e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
motregenen, licht regenen bijzelen: het biezelt (Paal), bijzen: Diverse uitdrukkingen (op de laatste pagina, na vraag 54): Als t zeikt op Sint Margriet?? règent t zo daag t règent dät zeikt t règent auw wiever De vrouw van de wever van Meijel leeft nog maar is naar een andere plaats verhuisd; deze vrouw is intussen ook gestorven.  beezje (Meijel), ps. blz. 54 van deel 2 (N-W). Osp. (wel: bieze (= af en toe wat regenen).??).  biese (Ospel), braddelen: bràdələ (Hasselt), briezelen: `t brizəlt (Houthalen), brīzələ, ətbrīzelt (Beringen), daar valt een druppel: de vilt ein dröppel (Geulle, ... ), daar valt een druppeltje nat: dər vélt ən dröppəlkə nààt (Venlo), daar valt een fijne stuif: do valt ne fijne stoef (Horpmaal), daar valt een zwaai: d’r vaelt inne zwaai (Sevenum), daar valt het van de kromme: LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  doa viltsj van dèè kròmme (As, ... ), daar valt moezel: der velt moezel (Blerick), daar valt nattigheid: do völt noa’tighed (Eksel), daar valt stofregen: doa valt stofrège (Kaulille), de muggen pissen: de meggen pissens (Grote-Spouwen), de stoep wordt weer wat nat gemaakt: dər štøͅp weͅt neͅr geͅt nat dəməkt (Teuven), driezelen: drīzələ, ətrīzəlt (Beringen), droezig weer: druuzig (Venlo), druppelen: druppele (Mheer, ... ), druupele (Hoensbroek), druupələ (Simpelveld), drŭppele (Hoensbroek), drŭŭpələ (Nieuwenhagen), dréppele (Gruitrode, ... ), dröppele (Klimmen, ... ), dröppələ (Nieuwstadt, ... ), dröpələ, ⁄ət tröpəlt (Lommel), drùpelle (Simpelveld), drəpələ (Bree), ⁄t druppeld (Gulpen), ⁄t dröpelt (Posterholt), ⁄t dröppelt (Steyl), ⁄t hat jedrüppelt (Kerkrade), druppen: drēͅpə (Hasselt), drōppe (Tungelroy), dréppə (Meeuwen), had gedrupt (Vijlen), het druupt (Velden), druppen.  drəpə (Beringen), een beetje regenen: ee bieschə rèènə (Simpelveld), ə bitsə reͅŋələ (Riksingen), eventjes regenen: efkes raegene (Reuver), eͅfəkəs rēgənə (Linkhout), fiegelen: fiegelt (Beringen), fiemelen: fiemel⁄n (Diepenbeek), ət bəgeͅ’nt tə fimələ (Spalbeek), fiemelen  fīmələ, fīməldə, gəfīməlt (Borgloon), t begint te fiemele  ⁄t bəgentə fīmələ (Diepenbeek), fierelen: fierelen.  firələ (Beverlo), fieselen  fisələ (Lummen), fiezelen: `t fieselt (Nieuwerkerken), `t fiezelt (Stokrooie), fi:zələ, ⁄tviÚ:zəlt (Zutendaal), fiezele (Caberg, ... ), fiezele, ’t fiezelt (Maastricht), fiezelen (Eksel, ... ), fiezələ (Heer), fī.zələ, (h)ət fī.zəlt (Genk), fī.zələ, tfī.zəlt (Tongeren), fīēzələ (Maastricht, ... ), fīzələ (Tongeren, ... ), fīəzələ (Wellen), fĭĕsəlt (Epen), het fiezelt (Hechtel), te fiezelle (Wolder/Oud-Vroenhoven), te viezele (Mheer, ... ), te viezelen (Margraten), ut begint te fiezele (Maastricht), viezele (Eijsden, ... ), viezele, ’t viezelt (Borgharen), viezelen, het viezelt (Stein), viez⁄zele (Bleijerheide, ... ), vizzele (Mheer), viézele (Gronsveld), vīēzele (Gulpen), vī‧zələ (Sint-Martens-Voeren), vézele (Montzen, ... ), ət bəgentə fizələ (Maastricht), ət fīēzəlt (Maastricht), ’t fiezelt (Maastricht), (fiezelen: gewestelijk woord).  fīē.ëzele (Zonhoven), (fizzelde-haet gefizzelt). ps. onder de eerste e (van fizzele, fizzelde en gefizzelt) moet nog een punt staan; deze combinatieletter is niet te maken (betekent: stomme vocaal als in het Ned. bode, gemak).  fizzele (Sittard), (t fiezelde wa; riezelrêger (= motregen).  fiezele (Beverlo), fiesele  fizələ (Neerharen), fieselen  fisələ (Lummen), fiezelen  fizələ (Lummen), fī(ə)zələ (Diepenbeek), fīzələ (Lummen), fiezelt.  fizəlt (Zolder), heel fijne regen  fīzələ (Bilzen), Opm. ook in de betekenis van: uit elkaar halen, zacht praten.  feêzele (Altweert, ... ), fijn regenen: het regent fien (Mechelen-aan-de-Maas), frietselen: frīē.