e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
het lossen uitstellen uitstel (zn.): uitstel (Jeuk), uitstellen: atstellen (Rijkhoven), autgesteld (Jesseren), autstellen (Jesseren), eutstellen (Tongeren), het losse oetstèlle (Echt/Gebroek), losse oetstelle (As), oetsjtelle (Lutterade, ... ), oetsjtèlle (Doenrade, ... ), oetsjtèllə (Guttecoven), oetsjtêlle (Swalmen), oetstelle (Eys, ... ), oetstèlle (Geleen), oetstèllen (Eisden), oeətsjtèllə (Beesel), outstəllə (As), ouwtstelle (Houthalen), uitstellen (Mielen-boven-Aalst), ū.tšt‧ɛlə (Eys), ’n lossing oetsjtèlle (Doenrade), ’t losse oehtsjtelle (Herten (bij Roermond)), ’t losse oetstelle (Sevenum), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  autstélle (Bilzen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  oetgəstéltj (Grathem, ... ), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  uutstelle (Wanssum), Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  uitstellen (Gruitrode), Algemene opmerkingen bij deze vragenlijst:  het losse is oetgestèldj (Thorn), Opm. invuller heeft het eerste deel van dit woord slordig (met letters over elkaar heen) geschreven; ik denk dat er "aut.."staat?!  autgesteld (Kortessem), ps. er staat een "j"? voor dit woord; weet niet wat invuller hiermee bedoeld?!  de lóssing ès óó.tgestùlt (Zolder), wachten: waagte (Venray), wachten (Tongeren), wāxtə (Meijel), wàchtə (As) de duiven niet loslaten? [N 93 (1983)] || het lossen uitstellen? [N 93 (1983)] III-3-2
het luiwerk aanzetten (de) molen laten draaien: mø̄lǝ lotǝ drɛjǝ (Kaulille), (de) optrek laten werken: ǫptrɛk lǭtǝ wę̄rǝkǝ (Rothem), (het) luiwerk aanzetten: lø̜jwęrǝk ānzętǝ (Herten), in gang zetten: in gang zetten (Lummen), in het werk trekken: en ǝt węrǝk trɛkǝ (Weert) Het luiwerk in werking stellen. [N O, 26b] II-3
het meeste vuur aan zich trekken één kant trekt niet: ɛnǝ kānt trękt ni (Ottersum), één kant trekt slecht: ɛnǝ kānt trękt slēxt (Ottersum) Gezegd van (een deel van) een pottenbakkersoven. Gevolg is aldus de invuller uit L 163, dat de andere kant teveel hitte krijgt. [N 49, 86] II-8
het meubelstuk met spijkers beslaan afnagelen: afnǭgǝlǝ (Leopoldsburg), benagelen: bǝnē̜gǝlǝ (Venlo), beslaan: bǝšlǭ (Mechelen), bɛšlǭn (Reuver), garneren: garniǝrǝ (Bilzen), met nagelen beslaan: męt nē̜gǝl bǝslon (Bilzen), siernagelen derin slaan: sērnē̜gǝl drenšlǭn (Herten) Het meubelstuk ter versiering met spijkers beslaan. [N 53, 152f] II-12
het misboek omdragen boek dragen: boak dréé (Sittard), boek naar de evangeliekant dragen: boek no de evangeliekant dragen (Achel), boek omdragen: boek omdrage (Klimmen), boek umdrage (Bocholtz), book omdraage (Doenrade, ... ), book omdrage (Ell, ... ), book omdragen (Beesel), book umdraage (Boorsem, ... ), book umdrage (Geulle, ... ), book umdragen (Neerbeek, ... ), book òmdraage (Geleen), book òmdrage (Hoensbroek), boek omdragen?: book umdriejə (Maastricht), boek van dragen: book vandrage (Tungelroy), de boek omdragen: de boek úmdraoge (Tongeren), de buk imdroage (Eigenbilzen, ... ), dər bōk "mdrāgə (Montzen), de boek ronddragen: de boek