e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
stuifzwam bovees: bŏĕvīēs (Diepenbeek), bovist: stuifzwam  bōē.vee.s(t) (Hasselt), koe-veest: WLD  kooë-vīēst (Mheer), kroddelenkaas: WLD  kròòdelekees (Posterholt), poefveest: povist (Montzen), van poeffe: openbarsten en Hgd. Fiest = Staubpilz.. Ook kleuter: klein persoontje  poeëvies (Heerlen), poffer: poefer (Jeuk), poeffer (Oirsbeek), poffer (Schimmert, ... ), puffers (Eigenbilzen), Bree Wb.  pòffer (Bree), broehne sjtaof in bölkes kort biej de grôntj  poeffers (Herten (bij Roermond)), idiosyncr.  poefer (Blerick), pòffer (Thorn), WBD  pòffer (Sevenum), WBD/WLD  póffer (As), WLD  poefer (Montfort, ... ), pōēfèr (Guttecoven), pòffer (Sevenum), ± Veldeke  poffer (Weert), pofferd: poeverte (Wijlre), stuifbal: eigen spellinsysteem  stuufbal (Meijel), WLD  stuufbal (Beesel), stuifbol: stuufbol (Oirlo), stuifzwam: sjtuufzjwam (Geulle), eigen spelling  sjtuifsjwam (Vlodrop), idiosyncr.  stuifzwam (Blerick), WBD/WLD  stuufzwam (Urmond), WLD  sjtuufzwam (Swalmen), sjtūūfsjwam (Reuver), stuufzwam (Thorn), ± Veldeke vert uit Nederl.  stuifzwam (Tienray), veest: veroud.  viéste (Gronsveld), wolvenveest: woûveviës (Gronsveld), zwam: eigen spelling men maakt geen onderscheid  zwam (Montfort) bovist, boveest || bovist, reuzenbovist || stuifzwam, zeker soort paddestoel || Stuifzwam: het vruchtlichaam is ei- tot peervormig en scheurt bij rijpheid van de sporen aan de top open; de jonge exemplaren zijn eetbaar (stuifbal, aardbuil, wolfsvrees, domper, foens, poefer, bovist). [N 92 (1982)] || stuifzwammen || wolfveest [ZND m] III-4-3
stuik stuik: stuk (Ospel), (mv.)  stukǝn (Griendtsveen, ... ) Kleine turfhoop van vier keer twee turven en één turf erboven op. [II, 84a] II-4
stuikblok blok ijzer: blǫk˱ ęjzǝr (Bilzen), pilonblok: pelōn˱blǫk (Bevingen), stootblok: štū.t˱blok (Herten), stuikblok: stuk˱blǫk (Heijen, ... ), stǫwǝk˱blǫk (Tessenderlo), štuk˱blǫk (Helden, ... ), stuikijzer: stāk˱ęjzǝr (Bevingen), stuikplaat: stukplāt (Neeritter), štukplāt (Rothem), stuitblok: štøjt˱blǫk (Reuver) Een zwaar stuk gietijzer of een oud aambeeld dat in de grond verzonken is en waar men zware werkstukken op laat vallen om ze te stuiken. Zie ook het lemma "stuikblok van het aambeeld". [N 33, 285] II-11
stuikblok van het aambeeld stuikblok: št ̇uk˱blǫk (Herten, ... ), štuk˱blǫk (Klimmen  [(uitsteeksel aan de voorzijde van het aambeeld)]  , ... ), stuikplaat: stukplǭt (Oostrum), štūxplāt (Spekholzerheide), stuitblok: štø̜jt˱blǫk (Helden  [(idem)]  , ... ), štū.t˱blǫk (Herten) Een zwaar, gietijzeren blok aan de voet van het aambeeld waar men werkstukken op kan stuiken. Zie ook afb. 15 en het lemma "stuiken". [N 33, 55; N 66, 13d] II-11
stuiken afstuiken: ǭfstø̜̄ʔǝn (Kwaadmechelen), boedelen: (= in een kuiltje met knikkers werpen).  boedele (Buchten), [sic]; verwant met Du. buddeln, I. spelen (in het zand II. 1. graven, wroeten, - 2. <reg.> rooien ?  boedele (Buchten), boeltjegooien: buulke goe:je (Bocholt), bolkeren: bolkeren (Griendtsveen), bòlkere (Meijel), dikke knikkers met een kromme wijsvinger in het putje mikken.  bolkere (Meijel), butsjeschieten: bówtske sjete (As), butsschieten: boe:tssjeete (Bocholt), eventjes stuiken: ę ̞fkǝs stukǝ (Venray), fletsen: Hijj waoren rs die späölde fletse in e kuilke oppe straot.  fletse (Maastricht), gelijkhouwen: gǝlē̜.khō.ǝ (Diepenbeek), gǝlęi̯khō.ǝ (Bilzen), gelijkstampen: gelē̜.ksta.mpǝ (Hasselt), gelijkstoten: gelęi̯kstoǝtǝn (Lommel), gelijkstuiken: gelē̜.kstǭ.kǝ (Heusden), gelęi̯kstuǝkǝ (Kerkhoven), gelī.kstū.ǝkǝ (Opglabbeek), gelijktrekken: gelē̜.ktrękǝ (Beverst), gooien: goeiën (Genk), huiven: hy(3)̄və (Hulsberg), uuve (Guttecoven), y(3)̄və (Stein), huiven bruien: hy(3)̄və bryiə (Eys), huiven schieten: huuve sjeete (Oirsbeek), uuve sjeete (Rekem), in de put doen: (kuiltje).  in de poet doon (Venlo), met een kuiltje in de grond  in de poet doon (Blerick), Venray Wb.: poet, 1. knikkerkuiltje.  in de poet doon (Venlo), in een kotje scharren: en ə kytjə sjarə (Meijel), in een kotje stuiken: stoeke in ei kuutjske (Dieteren), in een kuil kulsen: kölsen in ei kuul (Reuver), in een kuil schieten: in n koel sjeeten (Nuth/Aalbeek), in een kuil stuiken: knikkers stoeke in en koel (Horst), knikkers stŏĕkke in en kŭŭl (Wellerlooi), in een kuiltje bikkelen: Sub bikkele.  