e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
nachtkleren dingen voor de nacht: de dinge veure nacht (Maasbracht), nachtdingen: `t nachtingə (Zelem), `t náxtdeyə (Achel), `t nòòchtdinge (Panningen), naachtdinge (Meijel, ... ), nagtdengə (Halen), naxtiŋə (Paal), náchtdi̯nge (Hechtel), nachtgerei: naachtgrei (Oirlo), nachgerei (Roermond), nachgrei (Egchel), nachtgetuig: nachgetuug (Sittard), nachtgoed: `t nagtgoͅut (Linkhout), nachgood (Hoensbroek, ... ), nachtgood (Brunssum, ... ), nachtgōōd (Schimmert), nagtgut (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), nāxoͅut (Borgloon), nägtgut (Zelem), tnachut (Romershoven), nachthemd: nachthèèmd (Hoensbroek), nachtkledage: nachkleijaasj (Einighausen), nachtkleding: nachkleijing (Baarlo), nachtkleren: na:chkléér (Mal), na:gkle:r (Wintershoven), naachkleier (Boekend), naachklieër (Meijel), naagkliehr (Meijel), nachkleejer (Heerlen), nachkleier (Beek, ... ), nachkleijer (Herten (bij Roermond), ... ), nachkleijer [naxkleͅiər} (Neerharen), nachklēījer (Stevensweert), nachklijer (Hoensbroek), nachklèjer (Caberg, ... ), nachkléjer (Susteren), nachtkle`jər (Bocholt), nachtkleier (Bree, ... ), nachtkleijer (Blerick, ... ), nachtkle͂ͅijər (Lanklaar), nachtklieër (Eksel), nachtklīr (Kaulille), nachtklèjer (Schinveld, ... ), naechtkliêr (Neerpelt), nagklēͅ`ər (Ophoven), nagkleͅijər (Maaseik), nagkleͅiər (Boorsem, ... ), nagkleͅjər (Mechelen-aan-de-Maas), nagkliər (Hasselt), nagklīəR (Hasselt), nagtkleͅ`jər (Eisden), nagtklirə (Herk-de-Stad), naogtkleͅ`ər (Opglabbeek), naxtkleiər (Lommel), naxtkliər (Beverlo), nā.xkleͅiəR (Tongeren), nāgklēr (Hoeselt), nāgtklīər (Hamont), nātkleͅiər (Zichen-Zussen-Bolder), nāxkleijər (Ketsingen), nāxklēͅr (Grote-Spouwen), nāxkleͅjər (Tongeren), neͅtkleͅjər (Val-Meer), neͅtkleͅr (Millen), informant: met korte ei  nachtkleijer (Roermond), nachtlijnwaad: nachtlivetš (Bree), nachtpon: nachpón (Sevenum), nachtpon (Weert), nâchpôn (Horst), nachtsgoed: naachtsgood (Oost-Maarland), nachtskleren: de nachsklijjer (Hoensbroek), naachsklejer (Eijsden), naachskli-jjer (Waubach), naajskleejer (Mheer), naats-klejjer (Bleijerheide), naatskleeër (Kerkrade), naatskleier (Chèvremont), naatskleijer (Bocholtz), nachskleijer (Nuth/Aalbeek, ... ), natskleejer (Mechelen), natskleͅjər (Teuven), nachtspullen: nachtspulle (Tungelroy), slaapdingen: slopdeͅngə (Diepenbeek), slaapgerei: slaopgerei (Weert), slāōpgereͅi (Rotem), slaapgetuig: sloâpgetuûg (Tungelroy, ... ), slaapgewaad: vgl. sluòpkiel, sluòpklèid (z. ald.).  