ronddraagen (Jeuk), de boek wisselen: de boek wisselen (Eksel), de misboek aan de andere kant brengen: de mesboek oan den ânĕrĕ kaant brénge (Hoeselt), herdragen: hèrdrāgə (Loksbergen), het boek omdragen: `t book ómdrage (Klimmen), et boeek umdrage (Oirlo), et boek umdrage (Tienray), et book omdrage (Geistingen, ... ), et book omdragen (Guttecoven), et book umdraage (Sevenum), et book umdrage (Holtum, ... ), et book wirt omgedrage (Meijel), het book is omgedragen (Opoeteren), het book oomdraage (Posterholt), het book umdrage (Ubachsberg), het bóch weëd um jedrage (Kerkrade), t book umdrage (Kunrade, ... ), t bōōk ŭmdrāāge (Nieuwenhagen), ut bouk omdrage (Nieuwstadt), ət bōk omdrāgə (Montfort), het misboek ombrengen: ut misbook umbringe (Maastricht), het misboek omdragen: et mesbook umdrage (Baarlo), et misbook omdragen (Linne), t mèsbook umdrage (Gulpen), ut mesbook umdrage (Roggel), het misboek overbrengen: euverbrengen van het mesbook (Ophoven), misboek omdraaien: mesbūk "mdrɛ̄jə (Meijel), misboek omdragen: mesbeuk omdrage (Hechtel), mesboak omdragen (Peer), mesboek umdrejen (Neerpelt), mesbooek umdrage (Siebengewald), mesbook omdraage (Thorn), mesbook omdrage (Bocholt, ... ), mesbook umdrage (Eys), misboek umdrage (Merselo), missaal omdrage (Horn), mès(se)book umdrage (Maastricht), mèsbook omdrage (Klimmen, ... ), mèsbook umdrage (Heugem, ... ), mèsbook ômdrâge (Schimmert), mésbuk imdroage (Eigenbilzen), misboek omdragen naar de evangeliekant: mesbook umdrage nao den evangeliekank (Baarlo), misboek ronddragen: meisboak ronddraogen (Diepenbeek), misboek roonddraoge (Tessenderlo), omdragen: omdraage (Montfort), omdrage (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), umdraage (Weert), umdrage (Maastricht, ... ), umdrage vaan `t mèsbook (Wijk), umdrage van et misboek (Venray), umdragen (Eksel, ... ), umdrèēn (Zonhoven), verwisselen: verwissele (Sint-Truiden) Het misboek omdragen, van de epistel- naar de evangeliezijde van het altaar brengen. [N 96B (1989)] III-3-3
het neerstrijken van de duif afkomen: aafkómme (Geleen), de val pakken: de val pakken (Rijkhoven), neerstrijken: neersjtrieke (Vlodrop), néérstéékə (As), op de slag vallen: oppe sjlaahg valle (Herten (bij Roermond)), schieten: ’t sjete (Klimmen), Opm. v.d. invuller: meest frequent.  š‧ētə (Eys), steken: staeke (Sevenum), steike (As), vallen: dao vêlt ze (Swalmen), doa vilt er (Doenrade), də dōēf vèlt (Beesel), het vallen (Tongeren), valle (Doenrade, ... ), vallen (Eisden, ... ), velt (Venray), vàllə (As, ... ), v‧alə (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ze valle (Bilzen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  et valle (Zolder), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  v‧allə (Grathem, ... ), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  ze vêlt (Wanssum), Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  valle (Gruitrode), vilt (Gruitrode), ps. of staat er "vÅÅle"? (kan niet zo goed zien of er een dubbele "oo"of "aa"staat?!).  vōōle (Houthalen) Hoe zegt men: het neerstrijken van de duif? [N 93 (1983)] III-3-2
