëtere (Gronsveld), knŏĕ⁄ətərə (Brunssum), knuuëtere (Altweert, ... ), knóttere (Heerlen), knóttərə (Epen), knót’tere (Bleijerheide, ... ), (= knorrig zijn).  knootərə (Roermond), Opm. de o is lang.  knotere (Schimmert), Van Dale: knoteren, 2. mopperen, pruttelen.  kno.tərə (Eys), knootere (Geleen, ... ), knootərə (Kapel-in-t-Zand, ... ), knotere (Nieuwstadt, ... ), knottere (Gulpen, ... ), knōōtərə (Reuver), knòttere (Waubach), knóttərə (Heerlen), knôêtərə (Amstenrade, ... ), Waat likste toch te knotere Afl. knoteriaer  knotere (Echt/Gebroek), zie WNT s.v. "knotteren  knòttərə (Hamont), krikkelen: kraekele (Venlo), kromme zin hebben: krom zin höbbe (Caberg), krom zin höbbe(n) (Schinveld), krom zin höbbə (Beesel), krôm zin höbbe (Herten (bij Roermond)), mekkeren (<du.): mekkere (Kerkrade), mek’kere (Bleijerheide, ... ), menteneren: mentenĕre (Heerlerbaan/Kaumer), miemelen: miemele (Maastricht), mofferen: moffere (Maasbree), mokken: mōkken (Born), mokkeren: mokkere (Neer), mommelen: Van Dale: mommelen, 1. binnensmonds spreken, mompelen. Vgl. mummelen. mummelen, 1. onduidelijk spreken; mompelen. WNT: mommelen, daarnaast ook mummelen. mummelen, bijvorm van mommelen.  moemele (Horst, ... ), moemmele (Waubach), momele (Montfort), mommele (Tungelroy, ... ), mommelen (Schinnen), mòmmele (Sevenum, ... ), mômmele (Gronsveld), mompelen: mompele (Blerick, ... ), mompelen (Heythuysen, ... ), mompelə (Oirsbeek), mompĕle (Hoeselt), mompələ (Montfort), moom-pələ (Maastricht), moomelə (Oirsbeek), moompele (Maastricht, ... ), moompələ (Heel, ... ), mooppələ (Guttecoven), mōōmpələ (Epen), mòmpele (Haelen, ... ), mòmpelen (Stein), mómpele (Thorn), mómpələ (Venlo), mô-mpele (Nunhem), mômpele (Herten (bij Roermond), ... ), môompələ (Kelpen), monkelen: moenkelen (Jeuk), món’kele (Bleijerheide, ... ), Van Dale: monkelen, 1. glimlachen uit genoegen of spot; -2. meesmuilen.  monkelen (Born), mŏnkelen (Geleen), mopperen: moppere (Caberg, ... ), mopperen (Heythuysen, ... ), moppĕre (Echt/Gebroek), moppərə (Maastricht, ... ), mōppere (Roermond), mŏppərə (Nieuwenhagen), mòppere (Bree), mòpperə (Gennep), mòppərə (Gennep, ... ), móp.pərə (Maastricht), móppere (As, ... ), móppərə (Meijel, ... ), móppərən (Urmond), mópərə (Venlo), môoppərə (Kelpen), hae haet altied get te móppere; meer gebruikelijk: preutele  móppere (Roermond), morren: morre (Geulle), morrə (Montfort, ... ), mórrə (Venlo), motzen (du.): moetse (Gulpen), moetsje (Herten (bij Roermond)), motse (Maastricht), mŏĕtsə (Epen), mótse (Maastricht), Van Dale (DN): motzen, mopperen, kankeren.  motse (Geulle), mótsə (Maastricht, ... ), mucken (du.): mŏĕkə (Loksbergen), mucksen (du.): moekse (Nuth/Aalbeek), Van Dale (DN): mucksen, 1. een kik geven; -2. een vin verroeren; -3. zich verzetten, tegenspreken.  moekse (Merkelbeek), muiteren: cf. WNT IX pag. 650, s.v. "meutelen - meuteren"- pruttelen, zeuren (zie ook "deugen"!)  