sluòpgëwàand (Tongeren), slaapgoed: slōupgōͅut (Lummen), sloͅpxut (Beverlo), slaapkielen: sluōpkīlə (Riksingen), slaapkleren: schloopkleier (Valkenburg), sjlaop-kleijjer (Klimmen), sjlaopkleiër (Borgharen), sjlaopklèj.er (Mechelen), slaopkleijer (Hout-Blerick), slaopklier (Sint-Truiden), slaopklīēr (Rummen (WBD)), slaəpkliər (Velm), slāpklir (Zolder), sloapkleijer (Stein), slopkleier (Bree), sloəpkler (Vliermaal), sloəpklirə (Beringen), slōpklēͅr (Eigenbilzen), slōpklir (Spalbeek), slōpklīr (Kermt), slōͅbklēͅr (Opheers), slōͅpklēiər (Borgloon), slōͅpklīr (Sint-Truiden), slōͅəpkliərə (Leopoldsburg), sloͅpkleͅiər (Mechelen-aan-de-Maas), sloͅpkleͅjər (Rosmeer), sloͅpkliər (Kwaadmechelen), sloͅpklīr (Hasselt), sloͅəpklijər (Kermt), slujpklier (Lummen), sluopklɛiər (Tongeren), sluōəpklīr (Boekt/Heikant), slŭ.əpkle.jər (Opheers), sləpkliəjre (Tessenderlo), slaapspullen: slaopspulle (Weert), slapes: ət slōpəs (Borlo) nachtgoed || nachtkleding in het algemeen [t naachtdinge] [N 25 (1964)] || nachtkleding, nachtkleren in het algemeen || slaapgewaad (meer algemeen, zonder specificatie) III-1-3
nachtlampje nachtlamp: naxtla͂mp (Kaulille), vroeger: was dit dezelfde lamp als de petroleumlamp, maar dan een verkleind model nu : een electrische lamp die op het nachttafeltje geplaatst wordt, of die men kan aansteken door aan een koortje te trekken, dat boven het bed bevestigd is  naxtlamp (Halen), nachtlampje: naach(t)lempke (Castenray, ... ), nachlempke (Puth, ... ), nachtlempke (Beverlo), naxtlɛmkə (Bree), naxtlɛmpkə (Bocholt, ... ), nāxleͅmpkə (Tongeren), nāxlɛmkə (Tongeren), nāxlɛmpkə (Ketsingen), nāxtlɛmpkə (Spalbeek), m. kleine petroleumlamp  nāxlɛ̄mkə (Opheers), nachtpit: Hae mót altied e nachpitje op de sjlaopkamer höbbe In de ganse sjtad sjting-der bekind es de nachpit  nachpit (Roermond), nachtpitje: naachspitsje (Gronsveld), nachtpitsje (Maastricht), Hae mót altied e nachpitje op de sjlaopkamer höbbe In de ganse sjtad sjting-der bekind es de nachpit  nachpitje (Roermond), pit: de pit van de Gaotslamp (z.d.) is op: pit met drijvertje van de Godslamp moet vernieuwd worden  pit (Sittard) lamp/ luchter; inventarisatie soorten en gebruiksmogelijkheden; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || nachtlampje || nachtlichtje || nachtlichtje brandend op olie || nachtpitje III-2-1
nachtmerrie akelige droom: en akeligen droeëm gehad (Hamont), bangelijke droom: ənə baeŋkələkən dr"jm (Rekem), cauchemar (fr.) {burg.}: Bij de burgerij.  cauchemar (Sint-Truiden), droom: droum (Lozen), druum (Hechtel), drūm (Hasselt), dry(3)̄m (Houthalen), grijs merrie: [vgl. trefw. nevel Q 078; grijs merrie]  grɛjs merə (Hoepertingen), lelijke droom: ich əb ennə lelkən druum gəhad (Sint-Truiden), maar: maar (Heusden, ... ), mār (Beringen, ... ), meeër (Lanklaar), moarə (Sint-Truiden), mowər (Veulen), mōər (Bommershoven), mōͅr (Martenslinde, ... ), moͅr (Koninksem), mó:ər (Mielen-boven-Aalst), môr (Borgloon, ... ), mör (Val-Meer), möər (Aalst-bij-St.-Truiden), [vgl. grijs merrie (trefw. nevel), cf. P 188: grejs mere]  mâ-r (Wellen), B.v. ik hem de mejer gehad.  