e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ijsnagels ijsnagelen: aj.snø̜̄.gǝl (Berg, ... ), ajsnø̜̄.gǝl (Sluizen), ajsnēgǝl (Diets-Heur), ãǝ.snø̜̄.gǝl (Membruggen), ē.sn ̇ø̜̄gǝl (Herderen), ē.snø̄.gǝl (Val-Meer, ... ), ē.snø̜̄.gǝl (Riemst, ... ), ē.snē.gǝl (Martenslinde), ē.snē̜.gǝl (Grote-Spouwen, ... ), ē.snē̜gǝl (Eigenbilzen), ēǝsnē ̞ǝgǝl (Zonhoven), ē̜.sne ̝ǝ.gǝl (Ordingen  [(enk -nǭ.gǝl)]  ), ē̜.snie̜.gǝl (Hasselt), ē̜.snīǝ̜.gǝl (Beverst  [(enk -nǭ.gǝl)]  , ... ), ē̜.snø̜̄.gǝl (Gors-Opleeuw, ... ), ē̜snēgǝl (Halmaal, ... ), ē̜ǝ.snø̜̄.gǝl (Piringen), ęj.snē.gǝl (Bilzen), ęjsnē̜.gǝl (Heesveld-Eik  [(bij het winterbeslag: een nagel aan de voorzijde van het hoefijzer op de plaats en ter vervanging van de ɛstootɛ- enk -nq!gdl)]  , ... ), ī.snø̜̄.gǝl (Kanne), ī.snē ̞gǝl (Kinrooi), ī.snē.gǝl (Molenbeersel, ... ), ī.snē̜.gǝl (Beek, ... ), ī.snē̜gǝl (Grote-Brogel), ī.snīǝgǝl (Weert), īsnēgǝl (Meeswijk, ... ), īsnē̜gǝl (Castenray  [(enk -nāgǝl)]  , ... ), īsnē̜ǝl (Spekholzerheide  [(enk -nal)]  ), īsnɛ̄gǝl (Heijen, ... ), īsnɛ̄l (Simpelveld), ɛj.snø̜̄.gǝl (Hoeselt, ... ), ɛjsnø̜̄gǝl (Henis), ̇īsnē̜gǝl (Herten), ijsnagels: ijsnagels (Bolderberg, ... ), ē̜.snię.gǝls (Berlingen), ē̜.sniǝ.gǝl (Borgloon, ... ), ē̜.sniǝ.gǝls (Ulbeek, ... ), ē̜.sniɛ.gǝl (Bommershoven, ... ), ē̜.sniɛ.gǝls (Hopmaal), ē̜.snǭ.gǝl (Broekom, ... ), ē̜.snǭ.gǝls (Brustem, ... ), ē̜snãgǝl (Tessenderlo), ē̜snā.gǝls (Beringen, ... ), ē̜snāgǝls (Donk, ... ), ē̜snǭ.gǝls (Binderveld, ... ), ē̜snǭgǝl (Kwaadmechelen), ē̜ǝ.sniǝ.gǝl (Sint-Lambrechts-Herk), ē̜ǝ.sniǝ.gǝls (Hoepertingen), ē̜ǝ.sniɛ.gǝl (Zepperen), ē̜ǝ.snīgǝls (Alken), ē̜ǝ.snǭ.gǝls (Gutschoven, ... ), ē̜ǝsnā.gǝls (Berbroek, ... ), ē̜ǝsnǭ.gǝls (Kerkom), ē̜ǝsnǭgǝl (Aalst), ęj.sniǝ.gǝl (Diepenbeek, ... ), ęjsnǭ.gǝls (Bevingen, ... ), ęjsnǭgǝl (Bevingen, ... ), ęjǝsnīǝgǝls (Ulbeek), ī.sniǝ.gǝls (Kortessem, ... ), īsnāgǝl (Geulle, ... ), īsnǭgǝl (Zutendaal), īsnɛ̄gǝls (Meerlo), ɛ̄ ̝snāgǝls (Zelem), ɛ̄snǭ.gǝls (Vorsen), %% enkelvoud%%  ē̜snāgǝl (Loksbergen), kopnagels: kǫpna.gǝls (Stokrooie), scherpmaaknagelen: sxɛrǝpmuknīǝ.gǝl (Stevoort) Hoefnagels in verschillende lengtes, voorzien van beitel- of wigvormige kop, waarmee bij gladheid het hoefijzer wordt vastgezet. Zie ook afb. 234. De ijsnagel is slechts geschikt voor kortstondig gebruik. Bij langere periodes van gladheid wordt het hoefijzer voorzien van al dan niet uitneembare kalkoenen. Zie ook de toelichting bij dat lemma. Zie voor het woordtype ɛijsnagelɛ ook Limburgs Idioticon s.v. ijsnagel: "Bijzonder slach van nagels waar men de peerden meê scherp zet in den winter. Geh. Beringen."' [N 33, 367b; N 33, 371; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2b; monogr.] II-11
ijspegel himmel: himmels  ⁄heməls (mv.) (Neerpelt), ijs: ijskegel.  ēͅəs (Beverlo), ijsbel: ēͅsbeͅlə (mv.) (Hasselt), ijsbel (Stokrooie), (v.)  ēͅzbeͅlə (mv.) (Hasselt), ijskegel: (tm)skeͅigəls (mv.) (Wellen), aaiskiegəl (Tongeren), aiskiegel (Tongeren), eeskiegel (Grote-Spouwen), eiskegels (Achel), eīskegel (Hasselt), ēͅskegelen (mv.) (Diepenbeek), ēͅskēgəl (mv.) (Hasselt), ēͅskēgəls (mv.) (Romershoven), ēͅskēgələ (mv.) (Halen), ēͅskeͅigəls (mv.) (Borgloon), eͅiskēgəls (mv.) (Spalbeek), eͅiskègəls (mv.) (Lommel, ... ), eͅjskēgəls (mv.) (Rotem), eͅskēgəls (mv.) (Linkhout), ies kaigele (mv.) (Maasniel), ies kegele (mv.) (Schimmert), ieskaegels (mv.) (Roermond), ieskeegele (mv.) (Eygelshoven), ieskeegels (mv.) (Baarlo, ... ), ieskegel (Hamont), ieskegel (mv.) (Brunssum, ... ), ieskegels (mv.) (Limbricht, ... ), ieskeigel (Meeuwen), ieskeigele (mv.) (Houthem), ieskeigels (mv.) (Lanklaar, ... ), ieskiechel (mv.) (Bleijerheide), ieskieëgel (mv.) (Bleijerheide), ieskégele (mv.) (Margraten), ieskégels (mv.) (Velden), ies⁄kiechel (Bleijerheide, ... ), ijskegel (Alken, ... ), ijskegels (mv.) (Maaseik), ijskeigel (Linkhout, ... ), ijskiggel (Spalbeek), isjkeegels (mv.) (Meijel), iskēgəls (mv.) (Hamont), iskégəls (mv.) (Kaulille), ièskaegels (mv.) (Venlo), ièskegels (mv.) (Welten), īēskeegel (mv.) (Waubach), īskēgəl (mv.) (Lanklaar), īskijgəl (Lanaken), īskixəl (Eupen), īsskēgəl (Hamont), īéskeègels (mv.) (Schimmert), èskegels (Hasselt), èskeigel (Sint-Truiden), ɛiskegel (Zolder), (m.)  ēͅskēgəl (mv.) (Hasselt), (soms).  īēskèègel (mv.) (Boukoul, ... ), eiszapfen  iskichel (Eupen), ieskeigel (m.)  iəskēͅigəls (mv.) (Stokkem), ieskijgels  iskeͅigəls (mv.) (Neerharen), ijskegels  ēskēgəls (mv.) (Donk (bij Herk-de-Stad)), ēͅskeͅgəls (mv.) (Niel-bij-St.-Truiden), ēͅskègəls (mv.) (Lummen), ijskegels (vr.)  ēͅskeͅigələ (mv.) (Borlo), ijskegels.  ēͅskègəls (mv.) (Leopoldsburg), iskégəls (mv.) (Achel), ps. letterlijk overgenomen.  ijskägēͅl (Rutten), ps. of toch omspellen volgens IPA: [@?sk@g\\l]?  ɛiskegəl (Overpelt), ps. omgespeld volgens Frings.  