e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
aardrijk aarde: èèrde (Ophoven), aardrijk: aardriek (Eksel), wereld: wèreld (Tegelen) Het aardrijk. [N 96D (1989)] III-3-3
aardrups, larve van de nachtvlinder aardrups: aìrdroeps (Ittervoort), ārtrøps (Maaseik), de eerd-roepsj (Hoensbroek), iētrups (Riksingen), iətrups (Romershoven), âêrdroeps (Neer), êrdroeps (Neeritter), idiosyncr.  eerdróps (Maastricht), Veldeke  eerdropsj (Ulestraten), bladroller: bladroller (Mechelen), dode rups: in rusttoestand  doͅj rups (Grote-Spouwen), doodsmade: idiosyncr.  dootsmaaj (Grathem), doorvreter: doorvraeter (Swalmen), glimworm: glemwoͅrəm (Geistingen), grauwe aardrups: WLD  graw airdroepsj (Maasniel), grauwe rups: grauwe roeps (Nunhem), grijze aardrups: WLD  gries airdroepsj (Maasniel), grijze made: grēͅs māi̯ə (Beringen), grijze rups: grēəzə rəps (Halen), greͅzə ryps (Zelem), grɛi̯əzə rəps (ook: rəsp) (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), grijze rupsel: WLD  gries roespel (Weert), grijze vreter: groozevrāīter (Stevensweert), grijze worm: grieze-worm (Boekend), idiosyncr.  grīēze worm (Blerick), Tegelen Wb.  grieze worm (Tegelen), Veldeke (iets gewijzigd)  grieze worm (Tegelen), WLD  grīēze worm (Boekend), groene worm: griene worm (Hout-Blerick), grondmade: groͅndmōͅi (Beverlo), grondrups: grontrups (Riksingen), nachtmade: naxdmāj (Lummen), pop: idiosyncr.  poep (Borgloon), rups: roeps (Baarlo, ... ), roepsj (Margraten, ... ), roͅps (Bree), rups (Hoeselt, ... ), röps (Noorbeek, ... ), røps (Zolder), røͅps (Beringen), rəps (Halen, ... ), eigen spellingsysteem  roeps (Ell), gewoon spellingsysteem  roepsj (Mheer), Veldeke  roepsj (Bocholtz), WLD  roeps (Milsbeek, ... ), roepse (Oost-Maarland), roepsj (Mechelen), ropsj (Urmond), WLD (zoveel mogelijk)  rups (Wijk), rupsel: rupsel (Hasselt), rupsəl (Opheers), spekworm: spekworm (Ospel), vlinderrups: Veldeke  vlinder roeps (Montfort) grauwe aardrups, larve van de nachtvlinder, die in de rusttoestand ligt opgerold in de vorm van de letter C [N 26 (1964)] III-4-2
aard§appelziekten tweewas: twēǝwas (Maxet  [(vanwege het vocht)]  ) Door de intensieve cultuur van aardappelen en omdat men de pootaardappelen won uit de oogst van eigen veld van het jaar ervoor, was de aardappelplant bijzonder vatbaar voor allerlei ziekten. Het aantal ziekten is dan ook zeer groot en het aantal opgaven voor aardappelziekten navenant. Aan de hand van de opgaven is hier de volgende indeling aangehouden: schimmel- en bacterieziekten, virusziekten en voedingsziekten, telkens, waar mogelijk met enkele onderafdelingen. De bijzonderheden worden in het corpus van het lemma gegeven. Vergelijk ook het WBD, I, aflevering 8, 1478-1480. [N 12, 8; monogr.] I-5
aars aars: a:rs (Beringen), aars (Herten (bij Roermond), ... ), aarsch (Amby, ... ), aarsj (Mechelen-aan-de-Maas), aarts (Bree), aas (Maastricht), aasj (Bocholtz, ... ), ars (Panningen), āārsch (Schimmert), â.š (Montzen), éësch (Heerlen), ā.rs (Leut), ɛ.əs (Tessenderlo), Niet dan in samenstelling met : darm  ô:s (Rosmeer), aarsdarm: (n) oͅz(darm) (Martenslinde), aarsderm (Maaseik, ... ), aasderm (Diepenbeek), aosdêrm (Bilzen), ēͅzdeͅrəm (Loksbergen), jā.sdeͅ.rəm (Hasselt), nǭzdɛ̄.rǝm (Millen), o`sderrem (Hoeselt), oasderrem (Wellen), oosdaerm (Zichen-Zussen-Bolder), ò`sderm (Kortessem), aarsgat: aarsgaat (Maasniel), aarsgaat ? (Meijel), ējəsgat (Meldert), eͅsgöət (Herk-de-Stad), ōrsgat (Paal), aarslok: aasjlaok (Klimmen, ... ), aasjlooch (Gulpen), achterpoort: áchterpoo.rt (Zolder), blok: blok (Tervant), botlok: botloak (Lutterade), dikke darm: dikke derm (Vorsen), fundament: fóndement (Thorn), gaatje: getje (Maasbree), gèètsje (Bree), gat: gaa.t (Boukoul), gaat (As, ... ), gaot (Bilzen, ... ), gat (Afferden, ... ), gaöt (Maasbree), gāāt (Herten (bij Roermond), ... ), gāt (Rekem), goat (Wellen), gōͅət (Sint-Huibrechts-Lille), gáát (Posterholt), gö.ət (Aalst-bij-St.-Truiden), gā.t (Neeroeteren), gǫǝt (Jeuk, ... ), gatdarm: gaatderm (Panningen), gemacht: Alleen in de uitdrukking: laek me gema:sj  -gema:sj- (Maastricht), hol: hol (Beverlo, ... ), holletje: holleke (Eksel), hòllëkë (Tongeren), Kindertaal.  hólleke (Zolder), kakdarm: kakdèrem (Eksel), knalpot: Schertsend.  