mējer (Tessenderlo), muizenissen: [muizenissen, rk]  mujzənesə (Bree), nachtmaar: geͅb ən naxtmörə gat (Sint-Truiden), ich haw de nachtmeir (Amby), ich heb dezen nacht de nachtmoor gehad (As), naachmoar (Bilzen), naachtmaars (Kermt), nachtmaër (Velm), nachtmeir (Amby), nachtmoor (As), naxmōr (Genk), naxt ṃēr (Linde), naxtmeͅr (Neerpelt), naxtmōͅr (Sint-Truiden, ... ), nāxmeͅr (Riksingen), nachtmerrie: eͅx heͅb ən nāxtmeͅri (Hamont), nagtmerrie (Oostham), naxmaeri (Tessenderlo), naxmeri (Rekem), nāxtmeͅri (Overpelt), slechte droom: Geen woad.  een slechten droom hebben (s-Gravenvoeren), vreselijke droom: ig hem `n vreisselijke druum gehat (Loksbergen) nachtmerrie [ZND B1 (1940sq)], [ZND m], [ZND m] || Nachtmerrie; hoe vertaalt gij, fr. jai eu le cauchemar? [ZND 05 (1924)] III-1-2
nachtmis hoofdnachtmis: hōfnatsmēs (Montzen), kerstmis: kjosmeis (Diepenbeek), kjosmès (Hoeselt), middernachtmis: middernachtmus (Zonhoven), middernachtmès (Eksel), middernachtmös (Bree), nachtmis: de mach-mès (Maastricht), de nachmes (Gulpen), de nachmès (Klimmen), de nāgmeis (Heers), naachmès (Eigenbilzen, ... ), naachtmis (Achel, ... ), naachtmès (Neerpelt), naagmaes (Terlinden), Naatmees (Epen), naatmès (Sint-Martens-Voeren), nach-mĕs (Schimmert), nachmes (Lutterade, ... ), nachmis (Baarlo, ... ), nachmès (Baarlo, ... ), nachmés (Montfort), nachmês (Waubach), nachməs (Jeuk), nachtmes (Bocholt, ... ), nachtmis (Beesel, ... ), nachtmès (Ell, ... ), nachtmés (Loksbergen), nachtmös (Houthalen), nachtməs (Opglabbeek), nagmis (Montfort, ... ), nagmès (Maastricht), nagtmès (Baarlo), naochmis (Sevenum), nawchtmaes (Ospel), naxmes (Meijel), nàchmès (Maastricht), nágtmes (Opglabbeek), wachmaes (Posterholt), (naagmaes)  nagmèès (Nieuwenhagen), nachtsmis: naatsmès (Bocholtz, ... ), twaalfurige mis: twéélfurige mis (Meijel) De mis die snachts wordt gedaan, nachtmis. [N 96C (1989)] III-3-3
nachtmis add. herdertjesmis: herderkesmès (Neerbeek) Kerstmis [Krismes, Kriësmes, Keersemes, Korsmes]. [N 96C (1989)] III-3-3
nachtpak duivenslag: vgl. Van Dale: duivenslag, inrichting waardoor duiven hun hol wel vrij kunnen binnengaan, maar er niet zelf uitkomen. WNT duif, ss. duivenslag, toestel waardoor de duiven hun hok wel in, maar niet uit kunnen gaan. [-> metafor.?]  dōēvesjlaach (Waubach), hansop: [variant allicht uitgespr. als hanssjop, rk] Van Dale: hansop, 2) wijd kledingstuk, gelijkende op de kleding der hansworsten, soort van overall, m.n. als nachtgewaad voor kinderen. vgl. WNT hanssop -hansop. 4) Bij overdracht. Naam voor een kleedingstuk (als nachtgewaad voor kinderen nog in gebruik), gelijkende op het gewaad van den hanssop, en bestaande uit lijf en broek met lange pijpen aan één stuk.  hanshop (Hout-Blerick), informant: meestal voor jongens.  