moo.ëtere (Zonhoven), muizen: mèùzən (Lommel), murmelen: mormelen (Kesseleik), niesen: nieese (Weert), nurken: nörəkə (Niel-bij-St.-Truiden), nùrreke (Sint-Truiden), nərəkə (Loksbergen), op zin hebben: op zin hèbbe (Schimmert), opspelen: opspeùle (Sevenum), pest in hebben: pes in höbbe (Maastricht), pratten: pratten (Eksel), pràtə (Loksbergen), prottelen: prôttele (Geleen), protten: protte (Gronsveld), pruttelen: preutele (Haelen, ... ), preutelen (Ophoven), preutel’n (Diepenbeek), preutələ (Kapel-in-t-Zand, ... ), preutələn (Urmond), prīētele (As), pruttele (Gulpen, ... ), pruütele (Gronsveld), prêûtele (Nunhem), pröttələ (Heerlen), prøͅtələ (Eupen), prətələ (Loksbergen), lèè.stert n؉. ¯ns ènne plaa.ts van a.ltèè.d te pree.tele: Luister (gehoorzaam) nu eens i.p.v. altijd te mopperen  pree.tele (Hasselt), Van Dale: pruttelen, 2. morren, binnensmonds mopperen of tegenspreken; - (duratief) kankeren; -3. binnensmonds spreken of zeggen.  pruttələ (Kapel-in-t-Zand), rauwelen: rauwele (Schinnen), rau’wele (Bleijerheide, ... ), rouwele (Nuth/Aalbeek), rouwələ (Heerlen), ráwələ (Wijnandsrade), WNT: rauwelen, wsch. een mengvorm van wauwelen en revelen (of een ander synoniem dat met r begint, als rabbelen of ratelen). Kletsen, leuteren. Afl. rauwelaar, kletskous.  raowələ (Heerlen), rawwələ (Hulsberg), roewele (Vaals), roͅ.u̯ələ (Eys), sakkeren: sakkere (Meijel, ... ), sákkere (Zonhoven), scheef liggen: scheef ligge (Heerlerbaan/Kaumer), sjeif lîkke (Geleen), schelden: sjelje (Geleen), sjelle (Waubach), sjellə (Hulsberg), sjèllə (Schinnen), sjéélə (Nieuwenhagen), schobben: sjŏĕbə (Nieuwenhagen), semmelen: sèmmele (Sint-Truiden), sjamfoeteren: sjàmpfŏĕtere (As), fr. Jean foutre  sjamfoetere (Tungelroy), slechte zin haan: sjlechte zin han (Waubach), slechte zin hebben: sjlèchtə zin höbbe (Amstenrade), smalen: smaele (Castenray, ... ), snoteren: snoeëtere (Altweert, ... ), snotere (Heel, ... ), sodemieteren: sodemietere (Caberg), uit het huisje zijn: oet ⁄t huuske ziej (Schaesberg), uit zijn humeur schieten: oet zien humeur scheete (Hoensbroek), uit zijn humeur zijn: out zien humeur zien! (Hoensbroek), uit zijn slof schieten: oet ziene sjloef sjete (Merkelbeek), uitfoeteren: ōētfŏĕterə (Oirsbeek), vregelen: cf. WNT XXIII, kol. 456-458, s.v. "vreigelen - vreegelen, vrei(e)len, vreelen, wreelen"4. moeilijkheden maken, dwarsbomen .... etc.  vreigele (Maastricht), zagen: zagen (Leopoldsburg), zanikken: sanikke (Venlo), zannikke (Oirlo), ze niet goed haan liggen: zə-nit-gót-hà-liGGə (Heerlen), ze p haan: zə-óp-hán (Heerlen), ze scheef hebben liggen: ze sjeif höbbe likke (Beek), ze slecht haan liggen: zə šleͅ.at h‧a l‧iqə (Eys), zə šleͅ.