e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
de merrie is niet drachtig (ze heeft) niet behouden: nit bǝhaldǝ (Bergen), nēt behǫu̯ǝ (Moresnet), (ze is) herlopen: hɛrlø̜̄i̯pǝ (Bocholt), hɛrlōpǝ (Bilzen  [(niet bevrucht)]  ), (ze is) niet gedekt: nēt gǝdęk (Maastricht), (ze) draagt niet: drø̄x nēt (Maaseik), drø̜̄x nēt (Blerick), gust: gøs (Posterholt, ... ), gøst (Afferden, ... ), gø̄s (Velden), gø̄st (Broekhuizen), gø̜̄st (Panningen, ... ), gø̜s (Baarlo, ... ), gø̜st (Baexem, ... ), gø̜š (Blerick), guste meer: gøstǝ mē̜r (Bergen), kween: kwen (Neerpelt  [(onvruchtbare merrie)]  ), kwęǝn (Bocholt), leeg: leeg (Oost-Maarland), lięx (Tongeren), lēx (Achel, ... ), lēǝx (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), lē̜x (Bleijerheide, ... ), lęi̯x (Herk-de-Stad, ... ), lęǝx (Heerlen, ... ), lɛx (Maasmechelen), lɛ̄x (Eigenbilzen, ... ), niet drachtige merrie: nit draxtegǝ mɛri (Leopoldsburg), niet vol: ne vǫl (Niel-Bij-Sint-Truiden, ... ), nei̯.˲vǫl (Koersel), net.˲vǫl (Smeermaas), ni vol (Bilzen), ni vōl (Neerpelt), ni vǫ.l (Genk), ni ˲vǫl (Beverst, ... ), nēt vǭl (Gronsveld, ... ), nēt ˲vǫl (Bree, ... ), nēt.˲vōl (Gemmenich, ... ), nę vǫl (Halen), nęi̯ vōl (Hees, ... ), nęt.˲vǭl (Kanne), nī vǫl (Berverlo, ... ), nɛ vǭǝl (Sint-Truiden), nɛi̯ vol (Paal), nɛ̄ vǭǝl (Hamont), vaats: fāts (Tegelen  [(leeg)]  ), ze staat niet: ze staat niet (Schimmert  [(staan: toelaten dat ze gedekt wordt)]  ) [N 8, 48 en 49] I-9
de middag luiden aan de middag luiden: aon de middag (Maastricht), de hongerklok luiden: inhet kerkdorp Mopertingen (aangebouwd aan Eigenbilzen) waar `s middags het angelus werd geluid en waar hetzelfde dialect wordt gesproken, zei men dit.  de hongerklok laut (Eigenbilzen), de middagklok luiden: de middegklok loetj (Weert), de middigklok (Mechelen-aan-de-Maas), de middigklok luut (Baarlo), middaagklok (Venlo), middagklok (Klimmen), middegklok (Ophoven, ... ), middigklok (Melick, ... ), mieddegklok (Valkenburg), de middagsklok luiden: de middaags-klok (Chèvremont), middesklok (Ell), middigsklok (Doenrade, ... ), middusklok (Urmond), t loewt de mĭddigsklòk (Nieuwenhagen), halftwaalf luiden: half twaalf luidt (Lommel), middag luiden: et leojt middig (Horn), et loejt middig (Obbicht), et loet medaag (Reuver), et loet middig (Koningsbosch), et loetj middaag (Neer), et loetj middeg (Weert), et loewt middeg (Holtum), et loewt middig (Nieuwstadt), et luujr middag (Oirlo), et luujt medaag (Sevenum), et luujt middag (Venray), et medaag luuje (Sevenum), het loedj middig (Heel), het loeidt middig (Neeroeteren), het loeit middag (Kaulille), het loejt middig (Neeroeteren), het loewt middig (Ubachsberg), het luudsj middig (Bree), het lòdj middig (Echt/Gebroek), loewt middig (Sweikhuizen), medaag (Baarlo), medaagluuje (Maasbree), medəx lø͂ͅjə (Meijel), middag (Waubach), middag loudt (Peer), middag lujje (Blitterswijck), middag luuje (Siebengewald, ... ), middagluuje (Venray), middeg loeje (Stokkem), middig (Geistingen), middig loeije (Grevenbicht/Papenhoven), middig loewe (Guttecoven, ... ), middig luudt (Sint-Huibrechts-Lille), t loedt middig (Schinnen), t loeht middig (Nieuwenhagen), t loejt middig (Kinrooi), t loetj middig (Montfort, ... ), t loewt middig (Schinnen), t loit middaag (Helchteren), t luggt middag (Lontzen), t luudj middag (Venray), t luuit middag (Hamont), t luujt middag (Merselo), t luut middig (Niel-bij-As), t middig loewe (Voerendaal), ət ly(3)̄t medex (As), ət løjt medax (Tienray), middagklepje: mieddegklepke (Valkenburg), noen kleppen: het kleept noon (Sint-Martens-Voeren), noen luiden: het loewt noon (Ubachsberg), het luidt noon (Noorbeek), noon loewe (Epen), noonloewe (Noorbeek), nōnloege (Montzen), t lōēwd noon (Vijlen), t lūt noon (Opglabbeek), twaalf uren luiden: 12 ure louwt (Eksel), et loewtj twelf oare (Roggel), et rammelt twallef oere (Sint-Truiden, ... ), t is 12 uren (Hasselt), twelf ore lowjt (Ospel), twaalf uur: t is twalf uur (Kwaadmechelen), twaalf uur luiden: et loetj 12 oor (Kelpen), twelf oor (America), voor de middag luiden: t loedt vur dr middig angelus (Gulpen), voor de noen luiden: t loeed veur de noon (Lutterade), voormiddag luiden: t loeijt väör middeg (Eisden, ... ) De angelusklok luidt. [ZND 32 (1939)] || Het angelus luiden rond het middaguur [het luidt......?]. [N 96A (1989)] III-3-3
de mis dienen de mis dienen: de maes deene (Posterholt), de mes deene (Baarlo, ... ), de mes diene (Meijel, ... ), de mis deene (Baarlo, ... ), de mis diene (Tienray, ... ), de mis dienen (Achel), de mès deene (Geleen, ... ), de mès dene (Gulpen, ... ), de mès dēēne (Maastricht), de mès diene (Diepenbeek, ... ), de mès dienə (Hoeselt), de mès déne (Nieuwenhagen), de mèès dēēne (Nieuwenhagen), de més diene (Eigenbilzen), de mês dene (Waubach), de mɛs deene (Schinnen), də mes dīnə (Meijel), də mēs dēnə (Montzen), də mès deenə (Maastricht), də møͅs dēnə (Bree), mees deene (Vijlen), mes deene (Beesel, ... ), mes dene (Baarlo), mes denen (Kessel), mēs deine (Sittard), mis deene (Linne, ... ), mès deene (Doenrade, ... ), mès deine (Nieuwstadt), mès dene (Maastricht), mès denen (Uikhoven), més deene (Geulle), dienen: deene (Bocholtz, ... ), diene (Houthalen, ... ), dīēnə (Loksbergen), mis dienen: mes diene (Eksel, ... ), mes dienen (Eksel), mesdeene (Maasbree), mesdienen (Hechtel, ... ), mēs diene (Boorsem), mies diene (Merselo), mis diene (Oirlo, ... ), misdeene (Reuver), misdiene (Sint-Huibrechts-Lille), mès diene (Eigenbilzen, ... ), més diene (Zonhoven) De mis dienen [diene, de mès deene?]. [N 96B (1989)] III-3-3
