e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
tepel beroeste schroeven: berosdje sjroeve (Echt/Gebroek), bramel: broamele (Kerkrade), deem: deem (Venlo), dei̯ǝm (Eys), deǝm (Kerkrade), dēēme (Klimmen), dii̯ǝm (Baexem), diǝm (Baexem, ... ), di̯ē̜m (As, ... ), dumme (Diepenbeek), dèèm (Sevenum, ... ), dø̄m (Berg, ... ), dēi̯ǝm (Lommel), dēm (Achel, ... ), dēǝm (Eys, ... ), dē̜.m (Sint-Martens-Voeren), dē̜i̯m (Sint-Martens-Voeren), dē̜m (Beek, ... ), dęi̯m (Amby, ... ), dęǝm (Gronsveld), dīm (Maaseik), dīǝm (Haelen, ... ), dɛǝm (Gulpen), dɛ̄.m (Waubach), dɛ̄m (Beek, ... ), Erg plat.  daeme (Urmond), meervoud: deemen  deem (Baarlo), deempje: deemkes (Boekend), dimkes (Maasbree), diǝmkǝ (Venlo), dèmke (Sevenum), dēmkǝ (Heythuysen), deempjes: dēmkǝs (Lommel), dɛ̄mkǝs (Mheer), dem: dim (Blerick, ... ), di̯ęm (Kinrooi), dym (Overhespen, ... ), døm (Diepenbeek, ... ), dø̜m (Sint-Truiden), dęm (Berg / Terblijt, ... ), dɛm (Berg / Terblijt, ... ), (mv)  dimǝ (Bree), demen: diǝmǝ (Blerick, ... ), dø̜̄i̯mǝ (Smeermaas), dēmǝ (Klein Haasdal / Groot Haasdal, ... ), dēmǝn (Lommel), dē̜mǝ (Gronsveld, ... ), dęǝmǝ (Heerlen), ereteken: é.retekes (Zolder), erwtje: ertjes (Thorn), fopje: fuupkês (Reuver), frut: frut (Nederweert), kers: keersen (Roermond), knop: de knoap (Beesel), knuip (Thorn, ... ), knuup (Waubach), Volgens de informant afkomstig van knopen.  knuuëp (Venray), knopje: knejpkəs (As), knopjes (Vorsen), knuipkes (Weert), knupkes (Grevenbicht/Papenhoven), knupkəs (Holtum), knuupke (Helden/Everlo), knuupkes (Herten (bij Roermond)), knəpkəs (Loksbergen), Komt van knopjes.  knèpkes (Eigenbilzen), loes: loets (Sevenum), loetsche (Nieuwenhagen), loetsj (Spekholzerheide), loetsje (Klimmen, ... ), lotsj (Maastricht), Borstvoeding.  loĕtse (Bilzen), i.e. spenen.  lotsje (Echt/Gebroek), luiertep: luiertep (Sint-Lambrechts-Herk), mem: mam (Dilsen, ... ), mem (Arcen, ... ), memme (Ulestraten), mĕm (Pey), mém (Helden/Everlo), vroeger, het is ook nog tepel van een zeug  mem (Kessenich), memmenpunt: memmepunt (Waubach), memmetje: memkes (Ell, ... ), nok: noek (Waubach), nokkel: noekel (Vijlen), nuk: (eig.: zuigfles; vgl. du. Nuckel, bij nuckeln: zuigen)  nuk (Remersdaal), paardsdeem: pē̜rsdiǝm (Meeuwen), paardsdem: pi̯atsdęm (Vlijtingen), pē̜rsdøm (Helchteren), piepje: piepkes (Velden), pinnetje: pinnekes (Neerharen), schaapsdem: sxōpsdɛm (Vlijtingen), schapenuier: sxǭpǝīr (Horst), schroef: Schertsend.  sjroeve (Swalmen), speen: sjpîê:ne (Panningen), speen (Klimmen), speǝn (Berkelaar), spēn (Heythuysen, ... ), (mv)  spiǝnǝ (Echt), spliterwt: i.e. split-erwten.  spliterte (Maasbracht), stopje: Volgens de informant afkomstig van kurkestoppen.  