e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
rugbies [wld ii.10, p. 26] rugbies: rukbies (Bleijerheide) Kent u de woorden bovenbies (tek. 18e) en rugbies (18e2)? Wat bedoelt men ermee? Hoe spreekt u het uit? [N 60 (1973)] III-1-3
ruggen de rug inhogen: dǝr røx enhǭgǝ (Stramproy), ruggen: røgǝ (Stramproy) Opvouwen van pasgeweven doek. Men vouwt het doek dubbel in de lengte en legt de zelfkanten tegen elkaar. [N 39, 138] II-7
ruggengraat graat: groat (Leopoldsburg), kruis: kruuts (Panningen), noster: noster (Veldwezelt), B.v. zoehwe mager, diejen rig is just ne noster.  noster (Peer), paternoster: de patternoster (Hechtel), paternoster (Alken), pattenoster (Hoepertingen), patərnostər(t) (Hasselt), pōͅtərnoͅstər (Tessenderlo), rozenkrans: roezekraans (Kerkrade), ròzzekrans (Waubach), Vroeger.  rozekrans (Haelen), ruggengraat: reggegraot (Hasselt), reggegroat (Eigenbilzen, ... ), regəgroət (Beverst), regəgrōͅt (Hasselt, ... ), reuggegraot (Maastricht), reͅigəgrōͅt (Bree), reͅigəgroͅt (Meeuwen), ruggegraat (Geistingen, ... ), ruggegraot (Belfeld, ... ), ruggegroat (Geleen), ruGGegroat (Hoensbroek), ruggegroat (Tegelen), ruggegroot (Vorsen), rukkegraot (Blerick, ... ), rūkkegroat (Echt/Gebroek), rŭŏkkegroat (Neeritter), rygəgroat (Opheers), rygəgroət (Gingelom), rygəgrōt (Sint-Truiden), röGegraot (Beegden, ... ), röggegraat (Weert), röggegraot (Elsloo, ... ), röGGegraot (Roosteren), röggegraot (Tegelen, ... ), röggegroat (Echt/Gebroek), röggegroot (Bunde), rögəgroət (Achel), rökkegraat (Ulestraten), rökkegraot (Boekend), røgəgrāt (Montzen), røgəgrōt (Overpelt), røgəgrōət (Zelem), røgəgrōͅt (Tessenderlo), røgəgroͅwt (Lommel), røgəgroͅwət (Lommel), røgəgroͅət (Achel, ... ), røͅgəgruwoͅit (Tongeren), rùggegraot (Baarlo), rùGGegraot (Roosteren), rùggegroat (Venlo), rûggegraot (Blerick), rəgəgrōͅt (Smeermaas), [Paragraaf: lichaam]  rögkegraot (Boorsem), B.v. de riggegroaweth bestiehjet out wervels.  riggegroaweth (Peer), strang = pejoratief  røgəgroͅt (Beverlo), ruggenstrang: der rukkeschjtrank (Heerlerheide), reggestrank (Eigenbilzen), regəstraŋk (Opglabbeek), reͅigəstraŋk (Bree, ... ), ruggesjtrank (Kerkrade, ... ), ruggestraank (Eksel, ... ), ruggestrang (Gennep, ... ), ruggestrank (Baexem, ... ), ruGGëstrank (Maasbracht), rugkestrank (Weert), rukkesjtrank (Valkenburg), rukkestrank (Buchten, ... ), rūkkestrank (Ophoven), rŭggeschtrank (Schimmert), rŭŏggesjtrank (Limbricht), rygəstraŋ (Gingelom), règkestrânk (Bree), rèùggestra͂nk (Tungelroy), rèùkesjtrank (Posterholt), rögg`stra:nk (Kaulille), röggenstronk (Bunde), röGGesjtra.nk (Boukoul), röggesjtrang (Panningen), röGGesjtrank (Geleen), röggesjtrank (Herten (bij Roermond), ... ), röggestraank (Heugem, ... ), röggestrank (Leuken, ... ), rögkesjtrank (Oirsbeek, ... ), rögkestrank (Echt/Gebroek), rögəsträŋk (Achel), rökgestrank (Nederweert), rökkestrank (Nederweert), rökəstrank (Tungelroy), røgəstra.