ëtsele (Zonhoven), friezelen: frizəldə (Beringen), gəfrizəlt (Beringen), friezelen  frizələ (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), t begint te friezelen.  ⁄t bəgentə frizələ (Beringen), get druppelen: ət druppəldə gèt (Schinnen), grizzelen: jriez⁄zele (Bleijerheide, ... ), gutsen: gutsjen (Vlodrop), heel even regenen: `t riegent hiel effen (Maaseik), het heeft kaum de grond geraakt: niet in lemma  ⁄t hêt kaom de gröndj geraakt (Stein), het valt maar een drup: ət˃ veͅlt mɛr ən dryp (Ingber), houwelen: houwelə (Holz), ijzelen: hīzələ, ət hīzəlt (Tongeren), īēzele (Gulpen), kladderen: kladərə, ət reiŋəlt det ət kladərt (Bocholt), kniezen: knie⁄ze (Bleijerheide, ... ), knoeien: knoeien (Middelaar), knōiə (Rosmeer), kwakkelen: kwakele (Baarlo), kwakkele (Heythuysen), miezelen: gemiezeld (Vlodrop), het miezjelt (Ulestraten), mi:zələ (Venray), miesələ (Venlo), miezele (Born, ... ), miezele, ut miezelt (Blerick), miezele, ’t miezeljtj (Baexem), miezelen (Meijel, ... ), miezelen, het miezelt (Meijel), miezələ (Roermond), miēzele (Castenray, ... ), mièzele (Venlo), mīē.ëzele (Zonhoven), mīēzələ (Venlo), mīĕzələ (Brunssum), te miezelen (Venray), te mīēzele (Milsbeek, ... ), ut mīēzelt (Venlo), ət mĭĕzəlt (Brunssum), ’t begint te miezele (Stevensweert), ’t begint te miezelen (Boukoul, ... ), ’t miezelt (Hegelsom, ... ), ’t mīēzelt (Oirlo, ... ), ⁄t miezelt (Stein), Opm. is synoniem voor miezere. ps. dit woord staat niet apart in het boek vermeld!  miezele (Kortessem), miezen: ’t begintj te mieͅzele (Beegden), miezeren: `t miezert (Diepenbeek), mej.zere (Hasselt), miezere (Altweert, ... ), miezere, ’t miezertj (Roggel), miezeren, ’t miezert (Baarlo), mīzərə (Hasselt), ⁄t begint te miezere (Houthem), Vb. t is al den heilen doòg al aon t miezere (vóul vies miezerig weër): het is de hele dag aan t motregenen.  miezere (Kortessem), miezerig weer: miezerig (Buchten), miserig (Wijlre), mizerig wéér (Sint-Odiliënberg), miljelen: ’t miljelt (Roermond), moeken: het mokt (Neerpelt), moezelen: het begint te moezelen (Tegelen), het moezeld (Blerick), moezele (Blerick, ... ), moezele, ’t moezelt (Baarlo, ... ), moezelt (Baarlo), moozele (Vlodrop), moèzele (Venlo), te moezele (Swalmen), ’t begint te moezele (Baarlo, ... ), ’t begint te moezelen (Baarlo), ’t begint te moeͅzelen (Boukoul, ... ), ’t begint te moozele (Melick, ... ), ’t begint te moèzele (Venlo), ’t begint te mōēzele (Panningen, ... ), ’t moezelt (Beesel, ... ), ’t moozelt (Melick), ’t mozeltj (Montfort), ’t moèzelt (Venlo), ’t mōēzelt (Beesel), (ne Moezel-raenge = zachte motregen).  moe⁄zele (Tegelen), moezelig weer: moêzelig waer (Venlo), mōēzelieh (Reuver), motjeren: ’t motjerd (Maasbracht), motregenen: (⁄t begint) te motrééngene (Urmond), `t mot riegent (Maaseik), `t motregent (Helchteren), `t motreigentch (Bocholt), `t motrengelt (Vlijtingen), `t motrenger (Bilzen), `t motrieëgelt (Kuringen), `t motry(3)̄gənt (Lanaken), `t moträgənt (Hamont), `t motrègelt (Genk), `t motrègent (Neerpelt, ... ), `t motrégent (Hamont), `t motègent (Hamont), et motraegent (Valkenburg), et motrègent (Lommel), het motregelt (Schulen), het motregent (Heijen), het motrengelt (Neeroeteren), het motrègent (Kaulille), het motrèxət (Neerglabbeek), het motrêgent (Horst), het motrëgent (Kessel), hət bəgent moͅtreͅgənə (Kaulille), hət motreiYənt (Helchteren), hɛt motrigənt (Maaseik), mo:trɛŋərə, ət mo:trɛŋərt (Eigenbilzen), motraegene (Klimmen, ... ), motraegene, ’t motraegent (Nieuwstadt), motraegnene (Limbricht), motraegənə (Heythuysen), motraengenen (Urmond), motraigənə, het motraigəŋt (Thorn), motregene, het motregent (Mechelen-aan-de-Maas), motregene, ’t motregent (Lottum, ... ), motregenen (Maastricht, ... ), motregenen, het motregent (Bergen), motregent (Neerpelt), motregenə, ut