sjtèùpkes (Maasniel), tap: tabben (Diepenbeek), tepel: teepel (Eksel), teepels (Eksel, ... ), teepëls (Tongeren), teipəls (Loksbergen), tejpels (Sint-Truiden), tepel (Baarlo, ... ), tepele (Belfeld, ... ), tepels (Achel, ... ), tepǝl (Moresnet), tepəl (Horst), tepələ (Schinnen), teëpels (Mechelen-aan-de-Maas), tēpəl (Pey), tēəpəl (Meeswijk), tiepels (Eijsden), tieëpels (Heerlen), tieəpəl (Schaesberg), tippele (Gronsveld), tèepel (Amstenrade), tēpǝl (Achel, ... ), tīpǝl (Meterik, ... ), tīǝ.pǝl (Genk), tɛi̯pǝl (Halen), nu meer  tepel (Kessenich), nu vaker gebruikt  tepel (Stramproy), tepeltje: tepelkes (Lanklaar), tepelkəs (Holtum), tet: en tèt (Schimmert), tat (Gelinden, ... ), tet (Bree, ... ), tets (Haelen), tette (Eijsden, ... ), tit (Noorbeek), titte (Wessem), tèt (Berg-en-Terblijt, ... ), tétte (Zichen-Zussen-Bolder), tēt (Gemmenich), tęt (Berg, ... ), tɛt (Bilzen, ... ), (mv)  tɛtǝ (Bokrijk, ... ), gebruikt voor de tepel maar ook voor de hele borst  tet (Mheer), tettel: tettels (Groot-Gelmen), tettentepel: tettentepel (Stokkem), teutel: teutel (Walsbets  [(teut- uitloop)]  ), tiet: tiet (Bergen, ... ), tiete (Boukoul, ... ), tiette (Klimmen, ... ), tietə (Maastricht), De informant merkt op dat hij 67 jaar is en reeds 30 weg uit Maastricht.  tiete (Maastricht), hele borst  tiet (Baexem), tietje: tīēkes (Bilzen), tip: tippe (Bilzen), top: toeppe (Bilzen), toppe (Diepenbeek), tripnageltjes: tripnéégəlkəs (As), uier: āi̯ǝr (Tongeren), wratsel: fratsəl (Vaals), vratsele (Kerkrade), vratzelle (Vijlen), wrattel: vratel (Gulpen), vrattele (Puth), zuikertje: i.e. zuigertjes.  zoekerkes (Echt/Gebroek) [L 49, 6b; A 30, 6b; Ge 1, 6b]borsttepels [N 10c (1961)], [N 10c (1995)] || Deem, speen, borst. [A 30, 6e; L 49, 6e; N 8, 39a, 39b en 40] || Welk woord bezigt men voor de tepel van een vrouwenborst? [DC 43 (1968)] I-12, I-9, III-1-1
tepel van een geit deem: deǝm (Kozen), dii̯ǝm (Baexem, ... ), diǝm (Bree, ... ), di̯ē̜m (Kinrooi), di̯ęm (Kinrooi), dø̄m (Berg, ... ), dø̜̄m (Echt), dø̜i̯m (Vliermaalroot), dē.m (Klimmen), dēm (Achel, ... ), dēǝm (Eys), dē̜.m (Sint-Martens-Voeren), dē̜m (Beek, ... ), dęi̯m (Amby, ... ), dęi̯ǝm (Eys), dɛǝm (Gronsveld, ... ), dem: dem (Nuth), dim (Blerick, ... ), dym (Overhespen), døm (Diepenbeek, ... ), dø̜m (Hasselt, ... ), dę.m (Dilsen), dęm (Berg / Terblijt, ... ), dɛm (Eigenbilzen, ... ), (mv)  dɛmǝ (Eynatten), geitendem: gētǝdɛm (Vlijtingen), geitenuier: gęi̯tǝīr (Horst), speen: speǝn (Berkelaar), spriet: sprit (Heythuysen), strekel: strekǝl (Meijel), tepel: tēpǝl (Hasselt, ... ), tīpǝl (Meterik), tet: tat (Neerwinden), tęt (Diepenbeek, ... ), tɛt (Heers, ... ), uier: āi̯ǝr (Tongeren) [L 49, 6c; A 30, 6c; Ge 1, 6c; monogr.] I-12
