e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
het water tegenhouden (de beek) laten volkomen: [laten] vǫ.lkomǝ (Aldeneik), (de beek) ophouden: ǫphawǝ (Tongerlo), (het water) houden: hāgǝ (Stevoort), hōǝn (Lummen), (het water) ophouden: ǫphāgǝ (Diepenbeek, ... ), (het water) tegenhouden: tēgǝnhāgǝ (Diepenbeek), (water) laten bijkomen: [laten] bīkomǝ (Kessenich), hogen: hygǝn (Berbroek, ... ), hø̄gǝ (Lauw), hōgǝ (Lauw), laten bijkomen: luǝtǝ bęǝkő̜wmǝ (Alken), loodsen: lōtsǝn (Diepenbeek), op peil laten komen: op pęǝl luǝtǝ kő̜wmǝ (Berlingen), op pęǝl lōtǝ kő̜wmǝ (Sint-Truiden), ophogen: ophy.gǝ (Tongeren), ophouden: ǫphawtǝ (Sluizen), ǫphawǝ (As, ... ), ǫphā (Broekom, ... ), ǫphāgǝ (Alt-Hoeselt), ǫphǭjǝ (Ittervoort, ... ), opstoppen: ǫpstǫpǝ (Groot-Gelmen, ... ), opvangen: ǫp˲vaŋǝ (Bommershoven), pegelen: pęjgǝlǝ (Alt-Hoeselt), sparen: spā.rǝ (Ittervoort), steigen: stēgǝn (Stokrooie), steigeren: stęj.gǝrǝ (As, ... ), stęjgǝrǝ (Diepenbeek, ... ), stoppen: stǫpǝ (Berlingen, ... ), tegenhouden: tē.gǝhawǝ (Maaseik), tēgǝhāǝ (Tongeren), tēgǝhǫwǝ (Rutten, ... ), tɛjgǝhāgǝ (Gutschoven, ... ), tɛjgǝnā (Ordingen) Het water tegenhouden met behulp van één of meer sluizen. [Vds 49; Jan 52; Coe 38; Grof 66] II-3
het werk verzuimen bommelen: bomǝlǝ (Kelmis) Het werk verzuimen bijvoorbeeld door een kater na het drinken. [monogr.] II-4
het zielboek aflezen aflezen: aaflaeze (Baarlo, ... ), aafleze (Montfort), aaflèze (Sevenum), aflaesse (Eys), afroepen: aafroope (Weert), de doden aflezen: de doei aaflaeze (Sint-Huibrechts-Lille), de doje aafleze (Holtum), de doden opnoemen: doej opnuumen (Neerpelt), de doden voorlezen: de doa veurlaeze (Valkenburg), de doei veurlaeze (Sint-Huibrechts-Lille), de dodenlijst aflezen: aflaeze van de dooje liest (Venray), de doede-lies aofleze (Maastricht), de doejeliest aafleze (Roggel), de doëdelies aaflaeze (Klimmen), de doëdelies aafleëze (Kunrade), dodelies aafleaze (Nieuwstadt), dodeliest aaflese (Klimmen), doedelieës aaflèze (Bocholtz), doeejeliest aaflaeze (Ell, ... ), doejeliest aaflaeze (Tungelroy), doejelist afleeze (Meijel), doejelīēs aaflèze (Terlinden), doeëlieës aafleéze (Waubach), dooielies aflaize (Melick), dowedelies aflèze (Vijlen), də duədəlīs āflɛ̄zə (Montzen), de dodenlijst lezen: de doeëdeliehs leëze (Nieuwenhagen), de doeëdelies lèze (Klimmen), de dojeliest lezen (Ophoven), doeëdelieës leëze (Hoensbroek), de dodenlijst voorlezen: de doadelies veurlaezen (Guttecoven), de doeejelies veurlaeze (Baarlo), de doeëdelies vuurlèèze (Ubachsberg), dodelies veurlaeze (Posterholt), doeadeliest veurlieëze (Schinnen), doeieliest veurlaize (Ospel), doewdelies veurlaeze (Doenrade), doeëdelies veuërlèèze (Epen), doojelies veurlaeze (Swalmen), veurlaeze van de doeijeliest (Sevenum), de jaargetijde aflezen: de joargetijde oafléze (Eigenbilzen), het bedeboek van de gestorvenen voorlezen: beijbook van de gestorreve veurleze (Maastricht), het overlijdensregister oplezen: euverlijdensregister opleze (Wijk), het zielenboek aflezen: et zeelebook aafleze (Tegelen), het zieleboek aflezen (Achel), t zīēëlebook