30201 |
kielkeper |
kielbalk:
kē̜lbalǝk (Q204a Mechelen, ...
Q015p Stein),
kielkeper:
kelkēpǝr (Q095p Maastricht),
kelkē̜pǝr (L387p Posterholt, ...
L432p Susteren),
kilkē̜pǝr (L385p Sint Odilienberg),
kē̜.lkē̜.pǝr (L330p Herten),
kē̜lkɛfǝr (Q121c Bleijerheide),
kījǝlkęjpǝr (Q078p Wellen),
kīlkēpǝr (L163p Ottersum)
|
De dakrib die in de binnenhoek van twee elkaar ontmoetende dakschilden wordt aangebracht. [N 32, 43b; N 54, 171a]
II-9
|
24513 |
kiem |
afzetseltjes:
Additie bij vraag 150: boetuurke(s) zijn nieuwe knoppen ""aan planten: ook wel "aofzètselkes"geheten (stekjes)
aofzètselkes (Q095p Maastricht),
bolster:
ideosyncr.
bolster (L386p Vlodrop),
bouture (fr.):
Additie bij vraag 150: boetuurke(s) zijn nieuwe knoppen "uitbotsels"aan planten
boetuurke(s) (Q095p Maastricht),
keen:
de keen (L382p Montfort),
keen (L330p Herten (bij Roermond)),
kien (L269b Boekend, ...
L246p Horst),
kéén (L381b Pey),
ideosyncr.
kenen (Q033p Oirsbeek),
van erwt of boon
kien (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen (bij Venray)),
Veldeke
keen (L322p Haelen),
Venlo e.o.
keen (L267p Maasbree),
WBD / WLD
keen‧ (L300p Beesel),
kēēn (L299p Reuver),
WLD
kièn (L266p Sevenum),
kīēn (L266p Sevenum),
kîên (L267p Maasbree),
keer:
#NAME?
kaer (Q111p Klimmen),
WLD
kèèr (L328p Heel),
keest (metathesis):
ook: merg, en vandar: de wezenlijkste
kēts (L360p Bree),
kiem:
keem (Q027p Doenrade, ...
Q098p Schimmert),
keim (Q222p Vaals),
kiem (Q102p Amby, ...
L269p Blerick,
Q077p Hoeselt,
L216p Oirlo,
Q098p Schimmert,
L271p Venlo,
Q201p Wijlre),
kīēm (L296p Steyl),
k‧im m. (Q203b Ingber),
eigen spellingsysteem
kiem (L265p Meijel, ...
L265p Meijel,
Q034p Merkelbeek,
Q032p Schinnen),
ideosyncr.
kiem (Q193p Gronsveld, ...
L432p Susteren),
Veldeke
de kiem (Q111p Klimmen),
Veldeke 1979 nr 1
kiem (L210p Venray),
Veldeke aangepast
kiem (L245b Tienray),
Veldens dialekt
kiem (L268p Velden),
WBD/WLD
keem (L329a Kapel-in-t-Zand),
kiem (L417p As, ...
Q095a Caberg,
Q095p Maastricht,
Q014p Urmond),
kīēm (Q113p Heerlen),
kĭĕm (Q095p Maastricht),
WLD
keem (L331p Swalmen, ...
L271p Venlo),
keèm (Q108p Wijnandsrade),
kiem (L428p Born, ...
Q027p Doenrade,
L164p Gennep,
Q019z Geverik/Kelmond,
L326p Grathem,
Q096b Itteren,
L320b Kelpen,
L298a Kesseleik,
Q196p Mheer,
L382p Montfort,
L271p Venlo,
Q208p Vijlen),
kiēm (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
kīem (Q033p Oirsbeek),
kêêm (L429p Guttecoven),
kìem (L318b Tungelroy),
± WLD
keem (L289p Weert),
kiem (Q171p Vlijtingen),
kiemen (mv.):
ideosyncr.
keme (L374p Thorn),
kiempje:
keemke (Q015p Stein),
lokenpijpje:
gebruikt als kruid bij het eten
loeëkepiepke (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
loot:
laot (Q020p Sittard),
loat (Q014p Urmond),
scheut:
(scheut) (P219p Jeuk),
cheut (L295p Baarlo),
scheu.t (Q001p Zonhoven),
scheut (L191p Afferden, ...
Q102p Amby,
Q102p Amby,
L250p Arcen,
L300p Beesel,
L297p Belfeld,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
L431p Dieteren,
L164p Gennep,
Q018p Geulle,
L249p Grubbenvorst,
L165p Heijen,
L292p Heythuysen,
L246p Horst,
L414p Houthalen,
L211p Leunen,
L248p Lottum,
L377p Maasbracht,
L217p Meerlo,
L209p Merselo,
L245p Meterik,
L288p Nederweert,
L216p Oirlo,
Q033p Oirsbeek,
L385p Sint-Odiliënberg,
L331p Swalmen,
L246a Swolgen,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L289p Weert,
L213p Well,
L215a Wellerlooi),
schēūt (Q016p Lutterade),
schjeut (Q095p Maastricht),
schuit (Q002p Hasselt, ...
P047p Loksbergen),
schuut (Q198p Eijsden, ...
Q202p Eys),
schuuët (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
schuŭt (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
schéut (L381p Echt/Gebroek),
sheuat (Q196p Mheer),
sjeut (Q103p Berg-en-Terblijt, ...
