e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
moederkruid goudsbloem: goudsbloem (Jeuk), hemdenknoopjes: kemde knupkes (Vijlen), eigen spelling  hemdeknupke (Vlodrop), idiosyncr.  haemdeknuípkes (Blerick), WBD  hèmdeknupkes (Sevenum), WLD  hemde-knöpkes (Sevenum), hemdsknoop: hummesknup (Kunrade), hemdsknoopjes: heamesknupke (Eys), hemsknöpke (Oirlo), huməsknəpkə (Diepenbeek), hu͂mŭs knuipke (Schimmert), -  ɛhvməsɛknəpkəs (Diepenbeek, ... ), hemdsknoopjes  hummeskneepkes (Vlijtingen), idiosyncr.  hummesknöpke (Thorn), Spelling: "fonetiek-dialect"= Frings  himsknəpkəs (himsknöpkes) (Eksel), WLD  heͅmsknøͅpkə (Meijel), himdeknupkes (Beesel), hûmmes-knēūpke (Schimmert), knoopjes: knuipkes (Altweert, ... ), mater: moater (Noorbeek, ... ), -  moater (Berg-en-Terblijt, ... ), Ch. Parthenium  maoter (Valkenburg), WLD  mater (Stein), meugenmoeder: [Pyrethrum parthenium]  meugëmóiër (Tongeren), moederkruid: zelfde  moederkruid (Echt/Gebroek, ... ), moorkruid: WLD  moor kroet (Montfort), schummel: WBD/WLD  sjumməl (Heerlen) moederkruid || moederkruid (chrysanthemum parthenium L.) [DC 60a (1985)] || Moederkruid (chrysanthenum parthenium). Overblijvende plant. De stengel is ongeveer 45 cm hoog. de bladeren zijn geveerd; veelbladhoofdjes. De plant heeft een onaangename geur (mater, hemdsknopje). [N 92 (1982)] || moederkruid, mater, een chrysantemumsoort III-4-3
moederloos lam afgestoten jong: āf˲gǝstoi̯tǝ joŋ (Welten), arm schaap: arǝm sxou̯p (Sint-Lambrechts-Herk), arǝm sxou̯ǝp (Kortessem), germ: germ (Simpelveld), gerǝm (Margraten), gusteling: gøsǝleŋ (Velden), krak: krak (Vlodrop), lam: lam (Heythuysen), lamp (Vlodrop), lam zonder oude: lām zondǝr au̯ (Martenslinde), lammetje: lɛmkǝ (Geysteren, ... ), lɛ̄mpkǝ (Grevenbicht / Papenhoven), lep: lep (Merselo), lɛp (Blitterswijck, ... ), leplam: lɛplam (Oostrum), leplammetje: lɛplɛmkǝ (Leunen), lepper: lɛpǝr (Meerlo, ... ), melksikje: mɛlksikskǝ (Herten), mettetje: mɛtǝkǝ (Beverst), moederloos schaap: mōdǝrluǝs šǭp (Thorn), rover: rø̜i̯vǝr (Dieteren), schaapje: sxø̜pkǝ (Mheer), sjoek: šūk (Peij), stoteling: stutǝleŋk (Stevoort), stytǝleŋ (Zonhoven), uitstoteling: ūtstoǝtǝleŋ (Ophoven), ūtstȳǝtǝleŋ (Rekem), ūǝtstūtǝleŋ (Opglabbeek), uitstoter: ūtstutǝr (Amby), verstoteling: vǝrstoǝtǝleŋ (Kleine-Brogel), vǝrstutǝleŋ (Maastricht), vǝrstuǝtǝleŋ (Maasbree, ... ), vǝrstytǝleŋ (Beringen), vǝrstōtǝleŋ (Gruitrode), vǝrstūǝtǝleŋ (Maasbree, ... ), verstoten jong: vǝrštoǝtǝ joŋ (Lutterade), wees: wii̯s (Aalst, ... ), wēs (Terwinselen), weesje: wēskǝ (Herk-de-Stad, ... ), zuikeling: zø̜̄kǝleŋ (Kessel), zwarte schaap: zwartǝ sxǭp (Blerick) Moederloos of door de moeder verstoten lam. [N 77, 25; L 20, 22d; A 4, 22d] I-12
