e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
voederwikke dobbelwikke: dǫbǝlwikǝ (Kaulille), dove wikke: duvǝ wekǝ (Klimmen), groenvoer: grø̄nvōr (Tegelen), haverwikke: hāvǝrwekǝ (Margraten), kafje: kɛfkǝ (Rukkelingen-Loon), krukken: krø̜kǝ (Aalst, ... ), rode wikke: rūi̯ wikǝ (Kaulille), tamme krukken: tǭm krø̜.kǝ (Vliermaal, ... ), tamme wikke: tām wekǝ (Rotem, ... ), tām wikǝ (Hechtel), troog: troog (Weert), trǫx (Nieuwerkerken), vitsen: vetsǝn (Kleine-Brogel, ... ), voederwikke: voi̯ǝrwikǝ (Kaulille), vudǝrwikǝ (Hamont), vui̯ǝrwekǝ (Beverst, ... ), vui̯ǝrwi.kǝ (Hoeselt), vōrwek (Ulestraten), vōrwekǝ (Baarlo, ... ), vōrwikǝ (Oost-Maarland, ... ), vōrǝwekǝ (Maastricht), vōǝrwekǝ (Eys), vūrwekǝ (Gennep, ... ), vūrwikǝ (Achel), vǫi̯ǝrwekǝ (Beringen, ... ), voerwinde: vōrwenj (Haelen), wikke(n): we.k ('s-Gravenvoeren, ... ), wek (Ell, ... ), wekǝ (Aijen, ... ), weqǝ (Uikhoven), wi.kǝ (Werm), wikǝ ('S-Herenelderen, ... ), wiǝkǝ (Vaals), zandwikke: za.ntwikǝ (Sint Huibrechts Lille) Vicia sativa L. subsp. sativa. Een tot 1 meter hoge klimmende plant met en vrij stevige stengel, veervormige blaadjes, rood- blauwpaarse lipvormige bloemen en boonachtige vruchtjes. De plant bloeit van mei tot juli en wordt vooral op zandgronden als voedergewas geteeld. Vergelijk ook het lemma Vogelwikke [N Q, 1a; N 11A, 29d; JG 1a, 1b; monogr.; add. uit N P, 23 en 24] I-5
voedsel aas: aas (Beesel, ... ), aos (Eys, ... ), āōs (Schimmert), oas (Geulle, ... ), oës (Bilzen), áás (Stevensweert), bik: bik (Kapel-in-t-Zand, ... ), bïk (Tongeren), Dë héltëd wêr¯¯kë vùr dêe(në) bïk: de hele tijd werken voor de "bik  bïk (Tongeren), Me mót toch maar aldaag veur dae bik zorge Is-ter ouch get in hoesveur de bik: weinig gebruikt  bik (Roermond), bikken: bikke (Herten (bij Roermond), ... ), swa toonloze u achtige klank van de,je,ze  bikkə (Opglabbeek), bikkesement: bikkesement (Venlo, ... ), burgerskost: gewone stevige kost  börgeskaos(t) (Merselo, ... ), eet, de -: aet (d⁄n) (Merselo, ... ), den aet (Swalmen), den éat (Horst), dən aet (Venlo), d⁄n aet (Geleen), ēͅt (Blitterswijck, ... ), it (Vlodrop), b.v. sjlôk (een slok) niet omschrijven als lange of korte o hij wordt meer voor in de mond uitgesproken bôks,klômp, romp (niet rok,zok,pot  d⁄n éét (Steyl), Dn aet heb ik verreg: het eten heb ik klaar Nó dn aet kòm ik: na het eten kom ik Iemes òp dn aet hebbe: een gast aan tafel hebben Van dn aet áfzien: geen eetlust meer hebben  aet (d⁄n) (Castenray, ... ), es me toch ins neet altied veur daen aet hoofde te zorge, zuchte moder  aet (Roermond), eetwaar: ê"twoor (Beverlo), eten: aete (Beek, ... ), aeten (Neeroeteren), aetə (Beesel, ... ), aetən (Neerpelt), ae‧tə (Montfort), aite (Ell, ... ), aiten (Hechtel), aitə (Swalmen), aéte (Buchten), aête (Hoensbroek), āēte (Kelpen, ... ), e.itə (Kortessem), eaete (Montenaken), eate (Blerick, ... ), eejte (Borgloon, ... ), eete (Berbroek, ... ), eeten (Hoepertingen, ... ), eetə (Maastricht, ... ), eēte (Mheer, ... ), eiete (Piringen), eijten (Rosmeer), eijtən (Zolder), eiten (Bilzen, ... ), ejete (Berbroek, ... ), ejte (Sint-Martens-Voeren), essə (Kerkrade), ete (Eisden, ... ), eten (Beverlo, ... ), etə (Borgloon, ... ), eyten (Helchteren), eéte (Gulpen), eëte (Heerlerbaan/Kaumer), eətə (Alken), ēeten (Diepenbeek, ... ), ēetə (Sint-Lambrechts-Herk), ēēte (Amby), ēētə (Leopoldsburg), ēite (Kuttekoven), ēīte (Zolder), ēte (Heythuysen, ... ), ēten (Bree, ... ), ētə (Ulestraten), ētən (Diepenbeek), ēəten (Heppen), ēətə (Meeswijk), ēͅ-tə (Vroenhoven), ēͅ.ətə (Ingber), ēͅta (Tongeren), ēͅte (Hoeselt, ... ), ēͅten (As, ... ), ēͅtə (Genk, ... ), ēͅtən (Opitter), ĕten (Bree, ... ), eͅa.tə (Eys), eͅjten (Stal), eͅtə (Genk), ie-eten (Houthalen), ieeten (Eversel), iejete (Sint-Lambrechts-Herk), iejte (Ulbeek), iete (Halen, ... ), ieten (Maaseik), ietən (Wellen), ieète (Zonhoven), iēͅtə (Voort), ijèten (Hoepertingen), ite (Sint-Lambrechts-Herk), ièten (Hasselt, ... ), iëten (Linkhout), iɛ̝tə (Stokkem), īēten (Halen), īssə (Simpelveld), je.te (Gelinden), jeten (Vechmaal), jette (Vechmaal), jetten (Diepenbeek), jetə (Mettekoven), tētə (Eupen), vreͅ.tə (Neerglabbeek), yeten (Helchteren), ätəṇ (Lommel), èete (Wijlre), ète (Bree, ... ), èten (Bocholt, ... ), ètə (Heerlerbaan/Kaumer), èèsə (Simpelveld), èète (Buggenum, ... ), èètə (Hunsel, ... ), èèəte (Maastricht, ... ), èəten (Ubachsberg), èətte (Nieuwerkerken), éeetə (Horn, ... ), éte (Tungelroy), éten (Gruitrode), étə (Jabeek), ééate (Horst), ééssə (Simpelveld), ééte (As, ... ), ééten (Brunssum, ... ), éétə (Geleen, ... ), éétən (Urmond), ééətə (Brunssum), êite (Riksingen), êta (Tongeren), ête (Genoelselderen, ... ), êten (Eigenbilzen, ... ), êtə (Beverst), êêətə (Rekem), êïten (Zolder), îetə (Sint-Geertruid), ə:tə (Vroenhoven), ɛtə (Genk, ... ), ɛtən (Kleine-Brogel, ... ), ɛ̄te (Neerglabbeek), ɛ̄tə (Alt-Hoeselt, ... ), ’t aete (Bilzen), ‧ēͅtə (Neeroeteren), alle records volgens huis tuin en keuken spelling  ete (Maastricht), als sanitair  ééte (Geleen), beschaafd  ééten (Hamont), e = ai van hair  e͂ten (Velden), eten  ēͅtə (Meeuwen), hetw. stofn.  aete (Castenray, ... ), hetw. stofn. Dit aete kunde meense vuurzette die òpaet kòmme: Opm: ww als znw.  aete (Castenray, ... ), in deze lijst is geen spellingsysteem gevolgd door de enqueteur  eiëte (Sittard), mensen  ietn (Zonhoven), opmerking voor heel de lijst: de klinker o van bijvoorbeeld 26,34,36,39, 54,77,115,101 kan niet goed weergegeven worden. gedacht wordt dat deze klinker iets naar u of oe toegaat, het is helemaal niet de ö  éétə (Horn), sb  ië.te (Hasselt), was aete (swa)  éete (Caberg), znw  eëte (Heerlen), ê"te (Beverlo), ¯t kink sjpieëlt mit ¯t è¯se  è’se (Bleijerheide, ... ), ééten  èètə (Meijel), ê  aete (Neer), eten, het -: Ich mót maar weer ins veur t aete gaon zorge Hae haet t aete weer half laote sjtaon Hae haet t ós ónger t aete vertèld  aete (Roermond), etens: aetes (Lutterade, ... ), eetes (Maastricht), etes (Maastricht), iejetès (Doenrade), èètés (Born), éétəs (Pey), Hedde aetes bij òw  aetes (Castenray, ... ), etenswaar: aeteswaar (Castenray, ... ), aitenswaar (Ospel), etenswáár (Stein), èetèswaar (Vijlen), éétuswáár (Doenrade), éétəswaar (Pey), ëteswaor (Gronsveld), Aetes en drénkes waar höl euver tröl: eten en drank in overvloed  aeteswaar (Sittard), etenwaar: èèsəwaar (Simpelveld), frass (du.): vraas (Bleijerheide, ... ), vráás (Simpelveld), frip: frip (Hasselt), frïp (Tongeren), én dat ammël vùr dêe frïp  frïp (Tongeren), get kontrolisch: get konträolies (Gronsveld), gevreets: gevraets (Sittard), insecten: insecten (Venlo), kauw: kui (Heerlen), kauw, de -: keuij (Epen), kūī-j (Simpelveld), het eten algemeen  kūj (Nieuwenhagen), platte benaming  d⁄r keuj (Heerlerbaan/Kaumer), knab: knab (Tongeren), vùr dë knab wêr¯¯kë: voor de kost, het eten  knab (Tongeren), knabbelativus: En wie waos dao de knabbelavitus  knabbelativus (Maastricht), knablativus: knablativus (Maastricht), knap: Iech moos zörrege veur de knap en veur de fles  knap (Maastricht), knapzak: knapzak (Bunde), kost: kaos(t) (Castenray, ... ), kaūs (Eupen), kāōst (Sevenum), koost (Meijel, ... ), kos (Bilzen, ... ), kost (Duras, ... ), kōͅəs (Zepperen), kŏst (Tungelroy), ko͂ͅs (Alken), koͅs (Stokkem), koͅst (Eisden, ... ), koͅz (Teuven), koͅ‧s (Meeswijk), kui (Kerkrade), kòs (Amby, ... ), kòst (As, ... ), kòòs(t) (Tienray), kós (Neerharen, ... ), kôst (Opoeteren), kös (Maastricht, ... ), k‧oͅst (Neeroeteren), (des minne) koost  koost (Meijel), algemeen  kóst (Nunhem), De kaost kriëge örges ien de kaost zien Das käösje vur fikkie: dat is spekkie voor zijn bekkie Zien käösje gekaocht hebbe: een goed betaalde vaste baan  kaos(t) (Merselo), de kost  kos (Heerlerbaan/Kaumer), De o van sjokker(19) koffie (34) homp(54) sokkerei kan niet aangeduid worden  kòs (Beesel), geldt voor hele vragenlijst: 1. Vuistregel voor m,v.onz. eine man,ein vrouw,ei wicht (kindj) 2. T weergegeven dialektgebied ligt onder de Panningerlinie- loopt waarschijnlijk door in de taleKanaans! zie Richtereu 12.5 3. ettelijke zo o.a. no 22,37,39,72,117 zijn moeilijk fonetisch weer te geven  kost (Neer), gerekt  kôst (Oirlo), Gezónne kos Dat is awwe (of: opgewerremde) kos  kos (Maastricht), Hae haet de kos veur ?t aete: zijn levensonderhoud kost hem geen cent  kos (Sittard), het spellingsysteem is NCDN  kòs (Itteren), kòs én énwónë Zën òugë dë kòs gêvë  kòs (Tongeren), köske  kòs (Nieuwenhagen), platte streepjes op de oo  kòòs (Epen), sch moet sj zijn  kos (Rimburg), Spellingsysteem Veldeke  kos (Gulpen), swa toonloze u achtige klank van de,je,ze  kòst (Opglabbeek), Verklw. kösje Köstelik: kostelijk  kost (Altweert, ... ), Verklw. köske  kos (Venlo), leeftocht: laiftocht (Ell), lek: lɛk (Eupen), lievelingskost: lievelingskoost (Meijel), mangage: mangage (Montfort), manger (fr.): manzjee (Maastricht, ... ), Wat deit me neet veur de manzjee  manzjee (Maastricht), menage: menaasj (Sittard), menagerie: menazjeriej (Klimmen), menagie: Menaazieklep: mond (kazernetaal)  menaazie (Altweert, ... ), mortel: mörtel (Gronsveld), muur: voer voor vogels en visschen  mier (Venlo), muurdel: muurdel (Gronsveld), pap: pap (Born, ... ), passavant: Waat ne pazzewang zoermoos  pazzewang (Roermond), pensvulsel: pé.nsvölsel (Zonhoven), rabekol: znw  rabekol (Beverlo), smek: smek (Bree), spijs: sjpies (Gulpen, ... ), sjpīēs (Nieuwenhagen), spi-js (Gruitrode), spies (Montfort, ... ), spieze (Neer), spijs (Maastricht), spīēs (Tienray, ... ), algemeen woord Den Hiêr zi-j dank,/ viêr spi-js en drank  spi-js (As, ... ), Verandering van spijs brink nuijen appetiet  spijs (Maastricht), suk: znw  sùk (Beverlo), varkensvoer: vérkesvoor (Gronsveld), vɛrkəsvoͅu̯ər (Sittard), vastigheid: vastighèid (Gronsveld), voed: vooi (Bree), voeder: voeier (Hoeselt), vøjər (Hasselt), IPA, omgesp.  vøͅ.jər (Kwaadmechelen), voedsel: fo:tsel (Rekem), fōtsəl (Opglabbeek), futsəl (Borgloon, ... ), vadsel (Tessenderlo), vautsel (Meldert), veŭjdsel (Maastricht), voedsel (Beringen, ... ), voeisel (Hechtel), voetsel (Sint-Truiden), voetsəl (Sint-Truiden), voi̯tsel (Diepenbeek), voodsel (As, ... ), vōēdsel (Kleine-Brogel), vōtsel (Mechelen-aan-de-Maas), vōtsəl (Molenbeersel), vōu̯tsəl (Mechelen-aan-de-Maas), vudsel (Ulbeek), vudsĕl (Genk), vutsel (Koninksem), vuutsel (Hees), voer: vaer (Heerlerbaan/Kaumer), voer (Doenrade, ... ), voo-r (As), voor (Blerick, ... ), vooër (Schinnen), vōēr (Gennep, ... ), vōōr (Heythuysen), vóór (Kapel-in-t-Zand, ... ), vôor (Ubachsberg), vôôr (Posterholt, ... ), vør (Lontzen), v‧ōr (Eys, ... ), voer of voeder  vaor (Nieuwenhagen), voor dieren  vōōr (Caberg), vreet, de -: de vreèt (Neerharen), de vrët (Gronsveld), du vreet (Itteren), frät (Lommel), frèèt (Genk), frêet (Hoeselt, ... ), vraet (Buchten, ... ), vrait (Swalmen), vreet (Maastricht), vreit (Zichen-Zussen-Bolder), vreët (Gulpen), vrēt (Eupen), vrèès (Simpelveld), vrèèt (Geleen, ... ), vrèèət (Doenrade), vréet (Sittard), vréét (Geulle, ... ), vrééət (Schimmert), vrêêt (Heerlen, ... ), as béstë van në mïns hòugë(n) és hët bëkan altiëd vùr dë frêet  frêet (Tongeren), dieren  vrèèt (Merkelbeek), pejoratief(?)  vréét (Haelen), ruw  de vraet (Herten (bij Roermond)), sb  frië.t (Hasselt), friët (Zonhoven, ... ), sb gȉ.