Q096a Borgharen,
L426p Buchten,
L430p Einighausen,
L429p Guttecoven,
L320c Haler,
Q110p Heek,
L291p Helden/Everlo,
L330p Herten (bij Roermond),
L330p Herten (bij Roermond),
L320p Hunsel,
L321a Ittervoort,
L298p Kessel,
Q016p Lutterade,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
Q022p Munstergeleen,
Q096c Neerharen,
L321p Neeritter,
L433p Nieuwstadt,
Q032a Puth,
L299p Reuver,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
Q032p Schinnen,
Q032p Schinnen,
Q187p Sint-Pieter,
Q020p Sittard,
Q020p Sittard,
Q020p Sittard,
L296p Steyl,
L432p Susteren,
Q101p Valkenburg,
Q101p Valkenburg),
sjeuêt (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
sjeuët (Q113p Heerlen, ...
Q113p Heerlen),
sjēūt (L333p Asenray/Maalbroek, ...
L331p Swalmen),
sjoeut (L427p Obbicht),
sjuet (Q113p Heerlen, ...
Q030p Schinveld),
sjueut (Q111p Klimmen),
sjuiet (Q027p Doenrade),
sjuuet (Q027p Doenrade),
sjuuöt (L328p Heel),
sjuût (L374p Thorn),
sjūūët (Q039p Hoensbroek),
sjéút (L381b Pey),
skeut (P219p Jeuk),
sxøt (P176p Sint-Truiden),
sxø̄t (L286p Hamont, ...
K278p Lommel),
sxø͂ͅit (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
sxø͂ͅt (P050p Herk-de-Stad, ...
P046p Linkhout,
P051p Lummen,
K357p Paal,
K353p Tessenderlo,
P044p Zelem),
šeu.t (Q095p Maastricht),
šuət (Q247p Sint-Martens-Voeren, ...
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
’ne sjeut (Q095p Maastricht),
Duitsche sch
scheut (Q098p Schimmert),
Duitsche sch
scheut (L382p Montfort),
eigen fon. aanduidingen
sjeut (L320a Ell),
eigen spellingsysteem
scheut (L217p Meerlo),
sjeut (Q021p Geleen, ...
Q095p Maastricht),
sjuët (Q034p Merkelbeek),
Endepols
scheut (Q095p Maastricht, ...
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven),
sjeut (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht),
enkelv.
schwut (Q086p Eigenbilzen),
ideosyncr.
scheut (Q039p Hoensbroek, ...
L374p Thorn),
schuut (Q198p Eijsden, ...
Q197p Noorbeek),
sjeut (Q020p Sittard),
IPA, omgesp.
sxøt (K314p Kwaadmechelen),
LDB
sjeut (L329p Roermond),
NCDN
sjèùt (L378p Stevensweert),
Nijmeegs (WBD)
sjeut (L265p Meijel),
spr. uit: schüët
schüüt (Q113p Heerlen),
stom
sjuu-et (Q208p Vijlen),
uu v. muur
šjuut (Q035p Brunssum),
Veldeke
sjuuët (Q117a Waubach),
WBD / WLD
sjeut (L299p Reuver),
WBD-WLD
sjeut (L329p Roermond),
WBD/WLD
eīnə sjèùt (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
scheut (L371p Ophoven),
sjeut (Q095p Maastricht),
sjēūt (Q095p Maastricht),
sjūūët (Q117p Nieuwenhagen),
sjèùt (L432p Susteren),
sjéut (Q016p Lutterade),
WLD
scheut (L271p Venlo, ...
L210p Venray,
Q001p Zonhoven,
Q001p Zonhoven),
schĕŭt (Q098p Schimmert),
schêût (Q096b Itteren),
sjeut (Q021p Geleen, ...
Q109p Hulsberg,
Q095p Maastricht,
L387p Posterholt,
Q032p Schinnen,
Q032b Sweikhuizen,
L318b Tungelroy),
sju.et (Q118p Schaesberg),
sjuët (Q108p Wijnandsrade),
WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)
sjèùt (L322p Haelen),
WLD ?
sjèùət (L374p Thorn),
± WLD
schuut (L288a Ospel),
scheuten:
sj^yt (Q156p Borgloon),
sjieut (Q077p Hoeselt),
šeit (L360p Bree),
Bree Wb.
sjiêt (L360p Bree),
ideosyncr.
(sjeatte) (Q020p Sittard),
sjeute (Q020p Sittard),
mv.
sjèt (Q086p Eigenbilzen),
WLD
sjeute (Q095p Maastricht),
sscheŭtŭn (Q035p Brunssum),
scheutje:
sjiêtsje (L417p As, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel),
sjuetje (Q111p Klimmen),
Bree Wb.
sjiêtsje (L360p Bree),
scheutloot:
schuitlaot (K318p Beverlo),
schoss (du.):
fort
schôs (Q116p Simpelveld),
ideosyncr.
sjaos (Q121p Kerkrade),
schot:
schoot (Q097p Ulestraten),
schot (Q203p Gulpen),
schōōt (Q105p Heer),
sjoot (Q104a Limmel),
sjōōt (L290p Panningen),
sjôt (Q204a Mechelen),
šoͅət (Q247p Sint-Martens-Voeren, ...
Q247a Sint-Pieters-Voeren),
enk. / sjuet m.v.
sjoat (Q117b Rimburg),
schoten:
schööt (L267p Maasbree, ...
Q196p Mheer,
L266p Sevenum,
L378p Stevensweert),
sjäöēt (Q203p Gulpen),
sjöēt (Q203p Gulpen),
sjöt (L387p Posterholt),
sjööt (L327p Beegden, ...