motregənt (Amby), motreigene (Keent), motreigələ (Halen), motreângene, ut motreângent (Puth), motreèngele (Gronsveld), motrēgelen, het motrègelt (Neeroeteren), motrēgələ, ⁄t motrègəlt (Sint-Lambrechts-Herk), motrēngələ, ’t motrēngəlt (Leuken), motrēəYəlt (Hoepertingen), motrègene, ’t motrègent (Born), motrègenen (Herten (bij Roermond), ... ), motrègenen, het motrègent (Nuth/Aalbeek), motrègenen, het motrègentj (Echt/Gebroek), motrègenen, hèt motregent (Vaesrade), motrègenen, motrègent (Tienray), motrèngele, het mot rèngeltj (Tungelroy), motrêngele, motrêngeljtj (Baexem), mŏĕtraignə, het mŏĕtraingənt (Pey), mŏtreͅgnə (Zichen-Zussen-Bolder), mŏtrèngene, ’t mŏtrèngentj (Maasbracht), moͅtreəgələ (Wellen), moͅtrēYələ, ⁄t moͅtrēYəlt (Stevoort), moͅtrēͅgənə (Maastricht), moͅtrēͅYələ, tmoͅtrēͅYəlt (Sint-Truiden), moͅtrēͅYənən, tmoͅtrēͅYənt (Opitter), moͅtreͅxənən, t moͅtreͅxət (Overpelt), moͅtreͅYənə, hətmoͅtreͅYənt (Opitter), moͅtreͅŋələ (Waterloos), moͅtrīəYənə, ət moͅtrīəYənt (Hasselt), moͅtrègərə (Beringen), mutrɛŋərə (Tongeren), mòtréégələ (Loksbergen), t motregert (Bilzen), t motrègent (Genk), te motraigene (Obbicht), ut motraegent (Blerick, ... ), ət get motreͅŋələ (Riksingen), ət moͅtreŋəlt (Romershoven), ətmoͅtrēͅYənt (Overpelt), əəət motrɛ:gənt (Overpelt), ’motrɛ.xənə, üt ’motrɛ.xənt (Gennep), ’t begeent te motrègene (Meijel), ’t begint te mot-raegene (Oirlo), ’t begint te mòtrèègene (Echt/Gebroek), ’t begintj e motrengele (Leuken), ’t begintj te motrengele (Weert), ’t motraegent (Geleen), ’t motraigent (Roermond), ’t motreagent (Geleen), ’t motreengent (Geleen), ’t motregent (Maastricht), ’t motreigenjt (Ospel), ’t moträgent (Maasbree), ’t motrêgent (Linne), ⁄motre:gənə, ⁄t motreÚgənt (Hamont), ⁄t begint te motraegene (Eijsden), ⁄t begint te motreene (Schaesberg), ⁄t begint te motregene (Buchten), ⁄t motregent (Sittard), ⁄t motrégent (Maastricht), ⁄t mōͅtrēəYəlt (Kuringen), bolletjes staan bij de informant bovenop de os  mo‧treəYənə, hət mo‧treəYənt (Houthalen), doffe o  motrêgene, ut motrêgent (Roermond), e van bed  ’t motregent (Wellerlooi), het begint te motregenen  t bəgĕntə moͅtri̞ŋələ (Vliermaal), het begint te motregenen.  ət bəgent tə motrēgənə (Beverlo), motregere  moͅtreͅgərə (Peer), motreigelen  moͅtreigɛlə (Herk-de-Stad), moͅtreͅigɛlə (Herk-de-Stad), op de a een bolletje, eronder een klein ytje  moͅtrēYələ, tezant moͅtrēYələ (Nieuwerkerken), op de eerste n in renYer een bolletje, op de hieropvolgende n een tilde  moͅtreͅnYərən, ⁄t moͅtreͅnYert (Diepenbeek), te motrengere  tə moͅtrēͅŋənə (Hoeselt), è = lange e  het motrègent (Gennep), motten: ’t motj ei bitje (Grathem), motteren: mottere, ’t mottert (Gronsveld), motərə (Boorsem), ’t motterd (Schimmert), ’t mottĕrt (Meerssen), ’t mottjert (Maasbracht), mozelen: et begint te moozele (Maasniel), mozele (Herkenbosch, ... ), mozelen (Herten (bij Roermond)), Nb. t begint te mozele.  mozele (Herkenbosch), mozzelen: het mozelt (Herten (bij Roermond)), nat maken: náát máákə (Schimmert), neetregenen: vgl nitselen  ’t neetreingeltj (Ospel), neetselen: `t neetchelt (Opoeteren), `t nietzeltj (Bocholt), ad nètsəlt (Maaseik), et begintj te neetsele (Haelen), et neetseltch (Bree), het begint te neetselen (Kinrooi), het neetseldj (Neerglabbeek), het neetselt (Maaseik, ... ), hət héét wàt gənitsəlt (Meeuwen), hət nétsəltš (Bree), neetsele (Altweert, ... ), neetsele, ’t neetselt (Keent), neetsele, ’t neetseltj (Hushoven), neetselen, het neetselt (Stramproy), neetselt (Maaseik), nēͅtsələ, tnētsəlt (Kinrooi), nétsələ (Bree), níetsələ (Opglabbeek), t bəgent tə nīətsələ (Opglabbeek), ət bəgenš tə nétsələ (Bocholt), ’t beginsj te neetsele (Bree), ’t begint te neetselen (Ospel), ’t begintj te neetsele (Kinrooi), ’t bəgent tə nētsələ (Bree), ⁄t nēēētst (Schimmert), #NAME?  neetsele (Weert), (= motregenen).  