e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
noodbed, kermisbed beddenzak: bēͅdəzak (Eksel), brits: brits (Kwaadmechelen, ... ), brĭts (Bree), kazak: kazak (Eisden), kermisbed: kermesbed (Castenray, ... ), kermis-bed (Oirlo), kermisbed (Blerick, ... ), kermisbet (Arcen), kermisbéd (Tungelroy), kerməns˂bɛt (Bleijerheide, ... ), kerremesbed (Weert), kērmisbêd (Schimmert), kirmesbed (Heythuysen, ... ), kirmesbèd (Echt/Gebroek, ... ), kirmesbéd (Posterholt), kirmesbêd (Swalmen), kirmusbed (Schaesberg), kérməsbét (Meijel), kêrmisbêd (Herten (bij Roermond)), legerbedje: lëgerbedsje (Gronsveld), logeerbed: logeerbed (Blerick, ... ), luchtbed: luchbét (Meijel), matras: matras (Neerpelt, ... ), mətrəs (Neerpelt), matras op de grond: matras op de grond (Neerpelt), noodbed: noëd-bed (Ospel), paillasse (fr.): paijas (Zolder), pailas (Zolder), pajas (Genk, ... ), pəjas (Neerpelt), paillasse (fr.) op de grond: pajas opə grond (Hechtel), paljas: paijas (Sint-Martens-Voeren), pailjas (Gutshoven), paljaos (Helden/Everlo), paljas (Achel, ... ), paljaz (Koersel), paljās (Sint-Lambrechts-Herk), palj‧as (Kinrooi), peljas (Neeroeteren), pĕĕljas (Tungelroy), pĭljās (Achel), puljas (Buchten), pàljás (Gruitrode, ... ), páljas (Sint-Lambrechts-Herk), péljàs (Ell), pòljas (Hamont), pəljas (Beverst, ... ), (klemtoon op jas)  paljas (Schaesberg), fr. paillasse  paljas (Gronsveld), paljas par terre: paljas par tēͅr (Herk-de-Stad), paljas par tèr (Opgrimbie), paljas par tèèr (Beringen, ... ), paljas parterre (Maastricht), pàljás pàrtéér (As), pəljas pər tēͅr (Diepenbeek), pəljas pər tèr (Hasselt), strooizak: strōizak (Kuringen), strozak: stroozak (Paal), strōzak (Hechtel, ... ), strèùzak (As), veldbed: veldbed (Nieuwerkerken) Bed dat in tijd van nood op de grond wordt opgemaakt (kermisbed, paljas, paljas parterre) [N 79 (1979)] || bed tot noodhulp op de vloer gespreid || kermisbed || noodbed, kermisbed [ZND 40 (1942)] || noodbed, vroeger voor de kermisgasten || paljas || veldbed III-2-1
nooddoop direct dopen (ww.): direkt doepe (Jeuk), geeuwdoop: `ne gieëdoup (Klimmen), de geedùip (Tongeren), der giëdoup (Klimmen), gierduip (Weert), gieëdeup (Waubach), gieëdoop (Epen), gieëduip (Heel, ... ), giëduip (Schinnen), jieedoof (Eys), nooddoop: eine noodduip (Klimmen, ... ), enne nōāṭdeup (Schimmert), inne noeëddeup (Nieuwenhagen), naoddaup (Haler), ne noeëddoup (Klimmen), ne nooddeep (Eigenbilzen), nne noadduip (Valkenburg), noaddeup (Schinnen), noadduip (Geleen, ... ), noeadduip (Montfort), noeatdoup (Echt/Gebroek), noeddaup (Stokkem), noeddeup (Baarlo), noeddoop (Hoensbroek), noeddoup (Tungelroy), noedduip (Bocholt, ... ), noeddööp (Maastricht), noeedduip (Weert), noeijtdoep (Meijel), noetdeup (Koningsbosch), noewdduip (Reuver), noeëddaop (Gulpen, ... ), noeëddaup (Heel), noeëddoeëp (Achel, ... ), noeëddoop (Hoensbroek), noeëddoup (Eisden, ... ), noeëdduip (Baarlo, ... ), noeëdduuëp (Oirlo), noeëddööp (Nuth/Aalbeek), nooddeup (Siebengewald), nooddoup (Vlodrop), noodduip (Melick, ... ), nootduip (Roermond), noëddoup (Geistingen), noëdduip (Maasbree), noëtdoop (Voerendaal), noôddoup (Ophoven), nōēëtdeup (Nieuwenhagen), nuuddeip (Bree), nuutduip (As), nuətdyəp (Meijel), ən nuətōp (Montzen) Een nooddoop, gadoop, geedoop [jieëdoof]. [N 96D (1989)] III-3-3
noodkabel bellekabel: bɛlǝkābǝl (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  , ... [Eisden]  [Wilhelmina]  [Zwartberg, Waterschei]), kabel: kābǝl (Thorn  [(Maurits)]   [Zwartberg, Eisden]), nooddraad: noatdroat (Lutterade  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]), noǝtdroǝt (Chevremont  [(Julia)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), noǝtdrǭt (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Julia]), nuǝtdroǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]), nuǝtdrǭt (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nǭwtdrǭt (Buchten  