e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
daskwast daskwast: daskwas (Buchten, ... ), daskwāst (Ottersum), marmerdas: marǝmǝrdas (Tessenderlo), waterdas: wǭtǝrdas (Tessenderlo) Zachte kwast, doorgaans van dassehaar vervaardigd, die wordt gebruikt om kwaststrepen in pas aangebrachte verf weg te werken. [N 67, 33a] II-9
dasspeld bindenspang: biendesjpang (Hoensbroek), biendespang (Bocholtz), dassenspang: dassespang (Stevensweert), dasspang: da.spa.ŋ (Ophoven), daspa.ŋ (Lanklaar), dasschpang (Meerssen), dassjpang (Beek, ... ), dasspang (Blerick, ... ), dasspeld: das-sjpeld (Tegelen, ... ), daspel (Weert), daspeͅl (Achel), dassjpeld (Baarlo, ... ), dasspel (Middelaar, ... ), dasspeld (Belfeld, ... ), dasspels (Venlo), dasspléldj (Neer), dasspengel: vgl. WLD II.7, p.36: spengel.  daspengel (Heythuysen), dassjpengel (Haelen), dasspengel (Nunhem), kravatspang (<fr.): karvatspang (Sittard), katvatsjpang (Borgharen), kervatschpang (Valkenburg), kra.va.tspaŋ (Opglabbeek), kraavatsjpang (Mechelen), kravat-spang (Oost-Maarland), kravatschpang (Schimmert), kravatspang (Wijk), kravatspaŋ (Millen, ... ), krəvatsjpang (Holtum), krəvatspaŋ (Eisden), kərvatspaŋ (Rekem), kravatspeld (<fr.): kravatspel (Beringen, ... ), kravatspeld (Boekt/Heikant), kravatspeͅl (Hasselt, ... ), krevatspel (Bocholt), krəva.tspeͅl (Kermt), krəvatspeͅl (Bree, ... ), kərvatspel (Diepenbeek), kravatspengel (<fr.): vgl. WLD II.7, p.36: spengel.  kravatspingel (Mal), kravattennaald (<fr.): krawattenald (Kerkrade), kravattenspang (<fr.): cravatte sjpang (Gronsveld), karvatte-sjpang (Mheer), kervattesjpang (Lutterade), kervattespang (Wijk), kra.va.təspaŋ (Maaseik), kravatspaŋ (Zichen-Zussen-Bolder), kravattesjpang (Sittard, ... ), kravattespang (Maastricht, ... ), kravatəspaŋ (Eigenbilzen, ... ), kravatəšpaŋ (Teuven), krevattesjpang (Eijsden), krevattespang (Bree, ... ), kruvattusjpang (Mesch), krəvatəspa.ŋ (Lanklaar), krəvatəspaŋ (Boorsem, ... ), krəvātəspaŋ (Bree), kərvatəspaŋ (Neerharen), kərvatəšpaŋ (Stokkem), kərvātəspāŋ (Neeroeteren), kravattenspangetje (<fr.): kravattesjpengske (Ulestraten), kravattenspeld (<fr.): cravatespeld (Tessenderlo), kravattespeld (Leopoldsburg), krəvatəspeͅl (Romershoven), kravattenspengel (<fr.): vgl. WLD II.7, p.36: spengel.  kravatəspeŋəl (Riksingen), kravatəspɛŋəl (Tongeren), krəvatəspeͅŋəl (Tongeren), plastronspeld (<fr.): pla.stro͂ͅspeͅl (Halen, ... ), pla.stroͅuspeͅl (Borlo), pla.stroͅŋspeͅl (Velm), plastronspel (Beverlo), plastronspeͅl (Kwaadmechelen, ... ), plastrospel (Rummen (WBD)), plastrospeͅl (Beringen), plastro̞nspɛl (Paal), plastro͂ͅspeͅl (Halen, ... ), plḁstrḁ̄speͅl (Borgloon), pləstronspel (Hoepertingen), schlipsenspang (<du.): schliepseschpang (Heerlerheide), schlipsjespang (Jabeek), sjlipsespang (Munstergeleen), schlipsenspangetje (<du.): sjliepse-sjpengske (Herten (bij Roermond)), schlipsenspeld (<du.): sjliepsespeld (Tegelen), slipsespel (Tungelroy), schlipsnaald (<du.): sjlipsnâôj (Oirsbeek), schlipsspang (<du.): schliepsspang (Brunssum), sjlipssjpang (Brunssum), sliepsspang (Grathem), schlipsspeld (<du.): sliepsspel (Tungelroy), sierspang: seerspang (Nuth/Aalbeek), sierspang (Munsterbilzen, ... ), sierspeld: sierspel (Boekt/Heikant, ... ), sirspeͅl (Hamont), spang: sjpang (Heugem, ... ), sjpang veur op `t dèske (Schimmert), sjpang veur op de sjtrik (Klimmen), spa.