e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
wilde eend blokeend: blokeend (Herk-de-Stad, ... ), blokieèndj (Zonhoven), blokèen (Heusden, ... ), blokèend (Molenbeersel), blokééntj (Weert), blòkéénd (Weert), Frings  bloͅkēͅnt (Gelieren/Bret), mv. bloken; doorgaans Frings, soms eigen spelling  bloͅkeͅnt (Kwaadmechelen), vdBerg; omgesp.  bloͅkēi̯ɛnt (Stokrooie), zie ook jannerik, t mannetje  bloͅkiənt (Hasselt), breedvoet: breedvoot (Waubach), broekeend: zie na voor broek—  brokēͅnj (Maaseik), dikke eend: dekə eͅnt (Meijel), dikke ieèndj (Zonhoven), dobbel eend: dobbel ejend (Zonhoven), eend: ae:nj (Roermond), aend (Castenray, ... ), aendj (Oirsbeek), aeng (Baarlo, ... ), aenj (Baexem, ... ), aent (Belfeld, ... ), aentj (Altweert, ... ), ainj (Ittervoort), eejən (Kermt), eeng (Sint-Truiden), eenj (Maaseik), eing (Amby), einj (Brunssum, ... ), end (Bleijerheide, ... ), ent (Heerlen, ... ), eênj (Grathem), ēn (Bree), ēnd (Maastricht), ēnj (Stokkem), ēnt (Hamont, ... ), ēnt/eͅnt (Lommel), ēəŋ (Niel-bij-St.-Truiden), ēͅ.jən (Herk-de-Stad), ēͅjən (Linkhout, ... ), ēͅn (Bocholt, ... ), ēͅnj (Dilsen, ... ), ēͅnjtj (Beringe, ... ), ēͅŋ (Loksbergen), eͅn (Tessenderlo), eͅnt (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), eͅənjt (Zonhoven), ieənd (Hasselt), ijən (Meldert), j(ei)əŋ (Gutshoven), je:ən (Voort), jɛjn (Hoepertingen), oans (Membruggen), oïn (s-Herenelderen), o’n (Hoeselt), ènd (Gronsveld), ènj (Tungelroy), ènt (Montzen), èènd (Blitterswijck, ... ), èèndsj (As, ... ), èènj (Stevensweert), éénd (Gennep, ... ), éént (Gennep, ... ), êent (Rosmeer), êin (As), êntch (Neeroeteren), êən (Beverlo), ëjənt (Zonhoven), ònzje (Bilzen), mv.  énje (Echt/Gebroek), ook vrouwtjeseend  e:n (Beringen), ēͅnj (Elen, ... ), ēͅŋ (Opgrimbie), jé-n (Wellen), ōͅnžə (Martenslinde), ë‧ən (Aalst-bij-St.-Truiden), ɛ̄ŋ (Rekem), voor alle 118-vragen  aende (Venlo), voor alle eenden  ainje (Ell), eendje: onzje (Bilzen), ô’n(zjë) (Tongeren), jannerik: t mannetje  janərek (Hasselt), piel: kinderwoord  piel (Uikhoven), pil (Meeswijk), piele: piele (Stokkem, ... ), pīēle (Waubach), roepnaam  piele (Maastricht), pielewiel: pielewiel (Sittard), schokkel: sjchokkel (Waubach), stokeend: štoͅkēͅnjtj (Beringe, ... ), tamme eend: taom éénd (Oost-Maarland), verwilderde eend: verwilderdje aenje (Melick), wiel: wie’le (mv.) (Tegelen), roepnaam  wiele (Sittard), wiele (sleept.) (Echt/Gebroek), wielder: wielder (Gennep, ... ), wilde eend: weelde aent (Ottersum), weelde end (Gennep), wel end (Gemmenich), wel ēnt (Kaulille), wel eͅnt (Achel), wel ɛ̄nt (Opglabbeek), weldə eͅn(t) (Lommel), welj ēͅnj (Kinrooi, ... ), wēldə eͅnt (Meijel), we‧l eͅ‧n.t (Moresnet), wiel jein (Diepenbeek), wil éénd (Oost-Maarland), wil aend (Klimmen, ... ), wil aeng (Houthem), wil eend (Eksel, ... ), wil en (Overpelt), wil end (Heerlen, ... ), wil ent (Eygelshoven, ... ), wil ēēënde (Hoensbroek), wil iənt (Hasselt), wil oan (Vliermaal), wil on (Hoeselt), wil oͅin (Tongeren), wil o’n (Hoeselt), wil èen (Heusden, ... ), wil èend (Eigenbilzen, ... ), wil èind (Oost-Maarland), wil èènd (Mheer), wil