bikkele ien `n kuleke (Venray), in een kuiltje malen: male in een kuulke (Nederweert), in een kuiltje schieten: kölse in een kuulke sjeete (Beegden), in een kuiltje stoten: huive stoeten in ’e kuilke (Borgharen), in een kuiltje stuiken: bikkels stoeke ien en kuleke (Leunen), huive schtókke in ⁄n kuilke (Heer), huuve sjtoekke in ee kulke (Eys), huve schtoeke in e kuulke (Epen), huve stŏĕke in ei kuulke (Schimmert), knikkels stoeke ien èn kuleke (Merselo), knikkers stoekke ìn ei kuulke (Grubbenvorst), knikkers stŏĕkke in è ku-le-ke (Blitterswijck), kolse stoeke in ei kuulke (Heel), kulse in ei kuulke stoèke (Echt/Gebroek), kêre sjtoekke(n) in ee kŭŭlke (Schinveld), kölse in een kuulke sjtoeke (Beegden), kölse sjtoeken in ei kuulke (Herten (bij Roermond)), maisje sjtùke in ein kuulke (Sittard), mèsje stoekke in ei kūlke (Munstergeleen), in een putje marrebollen: marrebollen in een putteke (Leopoldsburg), in een putje schieten: de höjve in e pötsje sjete (Kanne), in een putje stuiken: mit huve sjtoeke in ei pötje (Klimmen), in het kuiltje: in ’t kuilke (Borgharen), in het kuiltje kulsen: køͅlsə en ət ky(3)̄lkə (Herten (bij Roermond)), in het kuiltje stuiken: knikkers stoeke iene kŭŭlke (Swolgen), knikkers stoeke in ⁄t küleke (Oirlo), kölsche in ⁄t kulke stoekken (Sint-Odiliënberg), uve in ⁄t kuulke sjtokke (Geleen), in het putje doen: in het pötje doon (Nederweert), in ⁄t poetje (kuiltje) doon (Blerick), Sub pötje.  int pötje doon (Weert), in het putje schieten: in het poetje scheete (Venlo), kölse in ⁄t pötje schene (Horn), in het putje stuiken: huuve sjtokke in ⁄t pötsje (Berg-en-Terblijt), kletsen: kletsə (Hasselt, ... ), klitsen: (huuf) klitsje (Sittard), klitsje (Geleen), mit uve in ein klitschkoel klitsche (Lutterade), (= knikkers in een kuiltje werpen).  klitsche (Lutterade), kloppen: klǫpǝ (Montenaken), knikkeren: knikkere (Kelpen, ... ), knikkerten: knikkerte (Ell), kotjegooien: kuutje gooie (Alken), kotjekletsen: kēͅtsjə kleͅtsə (Hasselt), kytsjə klitsə (Borgloon), kø͂ͅtsjə kleͅtsə (Hasselt), kotjeliemeren: kuutje liemere (Montfort), kotjepikken: kutje pikke (Maasbree), kotjeschieten: kuuteke schieten (Eksel), kø.təkə schi.tə (Eksel), Op de grond werd een gaatje gemaakt van ca 20 cm doormeter en ca 10 cm diep. Daarrond werd een cirkel opgetrokken van ca 3 m diameter. De spelers legden een knikker op de rand van de cirkel en een andere hielden ze in de hand. Ze schoten met de knikker in de hand de andere knikker in de richting van het gaatje. Om beurten werd dit herhaald tot de winnaar zijn knikker in het gaatje belandde.  kutteke schietten (Eksel), kotjespelen: kytsjə spēlə (Zepperen), kotjestoten: kytsjəstōtə (Zepperen), kuilen: kuilen (Eigenbilzen), kuilenpinken: koelepinke (Nederweert), kuilgoezen: koelgoesje (Puth), kuilschieten: kulsjisə (Bleijerheide), #NAME?  koel sjisse (Bleijerheide), koelsjissen (Kaalheide/Onderspekholz), NB koel: 1. gat, kuil.  koelsjisse (Kerkrade), kuiltjegooien: kaajlke gojje (Bilzen), kielke goeje (As), kīlkə gūən (Opglabbeek), kuulke goaje (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), kuulke goeeje (Meerlo), kuulke goeje (Tungelroy), #NAME?  kuultje gooien (Obbicht), I. (P.M. en J.B.W. in V.L., 09-07-39), II-; "kêlkë góië"en "sïkkë", dat wuònt gëspéld mèt ënë kógël van ën sênt. Dêe wôo vërluòr mèt kêlkë góië én kêlkë sjie:të wôs ´n dë "zoe:rë".  kêlkë góië (Tongeren), Z.o. góië en sjie:të.  kêlkë-góië (Tongeren), kuiltjehuiven: een kuilke huiven (Amby), kuiltjekasselen: kŭŭlekekassele (Meerlo), kuiltjekletsen: ky(3)̄lkə kletsə (Sint-Truiden), kuiltjeknikkeren: Sub kuul: Zulle we kuuleke knikkere?  kuuleke knikkere (Gennep), kuiltjekulsen: ky(3)̄lkə køͅlsə (Herten (bij Roermond)), kuiltjepikken: huulke pikke (Maasbree), kuiltjereuzelen: kùlke roezëlë (Hoeselt), kùlkë roezëlë (Hoeselt), Bij slangsjietë moes zjë probjièrrë oer huif èn hët kùlkë të sjietë: Bij het slangschieten moest je trachten je knikker in het kuiltje te schieten.  kùlkë roezëlë (Hoeselt), kuiltjescharren: kulke sjarre (Ten-Esschen/Weustenrade), kuulke sjarre (Sittard), kuulke sjirren (Roermond), kuulkusjarre (Sittard), ky(3)̄lke sjeͅrə (Haelen), køͅjlkə sjārə (Maastricht), kuulkesjarre, /  kuulkesjarre (Sittard), vgl. pag. 203: Spel met knikkers of hazelnoten.  