L323p Buggenum,
L425p Grevenbicht/Papenhoven,
Q101p Valkenburg),
šø͂ͅ:t (Q012p Rekem),
is ook schot
schööt (L378p Stevensweert),
Veldeke
sjäöt (L381p Echt/Gebroek),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones äö - aan de klinker in "sir
sjäöet (Q203p Gulpen),
spier:
spier (Q095p Maastricht),
spruit:
spruut (Q284p Eupen),
sprôet (Q095p Maastricht),
ideosyncr.
sjproes (Q121p Kerkrade),
stekel:
stekel (Q095p Maastricht),
uitbotsels:
Additie bij vraag 150: boetuurke(s) zijn nieuwe knoppen "uitbotsels"aan planten
uitbotsels (Q095p Maastricht),
uitwas:
oetwas (Q095p Maastricht),
vrucht:
deel der plant, ontstaande uit het vruchtbeginsel
vröch (Q095p Maastricht),
zaad:
zood (L353p Eksel)
|
De in het rijpe zaad ingesloten aanleg tot een nieuwe plant (kiem, scheut). [N 82 (1981)] || deel der plant, ontstaande uit het vruchtbeginsel || kiem [ZND m] || kiemwortel, scheut || puntige uitwas || scheut [SGV (1914)], [ZND 34 (1940)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || scheut, halm || scheut, spruit || scheutje || spruit van een plant, uitspruitsel || Uit de kiem opgroeien, gezegd van planten (uitbotten, kesemen). [N 82 (1981)] || uitbotsel [N 92 (1982)] || uitgroeisel (ziekelijk) || uitspruitsel
III-4-3
|
33173 |
kiembakje |
aardappelbak:
ētapǝlbak (Q072p Beverst),
aardappelbakje:
japǝlbɛkskǝ (Q071p Diepenbeek, ...
Q002a Godschei),
ī.rapǝlbɛkskǝ (Q081a Heesveld-Eik),
bak:
bak (Q082p Munsterbilzen),
kiembak:
kimbak (L417p As, ...
L414p Houthalen,
L418p Niel-bij-As,
Q001p Zonhoven,
Q005p Zutendaal),
kiembakje:
kimbɛkskǝ (Q003p Genk),
zaadbakje:
zǭdbɛkskǝ (L416p Opglabbeek)
|
Enige tijd voor het planten, van één tot twee maanden, in februari of maart dus, worden de pootaardappelen uit de kelder gehaald en in een kiembak op een warme zolder gezet. De aardappelen zullen dan gaan uitbotten, scheuten krijgen. Hier bewaart men ze tot de eigenlijke poottijd in mei. [JG 1a]
I-5
|
24496 |
kiemen |
bottelen:
bottele (Q102p Amby),
botten:
botte (Q098p Schimmert),
Bree Wb.
botte (L360p Bree),
eigen spellingsysteem
botte (Q032p Schinnen),
WLD
botte (Q095p Maastricht),
bòtte (Q096b Itteren),
broeien:
brø̄jǝ (L292p Heythuysen),
de aardappelen moeten afgekeend worden:
(aerpele môtte aafgekeentj waere) (L330p Herten (bij Roermond)),
doorschieten:
dörschie.te (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
er opstaan:
d’r op sjtaan (Q018p Geulle),
WBD/WLD
steiteròp (L416p Opglabbeek),
geschoten zijn:
(aerpele zeen gesjaote) (L330p Herten (bij Roermond)),
goed uitkomen:
Endepols
good oetkomme (Q095p Maastricht),
kemen:
keime (P045p Meldert, ...
L433p Nieuwstadt),
eigen spellingsysteem
keme (Q021p Geleen),
LDB
keme (L329p Roermond, ...
L329p Roermond),
WBD/WLD
keemə (L329a Kapel-in-t-Zand),
WLD
keeme (L331p Swalmen),
keme (L271p Venlo),
keèmə (Q108p Wijnandsrade),
± WLD
keeme (L289p Weert),
kenen:
gekene (Q016p Lutterade),
keene (Q027p Doenrade),
keenə (Q020p Sittard),
keinen (Q086p Eigenbilzen),
kene (Q016p Lutterade, ...
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
L271p Venlo),
kenen (L215p Blitterswijck, ...
L330p Herten (bij Roermond),
L216p Oirlo,
L329p Roermond),
kéne (L331p Swalmen, ...
L331p Swalmen),
Bree Wb.
kène (L360p Bree),
eigen spellingsysteem
(keene) (L294p Neer),
kene (L294p Neer),
kenen (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
ideosyncr.
keene (L386p Vlodrop),
kene (L374p Thorn),
NCDN
keenö (L378p Stevensweert),
oude spellingsysteem
gekene (L265p Meijel, ...
L265p Meijel),
Veldeke
kene (L322p Haelen),
Venlo e.o.
keene (L267p Maasbree),
WBD / WLD
kenə (L299p Reuver),
kē‧nə (L300p Beesel),
WBD-WLD
keenə (L329p Roermond),
WLD
gékeene (L210p Venray),
keene (L266p Sevenum, ...
L266p Sevenum,
L318b Tungelroy),
keenə (L328p Heel, ...
Q033p Oirsbeek,
L271p Venlo),
kenen (L298a Kesseleik, ...
L387p Posterholt),
kēēne (Q098p Schimmert),
kêênə (L429p Guttecoven),
kesemen:
WLD
kesemen (L298a Kesseleik),
kiemen:
kieme (L269p Blerick, ...
L414p Houthalen,
L245p Meterik,
Q201p Wijlre),
kiemen (L250p Arcen, ...
L353p Eksel,
P219p Jeuk,
Q095p Maastricht,
Q112b Ubachsberg),
kimǝ (P120p Alken, ...
