e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
mijnwerkersgroet glück auf: glyk āwf (Zie mijnen  [(Eisden)]  [Eisden]), glück auf (Zie mijnen  [(Domaniale / Willem-Sophia / Laura / Oranje-Nassau II)]  [Eisden]) Groet van de ene mijnwerker aan de andere [monogr.; Vwo 342] II-5
mijnwerkersharmonie bergkapel: bɛrxkapęl (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), bergmannskapel: bɛrxmanskapęl (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]) Mijnwerkersharmonie op de Domaniale mijn. Deze harmonie begeleidde volgens de invuller uit Q 121 onder andere verongelukte mijnwerkers naar kerk en kerkhof. [monogr.] II-5
mijnwerkershoer koolklats: kø̄ǝlklats (Hasselt [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]) Het woord "koolklats" is in Q 2 niet algemeen in gebruik. [monogr.] II-5
mijnwerkershuis citéhuis: citéhuis (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Eisden, Zwartberg]), sitēhuǝs (Eisden  [(Eisden)]   [Zwartberg]), sitēhūs (Rekem  [(Eisden / Zwartberg)]   [Eisden]), sitēhǫws (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Maurits]), koolputtershuisje: kǭlpętǝrshejskǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Oranje-Nassau I]), kuilhuis: kulhūs (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Emma, Hendrik, Oranje-Nassau II]  [Julia]  [Laura, Julia]  [Domaniale, Wilhelmina]), k˙ulhū.s (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Willem-Sophia]), (mv)  kulhyzǝr (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Maurits]), kuilwoning: kulwø̄neŋ (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]   [Maurits]), (mv)  kulwø̄neŋǝn (Geleen  [(Maurits)]   [Maurits]), mijnwerkershuis: mīnwerkǝrshūs (Thorn  [(Maurits)]   [Zwartberg, Waterschei]), mijnwerkerswoning: mīnwerkǝrswø̄neŋ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Winterslag, Waterschei]) [N 95, 41a; N 95, 41b] II-5
mijnwerkerskolonie beersdal: bērsdal (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), cité: cité (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Eisden]  [Eisden]  [Winterslag, Waterschei]), sitē (Hamont  [(Eisden)]  , ... [Eisden, Zwartberg]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden] [Zolder]), sǝte (Zonhoven [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), sǝt˙ē (Zolder  [(Zolder)]  ), de huskens: dǝ hyskǝs (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), heksenbergkolonie: hɛksǝbɛrxkoloni (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), hermann-goeringkolonie: hermann-goeringkolonie (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), huskenskolonie: hyskǝskoloni (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kolonie: ko.lo.n˙i (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), koloni (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Maurits]  [Emma]  [Julia]), kolonie (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Emma, Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kolon˙ī (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kōlǝni (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Maurits]), kǫlǝni (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Wilhelmina]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), (mv)  kolonijǝn (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), kuilkolonie: kulkolǝni (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]   [Emma]), kulkǫlǝni (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]  [Domaniale]  [Domaniale]), leenhofkolonie: leenhofkolonie (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Emma]), maria-christinawijk: maria-christinawijk (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), mijnkolonie: mīnkolǝni (Buchten  [(Maurits)]   [Maurits]), mijnwerkerskolonie: mīnwerkǝrskoloni (Thorn  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I]), mīnwerkǝrskolǝni (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]), morgenster: morgenster (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), musschemig: møšǝmex (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), rennemigkolonie: rɛnǝmexkoloni (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), tuinwijk: tø̜̄jnwē̜jk (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]), vrank: vraŋk (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Wijk of deel van een wijk bestaande uit eenvoudige mijnwerkerswoningen. Volgens de informant uit Q 15 kwam de "kolonie" in Nederlands Limburg in de Westelijke Mijnstreek slechts sporadisch voor; hem was alleen Geleen-Lindenheuvel bekend. Bij het uitspreken van kolonie valt de klemtoon op de laatste lettergreep. Een aantal woordtypen duidt op bepaalde woonwijken met name in de Oostelijke Mijnstreek in Nederlands Limburg. [N 95, 41c; Vwo 244; Vwo 803; monogr.] II-5