tepel, tet deem: dei̯ǝm (Eys), dii̯ǝm (Baexem, ... ), diǝm (Bocholt, ... ), di̯ē̜m (Kinrooi), dø̜̄m (Berkelaar), dē.m (Klimmen, ... ), dēm (Arcen, ... ), dēǝm (Berverlo, ... ), dē̜.m (Sint-Martens-Voeren), dē̜m (Beek, ... ), dē̜ǝm (Bleijerheide), dęi̯m (Mechelen, ... ), dęǝm (Gronsveld, ... ), dī.ǝm (As, ... ), dīǝm (Baexem, ... ), dɛ̄m (Maasniel, ... ), dem: dem (Nuth, ... ), dim (Blerick, ... ), døm (Gors-Opleeuw, ... ), dø̜m (Houthalen, ... ), dęm (Berg / Terblijt, ... ), dɛm (Sint-Lambrechts-Herk), knoop: knou̯p (Venlo), knoǝp (Hegelsom), knōf (Kerkrade), knōp (Waubach), (mv)  knøu̯.p (Lanaken), knø̜i̯p (Ospel), knoopje: knø̜i̯pkǝ (Stein, ... ), knop: knup (Vaesrade), mam: mam (Baarlo, ... ), mā.m (Zichen-Zussen-Bolder), mem: męm (Aldeneik, ... ), męŋ (Maasmechelen), mɛm (Achel, ... ), mɛŋ (Maasmechelen, ... ), mɛ̄m (Tegelen), memmetje: męmkǝ (Holtum, ... ), mɛmkǝ (Vlijtingen), mɛŋkǝ (Opgrimbie), nok: nuk (Gulpen, ... ), nokkel: nukǝl (Vijlen), speen: speǝn (Berkelaar), spēn (Gennep, ... ), spīǝn (Kuringen), (mv)  spięnǝ (Berkelaar, ... ), tepel: tei̯pǝl (Brustem), tepǝl (Binderveld, ... ), tipǝl (Hasselt), tē ̝ǝ.pǝl (Lanklaar, ... ), tē.pǝl (Achel, ... ), tēpǝl (Achel, ... ), tēǝ.pǝl (Berbroek), tē̜pǝl (Boshoven, ... ), tęi̯pǝl (Laar), tīpǝl (Brunssum, ... ), tīǝ.pǝl (Beverst, ... ), t˙ēpǝl (Neerharen), tet: tat (Neerwinden), tet (Oost-Maarland, ... ), tē̜t (Houthalen, ... ), tę.t (Sint-Martens-Voeren), tęt (Amby, ... ), tɛ.t (Sint-Huibrechts-Hern, ... ), tɛt (Aalst, ... ), tetje: tętjǝ (Diepenbeek), tętšǝ (Rijkhoven), teutel: tøtǝl (Alken, ... ), tøu̯tǝl (Aalst, ... ), tø̄.tǝl (Heusden, ... ), tø̄tǝl (Montenaken), tē.tǝl (Godschei), tētǝl (Kermt), tīǝ.tǝl (Schulen), tiet: tit (Blerick, ... ), tietje: titskǝ (Helden), top: (mv)  tøp (Sluizen), tuitetje: tutǝkǝ (Hoeselt), varkensmemmetje: vęrkǝsmęmkǝ (Overpelt), varkensnok: vɛrkǝsnuk (Epen), varkenstet: vęrkǝstęt (Helchteren) Het afzonderlijk melkgevend orgaan van het varken of de tepel. [N 19, 19a; JG 1a, 1b; L 49, 6d; A 30, 6d; G 1, 6d; monogr.] I-12
ter begrafenis gaan begraven gaan: begrave gao (Voerendaal, ... ), begrave gaoë (Gulpen), begrave joa (Bocholtz), begraven gao (Eys), de begrafenis bijwonen: de begrafenis beejwoêne (Hoensbroek), en begreffenis beej woeëne (Meerlo), gaan begraven: gao begravə (Doenrade), gaon begrave (Baarlo, ... ), gāōë begrāāve (Nieuwenhagen, ... ), goon begrave (Amby), gôê bəgraavə (Epen), jou bejrave (Vaals), iemand gaan begraven: iemand gaan begraven (Eksel), iemand goon bəgraovə (Maastricht), met begraven gaan: me.t ˂bəgrā.və goͅ.a (Eys), mit begrave gao (Nieuwenhagen, ... ), mit bəgráávə gao (Heerlen), met de begrafenis gaan: met de begraeffenis gaoë (Gulpen), met de begreffenis gaoë (Gulpen), met de begrbnis gaan: mit de begrebnis goa (Waubach, ... ), met de lijk gaan: mit de liek gaon (Roermond), met gaan begraven: mit gaoë bəgrāāvə (Nieuwenhagen), mit goa begrave (Waubach), met naar de kerk gaan: mit nao de kirk gaon (Geleen), naar de begrafenis gaan: na de begrafenis gaan (Lommel), naa de begreffenis gōān (Posterholt, ... ), naar de begrafenis gaan (Leopoldsburg), nao de begraafenis gaon (Thorn), nao de begraafenis goan (Geulle), nao de begraafinis gaon (Geleen), nao de begrafenis gaan (Haler), nao de begrafenis gaon (Baarlo, ... ), nao de begrafenis goen (Bocholt), nao de begrafenis goon (Eisden, ... ), nao de begraffenis goon (Amby, ... ), nao de begrefenis gaon (Wijlre), nao de begreffenis gao (Klimmen, ... ), nao de begreffenis gaon (Klimmen, ... ), nao de begreffenis gaowe (Terlinden), nao de begreffenis gaoë (Gulpen), nao de begräffenis gaon (Tienray), nao de begrèffenis goeë (Epen), nao de begrééfenis gaon (Geistingen), nao de bəgreffənis gaon (Beesel), nao də begrafənis gaon (Urmond), nao də bəgrafənis gaon (Kelpen), nao də bəgrāāfənis gaon (Reuver), naor de begraffenis gao (Meijel), naor de begrèvenis gaon (Ophoven), nar de begreffenis gaan (Siebengewald), no de begrèfenis gwèn (Eigenbilzen), noa de begrafenis goan (Eksel, ... ), noa de begraofenis goan (Houthalen), noa de begreffenis gao (Schaesberg, ... ), noa de begreffenis goa (Hoensbroek), noa de begrèfenis goan (Bree), noa de begrèfenis gwèn (Eigenbilzen), noa de begréfenis gwén (Eigenbilzen), nor de begraffenis goan (Venray), nor de begrèffenis gaon (Gennep), nor də bəgrafənis gōͅ (Meijel), nuò de begraofenis góin (Tongeren), nuò de begrêufenis góin (Tongeren), nwo de begraôfenis gooi (Tongeren), nwô dë bëgrùfënës gón (Hoeselt), näö de begrafenis gôân (Koningsbosch), nò de begreffenis gooë (Mheer), nò de begroafenes gòn (Sint-Truiden), nò də bəgraffənis gao (Meijel), nó de begreffenis gaon (Venray), nô de begrafenis gôan (Neerpelt), nö de begrafenis gön (Jeuk), n‧oͅ də bəgreͅ.fənes˃ goͅ.a (Eys), (naobere = op de koffie gaan).  nao de begreffenis gaon (Oirlo), naar de begrbnis gaan: nao de begrepnis gao (Waubach, ... ), naar de dienst gaan: nao den deenst gōēn (As), noa den dinst goan (Hoensbroek), nwo den dins gŏan (Hoeselt), nò dər dens guə (Montzen), naar de uitvaart gaan: noa de oetvaart-goan (Kesseleik), naar een begrafenis gaan: naar een begrafenis gaan (Meeuwen), nao ən bəgràffənis goon (Maastricht), nao ⁄n begrafenis gōēn (As), nao ⁄n begreffenis gao (Klimmen), no en begroafenis goan (Heers), op de begrafenis gaan: op de begreffenis goon (Itteren), te lijk gaan: te liek gaon (Sittard, ... ), tə līēk gaon (Venlo), tə līēk gaoë (Nieuwenhagen), te lijke gaan: te leeke gwə (Vlijtingen), te lieke goon (Maastricht, ... ), ter bede gaan: tər bèèj gaon (Heel), ter begrafenis gaan: (ter) begrafenis gaon (Maasbree), (ter) begraofenis gouwn (Jeuk), (ter) begreffenis gāōn (Schimmert, ... ), ter begrafenis gaan (Eys), ter begrafenis goan (Bree), ter lijk gaan: te(r) liêk goân (Tungelroy), ter leik gaon (Montfort), ter lieek gaon (Ell), ter lieek goan (Weert), ter liek gaan (Haler), ter liek gao (Doenrade), ter liek gaon (Ell, ... ), ter liek gāōn (Schimmert), ter liek goan (Born, ... ), ter liek goane (Stein), ter liek gààn (Stein), ter liek-gaon (Nunhem), ter lieëk gaon (Sevenum), ter liēk gāōn (Swalmen), ter liĕk gaon (Sevenum), ter lijk gaan (Haler, ... ), ter lièk gaon (Venlo), ter liêk gaon (Venlo), ter liëk gaòn (Sevenum), ter līēk gaon (Beesel, ... ), ter lèè.k gòò.ën (Zonhoven), tèr liek gaon (Montfort), tər līēk gaon (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), tər līēk gaoə (Heerlen), tər līēk gôonə (Eupen), t’r lièk gaon (Venlo), t⁄r liêk gaon (Venlo), kerreklieek = 2de klas  ter lieek goan (Weert), ter lijke gaan: te (ter) lieke goon (Maastricht), ter lieke gaon (Maastricht, ... ), ter lieke goa (Merkelbeek), ter lieke goon (Caberg, ... ), ter liekegoon (Maastricht), ter liekə goon (Maastricht), ter liéke goën (Gronsveld), tēr līēkə goon (Maastricht), (vroeger).  ter lieke gooë (Mheer), ter uitvaart gaan: ter oetvaart gaon (Maastricht), ter utvaart go (Meijel) aan de lijkdienst deelnemen || aan een begrafenis deelnemen || begrafenis; een schoone - [ZND 32 (1939)] || de begrafenis bijwonen || de gezamenlijke handelingen en plechtigheden waarmee een dode ter aarde besteld wordt [begrafenis, uitvaart, begankenis, zinking, leuves, geuves] [N 87 (1981)] || een begrafenis gaan bijwonen [begaan, te lijk gaan, ter bier gaan, gaan kezen, op de korte snee gaan] [N 87 (1981)] || een dode begraven [graven, zinken, begraven] [N 87 (1981)] || het plein vóór de kerk [kerkplaats, kerkplein, plei] [N 96D (1989)] || naar de begrafenis gaan || naar de begrafenis gaan; deelnemen aan rouwdienst || naar een begrafenis gaan || ter begrafenis gaan [N 96D (1989)] || ter begrafenis noden, "ter lijk noden"[tser liech róffe] [N 96D (1989)] III-2-2
