e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
pas uit het ei gekomen kipje dagkuiken: dāxkȳkǝ (Sittard), kieken: kii̯kǝ (Wellen), kikǝ (Rummen), kiekje: kekskǝ (Kwaadmechelen, ... ), kikskǝ (Borgloon, ... ), kękskǝ (Ketsingen, ... ), kīkskǝ (Kermt), kipje: kipkǝ (Leunen, ... ), kuiken: kai̯kǝ (Ketsingen), kyi̯kǝn (Achel), kykǝ (Gennep, ... ), kyǝkǝ (Bocholt), kȳkǝ (Baarlo, ... ), kȳxǝ (Bleijerheide, ... ), kuiken pas uit het ei: kȳkǝ pas ūt ǝt ęi̯ (Obbicht), kuikentje: kȳkǝnšǝ (Heugem), kuikje: kykskǝ (Blerick, ... ), kykškǝ (Eygelshoven, ... ), kȳkskǝ (Baarlo, ... ), køi̯kskǝ (Rotem), køkskǝ (Diepenbeek, ... ), køu̯kskǝ (Aldeneik), kø̄kskǝ (Hoeselt), kø̄u̯kskǝ (Maaseik, ... ), kø̜̄kskǝ (Beringen), kø̜̄kskǝn (Lommel), kø̜.kskǝ (Tongeren), kø̜i̯kskǝ (Baexem), kø̜kskǝ (Hoeselt, ... ), kēkskǝ (Rosmeer), kęi̯kskǝ (Oud-Waterschei), kwagkuiken: kwaxkē̜i̯kǝ (Gelieren Bret), naaks kuikje: nākš kykskǝ (Ulestraten), pieletje: pilǝkǝ (Rapertingen, ... ), piepkuikje: pipkykskǝ (Haelen), pul: pø̜l (Waubach), pulletje: pølǝkǝ (Overpelt), pølǝʔǝ (Lommel), sjiepje: šipkǝ (Paal), tiesje: tisjǝ (Bocholtz), tietetje: titǝkǝ (Brunssum), tikje: tikskǝ (Beringen), tjiepje: tjepkǝ (Kwaadmechelen), tsjiepje: tšipkǝ (Berverlo), tšīpkǝ (Boekt Heikant) [N 19, 40b] I-12
pasband bies: bis (Tegelen, ... ), biesband: bisbanjtj (Schinnen), bisbānt (Diepenbeek), bīsbant (Bilzen), koordje: kø̄rtjǝ (Voerendaal), lacet: lasē (Maastricht), lint: lent (Maastricht, ... ), lęnt (Bilzen), lintje: lentjǝ (Geleen, ... ), lentǝkǝ (Zolder), lits: lets (Lanaken), letš (Tegelen), lits (Genk), litš (Voerendaal), litskant: letškęntj (Stein), pasband: pasbanjtj (Doenrade, ... ), pasbant (Bilzen, ... ), pasbē̜ntj (Born), pasbandje: pasbęntjǝ (Echt), pāsbɛ̄ntjǝ (Meijel), paslint: paslenjtj (Neeroeteren), paslent (Schulen), rekbandje: rɛkbɛntjǝ (Tegelen), reklint: ręklent (Opglabbeek), talonnière: talonjē̜r (Bilzen), zelfkant: zęlfkanjtj (Herten), zęlfkant (Meerssen, ... ), zęlfkaŋk (Bleijerheide), zęlǝfkant (Maastricht), zęlǝfkānt (Eijsden), zɛlfkanjtj (Voerendaal), zelfkantje: zęlfkē̜ntjǝ (Horst) Linnen bandje dat in een kledingstuk wordt meegenaaid om uitrekken te voorkomen. [N 59, 41; MW] II-7
pasbank boomstronk: bōmstroŋk (Venray), houwklots: hǫwklǫts (Venray), klompentafel: klompǝtǭfǝl (Geleen), pasplank: pasplaŋk (Sevenum), pasplãŋk (Tessenderlo), snijbankje: snējbɛŋkskǝ (Horst), werkbank: węrǝk˱baŋk (Hamont) Bankje, tafeltje of houten blok waarop de ene klomp van een paar in wording, model staat voor de andere. De linker- en de rechterklomp van een paar moeten elkaars spiegelbeeld zijn. [N 97, 12; A 29a, 3] II-12