ént (Kerkrade), wil ééng (Schimmert), wild enk (Velden), wilde aend (Blerick), wilde end (Gulpen), wilde ent (Schaesberg), wilde èènd (Broekhuizen, ... ), wildj ééndj (Tungelroy), wildzje éénd (Weert), wilj aen (Urmond), wilj aendj (Nunhem), wilj aenj (Herten (bij Roermond), ... ), wilj aentj (Nederweert), wilj eenj (Meeswijk), wilj è-nj (Maasbracht), wilj èndj (Mechelen-aan-de-Maas), wilj ènj (Boukoul, ... ), wilj ènjt (Meers, ... ), wilj èèn (Guttecoven), wilj èènj (Brunssum, ... ), wilje ènj (Elen), wiljééntj (Puth), wul eënd (Hees), wul iën (Zolder), wul èènd (Eigenbilzen), wèl eend (Maastricht), wèl ĕĕnd (Gronsveld), wèl èend (Rosmeer, ... ), wèèlde éénd (Middelaar), wél ente (Kelmis), wølieͅnt (Houthalen), eigen spelling; omgespeld  welj ēnj (Roosteren), Frings  weͅi̯l jeͅi̯n (Borgloon), weͅlj eͅi̯nd (Borgloon), wil jeͅin (Diepenbeek), wøl eͅnžə (Beverst), Frings, omgesp.  weldə eͅnt (Lommel), Frings; half lang als lang omgespeld  welj ēͅnj (Lanklaar), geldt voor 118a-i  wel eͅn (Overpelt), IPA, omgesp.  wel ēͅəŋ (Rekem), wøl ɛnžə (Beverst), mv.: éé.nje; woerd = wielder  wilj éé:nj (Panningen), vdBerg; omgesp.  wel ēnt (Sint-Truiden), weͅl ēͅnt (Veldwezelt), wil jēͅn (Wellen) eend [ZND 01 (1922)] || eend (kinderwoord) || eend, roepnaam || eend, wilde — || eend: wilde eend (58 overal bekend; groene kop en nek; bruine borst [N 09 (1961)] || wilde eend III-4-1
wilde framboos brochmiemel: bróch’miemmel (Bleijerheide, ... ), hinnebeer: hinnebiêre (As, ... ) framboos, wilde || frambozen, wilde — III-4-3
wilde gans een wilde: wilde (Heijen, ... ), wilj (Beesel, ... ), wiljtj (Nederweert), gans: ga.ns (Gennep, ... ), gaans (Ottersum), gaas (Bilzen, ... ), gans (Achel, ... ), gaos (Altweert, ... ), gaos, geûske (Grathem), gaōs (Heythuysen), gaus (Bree, ... ), gaus, gaos (Nieuwenhagen), gaws (Gronsveld, ... ), gaws (stoott.) (Echt/Gebroek), gaəs (Niel-bij-St.-Truiden), gās (Hasselt, ... ), geiz (Oost-Maarland), goas (Ell, ... ), goâs (Tungelroy), goës (Rimburg, ... ), gōs (Mechelen), gōsj (Schaesberg), gōͅs (mv) (Beringe, ... ), gàas (Tongeren), gààs (Sint-Truiden), gâ:s (Tongeren), gòws (Brunssum), gòòs (Mheer), g‧au̯s (Meeswijk), jaos (Bleijerheide, ... ), jī:s, ja‧n.s (Moresnet), joͅ.s (Bocholtz), algemeen  gans (Kinrooi), gau̯s (Lanklaar, ... ), alle soorten worden (wilde) ganzen genoemd  gans (Horst), eigen spelling; omgespeld  gāu̯s (Roosteren), Frings  gās (Borgloon, ... ), IPA, omgesp.  gai̯s, gau̯s (Rekem), gās (Beverst), ouder ook: geis  gans (Herten (bij Roermond)), thans  gans (Venlo), vdBerg; omgesp.  gās (Sint-Truiden, ... ), veroud.  gaas (Venlo), voor 119a-c  gaos (Haelen), voor alle soorten ganzen  gante (Venlo), gent: gé.nt (Gennep, ... ), genter: gé(.)nter (Gennep, ... ), wilde gans: (wil) gòës (Hoensbroek), (wilj) gans (Belfeld, ... ), (wilj) geis (Maasniel, ... ), een wil gaus (Meerssen), een wilde gans (Grubbenvorst, ... ), een wilj gaus (Oirsbeek), een wilje gaus (Echt/Gebroek, ... ), ein wil gans (Reuver), ein wil gaus (Berg-en-Terblijt), ein wil gaws (Klimmen, ... ), ein wil gàuws (Schimmert), ein wilde