ət h‧a l‧iqə (Eys), zich get zoeken: ze.x˃ geͅ.t˃ z‧ø̄kə (Eys) binnensmonds mompelen, gezegd van iemand die kwade zin heeft [morren, mompelen, mommelen, mopperen] [N 87 (1981)] || brommen [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || brommen, half binnensmonds wat zeggen, grommelen || brommen, mopperen || brommen, pruttelen || brommen, sputteren || foeteren, mopperen, kijven || gemelijk [SGV (1914)] || grollen || grommelen || grommelen, brommen || grommelen, kijven, brommen || grommelen, mopperen || grommen || grommen, brommen || grommen, mopperen || kankeren || knorren, brommen, grommen, kankeren, mopperen || knorren, grommen, zeurend brommen || knorren, mopperen || knorrig of boos zonder dat daar een geldige reden voor is [kummelijk, grimmig, gemelijk, gaperig] [N 85 (1981)] || knotteren, mopperen || mompelen || moppereen || mopperen || mopperen zonder aanleiding || mopperen, brommen || mopperen, fluisteren || mopperen, foeteren || mopperen, knorren, brommen || mopperen, pruttelen || mopperen, zeuren || morren || morren, grommen || morren, knorren || ontevredenheid kenbaar maken || preutelen, mopperen || pruttelen, mopperen || snauwen, knorren || tegensputteren, kankeren || uit zijn humeur, brommig, knorrig [miezerig] [N 85 (1981)] || uit zijn humeur, knorrig [gallig, gichtig, drollig, knorrig] [N 85 (1981)], [N 85 (1981)] || vervelend mopperen, zonder gegronde oorzaak of aanleiding || vloeken, foeteren, mopperen || zijn ontevredenheid kenbaar maken [mopperen, preutelen, bobbelen, foeteren, grutten, gruizen, grijzen, kijven, kekelen, mökkelen] [N 85 (1981)] || zonder reden vervelend zitten te mopperen III-1-4
mopperen (tegensputteren) enselen: é.nsele (Zonhoven), grollen: grollen (Groot-Gelmen), grommelen: grommelen (Genk, ... ), grommelpot spelen: grommelpot spelen (Millen), knorren: knorren (Dilsen, ... ), knorrig zijn: knorrig zijn (Sint-Truiden), koppig zijn: vooral voor kleine kinderen  koppig zijn (Ulbeek), mopperen: mopperen (Bree, ... ), protten: protte (Beverlo), pruttelen: pruttelen (Opgrimbie, ... ), reclameren: reclameren (Koersel, ... ), schobben: sjoebe (Heerlen), semmelen: sèmmele (Beverlo) mopperen, nors en chagrijnig tegenspreken || morren || preutelen (knorren, morren) || preutelen: betekenis [ZND 40 (1942)] III-1-4
morel, zure kers duivelskers: hondskersen  duvelskiesje (Heerlen), oneetbare (vergiftigde (sic) of geneeskrachtige) rode of zwarte bes  duuvelskeesj (Sittard), vrucht van de "weichselboom"; ook wel "duvelskral". De dunne stevige takken waren gezocht om er vliegers van te maken.  du’velskörse (Tegelen), duivelskraal: Ook bitterzoet  duùvelskralle (Venlo), ispel: Ak. id. vr. znw.  iespel (Heerlen), zure kers, noordkers  ispel (Valkenburg), kriek: kree:k (Roermond), krēk (Bree), krieek (Heerlen), kriek (Maastricht, ... ), kriekue (Hoeselt), kriikə (Eupen), krik* (Hamont), krīk (Loksbergen), homofoon v kriek "krekel  krik* (Lommel), kriek  kreek (Weert), of: zwarte keers  kriek (Maastricht), verouderd, nu: kriek  