aaflééëse (Nieuwenhagen), zealebook aafleaze (Lutterade), zieleboak aflejezen (Peer), zieleboak aflezen (Peer), zieleboeek aflaeze (Oirlo), zielenbooek afleze (Siebengewald), ziĕlebook aaflĕze (Schimmert), het zielenboek lezen: et zieleboek leze (Tienray), t zieëlebook lèze (Gulpen), het zielenboek voorlezen: et zeelebook veurlaeze (Vlodrop), et zeelebook veurleze (Tegelen), het zondagsgebed aflezen: sondigsgebed aaflaeze (Bocholt), zondesgebed aafleze (Geistingen), zondagsgebed: hət zondagsgəbèt (Loksbergen), zondəgsgebed (Boorsem) Het zielenboek aflezen. [N 96B (1989)] III-3-3
het zielboek voldoen betaalde mis: betaolde mès (Maastricht), betalen: betale (Baarlo), betalen aan het zondagsgebed: betale aan et zondesgebed (Geistingen), bijdrage voldoen: biedraage voldoon (Thorn), de bijdrage betalen: de bijdroage betoale (Eigenbilzen), de dodenlijst betalen: de doeejelies betale (Baarlo), de doeëdelies betale (Klimmen), de doëdelies betaale (Kunrade), de doëdelies betale (Klimmen), dispendium (lat.) betalen: dispendium betalen (Eys), dodengeld: doeijegeld (Sevenum), dodenlijst betalen: dodelies betale (Nieuwstadt), doedelieës betsaale (Bocholtz), doeejeliest betale (Ell), doejelīēs betale (Terlinden), doeëdelies betaale (Epen), geld van de dodenlijst: geltj van de doewdelies (Doenrade), het zielenboek betalen: et zieleboek betale (Tienray), inschrijven betalen: ienschrieve betale (Oirlo), inschrijven in het zondagsgebed: inschrééjəvə in də zondagsgəbèt (Loksbergen), offer voor een mis: offer veur ein mes (Montfort), op de dodenlijst laten inschrijven: op ən duədəlīs lōtə ɛ̄schrīve (Montzen), stichting: schtichting (Schimmert), voldoen: voldoon (Ophoven), voor de dodenlijst betalen: vuur de doeëdelieës betale (Hoensbroek), zielenboek betalen: zielenbooek betaole (Siebengewald), zielenboek voldoen: zieleboak voldoen (Peer), zondagsgebed: sondagsgebed (Achel), zondagsgebed betalen: sondigsgebed betaale (Bocholt), zondagsgebed betole (Eksel), zonnigsgebed betoale (Eksel) Het zielenboek voldoen, de hiervoor verschuldigde bijdrage betalen. [N 96B (1989)] III-3-3
hete bliksem aardappelen-appelen: aerpele-appele (Roermond), appelenmoes: appelemoos (Ittervoort), #NAME?  appelemoos (Susteren), Syst. WBD  appelemoo:s (Baexem), appelenprots: (v.).  apələproͅts (Helchteren), Syst. WBD appeleprots = appelmoes  appeleprŏts (Meijel), appelenprul: appele pröl (Sittard), appeleprul (Gronsveld, ... ), appleprul (Valkenburg), Eigen syst.  appeleprul (Heerlen), Syst. WBD  appelepröl (Limbricht, ... ), ápplepröl (Klimmen), Syst. WBD Zure appelen werden gebruikt.  appelepröl (Geleen), appelenprut: Syst. Veldeke  appeleprut (Tegelen), appelenstamppot: apləstampoͅt (Rotem), appelenstomp: appelestoump (Mechelen-aan-de-Maas), appelmoes: Syst. Grootaers  apəlmus (Lommel), appelpotage: Syst. Frings  apəlpətāzi (Kessenich), appelprots: appelproetsj (Oirsbeek), Note v.d. invuller: {h@?t\\ bleks\\m} = opgewarmd eten met veel peper.  