moederloos veulen flesveulen: flęsvø̜̄lǝ (Horn), lebber: lębǝr (Neeritter), leiveulen: lęi̯vø̄lǝ (Montfort), lepelveulen: lēpǝlvø̄lǝ (Kwaadmechelen), lepper: lepǝr (Tegelen), lępǝr (Broekhuizen, ... ), lɛpǝr (Hamont, ... ), lepperd: lepǝrt (Baarlo), løpǝrt (America), lępǝrt (Panningen), lepveulen: lepvø̄lǝ (Afferden), lēpvē.lǝ (Hasselt), lępvȳǝlǝ (Klimmen), lępvø̄lǝ (Heerlerheide, ... ), lępvø̄lǝn (Urmond), lępvø̜̄lǝ (Neer, ... ), meerloos veulen: mērlōs vø̄lǝ (Maastricht), moederloos veulen: mudǝrlōs vø̜̄lǝ (Haelen), mudǝrlōǝs ˲vø̄.lǝn (Neerpelt), mudǝrlǫu̯s ˲vǫi̯lǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), mōdǝrlōs vø̄lǝn (Urmond), mūrlōs vø̄lǝ (Maasniel), moederloos veulentje: mōdǝrlōs vølkǝ (Blerick), papkind: papkentj (Hoensbroek), pappot: pappǫt (Heerlerheide, ... ), papveulen: papvø̄lǝ (Tegelen), pap˲vø̄.lǝ (Zolder), weesveulen: wēsveǝlǝ (Remersdaal), wēsvø̄.lǝn (Achel), wē̜i̯svø̄lǝ (Sittard), zuiger: zākǝr (Velm) Veulen dat met een melkfles grootgebracht wordt. [N 8, 6] I-9
moederplant moederplant: mojerplant (Maastricht) kamerplant die uitlopers vormt, waaraan zich nieuwe plantjes ontwikkelen; jodenbaard III-2-1
moederplant (saxifraga stolonifera meerb.) boetuurtje: Additie bij vraag 150: \'boetuurke(s) zijn nieuwe knoppen \"uitbotsels\"aan planten  boetuurke(s) (Maastricht), Additie bij vraag 150: \'boetuurke(s) zijn nieuwe knoppen \"uitbotsels\" aan planten\'  boetuurke(s) (Maastricht), Additie bij vraag 150: \'boetuurke(s) zijn nieuwe knoppen \"uitbotsels\"aan planten: ook wel \"aofzètselkes\" geheten (stekjes)\' vgl Maastr. Wb. p 44  boetuurke(s) (Maastricht), kindje op moeders schoot: idiosyncr.  kindje op moeders schoot (Blerick), moeder: Spelling: \"fonetiek-dialect\"= Frings  moͅtər (Eksel), moederkruid: idiosyncr.  mooderkroet (Sittard), moederplant: moederplânt (Oirlo), moērplânt (Castenray, ... ), mojerplant (Maastricht, ... ), mooderplant (Sittard), eigen spelling  moederplant (Montfort), geen aparte naam  moederplant (Berg-en-Terblijt, ... ), zelfde benaming  moederplant (Echt/Gebroek, ... ), ± Veldeke  moederplant (Tienray), moederplantje: moederplantje (Eys), mojerplensje (Maastricht), moojerplentsje (Maastricht), mòdderplentje (Wijlre), -  moderplentje (Maasbree, ... ), moederplèntje (Venray, ... ), mooderplentje (Tungelroy, ... ), moederskind: mooderskindj (Tungelroy), moederskruid: mooderskrôet (Schimmert), idiosyncr.  moderskroed (Thorn), moedertje: moederken (Jeuk), eigen spelling  meuderke (Vlodrop), moedertje van duizend kinderen: moedertje van 1000 kinderen (Jeuk), moedertjeskruid: moederkeskruid (Jeuk) moederplant || Moederplant (saxifraga sarmentosa). De plant heeft grote ronde bladeren en wijdvertakte trossen van fijne witte bloempjes met rode puntjes, twee van de bloemblaadjes zijn soms langer dan de overige. Volgens onze grootmoeders zo geheten, omdat de uitlopers [N 92 (1982)], [N 92 (1982)] || moederplant (Saxifraga stolonifera Meerb.) [DC 60a (1985)] III-2-1