kreek (Maastricht), zeer zuur  kreek (Gronsveld), meibottel: morille  meibottel (Valkenburg), meikers: mai’kieësj (Bleijerheide, ... ), meijkers (Roermond), meikersje: meikeersje (Posterholt), morel: merel’le (Altweert, ... ), morel (Maastricht), morelle (Maastricht), mərel (Maastricht), məreͅlə mv (Loksbergen), mərɛl (Maastricht), [Cerasus vulg.]  mórrêl (Tongeren), donkerrood, s=zuur  məreͅl (Meeswijk), zure kers  mer`èl (Bree), merèl (Bree), zure kersensoort  moorèl (Sittard), morellenkers: morellekiesj (Heerlen, ... ), mërêllëkièzë (Tongeren), morille (fr.): moriljes (Heerlen), Veldeke morille (morchella esculenta)  morilje (Klimmen), noordkers: noa.rdkjḁḁ.s (Hasselt), nordkeuis (Kortessem), nòrdkiès (Tongeren), noordkriek: noordkriekë (Hoeselt), tateskop: Veldeke morille (morchella esculenta)  tatesjkop (Klimmen), varkenskers: verkeskeesj (Sittard, ... ), kleine wilde kers, prunus padus  verkeskese (Echt/Gebroek), varkenskersje: verrekeskeerskes (Maastricht), zeer kleine minderwaardige kersensoort  verrekeskeerskes (Maastricht), waalse kers: zure soort  wèlse (Gronsveld), zure kers: zouër kjḁḁ.s (Hasselt), [Cerasus vulg.]  zuur kiès (Tongeren) [ZND 01 (1922)] [ZND m] [ZND m]blauwe doornkers, kriek || duivelskers || kers (soort zure) || kers, soort || kersensoort || kriek [ZND m], [ZND m], [ZND m] || kriek, soort krent || kriek, varkenskers || kriek, wilde pruim (sic) || kriekenboom || kriekpruim || meikers || morel [ZND m], [ZND m] || morel, kerssoort || morel, zure kers || morelkers || morellen soort kersen || morellenkersen || morille [N 92 (1982)] || noordkrieken (kers) || varkenskers, kriek || zeer kleine, minderwaardige kersensoort || zure kers || zuur (van kersen) I-7
morgen, maat van ong. 3000 m2 (150 kleine roeden, 1/3 bunder) limburgse morgen: limburgse morgen (Gulpen), morgen: morgen (Gulpen), mèrge (Blerick, ... ), mörge (Sittard, ... ), 1 klein roe = ± 20,70 M2 1 groëte roew = 20 klein roewe 1 mörrege = 5 groëte roewe 1 boender = 4 mörrege 1 zil = 5 groëte roewe  mörgen (Klimmen) de maat die een oppervlakte aangeeft van 150 kleine roeden (3882 ca) [N 91 (1982)] || de maat die een oppervlakte aangeeft van 2000 m2 [N 91 (1982)] || de maat die een oppervlakte aangeeft van 32 aren [N 91 (1982)] || de maat die een oppervlakte aangeeft van 3200 m2 [N 91 (1982)] || de maat die een oppervlakte aangeeft van ongeveer 2070 vierkante meter [morgen] [N 91 (1982)] || landmaat (150 kl. roeden) III-4-4
