e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
naar de veenderij gaan met de knapzak gaan: me dǝ knapzak gǭn (Sevenum), met de knik gaan: me dǝ knek gǭ (Meijel, ... ), naar de moost gaan: nǭ dǝ mowǝst gǭn (Ospel), naar de peel gaan: nǭ dǝ piǝl gǭ (Meterik, ... ), nǭ dǝ piǝl gǭn (Ospel) Gaan werken in het veen. [II, 2] II-4
naar huis gaan doorgaan: no gon ig dor (Beringen), no gən ich dor (Beringen), heimwaarts gaan: eives goan (Berg-aan-de-Maas, ... ), eivesch goa (Puth), eivesch goon (Geleen), heeversj goon (Mheer), heivers (Leveroy), heivers gaon (Borgharen, ... ), heivers goan (Haelen), heivers goeën (Gronsveld), heivers goon (Amby, ... ), heivers goân (Tungelroy), heivers goón (Borgharen), heiversch goon (Meerssen), heiversj (Meerssen), heiversj gaon (Bemelen, ... ), heiversj göon (Houthem), heives gaan (Stein), heives gaon (Buchten, ... ), heives goan (Dieteren, ... ), heives goon (Geulle), heives goàn (Geulle), heives gōān (Beegden), heivesch gaon (Schimmert), heivesch goan (Oirsbeek), heivesch goùn (Berg-aan-de-Maas), heivesj gao(e)n (Hoensbroek), heivesj gaon (Bingelrade), heiveš goa (Schinveld), heiveš gôn (Jabeek), heivĕrs goon (Meerssen), heivis gaon (Dieteren), heivis gàun (Nieuwstadt), heivisch gaon (Sittard), heivisch goan (Limbricht), heivəs gaon (Stramproy, ... ), heivəs goan (Roosteren), heves gao (Brunssum), hēēvesch gòa (Brunssum), hēvəsj gāōn (Koningsbosch), hīvərs gö (Noorbeek), hīvərš gö (Sint-Geertruid), huivers gaon (Beek), hèīvərš gaon (Berg-en-Terblijt), hèjvəs goan (Pey), hèvers goin (Eckelrade), hèversch gōōn (Amby), hèvesch gaon (Schinnen), hèvərs goon (Borgharen), hèvərš gūən (Sint-Geertruid), hé:vəš gòa (Merkelbeek), hévĕš goa (Oirsbeek), hêîvəs goan (Heel), ich gaun hijvers (Ellikom), ijvesj gaon (Munstergeleen), neuw gon ich hyvers (Bree), noow gaon ich heives (Mechelen-aan-de-Maas), now gôân ich heives (Geistingen), nu.w go.n ix hɛ.ivərs (Bree), nø.yw gon ix hɛi.vərs (Bree), èivəš xon (Geleen), 019b (nu ga ik thuis) is de informant onbekend.  ny. gô.n ix hɛivərs (Opitter), 019b (nu ga ik thuis) wordt volgens de informant niet gebruikt.  nu: go:ən ix ɛivis (Kinrooi), nuw go.n ig eivərs (Maaseik), nøw go.n ix hɛ.ivərs (Bree), 019b: hetzelfde.  noe go(ə)n ix eivis (Dilsen), 019b: id.  noe goon ich evers (Maaseik), B.v. ich gaon heives. Heivers lijkt de auteur een vervorming van het Duitste heimwärts.  heive(r)s gaon (Herten (bij Roermond)), heivers"= huiswaarts.  ny gaun ix hɛ.ivərs (Opglabbeek), jouwes gaan: na gwø ix jawəs (Riemst), Informatie verkregen via mondelinge navraag van redacteur.  