gaas (Venlo), ein wilde gans (Blerick), ein wilj gaaus (Lutterade), ein wilj gans (Buggenum, ... ), ein wilj gaos (Montfort), ein wilj gaus (Broeksittard, ... ), ein wilj gaws (Sittard), ein wilj goas (Beegden, ... ), ein wilj goast (Horn), ein wilj-gâos (Genooi/Ohé, ... ), ei’n wilj gaas (Sint-Odiliënberg), en weelde gaans (Well), en weelde gāāns (Wellerlooi), en wil gaaus (Heek), en wil gaus (Limmel), en wil goas (Mheer), en wilde [gans (Leunen), en wilde gans (Horst, ... ), en wilde gāns (Meerlo), en wìl goas (Rimburg), eén wilj goas (Maasbracht), ĕĕn wilj gāūws (Schinveld), ĕn wil_goas (Gulpen), ĕn wilj gâws (Urmond), ie’n wil goas (Kessel), in wilde [gans (Swolgen), in wilde gaws (Sevenum), ing wil goas (Heerlen, ... ), un wil goas (Baarlo), un wildj goas (Weert), weelde gans (Meijel), wel gans (Kaulille, ... ), wil gaas (Oost-Maarland), wil gans (Heusden, ... ), wil goas (Heerlen), wil géús (Kerkrade), wil-gaaws (Klimmen), wilde gaas (Steyl), wilde gans (Velden), wilj gans (Swalmen), wilj gaos (Baexem, ... ), wilj gaoze (Nederweert), wilj gaus (Geleen, ... ), wilj gauws (Meers, ... ), wilj gaws (Urmond, ... ), wilj geis (Boukoul, ... ), wilj gòò:s (Panningen), wul gaas (Eigenbilzen), wultj gaos (Nederweert, ... ), wèl gaais (Sint-Pieter), wèl gaws (Gronsveld), wèèlde gaans (Middelaar), wél giese (Kelmis), wél jènse (Kelmis), èn wĕĕlde gans (Blitterswijck), èn wilde gaas (Velden), èn wilde gans (Merselo), èn wéelde gaans (Gennep), ən wilj gāūs (Brunssum), ’n weel gaas (Eijsden), ’n wil gaajs (Heer), ’n wil gaas (Belfeld), ’n wil gaus (Amby), ’n wil gauws (Ulestraten), ’n wil goas (Maasbree), ’n wil gŏŏs (Eys), ’n wilde gans (Afferden, ... ), ’n wilj gans (Asenray/Maalbroek), ’n wilj goas (Helden/Everlo, ... ), ’n wiljə gans (Swalmen), alle soorten worden (wilde) ganzen genoemd  wilde gans (Venray), doorgaans Frings, soms eigen spelling  weldə gāns (Kwaadmechelen), fort  en wil gôs (Simpelveld), geldt voor 119a-c  wel gans (Overpelt), o Fr mon  eng wil gos (Epen) gans [RND] || gans, wilde [Goossens 1d (1960b)] || gans, wilde — || gans: grauwe gans (± 80 net een tamme gans zonder wit; oranje bek; roep gelijk tamme gans [N 09 (1961)] || wilde [v] [een ~ gans] [SGV (1914)] || wilde gans III-4-1
wilde hoofdharen boddekop: boddekop (Ulestraten), borstelkop: Verwarde haren.  boͅsəlkoͅp (Hasselt), bos: boͅs (Tongeren), bos haar: eine boes haor (Beegden), ene busch hoar (Hoensbroek), bosaap: boͅzap (Hasselt), bosduivel: une bosdūūvel (Wijk), bosuil: i.e. de persoon met wilde hoofdharen.  ne bosuil (Hechtel), duivelshaar: dievelshoar (Peer), dīvəlshōər (Beverst), duuvelshaor (Baexem, ... ), düüvelswor (Tongeren), duivelshaartjes: duvelshêûrkes (Eygelshoven), duivelsharen: duvelshoaren (Stein), haar wie een stekelvarken: haor wiej ei stekelverke (Nunhem), haar wie een weerwolf: i.e. zoals een weerwolf.  