ēͅskēgəl (Houthalen), ijskegeltje: ijskeegəljən (Lommel), īzkeigelke (Stokkem), èskegelke (Hechtel), Opm. ij = ai.  ijskegelke (Linkhout), ijskiekel: aiski.kəls (mv.) (Mal), eeskiekel (Rijkhoven, ... ), ē.skī.kəl (Borgloon), ieskeekel (mv.) (Spaubeek), ieskekel (Valkenburg), ieskieckele (mv.) (Kerkrade), ieskieēkele (mv.) (Heerlen), ieskièkelen (mv.) (Hoensbroek), ieskèèkele (mv.) (Guttecoven), ieskékele (mv.) (Ulestraten), ieͅskaeͅkels (mv.) (Maasniel), ijskietels (Bilzen), ijskièkel (Herstappe), īēskīēëkelle (mv.) (Klimmen), īēskèèkel (mv.) (Boukoul, ... ), əiskikəl (mv.) (Tongeren), mv.: -ë  aiskiekël (Tongeren), ijskietel: aaiskietel (Tongeren), aiskietel (Tongeren), aiskītəl (mv.) (Ketsingen), ijskittəl (Beverst), əiskitəl (mv.) (Tongeren), ijskittels  eͅiskītəls (mv.) (Hoeselt), ijskijltje: ies kaelkes (mv.) (Sittard), ijskinkel: ijskinkel (Genk), ijskinkels  ēͅiskeŋkəls (mv.) (Gelieren/Bret), ijsklomp: iesklump (mv.) (Brunssum), ijspeem: iespeem (Gennep, ... ), iespimme (mv.) (Milsbeek, ... ), (verkleinwoord: iespeemke; meervoud: iespeme).  iespeem (Castenray, ... ), peem nevenvorm van peen (vD)  ies-pēeme (mv.) (Bergen), ijspegel: aispegel (Hechtel), eispigəls (Bilzen), ēͅspīgəls (mv.) (Riksingen, ... ), ēͅəspīgəls (mv.) (Wellen), iepegels (mv.) (Roermond), ies-peegels (mv.) (Tegelen), iespaegels (mv.) (Velden), iespeegel (mv.) (Sittard, ... ), iespeegels (mv.) (Kinrooi, ... ), iespeekel (mv.) (Spaubeek), iespegel (Bocholt, ... ), iespegel (mv.) (Heerlen, ... ), iespegele (mv.) (Grevenbicht/Papenhoven), iespegels (Ellikom), iespegels (mv.) (Buchten, ... ), iespeigel (mv.) (Sittard), iespekels (mv.) (Sittard), iespiegel (Lanaken, ... ), iespiegels (mv.) (Oost-Maarland, ... ), iespīēgel (mv.) (Jabeek), iespègele (mv.) (Grathem), iespégel (Gruitrode), iēspegels (mv.) (Heythuysen), ieͅspegels (mv.) (Beegden), ijspegel (Peer), ijspiegel (Riksingen), isjpeegels (mv.) (Meijel), iskpegels (mv.) (Meijel), ispēgəls (mv.) (Bree), iéspegels (mv.) (Nieuwenhagen), iêspegels (mv.) (Blerick), iëspaegel (mv.) (Blerick), iëspegels (mv.) (Tegelen), iəzpēgəl (Neerglabbeek), īēspeegele (mv.) (Haelen, ... ), īēspeegels (mv.) (Haelen, ... ), īēspeegəls (mv.) (Heer), īēspegels (mv.) (Born, ... ), īēspekels (mv.) (Herkenbosch), īēës piēëgele (mv.) (Hoensbroek), īspēgəl (Opglabbeek), īéspēēgels (mv.) (Schimmert), ĭĕspeegels (mv.) (Echt/Gebroek), íespegele (mv.) (Vrusschemig), îêspegels (mv.) (Eksel), iespegels  īspēgəls (mv.) (Ophoven), īspēgələ (mv.) (Smeermaas), ⁄ispegəls (mv.) (Neerpelt), ijspegels  ēspigəls (mv.) (Val-Meer), eͅispeͅigəls (mv.) (Velm), Ijspegels.  ispegels (mv.) (Overpelt), ijspiegel  ēͅspi(ə)gəl (mv.) (Diepenbeek), ijspiegels  eͅispīgəls (mv.) (Hoeselt), ijspiel: eeəspil (Heers), eəspɛilə (mv.) (Hoepertingen), ēͅspēͅlə (mv.) (Hasselt), ēͅspille (Mettekoven), ēͅspĭl (Diepenbeek), ĕspiel (Wellen), eͅispēlə (mv.) (Wintershoven), iejspiel (Hamont), iespeel (Lanaken, ... ), iespeel (mv.) (Geulle), iespeele (mv.) (Eijsden, ... ), iespeelen (Opoeteren), iespele (mv.) (Obbicht), iespelen (Neeroeteren), iespiel (Hamont, ... ), iespiele (mv.) (Valkenburg), ieëspeel (Stokkem), ieëspeelen (Neeroeteren), ijespiel (Sint-Lambrechts-Herk), ijspijl (Jeuk), ijspijəle (Hoepertingen), ijspil (Alken, ... ), ispelə (Lanaken), ièspeel (Eisden), īēspeële (mv.) (Mheer), īspel (Leut), īspel (mv.) (Waterloos), īspēl (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), īspēlə (mv.) (Opglabbeek), īspeͅlə (mv.) (Boorsem, ... ), yespil (Sint-Lambrechts-Herk), yspil (Ulbeek), èspiel (Wellen), èèspèèl (Sint-Truiden), ɛispɛil (Sint-Truiden), ⁄ī.spēl (Meeswijk), iespeel (m.)  ispel (mv.) (Stokkem), iespeele  ispēlə (mv.) (Neerharen), iespele  ispelə (mv.) (Mechelen-aan-de-Maas), iespelen  īəspelə (mv.) (Rekem), ijspelen.  èispelə (mv.) (Maaseik), ijspielen  (tm)spī(j)lə (mv.) (Borgloon), eͅəspei̞l (mv.) (Vliermaal), ispele  īspélə (mv.) (Lanklaar), Opm. ije = ai in woord fraine.  ijespiel (Diepenbeek), Opm. ije = ongeveer de griekse y.  ijespiel (Diepenbeek), èèjespielen  ēͅəspil⁄n (mv.) (Diepenbeek), ijspieletje: iespeelke (Opoeteren), ijspeͅlkə (Sint-Truiden), ijspylkəs (Sint-Truiden), ijspielig: ijspilleg (Horpmaal), ijspiezel: iespiesele (mv.) (Heugem), iespiezel (Maastricht), iespiezel (mv.) (Wijk), iespiezele (mv.) (Gronsveld, ... ), iespiezels (mv.) (Maastricht, ... ), ispizələ (mv.) (Maastricht), ijspijp: iespiepen  ⁄ispipən (mv.) (Neerpelt), ijspik: eejspeke (mv.) (Bree), ejspèkə (mv.) (Bree), i-jspeke (mv.) (Bree), ies-peeke (mv.) (Tegelen), iespeek (Bocholt, ... ), iespeeken (Kaulille), iespeke (mv.) (Tegelen), iespike (mv.) (Panningen), iespèke (mv.) (Egchel), iespéik (Gruitrode), ijspiek (Peer), ijəspék (Bree), ispékə (mv.) (Bocholt), ièspeek (Bree, ... ), iëspeeke (mv.) (Baarlo), īēspeeke (mv.) (Tegelen, ... ), ĭĕspĕĕke (mv.) (Blerick), èispèkə (mv.) (Maaseik), (iêspeêkske-iêspeêke).  iêspeek (Tungelroy), iespeeke.  ispékə (mv.) (Bocholt), ijspeeke  eͅispikə (mv.) (Hoeselt), ijspieke  ēͅispikə (mv.) (Peer), ijspieken  īspékə (mv.) (Opglabbeek), ijspieken.  īspēkə (mv.) (Kinrooi), ijspin: eejspin (mv.) (Bree), ēͅijəspenə (mv.) (Kermt), eͅispenə (mv.) (Spalbeek), eͅspenə (mv.) (Beringen, ... ), eͅspinə (mv.) (Paal), iejspeunen (Achel), ies-pinne (mv.) (Oirlo), iespenne (mv.) (Middelaar), iespin (Bocholt, ... ), iespin (mv.) (Baarlo, ... ), iespinne (mv.) (Nuth/Aalbeek), iespinnen (Hamont), iespinnen (mv.) (Venray), iespín (mv.) (Hout-Blerick), iēspin (mv.) (Sevenum), ijespin (Nieuwerkerken), ijspin (Helchteren, ... ), ijspin (mv.) (Montfort), ijspin (m.). (Zolder), ijspinnen (mv.) (Roermond), ispen (mv.) (Bree), ispinə (mv.) (Venray), iéspinne (mv.) (Nieuwenhagen), īēspin (mv.) (Waubach), īspen (mv.) (Waterloos), īspeͅnə (mv.) (Opglabbeek), īéspinne (mv.) (Schimmert), èjspen (mv.) (Bree), îêspin (Bocholt), (minder).  