kuulke sjarre (Sittard), Zie: kénjersjpeelkes.  kuulkesjarre (Sittard), kuiltjeschieten: kaajlke sjiete (Bilzen, ... ), kaajlke spiële (Bilzen), keͅilkə sjītə (Beverst), kijlke schieten (Peer), kuelke schiete (Stal), kuilke schieten (Griendtsveen), kuulk`sjeete (Bocholt), kuulke sjeete (Baarlo, ... ), kuutje sjerre (Kessel), ky(3)̄lkə sxītə (Sint-Truiden), kylkə sxītə (Diepenbeek), kø͂ͅlkə sxītə (Sint-Truiden), külke scheete (Gulpen), #NAME?  ky(3)̄lkə sjētə (Heerlen), (= 1 keer in t kuiltje schieten, 2 keer de h¨uf raken en dan weer 1 keer in t kuiltje).  kuulke schjeete (Dieteren), een holletje in het middelpunt van een cirkel  kylkə sxētə (Kaulille), kuulke sjeite=knikkeren  kuulke sjeite (Sittard), Sub II. huif: kuilke sjete of stoete (z. kuil).  kuilke sjete (Maastricht), Sub keilke: kuiltje.  keilke sjiette (Genk), Sub keingerspeile.  kùilke schiete (Sint-Truiden), Sub kuil.  kèlke schej.te (Hasselt), kölke schīē.ëte (Zonhoven), Sub kuilke.  kuilke schîe.te (Zolder), Sub kôul.  kölke sjîete (Kortessem), Sub sjiete: I. (J.B.W. in V.L., 09-07-39 P.M. (kelke chiete met n kè).  kêlkë-sjīētë (Tongeren), Sub sjîete.  kölke sjîete (Kortessem), Zie: kénjersjpeelkes.  kuulkesjeite (Sittard), kuiltjesmijten: køylkə smejtə (Maaseik), Sub KNIKKEREN.  kuulke sjmiete (Posterholt), kuiltjestollen: kuulke sjtólle (Sittard), kuiltjestoten: kaajlke staute (Bilzen), kuulke sjtoete (Waubach), kùlkë stóte (Hoeselt), Een speler werpt een aantal knikkers in een kuiltje; komt een onpaar aantal knikkers terug eruit, dan is hij gewonnen en mag al de knikkers voor zich nemen.  kylkə stuətə (Meeswijk), Sub II. huif: kuilke sjete of stoete (z. kuil).  kuilke stoete (Maastricht), Sub kuil.  kuulke stoiten (Uikhoven), Wèè ònpaar uve èn t kuulke stuët, hèèt ze verlore.  kuulke stoeatte (Boorsem), kuiltjestuiken: kuulke sjtoeke (Brunssum), kuulke stoeken (Stein), ky(3)̄lkə sjtoͅkə (Susteren), ky(3)̄lkə sjtuGkə (Klimmen), #NAME?  kuulke sjtoke (Susteren), ky(3)̄lkə sjtoͅkə (Ulestraten), ky(3)̄lkə sjtøͅkə (Sittard), met de hiel wordt een gat gemaakt in de grond en dit met knikkers of centen gevuld. Wat eruit rolt is voor de winnaar.  kuulke stoeke (Sittard), Sub koel.  kuulke sjtoeke (Brunssum), Sub sjtoeke.  kuulke sjtoeke (Brunssum), Sub stòk, (1. Schok; 2. Snelle por).  kuulke stòkke (Echt/Gebroek), kuiltjestuiven: kuulke sjtuuve (Asenray/Maalbroek), [sic]  kuulke sjtuve (Maasniel), kuiltjetikken: #NAME?  kuilke tikke (Wolder/Oud-Vroenhoven), kuiltjewerpen: #NAME?  ky(3)̄lkə weͅrpə (Heerlen), kuilwerpen: #NAME?  koelwerfen (Kaalheide/Onderspekholz), kulsen: køͅlsjə (Melick, ... ), køͅlsə (Blerick, ... ), kulsen scharren: kuilse schere (Montfort, ... ), (= uit het ootje werpen).  kölse sjēre (Montfort), liemeren: liemeres (Montfort), loetsen: WNT: lutsen (I), B. Doen wiebelen, wiggelen, schudden. Met name in: den elleboog lutsen, voor: dobbelen.  loetse (Oirlo), maaien smijten: môëje snijëte (Vorsen), mikken: Om echt de knikker weg te schieten.  mikke (Jeuk), moeten: Vgl. WNT sub moeten (III)?, Een thans verouderde scheepsterm: zachtjes voortduwen ... of zachtjes naar de eene of de andere zijde leggen.  mūtə (Swalmen), moetsen: moetsje (Swalmen), om een kuil schieten: om ein koul scheite (Bingelrade), op de pot schieten: oͅb də poͅt sxitə (Sint-Truiden), op een pot schieten: op ene pot schieten (Bevingen), op stuiken zetten: op stukǝ zetǝ (Meterik), opstuiken: opstukǝ (Meterik), opstukǝn (Griendtsveen), opštukǝ (Wijnandsrade), pompen: pompə (Nieuwenhagen), potjeschieten: potje skiete (Jeuk), Sub pot, (4).  potje schieten (Niel-bij-St.-Truiden), potschieten: potsjeete (Bocholt), potsjētə (Bree), potsxītə (Kuringen), Met duim.  potschieten (Lommel), potwerpen: potwerpen (Lommel), putjeboedelen: pŏĕtje bŏĕdele (Beesel), pø͂ͅtjə boedele (Reuver), putjegooien: poetje goeje (Venlo), poetje goejen (Venlo), poetje gooien (Blerick), pø͂ͅtsjə gojə (Alken), Vgl. pag. 191 sub góië: pùtsjë góië, z.o. pùtsjë.  pùtsjëgóië (Tongeren), putjekletsen: pø͂ͅtsjə kletsə (Alken), putjescharrelen: (= de knikker van twee of meer jongens naar een kuiltje werpen; die in het kuiltje blijven, zijn voor degene die geworpen heeft, de overige worden ander).  