e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ijs kappen (ijs) afkappen: ǭ.fkapǝ (Kanne), ǭfkapǝ (Berlingen, ... ), (ijs) kapot kappen: kǝpǫt kapǝ (Aldeneik, ... ), (ijs) kappen: kapǝ (Alken, ... ), (ijs) vortkappen: vutkapǝ (Kanne), de beek openhouden: dǝ bīǝ.k űǝ.pǝhawǝ (Neeroeteren), ijzen: izǝ (As, ... ), loshouwen: lǫshő̜wǝ (Heks), loskappen: lǫskapǝ (Gutschoven), lǭskapǝ (Berlingen, ... ), lossteken: lǭsstēǝkǝ (Haren), ontijzen: ǫnt˱ęjzǝ (Ordingen), pikken: pekǝ (Sint-Lambrechts-Herk, ... ), schotsen losdoen: sxotsǝ lǭs˱døn (Bommershoven), vortpikken: futpekǝ (Heks) Het ijs rond het molenrad wegkappen. [Jan 95; Coe 78; Grof 96] II-3
ijsbaan baan: baan (Heerlen, ... ), baantje: ba[i}ŋən (Tessenderlo), beenke (Sint-Truiden), bēnkə (Sint-Truiden), ijsbaan: ēͅsbōͅn (Sint-Truiden), iesbaan (Helden/Everlo, ... ), De jung ameseerde zich ùp-t ê"sbo"nke.  ê"sboon (Beverlo), Ss. sub ijs.  iesbaan (Roermond), iesbaon (Maastricht), Zie ook: sjaatsbaan.  iesbaan (Heerlen), ijsbaantje: De jung amezeerde zich ùp-t ê"sbo"nke.  ê"sbo"nke (Beverlo), kei: kei (Berg-en-Terblijt), keij (Berg-en-Terblijt), kej (Boorsem, ... ), kè-j (Klimmen), kèj (Hulsberg, ... ), kêj (Lanaken), De keender hawwen n - vaan twêntig meter oppe kërkfer [plein voor de kerk (pag. 211)] gemak.  kej (Gronsveld), De kènger maken een ke-j oppe snjeè of op het ies, ze zin aan t ke-jen.  kĕ-j (Uikhoven), keibaan: keibaan (Eys), keijbaan (Stokkem, ... ), kejbaan (Amstenrade, ... ), kejbān (Opgrimbie), kybaan (Eisden), k}ejbaan (Dilsen), Sub baan: 2. Een gladde keibaan + sub ss.  keibaan (Meeswijk), reddelbaan: rèddelboan (Sint-Truiden), rijbaan: rēͅbōͅn (Sint-Truiden), rits: rets (Mechelen-Bovelingen), ritsbaan: ritsbaon (Loksbergen), roetsjbaan: roetsjbaan (Vijlen), ròtsjbaan (Boorsem), schamblikbaan: sjamblikboan (Lauw), scharrebrik: sjerrebrik (Bilzen), scharrevlik: šavəlik (Koninksem), Geh. Tongeren. Sche is hier een versterkend, stemzaatloos woordendeelken. (t Daghet in den Oosten XI, 82)  schevlik (Tongeren), scharrewrikbaan: šəvrikbōͅn (Martenslinde), schijvel: da laatste jaren in gebruik  sjevel (Maastricht), schrikkel: schrikkel (Zichen-Zussen-Bolder), sjchrikkel (Val-Meer), slabrik: s’lbrik (Maastricht), sleebaan: sjliebaan (Schaesberg), sleur: sleeər (Kuringen), sleuër (Groot-Gelmen), slēūr (Vechmaal), slø͂ͅr (Bommershoven), Afl. sub sleuren.  sleur (Zonhoven), Verbaalsubst. van slere slieren, z. ald.  sleer (Hasselt), sleurbaan: en sleurbaon (Zolder), sleerbaan (Roosteren), sleurbaan (Houthalen, ... ), sluerbaon (Wellen), slö:rboain (Vliermaal), slø͂ͅrbān (Rotem), sløͅrbaown (Hoepertingen), Cfr. sleuren.  sl"rbAən (Zonhoven), Ss. sub sleuren.  sleurbaoën (Zonhoven), Sub sleure.  sleurbaan (Neeritter), Sub sleure: glijbaantje spelen op het ijs.  sleurbaan (Geistingen), vgl. pag. 20 sub glaat: glad, b.v. ein glaate sleirbaan.  