L377p Maasbracht,
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen,
L318p Stramproy,
L331p Swalmen),
kīmə (P046p Linkhout),
kìeme (Q039p Hoensbroek),
eigen spellingsysteem
kieme (L265p Meijel, ...
L265p Meijel),
ideosyncr.
kieme (Q020p Sittard, ...
L432p Susteren),
Nijmeegs (WBD)
(kĭĕmə) (L265p Meijel),
Veldeke
kieëme (Q117a Waubach),
Veldeke aangepast
kieme (L245b Tienray),
WBD/WLD
kieme (L417p As),
kiemen (Q095a Caberg),
kiemən (Q014p Urmond, ...
Q014p Urmond),
kĭĕmə (Q095p Maastricht),
kìemen (L371p Ophoven),
WLD
kieme (Q019z Geverik/Kelmond, ...
Q096b Itteren,
Q095p Maastricht,
L374p Thorn,
Q208p Vijlen),
kiemen (L428p Born, ...
Q001p Zonhoven,
Q001p Zonhoven),
kiemə (L382p Montfort),
kìeme (L318b Tungelroy),
WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)
kiemə (L322p Haelen),
kieming:
kimeŋ (P180p Kerkom),
kienen:
kiene (L269b Boekend, ...
L164p Gennep,
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
kijne (Q077p Hoeselt),
kiéne (L246p Horst),
kēnǝ (L325p Horn, ...
L294p Neer,
L290p Panningen,
Q032p Schinnen),
eigen spellingsysteem
kienen (L217p Meerlo),
Veldens dialekt langgerekte ie
kienen (L268p Velden),
WLD
kienə (Q027p Doenrade),
kīēne (L267p Maasbree, ...
L266p Sevenum,
L266p Sevenum),
koppen:
kuppe (L288a Ospel),
lopen:
WLD
loupe (Q096b Itteren),
opgroeien:
opgreuje (L269b Boekend, ...
L329p Roermond),
WBD / WLD
opgreujə (L300p Beesel),
opgruijə (L300p Beesel),
opkomen:
òpkòmme (Q039p Hoensbroek),
eigen spellingsysteem
opkomen (L294p Neer),
WLD
(opkome) (Q019z Geverik/Kelmond),
opkome (Q019z Geverik/Kelmond, ...
Q208p Vijlen),
opkómə (Q095p Maastricht),
opkôēmmə (L429p Guttecoven),
opschieten:
WLD
opschiete (L210p Venray),
schieten:
schieten (L353p Eksel),
schietə (P047p Loksbergen),
schisse (Q222p Vaals, ...
Q222p Vaals),
sjeeten (L320c Haler, ...
L292p Heythuysen),
sjete (Q203p Gulpen),
sjīējətə (Q207p Epen),
sxeitə (P046p Linkhout, ...
P045p Meldert),
sxīi̯tə (P048p Halen, ...
K357p Paal,
P044p Zelem),
sxītə (K358p Beringen, ...
K318p Beverlo,
K316p Heppen,
K314p Kwaadmechelen,
K315p Oostham,
K353p Tessenderlo),
sxētǝ (L289p Weert),
sxīǝtǝ (P120p Alken),
šīi̯tə (P047p Loksbergen),
š‧ētə (Q203b Ingber),
šētǝ (L292p Heythuysen),
’t sjiete vaan de planten (Q095p Maastricht),
#NAME?
sjeete (Q111p Klimmen),
eigen spellingsysteem
sjete (Q021p Geleen),
IPA, omgesp.
sxiʔə (K314p Kwaadmechelen, ...
K314p Kwaadmechelen),
Nijmeegs (WBD)
sjīētə (L265p Meijel, ...
L265p Meijel),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
sjete (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
WBD/WLD
scheten (L371p Ophoven),
sjeette (L425p Grevenbicht/Papenhoven, ...
L425p Grevenbicht/Papenhoven),
sjeetə (L329a Kapel-in-t-Zand, ...
L416p Opglabbeek,
L432p Susteren),
sjēēte (Q016p Lutterade),
sjēētə (Q117p Nieuwenhagen),
sjēte (L417p As),
WLD
sjeete (L318b Tungelroy),
sjêêtə (Q112b Ubachsberg),
± WLD
sjeete (Q111p Klimmen),
spenen:
WBD/WLD
spīēne (L417p As, ...
L417p As),
spruiten:
šprū.tə (Q203b Ingber),
uitbottelen:
WLD
oet bottele (L428p Born),
ōētbòtlə (L271p Venlo),
uitbotten:
oetbotte (L269p Blerick, ...
Q101p Valkenburg,
Q101p Valkenburg),
oetbotten (L321a Ittervoort),
oetbottə (Q095p Maastricht),
oetbōtte (L329p Roermond),
eigen spellingsysteem
utj botte (L265p Meijel),
utj te botte (L265p Meijel),
ŭutbotte (L217p Meerlo),
Endepols
oetbotte (Q095p Maastricht),
ideosyncr.
oetbotte (L374p Thorn),
oetbotten (Q039p Hoensbroek, ...
Q020p Sittard),
Veldeke
oetbotte (L381p Echt/Gebroek),
Veldeke aangepast
ütbotte (L245b Tienray),
WBD/WLD
oetbōtə (Q095p Maastricht),
ōētbòttə (Q095p Maastricht),
WLD
oetboete (L387p Posterholt),
oetbotte (Q032p Schinnen),
oetbottə (Q027p Doenrade, ...
