e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
heiligenmedaille medaille (<fr.): de medaalje (Klimmen), ing medalje (Nieuwenhagen), madaalje (Posterholt), medaaje (Doenrade, ... ), medaajle (Geulle), medaale (Vlodrop), medaalie (Heel, ... ), medaalie, medaalje (Maastricht), medaaliej (Ell, ... ), medaalje (Geleen, ... ), medaallie (Bocholt), medaalsje (Heugem), medaile (Ubachsberg), medaille (Hoepertingen), medaillen (Zonhoven), medaje (Guttecoven, ... ), medajje (Nuth/Aalbeek), medale (Uikhoven), medalie (Baarlo, ... ), medaliej (Geistingen), medalieë (Kerkrade), medalje (Baarlo, ... ), medallie (Beesel, ... ), medallieje (Sint-Martens-Voeren), medāāje (Maastricht), meddalje (Montfort), medoale (Sint-Truiden, ... ), medoalie (Eksel, ... ), medoallie (Achel), medulge (Eigenbilzen), medulsje (Eigenbilzen, ... ), medàlie (Schimmert), medálje (Hoensbroek), medâille, medaajie (Maastricht), midoalie (Eksel), mədaaljə (Maastricht), mədaalle (Boorsem), mədali (Meijel), mədalje, mədaalje (Schinnen), mədel (Loksbergen), mədeͅljə (Siebengewald), mədàljə (Nieuwenhagen), mədòl (Hoeselt), n medalje (Gulpen), n medoille (Tongeren), medailletje (<fr.): e medoilleke (Tongeren), medalieke (Hechtel), meddauweleke (Jeuk), medoalleke (Diepenbeek), medoawelĭke (Heers), meedallieke (Tessenderlo), mədelləkə (Loksbergen), penning: dər pɛnəŋ (Montzen), jezuspenning (Vijlen), penning (Epen) Een medaille van St. Christoffel in de auto of op de motor. [N 96B (1989)] || Een rond of ovaalvormig lichtmetalen plaatje waarop Jezus of een heilige is afgebeeld [medalje, medallie, medallieje?]. [N 96B (1989)] III-3-3
heiligenprentje bedeprentje: bèèjprintje (Sweikhuizen), beeldje: beeldje (Geistingen, ... ), beeldsje (Bocholt, ... ), beleke (Uikhoven), bieldsje (Diepenbeek), bielleke (Houthalen), bildje (Achel, ... ), bildn (Zonhoven), bildsjə (Hoeselt), bilke (Epen), billeke (Eksel, ... ), bilte (Zonhoven), biltje (Guttecoven), bulgeke (Eigenbilzen), bulsje (Eigenbilzen, ... ), e billeke (Tongeren), bidprentje: betprɛntjə (Meijel), bidprentje (Klimmen), heiligenbeeldje: heilige beeldje (Obbicht), heiligenbeeldje (Mechelen-aan-de-Maas), hellige billeke (Jeuk), hillieje bildsje (Kerkrade), hillige bildje (Vijlen), èlliggebilleke (Sint-Truiden), ət heləgəbelsje (Montzen), heiligenprentje: (hèllige)prinsje (Maastricht), e heilige printsje (Meerssen), e helligeprintsje (Gulpen), e hillige prentje (Waubach), ei heilige prentje (Lutterade), ein heilige prentje (Schinnen), ēē hilligeprèntje (Nieuwenhagen), heilig printje (Baarlo), heilige prentje (Weert), heilige printje (Roermond, ... ), heilige-printsje (Maastricht), heiligeprentje (Echt/Gebroek, ... ), heiligeprintje (Heel, ... ), heiligeprintsje (Maastricht, ... ), heiləgəprinsjə (Maastricht), hejeligenprentje (Heers), hellige preentje (Oirlo, ... ), hellige printje (Klimmen), hellige printsje (Maastricht), hilgeprentje (Koningsbosch), hillige prentje (Eys), hèllige printsje (Valkenburg), hèlligeprinsje (Maastricht), èlliggepréntsje (Sint-Truiden), heiligenschildje: heiligesjiltje (Doenrade), heiligje: hilligske (Vlodrop), prentje: e prentje (Kunrade, ... ), e préntsje (Tongeren), preentje (Merselo, ... ), preentsje (Terlinden), prente (Zonhoven), prentje (Echt/Gebroek, ... ), prentsje (Stokkem), prinsje (Maastricht, ... ), printje (Baarlo, ... ), printjen (Neerpelt), printsje (Heugem, ... ), prèntje (Sittard), prénsje (Geulle), prɛntje (Schinnen), ən preenteke (Sint-Martens-Voeren), Ook (minder vaak) hilligeprintje  printje (Hoensbroek), schildje: sjildje (Waubach), N.B. Een gedachtenisprentje van een overledene = `e doeëdesjildje`.  