moedervlek bruine plaats: i.e. bruine plek.  brown ploats (Eigenbilzen), geboorteplek: g`boort`plek (Kaulille), geboerteplek (Maaseik), geboorteplek (Achel, ... ), geboorteplák (Zolder), geborteplak (Kortessem, ... ), gebōērteplèk (As), gebôrteplàk (Borgloon, ... ), gëbwòrtëplák (Tongeren), gəbaurtəplèk (Loksbergen), gəbūūrtəplèk (Opglabbeek), Verkl. geboorteplekske.  geboorteplak (Wellen), geboorteplekje: geboorteplékske (Zolder), geboortevlek: geboortevlek (Achel, ... ), gəbo:rtəvlɛk (Loksbergen), maal: maal (Ell), moederplek: moderplek (Melick, ... ), moederplak (Tessenderlo), mojjerplàk (Borgloon), mooderplek (Blerick, ... ), moodərplek (Heel), mōōdərplék (Reuver), môôderplek (Swalmen), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  moederplek (Eksel), moedersplek: moodərsplek (Kapel-in-t-Zand), moedersvlek: moodersvlek (Born), moedervlek: moadervlek (Heerlerbaan/Kaumer), moddervlek (Eys, ... ), moddərvléék (Simpelveld), moderplek (Kinrooi), modervlek (Bree, ... ), modərvlèk (Urmond), moedervlek (Eigenbilzen, ... ), moedervlèk (As), moejervlek (Kanne), moeterflek (Vaals), moeëdervlek (Klimmen), moeədərvlek (Wijnandsrade), mooder-vlek (Sevenum), moodervlek (Blerick, ... ), moodervlek ? (Geulle), moodervlèk (Montfort), moodərvlek (Beesel, ... ), moodərvlèk (Susteren), moodərvlék (Kapel-in-t-Zand, ... ), moojərvlek (Maastricht), mooëd`rvlek (Bocholt), moêdervlek (Tienray), mōdervlek (Rekem), mōēdervlek (Meerlo, ... ), mōēdervlêk (Bilzen), mōēdərvlek (Doenrade), mōōdervlek (Schimmert), mŏddərvlék (Nieuwenhagen), mŏĕddərvlek (Meijel), mŏĕdərvlèk (Opglabbeek), moͅdərvleͅ.k (Eys), moͅdərvlɛ.k (Ingber), mujərvlek (Vlijtingen), mūddervlek (Zutendaal), mydərvlek (Meeuwen), mòddervelek (Wijlre), móddərvlèk (Epen), Anders [i.e. niet in het aangezicht].  múdəRvlaek (Kinrooi), B.v. As ge een moedervlek oppe huid hebt, doa moogde schijnt niks aan loaten doen.  moedervlek (Peer), muizenkont: (meestal met haren)  moezekoontj (Tungelroy), peperbolletje: peeperbölleke (Eksel), peperkoor: peeperkoor (Beverlo), Geen vlek.  pèperkjon (Eigenbilzen), peperkoortje: paeperkiënke (Bilzen), pieëperkeurke (Houthalen), Licht behaard bruin huidvlekje.  pië.perkeu.rke (Zolder), peperkoos: peperkoos (Jeuk), Moedervlek ook onderlijnd, maar niet in R-kolom neergeschreven.  peijperkoos (Jeuk), peperkoren: peeperkooren (Eksel), peperkoren (Alken, ... ), pèperkore (Hechtel), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  peperkoren (Eksel), pepermuntje: Licht behaard bruin huidvlekje.  pīë.perm.unteke (Zolder), peperplek: paeperplek (Kinrooi), pieëperplek (Maaseik), pepervlek: paepervlek (Geleen), peepervlek (Eksel), peepərvlèk (Schimmert), pepervlek (Amby, ... ), peppervlek (Mheer), peâpervlek (Gulpen), peëpervlek (Gulpen, ... ), pēperplek (Neeroeteren), pĕpervlek (Schimmert), peͅ.əpərvleͅ.k (Eys), peͅ.əpərvlɛ.k (Ingber), péppərvlèk (Amstenrade), péépervlek (Oirsbeek), péépervlək (Oirsbeek), pêêpərvlèk (Heerlen), pëpervlek (Gronsveld), plek: Wijnvlek= schendvlek.  plak (Weert), wijnplek: wèènplak (Hechtel), wijnvlek: wienvlek (Nieuwstadt), wīnvlɛk (Montzen) moedervlek || Moedervlek: een aangeboren bruine vlek op de huid (moedermaal, peperkoor, pepervlek). [N 106 (2001)], [N 84 (1981)] || Moedervlek: een aangeboren bruine vlek op de huid (moedervlek, moederplek, peperkoor, pepervlek). [N 106 (2001)] III-1-1