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), n˙uǝt˲dr˙ǫat (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), noodkabel: noatkābǝl (Lutterade  [(Maurits)]  , ... [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Maurits]  [Maurits]), noawtkābǝl (Buchten  [(Maurits)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), noodkabel (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Wilhelmina]  [Maurits]  [Maurits]  [Winterslag, Waterschei]), noǝtkābǝl (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Julia]  [Laura, Julia]), nuǝtkābǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), nōǝtkābǝl (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Domaniale]), nūǝtkābǝl (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Maurits]), noodschakelaar: noodschakelaar (Oirsbeek  [(Emma)]   [Maurits]), noǝtšākǝlēr (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nǭtšākǝlę̄r (Geleen  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), noodschakelaarskabel: nǭtšākǝlę̄rskabǝl (Geleen  [(Maurits)]   [Emma]), noodschaltertrekdraad: nōǝtšaltǝrtrɛkdroǝt (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), noodsein: noatsęjn (Thorn  [(Maurits)]   [Emma]), nuǝtsɛ̄jn (Heerlen  [(Emma)]   [Eisden]), noodzeel: nuǝtzēl (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Laura, Julia]), nōǝtzēl (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Emma]), nūǝtzēl (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Domaniale]), seindraad: seindraad (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Domaniale]), sęjndroǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]), sęjndrǭt (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), seinkabel: seinkabel (Rekem  [(Zwartberg / Eisden)]   [Maurits]), sęjnkābǝl (Geleen  [(Maurits)]   [Eisden]), stopdraad: što.p˱dr˙ǫat (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), trekdraad: trekdraad (Lanklaar  [(Eisden)]   [Maurits]), trękdroat (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Maurits]), trękdroǝt (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Zolder]), trękdrǭt (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Domaniale, Wilhelmina]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), trɛkdroǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Willem-Sophia]  [Julia]  [Domaniale]), trekkabel: trękkā.bǝl (Zolder  [(Zolder)]   [Laura, Julia]), trekkabel van de interrupteur: trekkabel van de interrupteur (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), trekschakelaar: trękšakǝlę̄r (Stein  [(Maurits)]   [Emma]), trekzeel: trękzēl (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Eisden]), trɛkzēl (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), zeel van de noodafslieter: zēl van dǝ nuǝtāfšlētǝr (Heerlen  [(Emma)]   [Winterslag, Waterschei]) De trekdraad die over de hele lengte van het transportmiddel loopt en verbonden is met een seinfluit, een seinbel, of een noodschakelaar. In het laatste geval kan men met behulp van deze draad het transportmiddel op ieder moment en op iedere plaats in de pijler stilzetten. Omdat uit de vragen N 95, 484 ("trekdraad"), N 95, 660 ("noodkabel") en N 95, 669 ("nooddraad") niet duidelijk wordt of het de nooddraad van een seinfluit, seinbel, of noodschakelaar betreft, zijn in dit lemma alle antwoorden op de drie vragen bijeengezet. De woordtypen "seinkabel", "bellekabel", "seindraad" en "noodsein" wijzen waarschijnlijk op een signaalinstallatie. Het woordtype "noodschakelaar" (Q 21, Q 33, Q 112a) duidt erop dat men in de desbetreffende mijnen de noodschakelaar en de daarbijbehorende draad als een geheel beschouwde. [N 95, 484; N 95, 660; N 95, 669] II-5