ich gwon jouwes (Herderen, ... ), ich gwon jouwet (Val-Meer), naar heim gaan: hoaue heem goaë (Heerlen), na hĕm joə (Rimburg), nach heem gôâe (Gulpen), nao heem gao (Nieuwenhagen, ... ), nao heem goewə (Mechelen), nao heem jòa (Kerkrade), nao heim gaon (Margraten, ... ), nao heim goa (Gulpen), nao heim goë (Wahlwiller), nao heim gōwe (Reijmerstok), nao hijm gao (Wijlre), naw heim gawn (Houthem), no heem gohewe (Waubach), no heem gowe (Vijlen), no heem joə (Vaals), no hèèm goa (Ingber), no(a) heem joa (Kerkrade), noa heem goa (Heerlen, ... ), noa heem joa (Bleijerheide), noa heim goa (Klimmen, ... ), noa heim goan (Schin-op-Geul), noa huim gaon (Nuth/Aalbeek), noaë heem joaë (Kerkrade), noj heem goaej (Vijlen), noë heem joë (Vaals), noə heem goə (Heerlen), nōwe heem gōwe (Schaesberg), nò hèèm gòo (Gulpen), nòə heem jòə (Bocholtz), nô: hēm jô: (Vaals), nôâ heem gôâ (Eys), naar heim sporen: hee sjpoort op heem aa=hij gaat naar huis  sjpoore (Waubach), naar huis gaan: (nao hoes gaon) (Schinnen), hoa hoes goan (Sint-Odiliënberg), ich gaon no hôës (Hechtel), ich gon noi h-s (Hechtel), ik gən nao haowes (Tessenderlo), na gon ich no huis (Beringen), na gon ig ne hø.ys (Meldert), na hoes (Sevenum), na hoes gōn (Grubbenvorst), na hoes gô (Horst), nao hoes gao(n) (Swolgen), nao hoes gaon (Amstenrade, ... ), nao hoes goan (Velden), nao hoes goon (Amby, ... ), nao hoes toe gaon (Roermond), nao hous gaon (Guttecoven), nao hoës gaon (Blerick, ... ), nao hōēs gaon (Blerick, ... ), nao hōēs goan (Kessel), nao huus gaon (Gennep, ... ), nao hūs xaon (Geleen), nao hûs xaon (Panningen), naor huus gaon (Broekhuizen, ... ), ne gonə`k na hoe.s (Lommel), no goin ich no hoos (Hechtel), no gon ich ne huis (Loksbergen), no gən ich noa(i)r hoa(i)s (Houthalen), no hoes (Lottum), no hoes gon (Ospel), no hoes goon (Stein), no hus gòn (Horn), no hus gón (Roermond), no hus tu xon (Geleen), no huus (Afferden), no huus gon (Merselo), no huus gòn (Merselo), no hy(3)̄s gon (Wanssum), no hy(3)̄s xòən (Well), no hyš go (Meijel), no hôêês gaon (Lottum), no hûs gaon (Bergen), no.uw gø.i jɛx nə hu:s (Overpelt), no: hoes goon (Elsloo), no: hu:s go:n (Tegelen), noa gen ig ne huis (Koersel), noa goean ich noa hos (Houthalen), noa hoes gaon (Haelen, ... ), noa hoes goan (Arcen, ... ), noa hoəs goa (Schinveld), noa huus goan (Venray), noa hūs gōān (Tegelen), noa hŭŭs chōān (Oostrum), noa hôês goan (Velden), noar hoes (Venlo), noe gonə? nae hoe:s (Lommel), nor huus (Well), nor huus gaon (Gennep), nor hūūs chōān (Oirlo), nor hy(3)̄s gaon (Venray), nou gaon ich nao hoes (Vroenhoven), nou gon ix no hous (Genk), nou gui ig no hoes (Hamont), nou hoes gon (Berg-en-Terblijt), nou hus gaon (Well), noŭ goi ich nó hōēs (Hamont), nowe gaon ich ne howes (Gelinden), noə gon ieg ne ho-es (Sint-Lambrechts-Herk), nōwe gaôn ig no hōuz (Hasselt), nŏ gŏn ich nō hŏəs (Stokrooie), nŏar hüs gōān (Heijen), nu ga ik naar huis (Paal), ny gāōn ik noa huis (Oostham), nà hōēs gāōn (Sevenum), nò hus gōn (Panningen), nò hus gòn (Belfeld, ... ), nò hus xòn (Reuver, ... ), nò hūs gaon (Afferden), nò hús gaon (Oostrum), nò hûs gòn (Reuver), nòr hus gòn (Venlo), nór hŭŭs gaon (Leunen), nô goan ig no hôs (Heusden), nô hōēs gó:n (Maastricht), 019b (nu ga ik thuis) gebruikt men volgens de informant niet.  nou goan ich no houss (Grote-Brogel), 019b (nu ga ik thuis) is de informant onbekend.  