knalpot (Lommel), koker: koo.ker (Zolder), kont: ko.nt (Beek, ... ), kont (Eksel, ... ), kontj (Baexem, ... ), koͅnt (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), kùnt (Beverlo), kō.nt (Kanne), kōnt (Gronsveld, ... ), kǫ.nt (Achel, ... ), kǫnt (Aalst, ... ), kǫŋk (Kerkrade), kǭ.nt (Alken, ... ), kontkotje: kontkutsje (Sint-Truiden), kot: koet (Eigenbilzen, ... ), koot (Houthalen, ... ), koët (Eksel), kōē.t (Zolder), kōēt (Bilzen), kū.t (Val-Meer), kotje: keuteken (Eksel), kietsje (Eigenbilzen), kuutje van zijn kont (Diepenbeek), (keuteke)  kuu.teke (Zolder), kotje-kerf: Uitgestorven.  kuutsjë-kerf (Tongeren), kotje-kont: kuutsjë-kònt (Tongeren), krent: krent (Mechelen-aan-de-Maas), lijf: i.e. uitstulping aan de endeldarm.  t līēf (Panningen), lok: laok (Geleen, ... ), loak (Schinnen, ... ), loeëk (s-Gravenvoeren), look (Klimmen, ... ), loëk (Gronsveld), lōēk (Eijsden), De informant merkt op dat hij 67 jaar is en reeds 30 weg uit Maastricht.  look (Maastricht), naars: noës (Bilzen), nōͅs (Sint-Truiden), naarsdarm: (n) oͅz(darm) (Martenslinde), naosderm (s-Herenelderen), nō.zdɛ.rəm (Borgloon), nōͅsdeͅrəm (Sint-Truiden), nolletje: WNT: nol (I), 2) Hoogte, uitstekend gedeelte.  nulleke (Bocholt), orgel: örgel (Neerharen), paardsvot: pęrs˲vǫt (America), poeperd: Kinderlijk.  poepert (Sevenum), poepgaatje: poepgaetje (Venlo), poepput: poep put (Loksbergen), post: post (Lummen, ... ), protter: prottər (Loksbergen), reet: ree.t (Boukoul), reet (Beverlo, ... ), ritz (du.): De informant merkt op dat hij 67 jaar is en reeds 30 weg uit Maastricht.  reets (Maastricht), schijter: sjieter (Belfeld), schijtgat: sjytgaat (As), schijtkot: schiejtkoot (Achel), schijtkotje: schijtkiehtsje (Genk), schijtlok: sjietloək (Nuth/Aalbeek), schroef: sjrouf (Neerharen), spender: spender (Wellen), spleet: spleet (Zonhoven), stinkerd: sjtinkert (Klimmen), stinkert (Weert), strontmachine: stróntməsjyn (As), stropsel: strobsel (Eksel), uitgang: oes-jank (Kerkrade), oetgangk (Reuver), uutgânk (Weert), uitlaat: ówtləot (As), vies lok: fīēslook (Maastricht), vieslook (Maastricht), voor: voor (Beverlo), vot: vot (Beesel, ... ), vöt (Velden), vǫt (Bleijerheide, ... ), votlok: vodloak (Waubach), votlaoch (Spekholzerheide), votlaok (Doenrade, ... ), votloag (Bocholtz), votloak (Nieuwenhagen, ... ), votloeëk (Thorn), votlooch (Bocholtz), votlook (Maastricht), votlowk (Vijlen), votlōāk (Koningsbosch), vòtlaok (Grevenbicht/Papenhoven), vòtloak (Hoensbroek), vótlaoch (Kerkrade), vótloak (Waubach), vôtloak (Heerlen), Scheldnaam.  (votlook) (Ell) [JG 1a, 1b; N 8, 13, 32.9 en 35]aars [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m] || aars, darmuitgang [N 10c (1961)], [N 10c (1995)] || aarsdarm [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || aarsgat [ZND m] I-9, III-1-1
aarsspleet aars: aasj (Waubach), aarsspleet: aarsspleet (Schin-op-Geul), bats: basj (Vijlen), broodstraat: broodstraot (Afferden), gangerd: gengert (Klimmen), gèngert (Klimmen), gat: gaat (Baexem, ... ), gemacht: gemaasj (Maastricht), kerf: kerf (Houthalen), ké.ref (Zolder), Uitgestorven.  kerf (Tongeren), krap: krap (Ell, ... ), lippen: i.e. lippen.  luppe (Grevenbicht/Papenhoven), lok: loëk (Gronsveld), B.v. ze loeek ging em oeepe en toe van dr angs.  loeëk (s-Gravenvoeren), reet: re:t (Schinnen, ... ), ree:t (Puth), reet (Achel, ... ), reët (Maasbree), rēēt (Baexem, ... ), rieut (Waubach), rieët (Heerlen), riëët (Koningsbosch), rīēt (Eijsden), rèit (Sint-Truiden), rêêt (Posterholt), rîêt (Klimmen), Grof.  reet (Tegelen), Opm. een doorgelopen, ontstoken raet = bigars.  raet (Sevenum), ritz (du.): reets (Maastricht, ... ), reëts (Mechelen-aan-de-Maas), rieëts (Doenrade), rits (Kerkrade), ritsj (Gulpen), schram: sjroam (Waubach), slits: sjlits (Kerkrade), snee: snië (Bilzen), snit: #NAME?  sniet (Tongeren), spleet: sjpleet (Schinnen), sjplieët (s-Gravenvoeren), spleet (Maaseik, ... ), spliêt (Bree), splèjt tesse z`n batse (Eigenbilzen), spléét (Genk), spoor: spoor (Meijel), straatje: sträötsje (Maastricht), veeg: vèg (Bocholt), voor: vaor (As), vo:r (Sint-Huibrechts-Lille), voar (Diepenbeek), voor (Eksel, ... ), vooër (Diepenbeek), Volgens de informant afkomstig van vore.  voor (Venray), vot: vot (Waubach), votlok: votlooch (Bocholtz), votlâôk (Oirsbeek), vouw: vaa tùssë dë batsë (Tongeren), vow (As) aarsspleet tussen de billen [N 10c (1961)], [N 10c (1995)] III-1-1