morgen, maat van ongeveer 8000 m2 80 aar: tachtig aar (Vlodrop), bunder: boender (Schimmert), boonder (Thorn), bōēnder (Doenrade), bŏĕndər (Epen), bòèndèr (Guttecoven), e boender (Klimmen), kleine morgen: morge klein (Montfort), morgen: maerge (Oirlo), meurge (Maastricht), morge (Horst, ... ), morgen (Beesel, ... ), morgə (Beesel, ... ), mōrge (Roermond), murge (Eys, ... ), murgu (Brunssum), mèèregoͅ (Gennep), mèèrgə (Meijel), mórge land (Susteren), mórgə (Roermond, ... ), mörge (Geleen, ... ), mörgen (Schinnen), mörgə (Heerlen, ... ), mörrege (Maastricht), mörrige (Doenrade), mörrəgə (Maastricht, ... ), mûrge (Schimmert), ⁄n murge (Stein), ⁄ne mūrge (Nieuwstadt), ⁄ne mörrege lənd (Maastricht), (1/4 deel van bunder).  mörge (Kunrade), (3 mergen = 1 H.A.).  mergen (Sevenum), (± 3333 vierkante meter, dus 1/3 boender).  merge (Venray), = 150 Sitt. kleine roeden.  morge (Sittard), = 2500 m2.  ene murge (Doenrade), héer 33 1/3 are  morgen (Maasbree), m.  møͅ.rəgə (Eys), maat die een oppervlakte aangeeft van ongeveer 8000 vierkante meter  mèèrege (Meijel), rijnlandse morgen: rijnlandse morgen (Gulpen) de maat die een oppervlakte aangeeft van 2800 m2 [N 91 (1982)] || de maat die een oppervlakte aangeeft van ongeveer 8000 vierkante meter [morgen] [N 91 (1982)] || morgen, landmaat van 5 grote roeden of 20.70 aren || morgen, oppervlaktemaat III-4-4
morgengebed `s morgensgebed: smörgesgebêt (Lutterade), gebeden (mv.): gebêje (Stevensweert), morgendgebed: murregetgebed (Sint-Truiden), mörgendgebed (Sint-Martens-Voeren), mørgətgəbɛt (Voort), mùrregetgebèt (Sint-Truiden), mərəgədgəbed (Loksbergen), t mörgendgebed (Tongeren), morgengebed: `t mörregegebed (Klimmen), maergegebed (Oirlo), margegebed (Venray), mer-ge-ge-bed (Blitterswijck), merege gebed (Siebengewald), mergegebed (Bilzen, ... ), mergegebêt (As), merregechebèt (Tessenderlo), merregegebed (Weert), meurgegebed (Wellen), meurgegebet (Maaseik), meurgegebêt (Schinveld), meürgengebed (s-Herenelderen), mērgegebèd (Eigenbilzen), mĕrgegebed (Swolgen), mĕrgegebĕt (Gennep), meͅrgəgəbēͅt (Martenslinde), moergəgəbɛt (Maastricht), morge gebed (Kelpen), morgegebed (Baarlo, ... ), morgegebĕd (Posterholt), morgegebèèd (Neerbeek), morgengebed (Belfeld, ... ), morgəgəbed (Swalmen), mŏrge gebed (Steyl), moͅrəgəgəbeͅt (Sint-Truiden), mrögegebet (Buggenum), muregegebed (Weert), murge gebead (Lutterade), murgegebed (Achel, ... ), murgegebêt (Oirsbeek), murgengebed (Hechtel), murgengebĕĕt (Geleen), murrege gebed (Epen), murrgegebed (Eksel), murrigegebed (Gulpen), myrgegebed (Hasselt), mèrgegebed (Heijen, ... ), mèrgegebèèd (Eigenbilzen), mérgegebed (Eigenbilzen), mêrgegebed (Lottum, ... ), mêrregegebêet (Rosmeer), mêrəgəgəbet (Kermt), mòrəgəgəbèjət (Zonhoven), möregegebaed (Guttecoven), mörge gebèèd (Sittard), mörge-gebed (Diepenbeek, ... ), mörgebêt (Guttecoven), mörgegebaed (Geleen), mörgegebed (Berg-en-Terblijt, ... ), mörgegebet (Klimmen, ... ), mörgegebĕt (Susteren), mörgegebèt (Nieuwenhagen), mörgegebêd (Einighausen, ... ), mörgengebät (Elen), mörgesgebed (Heerlen), mörgəgəbed (Schinnen), mörgəgəbèd (Hoeselt), mörjejebed (Kerkrade), mörrege gebed (Maastricht), mörrege-gebed (Maastricht), mörrege-gebèd (Maastricht), mörregegebed (Bocholtz, ... ), mörregegebèd (Maastricht), mörrëgëgëbed (Lanklaar), mörrəgegebed (Boorsem), mörəgəgəbèt (Maastricht), möörgegebed (Sint-Pieter), mørgəgəbèt (Aalst-bij-St.