e sjildje (Klimmen) Een heiligenprentje, santje, ter opwekking van de devotie. [N 96B (1989)] III-3-3
heiligheid heiligheids: heləchets (Hasselt) Heiligheid. [ZND m] III-3-3
heiligschenner dief van zijn eigen goede deugd: dief zijn van zijn eigen goedde deugd (Meijel), een die heiligschennis doet: eine dae heiligsjennis duitj (Heel), godlasterijen: gaodslasteriën (Thorn), heiligdomschender: ənə heləXdomsjɛndər (Montzen), heiligenschender: heilige schinder (Nuth/Aalbeek), heiligschender: enne hèlligsjenner (Klimmen), heilegsjenner (Mechelen-aan-de-Maas), heiligschenner (Bree, ... ), heiligsjchenner (Koningsbosch), heiligsjender (Maastricht, ... ), heiligsjenner (Bocholt, ... ), heiligsjénner (Geistingen), helligschenner (Lommel, ... ), helligschijner (Jeuk), helligsjinner (Gulpen), hieligschenner (Achel), hieligsjenner (Heel), hilligsjenner (Epen, ... ), hilligsjènner (Nieuwenhagen), hèllegsjender (Maastricht), hèlligschenner (Siebengewald), hélləgschènnər (Loksbergen), ne hèilegsjenner (Tongeren), nne hèlligsjenner (Valkenburg), schender: eine sjender (Meerssen), schender (Eys, ... ), schenner (Eksel), schinder (Melick), sjenjer (Lutterade), sjènner (Geleen) Een heiligschenner, -schender. [N 96D (1989)] III-3-3
heiligschennis heiligdomschending: heləXdomsjɛndoŋ (Montzen), heiligschendnis: hilligsjendnis (Waubach), heiligschennis: eiligschennis (Stokkem), heilegschennis (Eigenbilzen), heilegsjennis (Mechelen-aan-de-Maas), heilig sjennes (Eigenbilzen), heiligschennes (Eksel), heiligschennis (Bree, ... ), heiligschinnes (Venlo), heiligschjennes (Meerssen), heiligschènnis (Zonhoven), heiligsjchennis (Koningsbosch), heiligsjennes (Ell, ... ), heiligsjennig (Haler), heiligsjennis (Baarlo, ... ), heiligsjènnes (Geleen), heiligsjènnis (Grevenbicht/Papenhoven), heiligsjénnis (Geistingen), helligjinnis (Terlinden), helligschennis (Jeuk, ... ), helligsjinnis (Gulpen), heͅjlexsjɛnes (Meijel), hieligschennis (Achel, ... ), hieligsjennis (Heel), hijligsjennəs (Opglabbeek), hilligsjennes (Hoensbroek), hilligsjennis (Epen, ... ), hilligsjènnes (Nieuwenhagen), hèiligsjennes (Tongeren), hèllegsjennis (Maastricht), hèlligschennis (Siebengewald), hèlligsjennes (Montfort), hèlligsjennis (Klimmen, ... ), hèlligsjinnes (Klimmen), hélləgschènnəs (Loksbergen), hêlligschennis (Schimmert), èllegschennes (Sint-Truiden) Heiligschennis, heiligschending, heiligschenderij, sacrilegie. [N 96D (1989)] III-3-3
heimelijk heimelijk: heemelik (Genk), hiemelik (Genk) heimelijk, geniepig III-1-4