apəlproͅtš (Maaseik), appelprul: Appelepröl hèt in Mestreech ouch wel "heite bliksem", "hiemel en eerd", wijl appele hoeg en eerappele lieg te zeuke zien, of "ónder en bove de taofel  appelepröl (Maastricht), stamppot van aardappelen en appels (soms ook nog gesnipperde ui) Hiervoor worden ook nog de namen gebruikt: heemel en aert; hooch en leech; heite bliksem  appelpröl (Sittard), appelprut: Syst. Frings  apəlprøt (Gingelom, ... ), appelpure: Syst. Frings  apəlprēə (Gingelom), appelstomp: apəlstump (Borgloon), Syst. Frings  apəlstūmp (Opheers), Syst. IPA  apəlstump (Paal), hemel en aarde: hemel en aarde (Grevenbicht/Papenhoven), hemel en aerd (Stein), hemel en erd (Ulestraten), heməl ɛn ēͅrt (Gennep, ... ), hiemel en eerd (Maastricht), hiemel en eëd (Ubachsberg), hiemmel en eeëd (Eygelshoven), hiemmel en èè.t (Waubach), hieëmel en éët (Heerlen), himmel en ejet (Mechelen), himmel en eèd (Kerkrade), himmel en eëd (Bleijerheide, ... ), himmel en éét (Mechelen), hiémel en ead (Nieuwenhagen), stamppot van aardappelen en appels (soms ook nog gesnipperde ui) Hiervoor worden ook nog de namen gebruikt: heemel en aert; hooch en leech; heite bliksem  heemel en aert (Sittard), Syst. Frings  hēməl ən ɛ̄rt (Neerpelt), Syst. Veldeke  himmel en eet (Bocholtz), Syst. WBD  heemel èn aerd (Maasniel), himmel en eerd (Mechelen), hémmel-en-aet (Kerkrade), hete bliksem: (h)ēͅi̯tə bleksəm (Lanklaar), heete bliksem (Bilzen, ... ), heije bliksem (As, ... ), heite bleksem (Grathem), heite bliksem (Altweert, ... ), heite blikzum (Neeritter), heiten bliksem (Belfeld), hete bliksem (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), hete bliksum (Ottersum), hettenbliksem (Castenray, ... ), hēͅtə bleͅksəm (Stokkem), heͅi̯tə bleksəm (Smeermaas), heͅi̯tən bleksəm (Blitterswijck, ... ), Eigen phonetische  heite blieksəm (Valkenburg), Eigen spellingssyst. Zie vragenlijst p.6  heite bliksem (Berg-aan-de-Maas), Nieuwe [spelling]  heite bliksem (Reuver), stamppot van aardappelen en appels (soms ook nog gesnipperde ui) Hiervoor worden ook nog de namen gebruikt: heemel en aert; hooch en leech; heite bliksem  heite bliksem (Sittard), Syst. Eijkman  heͅtən˂ bleksəm (Gennep), Syst. Eykman  heͅi̯dən˂bleksəm (America), Syst. Frings  hīətə bleksəm (Neerpelt), hɛ̄i̯tə bleksəm (Kessenich), hɛ̄i̯tə bleͅksəm (Mechelen-aan-de-Maas), Syst. Veldeke  heite bliksem (Roermond, ... ), heitem bliksem (Tegelen), Syst. WBD  hei.te bliksem (Boukoul), heite bliksem (Baarlo, ... ), heite bliksum (Velden), heite-bliksem (Klimmen), heiten bliksem (Blerick, ... ), heiten bliksum (Boekend), hettem bliksem (Broekhuizen, ... ), hie-eten bliksem (Meijel), hijte bliksem (Nederweert), hèjten bliksem (Panningen), hète bliksem (Leuken), hétte bliksem (Ottersum), Syst. WBD Appelen van de hemel en aardappelen uit de aarde.  