ŋ - speͅyŋskə (Rotem), spang (Bemelen, ... ), speld: spel (Sint-Truiden), speld (Lommel), späl (Meijel), spɛl (Donk (bij Herk-de-Stad)), spɛl vər ən krəvat (Wintershoven), speldje: spälleke (Grazen (WBD)), strikkenspang: schtrikkeschpang (Mechelen), sjtrikke-spang (Klimmen), strikspang: strikspang (Oirsbeek) dasspeld [N 23 (1964)] || dasspeld [dasspang] [N 23 (1964)] || Versiersel. Voorwerpen die tot versiering dienen [sier(sel), smeer, (op)smuk, opmaak, opschik, tooi] [N 114 (2002)] III-1-3
dathepijp dathepijp: dalfǝpī.p (Noorbeek, ... ), datapīp (Born), dathepijp (Maasmechelen, ... ), datpiǝp (Dilsen), datpīp (Geulle), dātǝpīp (Herkenbosch, ... ) Pijp waarmee men rook verwekt niet door te trekken maar door te blazen. Er zijn uitvoeringen in hout, ijzer of messing, met en zonder kogelventiel (De Roever, pag. 118). [N 63, 76b] II-6
dauw damp: damp (Lutterade, ... ), dàum (Maaseik), (m.)  damp (Mechelen-aan-de-Maas), dampnevel: damp nèvel (Meijel), dauw: (dən) doͅw (Teuven), daaf (Kwaadmechelen), daauw (Eind, ... ), daaw (Stevensweert), daow (Milsbeek, ... ), dauw (Baarlo, ... ), dauwe (Herkenbosch, ... ), daw (Ulestraten, ... ), daáuw (Thorn), dāāuw (Schimmert), dāuw (Opglabbeek), dāūāw (Jabeek), dāūw (Echt/Gebroek, ... ), dāūëw (Hoensbroek), dāw (Bree, ... ), da͂w (Lommel), de doow (Eijsden), de douw (Buchten), den dauw (Maastricht), der douw (Klimmen), deu. (Hasselt), do.w (Sint-Martens-Voeren), doo (Genk), doouw (Mechelen), doow (Mheer), dou (Tongeren), douw (Baarlo, ... ), douə (Hoepertingen), dow (Obbicht, ... ), doyw (Mal), doûw (Altweert, ... ), dōāūw (Echt/Gebroek), dōͅwə (Halen), dŏŭw (Blerick), doͅ (Linkhout), doͅu (Beringen), doͅuw (Lanklaar), doͅuw(ə) (Wellen), doͅw (Rotem), dru doͅuw (Borgloon), dàu (Lommel), dàw (Bocholt, ... ), dàË™w (Bree), dáw (Boorsem), dâûwe (Swalmen), dóuw (Bergen), dôôw (Mechelen), dø (Hasselt), døə (Kermt), døͅw (Rosmeer), døͅyw (Spalbeek), də dō (Riksingen), dən dō (Hasselt, ... ), d⁄n dauw blif hange (Sittard), (m.)  daw (Mechelen-aan-de-Maas), dōͅ (Zelem), dø (Hasselt), də dō (Wintershoven), (znw.)  dou (Roermond), daauw  doͅuw (Lummen), dàw (Beverlo), daauw (mann.)  dàw (Mechelen-aan-de-Maas), daaw  dàuw (Neerharen), dao  dō (Hoeselt), dao (m.).  dō (Zolder), dauw  dow (Donk (bij Herk-de-Stad)), dō (Lummen), doͅuw (Herk-de-Stad, ... ), dàu (Rekem), dauw (m.)  doͅuw (Borlo, ... ), dauw (m.).  dà(ə)w (Bocholt), dauw (mnl.)  dàw (Opglabbeek), dauw.  doͅuw (Maaseik), dàw (Leopoldsburg), de dauw  dən do (Vliermaal), de do  də dó (Gelieren/Bret), do (op en neergaande beweging in tegenstelling met de muzieknoot: één beweging)  do (Hoeselt), doo  dō (Diepenbeek), doo.  dō (Beringen), doowe (m.)  dōə (Diepenbeek), Iemand die vroeg op wandel is: "Hai is oppen dauwperik"= hij zocht dauwpieren!  