moedig (zijn) astrant: hi ez astrant (Zonhoven), caractre hebben: he hei caractère (Sint-Truiden), courage (fr.) hebben: koeraag hubbə (Maastricht), koeraasch höbbe (Amby), kráásj höbbə (Brunssum, ... ), courage (fr.) inhebben: koeraasj i hubbe (Gulpen), couragieus: hee es courageus (Tongeren), koerĕzjös (Hoeselt), koeràsjeus (As), couragieus zijn: courasjeus zien (Caberg), dapper: dafər (Eupen), dapper (Lanaken, ... ), dappər (Beesel), durf hebben: durf hebben (Leopoldsburg), durf höbbe (Sittard), dörf höbbe (Geulle), durven: (de moos mèr) dörreve (Maastricht), alləs dörrəvə (Maastricht), de durt nogal (Peer), dee durftj (Montfort), deire (Jeuk), diəni derft da gəmakələk (Tessenderlo), durft veul (Hamont), durv (Montfort), durve (Eys, ... ), durvə (Heel), dè dirft (Neeroeteren), dörrəvə (Maastricht), dörve (Horst, ... ), dörvə (Reuver), e daar alles (Dilsen), e dar nogal (Stokkem), e dert (Sint-Truiden), good dörreve (Maastricht), he deirt (Bos, ... ), he dert iet aanpakken (Bos), hee doort (Tongeren), heeje djaot (Gelinden), heer dert (Schulen), hei dø̄rt zə oͅən (Neerpelt), hei dərtzə oͅən (Neerpelt), heje dja-at (Groot-Gelmen), hi-e dert (Sint-Lambrechts-Herk), hiejen durft alles aon (Achel), hij daar (Millen), hij daart (Tessenderlo), hij derft alles (Tessenderlo, ... ), hij deurt (Neerpelt), hij durft (Nieuwerkerken), hij dərft (Maaseik), hije deirt (Sint-Lambrechts-Herk), hije dért (Schakkebroek), hè daar (As, ... ), hè deert (Beverlo, ... ), hè dert veel (Peer), hè dér vechte (Gruitrode), hèj deurft (Lommel), hé dert het aon (Kuringen), ə dörft (Moelingen), (‰).  hae durftj (Neer), vechten  hij duirft nogal (Lommel), durvig: durvig (Waubach), dörrevig (Maastricht), fel: dat ès e fèl man  fèl (Genk), flink: fleenk (Lanaken), flink (Kapel-in-t-Zand), fli‧nk (Weert), frank: vrank (Sint-Truiden), vrànk (As), frech: vreg (Stein), vrek (Maasbree), gecourageerd: gecourageerd (Gulpen), gedurfd: gedörfd (Blitterswijck, ... ), geen bang beest zijn: tes gen baŋ bis (Genk), geen bang hebben: he het gene bang (Mopertingen), geen bangerik zijn: `t is geine bangerik (Bree, ... ), `t is geune bangerik (Kwaadmechelen), `t is ginne bangerik (Sint-Truiden), `t is ginnen bangerik (Hechtel), `t is gène bangerik (Achel, ... ), `t is gènen bangerik (Achel), het es geine bangerik (Rekem), het is geine bangerik (Rekem), hij is genne bangerik (Kwaadmechelen), ie is gijne bangerik (Rotem), t`es giene bangerik (Koersel), geen bangeschijterd zijn: `t is gène bangerschietert (Hamont), geen minne zijn: da es gène minne (Bos), geen schouwe