neetsele (Gruitrode), (heeft hier de betekenis van motregenen).  neetsele (Opglabbeek), (neetseldje-geneetseldj).  neetsele (Tungelroy), (ook zo genoemd).  nīētsele (As), (ww.) (t neetsltj = gezichtedruppels; t stofreingeltj = dwarrelende druppeltjes)  neetsele (Nederweert), neetsele.  nètsələ (Bocholt), nétsələ (Bocholt), neetselen.  nētsələ (Kinrooi), werkwoord.  nīētsele (As), niezelen: niezelt (Venray), niffelen: `t is ont nuffele (Sint-Truiden), `t niffelt (Ulbeek, ... ), `t niffəlt (Alken), `t nifəlt (Gutshoven), `t nufelt (s-Herenelderen), `t nuffelt (Sint-Truiden), `t nufffelt (Sint-Lambrechts-Herk), `t nyffelt (Diepenbeek), `t nyfəlt (Sint-Truiden), het niffelt (Beverst, ... ), het nyfəlt (Herk-de-Stad), hət niffelt (Hoepertingen), nefele (Heythuysen), nefələ (Spalbeek, ... ), nefələ, tnefəlt (Maaseik), nĕfələ, tnĕfəlt (Heks), niffele (Ulbeek), niffelt (Mettekoven), nifələ (Hoepertingen, ... ), nuffələ (Sint-Truiden), nūfələ (Wintershoven), nøfələ, tnøfəlt (Zolder), tnifəlt (Borgloon), tə nefələ (Kermt), ət bəgent tə nefələ (Borgloon), ət nɛfəlt (Heers), ⁄t bəgint tə nefələ (Wellen), ⁄t bəgintə tə nifələ (Hoepertingen), ⁄t bəjent tə nūfələ (Wintershoven), (niffelde-geniffeld). Vb. t is wier aon t niffele (t is weer aan t motregenen). Opm. is synoniem voor miezere.  niffele (Kortessem), niffelen  neͅfələ (Borlo, ... ), nuffelen: nuffele (Zonhoven), nüffel⁄n (Diepenbeek), oudewijven regenen: ouwwijven regenen.  àwēͅvərègənə (Leopoldsburg), pofregenen: ət pofrèèngəltj (Hunsel), regenen uit een schottelsplak: regenen uit n enkel klein wolkje  het reengent och ene sjotelsplak (Ulestraten), riemelen: het riemelt (Lanklaar), rijzelen: riezele (Ulestraten, ... ), ruuzele (Weert), dit zegt men van lichte fijne sneeuw.  het begint te riezele (Oirsbeek), ruizelen: ət˃ risəlt˃ geͅt (Ingber), ⁄t ruuzelt get (Beek), seuteren: correct overgenomen.  séûtere (Schimmert), siebelen: siebbele (Baarlo), siebbələ (Roermond), siebele (Bergen, ... ), siebelen (Roermond, ... ), siebelt (Hout-Blerick, ... ), siemel (Stokkem), sieͅbele (Maasniel), sībəlt (Lanklaar), ut siebelt (Venlo), ut ziebelt (Venlo), zibbelen (Urmond), zibələ (Paal), ziebbələ (Roermond, ... ), ziebele (Blerick, ... ), ziebelen (Boukoul, ... ), ziebelt (Tegelen), ziebelè (Doenrade), zīēbbelen (Tegelen), ’t begint te siebele (Bergen), ’t begint te ziebele (Roermond, ... ), ’t begint te ziebelen (Boukoul, ... ), ’t siebelt (Bergen, ... ), ⁄t ziebelt (Maastricht, ... ), ⁄t ziebelt al (Sittard), ⁄t zīēbelt (Maastricht), Nb. t begint te ziebele.  ziebele (Herkenbosch), Opm. soms ook wel gewoon: regenen.  zieb⁄bele (Tegelen), ps. (*): Roermonds woord! (e = \\).  siebele (Roermond), ziebele (Roermond), siemelen: siemele (Stokkem), siemmelen (Blerick), ziemele (Blerick, ... ), zimələ (Venray), zīməl, ət zīməlt (Stokkem), zīmələ, ət sīməlt (Meeswijk), zīmələn, het zīməlt (Meeswijk), ət siməlt (Maaseik), ⁄t ziemelt (Limbricht), siemele  simələ (Stokkem, ... ), ziemele  zimələ (Stokkem, ... ), siermelen: zirmele (Horn), sijpelen: siepele (Gennep, ... ), siepelen (Roosteren), siepĕlĕ (Heugem), ⁄t ziepelt mèi gèt (Doenrade), sijpen: ’t zieptj (Ell), sipjes regenen: sippekes regenen  si̞pəkəs ri̞ŋələ/ri̞ŋərə (Vliermaal), smiespelen: smiespele (Heerlen), smiezelen: et schmiezelt (Mechelen), schmiezele, et schmiest (Mechelen), sjmiezele (Eygelshoven, ... ), sjmiezelen (Hoensbroek), smessele (Grathem), smie.zele (Gennep, ... ), smiezele (Velden), smiezelen (Noorbeek, ... ), smiēzzele (Sevenum), smīēzele (Milsbeek, ... ), šmī.zəle (Sint-Martens-Voeren), te smiezele (Velden), ət smōēzəlt (Meterik), ’t begint te smiezele (Bergen), ’tsmiezelt (Velden), ⁄t begint te sjmiezele (Vrusschemig, ... ), ⁄t