īēspin (mv.) (Boukoul, ... ), (verkleinwoord: iespinneke; meervoud: iespinne). (dit is een variant van iespeem).  iespin (Castenray, ... ), ijspinne  eͅispenə (mv.) (Hoeselt), ijspinnen  ēͅspenə (mv.) (Lummen), ēͅspeͅnə (mv.) (Borlo), eͅspenə (mv.) (Lummen), əspenə (mv.) (Lummen), ijspinnen (m.mv.)  īspen (mv.) (Opglabbeek), kegels, ijspinnen.  eͅispenə (mv.) (Beringen), ps. boven de j staat nog een dakje (^ deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  îjspin (Lummen), ps. is niet goed te lezen!  īspēwən (Hamont), ijspinnetje: eispinnekes (Zolder), ēͅspenəkəs (mv.) (Zelem), ēͅspinnəkə (Herk-de-Stad), ijspinneke (Linkhout), ijspinneken (Beverlo, ... ), ijspinne(k)(n)s. e: stelt een ij-klank maar zonder i-bijklank voor.  eͅspenəʔəs (mv.) (Kwaadmechelen), ijspinnekes  eͅispənəkəs (mv.) (Herk-de-Stad), Opm. ij = ai in bijv. naiteren.  ijspinnekes (Schulen), ps. omgespeld volgens Frings.  ēͅspeͅnnəkə (Beverlo), ijspummel: iespummels (mv.) (Milsbeek, ... ), ijspunt: iejspunten (mv.) (Achel), ijsstang: iesstangen (mv.) (Kerkrade, ... ), ijstak: eiszapfen  istacke (Eupen), ijstap: ēͅiesteͅp (mv.) (Kermt), ijstepel: ijstepel (Lommel), ijstoet: ijstoet (Kortessem), ijstuttel: ijstuttel (Kortessem), ijzel: ijsel (Wilderen), kakel: kakel (Sittard), kiakels (mv.) (Schaesberg), (kaakele-kaekelke).  kaakel (Sittard), kegel: kegel (Tessenderlo), kegels (Lommel), kieggele (mv.) (Mechelen), kjiegel (Vlijtingen), kegels, ijspinnen.  kégəls (mv.) (Beringen), kegeltje: kijgelke (Kaulille), kegeltje ijs: kegelke ijs (Kuringen), kiekel: kaekel (Sittard), kaekels (Sittard), kēkel (Zichen-Zussen-Bolder), kiekel (Millen, ... ), kikel (Mopertingen), kikələ (mv.) (Rosmeer), kiëkel (mv.) (Heerlen), kâêkĕlĕ (mv.) (Oirsbeek), kîêkele (mv.) (Hoensbroek), kiekemakaak: kiekemakaak (Ulbeek), kinkel: kinkel (Genk), kinkels (Beringen), kriekel: krij(ə)kələ (mv.) (Teuven), krī.əkəls (mv.) (Sint-Martens-Voeren), krîêkel (mv.) (Mechelen), ənə krijəkəl (mv.) (Teuven), pegel: pagəl (Zutendaal), pegel (Maaseik), pegels (mv.) (Maasbracht), piegels (mv.) (Weert), pigəl (Eigenbilzen), pugels  pegəls (mv.) (Neerpelt), zie de ss. ijspegel.  piegel (Maastricht), piekel: pīkələ (Veldwezelt), piel: peel (Eisden), peil (Jeuk), pele (mv.) (Stein), pil (Voort), piel ijs: peil ijs (Kerniel), pijjel ijs (Sint-Lambrechts-Herk), pil ijs (Hoepertingen), pil ijəs (Hoepertingen), ps. letterlijk overgenomen.  pil (ai)jəs (Gutshoven), ps. of toch omspellen volgens IPA: [pil @\\s]?  pil ɛəs (Heers), pielenijs: peelenieis (Vucht), pieletje: pijltje (Sint-Truiden), pieletje ijs: pelke eïs (Broekom), pyelkes ijs (mv.) (Sint-Truiden), piezel: (s.m.)  piezel (Mheer), pijpje ijs: piepke-iès (Kaulille), pikkel: pikkel (Zonhoven), pin: pin (Maaseik), pinkel: peŋkəls (Zonhoven), pinkel (Zonhoven), pinnetje: ps. of toch omspellen volgens IPA: [p@n\\k\\]?  pɛnəkə (Tessenderlo), pinnetje ijs: pennĕkĕn ijs (Montenaken), sijpel: siepelen (mv.) (Holtum), tap: tsap (Bleijerheide, ... ), tinkel: teŋkəls (Zonhoven), zilveren gaard: tussen wiemel en aerd hingt un zèlveren gaerd (= kinderraadsel).  tussen wīēmel en aerd hingt un zèlveren gaerd (Mechelen) ijskegel [ZND 36 (1941)] || ijskegel, ijspegel || ijspegel || ijspegels aan het dak of aan de vensterbanken [ijskeekels, -pinnen, -kikkels, kakels] [N 22 (1963)] III-4-4
ijsschots ijsklont: iêsklûntj (Tungelroy), ijsklots: ies⁄klots (Bleijerheide, ... ), ijsschol: ies⁄sjol (Bleijerheide, ... ), iéssjol (Gronsveld), (meervoud: iêsscholle; verkleinwoord: iêsschölke).  iêsschol (Altweert, ... ), (sjölke-sjolle).  (iês)sjol (Tungelroy), schol: schol (Venlo), schòòl (Sint-Truiden), sjol (Sittard), sxo.l (Hasselt), sxol (Loksbergen), šol (Eupen, ... ), ṣol (Montzen) ijsklomp || ijsschots || ijsschots, ijsschol || schol (ijs) [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || schots, ijsschots III-4-4
ijsvogel ijshop: ieshop (Roermond), ijsmusje: iesmöske (Ell), ijspauwtje: eͅi̯spāu̯kə (Kolonie), ijsvogel: asvōͅgəl (Tongeren), ēͅ.s˃vōgəl (Houthalen), eͅi̯svogɛl (Lommel), ie:svogel (Horst), iesvoegel (Oost-Maarland, ... ), iesvoegəl (Brunssum), iesvoeëgel (Gronsveld, ... ), iesvogel (Gennep, ... ), iesvoggel (Gulpen), iesvoogel (Schaesberg, ... ), iesvŏgel (Mechelen), iesvôêgel (Weert), iesvôêjel (Kerkrade), iēsvogel (Eksel), isjvoogel (Meijel), isvogel (Buchten), isvōgəl (Kaulille), iësvogel (Venlo), ī.sfōͅ:gəl (Moresnet), īē.svōēgel (Waubach), īēsvoegel (Voerendaal), īēsvogel (Haelen, ... ), īēsvōēgel (Brunssum), īēsvôôgel (Klimmen, ... ), īsfōgəl (Hamont, ... ), èjsvoegel (Heusden), ɛ̄svøgəl (Hasselt), alcedo ispida  īsfōəgəl (Meeswijk), eigen spelling; omgespeld  isvōgəl (Roosteren), Frings  ēͅi̯s˃vou̯gəl (Borgloon), ēͅi̯əsvōəgəl (Beverst), ēͅsvou̯gəl (Borgloon), ēͅəsvōgəl (Diepenbeek), IPA, omgesp.  ɛ̄svogəl (Beverst), vdBerg; omgesp.  