noodklok alarmklok: alarmklok (Klimmen, ... ), brandklok: braandklok (Diepenbeek, ... ), brandjklok (Montfort, ... ), brandklok (Baarlo, ... ), brangdklok (Sevenum), brangtklok (Sevenum), branjtklok (Holtum), brankklok (Baarlo, ... ), brāndklok (Maastricht), de brandklok (Eigenbilzen), de brandklok loewe (Gulpen), grand-mre (fr.): graameer (Maastricht), #NAME?  grameer (Maastricht), grote klok: de groeete klok (Sint-Truiden), groete klok (Maastricht), groeëte klok (Sint-Truiden), grote klok (Nieuwstadt), grutte klok (Eksel), klok: de klok slaon (Neer), kloͅk (Meijel), noodklok: de noadklok (Lutterade, ... ), de noedklok (Eys, ... ), de noeëdklok (Klimmen, ... ), de noidklok (Geulle), de nōēdklok (Maastricht), de nwadklok (Meerssen), neoijklok (Meijel), noadklok (Geleen, ... ), noeadklok (Echt/Gebroek, ... ), noedklok (Geistingen, ... ), noeedklok (Bocholt, ... ), noeetklok (Sint-Truiden), noetklok (Opoeteren), noewedklok (Neerpelt), noeëdklok (Eisden, ... ), noeëtklok (Sint-Truiden), noodklok (Klimmen, ... ), nōādklok (Schimmert), nōēdklok (Doenrade), nōēëtklok (Nieuwenhagen), nuutklokke luuje (Opglabbeek), noodsklok: noeedsklok (Kesseleik), sirene (<fr.): sirène (Hasselt) De noodklok, brandklok, alarmklok. [N 96A (1989)] || Een klok, luiklok [bimmel, bom?]. [N 96A (1989)] III-3-3
noodschakelaar interrupteur voor dringende gevallen: interrupteur voor dringende gevallen (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), interrupteur voor noodgevallen: interrupteur voor noodgevallen (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Winterslag, Waterschei]), noodschakelaar: nawtšakǝlęjr (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Zwartberg, Waterschei]), noatšakǝlę̄r (Lutterade  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]), noatšākǝliǝr (Thorn  [(Maurits)]   [Domaniale]), noodschakelaar (Lanklaar  [(Eisden)]  , ... [Emma]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), noǝtšakǝlār (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Maurits]), noǝtšākǝlēr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nuǝtšakǝlę̄r (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nuǝtšākǝlēr (Heerlen  [(Emma)]   [Maurits]), nūtšākǝlār (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Maurits]), nǫǝtšākǝlę̄r (Geleen  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), n˙uǝtšā.kǝl˙ęar (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Emma]), noodschalter: nuǝtšaltǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Willem-Sophia]  [Julia]  [Domaniale]), nōǝtšaltǝr (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Winterslag, Waterschei]), nūǝtšaltǝr (Kerkrade  [(Wilhelmina)]  , ... [Laura, Julia]  [Wilhelmina]) Schakelaar waarmee men in geval van nood het transportmiddel stil kan zetten. Zie ook het lemma Noodkabel. Volgens een invuller uit Q 121 was op de Domaniale mijn aan de noodschakelaar een lamp aangesloten, waarmee geseind kon worden. [N 95, 483] II-5
noodvoederen bijvoederen: bivo.jǝrǝ (Dilsen), bę̄vujǝrǝ (Sint-Truiden), bę̄vōjǝrǝ (Houthalen), bijvoeren: bi-jvōrǝ (Born, ... ), bijvoeren (Hasselt, ... ), bęjvȳrǝ (Millen), bęjvūrǝ (Wellerlooi), bīvōrǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), noodvoeren: noodvoeren (Beek, ... ), nu.t˲vōrǝ (Weert), nuǝt˲vōrǝ (Venlo), nōtvōrǝ (Asenray / Maalbroek), nōǝtvōrǝ (Stein), voederen: vujǝrǝn (Genk), voederen met sokkerdeeg: vujǝrǝn męt sukǝrdēx (Zepperen), wintervoeren: wentǝrvōrǝ (Montzen), zoetvoeren: zuǝtvuǝrǝn (Tessenderlo) Het voederen aan het einde van de winter, als de bijen door hun eigen voorraad heen zijn en het nog te koud is om zelf honing te halen. Volgens de informant van L 333 is dit bijvoeren uit den boze en mag het eigenlijk niet voorkomen. [N 63, 110b; Ge 37, 194; monogr.] II-6