geet sjmiezele (Eygelshoven), ⁄t smiezelt (Maastricht), smiezen: het begint te sjmīēëse (Hoensbroek), schieze (Gulpen), schmiese (Vaals), sjmiese (Klimmen), sjmieze (Eygelshoven), sjmie⁄se (Bleijerheide, ... ), sjmīēze (Waubach), smiesen (Kerkrade, ... ), smieze (Kerkrade), šmīēsə (Eys), šmīēzə, ət šmīēst (Voerendaal), ut begint te sjmīēse (Mechelen), ət bəgeͅntə šmisə (Teuven), ət žmiest (Vaals), ’t sjmiest (Vijlen), ’t sjmieëst (Waubach), ⁄t begint te sjmīēze (Klimmen), ⁄t begint tse sjmīēse (Bleijerheide), ⁄t fingt aa te sjmīēze (Waubach), ⁄t smiest (Urmond), smodderen: smoͅdəre (Halen), smoͅdərə (Halen, ... ), smòddərə (Loksbergen), het begint te smodderen  ət bəgənt tə smoͅdərə (Velm), smodderen  smoͅdərə (Herk-de-Stad, ... ), smoezelen: het smōēzelt (Horst), sjmoezelen (Egchel), smoelzele, ’t smoezelt (Melderslo), smoezele (Sevenum), smoezele, ’t smoezeld (Sevenum), smoōēzele, ’t smōēzelt (Sevenum), ’t begint te sjmōēzelen (Egchel), ’t begint te smoezelen (Velden), ’t smōēzelt (Horst), (dit is een synoniem voor mi‰zele).  smoēzele (Castenray, ... ), smossen: smoͅsə (Waterloos), snevelen: tə snefələ (Hasselt), sniffelen: `t sniffelt (Hasselt), het sniffelt (Hasselt), sneͅfələ (Hasselt), sniffele (Hasselt), snifəlen (Montzen), snifələ (Hasselt), snuffele (Zonhoven), snéfele (Montzen, ... ), snüffel⁄n (Diepenbeek), snitselen: snitsele  snetsələ (Peer), snuiven: snuiven (Zonhoven), spinkelen: schpinkelt (Schimmert), sprenkelen: gesprenkēlt (Venray), sjpreenkele (Mheer), sjprenkele (Waubach), sjprènkələ (Doenrade, ... ), sjprénkelə (Oirsbeek), sjprénkələ (Susteren, ... ), sprenkələ (Rekem), sprēēngkele (Amby), sprènkele (As), sprénkele (Hoeselt), špreŋkələ (Teuven), sprinkelen: geschprinkeld (Beek), gesprinkelt (Eys), gèt gesprinkelt (Ingber), gəspriŋkt (Teuven), sjpringkələ (Beesel), sjprinkele (Geulle, ... ), sjprinkelen (Bunde), sjprinkələ (Heel, ... ), sjprīnkele (Mheer), sjprunkele (Gronsveld), sprin-ke-len (Neerharen), springkelle (Heerlerbaan/Kaumer), springkulu (Itteren), sprinkele (Beesel, ... ), sprinkelen (Born, ... ), sprinkələ (Loksbergen, ... ), spriŋkələ (Hasselt, ... ), sprīnkələ (Maastricht), ⁄t sjpringkelt (Sittard), ⁄t sprinkeld (Meijel), gesprinkeld  gəsprinkəlt (Meijel), spritsen: sjprietse (Vaals), sproeien: sprøjə (Kwaadmechelen), sproesen: sjproese (Guttecoven), sjprōēsse (Guttecoven), spuiten: gespuitj (Montfort), stil regenen: sjtil raingele (Maasniel), stoffen: stivə (Halen), stofregenen: `t stofregent (Hamont), `t stofrengeltj (Bree), `t stofrengensj (Bocholt), `t stofrègent (Kaulille, ... ), `t stofrèget (Lommel), `t stofrèngelt (Bocholt, ... ), `t stofrégent (Zolder), `t stoofrègent (Zolder), `t stroefreigelt (Beverlo), `t stərēgəlt (Sint-Truiden), et stepreingerd (Zichen-Zussen-Bolder), het stofregneltj (Opoeteren), het stofrengelt (Meeuwen), het stofriëgent (Heusden), het stofrêgent (Reppel), het stoofregent (Mechelen-aan-de-Maas), het stufregelt (Neeroeteren), stifrägənən (Lommel), stofrēͅYənə, tstoft (Genk), stofrēͅŋələ, ət stofrēͅŋəlt (Meeuwen), stofreͅiŋələ, ət stofreiŋəlt⁄s (Bocholt), stofriēͅ.Yənə, tstofriēͅ.Yənt (Houthalen), stofrägənən (Lommel), stofrègenen (Neerpelt), stofrɛ:gənə (Grote-Brogel), stoofrèngele (Tungelroy), stoufriègent (Heusden), stōfrēŋər (Stokkem), tstofriegent (Zonhoven), tstufrɛ(i)gənt (Zolder), ət stoͅfrēͅYət (Neerpelt), ət stufrēͅgət (Beverlo), ⁄t stofregent (Achel), te stofregere  te stoͅfreͅgərə (Peer), stoven: ’t bəgent tə stoͅfə (Bree), stritsen: stretsə (Hasselt), stuivelen: sjtuffele (Banholt), stuiven: het stoft (Gruitrode), het stoft maar (Genk), stuuve (Montfort), stŭŭve (Blerick), te stuven (Holtum), te stūūven (Milsbeek, ... ), ’t stoͅft (Bree), ’t stuuftj (Ell), ⁄t stuuftj (Ell), t begint te stofe  əd bəgent tə stōfe (Gelieren/Bret), treuzelig weer: treuzelig wèr (Montfort), zabberen: `t sabbert (Tessenderlo), `t zabbərt (Tessenderlo), zabərə (Mal), zabərən (Mal), t begint te zabberen  ə bəgint tə zàbər⁄n (Diepenbeek), zabberen  zàbərə (Herk-de-Stad, ... ), zabbert.  