heite bliksem (Maasniel), Syst. Wbk. van Bree  heije bliksem (Bree), heite bliksem (Bree), hete blksem: heite bliksem (Roosteren), hete duivel: heiten duvel (Montfort), himmel und erde: Syst. WBD  himmel und aerd (Venlo), hoog en laag: hoeg en lieg (Gronsveld), stamppot van aardappelen en appels (soms ook nog gesnipperde ui) Hiervoor worden ook nog de namen gebruikt: heemel en aert; hooch en leech; heite bliksem  hooch en leeg (Sittard), hutsepot: Syst. Frings  høtsəpoͅt (Achel), hutspot: hutspot (Noorbeek), Syst. WBD  hutspot (Oirlo), patattenpuree: Syst. Frings  patatəpy(3)̄rē (Beringen), potage: Syst. Eijkman Vooral van "hete bliksem  pə`toͅzī (Gennep), Syst. Frings  pətazi (Hamont), pətázi (Hamont), pruts: Syst. Frings  prøtš (Maaseik), stamp mee appels: Syst. Frings  stomp me apəls (Koersel), stamppot met appel en aardappelen: Syst. Frings  sta(ə)mppoͅt meͅt˂ apəl ɛn ɛ̄rpəl (Bocholt), stamppot van aardappelen met appelen: Syst. WBD  sjtamppot van éérpele mit appelen (Roermond), stomp: stump (Tongeren), Syst. Frings  stōmp (Gelieren/Bret), Syst. Frings N.B. Men heeft hier weinig specifieke namen. Alles noemt men kortweg ~  stō.mp (Overpelt) appelen en aardappelen || appelprol || hete bliksem || middagspijs uit samengekookte appels en aardappels || puree [stamp, stoemp] [N 38 (1971)] || stamppot || stamppot van aardappelen en appelen, zo genoemd omdat die erg heet wordt opgediend || stamppot van aardappelen met peren of appelen || stamppot van aardappels en appels of peren || stamppot van aardappels, peren en appels || Stamppot van appelen en aardappelen (appelprul, hemel en aarde, hete bleksem, onder en boven de tafel, hoog en laag?) [N 16 (1962)] || stamppot van appelen en aardappelen (hete bliksem e.a.) [N 16 (1962)] || stamppot van gestoofde aardappelen met vlees en appels || Wat verstaat u onder: potaage, petazzie (soep, gekookte groente of stamppot?) a.u.b. ook de uitspraak aangeven [N 16 (1962)] III-2-3
heten heten: (h)e.te (Hasselt), (h)eejtə (Sint-Truiden), (h)eetə (Mielen-boven-Aalst), eete (Bilzen), eetə (Hasselt), ei-jtə (Sint-Truiden), eite (Eisden, ... ), eiten (Rotem), eitə (Sint-Truiden), ejtə (Sint-Truiden, ... ), haete (Leunen, ... ), hāēten (Helchteren, ... ), hee[i̯}tə (Swalmen), heeite (Merselo), heejte (Borgloon, ... ), heejətə (Kermt), heesche (Heerlen, ... ), heesje (Bleijerheide, ... ), heesjə (Raeren, ... ), heeste (Griendtsveen), heesə (Eynatten), heeše (Brunssum), heete (Beverst, ... ), heeten (Bilzen, ... ), heetne (Hoeselt), heette (Mielen-boven-Aalst, ... ), heetə (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), heetən (Zonhoven), heezjə (Vaals), heeëte (Groot-Gelmen), hei-ische (Epen), hei-jte (Rekem), hei-te (Blitterswijck), heiesche (Lontzen), heische (Bingelrade, ... ), heischen (Sint-Martens-Voeren), heisje (Berg-en-Terblijt, ... ), heisje(n) (Guttecoven), heisjə (Berg-en-Terblijt, ... ), heisse (Gulpen), heite (Amby, ... ), heiten (Amby, ... ), heitte (Velden), heitə (Berg, ... ), heitən (Hamont), heiï-jtə (Zepperen), hete (Herk-de-Stad, ... ), heten (Bilzen), hetə (Alt-Hoeselt), hetən (Diepenbeek), heuten (Kwaadmechelen), heèsche (Gulpen), heëte (Wijer), heîte (Altweert, ... ), hēēsje (Eys), hēēte (Maaseik), hēīte (Heer, ... ), hēīten (Hamont), he͂e͂sjə (Montzen), he͂e͂tə (Voerendaal), hiete (Afferden, ... ), hieten (Gingelom, ... ), hieëte (Heppen), hij-jtə (Wellen), hijte (Opglabbeek), hijten (As, ... ), hijtten (Sevenum), hijtə (Lanaken, ... ), hisje (Mechelen), hīēte (Val-Meer), hĭĕte (Heijen), hueten (Tessenderlo), huëte)n) (Tessenderlo), hŭŭtten (Kleine-Brogel), hâite (Mettekoven), häsche (Gulpen), hèjtə (Pey), hète (Genoelselderen, ... ), hèten (Hechtel, ... ), hètte (Heijen), hètən (Eigenbilzen), hèète (Gronsveld, ... ), hèètə (Beringen), hèətə (Beverlo), hèətən (Zonhoven), héjjətə (Hoepertingen), héjtə (Maastricht, ... ), héjtən (Molenbeersel, ... ), héjətn (Zonhoven), héjətə (Gelinden), héte (Melveren), héten (Kleine-Brogel), hééjte (Tongeren), hééjtə (Opglabbeek), hééten (Sint-Huibrechts-Lille), héétje (Meijel), héétə (Beringen, ... ), héétən (Peer), hêete (Berbroek), hêeten (Koersel, ... ), hête (Leunen, ... ), hêtén (Mopertingen), hêête (Hoepertingen), hêêtə (Schulen), hëete (Rosmeer), hîêten (Oostham), hûûtn (Tessenderlo), ééjtə (Maaseik, ... ), #NAME?  heesje (Koningsbosch), heische/heisje  heisje (Geleen), ik heet ; ik heit jij heet ; døøw h´Ôts hij heet ; hên h´Ôt hij heette ; he heet hij heeft geheeten ; hê hêt geheite  heite (Grubbenvorst), ik heet; ik heit jij heet; geej hèt hij heet; hên hèt hij heette; hên heet hij heeft geheeten; hên hêt geheite  heite (Lottum), Opm. Duitse sch netals in woord Schiff.  eische (Lutterade), sj is als de ch van machine  heisje (Schimmert), warm maken  heete(n) (Schinveld), èè = ai van lait  hèèsje (Mheer) heeten [SGV (1914)], [Willems (1885)], [ZND 01 (1922)], [ZND 01a-m], [ZND 25 (1937)] || heten [DC 37 (1964)] || heten, genoemd worden || heten, noemen || noemen, heten III-2-2
heukeling dratsje: dratskǝ (Eigenbilzen, ... ), droogopper: drø̄gø̜pǝr (Neer), drø̄gǫpǝr (Swalmen), halve opper: halvǝ ø̜pǝr (Velden), heukel: hiękǝl (Gellik), hyø̜.kǝl (Heks, ... ), hyǝkǝl (Hushoven), hȳ.kǝl (Bocholt), høkǝl (Berverlo), høʔǝl (Lommel), hø̄.kǝl (Bolderberg, ... ), hø̄kǝl (Heppen, ... ), hø̄ʔǝl (Kwaadmechelen, ... ), hø̜i̯.kǝl (Alken, ... ), hø̜i̯kǝl (Aalst, ... ), hē.kǝl (Berbroek, ... ), hēkǝl (Herk-de-Stad), hī.kǝl (Grote-Brogel, ... ), hīę.kǝl (Waltwilder), hīǝ.kǝl (As, ... ), ię.kǝl (Bilzen), jø.kǝl (Hoeselt, ... ), jēkǝl (Eigenbilzen), ję.kǝl (Martenslinde), ø̜i̯kǝl (Sint-Truiden), heukeling: gjø̜.kǝleŋ (Genoelselderen, ... ), hi̯ękǝleŋ (Koninksem), hyø.kǝleŋ (Tongeren), hyǝkǝleŋ (Henis), hø̄.kǝleŋ (Piringen, ... ), jyø.kǝleŋ (Millen), jø̜kǝleŋ (Membruggen), ję.kǝliŋ (Diets-Heur), heukelingetje: jøkǝleŋskǝ ('S-Herenelderen  [(vroeger)]  , ... ), ję.kǝleŋskǝ (Diets-Heur), heukeltje: hię.kǝlkǝ (Grote-Spouwen), hyø̜.kǝlkǝ (Sint-Huibrechts-Hern), hȳ.kǝlkǝ (Bocholt), høʔǝlkǝ (Lommel), hø̄.kǝlkǝ (Beringen, ... ), hø̜i̯kǝlkǝ (Romershoven), hē.kǝlkǝ (Beverst, ... ), hę.kǝlkǝ (Veldwezelt), hī.kǝlkǝ (Beek, ... ), hīǝ.kǝlkǝ (Neerglabbeek, ... ), jię.kǝlkǝ (Rijkhoven), jøkǝlkǝ (Hoeselt, ... ), jēkǝlkǝ (Hoelbeek), jękǝlkǝ (Rosmeer), ȳ.kǝlkǝ (Rekem), ø.kǝlkǝ (Eisden, ... ), økǝlkǝ (Sittard), ø̜kǝlšǝ (Maastricht), heuker: ē.kǝr (Hasselt), heuveltje: hø.vǝlkǝ (Broekom), hoop: hō.p (Herderen, ... ), (mv)  hyǝp (Halmaal, ... ), hø̜i̯p (Heers, ... ), hē.p (Hees), hoopje: hjø̜pkǝ (Achel), hypkǝ (Kaulille, ... ), hȳpkǝ (Sint-Truiden), høpkǝ (Boekhout, ... ), høy.pkǝ (Vroenhoven), hø̄pkǝ (Riemst, ... ), hø̜i̯pkǝ (Amby, ... ), hø̜pkǝ (America, ... ), hø̜pkǝn (Lommel), hē.pkǝ (Hees), hēpkǝ (Bilzen), hēǝpkǝ (Broekom, ... ), hē̜i̯pkǝ (As, ... ), hōpkǝ (Lottum), ypkǝ (Gingelom), ȳǝ pjǝ (Gingelom), øpkǝ (Melveren), ø̜i̯.pkǝ (Uikhoven), hopper: hupǝr (Gerdingen), hȳpǝl (Eygelshoven), hø.pǝl (Moresnet), høpǝl (Geleen, ... ), høpǝr (Borgharen, ... ), hø̜pǝl (Eys, ... ), hø̜pǝr (Schinnen), hǫpǝl (Opheers, ... ), hǫpǝr (Berg, ... ), hoppertje: hepǝrkǝ (Neerglabbeek, ... ), høpǝlkǝ (Geulle, ... ), høpǝrkǝ (Einighausen, ... ), hø̜pǝlkǝ (Puth, ... ), hø̜pǝrkǝ (Munstergeleen), hǫpǝrkǝ (Bree, ... ), kasteel: kastīǝl (Vijlen), kaštēl (Sippenaeken), kašīǝl (Lontzen), ker`šīǝl (Raeren), kersīl (Montzen), krē`žīǝl (Vaals), kǝstīǝl (Mechelen), kasteeltje: kastīlkǝ (Gulpen, ... ), kastīltjǝ (Vijlen), klein hoopje: klēn hipkǝ (Spalbeek), klēn huǝpkǝ (Ulbeek), klęi̯n hø̄.pkǝ (Kanne), klɛ̄n hē.pkǝ (Vlijtingen), klein mijtje: klēn mi.tšǝ (Sluizen), klēn mē̜tjǝ (Brustem), klēn męi̯.tšǝ (Mechelen-Bovelingen, ... ), klęi̯n mē̜i̯tšǝ (Jeuk), klęi̯n mętšǝ (Vorsen), klęi̯n mɛ.tšǝ ('S-Herenelderen, ... ), kleine hoop: (mv)  klęi̯n høup (Voort), kleine hopper: klęi̯n hǫpǝr (Halmaal, ... ), kleine mijt: klęi̯n mē̜ǝt (Gutschoven), kleine opper: klē̜n ǫpǝr (Borlo), klęi̯n ǫpǝr (Echt, ... ), kleine weeropper: klęi̯nǝ wērøpǝr (Milsbeek, ... ), mijtje: mē.tjǝ (Voort), mē.tšǝ (Zichen-Zussen-Bolder), mē̜.tjǝ (Gelinden), mē̜.tšǝ (Buvingen, ... ), mē̜ǝtjǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), męi̯.tšǝ (Broekom), mętšǝ (Genoelselderen, ... ), opper: opǝr (Elen, ... ), upǝr (Born), øpǝr (Posterholt, ... ), ø̜pǝr (Blitterswijck, ... ), ǫpǝr (Baarlo, ... ), oppertje: øpǝrkǝ (Blitterswijck, ... ), ø̜pǝrkǝ (Dilsen, ... ), ǫpǝrkǝ (Beringen, ... ), ɛpǝrkǝ (Zutendaal), stekeling: stē.kǝleŋ (Sluizen), tas: tas (Gulpen), tijltje: tilkǝ (Hushoven), tros: tros (Blerick), wateroppertje: watǝrøpǝrkǝ (Geysteren), weerheuveltje: wē̜r(h)ø̄vǝlkǝ (Stokkem), weerhoop: wɛrhōp (Siebengewald), weerhoopje: węi̯rhøpkǝ (Velden), wɛrhø̜pkǝ (Broekhuizen, ... ), weeropper: wērø̜pǝr (Leunen), węi̯rø̜pǝr (Middelaar), wɛrǫpǝr (Maasbracht), wɛ̄rø̜pǝr (Gennep, ... ) Het kleinste hoopje halfdroog hooi dat men ''s avonds maakt door het opwerken van de rijen, om ze ''s anderendaags weer uiteen te gooien. De kaarten 40, 42 en 44, respectievelijk "heukeling", "hoop" en "opper" hebben alle drie dezelfde opbouw, die weer in verband staat met de opbouw van de kaarten 39, 41 en 43: "op heukelingen zetten", "op hopen zetten" en "op oppers zetten". Voor deze zes kaarten zijn ook dezelfde symbolen voor gelijke opgaven gebruikt. [N 14, 104 en 103 add.; JG 1a, 1b, 2c; A 16, 3a; A 42, 20a, L 36, 1; L 38, 38a; monogr.] I-3