sleirbaan (Maaseik), slibber: slibber (Mielen-boven-Aalst), slubber (Velm), In de winter maken we een lange slibber op de poel.  slebər (Niel-bij-St.-Truiden), slibberbaan: slebbərbān (Peer, ... ), slebərbōͅn (Genk), slebərboͅən (Lommel), slibberbaan (As, ... ), slibberbaon (Gennep, ... ), slibberbān (Neeroeteren), slibbərbōan (Sint-Huibrechts-Lille), slibərbaoĕn (Gelinden), slubb`rbaaën (Kaulille), slubberbaan (Eksel), slubberbāān (Wijchmaal), slubberboaën (Eksel), Het reg. ww. slibbere is geen AN.  slibberbaan (Bree), Kom we gaan een slidderbaan maken.  slebərboͅuən (Lommel), slibberbaantje: slibberbaïnke (Tessenderlo), slidderbaan: sjlid-der-baan (Beesel), sjlidderbaan (Baarlo, ... ), slidder baan (Baarlo), slidderbaan (Arcen, ... ), sliddərbaan (Hout-Blerick), sliddərbān (Pey), sliderbaan (Velden), [Met afbeelding].  sjlidderbaan (Swalmen), In de winter hadden de kinderen het vermaak op het ijs en bij het "sjliddere".  sjlidderbaan (Herten (bij Roermond)), Op de sjpeelplaats hadde de kienjer n lang sjlidderbaan gemaak.  sjlidderbaa:n (Roermond), Sub sliddere: Weer höbbe fijn geslidderdj op de slidderbaan.  slidderbaan (Echt/Gebroek), slierbaan: sjleerbaan (Geleen, ... ), sjleierbaan (Sittard), sjleierbaan. (Sittard), slip: schliep (Montzen, ... ), sjliep (Mechelen, ... ), slipbaan: schliepbaan (Montzen, ... ), schlipbān (Montzen), shliepbaan (Gulpen), sjliepbaan (Montzen), slipperbaan: slepperbaoən (Hamont), slepərbōͅn (Hamont), slepərboͅ[ə}n (Sint-Huibrechts-Lille), slipsbaan: slibsbaan (Linne), slooibaan: sløibáán (Meterik), oe klinkt hetzelfde als eerste element ui in ABN maar wel langer en is stijgend  sloeibaan (Horst), sloverbaan: sl"vərbān (Molenbeersel), sleuverbaan (Ell, ... ), sneeuwbaan: sniêbaan (Grubbenvorst) *Sleur, glijbaan op ijs of in de sneeuw. || *Sleurbaan, glijbaan op het ijs of in de sneeuw. || *Sleurbaan: Glijbaan op ijs/sneeuw. || 2. Glijbaan. || [1.] Glijbaan (op ijs). || [Glijbaan op het ijs]. || [Glijbaan op ijs of sneeuw]. || [Glijbaan: Gladgemaakte uitgestrektheid op sneeuw of ijs]. || [Glijbaan]. || [IJsbaan]. || [IJsvermaak]: Glijbaan. || Een bevroren, gladde, soms smalle baan, ijs of sneeuw, waarop vooral kwajongens kunnen slibberen of sleire. || Een slierbaan (glijbaan op het ijs). [ZND 06 (1924)] || Glijbaan (ijs). || Glijbaan (op ijs of sneeuw). || Glijbaan (op ijs), ijsbaan. || Glijbaan (sneeuw, ijs). || Glijbaan op een bevroren waterplas. || Glijbaan op ijs of sneeuw. || Glijbaan op sneeuw of ijs. || Glijbaan, in de sneeuw of op ijs. || Glijbaan. || Glijbaan: 1. [sleer] Glijbaan op het ijs of in de sneeuw. || Glijbaan: 2. op sneeuw. || Glijbaantje. [SND (2006)] || IJsbaan, fr. glissoire. || IJsbaan, glijbaan. || IJsbaan. || Kinderen maken op de sneeuw of het ijs wel een gladde baan, door er telkens en achter elkaar overheen te glijden. Hoe noemt men deze baan in uw dialect? [DC 44 (1969)] || Sjlidderbaan*: Glijbaan. || Slibber: Glijbaan op het ijs. || Slibberbaan: gladde baan, gemaakt op sneeuw of ijs door er telkens en achter elkaar overheen te glijden. || Slibberbaan: Glijbaan, ijsbaan, sullebaan. || Sullebaan. III-3-2