zàbərt (Zolder), zemelen: het zeemeltj (Heel), te zemelen (Holtum), ut zeemaltj (Heel), zeemele (Roermond, ... ), zeemelen (Spaubeek, ... ), zeemölö (Stevensweert), zeemələ (Schimmert), zeemətə, ’t zeeməlt (Berg-en-Terblijt), zeimələ (Sint-Truiden), zemele (Roermond, ... ), zemelen (Roermond), zemelen, ’t semelt (Limbricht), zemələ, ətseməlt (Neeroeteren), zēmele (Beek), zēmələn (Lanklaar), zīēmələ, ət zīēməlt (Voerendaal), zémele (Geulle), zéémele (Maasniel, ... ), zéémelen (Roermond), zéëmelen (Maasbracht), ədezàn(ə)tsèmələ (Maaseik), ət zeeməlt (Schimmert), ’t zimmelt (Geleen), ⁄t begint te zèmele (Schimmert), ⁄t zeemməlt gèt (Grevenbicht/Papenhoven), ⁄t zēēmelt (Schimmert), zemeltig weer: onbestendig weer  zeemeltig weer (Maastricht), zevelen: zèvelen (Wijk), zeveren: `t zeevert (Bilzen), `t zeivert (Bocholt, ... ), `t zeuvert (Millen, ... ), `t zevert (Val-Meer), `t zēvert (Moelingen), `t zievert (Genk, ... ), `t zieëvert (Beverlo), `t zīēvert (Hamont), et zeivert (Eisden, ... ), het zeivert (Borgharen, ... ), het zeuivert (Herstappe), het zievert (Neerpelt), hət bəgint tə zøivərə (Ketsingen), hət zēvert (Diepenbeek), hət zeͅivərt (Opglabbeek), hət zi:vərt (Helchteren), hət zijvərt (Lanaken), hət ziəvərt (Tessenderlo), seivere (Grathem, ... ), t bajen tə zīəvərə (Zelem), te zeevere (Mheer), te zeivere (Guttecoven), te zèevere (Gronsveld), tsijəvərt (Halen), tsiəvart (Paal), zeevere (Eijsden, ... ), zeivere (Amby, ... ), zeivere, ’t zeivertj (Roggel), zeiveren (Holtum, ... ), zeiverə, ut zeivərt (Amby), zeivərə (Bree, ... ), zeiəvərən (Lommel), zejəvərən (Lommel), zevere (Vrusschemig), zeveren (Eigenbilzen, ... ), zevərə (Rosmeer), zevərən, tzevərt (Hechtel), zeèvere (Gronsveld), zeîvere (Altweert, ... ), zēvərə, hət sēvərt (Lommel), zēəvərə (Lommel), zēͅivərə (Bree), zēͅivərə, hət sēͅivərt (As), zēͅvərə, tsē̝ͅvərt (Hees), zeͅijvarə (Rotem), zeͅijvərə (Waterloos), zeͅivərə (Bocholt, ... ), zeͅivərən (Meeswijk), zieveren (Overpelt, ... ), zievĕrĕ (Oirsbeek), zieëvere (Meijel), zieëveren (Meijel), zijvere (Ulestraten, ... ), zijəvərə (Paal), zivere (Lanklaar), zivveren (Eksel, ... ), zivərə (Beringen, ... ), ziəvəre (Halen), zīēvərə (Loksbergen), zīvərə (Hasselt), zīvərən (Hamont), zīəvərə (Zelem), zèevere (Gronsveld), zèjvere (Opglabbeek, ... ), zèveren (Wijk, ... ), zøivərə (Ketsingen), zøvərə (Val-Meer), zøyvərə (Tongeren), zø̄vərə (Romershoven), zəvərə (Mal), zɛivərə (Boorsem, ... ), ət bəgent tə zivərə (Linkhout), ət zɛyvərt (Lanaken), ’t begint te zeivere (Panningen), ’t zeivertj (Montfort), ’t zievert (Mheer), ⁄t begint te zeivere (Klimmen, ... ), ⁄t hilt zich aan ⁄t zeiveren! (Lutterade), ⁄t zeivert (Schimmert, ... ), ⁄t zeivert mèr gèt (Limbricht), (ook zo genoemd).  zèjvere (As), (werkw.).  zèveren (Eigenbilzen), (zeiverde-gezeiverd). Vb. héë kan e stùkske zeivere (hij kan toch zon flauwe praat vertellen). (in de betekenis van licht regenen: t is aon t zeivere). Opm. is synoniem voor miezere.  zeivere (Kortessem), bolletje boven de es met haakje onder  zeͅivərə, tseͅivərt (Kinrooi), het begint te zeuveren  əd bəgentə zø̄vərə (Romershoven), het begint te zieveren  ət bəgənt tə zivərə (Velm), het zevert  ət sø͂ͅvərt (Romershoven), puntjes staan telkens onder de o  zø̄.vərə, tsø̄.vərt (Riemst), t begint te zeivere  ədbəgentə zeͅivəre (Smeermaas), t begint te zieveren  ət bə⁄xent tə⁄zivərən (Neerpelt), t zeivert  tseͅivərt (Smeermaas), te zeiveren  tə zeͅivərə (Rekem), te zeuvere  tə zø̄vərə (Hoeselt), te zieveren.  