hansjop (Neeritter), Soort pyama met jasje en broek aan elkaar vast.  hansop (Kerkrade), Van Dale: hansop, 2) wijd kledingstuk, gelijkende op de kleding der hansworsten, soort van overall, m.n. als nachtgewaad voor kinderen. vgl. WNT hanssop -hansop. 4) Bij overdracht. Naam voor een kleedingstuk (als nachtgewaad voor kinderen nog in gebruik), gelijkende op het gewaad van den hanssop, en bestaande uit lijf en broek met lange pijpen aan één stuk.  (hansop) (Bleijerheide), handsóp (Haelen), hansjob (Amstenrade, ... ), hansjoep (Eijsden, ... ), hansjoip (Wijk), hansjop (Blerick, ... ), hansop (Boekend, ... ), hansŏp (Meijel), hanssop (Nunhem), hansòp (Klimmen), hansóp (Munstergeleen), joep: Afk. [sub hansop].  joep (Roermond), Afk. van hansjoep.  joep (Roermond), klepboks: klepbóks (Egchel, ... ), klepbroek: klabrok (Kermt), klabruk (Hasselt, ... ), knoopboks: [sic]  knoofbooks (Bocholtz), lokboks: loekbóks (Grathem), nachtboks: naagbôks (Meijel), nachtpon: nòòch(t)pón (Panningen), onderboks: óngerbóks (Tungelroy), pyjama {piama}: peͅžəma (Opheers), sop: B.v. De sop aan en de klap in de hansop aan en naar bed!.  sop (Venlo), valdeur: valdejər (Spalbeek), spotnaam  valdēər (Kermt), valdeurbroek: valdērbruk (Hasselt), valgaar: valgoar (Borgloon) hansop || nachtpak, overall-achtig ~ met een klep aan de achterkant [hansop] [N 25 (1964)] III-1-3
nachtschoot nachtnaas: nātnās (Bleijerheide), nachtschoot: naxšūǝt (Posterholt), scheut: sxø̄t (Venlo), schieter: sxītǝr (Tessenderlo), schoot: šōt (Sint Odilienberg), šǭt (Stein), slot: slūǝt (Bilzen), slǫt (Ottersum), slotnaas: šlǫtnās (Mechelen  [(tong)]  ) Schoot die door het draaien van de 'sleutel' buiten de belegplaat wordt gebracht. Zie ook het lemma 'Dagschoot'. [N 54, 103c] II-9
nachtvlinder avondmiepmop: o:vənt-miepmop (Kerkrade), beduil: bedûul (Wellerlooi), bèduul (Steyl), bêd’uul (Tegelen), mot: moot (Stevensweert), mot (Amby, ... ), motte (Buchten, ... ), motten (Siebengewald), mōt (Heel), mŏt (Dieteren), moͅt (Nieuwenhagen), mòt (Echt/Gebroek, ... ), nachtvlinder  mot (Munstergeleen), motpepel: motpeepel (Valkenburg), nachtvlinder  motpeepel (Valkenburg), motvlinder: motvlinder (Baarlo, ... ), nachtkapel: nachkapel (Echt/Gebroek), nachtpepel: nachpiepel (Gronsveld, ... ), nachtpiepel (Maastricht), nachtspepel: nachspieəpel (Wijlre), nachtsuil: nachsuul (Wijlre), nachtuil: nachtuil (Nuth/Aalbeek), nachtuul (Geysteren), nachul (Borgharen), nachuul (Venlo), naguul (Meerssen), nachtuiltje: naguulkje (Heerlen), nachtvlinder: nach-vlinder (Arcen), nachtvlinder (Baarlo, ... ), nachvlinder (Einighausen, ... ), nag-vlinder (Nieuwstadt), nagtvlinder (Hushoven), naxvlEndər (Meterik), nāchtvlinder (Blitterswijck, ... ), nāchvlinder (Lottum), pepel: pepel (Amstenrade, ... ), piejepel (Gulpen), roevogel: nachtvlinder  roevogel (Maasniel), rupsenpop: roepsepôp (Beegden), schaar: altijd mv.; witte vlieg, zeer gewild als aas bij het vissen  schāōr (Blitterswijck, ... ), gebruikt als aas bij het vissen  sjaor (Sittard), ideosyncr. witte nachtvlinders  sjchaor (Sittard, ... ), witte soort —  schaor (Castenray, ... ), snuffel: snuffel (Hunsel), snuffelter: snuffelter (Weert), uil: ulen (mv.) (Venlo), uul (Blerick, ... ), uule (Venlo), ūl (Pey, ... ), venijn: fənien (Hout-Blerick) nachtuiltje, nachtvlinder [DC 18 (1950)] || nachtvlinder [N 83 (1981)] || nachtvlinder(s) || nachtvlinder, witte — [N 83 (1981)] || vlinder, soort [GV Gr (1935)] III-4-2
nachtzwaluw boomkikker: boēwmkikker (Venray), bôêmkikker (Venray), geitenmelker: geetemilker (Heerlen, ... ), gei.temè.lker (Boukoul, ... ), geijemèlker (Middelaar), geitemelker (Hamont, ... ), geitemèlker (Baexem, ... ), geitemèèlker (Weert), geitemélker (Haelen, ... ), geiteméélker (Weert), geitemölker (As, ... ), geitenmelker (Genk, ... ), gei̯təmɛlkər (Kinrooi), getemelker (Eigenbilzen, ... ), getemelleker (Zonhoven), getenmelker (Zonhoven), geîtemêlleker (Altweert, ... ), gētəmeͅləkər (Hasselt), gēͅi̯təmeͅlkər (Overpelt), gēͅi̯təmɛlkər (Beringe, ... ), gè.jtemélker (Gennep, ... ), gètemelker (Eigenbilzen, ... ), gétemèlker (Venray), jeetemelker (Gemmenich), je’temelker (Bleijerheide, ... ), doorgaans Frings, soms eigen spelling  jaʔəmeͅlʔər (Kwaadmechelen), Frings, omgesp.  gɛ̄təmɛləʔər (Lommel), Frings; half lang als lang omgespeld  gēͅitəmeͅlkər (Lanklaar), è van avec  geitemèlker (Horn), nachtmelker: nachtmelker (Afferden, ... ), nachtpad: naachpad (Zonhoven), nachpat (Heusden), nachtraaf: nachraaf (Heusden), nachsraaf (Sittard, ... ), vdBerg; omgesp.  naxtrāf (Stokrooie), nachtratel: nachtraatel (Nederweert, ... ), nachtuil: IPA, omgesp.  nax˂yl (Rekem), nachtzwalber: naatschwalber (Spekholzerheide), naatzwolber (Rimburg), nachsjwelber (Gulpen), nachtzwelbel (Stein), nachtzwalf: nachtzwalef (Opglabbeek), nachtzwelf (Tungelroy), nax˃zweͅlf (Maaseik), nachtzwalft: nachtzwaleft (Neerpelt, ... ), nachtzwalg: nachzjwalg (Heythuysen, ... ), nagzwalg (Stevensweert), nachtzwalm: naachzwalm (Venlo), nachtswalm (Blerick), nāxtzwaləm (Meijel), nachtzwalmer: naxzwoͅilmər (Tongeren), IPA, omgesp.  nāxswølmər (Beverst), nachtzwaluw: nachzwaluw (Horst), naxtswalyu̯ (Kaulille), nachtzwalver: naxzwɛləvər (Hasselt), noachzwelver (Diepenbeek), Frings  nāxsweͅləvər (Borgloon), nāxzweͅləvər (Diepenbeek), vdBerg; omgesp.  naxtzwɛləvər (Sint-Truiden), nachtzwalvertje: Frings  naxswɛlvərkə (Gelieren/Bret), nachtzwarbel: nachsjwarbel (Brunssum), nagswarbəl (Brunssum), nachtzwarbeltje: nachsjwerbelke (Urmond), nachtzwats: (nāxt)zwats (Lommel), steenbok: steinbok (Maastricht), steinbók (Maastricht), steenzwalber: sjtee-sjwalber (Hoensbroek), vliegende paard: is wanneer ze overdag in een boom zit onvindbaar daar ze de eigenschap heeft niet dwars op een tak te zitten, maar in de lengte, dus parallel met de tak en zodoende onzichtbaar.  