ēi̯əs˃vōͅgəl (Wellen), isvwøgəl (Veldwezelt), ɛi̯əs˃vogəl (Stokrooie), ijsvogeltje: eesvjègelke (Eigenbilzen), eisvoëgel(ke) (Bilzen), ei̯s˃vygəlke (Maaseik), ešvøgəlkə (Meijel), ie:sveugelke (Herten (bij Roermond)), iesveugelke (Horn, ... ), iesvoegel, iesvuugelke (Oirsbeek), iesvuggelke (Castenray, ... ), iesvuugelke (Heerlen), iesvögelke (Meeswijk, ... ), isveugelke (Nederweert), iêsvögelke (Tungelroy), īē.sveu.gelke (Boukoul, ... ), īi̯svøͅgəlkə (Achel), īsveugelke (Lanaken), īsvø̄gəlkə (Beringe, ... ), doorgaans Frings, soms eigen spelling  eͅsvogləʔjə (Kwaadmechelen), Frings  ɛ̄isfigəlkə (Gelieren/Bret), Frings; half lang als lang omgespeld  īəsfø̄gəlke (Lanklaar), vdBerg; omgesp.  ɛ̄s˃vø̄gəlkə (Sint-Truiden), koningsvissertje: kunningsvisserke (Castenray, ... ), martinusvogeltje: cf fr. martin pêcheur  mertienesveugelke (Echt/Gebroek), snep: sjnep (Kelmis), waterspecht: waaterspecht (Leveroy) ijsvogel || ijsvogel (16,5 schitterend blauwgroen boven, steenrood onder; vliegt snel over beek, sloot en langs ven; broedt in gat in steile over; vangt visjes; vrij zeldzaam [N 09 (1961)] || ijsvogel, sintmaartensvogel || ijsvogeltje III-4-1
ijver aard: dè hèt veul oart (Lanaken), courage (fr.): cəròsjə (Loksbergen), hei heit veul coerage (Bocholt), hi het vøͅyl kərōzjə (Borgloon), hije het vuil koerage (Kortessem), hè hèt vèl kərazj (Opitter), h⁄et veul courôge (Tongeren), koeraasj (As), veel coeràge (Hasselt), courage  he hét veul kroigə (Tongeren), goede moed: (h)ieje (h)èt geuje moëd (Hasselt), goesting: goesting (Linkhout), goosting (Maastricht), hè heet veel goesting (Peer), hart voor het werk: hart vurt wērk (Venray), ijver: ait veul ievər (Eisden), die het vuil ieəver (Hoepertingen), dië het vuil iever (Diepenbeek), dè hèt veul iever (Lanaken), dè hèt vèl iever (Meeuwen), dé heb véel iever (Bilzen), dɛe hət veul ivər (Broekom), ei e͂t veul iever (Maaseik), ei heit fuil iefer (Vucht), et vieel iever (Bilzen), ē ei vøl ivər (Sint-Truiden), ē ēt vøͅl īfər (Mechelen-aan-de-Maas), hai ait vail iever (Neeroeteren), hai hit veul iever (Hechtel), he hait iever (Voort), he heet veel iever (Peer), he heet veul iever (Peer), he heift veul iever (Maaseik), he het vjol iever (Grote-Spouwen), he hét vuil iever (Horpmaal), he veul ēīvər (Sint-Truiden), he vø̄l iver (Sint-Truiden), hee heet veel iever (Meeuwen), hee hit vul uver (Schulen), hee hit vèel iever (Kuringen), hee veul eiever (Linkhout), heei het veeil iever (Kuringen), heei hit veul iever (Hamont), heeje hèt vĕul ievet (Stevoort), hei get viel iever (Val-Meer), hei voul iever (Sint-Truiden), heir veel iever (Vlijtingen), heië hee gan iever (Jeuk), hej hət viəl īvər (Beverst), heje het veel iever (Spalbeek), hejè heel veul iever (Montenaken), hem he veulen iever (Herk-de-Stad), her het veul iever (Zichen-Zussen-Bolder), hey veul iever (Wilderen), hē heèt vēēl iever (Neeroeteren), hē hēt veul īver (Zichen-Zussen-Bolder), hē hēt vøl īvər (Herk-de-Stad), hēe heͅt voil īver (Diepenbeek), hēͅ hēͅ vēͅl ivər (Bree), hēͅ heͅt vøl īvər (Beverlo), hĕ hĕt vĕl iever (Neeroeteren), heͅ heͅt vøl ivor (Rutten), hi eͅt vø̄l īver (Mettekoven), hi het vøͅyl ī.vər (Borgloon), hie heeft veul ijver (Maaseik), hie het fø̄l īvər (Zonhoven), hie het vuil iever (Kortessem), hie is vol iever (Heers), hiej het veel iever (Ulbeek), hieje het veul ieəver (Hoepertingen), hiejə hɛt vui(u)l ievər (Gutshoven), hiē heͅt vøil īvər (Diepenbeek), hiēͅə hēt vøͅl ivər (Houthalen), hij he(eft) veul iever (Tessenderlo), hij hee veul iever (Kwaadmechelen, ... ), hij hee veul ijver (Tessenderlo), hij heet veul iever (Beringen), hij het veul iever (Herstappe), hij hi veul ievɛr (Lommel), hij hit veul iejver (Achel, ... ), hij hit veul iever (Helchteren, ... ), hij hèt veul iejver (Hamont), hij hèt veul iever (Hechtel), hij hé veul iever (Tessenderlo), hij hìt veul iever (Hamont), hij zit vol iever (Tessenderlo), hije het vuil iever (Kortessem), hije hit veul iever (Zonhoven), hijə hət veul iever (Alken), hit veul iever (Groot-Gelmen), hië heit veul iever (Sint-Lambrechts-Herk), hī het veul iver (Kerniel), häj het vōͅl īvər (Hamont), häj zet vōͅl īvər (Hamont), hè get veul iever (Millen), hè het veul iever (Tongeren), hè hīt veul iever (Kaulille), hè hè.t vè.l ie.ver (Zutendaal), hè hèet veèl iever (Opoeteren), hè hèt veul iever (Wellen), hè hèt vèl iever (Bree), hè hèt vêl iever (Neeroeteren), hè hèt vëeul iever (Kaulille), hè hét veel iever (Mopertingen), hè hét veul iever (Tongeren), hè hêt vèle iever (Opoeteren), hè is vol iever (Neeroeteren), hè jee vjeul iever (Rijkhoven), hèi hèet véel iever (Gruitrode), hèi hèit voeul iever (Bocholt), hèj heet veul iever (Zolder), hé heet veel iever (Ellikom), hé heij ne groute iever (Sint-Truiden), hê hêt véèl ievər (Eigenbilzen), hə hä:t vēͅl īver (Zutendaal), hər hēͅt vø͂ͅl īfər (Lanaken), hɛ hit viəl ivər (Bilzen), hɛi het vøl ivɛr (Overpelt), hɛi hit vøl ivər (Zolder), hɛi hɛd vɛul iver (Genk), hɛt vöil iəvər (Heers), hɛ̄ hēͅt vēͅl īvər (Neerglabbeek), h⁄et veul iever (Tongeren), i eit vuil iever (Lanklaar), i-jver (As), ie hee veul iever (Lommel), ie.fər (Kelpen, ... ), ieder (Stein), iefer (Haler, ... ), iefər (Kapel-in-t-Zand, ... ), iehver (Genk, ... ), iejever (Sint-Lambrechts-Herk), iever (Beek, ... ), ievər (Hulsberg, ... ), iēvər (Nieuwenhagen), ie‧ver (Weert), ijfer (Maaseik), ijver (Leopoldsburg), iè êt veul iever (Rotem), iéfer (Gronsveld), iêver (Altweert, ... ), īēfer (Oirsbeek), īēfər (Epen, ... ), īēver (Blitterswijck, ... ), īēvər (Amstenrade, ... ), īē⁄vər (Brunssum), īfər (Eupen, ... ), īvər (Meeuwen), veel iever (Hasselt), è ät vø̄l īfər (Leut), îêvər (Schinnen, ... ), ɛi vøl ivər (Sint-Truiden), eu = oeu van oeuvre = werk  hei heit veul iever (Bocholt), het e van Fr. avec  hi-e het vool ieiver (Sint-Lambrechts-Herk), hij = ij wordt stijf uitgesproken  hij hèt veul iever (Lommel), hij dof  he hij vuil iever (Sint-Truiden), hij heeft ijver lijk n paard  he hee iever lek ⁄n peejd (Jeuk), hij van frais  hij hit veul iever (Beringen), m.  ī.vər (Eys), mannelijk  īfər (Opgrimbie), è als in Fr. la grève  hè hit veul èver (Hechtel), è als in Fr. élève  hè heet veul iever (Molenbeersel), ê van Fr. hêtre veul als Fr. chauffeur  e hêt veul iefer (Moelingen), öil als in oeil = oog, wel iets korter  hije het vöil iever (Diepenbeek), ijverige, een -: ieverigge (Vlodrop), moed: hij hi veul moewt (Lommel), hê hêt veel moot (Reppel), veel moeëd (Hasselt), nijg: nijg  hè is nieg (Opitter), nuggere, een -: das inne nuggere (Nieuwerkerken), ⁄t es nen nuggere (Lummen), qui vive: hei het veul kevie in (Riksingen), voor vol springlevendheid  dië het vuil kevie (Diepenbeek), qui-vive (fr.): kevi-j (Maaseik), kevie (Altweert, ... ), veel vuur: vuier kort uitspreken  daï zit veul vuier (Paal), vlijt: flies (Bleijerheide, ... ), flièt (Venlo), flīēt (Roermond01; ijver), vlīēt (Roermond), vlèit (Tongeren), vlijtig: dee is vlietig (Opoeteren), vlijtig (Thorn), vlijtigheid: flieszigheet (Heerlen), vliēsighēēt (Nieuwenhagen), voelt voor het werk: vèùlt vör ⁄t werk (Noorbeek, ... ), vroom: he ⁄s vroom (Genk), vurige, een -: ne vurigen (Tessenderlo) Hij heeft veel ijver. [ZND 36 (1941)] || ijver || ijver, vlijt || ijver, werklust || met ijver vervuld [ijverig, nijver, nijverig, noest, vlijtig, grif] [N 85 (1981)] || noest [SGV (1914)] || toewijding aan zijn werk [ijver, iever] [N 85 (1981)] || vlijt || werklust, ijver III-1-4
ijverig courageux: koerezjös (Hoeselt), felle, een -: felle (Jeuk), ijverachtig: ieferechtich (Heel), ijvere, een -: ievere (Jeuk), ijverig: he eͅj iforich (Stokkem), hēͅs ivərech (Opglabbeek), hij is ieverig (Achel, ... ), hè is ieverig (Bocholt), i-jverig (As), ie.fərich (Kelpen), ieferich (Swalmen), ieferig (Haler, ... ), ieferig zin (Schimmert), iefrich (Kapel-in-t-Zand), iefərich (Wijnandsrade), iefərig (Maastricht), iehverig (Waubach), ievereg (Beverlo), ieverich (Kesseleik), ieverieg (Kerkrade), ieverig (Beek, ... ), ievrig (Epen), ievərich (Urmond), ievərig (Maastricht, ... ), iēvərig (Nieuwenhagen), ie‧verig (Weert, ... ), ijverig (Bree, ... ), ivərəx (Meeuwen), iêvereg (Tungelroy), iêverig (Venlo), iëverig (Sevenum, ... ), ī.vərex (Eys), īēfərich (Susteren), īēfərig (Heel), īēverig (Gennep, ... ), īēvərich (Amstenrade, ... ), īēvərig (Maastricht), īēvərəch (Meijel), īēvərəg (Loksbergen), īfrex (Eupen), ĭĕvərich (Meeuwen), îêvərig (Schinnen), e is open  ē is ieverig (Sint-Truiden), ijverige, een -: ⁄t is ⁄n ieverige (Stokrooie), ijverlijk: ieferlich (Schimmert), ijvertig: ie.fərtəch (Maastricht), iefertich (Sittard), iefertig (Amby, ... ), ievertig (Amby, ... ), iéfertig (Gronsveld), ī.vərtex (Eys), īēfertig (Oirsbeek), īēfərtəch (Epen), īfərtex (Eupen), naarstig: neerstig (Maastricht), nieërstig (Altweert, ... ), nêrsjtig (Valkenburg), nêrstig (Stevensweert), nêsjstig (Schinveld), nêsjtig (Schinveld), naarzaam: nêrzaam (Beesel), nêrzem (Horst), naasterig: neesterig (Altweert, ... ), nijg: ni-jg (As), nijverig: nieverig (Meijel), nits: nĭĕtsj (Heerlen), nitse, een -: nietsche (Heerlerbaan/Kaumer), noest: noest (As), vlijtig: fliesisj (Vaals), flietig (Heerlen, ... ), flie’sieg (Bleijerheide, ... ), flijtich (Kapel-in-t-Zand), flijtig (Schimmert), fliètig (Venlo), flīētich (Reuver), flīētig (Roermond), flīsex (Eupen), vleseg (Simpelveld), vleͅi̯təx (Meeuwen), vli-jtig (As), vlietig (Brunssum, ... ), vlietig zien (Hoensbroek), vliēsig (Nieuwenhagen), vlijtig (Beek, ... ), vlīētich (Venlo), vlĭĕtəch (Meeswijk), vlèitig (Tongeren), vléétəg (Vlijtingen), Hgd. fleissig  flieszig (Heerlen), vroom: vroom (Eigenbilzen, ... ), werketig: we.rəkətex (Eys), weͅrkətex (Eupen) een onrustig persoon, persoon die geen rust heeft, altijd bezig is [roerwarmoes] [N 85 (1981)] || geneigd om flink aan te pakken, om stevig door te werken [hel, flink] [N 85 (1981)] || Hij heeft veel ijver. [ZND 36 (1941)] || ijverig || ijverig, vlijtig || met ijver vervuld [ijverig, nijver, nijverig, noest, vlijtig, grif] [N 85 (1981)] || nijver || noest [SGV (1914)] || toewijding aan zijn werk [ijver, iever] [N 85 (1981)] || vlijtig || werkzaam, naarstig || zeer werkzaam, zeer ijverig III-1-4