zijəvrə (Kwaadmechelen), werkwoord.  zèjvere (As), zeejeveren  zēəvər⁄n (Diepenbeek), zeivere  zeivərə (Stokkem), zēͅivərə (Ophoven), zeͅivəre (Neerharen), zeͅivərə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), zeiveren  zeͅivərə, zeͅivərdə, gəzeͅivərt (Borgloon), zɛivərə (Mechelen-aan-de-Maas), zeiveren.  zeͅivərə (Maaseik), zeiveren. of als 18.  zeͅivərə (Opglabbeek), zeuvere  zøvərə (Hoeselt, ... ), zø̄vəre (Hoeselt), zeveren  zøvərə (Val-Meer, ... ), zeveren.  zeəvərən (Achel), ziəvərə (Leopoldsburg), zieveren  zivərə (Herk-de-Stad, ... ), zivərən (Neerpelt), zieveren.  ziəvrə (Beverlo), zievert.  zivərt (Zolder), zivere  zeͅivərə (Lanklaar), zeverweer: zeiverwèr  zēͅivər wēͅr (Ophoven), zibberen: zebbere (Kwaadmechelen), zebərə (Wellen), zoebbere (Jeuk), zubərə, ətsubərt (Gingelom), zibberen  zeͅbərə (Borlo, ... ), ziemelen: het ziemelt (Stokkem), tsie⁄mele (Bleijerheide, ... ), ut ziemmelt (Blerick), ’t begint te zèmelen (Roosteren), ’t begint te zéémele (Stevensweert), ’t ziemelt (Meerssen), ⁄t begint te ziemele (Limbricht), ⁄t begint te ziemelen (Oost-Maarland), ⁄t begint te zīēmele (Jabeek), ziempelen: tsiempele (Waubach), zievelen: zievelen (Kerkrade, ... ), zirmelen: te zirmele (Swalmen), zoeberen: `et zoebbert (Jeuk), et zoebert (Montenaken), zouwelen: et zauëlt (Kerkrade), het begint te zauwele (Oirsbeek, ... ), het zauwelt (Brunssum), sauwele (Geleen, ... ), te zauwele (Nieuwenhagen), ut begint te zauwele (Mechelen), zauwele (Blerick, ... ), zauwelen (Grathem, ... ), zauwĕlĕ (Oirsbeek), zauwələ (Sittard, ... ), zauële (Bleijerheide), zau⁄wele (Bleijerheide, ... ), zawele (Reuver), zawwele (Klimmen, ... ), zawwelle (Klimmen), zaûwelen, ’t zaûwelt (Guttecoven), zou̯wələ, ’t zou̯wəlt (Eys), zàwələ (Rotem), záwelen (Spaubeek), ’t begint te zauwele (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), ’t begint te zauwelen (Roosteren), ’t zawelt (Schinnen), ⁄t begint te zauwele (Eygelshoven), ⁄t begint te zauwelen (Lutterade), ⁄t begint te zawwele (Klimmen, ... ), ⁄t begint te zouwele (Mechelen), ⁄t begint tse zauële (Bleijerheide), ⁄t fingt aa te zauwele (Waubach), ⁄t is an ⁄t zauwele (Heerlen), ⁄t vingt aa te zauwele (Eygelshoven), ⁄t zauwelt (Sittard, ... ), ⁄t zawwelt (Susteren), (zauwelde, haet gezauweld)  zauwele (Sittard), Nb. (ow).  zauwele (Tegelen), zawele  zauwələ (Mechelen-aan-de-Maas), zuielen: te zuijelen (Urmond), zwaaien: zwaaie (Venray), ’t zwanjt (Lottum) aanhoudend zacht regenen || beginnen te motregenen [te stieven, stiefregenen, mozelen, smossen, riezelen, ziebelen, zauwelen, netelen, zéémelen] [N 22 (1963)] || klein beetje regen [muggepis, pleisterke regen] [N 81 (1980)] || lichtjes regenen [sprenkelen, siebelen, zeiveren] [N 22 (1963)] || miezelen, motregenen || motregen || motregen, fijne regen || motregen, het motregent (regen met heel fijne druppels). [DC 30 (1958)] || motregen, stofregen [moef-, stief-, smook- naajersregen, stobber, mozel, mot, smies] [N 22 (1963)] || motregenen [ZND m] || Motregenen. Vertaal in uw dialect: motregenen, het motregent (regenen met heel fijne druppels). [ZND 49 (1958)] || noorderstof, in de betekenis van motregen bij overigens droge atmosfeer; betekenis/uitspraak [N 22 (1963)] || stofregen [ZND 38 (1942)] || stofregenen [ZND 38 (1942)] || zacht (mot)regenen || zachtjes regenen || zeer weinig regenen, zodat de grond maar net nat is [spruikelen] [N 81 (1980)] III-4-4
motzwerm magere zwerm: māgǝrǝ zwɛrm (Asenray / Maalbroek), motzwerm: motzwerm (Genk, ... ), motzwęrm (Geistingen), motzwɛrm (Born, ... ), motzwɛrǝm (Diepenbeek, ... ), motzwɛ̄rǝm (Meijel), motšwɛrm (Heerlen), motžwɛrm (Herten), mǫtzwɛrm (Kerkhoven), vuile zwerm: vøl zwērm (Wellerlooi) Volk dat zijn bijenwoning verlaat, omdat het door de wasmot is aangetast. [N 63, 37d] II-6