Q033p Oirsbeek),
oetbóttən (L382p Montfort),
ōētbôtte (Q098p Schimmert),
uitbuisten:
ötböste (K318p Beverlo),
uitgroeien:
òètgreuje (L269b Boekend),
Veldens dialekt
oetgruijen (L268p Velden),
uitkomen:
awtkôme (Q077p Hoeselt),
oet komme (L381b Pey),
oetkoame (Q202p Eys),
oetkome (Q102p Amby, ...
L382p Montfort),
oetkomen (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
oetkomme (Q018p Geulle),
oetkómme (Q095p Maastricht),
ōēt kòmme (L246p Horst),
ōētkòme (Q207p Epen),
ōētkòmme (Q039p Hoensbroek, ...
Q039p Hoensbroek),
ōētkòmmə (Q032p Schinnen),
ū.tko.mə (Q202p Eys),
#NAME?
ōètkomme (Q111p Klimmen),
eigen fon. aanduidingen
oetkômme (L320a Ell),
eigen spellingsysteem
oetkomme (Q032p Schinnen),
Endepols
oetkomme (Q095p Maastricht),
ideosyncr.
oes komme (Q121p Kerkrade),
oetkome (L386p Vlodrop),
oetkomme (Q020p Sittard),
oetkóme (L432p Susteren),
oétkoëme (Q193p Gronsveld),
Nijmeegs (WBD)
utjkómmə (L265p Meijel),
Veldeke
oetkòme (L322p Haelen),
oetkómme (Q111p Klimmen),
oeëtkome (Q117a Waubach),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones oe = lang
oetkomme (Q203p Gulpen),
WBD/WLD
oetkómme (Q016p Lutterade),
ōētkómmə (Q113p Heerlen, ...
L432p Susteren),
WBD/WLD (lange ó)
oetkómə (Q095p Maastricht),
WBD\\WLD
ōētkómmə (Q038p Amstenrade),
WLD
oet komme (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
oetkome (L267p Maasbree),
oetkommə (L382p Montfort),
ōētkomme (Q196p Mheer),
ōētkōmme (Q021p Geleen),
ōētk‧ommə (L326p Grathem, ...
L320b Kelpen),
ŭŭtkómmə (L164p Gennep),
ôêt-koome (L331p Swalmen),
± WLD
oetkoume (L289p Weert),
oetkwomme (Q171p Vlijtingen),
uitlopen:
oesloofə (Q116p Simpelveld),
oetlaope (Q197p Noorbeek, ...
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden,
Q197a Terlinden),
oetlaupe (L299p Reuver),
oetloope (Q027p Doenrade),
oetlope (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
outloepe (L414p Houthalen),
uŭtloëpe (L216p Oirlo),
ötloeəpe (K318p Beverlo),
Endepols
oetloupe (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven),
ideosyncr.
oétloüpe (Q193p Gronsveld),
Veldeke 1979 nr 1
uutloëpe (L210p Venray),
WBD-WLD
ōētloupə (L329p Roermond),
WBD/WLD
ōētlōōpə (Q117p Nieuwenhagen),
WLD
oetloupə (Q108p Wijnandsrade),
ōētloupə (L328p Heel),
ŭŭtloopə (L164p Gennep),
uitschieten:
aatschiete (Q002p Hasselt),
oeētsjeete (L330p Herten (bij Roermond)),
oetsjeete (Q098p Schimmert),
oetsjeetə (Q020p Sittard),
eigen spellingsysteem
oetsjete (Q034p Merkelbeek),
NCDN
ōētsjeetö (L378p Stevensweert),
WBD/WLD
ōētsjeetə (Q113p Heerlen),
WLD
ōētsjeeëte (Q196p Mheer),
± WLD
oetscheete (L288a Ospel),
uitslaan:
oetsloân (L318b Tungelroy),
Veldeke 1979 nr 1
uutslaon (L210p Venray),
WBD/WLD
ōētsjlao (Q117p Nieuwenhagen),
WLD
oet schloan (Q203p Gulpen, ...
Q203p Gulpen),
uitspringen:
oet sprènge (L381b Pey),
sprungt oet (Q015p Stein, ...
Q015p Stein),
Endepols
oet-sprînge (Q095p Maastricht),
Veldeke
oetsprènge (L381p Echt/Gebroek),
WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)
ōētsjpringə (L322p Haelen),
uitspruiten:
ideosyncr.
oet-schproeten (Q198p Eijsden, ...
Q197p Noorbeek),
WLD
oetsjproete (Q118p Schaesberg),
uitstaan:
oet-stoon (Q096c Neerharen),
uitwassen:
oētwasse (Q039p Hoensbroek),
wassen:
wa.sə (Q202p Eys),
wasse (Q039p Hoensbroek)
|
Het uitschieten van de geweekte gerst. De invuller uit P 180 tekent hierbij aan dat de scheuten 6 cm groot werden, terwijl de zegsman uit L 210 vermeldt dat het proces niet zover mocht komen dat de bladkiem eruit kwam. Het "broeien" (L 292) gaat aan het kiemen vooraf. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma ''kiemruimte''. [N 35, 10; monogr.] || kiemen [Goossens 1b (1960)], [SGV (1914)], [SGV (1914)] || ontkiemen || Uit de kiem opgroeien, gezegd van planten (uitbotten, kesemen). [N 82 (1981)] || uitbotten || Uitkomen, gezegd van zaden (kesemen, kersten, kenen). [N 82 (1981)] || uitspruiten, uitbotten
II-2, III-4-3
|
33163 |
kiemen, schieten, botten van pootaardappelen |
(zij zijn) gehikt:
%%(gezegd van aardappelen)%%
gǝhek (Q156p Borgloon),
(zij zijn) geloot:
gǝlø̜i̯t (L211p Leunen),
aarden:
órǝ (Q121p Kerkrade),
botten:
%%(alleen gezegd van aardappelen)%%
bǫtǝ (Q003p Genk, ...