ŋk (Houthalen), røgəstraŋ (Lommel), røgəstraŋk (Bocholt, ... ), røgəstraəŋk (Maaseik), røgəstrāŋk (Overpelt), rùggestrank (Venlo), rɛgəstraŋk (Neeroeteren), [Paragraaf: lichaam]  rögkestrank (Boorsem), Franse <g>.  ruGGestrank (Rekem), Opg.: rug(ge)straank.  ruggestraank (Hechtel), Van dieren !!!  röggestrank (Weert), ruggenstreng: ruggestreng (Heerlen), røgəstreͅŋ (Tessenderlo), ruggraat: rukgraat (Heerlerheide), rökgraat (Kelmis), rugstrang: de rugstrank (Schaesberg), de rukstraank (Oost-Maarland), de rukstrank (Schimmert, ... ), de røͅkstraŋk (Tongeren), der rugsjtraŋk (Ubachsberg), der ruksjtrank (Bocholtz, ... ), der rukstrangk (Nieuwenhagen), der rukstrank (Vrusschemig), der rögksjtrank (Klimmen), dr ruksjtrank (Kerkrade, ... ), dr röksjtrang (Klimmen), dur rukstrank (Rimburg), reGstrank (Genk), restraŋk (Val-Meer), reuchstrank (Hoeselt), reugstrank (Wellen), rexstraŋk (Beverst), reͅgstrānk (Hees), reͅkstraŋk (Hasselt), roekschtrangk (Susteren), roksjtrank (Guttecoven), rugksjtrank (Heel), rugschtrang (Valkenburg), rugsjtraank (Gronsveld), rugstraank (Afferden, ... ), rugstrang (Gemmenich, ... ), rugstrank (Broekhuizen, ... ), rugstrānk (Broekhuizen), rukschstrank (Heerlen), ruksjtrank (Brunssum, ... ), rukstraank (Maastricht), rukstrangk (Nuth/Aalbeek), rukstrank (Baarlo, ... ), rukstrong (Bocholtz), rykstraŋk (Gingelom), règstra.nk (Zutendaal), rögksjtrangk (Tegelen), rögksjtrank (Oirsbeek, ... ), rögkstrânk (Tungelroy), rögschtrank (Bunde), rögstrank (Baexem, ... ), rögstraŋk (Meeswijk), röksjtra.nk (Boukoul), Röksjtrank (Heerlerheide), röksjtrank (Herten (bij Roermond), ... ), rökstjrank (Swalmen), rökstraank (Maastricht, ... ), rökstrang (Blerick), rökstrank (Boeket/Heisterstraat, ... ), rökstrāānk (Mechelen), rökstrà.nk (Gors-Opleeuw), rø.kstraŋk (Lanklaar), røchstraŋ (Lommel, ... ), røgstraŋ (Kinrooi), røkstraŋk (Kanne), røkštrâ.ŋk (Moresnet), røxstraŋk (Halen), røͅkstrāŋk (Tongeren), rùkstrank (Kortessem), Opg.: rug(ge)straank.  rugstraank (Hechtel), rugstuk: rùkstùk (Kortessem), strang: hoat `m euver zènne straank ! (Hechtel), schtraank (Mesch), straank (Hamont, ... ), strang (Sint-Truiden), strank (Beverlo, ... ), straŋk (Koersel, ... ), Pejoratif  strāŋk (Smeermaas) rug: ruggegraat [ruggestrang, ruggegraat] [N 10 (1961)] || ruggegraat [N 10 (1961)] || Ruggegraat (ruggestrank, rozenkrans). [N 109 (2001)] || ruggegraat, rug || ruggengraat III-1-1
ruggenwervel gewerf (van de ruggengraat): gewerf (Meeswijk), gewerf van enne rökkegraot (Thorn), knook: knook (Diepenbeek), knōōk (Waubach), knōək (Gingelom), knookje: (knøkskə) (Overpelt), knots: knots (Diepenbeek), koot: koeat (Montfort), koot (Lauw), lid (van de rugstrang): e lee.t vanne rökstrà.nk (Gors-Opleeuw), lēt (Hasselt), noster: noster (Veldwezelt), ruggenwelver: ne rögkewellever (Klimmen), ruggenwervel: en rüggewervel (Oost-Maarland), nə røgəweͅrvəl (Lommel), ruGewervel (Berg-aan-de-Maas), ruggewervel (Stein, ... ), rygəweͅrvəl (Gingelom), röGewervel (Beegden), röggewervel (Herten (bij Roermond), ... ), rögkewervel (Klimmen), rökkewervul (Neeritter), røgəweͅrəvəl (Lommel), rugstrang: rèkstraank (Veldwezelt), rugwervel: rugwervel (Haelen, ... ), rukwervel (Mechelen), rukwérvel (Kerkrade), rögwervel (Baexem), rökwervel gebraoke (Neer), rökwörvel (Nunhem), welver: enne wèllever (Klimmen), wellever (Hasselt), welver (Alken, ... ), weͅləvər (Halen, ... ), wöllever (Maastricht, ... ), wölver (Tegelen), wervel: `ne wirvel (Urmond), eine wervel (Heerlerheide), ene wervel van ene reggegroat (Mechelen-aan-de-Maas), eng wirvel (Kerkrade), enne wervel (Voerendaal), enne wirvel (Kerkrade), inne wervel (Vrusschemig), inne wirvel van der rukstrank (Rimburg), n weervel (Gemmenich), n wervel (Schaesberg), ne weͅrevel (Tongeren), nne wèèrevel (Mheer), unne wervel (Sint-Pieter), we.rəvəl (Moresnet), werevel (Weert), werrevel (Beverlo, ... ), wervel (Afferden, ... ), wervels (Jeuk), wervəl (Heerlerheide, ... ), wērvel (Schimmert), weͅr(ə)vəl (Tongeren), weͅrvel (Hees), weͅrvəl (Achel, ... ), weͅrəvəl (Achel, ... ), weͅrəvəl, wörəvəl (Paal), wi.rvel (Boukoul), wiervel (Blerick), wirvel (Echt/Gebroek, ... ), wōͅrvəl (Bree), wèrrevel (Eksel), wèrvel (Bunde, ... ), wérbel (Kelmis), wérvel (Schinveld, ... ), wörvel (Baarlo, ... ), wöRvel (Heerlerheide), wörvel (Heerlerheide, ... ), wø.rvəl (Houthalen), wørvəl (Bocholt), wørəvəl (Koersel), wøͅrvəl (Opglabbeek), wøͅrəvəl (Koersel), wɛrvəl (Montzen), B.v. de riggegroaweth bestiehjet out wervels.  wervel (Peer), Ook: werrevel.  wervel (Rekem), wervelknook: wervelknook (Valkenburg) [N 10 (1961)]Wervel van de ruggegraat (welver). [N 109 (2001)] III-1-1
rughoogte hoogte van de rug: hø̄ǝxtǝ van dǝ røk (Lutterade), rug: rø̜q (Geleen), ręx (Bilzen) De eerste dames- en herenmaat; van de bovenste halswervel resp. de onderste halswervel tot de horizontale lijn, die de zuivere hoogte aangeeft van de armsgatdiepte. Zie afb. 24. [N 59, 46] II-7
rugkant hef: hɛf (Maasbree), hing: heŋ (Maasbree), rug: røk (Bleijerheide, ... ), røx (Meijel, ... ), rugkant: rugkant (Lommel) De rug of rugkant van een mes. [N 60, 175b] II-10
rugnet achternet: ātǝrnęt (Bilzen), groot net: groot net (Milsbeek, ... ), gruǝt nęt (Klimmen), het lijfnet: [het lijfnet] (Hasselt), kleed voor over het paard: [kleed voor over het paard] (Genk), kruisdeken: krȳts˱dękǝ (Heerlen, ... ), kruisgaren: krȳts˲gārǝ (Maasniel), krȳtš˲gārǝ (Panningen), kruisnet: krȳsnęt (Blitterswijck  [(katoen)]  ), krȳtsnet (Venlo), net: [net] (Borgloon, ... ), paardskleed: [paardskleed] (Houthalen), paardsnet: [paardsnet] (Gruitrode, ... ), ruggenet: røgǝnęt (Hoeselt), rugnet: rugnet (Blerick, ... ), ryknęt (Gingelom, ... ), ryxnęt (Sint-Truiden), røxnęt (America  [(meestal blauw linnen)]  , ... ), rø̜knęt (Berg, ... ), rø̜xnęt (Diepenbeek, ... ), ręxnęt (Beverst, ... ), schoudernet: šou̯ǝrnęt (Reijmerstok, ... ), sprei: sprei (Gingelom), vliegendeken: [vliegendeken] (Klimmen, ... ), vliegendoek: vlēgǝdōk (Thorn), vliegengaas: [vliegengaas] (Waubach), vliegengaren: [vliegengaren] (Baexem, ... ), vliegengetuig: [vliegengetuig] (Kwaadmechelen), vliegenkleed: [vliegenkleed] (As, ... ), vliegenkleed van het paard: [vliegenkleed van het paard] (Zutendaal), vliegennet: [vliegennet] (Achel, ... ), vliegennet van dunne koord: vlegǝnęts va døn kǭt (Bocholtz) Vliegennet dat over de rug van het paard wordt gehangen. Een groot aantal opgaven zijn benamingen voor het vliegennet in het algemeen. Zie voor de fonetische documentatie het lemma Vliegennet [JG 1a; N 13, 83c] I-10
rugpaneel rugpaneel: rø̜kpanīl (Maastricht), ręxpaniǝl (Bilzen) Paneel in de achterwand van een meubel, bijvoorbeeld een kast. Een rugpaneel kan van massief hout zijn vervaardigd, maar ook van triplex. [N 56, 130b] II-12
rugriem achterlap: axtǝrlap (Rummen), bovenlicht: bovenlicht (Wijchmaal), draagriem: draagriem (Dilsen, ... ), drāxrēm (Heel, ... ), drǭ.xrī.m (Godschei, ... ), drǭxrim (Melveren), hachtendrager: haxtǝndrāgǝr (Bree), helpzeel: hɛlǝp˲zęi̯l (Kessenich), kettingdrager: kęteŋdrāgǝr (Maasmechelen), klinkendrager: klinkendrager (Rekem), lichtriem: lexrēm (Boukoul, ... ), lexrīǝm (Gennep), lextrēm (Meeuwen, ... ), opheel: ophē̜l (Kleine-Brogel), ophouder: ophęldǝr (Mechelen), overhelp: overhelp (Berbroek), riem: rēm (Gruitrode, ... ), rī.m (Zonhoven), rīǝm (Grote-Spouwen), riem van de voorzeel: rīm van ǝ vi̯ę.rzē.l (Martenslinde), rugriem: rugriem (Diets-Heur, ... ), rykrim (Gingelom), rykrīm (Niel-Bij-Sint-Truiden), røkrim (Brustem, ... ), røkrī.m (Ordingen), røkrīm (Tongeren), røxrim (Beringen, ... ), røxrēm (Bocholt), røxręi̯m (Paal), røxrīm (Binderveld, ... ), rø̜kriǝm (Borgloon), rø̜krēi̯m (Sint Pieter), rø̜krēm (Baarlo, ... ), rø̜krī.m (Broekom, ... ), rø̜krīm (Gors-Opleeuw, ... ), rø̜krīǝm (Wellen), rø̜qrēm (Klimmen), rø̜xrī.m (Alken, ... ), rø̜xrīi̯m (Henis), rø̜xrīm (Vreren), rękrīm (Hasselt, ... ), ręxrim (Gelieren Bret, ... ), ręxrēm (Opglabbeek, ... ), ręxrī.m (Beverst), ręxrīm (Bilzen), rɛkrēm (Rotem), rɛxrī.m (Val-Meer), rɛxrīm (Riemst), rugzeel: rugzeel (Boorsem, ... ), rø̜k˲zēl (Heerlen, ... ), rø̜k˲zęi̯l (Holtum, ... ), rø̜x˲zē̜l (Nerem), sleephelp: šlęi̯phɛlǝp (Sittard), strenghouder: strenghouder (Opitter), zeel: zęi̯l (Leuken), zeelriem: zē̜i̯lrēm (Smeermaas) Riem die een paard dat niet tussen berries is ingespannen op de rug draagt om de strengen op te houden. De rugriem wordt ook gebruikt bij het voorste van twee ingespannen paarden. [JG 1b, 1c, 1d; N 13, 69] I-10
rugsplit gewone slip: gǝwunǝ sløp (Lanaken), gǝwyǝn slep (Meeuwen), gǝwōn slep (Bilzen), naadslip: nǭtsløp (Eisden), ruggespleet: rø̜qǝšplēt (Geleen), rugslip: rø̜kšlep (Ransdaal), rugsplit: rugsplit (Diepenbeek), røkšplet (Nieuwstadt), rø̜kšplet (Born, ... ), rø̜qšplet (Reuver), schlitz: šlets (Bleijerheide), slip: slep (As, ... ), sløp (Zolder), šlep (s-Gravenvoeren), slip rechtaf: slep rē̜xǭf (Bilzen), slip rechtdoor: slep rē̜xdø̜̄r (Bilzen), split: splet (Hopmaal, ... ), šplet (Doenrade), splitje: spletjǝ (Meijel) De split in het verlengde van de rugnaad van een colbert. [N 59, 90b] II-7