dauw (Ell), Nb. (w)  daw (Tegelen), Nb. au met een oo-klank  d⁄n dauw (Wolder/Oud-Vroenhoven), niet: daw.  dòw (Maasniel), ps. letterlijk omgespeld! (of: dØuw?).  dōu̯w (Niel-bij-St.-Truiden), deem: deem  dim (Peer), domp: domp (Hoensbroek, ... ), doomp (Weert), dump (Dieteren, ... ), dómp (Heythuysen, ... ), dômp (Kinrooi), doemp  dūmp (Borgloon), domp  domp (Ophoven), dompig: dómpig (Tegelen), dons: doons (Middelaar), gons: duft  gons (Eupen), grijs: gries (Montfort), grijs merre: grijs merre  greͅis meͅry (Borgloon), kleine wereld: klein werelee (Holtum), mauw: mauw (m.)  māw (Neerpelt), mist: mès (Valkenburg), mistbank: mistbanken (Eksel), Mistbanken.  mīstbenk (Panningen), moek: mok (Overpelt), mot (Maaseik), moͅk (Hamont), mok  mok (Neerpelt), mok (m.).  moͅk (Achel), morgennevel: murge nievel (Nieuwenhagen), mot: de mōēt (Haelen), moët (Kinrooi), mōēt (Born), nevel: naivel (Weert), nevel (Blerick, ... ), nīēvel (Waubach), nével (Roosteren), néével (Meijel), nîêvel (Hoensbroek), nevel  nevəl (Peer), nyfəl (Val-Meer), nevel.  névəl (Beverlo), nievel  nīvəl (Smeermaas), nevelig: neevélig (Tegelen), nevelig (Meijel), regem: rēͅgəm (Halen), rijm: riem (Susteren), ruim  røͅəm (Niel-bij-St.-Truiden), rijp: riep (Velden), slierten: sjlierte (Maasniel), veel nat gevallen: veul naat gevalle (Puth), waas: waas (Neer) dauw || dauw die s morgens over de velden hangt [doom, domp, mok] [N 22 (1963)] III-4-4
dauw op vruchten aanslag: ideosyncr.  a-sjlaag (Kerkrade), dauw: dauw (Doenrade, ... ), doo (Kortessem), doow (Epen), douw (Maastricht, ... ), dô (Houthalen), touw (Vaals), + WLD  douw (Klimmen), Bree Wb.  dauw (Bree), eigen fon. aanduidingen  dauw (Ell), eigen spellingsysteem  dauw (Merkelbeek, ... ), dauwe (Neer), Endepols  dauw (Maastricht), douw (Maastricht), ideosyncr.  dauw (Sittard, ... ), douw (Hoensbroek), IPA, omgesp.  døく* (Kwaadmechelen), Nijmeegs (WBD)  dauw (Meijel), oude spellingsysteem afhankelijk van de vrucht  dauw (Meijel), Veldeke  dauw (Echt/Gebroek, ... ), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  dauw (Gulpen), Veldeke aangepast  dauw (Tienray), WBD/WLD  dauw (Caberg, ... ), dòw (Susteren), WLD  dauw (Born, ... ), dauwə (Guttecoven), de dáŭw (Schimmert), doow (Vijlen), douw (Gennep, ... ), dow (Oirsbeek), ± WLD  dauw (Weert), dauwaanslag: dauw aanslaag (Venlo), dons: dons (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), dóns (Steyl), Veldeke 1979, nr. 1  ’t doons (Venray), gaam: WBD/WLD  gààm (Heerlen), gelf: WLD  gèlf (Sevenum), meeldauw: WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  meeldauw (Haelen), rijpen, het -: eigen spellingsysteem ie lang  ut riepen (Maastricht), verf: verref (Amby), waas: waas (Hoeselt), was (Geulle, ... ), eigen spellingsysteem  was (Meijel, ... ), ideosyncr.  waas (Eijsden, ... ), oude spellingsysteem afhankelijk van de vrucht  was (Meijel), Veldeke  waas (Waubach), Veldeke 1979, nr. 1  de was (Venray), Veldens dialekt  waas (Velden), WBD / WLD  was (Reuver), WBD/WLD  was (Stein), WLD  waas (Brunssum, ... ), was (Sevenum), waaslaag: was laog (Boekend), waslaeg (Blerick) Het tijdens de rijping op druiven, pruimen, appelen, etc. ontstane laagje dat de glans verdoft en aan de vruchten een frisse aanblik geeft (dauw, loom, dons, was). [N 82 (1981)] I-7
dauwtrappen dauwstampen: dauw stampen (Heusden), dauwtrappen: daun trappen (Maastricht), dauw trappe (Amby, ... ), dauw trappen (Schimmert), dauwtrappe (Beesel, ... ), dauwtrappen (Born, ... ), dauwtrappers (Neer), douwtrappe (Maasbree), dow trappe (Venray), hij zandelt vroeg = hij geit oppen dauwperik  dauwtrappe (Ell), kruutsdaag, drie dagen voor Hemelvaartsdag  dauw trappen (Kesseleik), dauwtreden: dōͅwtrēͅnə (Heerlen), dauwtrip (zn.)?: dauwtrip (Meeuwen), frh-schoppen: fry(3)̄sjoͅpə (Nieuwenhagen) Het volksgebruik om op hemelvaartsdag (maar ook op de 2e pinksterdag of de eerste zondag in mei) vroeg naar buiten te gaan en zich daar te ontspannen [dauwtrappen]. [N 88 (1982)] III-3-2
daveren daveren: dǭvǝrǝ (Berlingen, ... ), grazen: grǭǝzǝ (Sint-Lambrechts-Herk), hodderen: hǫdǝrǝ (Alken), rammelen: ramǝlǝ (Kanne, ... ), schoggelen: džugǝlǝ (Gutschoven), schoggen: žugǝ (Lanaken), schrompen: sxrumpǝ (Hoepertingen), slaan: slø̜n (Alken, ... ), slō.n (Lanaken), trillen: trelǝ (Kanne) Een dof klinkend, knarsend geluid maken, gezegd van een molen waarvan de steenbus speling vertoont. [Coe 115; Grof 136] II-3
daverwaat daverblad: dāvǝrblāt (Haelen, ... ), dǭvǝrblǭt (Gronsveld, ... ), dǭvǝrplǭt (Zichen-Zussen-Bolder), tǭvǝrblǭt (Smeermaas), daverslag: dāvǝršlāx (Puth), daverwaart: dāvǝrwārt (Melick, ... ), daverwaat: (dǝ) hāvǝrwāt (Urmond), doǝvǝrwi̯ā.t (Zepperen), dā.vǝrwā.t (Boukoul, ... ), dāvǝrwat (Banholt, ... ), dāvǝrwãt (Horn, ... ), dāvǝrwā (Holtum), dāvǝrwā.t (Panningen), dāvǝrwāt (Baarlo, ... ), dāvǝrwāǝt (Bocholt, ... ), dāvǝrwǫt (Welten), dāvǝrwǭǝt (Hamont), dǭvǝrwāt (Waubach), dǭvǝrwǭt (Berverlo, ... ), dǭǝvǝrwǭǝt (Achel), daverwaats: dāvǝrwāts (Heerlen, ... ), dāvǝrwātš (Eygelshoven), dǭvǝrwęts (Rummen), daverwas: daverwas (Oud-Caberg), daverwatig: davǝrwatex (Paal), davǝrwǫi̯tex (Halen), dãvǝrwãtex (Kiewit), dãvǝrwętex (Gelieren Bret), dāvǝrwatex (Bree, ... ), dāvǝrwātex (Boekt Heikant, ... ), dāvǝrwāǝtex (Bocholt), dāvǝrwętex (Hasselt, ... ), dǫu̯ǝrwē̜tix (Oud-Waterschei), dǫvǝrwe.tex (Wellen), dǫvǝrwē̜tex (Hoeselt), dǭvǝrwętex (Diepenbeek, ... ), daverweer: dāvǝrwēr (Puth), dun waat: døn wāt (Beringen), klapperwatig: klapǝrwǭu̯ǝtex (Lommel), klapzeisse: klapzēsǝ (Lummen), ontzet zijn: ōntsatǝ zē̜n (Heppen), tweewatig: twēwętex (Rosmeer), versleten: vǝrslętǝ (Borgloon) Blad van de zeis dat zijn spanning heeft verloren en "klappert" bij het maaien. Dit kan gebeuren wanneer het blad door veelvuldig gebruik en wetten te dun is geworden en de zeis versleten raakt. Maar een zeis kan ook "daverwatig" worden als er ondeskundig is gehaard, onregelmatig of te ver van de eigenlijke snede af, naast het haarpad, of wanneer er te lang op één en dezelfde plaats is geslagen. Men vindt in dit lemma substantieven (zoals daverwaat (subst. èn adj.), daverblad, klapzeis), adjectieven (zoals daverwatig, klapperwatig, versleten) en uitdrukkingen (zoals er zit de koekoek in of de zeis fronselt) bijeen. [N 18, 89; monogr.] I-3