aartsbisschop aardbisschop: erdbusjop (Roermond), aartsbisschop: `ne aartsbössjep (Klimmen), aarbissjop (Meijel), aardsbiesjöp (Schinnen), aardsbisschop (Maastricht), aardsbussjop (Echt/Gebroek), aarsbisjop (Geistingen), aarsbissjob (As), aarsbissjop (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), aarsbissjôp (Kessel), aarsbusschop (Stokkem), aartbusjkep (Lutterade), aartsbiesjop (Hoensbroek, ... ), aartsbisjop (Bree, ... ), aartsbiskop (Eksel, ... ), aartsbisschop (Achel, ... ), aartsbisschup (Baarlo), aartsbissjop (Bocholt, ... ), aartsbusjep (Schinnen), aartsbusjop (Ell, ... ), aartsbuskop (Sint-Truiden), aartsbusschop (Nuth/Aalbeek), aartsbussjep (Neerbeek), aartsbussjop (Posterholt, ... ), aartsbussjòp (Hoensbroek), aartsbussjôp (Heel), aartsbösjop (Reuver), aartsbössjep (Geleen), aartsbössjop (Baarlo), aartsbössjöp (Heel), aertsbiskop (Heers), aertsbusjop (Terlinden, ... ), ārtsbesjop (Meijel), den aartsbisjop (Eigenbilzen), dr eëtsbussjop (Waubach), eadsbissjop (Waubach), eartsbisschof (Bocholtz), een aartsbisschop (Tongeren), eine aerdsbusschep (Klimmen), enne aartsbössjep (Klimmen), enne āartsbisschep (Schimmert), enne ärtsbisschop (Eys), erstjbissjop (Schinnen), etsbussjep (Epen), inne eatsbiesjof (Nieuwenhagen), inne ēēëtsbiesjóp (Nieuwenhagen), nenaartsbusjòp (Tongeren), nne aartsbiesjop (Gulpen), nne aartsbiessjop (Valkenburg), unne aartsbischop (Meerssen), ààrtsbiskop (Loksbergen), ärtsbisjop (Koningsbosch), êrdsbiskop (Siebengewald), ənə ɛrtsbøjsəf (Montzen), ɛrtsbiskoͅp (Lommel) Een aartsbisschop [ärtsbiskop]. [N 96D (1989)] III-3-3
aartsengel aardengel: èrdengel (Meijel), aartsengel: `nen aartsingel (Klimmen), `nne aartsingel (Valkenburg), aardsengel (Eigenbilzen), aardsingel (Baarlo, ... ), aardsèngel (Geleen), aardzengel (Lommel), aarséngel (Grevenbicht/Papenhoven), aartsengel (Heers, ... ), aartsengele (Eigenbilzen), aartsingel (Baarlo, ... ), aartsèngel (Achel, ... ), aartsèngël (Hoeselt), aatsingel (Waubach), aerstingel (Siebengewald), aetsingel (Bocholtz), ārtseͅŋəl (Meijel), de aartsengelen (Eys), den āārtsingel (Schimmert), eine eerdsingel (Klimmen), enge ertsingel (Terlinden), enne aartsingel (Klimmen), etsingel (Epen), inne eëdsingel (Waubach), nen aartséngel (Tongeren), unne aartseengel (Meerssen), àertsèngel (Schinnen), èèëtsingel (Nieuwenhagen), ənə ɛrtseŋəl (Montzen) Een aartsengel (zoals Gabriël, Michaël, Rafaël). [N 96D (1989)] III-3-3
aartsluiaard aartsvuilik: ęǝtsvulǝx (Kelmis), vuilik: vulǝx (Kelmis) Spottende benaming. [monogr.] II-4
aarzelen aarzelen: aarzele (As, ... ), aarzelen (Born, ... ), aarzelle (Maastricht), aarzelə (Doenrade), aarzölle (Posterholt), aarzələ (Heel, ... ), aazele (Mechelen), oarzele (Heijen), uarzələ (Beesel), áárzələ (Epen, ... ), (ue = e in de en ze lang gerekt).  aarzele (Gulpen), met lengteteken op de o  ôrzele (Rosmeer), bang hebben: bàn-g höbbə (Maastricht), betwijfelen: betwiefele (Maastricht), chipoteren (<fr.): cf. fr. chipoter  sjïppëtièrë (Tongeren), fr. "chipoter"(treuzelen, teuten)  s(j)epeteeëre (Zonhoven), derom draaien: d⁄rum dreije (Maastricht), deromheen draaien: d⁄r ôm haer drejje (Herten (bij Roermond)), (draaien).  der omheen draije (Neer), draaien: draaien (Schinnen), dreie (Jeuk), driene (Eys), drieë (Mheer), drièje (Valkenburg), drīēënə (Nieuwenhagen), drèje (As), drèjə (Schinnen), gədrèj (Kapel-in-t-Zand), hê steit te drej-je (Venlo), cf. RhWb. I, kol. 1453, s.v. "drehen in Rip. "drééne"verder ook "drieëne"etc.  drîenə (Heerlen), dreumelen: Nie droemele, dörloope  droemele (Gennep, ... ), zie droemele  drummele (Gennep, ... ), dreutelen: dreetələ (Kermt), drezemen?: dreijseme (Caberg, ... ), drezen: dreise (As, ... ), drejse (As, ... ), cf.Schuermans p. 106 s.v. "drezen"met de opmerking van een inzender dat "drezen"met "draaien"verwant is. (Schuermans betwijfelt dat)  dreise (Opoeteren), druppen: drèppe (Genk), dubben: dippe (Wellen), dobben (Eys), dubbe (As, ... ), dubben (As, ... ), dubbə (Hulsberg, ... ), dubbən (Urmond), dôbbe (Swalmen), döbbe (Maastricht, ... ), döbbə (Beesel, ... ), d⁄r aover dubbe (Oirlo), enselen: ɛnsələn (Zonhoven), hengelen: hingele (Beegden), cf. WNT VI, kol. 573, s.v. "hengelen"2. zeurig of doelloos gaan  hingele (Stevensweert), hoetelen: cf. WNT VI, kol. 717 s.v. "heutelen (II)"talmen, teuten, futselen, prutsen; mindere gebruikt vero. vorm huitele  hûtele (As), mindere gebruikt vero. vorm huitele  hûtele (Bocholt, ... ), in bedrag staan: in bedraag sjtoan (Sittard), in twijfel staan: in twiefel stoan (Buggenum), lingeren: løͅ’ŋ.