pötsje sjarrele (Meerssen), putjescharren: poͅtjə sjarə (Klimmen), pøͅtjə sjarə (Holtum), pøͅtjə sjeͅrə (Roermond), pøͅtsjə sjarə (Eckelrade, ... ), pøͅtsjə sjētə (Houthem, ... ), Alleen inf. Z. ook sjerre*.  pötjesje:rre (Roermond), putjeschieten: poetje scheete (Venlo), potje schieten (Griendtsveen), putje sjeete (Baarlo), pötje scheete (Lottum), pötje schīēte (Swolgen), pötsje sjiet`n (sjüt`n) (Diepenbeek), (= kuiltje knikkers).  pötsje sjeete (Berg-en-Terblijt), Op de grond wordt een boon getekend van ca 50 cm lang, met een deellijn in het midden waarop de medespelers de overeengekomen inzet leggen. Vanaf een lijn enkele meters verderop gooit iedere speler beurtelings met een knikker in de richting van de boon. Die het kortst bij de boon gooit mag beginnen. Vanaf deze plaats wordt al schietend met de knikker, gemikt op de knikkers in de boon om deze buiten te schieten, lukt dit dan mag de speler zijn beurt voortzetten en de knikkers voor zich nemen die hij buiten geschoten heeft. Blijft de knikker waarmee hij schiet in de boon liggen dan blijft die daar en hij mag bij de volgende beurt met een andere knikker vanaf de lijn opgooien en het spel voortzetten. Als alle knikkers uit de boon verdwenen zijn is het spel gedaan. Als de speler geen knikker raakt of buiten de boon schiet dan is de volgende speler aan de beurt.  pötteke schietten (Eksel), putjestuiken: poͅtjə sjtuGkə (Klimmen), putjetikken: om beurten met een stuiter de knikkers uit een in het zand getekende ronde pot gooien. Ook oettikke  pøͅtje tikke (Tegelen), Sub KNIKKEREN.  pötsje tikke (Posterholt), putjewerpen: pötsche werpe (Mheer), pötsche werpen (Mheer), putjewiertsen: putjewiertse (Meijel), knikkeren met behulp van een kuutje of kuulke.  putje wiertse (Meijel), putschieten: poͅt schītə (Mal), poͅtsxītə (Diepenbeek), pèt sjiete (Bilzen), scharren: scharen (Maastricht, ... ), sjaaren (Maastricht), sjare (Maastricht), sjārə (Maastricht), (= met de hand de knikkers in een kuiltje drijven).  schorre (Eijsden), De kölse in t kuulke sjerre; z. pötjesjerre.  sje:rre (Roermond), door meisjes gespeeld  sjarə (Wijk), meisjes  sjare (Sint-Pieter), voor meisjes  sjaren (Maastricht), voor meisjes ! De huuve moeten met gebogen wijsvinger in een kuiltje gesjard worden.  sjarren (Geulle), schieten: schiete (Genk), schieten (Meeuwen), sjeete (Buggenum), skieten (Jeuk), schokken: žokǝ (Munsterbilzen), smetten: smę ̞tǝ (Milsbeek), stoten: stoate (Hoepertingen), stowte (Wellen), štū.tǝ (Herten), Nao de sjaol gaon wer mit de kölse stwaote.  stwaote (Echt/Gebroek), stuiken: knikkers stŏĕke (Arcen), kölse sjtoeke (Kessel), mit de frenkef sjtoekke (Kerkrade), mit maisje sjtoekke (Einighausen), schtoeke (Houthem, ... ), schtoekke (Bingelrade, ... ), schtokke (Eijsden), sjtoeke (Beesel, ... ), sjtoekke (Bocholtz, ... ), sjtoekke(n) (Schinveld), sjtoĕke (Valkenburg), sjtokke (Doenrade, ... ), sjtŏĕke (Mechelen), sjtukə (Amstenrade, ... ), sjtôkke (Gronsveld), stoeke (Baarlo, ... ), stoeke(n) (Blerick), stoeken (Born, ... ), stoekke (Afferden, ... ), stokə (Rijckholt), stŏĕĕkke (Gennep), stŏĕke (Arcen, ... ), stu.kǝ(n) (Neerpelt, ... ), stuiken (Venlo), stukǝ (Heijen, ... ), stukǝ(n) (As, ... ), stø͂ͅkə (Kerkrade), stākǝ (Bevingen), stō.kǝ(n) (Houthalen, ... ), stǫu̯kǝ(n) (Genk, ... ), štukǝ (Helden, ... ), #NAME?  kaere sjtoeke (Schinveld), met huve stoekke (Ubachsberg), schtoeke (Heerlen), sjtoeke (Hoensbroek, ... ), sjtoekke mit krel (Brunssum), stoeke (Mechelen, ... ), stoekke (Bleijerheide), stŏĕkke (Rimburg), (= hard knikkeren).  sjtokke (Buchten), (= knikkeren in een kuil).  sjtŏeke (Mechelen), (= knikkers in t kuiltje werpen).  schtoeke (Epen), (= stuiten).  stoeke (Stevensweert), (in een kuiltje).  stŏĕkke (Gulpen), (paar of onpaar in t kuiltje werpen).  stoekke (Montfort), 2 spelers geven elk een gelijk aantal knikkers (1-3),, die vanop 2 passen afstand in een kuiltje gegooid moeten worden. Gespeeld met 2 kikkers (den eime), moet men 1 in en 1 uit het kuiltje sjtoeken om te winnen. Bij grotere antallen moet het oet-aantal paar zijn. Omp (oneven) betekent verlies.  sjtoeke (Tegelen), bij het stoeken werden 2, 4, 8, 16, 32 of 64 bikkels in beide handen genomen en in de lots (kuiltje) gestoekt. Lag er een even aantal in, dan had de speler gewonnen, bij een oneven aantal kreeg zijn maat, de zetter, alles.  