ik gən naor houəs (Tessenderlo), 019b (nu ga ik thuis) is de informant onbekend; men gebruikt altijd 019a.  ich gon naar hous (Peer), 019b (nu ga ik thuis) wordt vlgs. de informant niet gezegd.  nij gāōn ich nŏa huis (Oostham), 019b (nu ga ik thuis) wordt volgens de informant niet gebruikt.  nou.w gu:n ix nu: hu:s (Lanaken), 019b (nu ga ik thuis) wordt volgens de informant niet gezegd.  no gen ich noa hos (Heusden), i.e. ga naar huis.  gank nao hōēs (Neer), Nouw gaun ig nau haus.  ig gaun nau haus (Peer), naar ons gaan: na gwø ix nu os (Riemst), nao goen ich no os (Zichen-Zussen-Bolder), Informatie verkregen via mondelinge navraag van redacteur.  ich gon no os (Val-Meer), naar thuis gaan: ich goan no tauwes (Wellen), naa gon ich no thaas (Ordingen), neu gaôn ich naô thuis (Hasselt), noe goan ich no thoes (Heers), noe goen ik ne thues (Stevoort), noi gaon ich nao thois (Kortessem), noue goan ich no toues (Heers), noə go(a)n ieg ne thoəs (Sint-Lambrechts-Herk), thuis gaan: ig gon thos (Kerniel), iX goin taus (Tongeren), noae gøn ich thøs (Wellen), 019b zelfde  no(w)ə gon ix tos (Gelinden), 019b zelfde.  na gon ich thaas (Sint-Truiden), Informatie verkregen via mondelinge navraag van redacteur.  ich gon thaus (Millen, ... ), ich gon thoes (Kanne), ich gon thos (Grote-Spouwen, ... ), ich gon tos (Borgloon, ... ), ik ga thuis (Bilzen), Lange "ae", scherper uitgesproken.  nae gön ich taes (Montenaken) Ik ga naar huis || lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)] || naar huis gaan [DC 03 (1934)] || Wat zegt men in uw dialect? Nu ga ik naar huis. [ZND 48 (1954)] III-1-2
naar iemand vernoemen vernoemen: verneûme (Altweert, ... ), verniemme (Genk) naar iemand noemen || vernoemen III-2-2
naar links haar: har (Bocholt, ... ), hø̜̄r (Stevoort), hā.r (Berbroek, ... ), hār (Aalst, ... ), hǭr (Afferden, ... ), hɛ̄.r (Berlingen, ... ), hɛ̄r (Griendtsveen, ... ), ār (Boorsem, ... ), haar-eweg: hār ǝwɛx (Beringen, ... ), hɛr ǝwęx (Neerpelt), hɛ̄r ǝwęx (Overpelt), haar-ju: har jy (Paal, ... ), hār jȳ (Stevoort  [(links en vooruit)]  ), haar-om: har ǫm (Afferden), hār um (Beverst, ... ), hār øm (Heerlen, ... ), hār ǫm (Remersdaal, ... ), hɛ̄r ǫm (Overpelt), ār ūm (Neeroeteren), haar-omme: hār ǫmǝ (Val-Meer), haar-op: hār ǫp (Afferden, ... ), hǭr ǫp (Blerick), hɛr ǫp (Neerpelt), hɛ̄r ǫp (Hamont, ... ), ār ǫp (Maasmechelen), haar-u: hø̜̄r ȳ (Stevoort), hø̜r ȳ (Posterholt), hār y (Baarlo, ... ), hār ȳ (Baexem, ... ), hē̜r ȳ (Kessenich, ... ), ēr y (Kinrooi), hari: hari (Linkhout), hø̄ri (Sint-Lambrechts-Herk), hāri (Gruitrode, ... ), hari-hari: hari hari (Bocholt), hoom: hōm (Sittard), ju-haar: jy ār (Meeswijk  [(wijde draai naar links)]  ), prrr: pr̄ (Aalst, ... ), slinks: slęŋks (Duras) Voermansroep om het paard naar links te doen gaan. [JG 1b; N 8, 95 c, 95d en 96; L 1 a-m; L B 2, 255; L 26, 2; L 36, 81c; S 12; monogr.] I-10