ərə (Eupen), neuken: nuke (Heerlen), neulen: näöle (Maastricht), neuzelen: neuzele (Maastricht, ... ), neuzelen (Berg-en-Terblijt), nuzzele (Waubach), niet aandurven: neet aandörvə (Kapel-in-t-Zand), niet beslissen: kan neet besjlisse (Herten (bij Roermond)), niet durven: neet dorrë (Lanklaar), neet durve (Belfeld, ... ), neet durven (Schimmert), neet dörve (Meerssen), neet dùrve (Roermond), neet good durve (Hoensbroek), neet good dörreve (Limmel), neet good dörve (Venlo), neit goud doerre (Bingelrade), nie dörrevə (Gennep), nie dörvə (Gennep), nie goet dôre (Hoeselt), nie gōēd dŭrve (Meerlo), nie gōēd dörve (Oirlo), nieks dörvə onchernummə (Kapel-in-t-Zand), niet kunnen besluiten: neet könne besjloete (Nunhem), niet riskeren: neet riskeere (Grevenbicht/Papenhoven), neet riskeerə (Kapel-in-t-Zand), niet tot een besluit kunnen komen: wordt omschreven;  kan nĕĕ tot e beslōēt komme. (Lottum), opschouderen: opschoetere (Oirsbeek), pozen: poozen (Amby), prakkiseren: pràkkezêere (Swalmen), rikraaien: rikraoje (Castenray, ... ), rikroaje (Venray), saaielen: sājələ (Rekem), cf. Schuermans p. 565 s.v. "saaielen"(L im.) id. als in Bra. sammelen, semmelen  sajələ (Rekem), schikschouderen: schikschouwere (Lutterade), schikschouweren (Einighausen), schiksjouwere (Stevensweert), sjiksjouere (Puth), sjiksjouwere (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), sjiksjouwere(n) (Schinveld), sjiksjouweren (Montfort), ps. er staat een soort kruk boven de i (of is het gewoon sjiksjouwere?).  sjĭksjouwere (Urmond), schokschouderen: sjoksjouwere (Susteren), schouderrompelen: sjoerumpele (Munstergeleen), schouderrompen: sjoerompe (Doenrade, ... ), cf. Schuermans p. 592 s.v. "schoer, schoerband"schoer = schouder; cf. VD s.v. ""rompel"en "rompelen"= rimpel en rimpelen  schoerompe (Lutterade), plastisch  sjoerompe (Brunssum), schuw zijn: schouw ziēn (Horst), sukken: sukke (Gulpen), taffelen: taffele (Beverlo), talmen: talmen (Baarlo), tamələ (Kermt), tegen opkijken: taege opkieke (Reuver), teutelen: teutele (Lutterade, ... ), teutelen (Montfort, ... ), teutələ (Schinnen), tuttele (Gulpen), cf. WNT  teŭtulu (Brunssum), teuten: lig toch niet te teuten (Griendtsveen), tēūtə (Maastricht), téntu (Brunssum), trekken: cf. Schuermans p. 741, s.v. "trakken" = toeven, vertoeven, dralen; bij Weil trekken  trekke (Weert), treuten: treette (Weert), treuzelen: treusele (Reuver), treuzele (Amby, ... ), treuzelen (Amby, ... ), treuzelle (Vlodrop), treuzələ (Hulsberg, ... ), treuzələn (Urmond), treuëzele (Mheer), triêzele (Bree), trīēzele (As), truizələ (Loksbergen, ... ), trèuizele (Stokkem), trözĕle (Hoeselt), (ue = e in de en ze lang gerekt).  truezele (Gulpen), troggelen: troggele (Heel), cf. Schuermans p. 750, s.v. "truffelen, trukkelen"en p. 748 s.v. "troggelen, trochelen en ook trachelen"(Weil.): allemaal talmen, druetelen etc. "verwant met trekken, treuzelen, trutselen  tròggele (Horn), truggelen: troegele (Roermond), trukkelen: troekelle (Nunhem), trukele (Beesel), tukken: tukke (Tungelroy), tukken (Haler), twijfelen: tswiefele (Kerkrade), twaaifele (s-Herenelderen), tweifele (Beringen), twi-jfele (As, ... ), twie.fələ (Maastricht), twieefele (Weert), twiefele (Echt/Gebroek, ... ), twiefelen (Eigenbilzen, ... ), twiefelle (Maastricht), twiefelə (Doenrade, ... ), twieffelen (Kesseleik), twieffelle (Geulle), twiefələ (Beesel, ... ), twiefələn (Urmond), twievelle (Vijlen), twifələ (Meeuwen, ... ), twijfele (Ittervoort), twijfelen (Leopoldsburg, ... ), twiyfelen (Elen), twièfëlë (Lanklaar), twiéfele (Gronsveld, ... ), twiéfèle (Sevenum), twī.fələ (Eys), twīēfele (Horst), twīēfelə (Oirsbeek), twīēfələ (Heel, ... ), twĭĕffələ (Meijel), twɛfln (Tessenderlo), twɛ̄fələ (Beringen), Doa zeu ich ni an twèè.fele  twèè.fele (Hasselt), wachten: waachte (Venray, ... ), woxtə (Beringen), weifelen: wiefele (Blerick, ... ), wīēfələ (Nieuwenhagen), wifwaffelen: wifwaffele (Bilzen), zauwelen: cf. WNt XXVII, kol. 999 s.v. "zauwelen - zavelen, zawwelen  zawwələ (Maastricht), zeuren: zōrə (Maastricht), zeveren: seivere (Schimmert), zgern (du.): tseugere (Simpelveld), tseujere (Vaals), zo’gern (Eupen), zich bedenken: ze.x l‧aŋ bəde.