ijzel, bevroren neerslag gladijs: jlad-īes (Bleijerheide), jlat⁄ies (Bleijerheide, ... ), ijs: ies (Kaulille), ijs (Helchteren), ijs dat uit de grond opkomt: ijs da uit de grond opkim (Spalbeek), ijsgang: y(3)̄sgank (Hoepertingen), Vb. t is fellen ijsgank (de wegen zijn erg glad door de ijzel).  ijsgank (Kortessem), ijsregen: eesreinger (Zichen-Zussen-Bolder), eesrengel (Grote-Spouwen), eisrêgən (Eigenbilzen), eͅisrägəl (Lommel), ies raingel (Maasniel), iesrigen (Velden), iesrègen (Bocholt, ... ), iesrèngel (Wolder/Oud-Vroenhoven), iesréén (Mechelen), isrèŋəl (Bree), īēsrèj.n (Mechelen), īēsrê(n)ge (Puth), ijsrege  ēͅisreͅgə (Gelieren/Bret), Note: begrip ijsregen: hijw. stofnaam (hijw. = hijwoord - zelfst. nw. te vervangen door het pers. vnw. "hij").  iesraegen (Castenray, ... ), Opm. Fr. ê.  iesrîgen (Reppel), ps. letterlijk overgenomen.  ēsrēͅnger (Val-Meer), ijzel: (dər) isəl (Teuven), (h)èè.zel (Hasselt), aizel (Millen, ... ), aizël (Tongeren), aizəl (Mal), aïzel (Paal), de sjtrāōt is einen iezel (Sittard), der iezel (Moelingen), eejzel (Bree), eezel (Broekom), ezəl (Rosmeer), eəzəl (Hoepertingen), ējzəl (Bree), ēͅsəl (Lummen), ēͅzəl (Borgloon, ... ), ēͅəzəl (Wellen), eͅisəl (Rotem), eͅizəl (Beringen, ... ), eͅzəl (Linkhout, ... ), giezel (Val-Meer), heisel (Kortessem), heizel (Horpmaal, ... ), heizəl (Zolder), hejəzəl (Gutshoven), hezəl (Gutshoven), hē.zel (Hasselt), hēͅizəl (Kermt), hēͅsəl (Halen), hēͅzel (Diepenbeek), hēͅəzəl (Loksbergen), heͅzəl (Linkhout), heͅ’əzəl (Spalbeek), hi-jzel (Bree), hie.zel (Gennep, ... ), hiejzel (Hamont), hiezel (Achel, ... ), hiezəl (Eigenbilzen, ... ), hijsel (Beverlo), hijzel (Alken, ... ), hijzel (m.). (Zolder), hizel (Herstappe), hizəl (Bocholt, ... ), hīēzel (Milsbeek, ... ), hīēzël (Tongeren), hīzəl (Hamont), hĭsəl (Overpelt), hyzel (Lommel), háizəl (Paal), hêëzel (Beverlo), ie-zel (Neeroeteren), iejzel (Achel), iesel (Bilzen, ... ), iesjel (Egchel), iessel (Blerick, ... ), ies⁄sel (Tegelen), iezel (Bergen, ... ), iēsel (Roermond, ... ), iēssel (Reuver), iēzel (Heythuysen, ... ), iēëzel (Hoensbroek), ieͅssel (Maasniel), ieͅzel (Beegden), ie⁄zel (Bleijerheide, ... ), ijezel (Diepenbeek, ... ), ijsel (Genk, ... ), ijssel (Herk-de-Stad), ijzel (Beringen, ... ), ijzəl (Bree, ... ), issel (Velden), isəl (Meeswijk), izel (Hechtel, ... ), izjel (Meijel, ... ), izəl (Kaulille, ... ), ièssel (Venlo), iésel (Gronsveld), iézel (Nieuwenhagen), iêsel (Altweert, ... ), iësel (Baarlo), iëzel (Baarlo), īesel (Haelen), īēsel (Lutterade, ... ), īēzel (Born, ... ), īēzəl (Heer), īsəl (Leut), īzəl (Boorsem, ... ), ĭĕsel (Echt/Gebroek, ... ), y(3)̄zel (Groot-Gelmen), èisəl (Maaseik), èzel (Hasselt), èèzel (Sint-Truiden), ɛizəl (Sint-Truiden), ɛiəzəl (Heers), (m.)  ēͅzəl (Hasselt, ... ), eͅizəl (Wintershoven), hēͅzəl (Zelem), īzəl (Mechelen-aan-de-Maas), (scherpe s)  íesel (Oirsbeek), De beim woare bei-jzeldsj.  (h)i-jzel (As, ... ), hiezel  hizəl (Peer), hi̞zəl (Vliermaal), hiezel (m.)  ⁄hizəl (Neerpelt), hijzel  hēͅzəl (Diepenbeek), heͅzəl (Lummen), həzəl (Lummen), hizel  hizəl (Gelieren/Bret), hèèzel (m.)  hēͅzəl (Diepenbeek), iesel  isəl (Neerharen), izəl (Neerpelt), iezel  izəl (Mechelen-aan-de-Maas), īsəl (Ophoven), īzəl (Rekem), iezel (m.).  izəl (Bocholt), iezzel  izəl (Hoeselt), ijzel  ēͅizəl (Peer), ēͅəzəl (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), e͂ͅzəl (Borgloon), eͅizəl (Hoeselt), eͅəzəl (Vliermaal), ijzel (m.)  ēͅzəl (Borlo), eͅizəl (Herk-de-Stad), izəl (Opglabbeek), ijzel (m.).  izəl (Achel), ijzel.  ēͅzəl (Beverlo, ... ), eͅjəzəl (Beringen), īzəl (Kinrooi), èisəl (Maaseik), èizəl (Maaseik), izel (m.)  izəl (Lanklaar), Met of zonder h.  (h)iesjel (Panningen), Nb. Korte "ie".  iessel (Tegelen), Note: begrip: hijw. stofnaam (hijw. = hijwoord - zelfst. nw. te vervangen door het pers. vnw. "hij").  iēzel (Castenray, ... ), Opm. ai = Fr. trait.  haizel (Schulen), Opm. de ij is Fr. ai in maison.  hijzel (Beringen), Opm. ei = monoftong.  heizel (Zolder), Opm. ei als monoft.).  eizel (Hasselt), Opm. Á = ].  y(3)̄zel (Diepenbeek), ps. alleen 1 tekentje omgespeld volgens IPA.  eis[oͅ}l (Sint-Truiden), ps. letterlijk (overgenomen), omgespeld volgens Frings.  hēͅsəl (Herk-de-Stad), ps. omgespeld volgens Frings.  ēͅzeͅl (Mettekoven), ps. omgespeld volgens IPA.  ēͅisəl (Tessenderlo), Vb. ich deuir bè déën ijzel ni bè den ottau vaore (ik durf door die ijzel niet met de wagen te rijden).  ijzel (Kortessem), ijzelijs: ijzelijs (Lommel), nevelijs: niefelijs (Kortessem), nijzel: niezel (Bilzen), regenijzel: reenen ijəzel (Hoepertingen), rijm: LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  ri-jm (As, ... ), spiegelbaan: spiegelbown (Heers), spiegelglad: spiegelglaad (Holtum), verglas (fr.): verglas (Sint-Truiden), vərgla (Heers) dunne ijskorst op wegen of bomen || ijsregen || ijzel [ZND 36 (1941)] || ijzel, onderkoelde regen waarvan de straten spiegelglad worden [heezel, hijzel] [N 22 (1963)] || ijzelen [N 22 (1963)], [SGV (1914)] III-4-4