pasblok taatsblok: tātsblǫk (Leunen) Verschuifbaar stuk hout in de pasbrug waarop de taatspot is bevestigd waar de kleine spil of het staakijzer in draait. Zie ook afb. 85. [N O, 23h] II-3
pasbrug brug: brøx (Maastricht), brø̜k (Epen, ... ), het lichtens: ǝt lextǝs (Rothem), hevel: hę̄vǝl (Middelaar), licht: le.x (Maaseik), lex (Klimmen, ... ), lext (Opitter), licht (Neeritter), lixt (Paal), løx (Maasmechelen), lichtbalk: leqbalǝk (Holtum), lex(t)˱balǝk (Herten, ... ), lext˱balǝk (Weert), lex˱balǝk (Baarlo, ... ), lichtbalk (Neeritter, ... ), lixt˱balk (Paal), lichter: lichter (Nunhem), lichthout: lexthoǝts (Bocholtz), lift: left (Lommel), pasbalk: pasbalk (Hoensbroek, ... ), voet: vōt (Swalmen), vondel: vondǝl (Meijel), vonder: vondǝr (Milsbeek, ... ), vø̜njǝr (Grathem, ... ), vǫndǝr (Leunen), vonderbalk: vonjǝrbalk (Haler), vǫndǝrbalk (Tungelroy) Het horizontale balkje, als onderdeel van de licht van handmolens, waar de zwengel en de spil op rusten. De pasbrug is aan één uiteinde scharnierend vastgezet en rust met het andere uiteinde op de lichtboom. [N D, 21] II-3
pasen ostern (du.): Oeëstere (Kerkrade), pasen: eene late paschen (Maaseik), late poasen (Meeuwen), late pōsen (Grote-Brogel), n late posschen (Stokrooie), paasche vilt laat (Gruitrode), paasche valt laat (Beringen), paasche vielt laat (Hasselt), paaschen valt laot (Sint-Truiden), paase vilt laoət (Montenaken), paische velt laat (Beringen), paoesje (Melick), Paosche (Meerssen), paosche vilt laat (Rekem), paosche vilt laot (Kuringen, ... ), paoschen vielt laat (Sint-Lambrechts-Herk), paoschen vilt laat (Bocholt), paoschen vilt laot (Walshoutem (WBD)), paoschen vəlt laot (Sint-Huibrechts-Lille), paose (Baarlo, ... ), Paose (Maastricht, ... ), paose (Maastricht), Paose (Maastricht), paose (Maastricht, ... ), paose valt laot (Tessenderlo), paose vielt laat (Wellen), paose vlt laat (Kaulille), paosen (Baarlo, ... ), paosen valt laôt (Kwaadmechelen), paosen vult laet (Eigenbilzen), paosje (Geleen, ... ), Paosje (Klimmen), paosje (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), Paosje (Valkenburg), paosse (Heel, ... ), paosse vilt laat (Neeroeteren), paosse vilt laot (Veldwezelt), paossen (Neerpelt), paosə (Maastricht), Paosə (Maastricht), Paoësche (Schimmert), Paoësje (Eys), paoësje (Schinnen), paschen valt laat (Eksel, ... ), paschen valt laut (Heppen), paschen vilt laat (Maaseik, ... ), paschen vilt lat (Mechelen-aan-de-Maas), pase vilt la:t (Opoeteren), pase vilt laat (Gutshoven), pasen