ŋkə (Eys), zich bedenkə (Oirsbeek), zich bedinke (Heek), zich bedènke (Beverlo), ps. invuller geeft geen woord voor aarzelen, maar een uitdrukking.  waat stuis te dich te bedeinke (Dieteren), zich inhouden: zich inhòte (Heerlerbaan/Kaumer), zich terughouden: ze.x try.khoͅ.u̯ə (Eys), zucken (du.): cf. RhWb IX, kol. 847, s.v. zucken, zücken, 2a. säumen, zaudern, zögern, innehalten, pausen, sich ausruhen  tsŭŭke (Vijlen) aarzelen [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] || aarzelen, dralen || aarzelen, talmen || aarzelen, van het (of de) ene naar het (de) andere lopen || bang om iets te doen, niet durven doen [aarzelen, twijfelen, tukken, treuzelen, teutelen, draaien] [N 85 (1981)] || talmen || treuzelen || twijfelen || twijfelen, aarzelen, dubben etc. || uit besluiteloosheid zich weerhouden, niet goed durven [aarzelen, dubben, teutelen, pieraarzen, dobben] [N 85 (1981)] III-1-4
aas in het kaartspel aas: a:s (Hasselt), aas (Beesel, ... ), aaze (Hasselt), aazen (Sint-Truiden), aezen (Vliermaalroot), ajssen (s-Herenelderen), aois (Ulbeek), aoisen (Oostham), aos (Amby, ... ), aose (Sint-Truiden), aosen (Boorsem, ... ), aosklīə aos (Kinrooi), aosse (Hoeselt), aoze (Herk-de-Stad, ... ), aozen (Eigenbilzen, ... ), aoës (Zonhoven), aoəzə (Koersel), arten aos (Vucht), arten aäs (Hasselt), arten oâs (Maaseik), artə-n-ôs (Hasselt), artən ōs (Boorsem, ... ), artəna:s (Hasselt), as (Meterik), aten aes (Hoeselt), atte oës (Velm), atten aos (Sint-Truiden), atten oas (Sint-Truiden), atten ooes (Sint-Truiden), atten oos (Sint-Truiden), atten oês (Kerkom), attən oes (Genoelselderen), aus (Vechmaal), aze (Hasselt, ... ), azen (Halmaal, ... ), aëzen (Brustem), aəs (Zonhoven), āos (Beesel), āosse (Hoeselt), āozen (Overpelt), āōzen (Hoeselt, ... ), ās (Sevenum), a͂wezn (Zonhoven), chüppen aos (Niel-bij-As, ... ), ees (Mopertingen), eis (Eigenbilzen, ... ), eizer (Eupen, ... ), eujes (Borgloon), eujs (Kortessem), eus (Diepenbeek, ... ), eénzen (Peer), eés (Kuringen), eûis (Kozen), ēūs (Borgloon), ha.tən ōͅ:s (Montzen), haaten oas (Sint-Truiden), hart āwəs (Zonhoven), harten (h)aas (Opglabbeek), harten a(e)s (Hasselt), harten aas (Halmaal, ... ), harten aos (Boorsem, ... ), harten aōs (Wijchmaal), harten āos (Overpelt), harten eens (Peer), harten oas (Eisden, ... ), harten oâs (Houthalen), harten ōͅs (Bocholt, ... ), harten ōͅəs (Overpelt), hartenoas (Kaulille), hartəm (h)ōs (Rekem), hartən ōs (Lanaken), hartəna ōͅs (Meeuwen), hartənaos (Maastricht), hat oas (Mielen-boven-Aalst), haten oos (Zichen-Zussen-Bolder), hatoəs (Stevoort), hatte oeəs (Hoepertingen), hatte ooes (Borgloon), hatte oâs (Kozen), hatte öwes (Zepperen), hatte öəs (Zepperen), hatte-nos (Mal), hatten aas (Kerkom), hatten aos (Diepenbeek, ... ), hatten aows (Sint-Truiden), hatten aës (Brustem), hatten oa(a)s (Kuringen), hatten oaes (Wellen), hatten oas (Bilzen, ... ), hatten oaws (Kortessem), hatten oe-es (Heers), hatten oowes (Borgloon), hatten ooïs (Ulbeek), hatten oés (Vliermaalroot), hatten oës (Sint-Huibrechts-Hern), hatten oəs (Piringen), hatten ōs (Welkenraedt), hatten ôs (Mopertingen), hattenŏis (Beverst), hattenôs (Veldwezelt), hattən oes (Bilzen), hattən oeəs (Martenslinde), hattən ŏs (Diepenbeek), hatən ōs (Diepenbeek), hatənōs (Welkenraedt), hatənuos (Martenslinde), hat’oas (Aalst-bij-St.