ëne friët krèè.ge: niets te eten krijgen  friët (Zonhoven), vulgair  d⁄r vraet (Klimmen), ê  vraet (Neer), vreetsel: vrēētsel (Beek (bij Bree)), vreten: vraete (Venlo), vraiten (Maaseik), vrāēt (Tungelroy), vreetə (Heugem), vreten (Gruitrode), vrēͅtə (Blitterswijck, ... ), vrieəte (Weert), vräetè (Guttecoven), vréten (Achel), vréétə (Pey, ... ), vr‧ēͅtə (Neeroeteren), als het slecht is  vrèète (Tienray), frète  frê"te (Beverlo), is ?t vrète klaor  vrète (Thorn), ordinair  vraete (Nunhem), ruwe taal  vrééten (Hamont), voor dieren  vraete (Heerlen), vraetə (Caberg), vrichte (Opglabbeek), vréétə (Caberg), vretens: plat  vraetes (Echt/Gebroek), vrijdagkost: vriejigkost (Tungelroy), vrijdagskost: friedagskos (Maastricht, ... ), vrei̯daxskōst (Blitterswijck, ... ), vriedagskos (Maastricht), vulsel: vulsel (Eksel), waar: wáár (Stein), waor-hole  waor (Maastricht), wormen: wurm (Roermond) (de) vreet || (het) eten || (t) eten (kost) || al wat men eet [N 80 (1980)] || burgerkost || dat is krachtig voedsel [ZND 28 (1938)] || de kost || de vreet || eet || eetwaar || eten || eten (het _ ) || eten (znw.) [ZND 44 (1946)] || eten, kost || eten, maaltijd || eten, voedsel || eten, vreten || etenswaar || grote hoeveelheid toebereid eten || grote hoeveelheid voedsel met veelal geringe voedingswaarde || gute Speise; goed voedsel || het eten || het voedsel || het voedsel waarmee vogels hun jongen voeren (aas) [N 83 (1981)] || het vreten || kost || kost (stevige -) || kost (voedsel) || kost, voedsel, spijs || lusten; Hoe noemt U: Houden van een bepaald soort eten of drinken; zin hebben in eten of drinken (lusten, mogen) [N 80 (1980)] || maaltijd zonder vlees || magere kost || slecht of onsmakelijk eten || spijs || spijs als voedsel, kost || vleesloos eten op vrijdag || voedsel || voedsel ( flinke hoeveelheid) || voedsel (dat slecht bekomt) || voedsel (slecht -) || voedsel; Hoe noemt U: Al wat tot voeding kan dienen, al wat men eet (kost, vreet, knibbel, inslag, mast, eten, eet, spijs, bik, aas, voedsel) [N 80 (1980)] || voer || vreten || vreten, eten ,kost || vrijdagskost || vrijdagskost (geen vlees op het menu) || wat gevreten moet worden, slecht eten III-2-3, III-4-1
voeg voeg: vux (Berverlo, ... ), vȳx (Sint-Truiden), vōx (Beek, ... ), vōǝx (Oud-Caberg), vő̜wx (Zonhoven), vūx (Bilzen, ... ), vǫwx (Sittard) De ruimte tussen de metselstenen van een bouwwerk die met voegmortel wordt gevuld. Men onderscheidt doorgaande voegen in de lengterichting van het metselwerk, de lintvoegen, en de voegen die daar loodrecht op staan, de stootvoegen. [N 32, 29a; monogr.] II-9