naar rechts heu: høi̯ (Gemmenich), hot: hoi̯t (Heks, ... ), hoi̯tj (Koninksem), hot (Eynatten, ... ), hotj (Alken, ... ), hotjš (Kinrooi), hui̯t (Binderveld, ... ), hut (Gutschoven, ... ), hutj (Sluizen, ... ), hōt (Vijlen), hōǝt (Nederweert), hǫi̯tj (Bilzen), hǫt (Afferden, ... ), hǫtj (Stramproy), hǫtjš (Molenbeersel), ot (Lanklaar, ... ), otj (Eisden), ǫt (Boorsem, ... ), hot-eweg: hot-eweg (Maastricht), hǫt ywęx (Ottersum), hǫt ǝwęx (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), hot-ju: hǫt jȳi̯ (Vorsen), hot-om: hot ǝm (Heerlen), hǫt ǫm (Afferden, ... ), ot øm (Lanklaar), hot-om-hot: hǫt øm hǫt (Venray  [(het paard gaat rechts langs de geploegde voor terug)]  ), hot-op: hǫt ǫp (Afferden  [(sterk naar rechts)]  , ... ), hot-u: hǫt ȳ (Blerick, ... ), hǫt ȳi̯ (Swalmen), hut: hyi̯t (Aalst, ... ), hyt (Achel, ... ), hytj (Brustem, ... ), hytjš (Jeuk), hȳi̯t (Terlinden), hȳt (Bleijerheide, ... ), hȳtj (Puth), høi̯t (Beverst, ... ), høt (Ellikom, ... ), høtj (Beek, ... ), hø̜i̯t (Berlingen, ... ), hø̜t (Bocholt, ... ), yi̯t (Melveren), yt (Rekem), ytj (Sint-Truiden), hut-eweg: hyt ǝwęx (Hasselt, ... ), hyt ǝwɛx (Tessenderlo), hȳt ǝwęx (Berverlo, ... ), hut-joe: hyi̯t ju (Herstappe, ... ), hut-ju: hyi̯t jø (Niel-Bij-Sint-Truiden), hyi̯t ǝwęx (Heers), hyt jy (Beringen, ... ), hyt jȳ (Bilzen), høi̯t ǝwęx (Stevoort), hut-om: hyt um (Lommel, ... ), hyt ǫm (Leopoldsburg  [(rechts-om)]  , ... ), hȳt ǫm (Berverlo), hut-op: hyt ǫp (Hamont, ... ), hȳt ǫp (Neerpelt) Voermansroep om het paard naar rechts te doen gaan. [JG 1b; N 8, 95a en 96; L 1 a-m; L B 2, 256; L 26, 2; L 36, 81d; S 12; monogr.] I-10
naaste evenmens: aevemiens (Montfort), aevemiensj (Klimmen), aevemins (Echt/Gebroek, ... ), den evenminsj (Meerssen), diene aevemiensj (Valkenburg), eivemins (Opoeteren), evemins (Maastricht), evenmins (Venlo), eëvemins (Hoensbroek), èevemins (Baarlo), èvemiens (Neerpelt), èvemins (Baarlo, ... ), èèvemiensj (Waubach), èèvemins (Eigenbilzen, ... ), èèveminsj (Neerbeek), ééëvemiensj (Nieuwenhagen), evennaaste: aevenaoste (Klimmen, ... ), dien evenaaste (Klimmen), evenaoste (Eisden), evennôste (Eksel), evvenaaste (Tienray), èèvenaoste (Terlinden), éévə naastə (Opglabbeek), mitmensch (du.): mitmiensch (Melick), naaste: denne naoste (Stokkem), diene naoste (Heel, ... ), diene nàste (Sevenum), dr naotste (Klimmen), naaste (Echt/Gebroek, ... ), naoste (Achel, ... ), noaste (Bree, ... ), nooste (Koningsbosch, ... ), noste (Siebengewald), nosten (Lommel), nōste (Schinnen), noͅstə (Meijel), nóstë (Hoeselt), oere noaste (Heers), oerre noiste (Tongeren), of eure notste  dienge notste (Gulpen), nabuur: naober (Schinnen), naobere (Tegelen), noabèr (Schinnen), moeilijk leesbaar  naober (Bocholtz), nchste (du.): diŋə / üürə nɛɛkstə (Montzen), nīēëkstə (Nieuwenhagen), nevenmens: nevemiensj (Grevenbicht/Papenhoven), zijns gelijke: ziens gelieke (Ell) Je/uw naaste, evennaaste, evenmens [naoste, nôste, èèvemins]. [N 96D (1989)] III-3-3