noors verband, kettingverband kettelverband: kętǝlvǝrbānt (Gronsveld, ... ), kettenverband: kętǝvǝrbānt (Noorbeek, ... ), kɛtǝvǝrbaŋk (Kerkrade), kettingverband: kęteŋvǝrbant (Geulle, ... ), kęteŋvǝrbantj (Ell, ... ), kęteŋvǝrbaŋk (Heerlen, ... ), kęteŋvǝrbaŋk(t) (Panningen), kęteŋvǝrbānt (Ottersum), kɛjŋvǝrbant (Tessenderlo), kɛteŋvǝrbãnt (Lozen), kɛteŋvǝrbānt (Meeuwen), kɛtiŋvǝrbānt (Sint-Truiden), lang kettenverband: laŋk kɛtǝvǝrbaŋk (Bleijerheide), noors verband: nors ˲vǝrbānt (Sint-Truiden  [(twee strekverbanden)]  ), nōrs ˲vǝrbaŋk (Kerkrade), schakelverband: sxākǝlvǝrbant (Meeuwen) Metselverband dat doorgaans wordt toegepast bij halfsteensmuren, maar dat ook bruikbaar is bij steensmuren. Zie ook afb. 36. Het verband is als volgt opgebouwd: eerste laag: kop, kop, strek, strek, kop, strek; tweede laag: drieklezoor, strek, kop, strek, strek; derde laag: kop, kop, strek, strek, kop, strek, enz. (Westra, pag. 15/16). De volgorde van de verschillende lagen kan variëren. [N 31, 24f; monogr.; N 31, 24e] II-9
noot blok: blǫk (Lummen), boomnoot: boomnooët (Mheer), klampje (van de pinbalk): klɛmkǝ (Lummen, ... ), noot: naot (Heythuysen), neut (Arcen, ... ), neuët (Groot-Gelmen), noat (Baexem, ... ), noeat (Beesel), noet (Bree, ... ), noot (Beesel, ... ), nout (Margraten), noët (Brunssum, ... ), nōt (Gennep, ... ), nōͅt (Eupen), nuut (Beek (bij Bree), ... ), nwut (Eigenbilzen), néút (Hasselt, ... ), nòòt (Opgrimbie), nóót (Neerharen), nôet (Cadier, ... ), nôot (Eupen, ... ), nôêt (Genk, ... ), nôôt (Hamont, ... ), nöjt (Borlo), nø̄t (Herten), nø̄ǝt (Weert), nøͅt (Gennep, ... ), nōt (Gennep, ... ), nǫt (Tessenderlo), nǭt (Maxet), Hae krich van de neut: hij krijgt slaag Taengen daen tiet sjmiete ze mit mien knäök de neut aaf: tegen die tijd ben ik allang dood. Doe kéns noch mit mien knäök de neut aafsjmiete: wordt gezegd tegen een veel jonger iemand  noot (Sittard), neut krake n Hel noot Jónges ware neut aan t aafgoje Dan goje ze mit mien knäök de neut van de boum: dan ben ik al lang dood n Douf noot: loze noot  noot (Roermond), oo kort  noos (Vaals), Verklw. neutje  noot (Venlo), nootblokje: nø̄t˱blǫkskǝ (Leunen), spie/spij: spi (Kaulille) (wal)noot || Het blokje hout dat het bovenste uiteinde van het staakijzer in het spilgat van de ijzerbalk op zijn plaats houdt. Bij het loskoppelen van het staakijzer wordt de noot weggenomen. Zie ook afb. 61. [N O, 14k; N O, 14j] || noot [DC 47 (1972)] || noot (vrucht) || noot als vrucht II-3, III-2-3
noot van de steenbus noot: nø̄t (Paal), nōt (Haler, ... ), sluit: šløt (Mechelen), šlø̄t (Bocholtz) Elk van de houten of ijzeren blokjes in de steenbus van de handmolen die volgens de invuller uit Q 204a dienen om de as in een verticale positie te houden. Zie ook het lemma ɛnotenɛ. Het betreft daar vergelijkbare blokjes in de steenbus van molenstenen in wind- en watermolens.' [N D, 20] II-3
nootjeskool anthraciet vier: antratsit vēǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nootjer: nø̄sjǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), nootjeren: nø̄sjǝrǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Willem-Sophia]  [Domaniale]), nootjes: nootjes (Kerkrade  [(Wilhelmina)]  , ... [Maurits]  [Wilhelmina]), ny.ǝtjǝs (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), nyǝtjǝs (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nȳǝtjǝs (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Laura, Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nø̄tjǝs (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Emma]  [Maurits]  [Maurits]  [Maurits]  [Maurits]), nootjes 2: nyǝtjǝs twiǝ (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nootjes 3: nyǝtjǝs dręj (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I]), nootjes 4: nyǝtjǝs vēr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), nȳǝtjǝs vēr (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), nø̄jtjǝs vēr (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), nø̄tjǝs vēr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), nōtjǝs vēr (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Domaniale]  [Julia]), nootjes 5: nyǝtjǝs vīf (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Wilhelmina]) Kolensoort waarvan de afmeting varieert van 6 tot 120 mm. [N 95, 467] II-5