heimelijk koffiedrinken achter hoek en kant eruitmuizen: àchter hook en kànt drówtmówze (As), bakje koffie (zn.): bekske koffe (Vlijtingen), gusselen: gussele (Gulpen), klatsen: klàtsjə (Heerlen), kletsen: kletsen (Eksel), koffie drinken: kòòfe drinke (Posterholt), koffie lebberen: koffie lebberen (Meijel), koffie leuren: koffie löörrə (Grevenbicht/Papenhoven), koffie leuten: stiekum koffie leute (Hoensbroek), koffie zauwelen: koffie zauwele (Thorn), koffie-uurtje (zn.): koffie uurtje (Eys), koffieklats (zn.): kaffie klatsch (Vaals), koffie klatsj (Montfort), koffieklatsen: koffie klaschen (Leopoldsburg), vgl. Maastricht Wb. (pag. 198): koffieklatsj, geklets op een koffiepartij (van dames).  koffieklatsjen (Maastricht), konkelen: kankele (Stein), kongkuln (Brunssum), konkele (Blerick, ... ), konkelen (Heythuysen, ... ), konkĕle (Hoeselt), koonkele (Maastricht), kònkele (Ittervoort, ... ), kònkələ (Nieuwenhagen), kónkələ (Susteren), kónkələn (Urmond), [oorsp. invoer: hônkele, honkel] (konkel = spinschijf).  kônkele (Nunhem), konkelfoezen: vgl. Maastricht Wb. (pag. 203): konkelfoezen, kónkel(e)foezen, konkelen.  koonkelefoeze (Maastricht), kransje (zn.): krànske (Guttecoven), kuielen: keuëlen (Heerlerbaan/Kaumer), leuten: leute (Ell, ... ), leuten (Kesseleik), op de koffie gaan: op de koffie goon (Itteren), op te koffe goan (Lutterade), over de vloer liggen: ōver de floer ligge (Venray), roddelen: roddele (Maastricht), slempen: Van Dale: I. slempen, brassen, smullen, overdadig eten en/of drinken.  slempen (Meeuwen), smoezen: sjmoēze (Ten-Esschen/Weustenrade), stiekem (bn.): sjtiekkum (Vlodrop), stiekum onderei (Gulpen), tettelen: teiētele (Gronsveld), tontelen: tôntele (Schimmert), tôntjele (Swalmen), trutten: WNT: trutten (I), 2. beuzelpraat vertellen.  trèùtə (Venlo), trööte (Venlo), tutten: wat zitte tutte (Oirlo) heimelijk kopjes koffie bij elkaar drinken [tontelen, konkelen] [N 87 (1981)] III-3-1
heimelijk tekens geven aangeven: aangeve (Meijel), blikken: blekə (Heerlen), blikke (Ingber, ... ), blèkke (Sint-Truiden), Vgl. hgd. blecken, de tanden laten zien.  blikke (Valkenburg), blitsen: blitsen (Kesseleik), brodden: bruiden (Zonhoven), foetelen: foetele (Blerick, ... ), foetelen (Ophoven, ... ), fuudele (Vlijtingen), klikken: klikke (Oirsbeek), knipogen: knipaogge (Vlodrop), legen: leege (Reuver), letten: letten (Jeuk), loensen: loensen (Eksel), manier van aankaarten: meneer van akaate (Wijlre), ogen: euge (Montfort), ogen knikken: ouge knikke (Itteren), oogje knippen: jeusge knippe (Neer), oogjes knippen: eugskes knippe (Merkelbeek), seinen: seine (Hulsberg), seͅinə (Nieuwenhagen, ... ), tekenen: teikene (Amby, ... ), teikenen (Urmond), tekene (Schimmert, ... ), tēkənə (Eys), verraden: kaart verraoje (Ell), verraoje (Meerlo), wenk (zn.): wink (Kerkrade), wenken: winke (Eys), (Zie ook het hoofdstuk over het kaartspel [pag. 335-339].  wèinke (Diepenbeek), Bijv.  wèinke (Diepenbeek), Z. ook o. schuurdeur 3 -schuur-.  wè.nke (Zonhoven), zeuren: zeuren (Meeuwen) 1. Bij het kaartspel de troefkaarten tonen. || Heimelijk teekens geven bij het kaartspel. || Heimelijk tekens geven bij het kaarten [blikken]. [N 88 (1982)] || Heimelijke tekens geven bij kaartspel. || Kaarttermen: Met geheimtaal of afgesproken tekens een kompaan informatie doorgeven. || Met gebaren en geheimtaal een kompaan bij het kaartspel informatie doorgeven, liefst zonder dat de tegenspelers dit merken. || Wenken: *2. (Kaartsp.) Zijn kaarten op ongeoorloofde wijze enigszins kenbaar maken aan zijn medespeler(s) door woorden of gebaren. III-3-2