-Truiden), mørəgəgəbɛt (Hoepertingen, ... ), møͅrgəgəbeͅd (Beesel, ... ), møͅrəgəgəbeͅd (Neerpelt, ... ), mùrgegebed (Amby), mɛrgegebèd (Horst, ... ), mɛrgəgəbɛd (Opglabbeek), mɛrgəgəbɛt (Beringen), mɛrəgəgəbɛt (Tessenderlo), mɛ̄rəgəgəbɛt (Meijel), t morge-gebed (Heugem, ... ), t murregegebed (Gulpen), t mörge gebed (Nieuwenhagen), lengteteken op de a  märgegebĕd (Well), met een lengteteken op de a  märgegebed (Leunen), met lengteteken op de a  märgegebed (Merselo, ... ), Opm. klank uit Fr. woord toi.  møͅrgegebed (Schimmert), ps. boven de ê staat nog een lengteteken; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  murgegebêd (Munstergeleen), è v. frère  mörge-gebèt (Brunssum), morgengebeden (mv.): morgegebèje (Montfort), morgensgebed: mergesgebed (Afferden, ... ), mergesgebet (Maasbree, ... ), morgensgebed (Sint-Odiliënberg), morgesgebed (Baarlo, ... ), murgesgebed (Dieteren, ... ), murgesgebet (Banholt), murgesgebêd (Bingelrade), murregesgebêd (Doenrade), mŭŏrgesgebeèd (Broeksittard), mŭrregesgebed (Eys), mörgesgebed (Buchten, ... ), mörgesgebet (Heel), mörgesgebĕd (Beegden, ... ), mörigesgebed (Epen), mörresgebet (Buggenum), mörrigesgebet (Heek), møͅrgəs gəbeͅd (Thorn), møͅrgəsgəbeͅd (Bree, ... ), mùrges gebed (Maasbracht), mùrgesgebed (Horn), t mörges gebed (Waubach), ət mørəgəsgəbɛt (Montzen) Het morgengebed, morgensgebed [merge-gebed, mergensgebed, mörge-gebed, mörreje-jebed?]. [N 96B (1989)] || morgengebed [SGV (1914)] || Morgengebed. [ZND 01 (1922)] III-3-3
morielje meibottel: meibottel (Valkenburg), morielje: morilje (Maastricht), moriljes (Heerlen), meimorkel"(?)  morielje (Heerlen), voorjaarspaddestoel  merûil (Gronsveld), morieltje: merelzjes (Rosmeer), morilje: merulle (Heks), morille (Sint-Pieters-Voeren), naar Pâque  marille (Tongeren), oliekop: morchella semilibera  oëliekop (Gronsveld), taterkop: taterkop (Valkenburg), watermorielje: [Moschella esculenta]  wô’ttërmàrrïl (Tongeren) kapjesmorielje || morielje [SGV (1914)] || morille || morilles || morrille, champignon I-7, III-4-3
morsen braddelen: braddele (Bilzen, ... ), (een beetje van een vloeistof) morsen  braddele (Zolder), Vooral van drank en spijzen.  braddele (Kortessem), brassen: brasse (Meijel, ... ), brassen (Ospel), knooien en brassen hou ig nie van (Peer), B.v. Gi hed-ob-oauw boks gebraast.  brassen (Hamont), bratselen: bradzele (Kinrooi), bratsel (Bree), bratsele (Beverlo, ... ), bratselen (Eksel, ... ), brats’le (Kaulille), bratzele (Neer), fiemelen: [Paragraaf: regelmatige werkwoorden].  fiemele (Boorsem), foetsen: foetse (Kortessem), gusselen: WNT: gusselen [gosselen]. Gudsen, gudsend stroomen. Van vloeistoffen...  gössele (Boorsem, ... ), gösselle (Geulle), klatsen: klatse (Beverlo, ... ), drank, verf, vloeistoffen, ...  