Q187a Heugem,
Q009p Maasmechelen,
Q005p Zutendaal),
het is aan het werk:
t ęs˱ ān t wɛ.rǝk (L361p Tongerlo),
jongen:
%%(gezegd van aardappelen)%%
jøŋǝ (P187p Berlingen),
kernen:
kięnǝ (Q117b Rimburg),
kiemen:
kei̯mǝ (P187p Berlingen, ...
Q157p Jesseren,
P045p Meldert
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
L382p Montfort),
kii̯mǝ (Q159p Broekom, ...
P180p Kerkom,
Q157a Overrepen),
kimǝ (Q102p Amby, ...
P053p Berbroek
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
Q103p Berg / Terblijt,
L192p Bergen,
Q096a Borgharen,
L360p Bree
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
L434a Broeksittard,
Q003p Genk,
Q002a Godschei
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
L249p Grubbenvorst,
P048p Halen,
Q113p Heerlen,
L165p Heijen,
Q039p Hoensbroek,
L246p Horst,
L320p Hunsel,
L372p Maaseik,
L364p Meeuwen
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
L209p Merselo,
Q196p Mheer,
Q096c Neerharen,
L371p Ophoven,
L362p Opitter
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
L415p Opoeteren,
Q030p Schinveld,
Q187p Sint Pieter,
P058p Stevoort
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
P056p Stokrooie
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
Q013p Uikhoven,
P121p Ulbeek,
Q101p Valkenburg,
L210p Venray,
Q172p Vroenhoven,
Q078p Wellen,
L365p Wijshagen
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
,
Q005p Zutendaal),
kimǝn (L282p Achel, ...
L313p Sint Huibrechts Lille,
Q008p Vucht
[(minder gebruikelijk dan schieten)]
),
kēmǝ (L327p Beegden, ...
L269p Blerick,
Q035p Brunssum,
L381p Echt,
Q203p Gulpen,
L321p Neeritter,
Q033p Oirsbeek,
L329p Roermond,
Q032p Schinnen,
L266p Sevenum,
L385p Sint Odilienberg,
Q020p Sittard,
L378p Stevensweert,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L374p Thorn),
kēmǝn (L419p Elen, ...
L427p Obbicht),
kē̜mǝ (L299p Reuver),
kęi̯mǝn (L429p Guttecoven),
kīmǝ (P179p Aalst, ...
L191p Afferden,
Q011p Boorsem,
P186p Gelinden,
Q170p Grote-Spouwen,
Q094p Hees
[(minder gebruikelijk dan kijnen)]
,
L291p Helden,
Q174p Herderen,
Q077p Hoeselt
[(minder gebruikelijk dan kijnen)]
,
P046p Linkhout,
L248p Lottum,
Q012p Rekem,
Q158p Riksingen,
P176p Sint-Truiden,
Q171p Vlijtingen
[(minder gebruikelijk dan kijnen)]
,
Q084p Waltwilder,
Q117a Waubach),
kienen:
kēnǝ (L250p Arcen, ...
L333p Asenray / Maalbroek,
L300p Beesel,
Q029p Bingelrade,
L215p Blitterswijck,
Q021p Geleen,
L214a Geysteren,
L291p Helden,
L298p Kessel,
L211p Leunen,
Q016p Lutterade,
L332p Maasniel,
L217p Meerlo,
L387p Posterholt,
Q032a Puth,
L299p Reuver,
Q098p Schimmert,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L386p Vlodrop,
L214p Wanssum,
L213p Well,
L215a Wellerlooi,
L244d Ysselsteyn),
kijnen:
kai̯nǝ (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q163p Berg,
Q242p Diets-Heur,
Q170p Grote-Spouwen,
Q089p Martenslinde,
Q169p Membruggen,
Q177p Millen,
Q182p Nerem,
Q181p Sluizen,
Q162p Tongeren,
Q080p Vliermaal),
kinǝ (L295p Baarlo, ...
L297p Belfeld,
L164p Gennep,
L246p Horst,
L269a Hout-Blerick,
Q088p Lanaken,
L209p Merselo,
L245p Meterik,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
Q030p Schinveld,
L266p Sevenum,
L296p Steyl,
L246a Swolgen,
L270p Tegelen),
kē̜i̯nǝ (Q158p Riksingen),
kęi̯nǝ (Q072p Beverst, ...
Q083p Bilzen,
Q160p Bommershoven,
Q156p Borgloon,
Q094p Hees,
Q174p Herderen,
Q188p Kanne,
Q167p Koninksem,
Q090p Mopertingen,
Q082p Munsterbilzen,
Q161p Piringen,
Q175p Riemst,
Q076p Romershoven,
Q093p Rosmeer,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q178p Val-Meer,
Q172p Vroenhoven,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
kīnǝ (L290a Egchel, ...
L267p Maasbree,
L217p Meerlo,
L290p Panningen),
kɛi̯nǝ (Q158a Henis, ...
Q077p Hoeselt,
Q240p Lauw,
Q157a Overrepen,
Q241p Rutten,
Q075p Vliermaalroot,
Q084p Waltwilder,
Q155p Werm,
Q164a Widooie),
kɛ̄nǝ (Q168a Rijkhoven, ...