ijsberen aan zijn hart schieten: an zn at sxitə (Gingelom), bessemen: bēsseme (Ottersum), bijzen: (hin en weer) bieze (Hoensbroek), bieze (Montfort), de toeter krijgen: i.e. zenuwachtig beginnen te lopen.  d`n tüter kriege (Gennep), draaien: dreͅjə (Lanklaar), draffen: draffe (Vorsen), drenselen: drínsele (Middelaar), drentelen: drenjtele (Baexem, ... ), drentele (Afferden, ... ), drentelen (Hoensbroek, ... ), drentjele (Buchten, ... ), dreͅn`əlṇ (Kwaadmechelen), dreͅntələn (Achel, ... ), drintele (Blerick, ... ), drèntele (Geleen, ... ), dréntele (Geleen), hae stóng te trentjele (Thorn), trentele (Gemmenich), firtelen: firtele (Boeket/Heisterstraat), (firtelen)  fertələ (Kinrooi), gejaagd lopen: gejaagd (Jeuk), gejaagdj laupe (Leveroy), gejaagdj loupe (Baexem), gejaage (Ottersum), gejaog laope (Sint-Pieter), gejaogd (Zonhoven), gejoogd (Sint-Truiden), gejaagd zijn: gejaagd zijn (Rekem), gejoach zien (Hoeselt), hè is erg gejaag (Berg-aan-de-Maas), hengelen: hingele (Roosteren), herren: herre (Roermond), ijsberen: ēͅzbērə (Beverlo), eͅsbiərə (Opheers), ie:sbaere (Kaulille), ies-bēēre (Schimmert), iesbaere (Tegelen, ... ), iesbaire (Stevensweert), iesbeere (Heerlerheide), iesbere (Bocholtz, ... ), iesberen (Ophoven), iesbéére (Weert), ijsbere (Hoepertingen), ijsberen (Alken, ... ), ièsbaere ? (Venlo), iësbeire (Boekend), īēsbeere (Heerlerheide), (F)  iesbeere (Roermond), -&gt; lm. ijsberen  iesbeëre (Wijk), NB: drentjele = op en neer lopen, niet wetend wat te doen.  iesbaere (Limbricht), jagen: jage (Neeritter), jaoge (Veldwezelt), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  jage (Boorsem), [Paragraaf: regelmatige werkwoorden].  jage (Boorsem), lopen met de ketel in de benen: mèt de kietel in de bein loupe (Maastricht), lopen wie een leggende hen: laupe wie en legkende hĕĕn (Panningen), lopen wie een schijtende haan: i.e. kip.  dai lup wie ein sjietende hoon (Maasniel), lopen wie een wandelende jood: loupe wie ne wandelende Joed (Maastricht), mieren: B.v. laup toch neet zo te miere.  