het omhooggaan met de lift opvaart: opvāt (Kelmis) Het omhooggaan met de lift vanuit het ondergrondse gedeelte van de mijn. [monogr.] II-4
het omhoogkomen van het grondwater opborteling: opbortǝleŋ (Meijel), sprong: (mv.)  sproŋǝ (Griendtsveen) [I, 46b] II-4
het ondergronds bedrijf (de) ondergrond: (dǝn) oŋǝrgront (Eisden  [(Eisden)]  ), ondǝrgront (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]), ǭnǝrgrǫnt (Zonhoven [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), fond: fõ̜ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  , ...[Eisden]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), fǫnt (Eisden  [(Eisden)]  ), fǭ (Zonhoven [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), put: pøt (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]) Het ondergronds mijnbedrijf. [Vwo 324; Vwo 553; Vwo 637, N 95, 113; monogr.] II-5
het orgel trappen balg treden: bèlk trène (Epen), blaasbalg duwen: blaosbalk duuwe (Geulle), blaasbalg trappen: blaosbalk trappe (Valkenburg), blaasbalg treden: blaosbalk treeen (Peer), blaosbalk treje (Baarlo), bloasbalg traeje (Ell), bloasbalg träje (Montfort), bloosbalk treeen (Eksel), de blaasbalg treden: de blaosbalk treeje (Stokkem), de blaosballech trijen (Tessenderlo), de orgel trappen: dr orgel trappe (Waubach), dən øͅrgəl trapə (Oirlo, ... ), et orgel trappe (Thorn), de orgel treden: d`n eulger trêën (Hoeselt), d`r örgel trae (Klimmen), den orgel traeije (Grevenbicht/Papenhoven), den orgel traeje (Baarlo, ... ), den orgel träje (Holtum), den orrgele traeje (Weert), den èùlger trée (Eigenbilzen), den ölger treeje (Boorsem), den örgel treëje (Mechelen-aan-de-Maas), der ölleger trae (Klimmen), der örregel trae (Klimmen), dr urregel trèè (Gulpen), dr órgel treëne (Nieuwenhagen), dr örgel trééne (Nieuwenhagen), dèn òrgel traeje (Geleen), dən øͅrgəl trēͅjə (Geistingen), dən øͅrgəl treͅjə (Tienray), dən øͅrgəl trɛ̄jə (Oirlo), doortrappen: doortrappen (Neerpelt), het orgel treden: `t orgel treaje (Lutterade), ət ørəgəl trɛ̄nə (Montzen), lucht maken: loch maake (Valkenburg), orgel met lucht vullen: örgel mèt loch völle (Maastricht), orgel trappen: orgel trappe (Horn), ölger trappe (Heugem), örgeltrappe (Klimmen), orgel treden: den orgel treeje (Ospel), orgel traeje (Echt/Gebroek, ... ), orgeltrae (Doenrade), orgeltraene (Bocholtz), orgeltrèèe (Neerbeek), orgl trae (Vlodrop), urgel traeje (Sevenum), urgel treëne (Hoensbroek), urgeltraejen (Achel), ölgertreejen (Uikhoven), öllegertrêjje (Maastricht), örgel treië (Nuth/Aalbeek), örgeltreanne (Eys), örregeltrêjje (Maastricht), øͅrgəl trājə (Sevenum), øͅrgəl trējə (Siebengewald), øͅrgəl trējən (Eksel), øͅrgəltreͅjə (Meijel), ürgeltrĕĕje (Schimmert), trappen: trappe (Tungelroy), treden: treeje (Jeuk), treien (Maastricht), treë (Koningsbosch), treëne (Kerkrade) De orgeltrapper, orgeltreder, die al pompend of tredend de blaasbalg van het orgel met lucht vulde [örgeltrèèjer, balketrèëner, herrejotswinkmecher?]. [N 96B (1989)] || Het orgel treden of trappen, de blaasbalg tredend met lucht vullen en gevuld houden. [N 96B (1989)] III-3-3