vilt laowt (Spalbeek), pasen vultsch laat (Bocholt), passe (Sevenum), pasə vilt laat (Lanklaar), pause vilt laut (Landen (WBD)), pausje vilt laat (Eisden), paösje (Montfort), paəsə valt lōͅt (Zolder), pa͂se vaalt la͂t (Lommel), peuse vult laat (Helchteren), po.sə vilt loat (Gelinden), Poajse (Voerendaal), poasche (Lutterade), poasche vielt laat (Zepperen), poaschen (Sint-Odiliënberg), poaschen kum laat (Gorsem), poaschen valt laat (Oostham), poaschen velt loat (Achel), poaschen vilt laat (Gingelom), poaschen vilt loat (Duras), poaschen vult laot (Zonhoven), poase (Bree, ... ), poase vielt loat (Ulbeek), poase vilt loat (Nieuwerkerken), poasen (Diepenbeek, ... ), poasen valt loat (Runkelen), poasje (Bocholtz), Poasje (Kerkrade, ... ), poasse (Weert), poasə vilt laat (Ophoven, ... ), poaësje (Nuth/Aalbeek), Poche (Sint-Martens-Voeren), poesen vilt laet (Bilzen), poose (Sint-Truiden), poose vielt laat (Attenhoven (WBD)), poose vilt laot (Jeuk), poouschen vilt laot (Val-Meer), pooəsə vielt loɛt (Stevoort), Posche (Klimmen), posche (Voort), posche vilt laot (Hasselt), posche vilt laut (Riksingen), posche vilt lōͅt (Sint-Truiden), poschen velt laot (Koersel), poschen velt loͅət (Lommel), poschen vilt laut (Borlo), pose (Montzen), posen vilt loat (Beverst), posjə (Montzen), posschen vèlt lauet (Lommel), posse (Hoeselt), posse vielt laet (Alken), possen (Eksel), Possje (Gulpen, ... ), posən vylt lōͅət (Diepenbeek), pouewse (Jeuk), pouse vilt laot (Zichen-Zussen-Bolder), poussche vilt laat (Neerharen), powsen (Achel), poàsje (Schinnen), poëssen (Eksel), poəsə (Eupen, ... ), poəsə vilt laot (Schulen), poəsə vilt laət (Mielen-boven-Aalst, ... ), poəsə vilt loat (Velm), pōāësjə (Nieuwenhagen), pōssen vilt laat (Borgloon), pōsə velt lōͅt (Genk), pōsə vilt lāt (Herk-de-Stad), pōͅjse vilt la:t (s-Herenelderen), pōͅschen valt laot (Hechtel), pōͅse velt laat (Beek (bij Bree)), pōͅse vilt lōͅt (Lanaken), pōͅsə (Bocholt, ... ), pōͅsə valt lōͅt (Beverlo), pōͅsə velt lāt (Neerglabbeek, ... ), pōͅsən (Bree), pōͅsən valt loete (Overpelt), pōͅəsə vilt lōͅət (Landen (WBD)), pŏsse (Hoeselt), poͅ:sə (Rekem), poͅschen vält lōͅt (Neerpelt), Poͅsə (Hamont), poͅsə (Meijel), poͅəsə vilt loͅət (Heers), ppaschen valt laat (Paal), puosə (Loksbergen), puosən vølt laət (Houthalen), pwoise vielt laat (Mal), pwosse vilt lōt (Martenslinde), Pwòissë (Tongeren), Pòsje (Epen), pòòse (Eigenbilzen, ... ), pôsche valt louət (Hoepertingen), pôschen velt laat (Reppel), pôsən velt lōͅt (Hamont), pösschen valt laaət (Hechtel), pəsse vilt laat (Mettekoven), t es loat poaschen (Heusden), t is laat paasche (Gruitrode), t is ne loëte pōsen (Overpelt), tis nə latə pasə (Leopoldsburg), en als in enfant  pense vilt laat (Rotem) paaschavond [SGV (1914)] || Paschen valt laat. [ZND 34 (1940)] || Paschen. [ZND 10 (1925)] || Pasen [Paoësje, Oeëster]. [N 96C (1989)] III-3-3