de mis doen de dienst doen: dèn deens doon (Schinnen), de mis doen: de mes doeen (Eksel), de mes doen (Hechtel), de mes doon (Beesel, ... ), de mēs doan (Sittard), de mēs dóón (Boorsem), de mis doeen (Merselo), de mis doen (Meijel, ... ), de mis doon (Sevenum, ... ), de mès daoë (Gulpen), de mès doae (Terlinden), de mès doen (Diepenbeek, ... ), de mès doeë (Eys, ... ), de mès doeën (Koningsbosch), de mès doon (Geleen, ... ), de mès dun (Heers, ... ), de mèès dōēë (Nieuwenhagen), de més doen (Eigenbilzen), de més doon (Sweikhuizen), də mes dū (Meijel), də mēs duə (Montzen), də meͅs dōn (Montfort), də mès doen (Hoeselt), də mès dōēn (Maastricht), də møͅs dōn (Bree), meͅs dūn (Siebengewald), de mis lezen: de mes laeze (Tungelroy), de mes lezen (Eksel), de mès laeze (Klimmen), de mès leeëze (Nieuwenhagen), de mès leëze (Hoensbroek, ... ), de mèès lēēëse (Nieuwenhagen), de mês leëze (Waubach), də mēs lɛ̄zə (Montzen), de mis opdragen: de mes opdrage (Heel), de mès opdrage (Maastricht, ... ), de mès opdragen (Schimmert), de mis voorgaan: de mis veurgaon (Sint-Huibrechts-Lille), mis doen: doon (Reuver), maes doon (Posterholt), mees doeë (Epen), mes doen (Eksel, ... ), mes doon (Baarlo, ... ), mesdoen (Loksbergen), mesdoon (Echt/Gebroek), meͅs dōn (Maasbree), meͅs duwn (Neerpelt), mis doen (Oirlo, ... ), mis doeng (Achel), mis doon (Roermond, ... ), mus doewn (Houthalen), mès doeen (Doenrade), mès doen (Heugem, ... ), mès doon (Neerbeek, ... ), més doeën (Zonhoven), møs doen (Zonhoven), mis lezen: mes lezen (Eksel), mès leze (Wijk), mis opdragen: mes opdragen (Peer), mis opdragen (Baarlo) De mis dienen [diene, de mès deene?]. [N 96B (1989)] || De mis doen, opdragen. [N 96B (1989)] III-3-3
de mis doen add. een mis bestellen: `n mès bestelle (Bocholtz), ein més bestelle (Geulle), mis bestellen: mes bestellen (Ophoven), mès bestelle (Hoepertingen) De mis doen, opdragen. [N 96B (1989)] III-3-3
de mis plechtig doen celebreren (<lat.): celebrere (Baarlo, ... ), celebreren (Beesel, ... ), celebrére (Wijk), de mès celebrere (Maastricht, ... ), de mès celebrēre (Maastricht), plechtieg opdrage  selebrere (Valkenburg), doen: de mes doon (Weert), de mès doen (Eigenbilzen), de mès doeë (Waubach), də meͅs dōn (Montfort), en mes doen (Stokkem), feierlich (du.) opdragen: faierlief opdrage (Kerkrade), mis doen: mes doon (Ophoven), mis doon (Sevenum), mès dun (Hoepertingen), opdragen: de mès opdraage (Meerssen), de mès opdrage (Gulpen), de més opdroage (Eigenbilzen), də mès opdraagə (Maastricht), mes opdrage (Kessel), meͅs oͅpdrāgə (Maasbree), opdrage (Eys, ... ), òpdraoge (Tongeren), plechtig doen: de mēs plegteg doon (Boorsem), plechtig opdragen: de mes plechtig opdrage (Roggel), vieren: viere (Maastricht), zingen: də mēs zeŋə (Montzen) De mis plechtig opdragen, celebreren. [N 96B (1989)] III-3-3
de mis plechtig doen (de plechtige mis doen) een plechtige mis doen: `n plechtige mès doen, opdrage (Maastricht), `n plechtige mès doën (Klimmen), de plechtige mès doon (Geleen), een plechtige mès doeë (Hoensbroek), ing plechtige mès doeë (Bocholtz), ən plɛxtegə mes dū (Meijel), een plechtige mis opdragen: plechtige mes opdrage (Heel), plechtige mis doen: plechtige mes doen (Hechtel), plechtige mes doon (Baarlo, ... ), plechtige mis doen (Sint-Huibrechts-Lille), plechtige mis doon (Venlo), plechtige mès doen (Heugem), plechtige mès doon (Uikhoven), plɛxtigə meͅs dōən (Siebengewald) De mis plechtig opdragen, celebreren. [N 96B (1989)] III-3-3
