e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
suizen suizen: sAyzə (Borgloon), zōē⁄ze (Waubach), (ww.).  soe:zə (Roermond) suizen [ZND m] III-4-4
suizen van de oren bruisen: de oere zulle hem woel tuutte: hem doors tropen (?) buiten zijn aanwezigheid iets slecht van hem vertellen  t broes mich in n oet (Heerlen), fluiten: fl"tən (Houthalen), fleute (Jeuk, ... ), fleuten (Diepenbeek), fleͅitə (Bree), floͅuətə (Tessenderlo), fluite (Meerssen), fluite(n) (Sint-Truiden), fluiten (Hasselt, ... ), flète (Eigenbilzen), flöjte (Ottersum), flø͂ͅtə (Paal), fløͅytə (Opheers), mein oare fluite mich (Guttecoven), men oeëre fluite (Beverlo, ... ), mien oere fluite (Baarlo, ... ), mn oaren fluite (Valkenburg), mən ōrə fløitə (Tongeren), klinken: mien ore klinke (Vlodrop), oorsuizen: oersoeze (Schaesberg), oerzoeze (Bocholtz), oorsōēze (Panningen), oortuiten: oertuute (Bocholtz), ruisen: m`n oere roesche (Meeswijk), mien oare roesse (Thorn), mien oere roeschen (Heugem), mien ooare roesje (Berg-aan-de-Maas), mien waore roesjen (Neerbeek), mieng oere roeze (Rimburg), mèn orren rōēse (Hechtel), mən ūrə rūšə (Meeswijk), rawse (Hoeselt), roese (Haelen, ... ), roesje (Maastricht, ... ), roesjen (Rekem), roezen (Eksel), rōēsje (Mechelen, ... ), rōēsje(n) (Rekem), ruisen (Sint-Truiden), rūš∂ə (Lanklaar), t roescht mich (Neeritter), t roetscht mech ejen oere (Gemmenich), Of rausen?  rauzen (Lauw), singelen: mien ōēre zóngele (Boeket/Heisterstraat), suizelen: soezele (Maastricht), suizen: de oeëre soeze mich (Klimmen), də uə.rə sū:zə (Moresnet), m`n ore suize (Hees), mein oëre soëze (Venlo), men oare soeze (Grevenbicht/Papenhoven), men owərən søͅyzən (Lommel), mien oare zoeze (Thorn), mien oere soeze (Blerick, ... ), mien oore soeze (Roermond), mien ore soeze (Gennep, ... ), mien oêre zoeze (Voerendaal), mien ôre soesse (Buchten), mieng oere zoeze (Schaesberg), mier oere soeze (Tegelen), mieŋ ôêre zōēze (Heerlerheide), mn oare soezen (Valkenburg), mn oeare soeze (Houthem), mən ōrə suzə (Tongeren), soese (Bocholtz), soesen (Heerlen), soestj (Echt/Gebroek), soeszje (Weert), soeze (Afferden, ... ), soezen (Geistingen, ... ), sōēsen (Oost-Maarland), sōēze (Baexem, ... ), suus in de - (Bunde), sôêze (Schinveld), søͅyzən (Lommel), t soes mich in de oire (Ulestraten), t soes mich in mien aore (Bunde), t soesde in mien ore (Sittard), t soesjt in m`n oere (Weert), t soest in mie.n oeare (Obbicht), t soest in mien ore (Middelaar), t soest in mien oren (Hoensbroek), t soest in min oere (Nuth/Aalbeek), t soest mich in de oore (Limbricht), t soestj (Tungelroy), t soès mich de oëre (Venlo), t sōēs (Meerssen), t suis in mn oeren (Heugem), t šust (Achel), t zoestj in mien oere (Nederweert), t