naasten aangeslagen goed: aŋgǝslāgǝ guwt (Lommel), aanslaan: onslø̄n (Vliermaal), ānslōn (Ransdaal), ānslūn (Rotem), āšlǭǝ (Oirsbeek), ǭnslwøn (Veldwezelt), ǭnsløn (Diepenbeek), ǭnslōn (Sint-Truiden), benaderd gewicht: bǝnādǝrtj gǝwext (Weert), benaderen: (men wordt) bǝnādǝrt (Neeritter), benaderen (Maasbracht), bǝnādǝrǝ (Blerick, ... ), bǝnādǝrǝn (Leunen), bǝnǭdǝrǝ (Bleijerheide, ... ), bǝnǭrdǝrt (Hoensbroek), beslag deropleggen: bǝslāx dǝrop lɛgǝn (Mesch), bijbetalen: bijbetalen (Nuth), in beslag nemen: (het wordt) en bǝslax gǝnomǝ (Meijel), en bǝslax nēmǝ (Maasmechelen), en bǝslāx nømǝ (Buchten, ... ), knopen: knūpǝ (Gulpen), komen zien van de baskuleur: (dan) køm dǝ baskylør zīn (Sint-Truiden), op de poot schatten: ǫptǝ šatǝ (Tongeren), ophogen: ǫphyǝgǝ (Nieuwerkerken), rabat: rǝbat (Gulpen), schatten: šatǝ (Buchten, ... ), spectie maken: spɛksī mākǝ (Grazen), verschil delen: vǝrsxel dēlǝ (Lummen) Als bij controle blijkt dat het gewicht van het te slachten dier niet juist, d.w.z. te laag door de eigenaar is opgegeven bij de belastingdienst, mogen de kommiezen de waarde van het overwicht zelf houden. Volgens de informant van L 321 hangt dit naasten van de te lage prijs af en niet van het gewicht. [N 28, 3] II-1
nabidden antwoorden: antwoerde (Weert), antwòidde (Tongeren), àntwoordə (Maastricht), meebeden: mèt beije (Wijk), nabeden: naobae (Doenrade, ... ), naobaeje (Baarlo, ... ), naobeeen (Eksel), naobeeje (Meijel, ... ), naobeejen (Ophoven), naobeie (Maastricht), naobeije (Kessel, ... ), naobeë (Koningsbosch), naobeëne (Eys), naobieeje (Houthalen), naobieene (Hechtel), naobèeje (Uikhoven), naobèje (Holtum, ... ), naobèjje (Maastricht), naobèè (Gulpen), naobèèe (Guttecoven, ... ), naobèèje (Geistingen, ... ), naobèëne (Bocholtz), nāūbij-je (Boorsem), noa beëne (Nieuwenhagen), noa-beëne (Kunrade), noabaeje (Bocholt, ... ), noabaije (Melick), noabea (Lutterade, ... ), noabeeen (Peer), noabeeje (Holtum), noabeen (Eksel), noabeèje (Hoepertingen), noabeëne (Hoensbroek, ... ), noabieje (Heers, ... ), noabèè (Schinnen), noabèèje (Sint-Martens-Voeren, ... ), noabèène (Epen), noabèèën (Diepenbeek), noabèë (Eigenbilzen), noabèëne (Ubachsberg), noabée (Eigenbilzen), noaebééëne (Nieuwenhagen), nobèë (Eigenbilzen), noobeen (Eksel), noobeje (Klimmen), nōbɛ̄nə (Montzen), nōͅbeͅjə (Tienray), nōͅbɛ̄jə (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), nuòbêeje (Tongeren), nwòbèèn (Hoeselt), nàobèèje (Schimmert), nabidden: naobidde (Merselo, ... ), noabidden (Achel), nobiddə (Loksbergen), noobidde (Sint-Truiden), nōͅbedə (Meijel), Klank: franse eau  neauwbidde (Jeuk), navoorbeden: naoveurbaeje (Sevenum) Nabidden, d.w.z. antwoorden bij het bidden, de tweede helft van een gebed bidden. [N 96B (1989)] III-3-3