heukelingen spreiden afwerpen: ǭfwɛ.rǝpǝ (Diets-Heur), breien: brɛi̯ǝn (Kaulille), breken: [breken] (Achel, ... ), brai̯kǝ (Ospel), brē.kǝ (Genk), brēʔǝ (Kerkhoven), brē̜ǝkǝ (Zonhoven), brɛ̄kǝ (Helden, ... ), daaldoen: dā.ldu.n (Beringen, ... ), dālduu̯n (Meldert), dōǝ.ldū.n (Houthalen, ... ), dǭ.ldun (Heusden), dǭldun (Koersel, ... ), dǭldū.n (Helchteren), dooreengooien: durē.ngoi̯ǝ ('S-Herenelderen), draaien: drɛi̯ǝ (Neerglabbeek), dr˙ɛi̯ǝ (Panningen), herbreken: hɛrbrē̜.kǝ (Sluizen), heruitbreken: `hęrōǝt˱brēǝkǝ (Borgloon), `hęrǭ.t˱brię.kǝ (Rukkelingen-Loon), hooien: høi̯ǝ (Thorn), hø̜i̯ǝ (Grathem), hōi̯ǝ (Bergen, ... ), in (huistplaatsen) gooien: in (huistplaatsen) gooien (Horn), omdoen: ø̜mdoǝ (Noorbeek), omgooien: ǫmgǭi̯ǝ (Beek), omstoten: ø̜mštutǝ (Tegelen), op de sprei doen: op de sprei doen (Meerlo), op sloren trekken: ǫp slǭrǝ trɛkǝ (Ell), openbreken: [openbreken] (Duras, ... ), ǫu̯pǝbrē̜kǝ (Halen, ... ), openhooien: ǫu̯pǝhuǝ (Vorsen), opensmijten: [opensmijten] (Gingelom), ǫu̯pǝsmē̜tǝ (Buvingen), ǫu̯pǝsmɛtǝ (Loksbergen), spreiden: [spreiden] (Berg, ... ), spręi̯ǝ (Boorsem, ... ), šprii̯ǝ (Eys), špręi̯ǝ (Berg / Terblijt, ... ), strouwen: strǫu̯ǝ (Gennep, ... ), terug opensmijten: trøg ōpǝsmē̜tǝ (Montenaken), terug uitzetten: trøg āt˲zɛtǝ (Jeuk), uitbreken: ut˱brɛ̄kǝ (Blerick, ... ), ø̜̄.t˱brē.kǝ (Ordingen), ø̜̄t˱brēkǝ (Herk-de-Stad), ø̜̄t˱brīǝ.kǝ (Stevoort), ø̜̄ǝt˱brię.kǝ (Kozen), ø̜̄ǝt˱brīǝkǝ (Hasselt), ø̜t˱brēkǝ (Beringen, ... ), ø̜t˱brēʔǝ (Tessenderlo), ø̜t˱brē̜kǝ (Halen), ø̜t˱brīǝkǝ (Kiewit), āt˱brēkǝ (Borlo, ... ), ē̜t˱brēkǝ (Binderveld), ōu̯t˱brēi̯ǝkǝn (Diepenbeek), ōǝ.t˱brię.kǝ (Gors-Opleeuw), ǫi̯ǝt˱briǝ.kǝ (Alken, ... ), ǫǝ.t˱brię.kǝ (Kortessem, ... ), ǭ.t˱brīǝ.kǝ (Jesseren, ... ), ǭǝ.t˱brię.kǝ (Gutschoven, ... ), ǭǝ.t˱briǝ.kǝ (Borgloon, ... ), ǭǝ.t˱brē.kǝ (Kermt), ǭǝ.t˱brīǝkǝ (Kuringen), uiteenbreien: utɛ̄nbryi̯ǝ (Noorbeek, ... ), uiteenbreken: [uiteenbreken] (Aalst), atīǝnbrēkǝ (Halmaal), ø̜tēǝ.nbrię.kǝ (Gelinden), ø̜tęi̯.nbriǝkǝ (Wijer), ǫtęi̯.nbriǝ.kǝ (Groot-Gelmen), ǭ.tē.nbrię.kǝ (Heers), ǭtēǝ.nbrię.kǝ (Vechmaal), uiteendoen: utęi̯ndōn (Berkelaar, ... ), ø̜tiǝndūn (Berverlo), ǫtiǝ.ndū.ǝ (Hechtel), uiteengoezen: utęi̯ngušǝn (Schinnen), uiteengooien: [uiteengooien] (Eksel, ... ), udęi̯ngū.i̯ǝ (As), ātīngui̯ǝ (Sint-Truiden), ǫǝtiǝngoǝi̯ǝ (Arcen), uiteenreken: utēnrēkǝ (Schinveld), uiteensmijten: utęi̯nšmītǝ (Beesel), ātiǝnsmē̜i̯ǝtǝ (Gingelom), ātiǝnsmē̜tǝ (Kerkom), ǫti.nsmē̜.tǝ (Lummen), ǫtęi̯nsmē̜.tǝ (Broekom, ... ), ǫu̯tēǝnsmęi̯.tǝ (Lauw), uiteenspreiden: utęi̯nspręi̯ǝ (Berkelaar), uitereenbreien: utǝre.bryi̯ǝ (Mheer, ... ), űtǝręi̯.nbrɛi̯ǝ (Bree), uitereenbreken: utręi̯nbrɛ̄kǝ (Tegelen), uitereendoen: [uitereendoen] (Gruitrode, ... ), utǝręi̯ndō.n (Meeuwen), utǝręi̯ndōn (Bocholt, ... ), ōtǝrē.ndūǝn (Mopertingen), ū.tǝręi̯ndō.n (Niel-bij-As), ű.tǝręi̯.ndō.n (Beek, ... ), ǫtǝrindūn (Helchteren), ǫu̯tǝrīǝnduǝn (Wijchmaal), uitereengooien: [uitereengooien] (Bocholt, ... ), atrē.ngǫi̯ǝ (Berg, ... ), utrēngōi̯n (Sevenum), utręi̯nguǝi̯ǝ (Geistingen), utręi̯ngōi̯ǝ (Herten), utǝrē.gui̯ǝ (Kanne), utǝręi̯.gūi̯ǝ (Leut, ... ), utǝręi̯.ngui̯ǝ (Eisden), utǝręi̯.nguǝi̯ǝ (Maasmechelen), utǝręi̯.ngūi̯ǝ (Meeswijk, ... ), ū.tǝrē.gui̯ǝ (Vroenhoven), ű.tǝręi̯.ngű̄i̯ǝ (Gruitrode), űtǝręi̯ngű̄i̯ǝ (Opglabbeek), ǫ.tǝrēgǫi̯ǝ (Rijkhoven), ǫtrē.ngǫi̯ǝ (Jesseren), ǫu̯tǝrē.ngoi̯ǝ (Werm), ǫu̯tǝręi̯.ngǫi̯ǝ (Koninksem), ǭu̯tǝrēgǫi̯ǝ (Bilzen, ... ), ǭu̯tǝrēi̯ngui̯ǝ (Beverst), ǭu̯tǝręngui̯ǝ (Gelieren Bret), uitereengooien op spreien: utręi̯ngōi̯ǝ ǫp˱ špręi̯ǝ (Maasniel), uitereenplaatsen: utǝręi̯nplātsǝ (Ulestraten), uitereenschudden: utǝręi̯nšø̜dǝ (Haler), uitereensmijten: [uitereensmijten] (Boukoul, ... ), utjǝrēnsmitjǝ (Meijel), utǝręi̯nšmītǝ (Vlodrop), ūtǝrɛnsmītǝ (Milsbeek, ... ), ǭtǝrē.smē̜.tǝ (Romershoven), ǭtǝrē.