zoestj in mien oeëre (Nederweert), t zoestj mich in de oeëre (Mechelen), t zoeëst mich in de oere (Heerlen), t zōēs mich in de ôôre (Klimmen), zoese (Leuken), zōēze ien de ōēre (Wanssum), ⁄t soest in mien oere (Horst), ⁄t soest in mien oeren (Velden), ⁄t soest meej ien de oëre (Broekhuizen, ... ), ⁄t soëst in mien oere (Boekend), B.v. mien ore soesde mich.  soeze (Sittard), tokken: mien oere tōēke (Maastricht), tuiten: aore tōēte (Geleen), de oere toete mich (Belfeld), de oere tute mich (Oirsbeek), de oere tuute (Kerkrade), de oere tuute mich (Vrusschemig), de oere tūūte mich (Mheer), het tut mééch é jen oere (Kelmis), m oere tuute (Gronsveld), m`en ore toete (Vliermaal), m`n aure toete (Schimmert), m`n oere toete (Meeswijk), m`n oire toete (Ulestraten), m`n oiwore toete mich (Elsloo), m`n oore toete (Limbricht), m`n ore tute (Hees), m`n ure tuute (Zutendaal), meen ôôre toete (Urmond), mein oëre toete (Neeritter), mein oëre toëte (Venlo), men oare toete (Grevenbicht/Papenhoven), men oere toete (Bokrijk), men oere toete mech (Oost-Maarland), men oeëre toeëte (Hasselt), men oiren toeten (Mechelen-aan-de-Maas), men owərən tuwtən (Lommel), mi-jn ure tûte (Bree), mie oöre toete (Maasbracht), mien oare toete (Horn), mien oare toewte (Thorn), mien oe.re toewte (Weert), mien oere toe.te (Tegelen), mien oere toete (Baarlo, ... ), mien oere toewte (Tegelen), mien oere tōēte (Wanssum), mien oeëre toete (Nederweert), mien oire toete (Valkenburg), mien oo.re tōē.te (Boukoul), mien oore toete (Roermond), mien ore toete (Herten (bij Roermond), ... ), mien ore tōēte (Swalmen), mien oère toète (Venlo), mien ōēre tūte (Hoensbroek), mien ŏĕre toete (Leveroy), mien òòre tōēte (Stevensweert), mien ôê.re tōē.te (Panningen), mien ôôre toete (Baexem), mieng oere tūūte (Eygelshoven), mier oere toe(w)te (Tegelen), mieŋ ôêre tuute (Heerlerheide), min urən tūtən (Hamont), min ūərə tūtən (Hamont), min y(3)̄rə tytə (Opglabbeek), ming oere tuute (Nieuwenhagen), ming oere tüüte (Kerkrade), mn oaren toete (Valkenburg), mn oere toete (Mesch), mun oere toete (Sint-Pieter), mèn oeëren toetten (Eksel), mən ōrə tutə (Val-Meer), mən ōrə tūtə (Tongeren), mən ōərə tūwtə (Beverst), mən u:ərə tutə (Neeroeteren), mən uərə tuwtə (Neerpelt), mən uərən tūtən (Overpelt), mən ūrə tutə (Sint-Truiden), mən ūrə tūtə (Kanne, ... ), mən ūrə tytə (Halen), mən ūrə tøYtə (Genk), mənuwərətutə (Tessenderlo), oor tuten (Stein), t toetj (Tungelroy), t tōēt mich in m`n oeren (Maastricht), t tuut mich in de oere (Ubachsberg), t tüt in mn ōēre (Mechelen), t tüt mich in de oere (Heerlen), toe.te (Gors-Opleeuw, ... ), toeete (Weert), toete (Afferden, ... ), toete(n) (Sint-Truiden), toeten (Alken, ... ), toewete (Wellen), toewte (Blerick, ... ), totə (Gingelom), tōēte (Baexem, ... ), tōēte mien oere (Tungelroy), tōēten (Oost-Maarland), tōēwte (Sevenum), tuite (Wijk), tuiten (Kwaadmechelen), tutə (Koersel, ... ), tutən (Achel), tuute (Nieuwenhagen, ... ), tuwtə (Achel), tuwtən (Lommel), tuətə (Hasselt, ... ), tūte (Tongeren), tūtə (Bocholt, ... ), tūtən (Houthalen), tūūte (Kerkrade), ty(3)̄tə (Montzen), tytə (Meeuwen), tøytə (Bree), tüte (Kerkrade), ôêre tōēte (Neer), de oere zulle hem woel tuutte: hem doors tropen (?) buiten zijn aanwezigheid iets slecht van hem vertellen  tuutte (Heerlen), O.V.T.  mèn orren tōēde (Hechtel), Wanneer iem. over u spreekt: (toete) aan t rechter wie slechter, aan t linker wie flinker.  toete (Ell), zoemen: zumə (Montzen), zuilen: zøͅələ (Gingelom) Suizen van de oren (soezen, toeten, tuiten, fluiten, ruisen). [N 109 (2001)] || suizen van de oren [toewte, fluite] [N 10 (1961)] III-1-1
sukkelen aan de kwakkel zijn: anne kwakkel zien (Eksel), aan de plader zijn: an de plaar (Venray), aan de sukkel zijn: aan de sukkel (Kinrooi, ... ), aanne sigkel zeen (Bree), aon de sukkel (Wolder/Oud-Vroenhoven), hae is aan de sukkel (Maaseik), aan het pongelen blijven: aan t pongele blieeve (Weert), aan het sukkelen zijn: aan het sukkelen (Neeroeteren), aan t sukkele zin (Schimmert), aansukkelen: aan sukkele (Weert), aansukkele (Venlo), aansukkelle (Vlodrop), blijven sukkelen: blieve siggele (Zutendaal), braggelaar (zn.): braggəlaer (Grevenbicht/Papenhoven), braggelen: braggele (Geulle), een krankte hebben: n krenkde höbbe (Gulpen), get mankeren: gét mankeerə (Maastricht), iet mankeren: iet mánkièrrë (Tongeren), immer krank zijn: Wordt omschreven.  ømər krāŋk ziə (Montzen), in het sukkelstraatje beland zijn: int siggəlstréétjə bəlánt (Opglabbeek), in het sukkelstraatje zijn: in het sukkelstreutje zeen (Thorn), in het sukkelstraatje zitten: in `t sikgelstréétje zitte (As, ... ), krakelen: krakkele (Kesseleik), kròkele (Tienray, ... ), kramelen: kroamele (Weert), krankelen: krènkələ (Nieuwenhagen), krankelijk zijn: krenkelik (Blerick, ... ), krenkelik zien (Venlo), krenklich (Waubach), krènkelijk (Schimmert), krénkəlik zeen (Kapel-in-t-Zand), krênkelik (Schimmert), kruchelen: kröchele (Caberg), kröggələ (Maastricht), kruchen: krökke (Kaulille), kwakkelen: den kwakkelt (Oirlo), kwakele (Kerkhoven, ... ), kwakkele (Hechtel, ... ), kwakkelen (Achel, ... ), kwakkələ (Kapel-in-t-Zand), kweggele (Maastricht), kwekkëlë (Tongeren), kwêkkele (Bilzen), kwalsteren: B.v. Blê"ve kwalstere: blijven sukkelen met de gezondheid.  