miere (Herten (bij Roermond)), murken: mūrəkə (Paal), naar hot en haar lopen: nao (h)ot en (h)aar loupe (Puth), nautzen: nautze (Kerkrade), nerveus gaan: nerveus gaan (Jeuk), nerveus lopen: neͅrvø͂ͅys (Sint-Truiden), ongerust lopen: ongərøst lopən (Lommel), onrustig lopen: onrustig laupe (Beegden), onrustig op en neer lopen: onrastich op en neer laupe (Holtum), onrustig terug en voort gaan: onrèstig trèg en vuurt guën (Zutendaal), op en af lopen: op en oaf lopen (Diepenbeek), op en oaf lowpe (Wellen), op ɛn aofloupə (Tongeren), op en neer lopen: op en neer loupe (Roosteren, ... ), op en neier loupe (Sittard), opgeregt (<du.) heen en weer lopen: opgereegt hin en weer loope (Rimburg), opgeregt (<du.) op en af lopen: opgereegd op en aef loope (Schaesberg), portiunculen: petsjóu.nkele (Gors-Opleeuw), rondbijzen: rôndbieze (Hoensbroek), ronddazelen: ronk dazele (Nieuwenhagen), ronddrentelen: rōndrä:ntələn (Hamont), rōntträ:ntələ (Kanne), rōͅnt dreͅntələn (Hamont), rondkeutelen: rondkeutele (Valkenburg), rondkierewieren: rōnt kerwīre (Tongeren), rondlopen: rond loppe (Eksel), rontløͅypə (Bree), rondlopen wie een gek: wie eine gek ròndj loupe (Guttecoven), rondrennen: ronkrénne (Tegelen), rondtaperen: roôndj taapere (Tungelroy), spionnen: spinaole (Boeket/Heisterstraat), sukkelen: sukkele (Baarlo), tettelen: dèddele (Klimmen), trampelen: trampele (Mechelen, ... ), trampələ (Opglabbeek), trippelen: treepele (Tungelroy), trēpələ (Kinrooi), tri:əpələ (Neeroeteren), trippele (Neer), truggelen: trī.gələn (Houthalen), unruhig (du.) heen en weer lopen: onrui-ig hin en weer loafe (Kerkrade), zenuwachtig gaan: zenəwaxtex goͅn (Tessenderlo), zenuwachtig heen en weer lopen: zenuwaitig hun en weer loope (Oost-Maarland), B.v. zenevechtig hennehn en weer loewehpen lost niks op.  zenevechtig hennehn en weer loewehpen (Peer), zenuwachtig lopen: zenəweͅxtəx lupn (Koersel), zenəweͅxtəx lupən (Koersel), zenuwachtig rondlopen: zeejnewéchtig roondloupe (Maastricht), zenəwənäxtex ròntluəpə (Neerpelt), zenuwpees (zn.): daō löp eine zenuwpīēsj (Sittard) ijsberen, ronddolen || lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)] || lopen: zenuwachtig heen en weer lopen [drentele] [N 10 (1961)] || Zenuwachtig heen en weer lopen (drentelen, ijsberen, gejaagd). [N 109 (2001)] || zenuwachtig in de weer zijn || zenuwachtig in de weer zijn, tekeer gaan III-1-2
ijsco sneeuwklokje: gemaakt door de zuivelfabriek van Leunen  sneejklökske (Venray) vroegere benaming voor ijscos III-2-3
ijsheiligen ijsheiligen: ajshèilige (Tongeren), de 3 iêsheilige (Mechelen-aan-de-Maas), de eisheilige (Meerssen), de eisheiligen (Zonhoven), de ejeshejelige (Heers), de iehs-hillige (Nieuwenhagen), de iesheilige (Maastricht), de ieshèllege (Maastricht, ... ), de ieshèllige (Klimmen), de iêshillige (Waubach), eesheilige (Eigenbilzen, ... ), eisheiligen (Diepenbeek), ejsheͅjlegə (Meijel), i-jsheilige (Bree), i-jsheillige (Meijel), ieesheilegen (Neerpelt), ieesheilige (Weert), iehshillige (Waubach), ies-hillige (Epen), ieseilige (Stokkem), iesheilige (Baarlo, ... ), iesheiligen (Achel, ... ), ieshelge (Melick), ieshellige (Gulpen, ... ), iesheílíge (Schimmert), ieshillieje (Kerkrade), ieshillige (Bocholtz, ... ), ieshèjligə (Maastricht), ieshèlge (Montfort), ieshèlige (Ophoven), ieshèllige (Maastricht, ... ), ijsheilige (Houthalen), ijsheiligen (Peer), ijshellige (Jeuk), ijshèllege (Hoeselt), iësheilige (Maasbree, ... ), īēshijlige (Opglabbeek), īēshilligə (Nieuwenhagen), īsheləgə (Montzen), èèsèllege (Sint-Truiden), ééjeshéllege (Loksbergen), ïeshillige (Eys), üshèllĕge (Hoeselt) 12-14 mei, de ijsheiligen [ieshillieje]. [N 96C (1989)] III-3-3
ijsheiligen add. pancratius: Pancratius 12 mei, Servatius 13 mei, Bonifatius 14 mei. Dit zijn de drie ijsheiligen, berucht omdat zij soms nog gauw effe ee sjterk gevruur bezorgen. In sommige landen staat de heilige Mamertus 11 mei als vierde ijsheilige bekend.  Pancratius (Brunssum) Pancratius. III-3-2
ijshoorntje tuitje: tee.tsje (Hasselt), teue.tsje (Hasselt) ijshoorntje III-2-3
ijsje cornet: kòrnè (Tongeren, ... ), crme: krēͅm (Meeswijk), kriëm (Zonhoven), Verklw. krèèmke  krèèm (Hasselt), crme (fr.): Fr. crême  krêem (Tongeren), gòi mèt ë krêmkën êtë Dë krêem van dêne soekkërbêkkër (of pàttissijé) és bêter as ich dàach  krêem (Tongeren), crme-glace: crê"mglas (Beverlo), crme-pje: E kriëmken ië.te: een ijsje eten Fr. crème (à la glace)  kriëmken (Zonhoven), crme-tuitje: krêemtüutsjë (Tongeren, ... ), frisco: fresko (Meeuwen), frïskó (Tongeren, ... ), galette (fr.): gàllèt (Tongeren), gëllèt (Tongeren), Fr. galette  gëlèt (Tongeren), wafeltje bij roomijs  gëlèt (Tongeren), ijs: iès (Venlo), iês (Nederweert, ... ), Verklw. ieske  iès (Venlo), ¯n poorsie ies ete  ies (Maastricht), ijsje: iéske (Gronsveld), ijskoud, een -: Verklw. eiskoutje De meister traktieërdje de hieël klas op ¯n eiskoutje  eiskout (Altweert, ... ), ijsschuitje: ies’sjütsje (Bleijerheide, ... ), ijstuitje: iestuutje (Sittard), iéstuútsje (Gronsveld), ijswafeltje: ie.swĕŭfelke (Nunhem), iesweffelkes (Oirsbeek), iesweufelkes (Tungelroy), ieswäöfelke (Roermond), iesweffelkes: ijswafels  iesweffelkes (Stein), Syst. WBD 2 laagjes, als van een ijsje, met daar tussen roze of witte zoetigheid  ieswöffelkes (Broekhuizen), toot: Verklw. teu.teke  too.ët (Zonhoven) bevroren room || bol(len) ijs tussen twee wafeltjes || een ijsje || hoorntje met ijs || hoorntje met roomijs || horentje ijs || horentje roomijs || ijs || ijsco || ijshoorntje || ijshorentje || ijsje || ijsje in de vorm van een horentje || ijskoekje || ijslolly || ijswafel in chocolade || ijswafeltje || roomijs || roomijsje tussen twee ronde wafeltjes || Welke benamingen kent u voor koekjes (kaffekoekje, sterreke, waterpletske, peekverjenneke, knapkoek?) Wat zijn de verschillen tussen deze? [N 16 (1962)] III-2-3