klatse (Tongeren), per ongeluk  klatse (Vliermaal), knoddelen: knoddel (Wijlre), knoddele (Gulpen, ... ), knoedele (Maasbree), knuddele (Gronsveld), knuddələ (Maastricht), knòddële (Herten (bij Roermond)), knóddələ (Susteren), knoeielen: knojele (Nieuwstadt), knoeien: knaje (Susteren), knauje (Schimmert), knieje (Bree), kno-aajə (Grevenbicht/Papenhoven), knoaje (Geleen, ... ), knoajö (Stevensweert), knoe.je (Weert), knoe:je (Kaulille), knoeaje (Echt/Gebroek), knoeajje (Boorsem), knoei-jə (Gennep), knoeie (Caberg, ... ), knoeien (Achel, ... ), knoeije (Kinrooi, ... ), knoeijen (Born), knoeje (Bocholt, ... ), knoejen (Achel, ... ), knoeëje (Ell, ... ), knoeëje(n) (Maaseik), knoĕijn (Brunssum), knoijən (Urmond), knoië (Hoeselt), knoje (Kortessem), knooaje (Thorn), knooie (Hechtel, ... ), knooien (Eigenbilzen, ... ), knooien en brassen hou ig nie van (Peer), knooije (Eigenbilzen, ... ), knooiën (Eksel), knooiə (Vlijtingen), knooje (Herten (bij Roermond), ... ), knoojen (Eksel), knoojə (Kapel-in-t-Zand, ... ), knoŏwje (Geleen), knoujen (Ophoven, ... ), knoêe (Geleen), knoêie (Boekend), knoêje (Venlo), knoëje (Kesseleik, ... ), knōeije (Venlo), knōēje (Tungelroy, ... ), knōējə (Amstenrade), knōēwjə (Reuver), knŏĕjen (Heythuysen), knŏŏje (Schimmert), knuje (Bree), knuuje (As, ... ), knuujen (Opglabbeek), knūūjə (Opglabbeek), knwajen (Stein), knwajje (Geulle), kny.jə (Meeuwen), knòije (Sevenum), knòjje (Sevenum), knòjə (Meijel), knóéje (Blerick), knôejə (Heerlen, ... ), knôje (Maasbree), knôoje (Swalmen), knôêajə (Susteren), knoemelen: knoemele (Kortessem, ... ), knutsen: knoetsche (Eys), knoetsjə (Simpelveld), knoeëtsje (Waubach), knoeëtsjə (Wijnandsrade), knōēëtsjə (Nieuwenhagen), knôedzjə (Heerlen), modderen: moddere (Blerick), modderen (Heythuysen), morselen: mêrselen (Eksel), morsen: morse (Maastricht, ... ), morsen (Ittervoort, ... ), morsə (Montfort), mórsə (Venlo), murksen: morksə (Oirsbeek), rijzen: Van zaadkorrels, graan (vero.).  reeze (Bilzen), slabben: sjlabbe (Haelen), sjlabbə (Beesel), sjlábbə (Heel), slabben (Meijel), #NAME?  slabbe (Tienray), slabberen: sjlabbere (Kunrade, ... ), sjlabberə (Doenrade), sjlabbëre (Herten (bij Roermond)), sjlabərə (Montzen), sjlàbbərə (Brunssum), slabbere (Ittervoort), slábbere (Venray), šlabərə (Eys, ... ), smerig maken: smerig make (Caberg), smodderen: smoddere (Beverlo, ... ), smodderen (Alken, ... ), smodere (Genk, ... ), smŏdere (Kuringen), smòddere (As), smòddərə (Loksbergen), smódderen (Zolder), niet altijd met vuil, ook met eten  smòddërë (Tongeren), slordig of bewust  smoddere (Vliermaal), smossen: smosse (Kerkhoven), smossem (Lommel), smossen (Eksel, ... ), smossə (Leopoldsburg), snoeren: snuren (Zolder), strooien: schtrĕŭje (Schimmert), schtröjje (Amby), sjtreuje (Geulle), sjtruiiə (Schimmert), sjtruije (Herten (bij