voeger bezetter: bǝzętǝr (Neeritter), insmerer: ̇ešmīrǝr (Vaals), invoeger: envȳgǝr (Sint-Truiden), evōgǝr (Bleijerheide, ... ), ęnvȳgǝr (Alken, ... ), voeger: vugǝr (Achel, ... ), vyǝgǝr (Venlo), vȳgǝr (Bevingen, ... ), vȳjgǝr (Wellen), vō ̝gǝr (Meeuwen), vō.gǝr (Kaulille, ... ), vōgǝr (Belfeld, ... ), vūgǝr (Beverst, ... ), vǫwgǝr (Sittard) De arbeider die op de bouwplaats de voegwerkzaamheden verricht. [N 30, 3b; monogr.] II-9
voeghouten kapbalken: kapbalken (Peer), voegbalken: vōx˱bɛlǝk (Thorn  [(enkelvoud: vōx˱balǝk)]  ), voegburries: voegburries (Ottersum), vuxbøris (Gennep), voeghouten: voeghouten (Kinrooi, ... ), vuxhǫltǝ (Leunen), vuxhǫwtjǝ (Neeritter, ... ), vuxhǫwtǝ (Meijel, ... ), vōxhǫwtǝ (Maxet), voeghouter: vuxhǫwtǝr (Tungelroy), vōxhǫwtǝr (Herten) De twee evenwijdige, zware balken in de kap van de molen die de verbinding vormen tussen voor- en achterkeuveleinde. Zie ook afb. 26. In de molens in l 211, 216, 245, 246a, 289, 292a, 319 en 369 waren het voeghout, in l 374 de voegbalk, in l 355 de kapbalk, en in l 163 de voegburrie het bevestigingspunt van het vanghoofd. [N O, 50m; A 42A, 83; N O, 12k; monogr.] II-3
voegijzer met gekarteld blad figuurblad: fegȳrblāt (Montfort), figuurtruweel: vigyrtrawīl (Bevingen), getande truweel: gǝtāndǝ trøwēl (Lommel), karteltroffel: kartǝltrofǝl (Beek, ... ), kartǝltrufǝl (Klimmen), kartǝltrǫfǝl (Jabeek), kretsspaan: krɛtsšpān (Rothem), mortiezeeg: mǫrtizēx, mǫrtizɛ̄x (Beverst), mouilleerpaletje: moljǝrpálɛtjǝ (Mal), plamuurtruweeltje: plamȳrtrywīltšǝ (Kleine-Brogel), raseertroffel: rasērtrufǝl (Tegelen), raspijzer: rasp˱ęjzǝr (Sint-Truiden), schraaptroffel: šrāptrufǝl (Klimmen), sierijzer: sīrēzǝr (Wellen), siertroffel: sērtrofǝl (Munstergeleen), sērtrufǝl (Heerlen), trekker: trɛkǝr (Sint-Truiden), verzierungstroffel: vǝrtsīruŋstru.fǝl (Vaals), zeegpalet: zēxpalɛt (Sint-Truiden), zwaard: zwē̜rt (Stein) Voegijzer om specie tussen hardstenen aan te brengen. Zie ook afb. 45a. Van Houcke (pag. 423) merkt over dit type voegijzer op: ø̄Wanneer hardsteenen van gemiddelden omvang op elkander moeten staan, stelt men, meest droog, soms met eene kleine hoeveelheid mortel, den bovensten steen op houten spieën; zoo doende wordt deze steen, zonder moeite op de door het plan aangewezen plaats gezet: doch hij rust op geen mortelbed; met het voegijzer (plat getand ijzer) wordt de mortel op de gansche oppervlakte der laag gestoken en dit wel door het heen en weer te trekken tusschen de voeg.ø̄ In L 290 werd het voegijzer met gekarteld blad gebruikt voor 'siersmeerwerk' ('sēršmērwęrǝk'). Ook de woordtypen 'siertroffel' (Q 22, Q 113), 'verzierungstroffel' (Q 222) en 'sierijzer' (Q 78) wijzen daarop. [N 30, 8c; monogr.] II-9