kwalstere (Beverlo), kwatsen: kwaatsje (Gulpen), kwaatsjə (Kapel-in-t-Zand), kwaatzje (Kerkrade), mankvleugelen: mà.nkvleu.gele (Borgloon), mattelen: mattele (Borgloon), mattëlë (Hoeselt), ongemoed zijn: ôngemoodj zeen (Ell), onhaachtig ziek zijn: onhaachtig zi(e)k (Genk), op de sukkel zijn: op de siggel zen (Genk), op de siggel zin/zien (Bilzen), op de sukkel (Achel), op de sukkel zijn (Lommel), op de sukkel zèn (Sint-Truiden), oppe suggel zien (Eksel), oppe sukk’l zeeën (Bocholt), oppesukk’l (Bocholt), pladeren: plaaiere (Mheer), plare (Blerick, ... ), sukkelaar (zn.): een ziekelijke suggeleer (Jeuk), sukkelaar (Neer), sukkeleer (Lanklaar), sukkelen: blijven siggelen (Zutendaal), hi-e/se suggelt (Vliermaal, ... ), sekkelen (Eigenbilzen), siegelen (Gruitrode), sieggele (Hasselt), sigele (Kuringen), siggele (Bilzen, ... ), siggelen (Genk, ... ), sigkele (Bree), sigələ (Meeuwen), sikele (Reppel, ... ), sikgele (As), sikkele (Vlijtingen), sikkele(n) (Eigenbilzen), sikkelen (Bree), sŏĕkələ (Loksbergen), sugele (Kinrooi), suggele (Borgloon, ... ), suggelen (Alken, ... ), suggelt (Eksel), suggĕle (Hoeselt, ... ), sugkele (Maaseik, ... ), sukele (Loksbergen), sukgele (Boorsem), sukgele(n) (Maaseik), sukkel (Valkenburg), sukkele (Amby, ... ), sukkelen (Alken, ... ), sukkelle (Vorsen), sukkelt (Stein), sukkelə (Doenrade, ... ), sukkulu (Brunssum), sukkëlë (Tongeren), sukkölö (Stevensweert), sukkələ (Amstenrade, ... ), sukkələn (Urmond), sŭŭGələ (Heerlen), sø.kələ (Eys, ... ), sügkele (Klimmen), sükkele (Wijlre), B.v. Blê"ve sùkkele: blijven sukkelen met de gezondheid.  sùkkele (Beverlo) Kwaal: langdurige of telkens terugkerende ziekte (kwaal, klets, muik). [N 107 (2001)], [N 84 (1981)] || sukkelen || Sukkelen: aanhoudend ziek of niet gezond zijn, ziekelijk zijn (kwijpelen, plaaieren, op de sukkelbaan zijn, in het sukkelstraatje zijn). [N 84 (1981)] || Sukkelen: aanhoudend ziek of niet gezond zijn, ziekelijk zijn (sukkelen, krenkelen, kwakkelen, op de sukkelbaan zijn). [N 107 (2001)], [N 84 (1981)] || Ziekelijk - Kent men het woord ongans in de betekenis ziekelijk, sukkelend? Zo ja, uitspraak. [DC 32 (1960)] || Ziekelijk: telkens ziek (ziekelijk, krenkelig, sukkelig, ongans). [N 107 (2001)] || Ziekelijk: telkens ziek (ziekelijk, ongans, lelijk, zuchtig). [N 84 (1981)] || Zwak: niet sterk, met weinig weerstand (fijn, krank, week, zwak). [N 84 (1981)] III-1-2
superieuren de hoge heren: dǝ hōx hē̜rǝ (Kelmis) De algemene benaming voor de hogere en hoogste chefs, bijvoorbeeld ingenieurs, directeuren en andere. [monogr.] II-4