de mis plechtig doen add. hoogmis doen: hoeemes doon (Weert) De mis plechtig opdragen, celebreren. [N 96B (1989)] III-3-3
de missie preken de missie (<fr.) geven: de missie gaeve (Weert), de missie (<fr.) houden: de missie hoaje (Weert), de missie (<fr.) prediken: de missie prèdige (Klimmen), de missie (<fr.) preken: de misse prékke (Hoeselt), de missi preeke (Tongeren), de missi prèke (Heers), de missie praeke (Baarlo, ... ), de missie praike (Horn), de missie preeke (Kelpen, ... ), de missie preike (Sint-Truiden), de missie preiken (Diepenbeek, ... ), de missie preke (Geistingen, ... ), de missie preken (Achel, ... ), de missie preëke (Kunrade), de missie prèke (Eigenbilzen, ... ), de missie prèèke (Neerbeek, ... ), de missie préke (Eigenbilzen), de missie prééke (Heugem), de missie prééëke (Nieuwenhagen), de missiej praeke (Geleen), de misssie preken (Bree), də missie prjèkkə (Hoeselt), Ook `de missie hawwe`.  de missie preke (Maastricht), de mission (du.) prediken: də misiuən prɛ̄dəgə (Montzen), de predik houden: de preëdieg hauwe (Kerkrade), geloofsbelijdenis: geloofsbeleidenis (Meijel), kruisweg doen: krəəsweg doen (Loksbergen), missie (<fr.) houden: missie haalde (Siebengewald), missie (<fr.) preken: missie hawwe (Maastricht), missie praeke (Echt/Gebroek, ... ), missie preake (Lutterade), missie preeke (Maastricht), missie preeken (Eksel, ... ), missie preike (Sint-Truiden), missie preke (Klimmen, ... ), missie preken (Eksel), missie preëke (Koningsbosch), missie prèdige (Terlinden), missie prèeken (Uikhoven), missie prèke (Eigenbilzen, ... ), missie prèèke (Eys, ... ), missiepraeke (Baarlo, ... ), missiepreek (Venray), missiepreikə (Loksbergen), missiepreke (Ell, ... ), missiepreken (Hechtel, ... ), missieprēkke (Boorsem), missieprèke (Holtum), mīssieprèèke (Schimmert), missiepreek (zn.): missiepraek (Beesel, ... ), missiepreker: missiepreker (Bocholt), mission (du.) prediken: missiejoeën prèèdige (Epen), mission (du.) preken: missioeën preëke (Waubach), prediken: preëdige (Nieuwenhagen), preken: praeke (Baarlo), praiken (Melick), preke (Sevenum), preken voor de missie (<fr.): praeke voor de missie (Sint-Huibrechts-Lille) De missie preken. [N 96B (1989)] III-3-3
de moederkorf afkloppen afjagen: āfjāgǝ (Horst), afkloppen: afkloppen (Ysselsteyn), āfklopǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), houwen: hǫwǝ (Beek), jagen: jāgǝ (Heerlen), kloppen: kloppen (Achel, ... ), klopǝ (Beek, ... ), klopǝn (Dilsen), klǫpǝ (Alken, ... ), kloppen rondom: klopǝ rōndøm (Venray), trommelen: trommelen (Genk, ... ), tromǝlǝ (Beek, ... ), troę.mǝlǝ (Diepenbeek), trumǝlǝ (Hasselt), trumǝlǝn (Tessenderlo) Bij het jagen de onderste korf of moederkorf met beide handen gedurende ongeveer een kwartier van onderen naar boven bekloppen. Zie ook het lemma Jagen. [N 63, 88a; monogr.] II-6