pasen add. goddag: gōdāch (Rekem), paasdag: paosdaag (Ospel) Paschen. [ZND 10 (1925)] || Pasen [Paoësje, Oeëster]. [N 96C (1989)] III-3-3
pasfoto beeldje: beeltsje (As), bildje (Nieuwstadt), foto: footoo (Venlo), foto (Brunssum, ... ), fottô (Hoeselt), fotopas: foto-pas (Stein), identiteitsfoto: identiteitsfoto (Merkelbeek), pasfoto: paasfoto (Vijlen), pas-foto (Hoensbroek, ... ), pasfhoto (Ittervoort), pasfootoo (Guttecoven, ... ), pasfoto (Amby, ... ), pasfoto’s (Reuver), posfoto (Diepenbeek), pàsfootoo (Gennep, ... ), pàsfoto (Sevenum), páásfootó (Epen), (v.).  pa.sf‧ōto (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!  pààsfōōtoo (Maastricht), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller noteert bij spellingssysteem: WBD-WLD, behalve je = dj.  pásfŏĕtoo (Opglabbeek), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  pasfoto (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  pásfōōtōō (Nieuwenhagen), Opm. is huidige benaming.  pàsfótó (As), ps. omgespeld volgens Frings!  pasfoto (Houthalen), ps. omgespeld volgens RND!  pasfoto (Meeuwen), portret: portret (Mheer), pétrèt (Eksel), tiptop: Opm. is vroegere benaming.  tiptop (Tienray), Van Dale: II. tiptop (niet alg., en veroud.), 1. fotografisch atelier dat snel pasfotos vervaardigt; -2. foto die in het onder 1. genoemde atelier gemaakt is.  tip-top (Sittard, ... ), tiptop (Maasniel, ... ), tiptopje: Van Dale: II. tiptop (niet alg., en veroud.), 1. fotografisch atelier dat snel pasfotos vervaardigt; -2. foto die in het onder 1. genoemde atelier gemaakt is.  tiptopje (Bree) de foto zoals op paspoorten en dergelijke legitimatiepapieren moet worden aangebracht [tiptopje] [N 90 (1982)] III-3-1
pasgeboren kalf kalf: [kalf] (Berlingen, ... ), kalfje: [kalfje] (Berg, ... ), kleine mutten: klenǝ mǫi̯tǝ (Ordingen), kwak kalf: kwak [kalf] (Alken, ... ), melkmuk: mɛlkmø̜k (Blitterswijck, ... ), melkskalfje: mɛlǝks[kalfje] (Klimmen), muk: muk (America), møk (Broekhuizen, ... ), mø̜k (Meijel, ... ), mukje: møkskǝ (Leunen), mø̜kskǝ (Meijel), mutten: mutǝ (Ulbeek), møtǝ (Lozen), mø̜tǝ (Brustem, ... ), mǫi̯tǝ (Ordingen), nuchter kalf: nextǝr [kalf] (Berbroek, ... ), nextǝrǝ [kalf] (Grote-Spouwen, ... ), ni.xtǝrǝ [kalf] (Bilzen), nixtǝr [kalf] (Hees), nixtǝrǝ [kalf] (Martenslinde, ... ), nyxtǝr [kalf] ('S-Herenelderen, ... ), nyxtǝrǝ [kalf] (Achel, ... ), nøi̯gtǝr [kalf] (Sittard), nøi̯xtǝr [kalf] (Limbricht), nøxtǝr [kalf] (Boorsem, ... ), nøxtǝrǝ [kalf] (Beringen, ... ), nøǝxtǝrǝ [kalf] (Uikhoven), nø̄.xtǝr [kalf] (Rukkelingen-Loon), nø̄gtǝr [kalf] (Baarlo, ... ), nø̄xtǝr [kalf] (Baarlo, ... ), nø̄xtǝrǝ [kalf] (Bocholt, ... ), nø̜gtǝr [kalf] (Maastricht), nēxtǝr [kalf] (Bree, ... ), nēxtǝrǝ [kalf] (Beek, ... ), nuchter kalfje: nøu̯.xtǝr [kalfje] (Hoepertingen), nø̄xtǝr [kalfje] (Boshoven, ... ), nēxtǝrǝ [kalfje] (Gellik), nuchtere: ny.xtǝrǝ (Sint-Huibrechts-Hern), nuchtere mutten: nextǝrǝ metǝ (Stokrooie), nyxtǝrǝ mø.tǝ (Meldert, ... ), nøxtǝrǝ mø.tǝ (Berverlo, ... ), nøxtǝrǝ møtǝ (Wijer), nøxtǝrǝ mø̜̄i̯ (Laar), nøxtǝrǝ mø̜tǝ (Halmaal, ... ), nø̄xtǝrǝ mui̯tǝ (Wellen), nuchteringe kalf: nextǝreŋǝ [kalf] (Godschei, ... ), plat kalf: plat [kalf] (Binderveld, ... ), platgeboren kalf: plat˲gǝbō.rǝ [kalf] (Rekem), platte mutten: plaʔǝ mø.tǝ (Kwaadmechelen), vers kalf: vīę.s [kalf] (Rotem), vɛrs [kalf] (Noorbeek, ... ), vers kalfje: vɛrsǝ [kalfje] (Berg), verse mutten: vi̯ǫ.sǝ mø.tǝ (Kozen), versgeboren kalf: vi̯ō.s˱gǝburǝ [kalf] (Vechmaal), vi̯ǫs˱gǝbu̯ǫ.rǝ [kalf] (Rutten), versgevallen (bijvgl. nmw.): vēs˲gǝvalǝ (Opgrimbie), versgevallen kalf: vē.rs˱gǝvalǝ [kalf] (Stokkem), vē.s˲gǝvalǝ [kalf] (Lanklaar, ... ), vēǝ.s˲gǝvalǝ [kalf] (Leut), vīǝ.s˲gǝvalǝ [kalf] (Dilsen), versgevallen kalfje: vēǝ.s˲gǝvalǝ [kalfje] (Meeswijk), worp: wø̜rp (Ulestraten) [N 3A, 15 en 20; N C, 6; JG 1a, 1b; monogr.] I-11
pashamer hamel: hāmǝl (Lummen), hamer: hamer (Heerlen, ... ), hanghamer: hanghamer (Venray), houten hamer: houten hamer (Thorn), ijzeren hamer: izǝrǝ hāmǝr (Kaulille), moker: moker (Arcen, ... ), molenhamel: mø̄lǝnhāmǝl (Diepenbeek), muurhamer: mōrhāmǝr (Heythuysen), pashamel: pashāmǝl (Maxet), pashamer: pashamer (Weert), pashāmǝr (Leunen), spie-/spijhamer: spijhāmǝr (Sint Huibrechts Lille), vonderhamel: vǫndǝrhāmǝl (Linkhout), vǫnǝrhāmǝl (Lummen), vǫnǝrhǭmǝl (Diepenbeek), vonderhamer: vonderhamer (Oirlo), vǫndǝrhamǝr (Meijel), voorhamer: vø̄rhāmǝr (Peer), vuisthamer: vuisthamer (Beesel, ... ), vūshāmǝr (Sittard), vūsthāmǝr (Horn), vuistje: vyšǝ (Hamont) De houten of ijzeren hamer waarmee de paswiggen worden vastgezet. In dit lemma is een onderverdeling gemaakt in a) de hamers die specifiek voor het vastzetten van de paswiggen worden gebruikt, en b) hamers die ook bij andere ambachten gangbaar zijn. Zie ook de toelichting bij het lemma ɛpaswiggenɛ.' [N O, 23m; A 42A, 29; Vds 235] II-3