ijskoud ijskillig: (vooral gezegd van aardappelen e.d. die te lang op een koude plaats gelegen hebben).  èè.skellig (Hasselt), Vb. da zèn ijskillege jappele (dat zijn ijskoude aardappelen). Opm. de aardappelen werden te koud bewaard: opgeslagen op een koude vloer, zonder stro, of tegen een koude buitenmuur.  ijskilleg (Kortessem), ijskoud: aiskàad (Tongeren), ies⁄kaod (Bleijerheide, ... ), ies⁄kauw (Bleijerheide, ... ), isjkaaw (Meijel), ijzentig koud: eizentig kaad (Diepenbeek) ijskoud III-4-4
ijsmuts alpintje (<fr.): alpĕngkə (Vliermaal), apenmuts: apemuts (Eksel), berenmuts: berəmuts (Spalbeek), berəmø͂ͅts (Beringen), bērəmuts (Borgloon, ... ), bēͅRəmuits (Tongeren), bēͅrəməts (Mechelen-aan-de-Maas), beͅrəmeͅts (Rosmeer), bèremöts (Bree), bivakmuts: bivakmyts (Zelem, ... ), bivakmøͅts (Stokkem), bīvakməts (Halen), betekenis: muts die in de winter gedragen werd/wordt als men bv lang met de fiets moest/moet rijden  bəvakməts (Donk (bij Herk-de-Stad)), ijsmuts: aismuts (Millen), ēsmets (Grote-Spouwen), ēsmuts (Val-Meer), ēəsməts (Halen), ēͅsmuts (Borlo), ēͅsmøͅts (Zichen-Zussen-Bolder), eͅijəsmoͅəts (Kermt), eͅjsmŭts (Herk-de-Stad), iesjmöts (Meerssen), iesmoets (Eijsden, ... ), iesmuts (Blerick, ... ), iesmutsch (Brunssum, ... ), iesmutsj (Chèvremont, ... ), iesmŭts (Egchel), iesmòts (Stevensweert), iesmótsj (Oirsbeek, ... ), iesmöts (Baarlo, ... ), iesmötsch (Beek), iesmötsj (Einighausen, ... ), iesmùts (Roermond), iesmútsj (Oirsbeek), iesmüts (Amstenrade, ... ), ijsmoats (Rummen (WBD)), ijsmúts (Kerensheide), isjmuts (Meijel, ... ), isməts (Bree, ... ), iésmuts (Tegelen, ... ), īēs-mutsj (Klimmen), īēsmuts (Haelen, ... ), īēsmutschj (Bocholtz), īēsmutsj (Hoensbroek, ... ), īēsmötsch (Puth), īēsmötsj (Klimmen, ... ), īsmeͅts (Opglabbeek), īsmøts (Ophoven), īsməts (Lanklaar, ... ), äsmøts (Leopoldsburg), Ss. sub ijs. Zie ook afb. p. 111.  iesmöts (Roermond), ijspots: ejəspoͅts (Beringen), met: [sic]  meͅt (Spalbeek), muts: mötsj (Posterholt), møts (Paal), passe-montagne (fr.): pasmoͅntang (Brustem), poldermuts: poͅldərmuts (Vliermaal), schaatsmuts: sjaatsmets (Neeroeteren), schaatspots: šātspūts (Bocholt), sneeuwhoedje: snāuwhøytšə (Borgloon), sneeuwmuts: sjnieëmutsj (Klimmen), snōwmutz (Opheers), snömøts (Hasselt), vriesmuts: vriesmuts (Kwaadmechelen), vrismyts (Halen), vriespots: vrispoͅts (Eigenbilzen), wintermuts: wen`t`ərmøͅts (Rotem), wentərmuwəts (Velm), wĕntərmuts (Sint-Truiden), weͅntərmutz (Opheers), winktermutsj (Waubach), wintermoets (Mal), wintermöts (Borgharen, ... ), wintjermùtsj (Jabeek), wɛ.intərmuts (Opheers), [de sj is hier geen tussen-s, maar resultaat van mouillering]  weentsjermöts (Bree), winterpots: wentərputs (Kaulille) [ijsmuts] || ijsmuts [N 25 (1964)] || muts van wol (gebreid) voor kinderen [N 25 (1964)] || muts, wollen spits toelopende ~ met pluim of kwast [N 25 (1964)] III-1-3