mousseline mousseline: mosǝlin (Lutterade), mousseline (Bocholt, ... ), musǝlen (Tongeren), musǝlin (Bilzen, ... ), musǝliŋ (Heerlen), muzǝlen (Eigenbilzen, ... ), muzǝlin (Achel, ... ), muzǝlēn (Maasmechelen), muzǝlīn (Grevenbicht / Papenhoven) Los geweven stof van katoen, wol of zijde, genoemd naar de stad Mosoel in Turkije. [N 62, 75e; N 62, 75c; N 62, 83; N 62, 98; N 59, 201; MW; monogr.] II-7
mousselineglas mousselineglas: mousselineglas (Meijel), musǝlinglās (Klimmen), musǝlinǝglas (Heerlen), musǝlinǝglās (Maasbree), muzǝlīnglās (Gulpen) Glas dat met een op de stof mousseline lijkend patroon is bedekt. Om dit effect te bereiken, wordt het glas met witte brandverf (emaille) bestreken. De gedroogde verf wordt daarna met dunne metalen mallen, waarin het patroon is uitgesneden, plaatselijk weggeborsteld, waarna de ruit in een oven wordt gebrand. Ook met behulp van de zandstraaltechniek kan mousselineglas gemaakt worden. Er wordt dan door middel van mallen een meelpapje op de ruit aangebracht, waarna met een zandstraal het onbedekte glas onder hoge druk mat wordt geblazen. [N 67, 89f] II-9
mout malt: mals (Montzen), malt (Afferden, ... ), malts (Simpelveld, ... ), mlalt (Linkhout), mālt (Gennep, ... ), mǭlt (Wellerlooi), malz: malz (Steyl), mout: ma.wt (Opgrimbie), mat (Bommershoven), mawt (Amby, ... ), maǝt (Hoepertingen, ... ), moat (Ophoven), mot (s-Gravenvoeren), mout (Arcen, ... ), mowǝt (Kermt), möt (Beringen), mø̜̄ (Tessenderlo), mā.t (Borgloon, ... ), mājt (Maastricht, ... ), māt (Alken, ... ), māwt (Hamont, ... ), māǝt (Swalmen, ... ), mōt (Brunssum, ... ), mōǝt (Heerlen), mǫwǝt (Schinnen), mǭ.t (Panningen), mǭt (Baarlo, ... ), mǭwt (Maastricht), mǭǝt (Meldert, ... ) Het op de eest of eestvloer gedroogde en eventueel geroosterde graan. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma ''eesten''. [N 35, 20; L 1a-m; L 1u, 166; S 5; Jan 14d; monogr.] II-2
mouten malten: mɛltsǝ (Eupen), mouten: mawtǝ (Maaseik), mā.tǝ (Hasselt), mātǝ (Tongeren) Graan tot mout verwerken. [monogr.; Jan 14d] II-2
mouter malter: maltǝr (Venray), mɛltsǝr (Eupen), mouter: m ̇awtǝr (Opitter), mouter (Arcen), mā.tǝr (Hasselt), mājtǝr (Maastricht), mātǝr (Alken), māwtǝr (Sittard), mǫwtǝr (Maasbracht, ... ), mǭtǝr (Stramproy), mǭǝtǝr (Horn), moutmeester: mawtmęjstǝr (Schinnen), mǫwtmęjstǝr (Swalmen), mǭtmęjstǝr (Horn) De persoon die het brouwgraan tot mout verwerkt. In de grotere bedrijven ook de persoon die toezicht houdt over het moutpersoneel (Claessen, p. 3. 2). In L 210 en L 294 kent men geen aparte mouter, daar wordt het mouten door de brouwer zelf gedaan. [N 35, 24; monogr.] II-2
mouterij brouwerij: brǫwǝri.j (Weert), brouwhuis: bruhūs (Sittard), brouwplank: brāplak (Kerkom), malterij: maltǝręj (Venray), mouterij: m ̇awtǝri (Opitter), mawtǝri (Schinnen), mouterij (Arcen, ... ), mā.tǝrę̄ (Hasselt), mājtǝręj (Maastricht, ... ), mātǝraj (Tongeren), mātǝrę̄j (Alken), mǫwtǝri (Neer, ... ), mǫwtǝrij (Horn), mǭ.tǝrēj (Panningen), moutfabriek: mājtfǝbrek (Maastricht) Het gedeelte van de brouwerij of het bedrijf waar alle bewerkingen van het mouten plaatsvinden. [N 35, 23; monogr.] II-2
moutkiemen halmkiemen: halmkiemen (Maasbracht), kiemen: kiemen (Arcen), kęjmǝ (Sittard), kienen: kēnǝ (Horn, ... ), radicelles: radicelles (Kerkom), scheuten: sø̄t (Sittard, ... ), wortelkiemen: wortelkiemen (Maasbracht) De eerste scheuten aan de kiemende gerst. Zie de semantische toelichting bij het lemma ''kiemen''. [N 35, 26] II-2
moutkipwagen kiepwagen: kiepwagen (Arcen), moutwagentje: mǭtwę̄gǝskǝ (Stramproy) Voertuig voor het transport van mout bestaande uit een afgeronde bak uit blik die tussen twee grote, smalle wielen met rubber banden zo hangt, dat hij om zijn as gekanteld kan worden. [N 35, 25] II-2