-Truiden), hazzər ōs (Eynatten), hārtən ōͅs (Lanaken), hātten aos (Sint-Lambrechts-Herk), hātən ās (Hasselt), heerten aos (Koersel), herten (h)aas (Opglabbeek), herten eus (Peer), herten oeës (Zolder), hertən ous (Beringen), hertən(tm).is (Welkenraedt), hetten aois (Oostham), hetten oas (Loksbergen, ... ), hetten ous (Tessenderlo), hetten öes (Halen), hettən us (Halen), heͅrtən ōͅəs (Hamont), heͅttən ōus (Lummen), härten ijs (Welkenraedt), härtən őəs (Koersel), häten ōs (Schulen), hätten ōes (Beverst), hättən ōs (Herk-de-Stad, ... ), hättən əs (Oostham), hätəm oəs (Kortessem), ies (Bilzen), ieus (Heks), iès (Bilzen, ... ), kemme oos (Zichen-Zussen-Bolder), kemmen nwös (Val-Meer), klaovərən òis (Kortessem), klaveren aos (Hasselt), klavrən ōͅs (Lozen), klāvrən ōͅs (Houthalen), klāvərən ààs (Heers), kliən ous (Lozen, ... ), klīə aos (Bree), klīə oͅs (Tongeren, ... ), kloavərən oͅis (Lanklaar), klovərən owəs (Sint-Truiden), klōvərən oəs (Mechelen-aan-de-Maas), koek oas (Wellen), koeke`n aoës (Velm), koeken aos (Eksel, ... ), koeken oaës (Bilzen), koekken aos (Oostham), koĕken oas (Mielen-boven-Aalst), koken ōs (Genk), kokken aas (Houthalen), kokken oos (Kuringen), kokken ø͂ͅs (Linde), kŏokən ooəs (Kermt), kuka nâs (Koninksem), kuken ōəs (Bilzen), kukə oas (Riksingen), kukən ois (Vliermaal), kukən oəs (Sint-Truiden), kukən ōəs (Bommershoven), kukən ōͅs (Loksbergen), kukən uos (Martenslinde), kūkən uəs (Hoepertingen), kŭən ōͅs (Tessenderlo), naos (s-Herenelderen), o`s (Hoeselt), oas (As, ... ), oasen (Kozen), oassa (Koninksem), oaze (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), oazen (Kaulille, ... ), oe-e-zen (Zolder), oe-zes (Halen), oeies (Halen), oes (Maaseik), oeus (Mal), oeë.s (Zolder), oeës (Bilzen), ois (Vliermaalroot), ooeze (Sint-Truiden), oos (Kermt), oouzen (Sint-Truiden), ooze (Sint-Truiden), ousen (Tessenderlo), ozen (Gingelom, ... ), oàəs (Waubach), oâzen (Hamont), oès (Maaseik), oërs (Velm), oəs (Diepenbeek), oəsə (Stevoort), ōs (Genk, ... ), ōusse (Lummen), ōze (Herk-de-Stad), ōəsə (Schulen), ōͅ:s (Gemmenich), ōͅs (Boorsem, ... ), ōͅXe (Lanaken), ōͅze (Bocholt, ... ), ōͅzen (Kleine-Brogel), ōͅəs (Sint-Huibrechts-Lille), ōͅəzən (Hamont, ... ), ŏs (Diepenbeek), ŏze (Hasselt), o͂ͅze (Mettekoven), oͅ:s (Kanne), roete aos (Mheer), roete oas (Helden/Everlo, ... ), roete ous (Welkenraedt), roeten (Neeroeteren), roeten aos (Amby, ... ), roeten as (Velden), roeten hoas (Grevenbicht/Papenhoven), roeten oas (Amby, ... ), roeten âos (Genooi/Ohé, ... ), roeten-oas (Heerlen, ... ), roetenoas (Buchten, ... ), roetenoasch (Eijsden), roete⁄n oas (Einighausen), roetən oas (Lanklaar, ... ), routen oaës (Bilzen), rowətən ōͅs (Zonhoven), rōēte oas (Rimburg), rōēten as (Horst, ... ), rōēten oas (Heer, ... ), rōētenoas (Asenray/Maalbroek), rute oas (Leunen), ruten oas (Blitterswijck, ... ), rutən ōͅs (Hamont, ... ), rutən oͅs (Molenbeersel), rutən oͅəs (Sint-Huibrechts-Lille), ruuten oas (Well), ruutenoas (Meerlo), rūten aos (Neeroeteren), rūtən ōͅs (Maastricht, ... ), rŭŭten oas (Venray, ... ), rŭŭtenoas (Gennep), rø͂ͅten oas (Griendtsveen), rûten ōs (Montzen), rüte noas (Oirlo), rüten oas (Afferden), rütten oas (Heijen), scheppənaoəs (Peer, ... ), scheupe oos (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), scheupen ous (Welkenraedt, ... ), schoppən aos (Zonhoven, ... ), schoͅppen ø͂ͅs (Peer, ... ), schupouas (Wellen, ... ), schuppen aos (Eisden, ... ), schuppen āas (Houthalen, ... ), schuppen āōs (Oostham), schuppen oas (Wijchmaal, ... ), schuppen oos (Kuringen, ... ), schuppen ooës (Mielen-boven-Aalst, ... ), schuppenaas (Heusden, ... ), schyppenōͅs (Loksbergen, ... ), schyppən ōās (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), schyp⁄n aos (Tessenderlo, ... ), schèppen aos (Neeroeteren, ... ), schèpən oowəs (Kermt, ... ), schéppen ooës (Velm, ... ), schö:pen oos (Sint-Truiden, ... ), schöpen ōs (Montzen, ... ), schöppen os (Montzen, ... ), schöppenòòs (Montzen, ... ), schöpəno[ə}s (Sint-Truiden, ... ), schøppen aos (Hamont, ... ), schøpən u‧wəs (Hoepertingen, ... ), schøpənōͅs (Hamont, ... ), schøpənōͅəs (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), schøͅppən ōs (Sint-Truiden, ... ), schûîppen aos (Lanaken, ... ), schəpən ues (Gelinden, ... ), sjeppe oaës (Bilzen, ... ), sjuppen aos (Amby, ... ), sjùppenoas (As, ... ), sjûppe uwo[i}s (Val-Meer, ... ), sjəppen aos (Kanne, ... ), sjəpə ōs (Montzen, ... ), sopənōͅs (Opgrimbie, ... ), šeppə ois (Vliermaal, ... ), šepən ôəs (Bilzen, ... ), šepən[u}os (Martenslinde, ... ), šōppənōs (Genk, ... ), šy[ə}pa nâs (Koninksem, ... ), šèppen aōs (Neeroeteren, ... ), šöppënoas (Lanklaar, ... ), šöpən aos (Molenbeersel, ... ), šøppənoas (Riksingen, ... ), šøͅpən ō[ə}s (Bommershoven, ... ), šøͅpənaos (Maastricht, ... ), u-jes (Zepperen, ... ), ues (Neerrepen), uis (Riemst), uu-es (Heers), uuəs (Hoepertingen), uəs (Zepperen), ūəs (Voort), wojs (s-Herenelderen), wozen (Helchteren), às (Hasselt), âosse (Riksingen), ès (Beverst), ées (Kuringen), êze (Veldwezelt), òs, ös (Diepenbeek), òsklavərən òs (Kinrooi), òəs (Beringen), òəzə (Beringen), ô`s (Tongeren), ôze (Kerkom, ... ), ôzen (Hasselt), ös (Diepenbeek, ... ), öëssen (Sint-Huibrechts-Hern), öəs (Aalst-bij-St.