Q171p Vlijtingen),
lopen:
lōpǝ (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
lǫu̯.pǝ (Q096c Neerharen),
lǭpǝ (Q187a Heugem),
schieten:
sitǝ (Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
skeitǝ (Q164p Heks),
skii̯tǝ (P197p Heers, ...
P219p Jeuk,
P227p Vorsen),
skitǝ (P176b Bevingen),
skītǝ (P182p Buvingen, ...
P186p Gelinden,
P214p Montenaken),
skītǝn (P223p Rukkelingen-Loon),
sxei̯tǝ (P046p Linkhout, ...
P045p Meldert,
K357p Paal),
sxii̯.tǝ (P051p Lummen, ...
P177a Ordingen,
P044p Zelem),
sxii̯tǝ (Q160p Bommershoven, ...
P218p Borlo,
Q159p Broekom,
P115p Duras,
P186p Gelinden,
P175p Gingelom,
P184p Groot-Gelmen,
P195p Gutschoven,
Q165p Hopmaal,
P219p Jeuk,
Q152p Kerniel,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P176a Melveren,
P192p Voort),
sxii̯tǝn (K278p Lommel),
sxitǝ (L282p Achel, ...
P113p Binderveld,
P178p Brustem,
L353p Eksel,
P173p Halmaal,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
P050p Herk-de-Stad,
K317a Kerkhoven,
P180p Kerkom,
L315p Kleine-Brogel,
Q180p Mal,
L312p Neerpelt,
P117p Nieuwerkerken,
L314p Overpelt,
L355p Peer,
L313p Sint Huibrechts Lille,
P211p Waasmont,
L354p Wijchmaal,
P172p Wilderen),
sxētǝ (L269b Boekend, ...
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
sxētǝn (L356p Grote-Brogel, ...
L316p Kaulille),
sxī.tǝ (P120p Alken, ...
Q156p Borgloon,
Q002p Hasselt,
P188p Hoepertingen,
L414p Houthalen,
Q074p Kortessem,
P118p Kozen,
P057p Kuringen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P058p Stevoort,
P121p Ulbeek,
Q078p Wellen,
P118a Wijer,
Q073p Wimmertingen,
P177p Zepperen,
Q001p Zonhoven),
sxīi̯.tǝ (P053p Berbroek),
sxīi̯tǝ (P179p Aalst, ...
P048p Halen,
K357p Paal),
sxīi̯ǝ.tǝ (P187p Berlingen),
sxītǝ (K358p Beringen, ...
K318p Berverlo,
P224p Boekhout,
P049p Donk,
Q002a Godschei,
P048p Halen,
L413p Helchteren,
K316p Heppen,
K360p Heusden,
P055p Kermt,
K359p Koersel,
K314p Kwaadmechelen,
P220p Mechelen-Bovelingen,
P176a Melveren,
K315p Oostham,
P223p Rukkelingen-Loon,
P052p Schulen,
P176p Sint-Truiden,
P056p Stokrooie,
K353p Tessenderlo,
P174p Velm,
K361p Zolder),
s˙ii̯tǝn (Q075p Vliermaalroot),
šeitǝ (Q153p Gors-Opleeuw, ...
Q079p Guigoven,
Q080p Vliermaal,
Q079a Wintershoven),
šesǝ (Q121c Bleijerheide, ...
Q121p Kerkrade,
Q116p Simpelveld),
šii̯tǝ (Q157a Overrepen, ...
Q166p Vechmaal,
Q075p Vliermaalroot),
šȳtǝ (Q174p Herderen, ...
Q168a Rijkhoven),
šø̄tǝ (Q198p Eijsden, ...
Q198b Oost-Maarland),
šē.tǝ (L417p As, ...
Q011p Boorsem,
L377p Maasbracht,
Q009p Maasmechelen,
L418p Niel-bij-As,
L416p Opglabbeek,
Q010p Opgrimbie,
Q208p Vijlen),
šētǝ (L372a Aldeneik, ...
Q102p Amby,
L324p Baexem,
L359p Beek,
Q103p Berg / Terblijt,
L317p Bocholt,
Q096a Borgharen,
L360p Bree,
Q035p Brunssum,
L426p Buchten,
L323p Buggenum,
L421p Dilsen,
Q027p Doenrade,
Q193a Eckelrade,
Q007p Eisden,
L419p Elen,
L320a Ell,
L363p Ellikom,
Q087p Gellik,
Q018p Geulle,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q193p Gronsveld,
L366p Gruitrode,
Q203p Gulpen,
L429p Guttecoven,
Q110p Heek,
L328p Heel,
Q105p Heer,
Q112a Heerlerheide,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L426z Holtum,
L325p Horn,
L321a Ittervoort,
Q028p Jabeek,
Q188p Kanne,
Q015b Kerensheide,
L370p Kessenich,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
Q088p Lanaken,
L422p Lanklaar,
Q006p Leut,
Q104a Limmel,
Q016p Lutterade,
L372p Maaseik,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
Q204a Mechelen,
Q099p Meerssen,
L424p Meeswijk,
L364p Meeuwen,
L319p Molenbeersel,
Q022p Munstergeleen,
L294p Neer,
L367p Neerglabbeek,
Q096c Neerharen,
L321p Neeritter,
L368p Neeroeteren,
Q197p Noorbeek,
L322a Nunhem,
Q036p Nuth,
L427p Obbicht,
Q033p Oirsbeek,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
L415p Opoeteren,
Q111q Ransdaal,
Q012p Rekem,
L358p Reppel,
Q194p Rijckholt,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q118p Schaesberg,
Q030p Schinveld,
Q015p Stein,
L423p Stokkem,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
Q112z Ten Esschen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L361p Tongerlo,
L318b Tungelroy,
Q112b Ubachsberg,
Q013p Uikhoven,
Q097p Ulestraten,
Q091p Veldwezelt,
Q172p Vroenhoven,
Q008p Vucht,
Q117a Waubach,
Q201p Wijlre,
L365p Wijshagen,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
šēętǝ (L420p Rotem),
šēǝtǝ (Q039p Hoensbroek, ...