de aankomst van de duif telefonisch melden aangeven: aangeve (Mielen-boven-Aalst), aangeven (Tongeren), aongeve (Jesseren), de douv aangeive (Rijkhoven), aanmelden: aanmelden (Jeuk), bellen: bèlle (As), Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  belle (Gruitrode), controle lopen: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  kontrol loope (Bilzen), doorbellen: duerbelle (Doenrade), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  de kónsetaasj doo.rbélle (Zolder), doorgeven: duergaeve (Doenrade), durggeave (Eys), dôôrgieèven (Eisden), də d‧uf˃ dø.rəx˃geͅ.avə (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  doo.rgéévə (Grathem, ... ), melden: melde (Geleen, ... ), melje (Herten (bij Roermond), ... ), meljə (Beesel), melle (Sint-Pieter, ... ), mèljə (Guttecoven), mɛlə (Meijel), ’t melle (Klimmen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  mêlde (Bilzen), meldplicht (zn.): Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  meldplicht (Wanssum), op fond bellen: op fond belle (Houthalen), opbellen: opbelle (Herten (bij Roermond)), telefoneren: telefoneere (Kortessem), tellefenère (As), telefonisch opgeven: telefonis opgeven (Geleen) het telefonisch melden van de aankomst van de duif [N 93 (1983)] III-3-2
de absolutie geven absolutie (<fr.) geven: abselusen geëven (Hoensbroek), abselusie gaeve (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), abselusie geive (Bocholt), abselusie gève (Oirlo), abselutie gaeve (Baarlo, ... ), abselutie geve (Maastricht, ... ), abselutie geven (Lommel), abselutie gève (Nuth/Aalbeek), abselutie géve (Maastricht), abseluusie geven (Mechelen-aan-de-Maas), abseluusje gaeve (Geleen), abslusiej gèèven (Geistingen), absolusie gieve (Houthalen), absolusie gèève (Epen), absolutie gaeve (Baarlo, ... ), absolutie gaive (Melick), absolutie geave (Waubach), absolutie geeëve (Hoensbroek), absolutie geve (Eisden, ... ), absolutie gève (Eigenbilzen, ... ), absolutie gèven (Achel), absolutie gèèven (Venlo), absolutie gééve (Reuver), absoluusje geave (Lutterade), absëlúsë gêvë (Hoeselt), apselutie gèven (Neerpelt), apseluusie gaeve (Heel), apseluusje gaeve (Montfort), apsəlūūsə gievə (Loksbergen), apsəlysi gēͅvə (Meijel), d abseluuse gêeve (Tongeren), d`absoluse geve (Sint-Truiden), de abselusche gèève (Schimmert), de abselusje gaeve (Klimmen), de abseluusie gééëve (Nieuwenhagen), de abseluusje gaeve (Valkenburg), de absolusie giëve (Schinnen), de absolusje geëve (Gulpen), de absolutie gaeve (Terlinden), de absolutie geven (Tongeren), de absolutie giejeven (Heers), de absolutie gève (Neerbeek), de absoluuse géve (Eigenbilzen), de absoluusje gève (Klimmen), onduidelijk of het geve of gève is  de absolutie geve (Klimmen), absolution (du.) geven: də absolüsiuən gɛɛvə (Montzen), absolveren (<lat.): abselveere (Ell), absolvere (Bocholtz, ... ), apsolvēēre (Nieuwenhagen), de zegen geven: dr zeën geëve (Nieuwenhagen) De absolutie geven [absolvere]. [N 96D (1989)] III-3-3