-Truiden), ø͂ͅ-ezen (Peer), #NAME?  hatten oas (Grote-Brogel), 108 B.IIb  roetənao:s (Roermond), ??  aas (Helchteren), [Ook in kaartspel?]  aos (Venlo), ao"lang uitgesproken  aos (Mheer), Den aas uitspelen.  oͅ.s (Meeuwen), Dim. o\\sk\\.  oəs (Eupen), dit is het algemeen woord der Hoeselsche kaartspelers  hatte as (Hoeselt), dit laatste woord is ook hetzelfde voor kous  hatten o(w)us (Bilzen), dit zeggen de jongeren  roeten aos (Kanne), dit zeggen de ouderen  kemmen aos (Kanne), Dn - van sjöppe (of: sjöppenaos) oetspeule.  aos (Maastricht), e toonloos (bode)  hatte nous (Riemst), en als in ennuyer  hatten enjs (s-Herenelderen), er staat: ys  us (Hasselt), er stond yes  ūūəs (Kortessem), eu als in het franse peur  euzen (Peer), half open o met umlaut  öəs (Zonhoven), Hertenaos.  aos (Gronsveld), Ich höb aos en ee en ich krieg gènne trek. Ook: oas.  aos (Brunssum), Ich höb de veer äös; den aos oetsjpele.  ao:s (Roermond), Ich höb oas en ee en ich krieg gènne trek. Ook: aos.  oas (Brunssum), Ich kreeg èns biej t kaarte veer äös en 3 käöninge.  aos (Echt/Gebroek), Ik hèb drie öös, da is troela (kaartspel rikken).  aos (Gennep), Klaaverenaos, -keuning, -dam, -boer: klaveraas, -koning, -vrouw, -boer enz.  aos (Sittard), Klaverenaos.  aos (Posterholt), Klevveren aos.  aos (Venray), korte "a  oas (Hoeselt), korte "o  os (Waubach), lang  hartən oͅs (Lanaken), lange klank  hatten os (Eigenbilzen), Lat. as.  oas (Heerlen), lijk int engels house maar zonderr h  hatten aŏs (Kuringen), meervoud aoste  ōͅs (Opgrimbie), misschien een umlaut op de u  ouse (Bilzen), moeilijk leesbaar  eùs (Sint-Lambrechts-Herk), oeəze (Piringen), Mv. äös.  aos (Herten (bij Roermond)), na de o staat bovenaan een kleine o  kokən ōͅəs (Peer), NB miejlesssjtup harten aas.  ŏas (Waubach), nen - sjlaon mit troeveboer.  aos (Swalmen), o als in Franse mon  oze (Grote-Brogel), o van or  harte os (Maaseik), oa"als in Eng. "war  ōas (Maasbracht), oe is niet ou fr.  hātte oes (Lontzen), oewes?  ūwəs (Hoepertingen), ūəs (Hoepertingen), oeze?  uze (Halen), ongeveer zoals in het Franse un  aös (Maastricht), Ook: haost. Troevenaos troefaas, schöppenaos; hertenaos; roêtenaos; klieëverenaos.  aos (Weert), Opm. o netals Fr. woord mon.  roeten os (Epen), puntje onder de o  klòvərən uwes (Veulen), Sam hartenaas, klaverenaas, ruitenaas, schuppenaas.  ōͅ:s (Meeswijk), Sjöppenaos, -keuning, -dam of -boer: Schoppenaas, -heer, -dame, -boer.  aos (Sittard), Sub "krúutse": Het word meestal gespeeld met 4 of 6 personen, waarbij de twee, tegenover elkaar zittende, personen èèn team vormen. Men spreekt ook van: kruu(t)sjasse.  aos (Herten (bij Roermond)), Sub hartenaos v/m, -keuning, -dam, -boer: hartenaas, -koning, -vrouw, -boer.  aos (Sittard), Sub KAART.  aos (Posterholt), Sub klevvere.  (klevveren) āōs (Meerlo, ... ), Sub troeve: Hae troefdje mich den aos aaf.  aos (Echt/Gebroek), Troefoùs zonder trek spele: Troefaas haalt geen slag (kan natuurlijk niet).  oùs (Kortessem), tussen de o en de kk staat bovenaan een kleine u  kokken aos (Wijchmaal), u of oe?  uəs (Martenslinde), uəsə (Martenslinde), u zoals in Franse un  uns (Eisden), uitspreken zoals fleur  äös (Maastricht), uu of oe?  uues (Wellen), Vgl. ös en èin: aas en een kale kaart.  ös (Diepenbeek), volledig antwoord op de vraag ruiten aas??  kuk ues (Gelinden), Voorwat speelt ge uw aas toch niet uit in plaats van de koning?  òəs (Niel-bij-St.