voegkrabber hoek: huk (Zepperen), krabber: krabǝr (Achel, ... ), krabbertje: krɛbǝrkǝ (Schinveld), krabijzer: krap˱īzǝr (Uikhoven), kratser: kratsǝr (Jabeek), kratsijzer: krats˱īzǝr (Brunssum, ... ), krebber: krɛbǝr (Alken, ... ), kretser: krɛtsǝr (Beek, ... ), kretsijzer: krɛts˱ęjzǝr (Hoeselt), krɛts˱īzǝr (Schimmert), kretsvoegijzer: krɛts˱vōx˱īzǝr (Rothem), kromme haak: kromǝ hǫak (Ulestraten), krǫmǝ hǭk (Beek), mussebek: møsǝbɛk (Tessenderlo), uitdabber: owt˱dabǝr (Heugem), uitkrabber: ytkrabǝr (Ottersum, ... ), øjtkrabǝr (Bree), ū.tkrabǝr (Kleine-Brogel), ūtkrabǝr (Heythuysen, ... ), uitkrasser: øtjkrasǝr (Meijel), ūtkrasǝr (Leuken, ... ), uitkratser: u.tkratsǝr (Tegelen), ūskratsǝr (Kerkrade), ūtkratsǝr (Blerick, ... ), uitkretser: u.tkrɛtsǝr (Maasbree), ȳtkrɛtsǝr (Meeuwen), ū.tkrɛtsǝr (Waubach), ūtkrɛtsǝr (Dieteren, ... ), ǫwtkrɛtsǝr (Gelieren Bret), vetkrabber: vɛtkrabǝr (Kaulille), voegenkrabber: vōgǝkrabǝr (Eijsden, ... ), vūgǝkrabǝr (Middelaar), voegenkratser: vōgǝkratsǝr (Helden), voegenkretser: vugǝkrɛtsǝr (Mesch), vōgǝkrɛtsǝr (Heythuysen, ... ), voeghaak: vuxhōk (Diepenbeek), voegijzer: vȳx˱ē̜zǝr (Sint-Truiden), voegkrabber: vuxkrabǝr (Beverst, ... ), voegkratser: vōxkratsǝr (Klimmen), vǫwxkratsǝr (Sittard), voegkretser: vōxkrɛtsǝr (Boorsem, ... ) IJzeren haak met handvat waarmee voegen worden uitgekrabd. Zie ook afb. 49b. Van Houcke (pag. 423) merkt over de 'voegkrabber' op: ø̄Dient om de voegen open te maken opdat het voegwerk deugdelijk zij, doordien de mortel dieper in de openstaande voeg kan gestreken worden.ø̄ Voegwerk verwijderen met behulp van het voegijzer werd in P 176 'uitkitsen' ('ātkitsǝ') genoemd. [N 30, 8e] II-9
voegmes, voegijzer knipmes: knepmɛs (Leunen, ... ), knepmɛts (Heerlen, ... ), mes: mes (Tungelroy), mɛts (Waubach), scherp voegijzer: šɛ̄rǝp ˲vō ̝xī(j)zǝr (Meeuwen), snij-ijzer: šni-īzǝr (Bleijerheide), snijmes: snejmɛs (Weert), snejmɛts (Uikhoven), snimɛs (Weert), snimɛts (Heythuysen), snē̜mɛs (Tessenderlo), snęjmɛts (Maastricht), šni.mɛts (Herten), šnijmɛts (Tegelen), šnimɛts (Susteren), snijvoeger: snijvōgǝr (Tungelroy), voegijzer: vōx˱īzǝr (Eys, ... ), voegmes: voegmes (Meijel), vuxmɛs (Leuken, ... ), vuxmɛts (Ell), vuxmɛ̄s (Lommel), vōxmɛts (Kerkrade, ... ), vōxmɛ̄s (Meeuwen) Het mesje of voegijzer waarmee de kanten van de voegen bij geknipt werk worden afgesneden. In Q 99* werd dit werk met behulp van een oud tafelmes gedaan, in Q 97 met een schoenmakersmes. [N 32, 35b; monogr.] II-9
voegmortel cementmortie: sǝmeŋtmǫrti (Eijsden), cementspijs: sǝmɛntšpīs (Schimmert), droge mortel: drygǝ mǫrtǝl (Rekem), fijne specie: fīn špēsi (Sittard), fijne spijs: fīn špīs (Klimmen), geradenat-spijs: jrātnāsšpīs (Kerkrade  [(specie die iets vochtig is: wordt gebruikt om af te voegen en bij vloeren)]  ), kalkcementspijs: kalǝksǝmentšpīs (Rothem), mortel: mǫrtǝl (Opglabbeek), mortie om in te voegen: mǫrti om en tǝ vugǝ (Mal), spijs: špīs (Gulpen), spijs om te voegen: špīs˱ om tǝ vōgǝ (Roosteren), voegcement: vȳxsǝmɛnt (Bevingen), voegmortel: vuxmortǝl (Genk, ... ), vuxmø̜ʔǝl (Tessenderlo), vuxmǫrtǝl (Kleine-Brogel, ... ), vōxmǫrtǝl (Bree, ... ), vūxmortǝl (Paal), voegmortie: vuxmortī (Diepenbeek), vuxmǫrti (Bilzen, ... ), vȳxmǫrtī (Sint-Truiden), voegspecie: vuxspēsi (Kaulille, ... ), vōxspēsi (Limmel, ... ), vōxšpēsi (Belfeld), vūxspēsi (Venray), voegspijs: vuxspēš (Meijel), vuxspęjs (Ottersum), vuxšpī.s (Vaals), vōxspēs (Mesch), vōxspīs (Blerick, ... ), vōxšp ̇ęjs (Gronsveld), vōxšpęjs (Rijckholt), vōxšpī.s (Tegelen), vōxšpīs (Beek, ... ), vūxspīs (Venray), vǫwxšpēs (Sittard), vǫwxšpīs (Sittard) De mortel die wordt gebruikt bij het voegen van metselwerk. Voor voegwerk aan gevelmuren wordt doorgaans een zo schraal mogelijke specie gebruikt. Te vette voegspecie heeft tot gevolg dat deze na het drogen sterk gaat krimpen waardoor, vooral bij vorst, de voeg zal uitvallen. Om voegspecie te maken gebruikte men in P 176 'voegzavel' ('vuxzǭvǝl') of 'molzavel' ('mǫlzǭvǝl'), zand uit Mol. [N 30, 38e; monogr.; div.] II-9
voegspijker baguette: bagɛt (Zepperen), invoeger: envugǝr (Mal), envȳgǝr (Sint-Truiden), kleine voeger: klęnǝ vȳgǝr (Sint-Truiden), lintvoeger: lent˲vōgǝr (Meeuwen), plat voegijzer: plat ˲vȳx˱ēzǝr (Wellen), plat ˲vōx˱īzǝr (Beek, ... ), platte voeger: platǝ vūgǝr (Bilzen), rijver: rīvǝr (Beek, ... ), spijker: spikǝr (Venray), voegenspijker: vugǝspīkǝr (Mesch), vōgǝspī.kǝr (Maasbree), vōgǝšpīkǝr (Heugem), vōgǝšpīkǝrt (Beek, ... ), vūgǝspēkǝr (Bilzen), vǫwgǝspīkǝr (Hasselt), voegenstrijker: vōgǝštrīkǝr (Heythuysen), voeger: vugǝr (Beverst, ... ), vȳgǝr (Bevingen), vōgǝr (Eijsden), vūgǝr (Beverst, ... ), vǫwgǝr (Sittard), vǭǝgǝr (Opglabbeek), voegespits: vōgǝšpets (Tegelen), voegijzer: fux˱īsǝr (Vaals), voegijzer (Gelieren Bret, ... ), vux˱e ̞ǝzǝr (Alken), vux˱ęjzǝr (Lommel, ... ), vux˱īzǝr (Tungelroy), vux˱šzǝr (Zonhoven), vōx˱ēzǝr (Bree), vōx˱ęjzǝr (Bree, ... ), vōx˱ī.zǝr (Herten), vōx˱īsǝr (Gulpen), vōx˱īzǝr (Beek, ... ), vūxęjzǝr (Bilzen, ... ), vūx˱ežǝr (Meijel), vūx˱īzǝr (Haler, ... ), vǫwx˱īzǝr (Sittard), voegmes: vōxmɛts (Jabeek), voegnagel: vōxnāgǝl (Klimmen), voegspijker: vuxspikǝr (Kaulille, ... ), vuxspęjkǝr (Achel), vuxspī.kǝr (Weert), vō ̝.xspikǝr (Meeuwen), vōxspīkǝr (Ell, ... ), vōxšpīkǝr (Helden, ... ), vūxspikǝr (Middelaar, ... ), voegtroffel: vōxtrufǝl (Waubach) Lang smal ijzer met handvat, waarmee in het gezicht blijvende voegen tussen de stenen worden afgewerkt. Men gebruikt platte, holronde en vierkante voegspijkers alnaargelang de aard van het voegwerk. Zie ook afb. 45c. Het woorddeel 'lint-' in het woordtype 'lintvoeger' (L 364) verwijst naar de horizontale voeg van metselwerk, de zgn. 'lintvoeg'. In P 176 wordt het woordtype 'voeger' gebruikt voor de ø̄voegspijkerø̄; een ijzer om voegwerk te verwijderen noemt men een 'voegijzer'. Zie ook het lemma 'Voegkrabber'. [N 30, 8f; monogr.; N 32, 33a] II-9