mijnwerkersvereniging bergmansverein: bęrǝxmansvǝrajn (Kelmis) De mijnwerkersvereniging St. Leonard. [monogr.] II-4
mijnwormziekte kuilworm: kulworǝm (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), mijnworm: mę̄jnwǫrm (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Maurits]) Ankylostomiasis of mijnwormziekte. In de twintiger en dertiger jaren werden de mijnwerkers geplaagd door deze ingewandsziekte die veroorzaakt werd door de mijnworm. De mijnworm parasiteert in de dunne darm van de mens. Door verbeterde hygienische toestanden raakte de mijnwormziekte praktisch uitgestorven in de Limburgse mijnen. [monogr.; Vwo 517] II-5
mijt made: mooi (Bilzen), mōāṣ (Borgloon), meel: meel (Blitterswijck, ... ), mijt: mi-jt (As, ... ), mijët (Diepenbeek), miét (Gronsveld), miêt (Altweert, ... ), mīēt (Beringen, ... ), idiosyncr.  miët (Venlo), parasietisch insect  mîet (Maastricht), spinachtig mete zuigende monddelen  miet (Castenray, ... ), mijter: mijter (Peer), moet: WLD Additiebij vraag 20: sterke klemtoon op oe, langgerekt / mijten aan benen van paard  moet (Maasniel), mot: mot (Herk-de-Stad, ... ), mott (Aubel, ... ), mŏt (Tessenderlo), mòt (Rekem, ... ), teek: tèèk (Gennep, ... ) mijt [N 26 (1964)], [N 26 (1964)], [Willems (1885)] || mijt (insect) || mijt, parasiet III-4-2
mijt afdekken afdekken: afdekken (Kinrooi), af˱dɛʔǝ (Lommel), āf˱dekǝ (Haelen), āf˱dękñ (Koersel), āf˱dękǝ (Berg, ... ), besteken: bǝstiǝ.kǝ (Alken, ... ), bǝstiɛ.kǝ (Diepenbeek, ... ), bǝstēkǝ (Berbroek, ... ), bǝstīǝ.kǝ (Godschei, ... ), daken: dǭ.kǝ (Borgloon), dekken: dekǝ (Lauw, ... ), deʔǝ (Kwaadmechelen, ... ), døkǝ (Ell), dę.kǝ (Martenslinde, ... ), dęi̯kǝ (Posterholt, ... ), dękǝ (Achel, ... ), dęqǝ (Klimmen), hoed opzetten: ōt ǫp˲zętǝ (Boorsem), kap opzetten: kap up˲zętǝ (Zelem), kap ǫp˲zetǝ (Haelen), koningen: kię.neŋǝ (Veldwezelt), ki̯ø.neŋǝ (Riemst), kyǝ.neŋǝ (Vroenhoven), kop zetten: kop zetten (Blerick, ... ), mijt dekken: mē̜tē̜kǝ (Meldert), onderdekken: onderdekken (Neerpelt), opdekken: opdękǝ (Borgloon), opleggen: ǫplęgǝ (Piringen), poppen: popǝ (Berlingen), pǫpǝ (Haelen), sluiten: slǫu.tǝ (Koninksem), stoppen: stǫpǝ (Linkhout), toedekken: tudękǝ (Eisden, ... ), tǫu̯dękǝ (Hoeselt, ... ), toeleggen: tǫu̯lęgǝ (Hoeselt, ... ), toemaken: tamǭǝkǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), tumā.kǝ (Opgrimbie), tumākǝ (Grathem), tumǭʔǝn (Lommel), tøu̯mǭ.kǝ (Kortessem), tø̜̄mākǝ (Hasselt), tāmǭkǝ (Bevingen, ... ), tāu̯mākǝ (Tongeren), tōu̯.mǭ.kǝ (Sint-Huibrechts-Hern), tǫu̯mā.kǝ (Helchteren), tǫu̯mākǝ (Peer), tǫu̯mǭ.kǝ (Gors-Opleeuw, ... ), tǫűma.kǝ (Schulen), tǭi̯mǭ.kǝ (Stevoort), tɛ̄mǭkǝ (Nieuwerkerken), wijpen: wē̜.pǝ (Boekhout, ... ), wē̜pǝ (Aalst, ... ), wē̜ǝ.pǝ (Groot-Gelmen, ... ) De korenmijt van een dak voorzien. Zie de toelichting bij het lemma ''buitenstaande korenmijt'' (5.1.18). Bij besteken merkt Goossens in zijn materiaal op: "meer speciaal de grote band om de kop". [N 15, 45a; JG 1a, 1b, 2c; monogr.] I-4
mijtziekte krabbelaars: krabǝlārs (Venray), krabbelziekte: krabbelziekte (Houthalen, ... ), krabǝlzēkdjǝ (Geistingen), mijt: męjǝt (Zepperen), mijtziekte: mijtziekte (Asenray / Maalbroek, ... ), mētzikdǝ (Sint-Truiden), męj.ǝtziktǝ (Diepenbeek), męjtziktǝ (Beek, ... ), mętzēktǝ (Dilsen), mītzikdjǝ (Weert), mītzēkdjǝ (Geistingen), mītzēktǝ (Asenray / Maalbroek, ... ) Acariose. Ziekte in de luchtwegen, veroorzaakt door de Acarismijt. Deze mijt dringt de luchtwegen van de bij binnen en voedt zich met lichaamssappen. De afscheidingsprodukten van de mijten vergiftigen langzaam de getroffen bij. Door snelle vermenigvuldiging van de mijten verstoppen de luchtbuizen, zodat de bij sterft. Bij sterke aantasting kunnen gehele kolonies bijen aan deze ziekte ten onder gaan. Chemische medicamenten kunnen ter bestrijding toegediend worden. Tot voor kort werd deze ziekte bestreden door het doden van bijenvolken en vervoersverboden door de overheid. [N 63, 71b; N 63, 71a; monogr.] II-6