Roermond), ... ), sjtrujjə (Epen), sjträuje (Kerkrade), sjtrûije (Gronsveld), streue (Gulpen), struien (Stein), struije (Maastricht, ... ), štrøͅi̯ə (Eys, ... ), teddelen: teddele (Venray), woelen: wuulə (Hulsberg), zich verschudden: zich versjŭdde (Caberg) knoeien || knoeien (zie ook morsen) || knoeien, morsen || knoeien, prutsen || morsen || morsen, b.v. water || morsen, brassen || Morsen: met vuiligheid knoeien (morsen, knoeien, slabben, brassen) [N 108 (2001)] || Morsen: met vuiligheid knoeien (morsen, mozen, mossen, mosselen, plorren, meggelen, mekkelen). [N 84 (1981)] || plassen (morsen) || Woelen: onrustig heen en weer bewegen (woelen, spollen). [N 84 (1981)] III-1-2
morskool gevallen kool: gevallen kool (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Domaniale]), gries: gres (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), mors: mors (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), morskolen: morskǭlǝ (Buchten  [(Maurits)]   [Maurits]), mǫrskōlǝ (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Emma]), mǫrskūlǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Emma, Maurits]), mǫrskǭlǝ (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Zwartberg, Waterschei]  [Julia]  [Laura, Julia]  [Domaniale]), morskool: morskoal (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Wilhelmina]), mǫ.rsk ̇ǫal (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), mǫrskǭǝl (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), schandegemaakte kool: šaŋǝjǝmādǝ koǝl (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), šaŋǝmādǝ koǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), strooikool: štrø̜jkoal (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Willem-Sophia]), verloren kool: vǝrloǝrǝ koǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Winterslag, Waterschei]  [Domaniale]) Gemorste kool. [N 95, 462] II-5
mortel kalk: kalǝk (Bleijerheide, ... ), mortel: mortǝl (Bree, ... ), motǝl (Diepenbeek, ... ), møtǝl (Berverlo), møʔǝl (Tessenderlo), mø̜ʔǝl (Tessenderlo), mǫrtǝl (Achel, ... ), mortie: mortī (Beverst, ... ), mōrtij (Wellen), mǫrti (Alken, ... ), mǫrtī (Beverst), mǫrtši (Tongeren), specie: spēsi (Leuken, ... ), špēs ̇ij (Roermond), špēsi (Belfeld, ... ), spijs: sp ̇īs (Echt, ... ), spēs (Mesch), spęjs (Ottersum), spī.s (Maasbree), spīs (Altweert, ... ), špēs (Sittard), špęjs (Gronsveld, ... ), špī.s (Sittard, ... ), špīs (Beek, ... ), špīǝs (Brunssum), %%de volgende opgaven zijn mogelijk contaminatievormen van spijs en specie%%  spēš (Meijel) Een mengsel van gebluste kalk of cement, zand of tras en water. Het wordt gebruikt om bij het metselen de stenen tot een samenhangend, vast geheel te verbinden. De aard en de hoeveelheid van de grondstoffen bepalen het gebruik van de verschillende soorten mortels. Vgl. de volgende lemmata. (zie kaart) [monogr.; div.] II-9