zijn: `t is ginnen schouwen (Hechtel), geen schouwerik zijn: `t is geine sjoewrik (Bocholt), hij is geen schouwerik (Kaulille), geen schrik hebben: `r hei ginne schrik (Sint-Truiden), hei giene schrik (Wilderen), hei het genə sxrik (Neerpelt), heie he gene schrik (Genk), hij heeft geene schrik (Nieuwerkerken), hij het genə sxrek (Neerpelt), hij hit geene schrik (Neerpelt), hij hit gine schrik jon (Neerpelt), goed durven: hei dert goed (Peer), haar op zijn tanden hebben: e hei hoor op zen taän (Sint-Truiden), ijver: iever (Kortessem), khn (du.): kø͂ͅn (Eupen), køͅu̯n (Eupen), kloek: he is kloek (Bos, ... ), he is klook (Opoeteren), he`s klook (Bocholt), heje is kloek (Groot-Gelmen), her is kluk (Vlijtingen), hē eͅs kluk (Herk-de-Stad), hie es klook (Zolder), hieje is kloek (Hasselt), hij is kloek (Hamont, ... ), hij is klook (Bocholt), hè es kloek (Zutendaal), hè es kloek voor `t vechten (Grote-Spouwen), hè is klook (Bree), ihjə es klok (Alken), kleuk (Eigenbilzen), kloek (Bilzen), kloeke (Wellen), klok (Diepenbeek), klook (Altweert, ... ), klŏĕk (Hamont), klòk (Genk), dèè kjloke kèrel hauw het neet klook wi-j het begos te blikseme Syn. uitdr. het neet sti-jf höbbe  klook (As, ... ), koen: Hgd. kühn  keun (Heerlen), kordaat: kordāāt (Beesel), lef: lef (Heythuysen), lef höbbe (Geulle), lèf höbbənt (Susteren), lef hebben: lef höbbe (Sittard), moed haan: mood ha (Vaals), mōōt hāān (Nieuwenhagen), moed hebben: hei het mut (Overpelt), mood hubbe (Kesseleik), mood hèbbe (Schimmert), mood höbbe (Bree, ... ), mood höbbə (Wijnandsrade), moot höbbe (Oirsbeek), moot höbbə (Maastricht, ... ), mōōt höbbə (Maastricht), moedig: es moedeg (Muizen), h`es mowdig (Bos), he is moedig (Sint-Truiden), he is moodig (Reppel), hee es moedig (Jeuk), hei es mødəx (Zolder), hei is moodig (Bocholt), hei is mudəx (Overpelt), hē is moodig (Neeroeteren), hie es moedig (Genk), hijə es mudig (Gutshoven), hè es moedig (Grote-Spouwen), hè is moodig (Bree), ik bin moedig (Hoensbroek), meudig (Ittervoort, ... ), meudiggə (Heerlen), mĕŭdige (Schimmert), modig (Ophoven), moedig (Helchteren, ... ), moedig zien (Eigenbilzen), moodig (Bocholt), mōōdich (Venlo), muddig (Lanaken), mudig (Herstappe), mudīx (Borgloon), mudəx (Meeuwen), mø̄dig (Lanaken), nergens bang voor hebben: nuurges bang vuur hebbe (Gronsveld), niet bang: he es neet bang (Mechelen-aan-de-Maas), he es ni bang (Bos), hei es ni baŋ (Tessenderlo), hei is neͅ baŋ (Hamont), hij is ni bang (Kerkhoven), hij is nie bang (Neerpelt, ... ), hè is neet bang (Neeroeteren), hè is nie bang (Peer), neet bang (Doenrade, ... ), neet bàng (Amstenrade), nej bang (Zichen-Zussen-Bolder), nie baang (Meijel, ... ), nie bang (Hoeselt, ... ), nie bàng (Gennep), niet bang uitgevallen: neet bang oetgəvallə (Maastricht), niet bang voor de duivel: neet bang veur de duvel (Heythuysen), niet bang zijn: neet bang zeen (Ell, ... ), neet bang zien (Venlo), nie bang zien (Oirlo), niet gauw aan de kant gaan: den göt nie gauw an de kânt (Oirlo), niet gauw bang: heje het ni gauw bang (Gelinden), niet mak: hēͅs nēt mak (Opglabbeek), niet min: hēͅ is nēt min (Bree), niet mis: neet mis (Weert), niet op zijn mond gevallen: dè es ni op zijne mond gevalle (Mechelen-aan-de-Maas), niet opzij gaan: ne.t˃ o.p˃ z‧ii̯ goͅ.a (Eys), niet pitter zijn: neet pitter zeen (Weert), niet schouw: deien is ni schouw (Peer), er es neet chouw (Eisden), h`ĕis neet schouw (Gruitrode), ha hee ni schaaw (Montenaken), he is nie schouw (Peer), hei is neet sjoow (Lanklaar), hei is nie schouw (Peer), hes neet schouw (Rotem), hē is neet sjoew (Neeroeteren), hè is neet sjoe (Opitter), ie is neet sjoe (Rotem), ə es nei šaw (Stokkem), niet schouw zijn: neet schouw zien (Venlo), niet schuw: he is neet sjuw (Reppel), hè is nè chuw (Zutendaal), hè waas vier e bietje neet sjoew (Opitter), niet stijf van schrik: heeje is ni stijjef va schrik (Gelinden), niet vervaard: ai als in Fr. aimer  ie is neet vervaird (Rotem), onvervaard: ónvervierd (Maastricht), resoluuts: resəlyts (Eupen), riskeren: risgeeren (Eksel), riskeren (Eksel), standvastig: sjtandvastig (Merkelbeek), van niks bang zijn: hij es va niks bang (Tessenderlo), veel ijver hebben: hiə het veul iəvər (Sint-Lambrechts-Herk), veel moed: he heet veul mood (Stokkem), hè het veel mood (Kaulille), hé het veul moot (Rekem), geen schrik  hij hi veul moed (Lommel), vol moed: hè is vol moot (Neeroeteren), vol moed zijn: ai is vol moet (Eisden), voor niets schrik hebben: hij huft voor niets schrik (Kaulille), voor niks terug staan: he git vur neks terug staon (Hechtel), vrijmoedig: vreejmeudig (Venlo), zich weren: eene dè zig zou wèren (Vroenhoven), zonder angst: zoonder angs (Maastricht) dapper || gedurfd || hoe drukt ge uit in uw dialect: hij is moedig (hij is geen bangerd, hij durft bv. te vechten) [ZND 39 (1942)] || iemand die alles durft te doen [kadee, mannekeskneuter, durfal] [N 85 (1981)] || kloek || kloek, moedig || kloek, onbevreesd || kloek, stevig of moedig || koen, dapper || moed hebbend, onbevreesd [durvig, moedig] [N 85 (1981)] || moedig || onverschrokkenheid in moeilijkheden en gevaren [moed, courage] [N 85 (1981)] || vastberaden, moedig || vrank, moedig III-1-4
moedig en opgewekt (een) driftige: drøftegǝ (Houthalen), (een) hevige: hē.vegǝ (Houthalen), hēvegǝ (Tessenderlo), (een) montere: mǫntǝrǝ (Swalmen), (een) vieve: vivǝ (Bilzen), vī.vǝ (Diepenbeek), vīvǝ (Tongeren), (een) vlugge: vlø̜gǝ (Meeswijk), (een) vurige: vīregǝ (Genk), (een) wakkere: wakǝrǝ (Klimmen, ... ), abeel: abī.l (Munsterbilzen), blij paard: blii̯ pē̜rt (Blerick), bochtig: bø̜xtex (Hulsberg), driftig: dreftex (As, ... ), dreftǝx (Meeswijk, ... ), geestig: gęi̯stex (Haelen), goedsgemoeds: gǫtsgǝmuts (Sevenum), hevig: hē.vex (Zonhoven), ijverig: iǝvǝrex (Niel-Bij-Sint-Truiden), īvǝrex (Zolder), kwik: kwek (Hees), levendig: lięvǝntex (Houthalen), lē̜vǝtex (Tegelen), moedig: mudǝx (Lommel), mujex (Meijel), mø̄dex (Maasniel), monter: montǝr (Heerlen, ... ), mōntǝr (Gronsveld), mǫntǝr (Valkenburg), nugger: nygǝr (Gingelom), rustig: rø̜stex (Rothem), vief: vif (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), vinnig: venex (Tessenderlo, ... ), vlieger: vlī.gǝr (Beverst), vlok: vlø̜k (Meeswijk), vlokker: vlǫkǝr (Horn, ... ), vlot: flǫt (Baexem, ... ), vlǫt (Baarlo, ... ), vriendelijk: vrendǝlǝk (Sevenum), vroom: vrǭm (Bree, ... ), vurig: vȳrex (Klimmen), vø̜rex (Oost-Maarland), vī.rex (Godschei), wakker: wakǝr (Achel, ... ), waʔǝr (Lommel), wreed: vrii̯ǝt (Kwaadmechelen), vriǝt (Meijel), vrē (Posterholt), vrēt (Afferden), vrī.t (Hasselt), vrīǝ (Berverlo, ... ), vrīǝt (Leopoldsburg, ... ) Gezegd van energieke en levendige paarden. [JG 1a; N 8, 64j] I-9
moeilijk ademhalen astma: astma (Tongeren), dempig: dempig (Houthalen), dèmpig (Sint-Pieter), geen adem krijgen: geinen oam (Weert), geͅn oͅjəm krīgə (Meijel), Opm. v.d. invuller: dit wordt gezegd van een duif die ademnood heeft.  dae krit geene oam (Doenrade), gijgen: gĭĕgə (As), gégen (Rijkhoven), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  geige (Zolder), het geel: ’t gael wiejer in de kael (Geleen), hijgen: hiege (Geleen), hiëge (Sevenum), jabokken: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  jaabókke (Zolder), kort van adem: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  kot van òjjem (Bilzen), kortgedempt: kot gedem (Eys), neus verstopt: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  naos verstop (Bilzen), ornitosecomplex: ps. letterlijk overgenomen, zoals invuller het genoteerd heeft!  ornitosecomplex (geel) (Buchten), piepen: pieppe (Vlodrop), reutelen: reutelen (Jeuk), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  reu.tele (ine kiël) (Zolder), rochelen: raochele (Klimmen), reuchele (Wijlre), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  róchele (Zolder), snurken: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  snûrke (Wanssum), verkoud: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  vərkaotj (Grathem, ... ), vogelpest: vogelpèst (Meijel) Hoe noemt U in Uw dialect de volgende ziekten: moeilijk ademhalen? [N 93 (1983)] III-3-2
moeilijk te klieven hout dwarstig hout: dwērstex hǫwt (Eisden, ... ), knokig hout: knokig hout (Kortessem), sprok hout: šprǫk hǫwt (Roermond), taai hout: tiǝx [hout] (Schimmert), tē̜x hǭt (Hasselt), tęj [hout] (Blerick, ... ), tɛj [hout] (Panningen), tɛj hǫwt (Ell, ... ), tɛj hǭlt (Gennep), wars hout: wē̜rs hǫlt (Tegelen), wē̜rs hǫwt (Heel), wring hout: vri hǫwt (Maastricht), vręŋ hǭt (Hasselt), wringerig hout: vriŋǝrix hǭt (Hasselt) Hout dat moeilijk te klieven is. Dit kan onder meer worden veroorzaakt door het feit dat het hout gedraaid is of doordat er veel noesten in het hout zitten. [N E, 4] II-12