naboor gots: gǫjts (Loksbergen), naboor: nǭbōr (Sevenum), schroeiegger: sxruwǝjęgǝr (Tessenderlo) Soort avegaar die wordt gebruikt om de met de voorboor aangebrachte opening in de klomp wijder te maken. Doorgaans heeft de klompenmaker verschillende soorten naboren, oplopend in grootte, al naar gelang van de gewenste maat klomp. Zie ook afb. 243 en de lemmata ɛhalfwerkboorɛ, ɛdrielingboorɛ, ɛvrouwenboorɛ en ɛmansboorɛ.' [N 97, 78] II-12
nabootsen het is net een papegaai: net ⁄n papegej (Schaesberg), imiteren (<fr.): imiteere (Caberg), imiteeren (Maastricht), imitere (Blerick, ... ), imiterə (Wijnandsrade), na-apen: eine naoape (Maastricht), na-apen (Zonhoven), nao aapə (Doenrade, ... ), nao ape (Amby, ... ), nao apen (Ophoven), nao āāpə (Reuver), nao-aape (Geulle, ... ), nao-aapə (Beesel, ... ), nao-ape (Herten (bij Roermond), ... ), nao-apen (Heythuysen), nao-ope (Sevenum), nao.ape (Montfort), nao.āāpə (Hulsberg), naoape (Tungelroy), naoapə (Maastricht), naoëāāpə (Nieuwenhagen), naäpen (Eigenbilzen, ... ), noa aape (Merkelbeek), noape (Itteren), noapen (Eigenbilzen), noa⁄apen (Born), nou affe (Vaals), nouwe aope (Jeuk), nòwààpə (Loksbergen), nòáápə (Opglabbeek), ps. geprobeerd om te spellen, maar ken het Eksels dialect niet!  nōͅāpən (Eksel), ps. invuller twijfelt over het antwoord!  nao-aap ? (Montfort), vraag v.d. invuller: één woord?  nao-ape (Venlo), nabootsen: nabootse (Meijel), nabootsen (Gulpen, ... ), naobootse (Maastricht), naobootsen (Hoensbroek), naobootsə (Montfort), naobōētsə (Venlo), noa bootse (Beek), noabootse (Eys), noabuutse (Bree), nadoen: eine naodoen (Maastricht), emes naodoon (Schimmert), iemand noa dōēn (Venray), iemes nao doe (Meijel), nadoen (Meeuwen), nao dao (Gulpen), nao doen (Caberg, ... ), nao doon (Blerick, ... ), nao-dōēn (Mheer, ... ), naodaoë (Gulpen), naodoen (Maastricht, ... ), naodoon (As, ... ), naodoén (Gronsveld), naodoë (Ten-Esschen/Weustenrade), naodoën (Voerendaal), naodōē (Meijel), naodōēn (Maastricht), naodōōn (Roermond), naodóón (Heel), naodôên (Tienray), naoëdoeë (Nieuwenhagen), noa doen (Meerlo), noa-doan (Kesseleik), noadoe (Kerkrade), noadoeë (Waubach), noadoon (Guttecoven, ... ), nwŏdoen (Hoeselt), n‧oͅadu.ə (Eys), nakallen: nao kalle (Noorbeek, ... ), nao-kalle (Nunhem), nao-kallə (Epen), naokalle (Echt/Gebroek, ... ), nòəkàllə (Heerlen), namuilen: nòəmŏĕllə (Heerlen), napraten: naopraote (Venlo), naopraotə (Gennep, ... ), naspreken: nao-spraeke (Roermond), nawauwelen: naowauwələ (Kapel-in-t-Zand), nazeggen: naozegken (Urmond), papegaaien: Van Dale: papegaaien, onnadenkend napraten.  papagein (Brunssum), papegaaien (Stein), papegĕu (Schimmert) iemands stemgeluid imiteren [nabootsen, papegaaien] [N 87 (1981)] III-3-1