ijzelen gletsen: ⁄t gletcht (Moelingen, ... ), grijzelen: griezele (Amby, ... ), ps. bij benadering omgespeld volgens IPA (er stond een i met een staartje eronder en een : erachter).  gri:zəl (Maastricht, ... ), het is glad: ⁄t es glet (Stevoort), het is glattig: het es gloatəg (Beverst, ... ), (adj.).  glooitəg (Beverst), het is wreed glattig: ⁄t is wriet glettig (Nieuwerkerken), ijsregenen: het iesrengelt (Opoeteren, ... ), het iesrègent (Bocholt, ... ), ies règene (Schimmert), ies rêne (Simpelveld), iesregene (Sint-Pieter), iesreingelen (Meeuwen, ... ), iesreègenen (Kaulille, ... ), iesrēgene (Eijsden), iesrêgenen (Reppel, ... ), iesrêngene (Heek), isrèŋələ (Bree), īēs rêngene (Klimmen), ⁄t hit ijs geregend (Helchteren, ... ), ⁄t ies regent (Maastricht), ⁄t iesrīgentj (Opitter, ... ), ⁄t iesrègneltj (Opoeteren, ... ), ⁄t règent ies (Kaulille, ... ), Opm. ai netals bij woord aimer.  aisraignen (Hechtel, ... ), Opm. g = ± ng in bijv. hangen.  eesrêgərən (Eigenbilzen, ... ), Opm. ij = ].  ijsreigneren (Diepenbeek, ... ), ijzelen: (h)iesjele (Panningen), aizelen (Millen, ... ), aizələ (Mal), aïzelt (Paal, ... ), eejzele (Bree), et èzelt (Hasselt, ... ), ey(3)̄ẓelen (Elen, ... ), ezələ (Rosmeer), eəzələ (Hoepertingen), ējzələ (Bree), ēͅsələ (Lummen), ēͅzeͅlt (Mettekoven, ... ), ēͅzələ (Borgloon, ... ), ēͅəzələ (Wellen), eͅizələ (Beringen, ... ), eͅizələn (Lommel), eͅjsələ (Rotem), eͅzələ (Linkhout, ... ), gehy(3)̄seld (Lommel, ... ), gëiesseldj (Thorn), haizelen (Schulen, ... ), het aizelt (Tongeren, ... ), het eit geiezeld (Lanklaar, ... ), het eizelt (Hasselt, ... ), het giezelt (Val-Meer, ... ), het hed gehiezeld (Tongeren, ... ), het heizelt (Stokrooie, ... ), het hēͅzəlt (Herk-de-Stad, ... ), het hiezelt (Achel, ... ), het hijzelt (Alken, ... ), het hizelt (Hechtel, ... ), het hy(3)̄zelt (Zonhoven, ... ), het ie-zĕlt (Neeroeteren, ... ), het ieselj (Bocholt, ... ), het ieselt (Maaseik, ... ), het iezelch (Bree, ... ), het iezeldj (Neeroeteren, ... ), het iezelt (Gruitrode, ... ), het iēëzelt (Hoensbroek), het ijselt (Sint-Truiden, ... ), het ijzel (Sint-Truiden, ... ), het ijzelt (Genk, ... ), het ijzəlt (Sint-Truiden, ... ), het ijəzelt (Hoepertingen, ... ), het jee gehiezeld (Rijkhoven, ... ), het y(3)̄zelt (Lommel, ... ), hēͅizələ (Kermt), hēͅzelen (Diepenbeek, ... ), hēͅzələ (Halen, ... ), heͅesəlt (Beverlo, ... ), heͅzələ (Linkhout), hi-jzele (Bree), hie.zele (Gennep, ... ), hiejzelen (Hamont, ... ), hiesjele (Panningen, ... ), hiezelen (Eksel, ... ), hiezelt (Meeuwen, ... ), hiezələ (Tongeren, ... ), hijzele (Beverlo, ... ), hijzelen (Overpelt), hit heiselt (Kortessem, ... ), hizelen (Herstappe, ... ), hizeͅlə (Overpelt), hizələ (Bocholt), hizələn (Opglabbeek), hīēzele (Milsbeek, ... ), hīēzëlë (Tongeren), hīzələ (Tongeren), hĭzələn (Overpelt, ... ), hy(3)̄selt (Beverlo, ... ), hy(3)̄sələn (Kwaadmechelen, ... ), hy(3)̄zelen (Lommel, ... ), háizələ (Paal), hêëzele (Beverlo), hîzele (Wellen, ... ), həd ē.zəlt (Borgloon, ... ), hət hēͅzəlt (Houthalen, ... ), hət izəlt (Zutendaal, ... ), hət īzəlt (Lanaken, ... ), ie-se-le (Blitterswijck), ie.zele (Gennep, ... ), iejzelt (Achel, ... ), iesele (Afferden, ... ), iesele(n) (Obbicht), ieselen (Amby, ... ), iesĕle (Thorn), iesjele (Belfeld, ... ), iesjelen (Egchel), iessele (Beegden, ... ), iesselen (Brunssum, ... ), iesselë (Lanklaar, ... ), iesələ (Sint-Truiden, ... ), iezele (Arcen, ... ), iezelen (As, ... ), iezelt (Posterholt, ... ), iezələ (Bilzen, ... ), iēsele (Roermond), iēssele (Reuver), iēzele (Castenray, ... ), iēzelen (Heythuysen), iĕzele (Lutterade), ieͅssele (Maasniel), ieͅzeltj (Beegden), ie⁄zele (Bleijerheide, ... ), iiezelen (Blerick), ijezelen (Sint-Lambrechts-Herk, ... ), ijselen (Linkhout, ... ), ijzele (Roermond), ijzelen (Diepenbeek, ... ), ijzelt (Hoepertingen, ... ), ijzəlt (Bree, ... ), issələ (Stokkem), issələn (Stokkem, ... ), isələ (Teuven, ... ), izjele (Meijel, ... ), izələ (Kaulille, ... ), izələn (Bilzen, ... ), ièsele (Eys), ièzele (Schaesberg), iézele (Nieuwenhagen), iêsele (Altweert, ... ), iësele (Baarlo), ī.zələ (Opgrimbie, ... ), īesele (Haelen), īezele (Houthem, ... ), īēsele (Roermond), īēsele(n) (Schinveld), īēselen (Lutterade), īēzele (Born, ... ), īēzelen (Boukoul, ... ), īēzələ (Heer), īsələ (Boorsem, ... ), īzəlt (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), īzələ (Lanaken, ... ), īzələn (Hamont, ... ), ĭĕsele (Echt/Gebroek), oesele (Nederweert), t hīzəlt (Tongeren), ut haet geieseld (Vlodrop), ut ieselt (Vlodrop), y(3)̄selen (Kerniel, ... ), èi(j)sələ (Maaseik), èizələ (Maaseik), êzələ (Kermt, ... ), ət hēͅt geīzəlt (Opgrimbie, ... ), ət heͅ’əzəlt (Spalbeek), ət ijzəlt (Sint-Truiden, ... ), ət īsəlt (Leut, ... ), ət īzəlt (Maastricht), ’t heet geieseld (Grathem), ’t ieseld (Stevensweert), ’t ieselt (Baarlo, ... ), ’t iesjelt (Egchel), ’t iesseldj (Ell), ’t iezeljt (Herten (bij Roermond)), ’t iezelt (Bergen), ’t iezeltj (Leuken, ... ), ’t iēsselt (Sevenum), ’t iselt (Meijel), ’t izjelt (Meijel), ’t ièsselt (Venlo), ’t īēzelt (Oirlo), ’t ĭĕselt (Velden), ⁄t ēͅzəlt (Opgrimbie, ... ), ⁄t heift geiezelt (Maaseik, ... ), ⁄t hīzəlt (Hamont, ... ), ⁄t hɛt gəizəlt (Bilzen), ⁄t ieselt (Bilzen, ... ), ⁄t iezelt (Eisden, ... ), ⁄t is an ⁄t eezələ (Heers, ... ), ⁄t jànt glitij (Wintershoven), (iesrengene).  iessele (Heer), (iezelde-haet gëiezelt).  iezele (Sittard), (iêseldje, ge-iêseldj, t ès ge-iêseldj). Vb. t ès ge-iêseldj! (t heeft geijzeld).  iêsele (Tungelroy), (zachte z)  íezele (Oirsbeek), (zeldzaam: uiteraard).  iezele (Brunssum), [hiz\\ld\\, g\\hiz\\lt].  