suçon, suçonnaad abnäher: abnē̜ǝr (Bleijerheide), afnaaisters: āfnē̜štǝrs (Lutterade), inkeping: inkeping (Opglabbeek), insnit: ensnet (Eisden, ... ), enšnet (Tegelen, ... ), naad: nǭt (Montzen), neep: nēp (Bilzen, ... ), pince: pɛ.s (Zolder), pince-tje: pɛ̃skǝ (Bilzen), puntnaad: pønjtjnǭt (Geleen), suçon: sygioŋ (s-Gravenvoeren), sysǫn (Voerendaal), syzǫn (Reuver), syzǭn (Meijel), sȳzon (Doenrade), søson (Bilzen, ... ), søzōn (Horst), sǝqon (Born), sǝson (Bilzen, ... ), sǝsoŋ (Herten, ... ), sǝsuŋ (Bilzen), sǝsõ̜ (As), sǝsǫn (Schulen), sǝzõ (Lanaken), sǝzõ̜ (Hopmaal), suçonnaad: sǝzøŋnǭt (Altweert, ... ), suçonsje: sǝsønskǝ (Echt) Insnijding of inneming om lijn in een stuk te krijgen. Puntnaad in het algemeen. [N 59, 94a; monogr.] II-7
syfilis druiper: (druper) (Oirlo), den druper (Maastricht), den drèpper (Bilzen), dreiper (Genk), dreuper (Wellen), druiper (Alken, ... ), druipər (Epen, ... ), druip’r (Bocholt), druper (Maastricht), drupper (Eksel), druuper (Posterholt, ... ), druupər (Montfort), drūiper (Schimmert), drūper (Ten-Esschen/Weustenrade), drūūper (Sevenum, ... ), drūūpər (Nieuwenhagen, ... ), drèùpər (Leopoldsburg), drówper (As), drùppër (Tongeren), drûûpər (Schimmert), drüpper (Eksel, ... ), drəpər (Loksbergen), druiper  druuper (Tungelroy), druiperd: druipert (Maasniel), geslachtskrankte: geslachskraengde (Kanne), geslachtsziekte: geslachtsziekte (Eksel), geslachtziekte: gesjlachziekte (Vlodrop), geslachtziekte (Meijel), luizenkrankheid: loeze krankheit (Schimmert), loezekrankheit (Thorn), luizenziekte: loëzeziekte (Kesseleik), platjes: platjəs (Maastricht), rot zijn: dieën is rot (Hechtel), déé`s ròt (As), rotte, een -: eine rotte (Kinrooi), schimmel: skɛmmel (Jeuk), sief: `t sif (Tongeren), sief (Maaseik), sieëf (Bocholt), syf∂ (Nieuwenhagen), ’ t sief (Lommel), ’t sief (Eksel), syfilis: siefielis (Oirsbeek), siefieləs (Simpelveld), siefilis (Vorsen), siefəlis (Kapel-in-t-Zand), sief’l’s (Kaulille), siĕfiĕlis (Susteren), siffelis (Bilzen, ... ), sifilis (Meeuwen, ... ), sifilles (Geulle), syfilis (Achel, ... ), syfillis (Merkelbeek), syf∂ilis (Nieuwenhagen), thans  syfilis (Maaseik), vies krankte: Voor alle geslachtsziekten.  n veis kränkde (!) (Caberg), vuil ziekte: vuul zeekde (Zutendaal), zich wat oplopen: zich get oploüpe (Gronsveld) Syfilis: besmettelijke geslachtsziekte die gewoonlijk begint met een zweer op de geslachtsorganen; uiteindelijk kan elk orgaan aangetast worden (druiper, luizenziekte). [N 84 (1981)] || Syfilis: besmettelijke geslachtsziekte die gewoonlijk begint met een zweer op de geslachtsorganen; uiteindelijk kan elk orgaan aangetast worden (druiper, luizenziekte, syfilis). [N 107 (2001)] III-1-2
t-stuk t: tē (Houthalen), t-stuk: tē-štøk (Bleijerheide, ... ), tēšstø̜k (Stokkem) T-vormige fitting die wordt gebruikt om in een leiding een aftakking te maken. Zie ook afb. 262. [N 64, 117d] II-11