Q196p Mheer),
šęi̯tǝ (L430p Einighausen, ...
Q020p Sittard),
šī.tǝ (Q072p Beverst, ...
Q071p Diepenbeek),
šīi̯tǝ (P047p Loksbergen, ...
Q154p Sint-Huibrechts-Hern),
šīi̯ǝtǝ (Q204a Mechelen),
šītǝ (Q168p 'S-Herenelderen, ...
Q083p Bilzen,
Q242p Diets-Heur,
Q086p Eigenbilzen,
Q003p Genk,
Q081a Heesveld-Eik,
Q085p Hoelbeek,
Q077p Hoeselt,
Q157p Jesseren,
Q240p Lauw,
Q089p Martenslinde,
L265p Meijel,
Q169p Membruggen,
Q082p Munsterbilzen,
Q158p Riksingen,
Q084p Waltwilder,
Q278p Welkenraedt),
spruiten:
šprūtǝ (Q284p Eupen, ...
Q095p Maastricht,
L331p Swalmen,
Q097p Ulestraten),
uitkenen:
ū.tkē.nǝ (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
uitkijnen:
ū.tkinǝ (L270p Tegelen),
uitkomen:
ūtkǫmǝ (L323p Buggenum),
uitkruipen:
ū.tkrū.pǝ (Q188p Kanne),
uitlopen:
uitlopen (L159a Middelaar, ...
L420p Rotem),
ȳ.tlōpǝ (L164p Gennep, ...
L165p Heijen),
ū.tlō.pǝ (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
ū.tlōpǝ (Q039p Hoensbroek, ...
Q198b Oost-Maarland),
ū.tlǫu̯pǝ (L295p Baarlo, ...
L269p Blerick,
L430p Einighausen,
L373p Roosteren,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
Q020p Sittard,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
ū.tlǭpǝn (Q014p Urmond),
uitschieten:
uitschieten (P211p Waasmont),
ūtsxētǝ (L269p Blerick),
ǫǝtsxiʔǝ (K353p Tessenderlo),
uitslaan:
ū.tslǭn (L271p Venlo),
uitspringen:
ū.tspręŋǝ (Q012p Rekem),
ū.tšpreŋǝ (Q101p Valkenburg),
uitspruiten:
ūtšprutǝ (Q284p Eupen),
zwellen:
zwęlǝ (L215p Blitterswijck)
|
J. Goossens heeft in zijn enquêtes twee begrippen afgevraagd: "kiemen" (algemeen van een zaadje) en "botten" (gezegd van een pootaardappel, wanneer deze in de kiembak ligt); afgezien van een klein fonetisch detail zijn er géén afwijkingen tussen beide lijsten van antwoorden, behoudens in P 187, waar "botten" jongen (wellicht schertsend?) is; in Q 3, 5, 9 en 187a waar voor de aardappel botten wordt gegeven (wellicht invloed van de cultuurtaal) en in Q 156 waar voor de aardappels ze zijn gehikt werd opgegeven. De opgaven van beide lijsten zijn derhalve in dit lemma samengenomen. Kienen moet begrepen worden als een contaminatie van kiemen (voor de klinker) en kijnen (voor de slotmedeklinker). Zie ook de toelichting bij het voorgaande lemma Scheut. [N M, 16b; JG 1a, 1b, 2c; monogr.; add. uit S 17]
I-5
|
25682 |
kiemruimte |
kelder:
kęldǝr (Q095p Maastricht, ...
L210p Venray),
kiemkelder:
kimkęldǝr (L377p Maasbracht),
kiemzaal:
kimzawǝl (P180p Kerkom),
moutkelder:
moutkelder (L318p Stramproy),
mǭtkɛldǝr (L318p Stramproy)
|
De ruimte waarin men het geweekte brouwgraan laat kiemen. Omdat dit proces bij een constante temperatuur van 7 tot 10 graden Celsius moet geschieden, gebeurt het kiemen vaak in een kelder. De woordtypen "moutkelder", "kiemkelder" en "kelder" wijzen dan ook daarop. [N 35, 2; N 35, 3; N 35, 23]
II-2
|
25684 |
kiemtrog |
kast:
kās (P120p Alken)
|
Trog waarin de geweekte gerst tot ontkieming moet komen terwijl koele lucht mechanisch door het graan gejaagd wordt. [N 35, 3]
II-2
|
25683 |
kiemtrommel |
trommel:
trǫmǝl (P120p Alken)
|
Trommel van doorboord plaatijzer die draaibaar is om een horizontale as, Hierin moet het geweekte brouwgraan tot ontkieming komen. [N 35, 3]
II-2
|
22597 |
kien |
kien:
kien (L320a Ell)
|
Wat roept de speler als hij een rijtje bezet heeft? [katern, hammeke, kien]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
22798 |
kien add. |
afroeper:
de aafroeper (Q002p Hasselt)
|
Er bestaat een gezelschapsspel, waarbij iedere speler kaarten krijgt met rijen nummers op; ronde blokjes met cijfers op worden uit een zak gehaald, afgeroepen en dan op de kaarten geplaatst. Wat roept de speler die een rijtje cijfers bezet heeft? [ZND 37 (1941)]
III-3-2
|