stoeke (Leunen), De o van sjlok en andere dergelijke woorden wordt aldus ongeveer gevormd:  sjtokke (Schinnen), Een jongen krijgt van een anderen een aantal knikkers, hij zelf voegt er evenveel bij. met een schok werpt hij deze in een kuiltje. Kom [sic] er een even aantal knikkers buiten het kuiltje terecht, dan heeft hij verloren, en moet alle knikkers aan den anderen jongen afgeven. Is het aantal oneven (ómp) dan zijn ze allen voor hem.  kuulkesjtókke (Sittard), Een met de tegenspeler overeengekomen aantal knikkers in n kuiltje werpen. Komt er een even aantal buiten t kuiltje, dan heeft de inwerper alles gewonnen; met een oneven aantal is de tegenspeler winnaar.  sjtoekke (Tegelen), iedere partij geeft 4 knikkers, die allemaal op eem bepaalde manier in het kuiltje (de lots) gegooid worden. Is het aantal even, dan zijn ze voor de stoeker, is het oneven dan krijgt de tegenpartij ze.  stoeken (Broekhuizen), Ik bin én de beurt um de knikkers ien t kuuleke te stoeke (stuiken).  stoeke (Gennep), in een kuiltje  stoeke (Noorbeek), in kuiltje werpen  stoe-ke (Blitterswijck), knikekrspel waarbij de knikkers in een gat tegen de muur gegooid of geschoten moesten worden  sjtøͅkə (Beek), Men maakte een klein, ondiep kuiltje (poetje) in de grond en klopte de binnenwand hard en glad. Een der spelers hield nu b.v. 6 knikkers in zijn geopende hand en daagde de anderen uit, zeggende: "Wae lank mich de zes?"(lange = geven). Een der medespelers gaf daarop de uitdager 6 knikkers; deze ging op de knieën bij t poetje zitten, en wierp (sjtoekde) het dozijn knikkers met n voorwaartse, korte en stotende beweging in t kuiltje. De kunst was nu, dit zo te doen, dat door de schok een even aantal knikkers buiten het kuiltje rolde. Lukte dit, dan mocht hij de knikkers van zijn medespeler behouden; kwam er evenwel een oneven aantal buiten t poetje terecht, dan was t dozijntje voor de tegenspeler.  sjtoekke (Tegelen), met knikkers in het kuiltje werpen  stoeke (Merselo), met kracht de knikkers in een kuiltje laten vallen  stoeke (Gennep), Opm. de knikker(s) van zijn kameraad met een boogbeweging der hand van boven raken.  stŏĕke (Buggenum), Opm. Duitse st.  stoekke (Montfort), ps. invuller geeft geen antwoord op de zin.  stoeke (Stevensweert), ps. invuller heeft de zin niet beantwoord.  stŏĕke (Beesel), ps. invuller heeft geen antwoord op de zin gegeven.  sjtoĕkke (Posterholt), rechtopstaand met de knikkers achterna of in een kuiltje schieten  stukke (Montzen), vgl. pag. 203: Stuiken, spel met knikkers.  kuulke sjtókke (Sittard), kuulke sjtókke veur asseneut (Sittard), Zie: kénjersjpeelkes en zoochsjlaon.  kuulkesjtókke (Sittard), znw. o.  stoeke (Meerlo, ... ), stuiten: sjtuute (Geulle, ... ), stuite (Eys, ... ), stuiten (Kerkhoven, ... ), stuten (Ophoven), štøjtǝ (Reuver), štø̜jtǝ (Helden, ... ), Sub fletse. Hijj waoren rs die späölde fletse in e kuilke oppe straot.  stoete (Maastricht), totsen: toetšə (Swalmen), [sic]  toetschə (Swalmen), door jongens gespeeld  toͅtsjə (Wijk), met de ene knikker de andere in het kuiltje stoten  totsjen (Caberg), vetsen: vetse (Stal), vetsen (Heusden, ... ), védze (Zolder), [bè mao.je: kleine, gekleurde lemen knikkers].  védze (Zolder), In het kuilke.  védze (Zolder), Sub kuilke.  kuilke védze (Zolder) / [SND (2006)] || 1. [Met de knikkers] Stuiten, stoten. (Knikkerspel.) || 1. Stoten; -2. Knikkeren in een kuiltje. || 2. Knikkeren. || 2. Soort knikkerspel (in kuiltje). || 3. Bep. knikkerspel. || [Jongensspel - knikkers]: Knikkertjes uit de hand in kuiltje doen belanden. || [Knikkeren]. || [Kuiltje scharren]. || [Kuiltje stuiken]. || benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || Bep. knikkerspel, waarbij de knikker met de duim in een kuiltje gemikt wordt. || Bolkeren: soort knikkerspel, waarbij de dikke knikker met kromme wijsvinger in een in de aarde uitgehold putje wordt gemikt. || Boon schieten. || De knikkers in een kuiltje schieten. || De knikkers in het knikkerputje stuiten: paar wint, onpaar verliest. || De randjes aan de vormelingen, ontstaan bij het neerslaan, wegwerken. Doorgaans drukte men daartoe even met de onderkant van de vormbak op de vormeling. [monogr.] || Een knikkerspel. || Fletsen: c) knikkerspel, ook stoete genoemd. || Gaatje schieten. || Het gelijkmaken van het stoppeleinde, de onderkant van de schoof, door deze op de grond de stuiten. [JG 1a, 1b] || het holletje in de grond bij t knikkeren [kuil, kuiltje, putje, O, demke] [N 112 (2006)] || Het op de juiste plaats gloeiend gemaakte werkstuk in de lengte samendrukken ten einde de gloeiende plaats korter en dikker te maken. Het stuiken kan op het aambeeld met behulp van hamerslagen worden gedaan. Ook door het werkstuk tegen of op het aambeeld of het stuikblok te stoten of te laten vallen, kan men de doorsnede ervan vergroten. Zie ook het lemma "stuikblok" en "stuikblok van het aambeeld". [N 33, 55; N 33, 284-285; N 66, 13d; monogr.] || Hinken; schudden; stuiteren. || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Kinderspel (kuiltje gooien). || Kinderspel waarbij n rond kuiltje (putje) als doel werd gebruikt (?). || Kinderspel. || Knikker: welke spelen doet men er mee? Beschrijf kort. [ZND 16 (1934)] || Knikkeren. || knikkers in een kuiltje gooien [stoeken, stuiten] [N 112 (2006)] || Knikkers in een kuiltje gooien [stoeken, stuiten]. [N 88 (1982)] || Knikkers in een kuiltje gooien. || Knikkers in een kuiltje mikken. || Knikkers laten rollen [druilen, trullen, dullen, reuzelen, dreutelen]. [N 88 (1982)] || knikkers laten stuiteren in het knikkerspel [bonken, kletsen] [N 112 (2006)] || Knikkerspel (soort). || Knikkerspel voor twee personen, waarbij een aantal knikkers werden ópgegève (ingezet). Het totale aantal werd in een kuiltje "gestoekt". Het vooraf bepaalde "ómp"of paar bepaalde de uitslag. || Knikkerspel, waarbij een paar aantal knikkers met de hand in een kuiltje gestuit werden; paar aantal betekende winst. || Knikkerspel, waarbij om te winnen een paar aantal knikkers in en buiten het kuiltje moesten gestoten worden. || Knikkerspel. || Koeleballe met knikkers. || Kuil[tje]. || Kuilke stoten: kinderspel met knikkers. || Kuiltje schieten (knikkerspel). || Lett. kuiltje schieten, knikkerspel waarbij men moest proberen zoveel mogelijk knikkers in een kuiltje te schieten. || Lievelingsspel 1. [SND (2006)] || Manier van spelen met de knikkers. || Opzetten van de turf twee aan twee tot vier turven dik hoog. [I, 80] || Over het knikkerspel: het knikkeren. [N R (1968)] || Pompen, knikkers in een kuiltje werpen; oneven uit wint. || Putje knikkeren. || Putjewiertsen: soort knikkerspel, waarbij de knikker met kromme wijsvinger in een in de aarde uitgehold putje wordt gemikt. || Pötjesjerre*: knikkerspel waarbij men tracht met gekromde wijsvinger de knikker over de grond in een kuiltje te doen belanden. || Scharren: b) met gekromde wijsvinger wegduwen. || Soort spel met knikkers (stuiken). || Spel met knikkers of hazelnoten. || Spel met knikkers. || Spel, waarbij het even of oneven getal knikkers in een kuiltje beslist. || Spelden of knikkers in kuiltje mikken. || stuiken {knikkers - in een kuiltje} [SGV (1914)] || stuiken [knikkers ~ in een kuiltje] [SGV (1914)] || Stuiken, spel met knikkers. || Sub Knikkerspelen. || Term bij knikkerspel. || Variant van het knikkeren. || Wetenswaardigheden. [SND (2006)] || z. toel. I-4, II-11, II-4, II-8, III-3-2
stuiken (stoten) stoten: chtwoote (Aubel), stoe/eten (Overpelt), stoeĕte (Maaseik), stoete (Moelingen, ... ), stoeten (Bree, ... ), stoeête (Herk-de-Stad), stoeëte(n) (Tessenderlo), stoeëten (As, ... ), stoĕëte (Baelen), stooëten (Lommel), stōeten (Helchteren), stōeëte (Landen), stōēten (Peer), stōēëte (Beringen), stōūten (Bilzen), stōëten (Hamont, ... ), stŏetten (Genk), stuete (Eupen), stôte (Borgloon, ... ), verstuiken: verstôke (Val-Meer) Stuiken (= stooten). [Willems (1885)] III-3-2
stuiken add. kuiltjemijn spelen: Sub KNIKKEREN. *: verouderd.  kuulkemien sjpele (Posterholt), kuiten: Vero., bij sommigen kajöëete.  k"e.te (Hasselt, ... ), kaj"e.te (Hasselt, ... ), stuikers: stoekers (Venlo) *Kuiten: De stuiter uit het kuiltje proberen te schieten. || *Kuiten: Met de dikke kuitknikker (= stuiter) de kleine knikkers uit de kuit (= kuiltje) proberen te knikkeren. || Knikkerspel: wie de laatste in het kuiltje had, mocht de knikkers houden. || Term bij het ingooien van knikkers in het kuiltje. III-3-2