vleegendje perd (Thorn), vliegende pad: vlee.gende ped (Boukoul, ... ), vleegende pèt (Melick, ... ), vleegendje pèt (Thorn), vlegendje ped (Haelen, ... ), vlegentje ped (Molenbeersel), vlēgəndə peͅt (Kinrooi), vliegende pad (Hamont, ... ), even sterke schutkleur als de pad  vleegendje pèt (Haelen), zandzwalber: zankswalber (Spekholzerheide), zwalber: zjwalleber (Houthem), zwalf: zwèlf (Ottersum), zwarbeltje: sjwerbelke (Schaesberg) nachtzwaluw [DC 18 (1950)] || nachtzwaluw (27 vrij zeldzame zomervogel; meest op de hei; bruin met allerlei streepjes en vlekjes; overdag onvindbaar; maakt geen nest; roep ratelend [errrrrr-orrrrr] [N 09 (1961)] III-4-1
nadeel nadeel: nadeel (Heythuysen, ... ), nao deil (Beesel), nao:deil (Roermond), naodeel (Doenrade, ... ), naodeil (Borgharen, ... ), naodeul (Merkelbeek), naodēēl (Nieuwenhagen), naodèil (Gronsveld), naodèjl (As), naodéil (Meeswijk), naodéél (Meeuwen), naodîêl (Hamont), nāōdieël (Blitterswijck, ... ), noadee.il (Merselo), noadeel (Brunssum, ... ), noadeil (Amby, ... ), noadei‧l (Weert), noadēēĭl (Meerlo), noadēīl (Heer, ... ), noadieel (Lottum), noadiel (Afferden, ... ), noadiesl (Arcen), noadieul (Meterik), noadieəl (Horst), nōͅdēͅi̯l (Meeuwen), nŏadeejl (Heijen, ... ), nâodieël (Tienray), nòòëdiel (Zonhoven), nòədeel (Heerlen), Och, ich weit ¯t neet; de höbs doa eigenlik viêr- of noadeil van  noadeil (As, ... ), Opm. o netals Fr. woord mon.  nodijl (Epen), ps. de e staat subscript geschreven en is omgespeld in: ë.  noadieël (Sevenum), scha: de sjàà (Geleen), d⁄r sjaa (Klimmen), scha (Beesel, ... ), schaa (Beek, ... ), schaá (Brunssum), schoo (Loksbergen), schâ (Horn), sja (Geulle, ... ), sjaa (Asenray/Maalbroek, ... ), sjaae (Doenrade), sjah (Waubach), sjāā (Nieuwenhagen, ... ), sjàà (Amstenrade, ... ), sjáá (Brunssum, ... ), (= sja).  scha (Nieuwstadt), m.  š‧ā (Eys), Opm. veurdeil en schaa.  schaa (Einighausen), schade: de schāāj (Schimmert), schaai (Amby, ... ), schaaij (Wellerlooi), schaaj (Arcen, ... ), schaoj (Gennep), schoaj (Gennep), schoj (Eksel), schááj (Venlo), schäöj (Maastricht), shaaj (Banholt), sjaai (As, ... ), sjaaij (Noorbeek, ... ), sjaaj (Ell, ... ), sjade (Meijel), sjaoi (Caberg), sjaoj (Gronsveld, ... ), sjaoj bezörrige (Maastricht), sjāi̯ (Meeuwen), sjoaj (Vlijtingen), sjōāi (Hoeselt), sjààj (Susteren), sjááj (Heel, ... ), sjôi (Tongeren), skauwj (Jeuk), (òò = lange o van pot).  sjòòi (Eigenbilzen), verlies: verlees (As) het nadeel dat voor iemand uit een gebeurtenis of handeling voortvloeit [schade, schaai, scha, nadeel] [N 85 (1981)] || nadeel [SGV (1914)] || nadeel, schade || schade, nadeel III-1-4