-Truiden), zoals Franse "coeps  aos (Dilsen), zoals in Franse heure  eus (Genoelselderen), zoals in het Franse un  uns (Vucht), zoals un (fr.)  harten ø͂ͅes (Peer), Zoe zwàt as schùppe-n oos.  oos (Sint-Truiden), ò"lang uitgesproken  òs (Vijlen), aast: aost (Neeritter, ... ), aoste (Rekem), aosten (Niel-bij-As, ... ), arten aost (Rotem), ast (Sevenum, ... ), harten oost (Genk), harten ōͅst (Genk), hartenoast (Kaulille), herten oast (Opglabbeek), hertən ōst (Molenbeersel), oast (Neeroeteren), oasten (Kaulille), oiste (Genoelselderen), ōͅste (Genk, ... ), roeten aast (Bingelrade), roeten aost (Echt/Gebroek, ... ), roeten oast (Buggenum, ... ), rutən ōͅst (Rotem), schuppen aost (Ophoven, ... ), šəpən aost (Rotem, ... ), öste (Lanaken), ø͂ͅster (Eynatten, ... ), als alternmatief voor os  ōͅster (Montzen), en steeds lijk in mes  arten enst (Rotem), eu zoals in het Franse meurt  eust (Rotem), groot hoedjesaccent op oa  oasten (Houthalen), lange ö  öst (Molenbeersel), Sjèppenoos.  oos(t) (Genk), haas: dən ho:əs van də hartən (Neerpelt), haosen (Opglabbeek), haozen (Opglabbeek), haoës (Kaulille), harten haos (Opoeteren), harten hoas (Neerpelt), harten hŏs (Lanaken), hartən hoas (Sint-Huibrechts-Lille), hatte hoas (Gingelom), hatte noës (Vliermaalroot), hattən hoͅis (Hoeselt), haze (Hasselt), hazen (Beverlo, ... ), haôzen (Heppen), herten hoas (Hamont), hetten haas (Lommel), hetten haôs (Heppen), hetten hoas (Beverlo), hetten hoos (Beverlo), hoaze (Ophoven), hoazen (Neerpelt), hoois (Neerpelt), hoos (Beverlo), hŏsen (Lanaken), hòazen (Sint-Huibrechts-Lille), klēvərən heͅəs (Neerpelt), kokken hoas (Heusden), roetenhoas (Beegden, ... ), rutən hōās (Sint-Huibrechts-Lille), eenbeetje zwaar  haas (Hasselt), H`-d-er den hoos ni-j?  hoos (Beverlo), Hazen uitspelen is verkeerd.  hoͅuəs (Lommel), meervoud haoste  haos (Rekem), Met hypercorrecte h.  hōͅəs (Hamont), spelling: "haas  hoͅuəs (Lommel), Sub kaartspel : spel kaarten : 52 stuks.  hoos (Beverlo), haast: (h)artən (h)əst (Opglabbeek), haasten (Bocholt), haost (Bocholt, ... ), haoste (Bree, ... ), haosten (Molenbeersel, ... ), harte h-st (Gruitrode), harten haast (Bocholt), harten haost (Niel-bij-As, ... ), harten hoast (Ophoven), harten host (Bree), harten hoâst (Ophoven), hartən hōst (Bree), hartənhōͅst (Neerglabbeek), herten haost (Molenbeersel), hertenhaost (Weert), heust (Ophoven), hoast (Bree), hosten (Bree), hōͅst (Beek (bij Bree)), hōͅste (Neerglabbeek), hóste (Gruitrode), klavərən hōͅəst (Eksel), roeten haost (Horn), roeten hoast (Heel, ... ), roetenhaost (Nederweert), roetenhoast (Beegden, ... ), (hoast = haast)  hoâst (Tungelroy), eû als in Engelse burn  heûst (Ophoven), lange èu  hèust (Weert), lange ò  hòst (Bree), hòsten (Bree), Ook: haost. Troevenaos troefaas, schöppenaos; hertenaos; roêtenaos; klieëverenaos.  haost (Weert), stup?: NB miejlesssjtup harten aas.  miejlessjtup (Waubach), vader van de kaarten: de vājer van de kaart (Opitter) (Kaarttermen): Aas. || 1. De één in het kaartspel. || 2. Aas (in kaartspel). || 2. Aas bij het kaartspel. || 2. Aas in het kaartspel. || 2. Aas van kaartspel. || [Aas bij het kaartspel]. || [Aas in het kaartspel]. || [Aas in kaartspel]. || [Aas]: 2. Bij t spel. || [II]. Aas: Hoogste kaart in kaartspel. || Aas (I): aas. || Aas (in het kaartspel). || Aas (in kaartspel). || Aas (in t kaartspel). || Aas (kaartspel). [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m] || Aas bij kaartspel. || Aas in het kaartspel. || Aas in kaartspel. || Aas in t kaartspel. || Aas van het kaartspel. || Aas. || Aas1: De één in het kaartspel. || Aas: 1. In kaartspel. || Aas: 2. in kaartspel. || Aas: aas in het kaartspel. || Aas: Aas. || Aas: de één in het kaartspel. || Aas: harten aas (in het kaartspel). [ZND 19A (1936)] || Aas: klaveren aas (kaartspel). [ZND B2 (1940sq)] || Aas: ruiten aas (kaartspel). [ZND 06 (1924)] || Aas: Ruiten aas. [SGV (1914)] || Aas: schoppen aas (kaartspel). [ZND 06 (1924)] || As: aas in kaartspel. || Bij kaartspel. || En hoe [noemt u van het kaarspel] de [verschillende] plaatjes? - I. Aas. [DC 52 (1977)] || Haas, 2) Kaartsp.: aas. || Harten (kaarten). || II. Aas: de één in kaart- en andere spelen. || II.2. Aas (in het kaartspel). || Ik heb de vier azen. [ZND 19A (1936)] || Kaartsoorten: [aas]. || Kaarttermen: Aas. || Koning: Hoe heet schoppen heer of schoppen koning (in een kaartspel)? [ZND 42 (1943)] || Oos2: As beim Kartensp. || Ruiten: Ruiten aas. [SGV (1914)] || Ruitenaas. || Schoppen: schoppen aas (kaartspel). [ZND 06 (1924)] III-3-2