stuikmachine stuik: št ̇uk (Herten), stuikmachine: stukmašin (Geulle, ... ), stukmǝšin (Maastricht, ... ), stukmǝšīn (Heijen, ... ), stȳkmašīn (Zutendaal), stø̜̄kmǝšen (Loksbergen), stākmǝšen (Bevingen), stāǝkmašen (Jeuk), stǫwkmǝšīn (Bilzen), stǫwǝkmašen (Tessenderlo), štukmašin (Klimmen), štukmašiŋ (Heerlen, ... ), štukmǝšin (Helden, ... ) Machine, die in grote smederijen wordt gebruikt voor het opstuiken van ijzeren staven. Ze is van twee verstelbare klembekken voorzien, waarin de gloeiende stukken worden vastgezet; door het draaien van een vliegwiel worden de stukken tegen elkaar geperst (Zwiers II, pag. 435). [N 33, 284; N 33, 253] II-11
stuipen begaafdheid: begoaftheet (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), bejoͅfēt (Vaals), begaafte: bəgòfdə (Epen), ən begoudə kriə (Montzen), begaving: begaoving (Geleen, ... ), begaoving hubbe/kriege (Neer), begaoving höbbe (Swalmen), begaoving höbbə (Oirsbeek), begoaving (Geistingen, ... ), bugoaving (Brunssum), bəgaoving (Nieuwenhagen, ... ), bəgòəving (Heerlen), bəgòəving há:n (Heerlen), de begaoving höbbe (Nunhem), de begaoving kriëge (Blerick), də bəchaoving höbbə (Grevenbicht/Papenhoven), begavingen: begaovinge (Kinrooi, ... ), begaovingen (Ophoven), begóveŋə (Kinrooi), bəgaovingə (Maastricht), de begaovinge (Herten (bij Roermond)), de begaovinge kriêge (Venlo), de bəgaovingə höbbə (Heel), begavings: begaoves (Sevenum), begaovings (Blerick), de begaòves kriëge (Sevenum), convulsies: convulgies (Lauw), convulsies (Jeuk), convultjes (Wellen), de konvu.ltsjes krèè.ge (Borgloon, ... ), de konvulzjes hébbe (Bilzen), də kunvylṣə(s) (Kinrooi), komvulsjes (Kortessem), konvulzjes (Hoeselt), konvulzjes heubbe (Hoeselt), konvulzjes höbbe (Vliermaal), koͅnvyltṣəs (Kortessem), kónvulsies (As), Convulsies.  konvie.ldzjes (Hasselt), Ook kòmvulzjës.  kòmvilzjës (Tongeren), Ook kónvulzjës.  kónvilzjës (Tongeren), kramp: kramp (Geleen, ... ), kraëmp (Bocholt), krāmp (Oirlo), kràmpə (Opglabbeek), krámp hebbe (Venray, ... ), krâmp (Tienray), pazema: Verouderd.  pazəma (Hasselt), stuipen: de sjtupe hubbe (Gulpen), de sjtupe höbbe (Geleen), de sjtuupe höbbe (Geleen), de sjtuupə höbbə (Doenrade), de sjtuëpe han (Waubach), de steipe hébbe (Bilzen), de stepen habbe (Eigenbilzen), de stepen kregen (Eigenbilzen), de sti-jpe hébbe (As), de stoeepe hebbe (Weert), de stoeepe krieege (Weert), de stoewpen hemmen (Achel), de stupe höbbe (Boorsem, ... ), de stuupe hubbe (Venlo), de stuupe höbbe (Blerick, ... ), de stuupe kriege (Thorn, ... ), de stuupe krīēge (Venray), de stŭŭpe hebbe (Meerlo), de stùūpe höbbe (Boekend), de stûpe höbbe (Gulpen), də sjtuupə höbbə (Kapel-in-t-Zand), də sjtuuëpə hāān (Nieuwenhagen), də sjtūūpə höbbə (Amstenrade, ... ), də stipə hɛmə (Meeuwen), də stoe.pə krie.gə (Kelpen), də stuuppə hébbə (Meijel), də stuupən höbbən (Urmond), də stūūpə hébbə (Venlo), də stŭŭpə hebbə (Gennep), də šty(3)̄.pə hā.n (Eys), də šty(3)̄.pə krigə (Ingber), hèt de stuupe (Noorbeek, ... ), in də stuupə liggə (Maastricht), schtuupe (Heerlerbaan/Kaumer), schtŭŭpe (Schimmert), schtŭŭpe hŭbbe (Schimmert), schtŭŭpu (Brunssum), sjtupe (Geleen, ... ), sjtupə (Wijnandsrade, ... ), sjtuu:pe (Herten (bij Roermond)), sjtuupe (Eijsden, ... ), sjtuupe hubbe (Roermond), sjtuupe höbbe (Geulle), sjtuupe kreege (Schimmert), sjtuupe kriege (Sittard, ... ), sjtuupen (Maasniel, ... ), sjtuupə (Doenrade, ... ), sjtuuëpə (Nieuwenhagen), sjtuëpe (Waubach), sjtūpe (Ten-Esschen/Weustenrade), sjtūpe hubbe (Ten-Esschen/Weustenrade), sjtūūp (Kapel-in-t-Zand), sjtūūpe (Swalmen, ... ), sjtūūpə (Amstenrade, ... ), sjtūūpə höbbə (Kapel-in-t-Zand, ... ), sjtûûpə (Schimmert), sjtüpe (Wijlre), stawpe (Hoeselt, ... ), stājpë (Tongeren), steepe (Vlijtingen), steipe (Hoepertingen, ... ), steipeu hebbe (Genk), stejpe (Bree), stejəpə (Veulen), stepe (Eigenbilzen), stepen (Eigenbilzen), stēpə (Beringen, ... ), stēͅpə (Houthalen, ... ), sti-jpe (Bree), sti-jpe höbbe (Bree), stiepen (Houthalen, ... ), stij-jpe (As), stijpen (Houthalen), stipə (Meeuwen), stjuupe (Neer), stoe.pə (Kelpen), stoeep (Weert), stoeipen kriegen (Achel), stoepe (Ell, ... ), stoepe hemme (Kaulille), stoeppe hemmen (Eksel), stoeppen (Eksel), stu-jpe (Maaseik), stuipe (Kinrooi, ... ), stuipen (Alken, ... ), stuopen (Kerkhoven), stupe (Caberg, ... ), stupe hebbe (Venray), stupen (Heythuysen, ... ), stupen hebben (Rekem), stupen kennen (Eksel), stupən (Neerpelt), stuup (Montfort), stuupe (Blerick, ... ), stuupen (Lanklaar, ... ), stuuppə (Grevenbicht/Papenhoven), stuupə (Maastricht), stuupə huibbə (Montfort), stuupən (Urmond), stuuëpe krieëge (Bocholt), stuûpe (Boekend), stūpən (Overpelt), stūūpe (Maasbree), stūūppe (Amby), stūūppe höbbe (Amby), stūūppe krīēge (Amby), stūūpö (Stevensweert), stūūpö höbbö (Stevensweert), stūūpə (Venlo), stŭŭpe (Meerlo), stŭŭppə (Meijel), stŭŭpə (Gennep), sty(3)̄pə (Lanklaar), stypə (Lozen, ... ), stypən (Eksel), stèè.pe (Hasselt), stèèpe (Hechtel), stèùpə hèbbə (Leopoldsburg, ... ), støͅpə (Hasselt), stùipe (Kortessem), stúpe (Sevenum), stûpe (Gulpen, ... ), stüppe hebbe (Tienray), stəəpə (Loksbergen), šty(3)̄.pə (Eys, ... ), (ziekte)  stüppe (Tienray), B.v. det kindj haet te sjtupe gekrege. Men gebruikt ook wel de begaoving kriege.  sjtúpe (Herten (bij Roermond)), B.v. Hè kreeg de stûîpe va schrik.  stûîpe (Beverlo), Op sommige plaatsen zegt men volgens de informant seskens.  stiepen (Gruitrode), Van kleine kinderen zegt men ingelkes zien.  de stupe höbbe (Caberg), {styp\\n}  stoeppen (Eksel), stuppen (Eksel), stuipjes: de stuupkes höbbe (Boorsem), sjtuupkes hebbe (Gronsveld), stuupkes (Maastricht, ... ), stuîpkes (Geistingen), støpkəs (Beverlo), stəpkəs hèbbə (Leopoldsburg), kind  stie.pkes krie.ge (Zutendaal), Van kinderen.  de steepkes (Vlijtingen), de steipkes hébbe (Bilzen), stuiptrekkingen: stūūptrəkkingə (Opglabbeek), toevallen: toevalle (Posterholt), toevalle höbe (Posterholt), vallende ziekte: vallende zeekte (Beek), vallende ziekte (Vlodrop), vallëndë zikdë (Hoeselt) stuipen || stuipen (kinderziekte) [ZND B1 (1940sq)] || stuipen, bij een kind || stuipen: De stuipen hebben: een aanval van stuipen hebben (spinneweven, spinnevoeten, stuiptrekken, in de gaven liggen). [N 84 (1981)] || stuipen: De stuipen hebben: een aanval van stuipen hebben (stuipen, stuiptrekken, begaovings, spinneweven). [N 107 (2001)] || stuipen: Plotselinge spiersamentrekkingen, vaak samen met bewustloosheid; stuipen (stuipen, gaven, convulsies). [N 84 (1981)] III-1-2
stuiptrekken aan het breken zijn van het hart: (men zegt) hǝt hat ęs an brēkǝ (Waasmont), bibbelen: bebǝlǝ (Wellen), de laatste stuipen trekken: dǝ løtstǝ stīpǝ tręjkǝ (Opglabbeek), de laatste stuipen zijn: (men zegt) dat zent dǝ lɛtstǝ štypǝ (Kerkrade), de zenuwen werken: de zenuwen werken (Diepenbeek), dǝ zēnǝwǝ wɛrkǝ (Tongeren), de zenuwen werken nog: dǝ zenǝvǝ wørkǝ nǫx (Kuringen), er niet goed mee eens zijn: (men zegt) ęj es ǝ r ni guǝt mǝ ɛns (Neerpelt), het zijn de zenuwen: (men zegt) tzē̜n dǝ zønǝwǝ (Kaulille), natrekken: nǭtrękǝ (Herten), nog houwen: (men zegt) a hø̜jǝt nǫx (Nuth), nog leven: (men zegt)het leeft nog (Beringen), nog leven erinhebben: (men zegt) ęr hēt nox lęvǝn īn (Veldwezelt), nog leven van de zenen: (men zegt) dǝ zęjnǝ lēvǝ nox (Sint-Truiden), nog leven van het hart: (men zegt) ǝt hat lęf nox (Borgloon), nog met de poten trekken: (men zegt) hɛ trɛkt nax mɛt tǝ pȳǝt (Helden), nog niet dood zijn van de nerven: (men zegt) dǝ nęrvǝ zin nox ni dōt (Mal), nog niet kapot zijn: (men zegt) hęj es nox nī kǝpot (Leunen), nog trekken: (men zegt) hɛ trɛktj nǫx (Tungelroy), nog trekken van de nerven: (men zegt) dø nɛrvǝ trɛkǝ nox (Eys), snakken: snakǝ (Maaseik), spartelen: spatǝlǝ (Bilzen, ... ), spɛrtǝlǝ (Heugem), špartǝlǝ (Buchten), špɛrtǝlǝ (Swalmen), spieretrekken: spīrǝtrękǝ (Maasmechelen), spiertrekken: spērtrɛkǝ (Heythuysen), spīrtrɛkǝ (Berg / Terblijt, ... ), spuchten maken: spøxtǝ mākǝ (Venlo), stoeken: tsukǝ (Kerkrade), štukǝ (Herten), stuipen trekken: štypǝ trɛkǝ (Terwinselen), stuiptrekken: stuiptrekken (Maasbracht), stuptrē̜kǝ (Weert), stuptrękǝ (Tungelroy), styptrękǝ (Neeritter), styptrɛkǝ (Boekend, ... ), stȳptrɛkǝ (Opitter, ... ), stūptrękǝ (Nieuwerkerken), stūptrękǝn (Neerpelt), stɛptrękǝ (Grazen), štyptrękǝ (Tegelen), štyptrɛkǝ (Gulpen, ... ), štȳptrękǝ (Horn), trappelen: trapǝlǝ (Blerick), zenuwen hebben: (men zegt) hǝt hęt zenǝvǝ (Linkhout), zenuwtrekken: zenuwtrekken (Alken), zīnøwtrękǝ (Weert), zenuwwerken: zenǝfwɛrkǝ (Lummen), zich nog stijpen: (men zegt) ǝt štipt zex nǫx (Hoensbroek), zich nog trekken: (men zegt) hij trekt zich nog (Rotem) Als de slachter het dier geschoten en gestoken heeft, blijft het nog enige tijd spartelen ten gevolge van het onwillekeurig samentrekken der spieren. [N 28, 16; monogr.] II-1