heimwee geen aard hebben: genen aard (hebben) (Meeuwen), genən aort (hebben) (Overpelt), ginnen aard (hebben) (Bree), gééjnən áárt (ər -- hebben) (Bocholt), hij hiten aard nie  gennen aard hebbe (Meijel), heemwaarts: heivisj (Sittard), heemziek: heimzeek (Nunhem), heimwee: (h)ééəmwééj (Niel-bij-St.-Truiden), eimwee (Meeswijk), eimwie (Stokkem), heemwee (Groot-Gelmen, ... ), heemwie (Schinveld, ... ), heemwiej (Gulpen), heemwieje (Mechelen, ... ), heemwieə (Vaals), heemwië (Noorbeek), heemwīē (Waubach), heemwîê (Eys), heem’wieë (Bleijerheide, ... ), heimwae (Geleen, ... ), heimwee (Arcen, ... ), heimweej (Hout-Blerick), heimweh (Linne, ... ), heimweë (Horn, ... ), heimwie (Baarlo, ... ), heimwiej (Geistingen, ... ), heimwieë (Baexem, ... ), heimwië (Beesel, ... ), heimwiə (Gruitrode), hemwiə (Eupen), hējmwīēje (Mechelen), hééjmwee (Lommel), héémwe: (Helchteren), héémwei (Kwaadmechelen), éjmwîe (Leut), (niet zo oude term).  heimwië (Ulestraten), dit woord wordt pas kort gebezigd  heimwjè (Ulestraten), heem weinig gebr.  heemwieë (Roermond), het hem er erg aan zijn: ’t is er hem erg aan (Kessenich), het zitten hebben: het zitten (hebben) (Eigenbilzen), huismens: un hoe.s-me.ns (Baarlo), huistuter: hoestuuter (den -) (Arcen), huisziekte: hoesziekde (Grubbenvorst), hoëszuukt (Sevenum), katpijn: katpijn (Jeuk), mismoed: mismood (Neeroeteren), nestdrang: nés-drang (Schimmert), niet aarden: niet wennen  neet aare (Herten (bij Roermond)), niet aarden kunnen: heimwee niet in dialect  kan nĭĕ aoərə (Oud-Waterschei), niet gewend: neet gewint (Boekend), niet wennen kunnen: kaan nĭĕ wénnə (Genk), papkindje: un pap-kiendje (Baarlo), schijthuis: un sjhiet-hoe.s (Baarlo), thuisziekte: huisziekte  de toaszikte (Mechelen-Bovelingen), tuut naar huis: mar.: zie "den hoestuuter  d’n tūūt nao hoes (Venlo), zich niet gewennen kunnen: heimwee niet in dialect  kan zich nĭĕ gəwénnə (Oud-Waterschei) heimwee || heimwee (hebben als iemand ergens niet kan wennen en erg naar huis verlangt, zegt men: Hij heeft (veel/erg/zon) .... [DC 45 (1970)], [DC 45 (1970)] || heimwee hebben [N 37 (1971)] III-1-4
heipalen betonnen palen: bǝtonǝn pōlǝ (Genk), betonnen pilasters: bǝtonǝn pǝlāstǝrs (Genk), betonpalen: bǝtonpǭlǝ (Tessenderlo), damplanken: damplaŋkǝ (Berverlo, ... ), dennen: dɛnǝ (Bilzen), fondatiepalen: fondǭsipǭlǝ (Tessenderlo), frontpalen: frontpø̜̄l (Heythuysen), funderingspalen: føndēreŋspø̜̄l (Montfort, ... ), grondpalen: grontpǭlǝ (Oud-Caberg), heipalen: hęjpø̜̄l (Helden, ... ), hęjpālǝ (Meeuwen), hęjpǫal (Beek), hęjpǭl (Eys, ... ), hęjpǭlǝ (Bree, ... ), hɛjpø̜̄l (Bleijerheide, ... ), hɛjpǭl (Heerlen), hɛjpǭlǝ (Beek, ... ), hɛjpǭǝlǝ (Schimmert), ęjpōl (Sint-Truiden), %%de volgende opgaven zijn enkelvoud%%  hęjpǭǝl (Hoensbroek), hijspalen: hęjspǭlǝ (Tessenderlo), palen: puǝlǝ (Bilzen), pø̜̄.l (Waubach), pijlers: pęjlǝrs (Meeuwen) De houten of betonnen palen die bij een paalfundering gebruikt worden. In L 321 waren de heipalen vervaardigd van de houtsoort 'pitchpine' ('petšpīnǝ') of 'grenen' ('grē̜nǝ'). [N 31, 4b; N 31, 4a; N 31, 5a] II-9