hizələ (Meeuwen), hiezele  hizələ (Gelieren/Bret, ... ), hiezelen  hi̞zələ (Vliermaal), ⁄hizələn (Neerpelt), hijzelen  hēͅzələ (Diepenbeek), heͅzələ (Lummen), həzələ (Lummen), hèèzelen  hēͅzəl⁄n (Diepenbeek), iesele  isələ (Neerharen), iezele  izələ (Hoeselt, ... ), īsələ (Ophoven), īzələ (Smeermaas), iezelen  īzələ (Rekem), ijzelen  ēͅazələ (Donk (bij Herk-de-Stad)), ēͅzələ (Borlo), e͂ͅzələ, e͂ͅzəldə, gəe͂ͅzəlt (Borgloon), eͅizələ (Herk-de-Stad, ... ), eͅəzələ (Vliermaal), izələ (Opglabbeek), ijzelen.  ēͅzələ (Beverlo, ... ), izələn (Achel), Opm. ei = monoft.  het heizelt (Zolder, ... ), Opm. iezel = rijm.  ⁄t iezeltj (Opitter, ... ), ps. bij benadering omgespeld volgens Frings.  hēͅ.zələ (Hasselt, ... ), ps. deels omgespeld volgens Frings.  het [hīzelt (Diepenbeek, ... ), ps. JK vragen: niet gemarkeerd, ook opnemen?  iesele (Echt/Gebroek), ps. letterlijk omgespeld volgens IPA.  ⁄t [eͅeəzəlt (Heers, ... ), ps. letterlijk overgenomen.  het ijxlt (Maaseik, ... ), ps. omgespeld volgens IPA.  ēͅisəlt (Tessenderlo, ... ), ēͅzələ (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), eͅi̯zələn (Sint-Truiden, ... ), hēͅzələn (Tessenderlo, ... ), hət ēͅzəlt (Broekom, ... ), hət eͅizəlt (Zolder, ... ), ps. onder de n staat nog een rondje; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  hejəzəln (Zonhoven, ... ), t iezelij.  ət izəlš (Bocholt), t is ijzel  teͅs ēͅəzəl (Niel-bij-St.-Truiden), niezelen: niezelen (Bilzen, ... ), rijmen: rieme (Bingelrade), roejmə (Hoepertingen, ... ), rilsen: het rilst (Nieuwerkerken, ... ), spiegel, het is: speiël (Kerkrade, ... ), Opm. spreek uit: au.  ⁄t es spiegel bauta (Tongeren), spiegelen: speiële (Kerkrade, ... ) ijzel [ZND 36 (1941)] || ijzel, onderkoelde regen waarvan de straten spiegelglad worden [heezel, hijzel] [N 22 (1963)] || ijzelen [N 22 (1963)], [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 36 (1941)] || ijzelen, bevriezen van neerslag III-4-4
ijzen abscheulich (du.) vinden: afšø͂ͅ.i̯səlex˃ ve.ŋə (Eys), afschuwelijk vinden: afschuweluk vinden (Hoensbroek), angstigen: engstige (Maastricht), bibberen: bibərə (Loksbergen), der vanaf zijn: der van aaf zeen (Neer), get heel erg vinden: get hiel erreg vinde (Maastricht), griezelen: gri-jzele (As), grieselə (Oirsbeek), griezele (Amby, ... ), griezelen (Eksel, ... ), griezələ (Montfort, ... ), griezələn (Urmond), grijzelen (Vaals), grizələ (Meeuwen), grīēzele (Susteren), grijzen: grésə (Loksbergen), grillen: grille (Bree), groezelen: grōēzələ (Gennep), gruisen: gruisen (Born), gruwelen: gruwele (Stein), grŭŭwələ (Maastricht, ... ), grüwele (Wijlre), ⁄t groeweldje mich (Ell), cf. VD s.v. "grouwen  grouwelə (Doenrade), gruwen: grouwe (Weert), gruuwe (Venray), gruwe (Venray), grâuwe (Swalmen), ijzen: ijzen (Leopoldsburg, ... ), īēzə (Venlo), kotsen: kotse (Meijel), koud van worden: kaat van wérə (Kapel-in-t-Zand), ontzetten: ontsitte (Herten (bij Roermond)), rijeren: riejere (Roermond), rijzelen: riezele (Maastricht), rijzen: résə (Loksbergen), rillen: rillə (Kelpen), schaudern (du.): sjŏĕddərə (Heerlen), schroevelen: sjroevələ (Maastricht), schudden: sjudde (Vlodrop), schuivelen: sjoevele (Geleen), schuiveraaien krijgen: (= chaud-froid).  sjevraoje kriege (Caberg), schuiveren: schūvere (Venlo), sjoe:vere (Herten (bij Roermond)), sjoevere (Lutterade, ... ), sjoevere và (Gulpen), sjoevərə (Maastricht, ... ), sjōēvərə (Maastricht, ... ), sich ekeln (du.): zich eekele (Waubach), van zich schudden: van zich sjöddə (Beesel), verluisterd staan: verluisterd stao (Meijel), verschrikkelijk vinden: verschikkelijk viende (Oirlo), walgen: walgen (Ophoven), wàlləgə (Maastricht), walgen van: walge van (Reuver), zich dervan schudden: zich dərvan sjuddə (Kapel-in-t-Zand), zich rijzelen: ziech riezele (Maastricht), zich schroevelen: zich sjroevələ (Schinnen), zich schudden: zich sjudde (Tungelroy), zich sjöddə (Amstenrade, ... ), cf. WNT XIV kol. 1129 s.v. "schudden"B) onzijdig : van iemand die koorts heeft, die in grote angst verkeert etc, rillen, beven  zich sjöddə (Brunssum), zich schuiveren: zich sjoevere (Sittard) vervuld worden van afgrijzen, iets heel erg afschuwelijk vinden [ijzen, schruwen, grijzelen, grillen] [N 85 (1981)] III-1-4
ijzerbalk balk: balk (Lummen), ijzerbalk: ežǝrbalǝk (Meijel), ijzerbalk (Beegden, ... ), izǝrbalǝk (Kaulille), ę̄ǝzǝrbalk (Lummen), īzǝrbalk (Leunen), īzǝrbalǝk (Ell, ... ), ijzeren balk: isdǝrǝ balǝk (Maxet), īzǝrǝ balǝk (Susteren, ... ), middelste balk: medǝlstǝ balǝk (Herten), nokkebalk: nǫkǝbalǝk (Linkhout  [(standerdmolen)]  ), schuifbalk: sxø̄jfbalǝk (Lummen), spilbalk: spelbalǝk (Beringe), weersbalk: wērs˱balǝk (Heerlen) De horizontale balk waarin bij de standerdmolen het boveneinde van het staakijzer draait en bij de Hollandse molen het boveneinde van de koning. In dit lemma zijn alle opgaven bijeengeplaatst, die betrekking hebben op de ijzerbalk in standerdmolens. Bovendien is hier materiaal opgenomen waarvan door de invullers niet is vermeld voor welk type windmolen het van toepassing is. De opgaven die specifiek de ijzerbalk van de Hollandse molen aanduiden, zijn bijeengeplaatst in het lemma ɛijzerbalk van de Hollandse molenɛ.' [N O, 29d; N O, 16k; A 42A, 17] II-3