t-vormige hoeve boerderij: [boerderij] (Vliermaal), doenerij: dōnǝrēi̯ (Maaseik), doening: [doening] (Maaseik), dwarsboerderij: du̯arsbūrdǝrii̯ (Tungelroy), dwarshuis: dju̯ɛ̄rshø̜̄i̯s (Boekt Heikant  [(zelden)]  ), du̯arshys (Gennep, ... ), du̯ɛ̄rshūs (Achel, ... ), geleg: [geleg] (Beringen), hoekhuis: hukhūs (Hamont), hōkhūs (Tungelroy), krukhuis: krōkhø̜s (Meldert), kweerhuis: ku̯ērhūs (Grathem), stamhuis: stamhø̜̄s (Beringen), warshuis: wēršhūs (Ulestraten), wēshǝs (Eisden), wē̜ ̞rshø̜̄i̯s (Bree), wɛrshus (Meterik), wɛrshys (Leunen), wɛrshøš (Meijel), wɛ̄rshūs (Eisden, ... ), werkhuis: werkhus (Sittard), winning: [winning] (Beringen, ... ) Stal en schuren liggen achter elkaar; het woongedeelte staat hier dwars op en steekt aan beide zijden uit. Enkele opgaven komen overeen met de algemene benaming voor de boerderij; ter plekke is dan de T-vormige bouw de algemeen gebruikelijke. Voor de fonetische documentatie van deze gevallen, die aan het begin van het lemma bijeen staan, wordt verwezen naar het lemma "boederij, algemeen" (1.1.1). Zie kaart 4, het Ten Geleide van deze aflevering en afbeelding 4. [N 4A, 2b; monogr.] I-6
taai leren thijs: is mich dat leerentis, dat vleesch  leêrentis (Weert), taai: tɛ̄j (Milsbeek), vree: vriǝ (Bleijerheide) al wat taai is || Taai, gezegd van leer. [N 60, 11] II-10, III-2-3
taai stuk vlees knasterd: knastərt (Lanklaar), lap leer: laplaer (Venlo), laplèr (Gronsveld), leren lap: ein lère lap (Bocholt, ... ), lère lap (As), leren pal: lêrëpal (Tongeren), leren thijs: eine lèren Ti-js (Bocholt, ... ), laerenties (Echt/Gebroek), lèren Ti-js (As), ’t is leêren tis (Eksel), das laeren taajs: veelal gezegd v. andere taaie gerechten b.v. vlees  laeren taajs (Bilzen), De biefsjtök is laerenties  lae:renties (Roermond), gehoord: ook nog andere plaatsen (?)  ’t is leêren tis (Weert), taai: tāi̯ vliəs (Beverlo), tej (As, ... ), te͂ͅ vlis (Houthalen), teͅi̯ vleͅi̯s (Kinrooi), tɛ vlīəs (Beringen), tɛi̯ (Lozen), tɛi̯ vleͅi̯s (Lanklaar), tɛi̯ vliəs (Neerpelt, ... ), tɛi̯ə vlɛi̯s (Bree), tɛj (Meeswijk), tɛ̄vlīəs (Paal), det is mè tejje keddel  tej (As, ... ), teeg: tēx vlei̯s (Tongeren), tēx vlīəs (Sint-Truiden), tii̯əx vleͅi̯s (Veulen), tiəx vleͅi̯s (Kortessem), tīeͅx ˃vleͅi̯s (Heers), tīəx vlīs (Hasselt), verknozen: niet met de tanden kunnen verwerken  verknou’ze (Tegelen), wreed: vrieë vleesj (Heerlen), vrīə vleͅi̯š (Vaals), E vrieë sjtuk vleesj De boeëne weëde vrieë  vrieë sjtuk vleesj (Bleijerheide, ... ) braadvlees (taai - ) || droge taaie plak koek, kaas of vlees || een stuk taai vlees of gebak || een taai stuk vlees of gebak || iets, inz. vlees dat taai is || ongaar || slecht gebakken vlaai, taai vleesch || sterk samenhangend, taai || taai || taai stuk vlees || taai vlees [ZND B2 (1940sq)] || taai, pezig vlees || taaie pannenkoek, zonder gist gebakken [N 16 (1962)] III-2-3