teraardebestelling begrafenis: begraafenis (Geleen), begrafenis (Baarlo, ... ), begraffemis (Lommel), begraffenis (Achel, ... ), begreffenis (Hoensbroek, ... ), begroafenis (Heers, ... ), begroefenes (Sint-Truiden), begräfenis (Mechelen-aan-de-Maas), begrèfenis (Bree, ... ), begrééfenis (Geistingen), bëgrùfënës (Hoeselt), bəgràfənəs (Loksbergen), de begraeffenis (Gulpen), de begrafenis (Klimmen, ... ), de begraofenis (Tongeren), de begraôfenis (Tongeren), de begreffenis (Klimmen, ... ), de begréfenis (Eigenbilzen), begraven: begraave (Epen, ... ), begrafe (Maasbree), begrave (Ell, ... ), begrave wèren (Neerpelt), bəgravə (Opglabbeek), bəgrāvə (Meijel), t begrave (Waubach), begraving: begraving (Bocholt), də bəgrāvoŋ (Montzen), bestatten (du.): bejtátte (Nieuwenhagen), de kist aflaten: de kies aaflaote (Schinnen), de kist laten zakken: de kist laote zakke (Heel), laten zakken: laate zakke (Siebengewald), naar de kerkhof gaan: nao de kêrkef gāōn (Schimmert), neerlaten in het graf: nèèrlaote in `t graaf (Eisden), neerlaten van de kist: het neerloate van de kis (Eigenbilzen), ter aarde bestellen: ter eard besjtelle (Lutterade), ter érd besjtelle (Reuver), teraarde bestelle (Thorn), teraardebestelling: ter aardbestelling (Eys) De teraardebestelling. [N 96D (1989)] III-3-3
tergal tergal: tɛrgal (Bilzen, ... ) Synthetische vezel bereid uit chemische grondstoffen, die o.a. worden vervaardigd uit steenkool en petroleum. [N 62, 75c; N 59, 201] II-7
terlenka terlenka: terlenka (Opglabbeek, ... ), tǝrlɛŋka (Bilzen, ... ) Synthetische vezelstof. [N 62, 98; N 62, 75c; N 59, 201] II-7
term bij krijgertje spelen boor: NB 1. Boor.  bour (Sint-Truiden) 3. Term bij katspel. III-3-2
term bij verstoppertje add. afkloppen: ao.fklóppe (Zonhoven), frenske sjetz: Gezegde van de verstopte persoon, als hij met de verkeerde naam genoemd werd.  Frenske Sjetz (Bocholt), omkijken: ómkieke (Bocholt), opblijven: ópblèè.ve (Zolder), toehouden?: Dit [toûwhawwe] gebeurt als volgt: degene die de medespelers moet zoeken staat, terwijl hij het gezicht met de handen of benedenarm bedekt, met het hoofd tegen een boom of muur geleund. Hij telt tot een van tevoren afgesproken getal terwijl de anderen zich verstoppen. Is hij met tellen klaar dan roept hij: "Ich kaom".  toûwhawwe (Gronsveld) 2. (Bij het verstoppertje spelen) op de uitkijk staan, waken. || Afkloppen: *3. Bij het verstoppertje spelen: het vertrekpunt vóór de zoeker bereiken en driemaal kloppen als teken van overwinning. || Persoon die zijn ogen bedekt als de andere zich verstoppen bij verstoppertje spelen. || Term bij het verstoppertje spelen "koék helle". || Term bij verstoppertje spelen. III-3-2
term bij verstoppertje spelen haver-en-daver: Bij t versteken-spelen, moet degene die loert, eer hij mag rondkijken, t volgend versken zooveel of zooveel maal opzeggen:  haver-en-daver (Beringen) z. toel. III-3-2