šmē.tǝ (Martenslinde), uitereenwerpen: atǝrē.nwɛ.rtǝ (Membruggen), ōtǝrē.nwɛrǝpǝ (Waltwilder), ōtǝrē.wɛrǝpǝ (Herderen), ōtǝrīǝ.węrǝpǝ (Riemst), ūt.ǝrē̜nwɛ.rǝpǝ (Val-Meer), ǫu̯tǝrē.nwɛ.rǝpǝ (Nerem), uitgooien: ōu̯ǝt˲gūi̯ǝn (Diepenbeek), ǭǝ.t˲gǫi̯ǝ (Vliermaalroot, ... ), uitreken: utrɛ̄kǝ (Sittard), uitsmijten: ǭǝ.tsmē̜.tǝ (Bommershoven), uitspreiden: uitspreiden (Noorbeek), utspręi̯ǝ (Blerick, ... ), utšpręi̯ǝ (Amby, ... ), ø̜tspr˙ɛn (Paal), uitstrouwen: ūtstrǫu̯ǝ (Ottersum, ... ), uitzetten: ut˲zɛtǝ (Grathem) Het uiteengooien van de kleinste soort hoopjes, zodat ze verder kunnen drogen. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: heukelingen. ø...ŋ wijst op identieke antwoorden als in het lemma ''zwaden spreiden''.' [N 14, 105; JG 1a, 1b; A 34, 1; monogr.] I-3
heulbank bank: baŋk (Thorn, ... ), blok: blǫk (Berg / Terblijt), bok: bǫk (Tungelroy), boorbank: bō.rba.ŋk (Boshoven, ... ), bōrbaŋk (Sevenum), bōǝrbaŋk (Sevenum), būǝrba.ŋk (Weert), boorblok: bǭrblǫk (Roermond), heulbank: hȳlbaŋk (Heel, ... ), hȳǝlbaŋk (Wessem), hø̄lba.ŋk (Nederweert, ... ), hø̄lbaŋk (Panningen, ... ), hø̄lbāŋk (Lottum), hø̜̄lbaŋk (Baarlo, ... ), hø̜̄lbāŋk (Horst), hø̜jlbaŋk (Loksbergen), hø̜lbaŋk (Lottum, ... ), hø̜lbãŋk (Tessenderlo), heulblok: hølblǫk (Hamont), hø̜lblǫk (Stevensweert, ... ), holbank: holbank (Gennep), hōlbaŋk (Keent), hōlbāŋk (Hushoven), hǫlbaŋk (Horst), hǭlbaŋk (Geleen), holblok: hǫlblǫk (Geulle), holboom: hǭlbǫwm (Geleen), kijlblok: kīlblǫk (Schimmert), klompenbank: klompǝbaŋk (Echt, ... ), klōmpǝbāŋk (Ospel), klompenblok: klōmpǝblǫk (Berg / Terblijt), post: pǫst (Roermond), snijblok: šniblǫk (Nuth), snijbok: snejbok (Neeroeteren), uitholblok: ūthōlblǫk (Amby), werkbank: węrǝk˱baŋk (Helden) Een houten stellage, meestal vervaardigd uit een boomstam, waar in het midden een verdieping is aangebracht waarin de te bewerken klompen met behulp van stukken hout kunnen worden vastgezet. De klompen wijzen daarbij met hun voorzijde schuin naar beneden. Zo kan de klompenmaker bij het uithollen van de binnenzijde van de klompen meer kracht kan zetten. Zie ook afb. 237. Aan de zijkant van de heulbank zijn vaak twee houten pennen aangebracht waarin de messen en boren die bij het heulen worden gebruikt, vastgezet kunnen worden wanneer ze gewet dienen te worden. Zie ook het lemma ɛwettoppenɛ.' [N 97, 14a; A 29, 2; A 29a, 5a; monogr.] II-12
heulbankhamer dophamer: dǫphāmǝr (Sevenum), holenmakershamer: hōlǝmǭʔǝrshǭmǝr (Tessenderlo), houten hamel: hōtǝ hāmǝl (Loksbergen), houten hamer: houten hamer (Stokkem), klonkenhamel: klǫŋkǝhāmǝl (Loksbergen) Zware, houten hamer met korte steel die aan de heulbank wordt gebruikt om de zetklossen vast te slaan en om de dopbeitel bij het uitdoppen van de klompen aan te drijven. [N 97, 70; A 29a, 7a; Bakeman 8] II-12