wi ənə wēͅrwøͅyf (Opglabbeek), haarbos: hōrboͅs (Sint-Truiden), hōͅrboͅs (Meeuwen), hoͅərboͅs (Achel), haarkop: haorkop (Leuken), haren wie een weerborstel: oare wie ne wèrbeurstel (Meeswijk), haren wie een wilde: ich höb de howre ŏm miene kop hange wie eine wilje (Berg-aan-de-Maas), kruidenharen: kruuje haore (Neerbeek), luis: hee hat ene loesj  ene loesj (Heerlerheide), luizenbos: lūūze bos (Ottersum), melkboerenhondenhaar: melkboerehonde haor (Blerick), ragebol: ragebol (Maastricht), rattenkop: Verwarde haren; onverzorgd.  ratəkoͅp (Hasselt), rozenkop: roezekop (Maastricht), ruw haar: roew haor (Ittervoort), rouw waer (Boekend), roͅw hōͅr (Overpelt), rûw haor (Schimmert), ruwkop: rāwkoͅp (Lommel), smissen: sjmiesse (Brunssum), stekelhaar: stēkəlhoͅər (Achel), stekels: stikəls (Opheers), stekelshaar: stēkəlshoͅər (Achel), stekelvarken: stiekelvèrke (Veldwezelt), strohaar: strūūehaor (Baexem), struif: (wil) strauf (Vliermaal), struif (Wellen), strââf (Jeuk), i.e. bosje verwarde haren.  štruf (Moresnet), struivel: stroefel (Jeuk), [Paragraaf: lichaam]  stroevel (Boorsem), i.e. bosje verwarde haren.  štruvəl (Moresnet), struivelen: sjtroevele (Kelmis, ... ), streuvels (Ophoven), stroefels (Peer), stroevele (Kerkrade), strōēvele (Rekem), struivelhaar: streuvelhower (Kwaadmechelen), stroevelhor (Gemmenich), struvelhoar (Zutendaal), ṣtruvəlhōr (Montzen), [Paragraaf: lichaam]  stroevelhaor (Boorsem), struivelig haar: stroevelig haor (Schaesberg), struivelsharen: schtroevelshoare (Rimburg), toeska: toeska (Leveroy), toeskop: toeskop (Leveroy), varkenshaar: varkenshaar (Alken, ... ), verkenshoar (Kerkrade, ... ), verkeshaar (Rekem), verkeshaor (Baexem), verkeshoar (Diepenbeek, ... ), verkeshoor (Vorsen), verkeshwor (Hoeselt), verr`k`shaor (Kaulille), vērkeshōār (Sint-Truiden), veͅ.rəkəshūər (Houthalen), veͅrkeshōr (Hees), veͅrə⁄əshoͅwər (Lommel, ... ), i.e. wit en stijf.  verrekeshoar (Hechtel), varkenskop: veͅrəkəskoͅp (Zelem), vê.rkeskop (Gors-Opleeuw), verwaaide kop: vərweidə kop (Kinrooi), verward haar: verword haor (Klimmen), vlegelharen: vlegelhaore (Buchten), vléégelhaore (Holtum), vlegelsharen: vliegelshaore (Mesch), vleughaar: vleechhaor (Broekhuizen), vleechhòòr (Kerensheide), vleeghaor (Maasniel, ... ), vluuchhaor (Montfort), vluughaor (Roosteren, ... ), vluughoar (Neeritter, ... ), vluughââr (Mechelen), vlūūghaor (Swalmen), vlūūghāōr (Schimmert), Bij een baby.  vlūū.ghaor (Boukoul), vleugharen: fluuschhoare (Vrusschemig), vliegend haar: vlēgənt hōͅr (Kanne), warse haren: waerse haor (Tegelen), i.e. warse haren.  wēͅrsə hōͅr (Opglabbeek), weerborstel: waerborstel (Roermond), wérbeursjtel (Ulestraten), weerkop: weͅrkoͅp (Hamont), wä:rkoͅp (Hamont), weershaar: wèrshaor (Baarlo), wild haar: wel hōͅr (Neerpelt), wēl hōr (Montzen), wilde haor (Blerick, ... ), wildj haor (Sittard), wilj haor (Boukoul, ... ), wilj hāōr (Sittard), wilj hoər (Neeroeteren), wilj hòò:r (Panningen), wille haor (Panningen), wilt h(u)wor (Tongeren), wiltoər (Gingelom), wilde bos: ne wielle bos (Hasselt, ... ), wille bos (Beverlo, ... ), wilde haarbos: wille horebos (Eksel), wilde haren: wel òrə (Gingelom), wil haore (Bunde, ... ), wil haoren (Schaesberg), wil hoare (Heerlen, ... ), wilde haore (Blerick), wilj haore (Urmond), wèl haore (Maastricht), wèl hoare (Sint-Pieter), wilde kop: ne wulle kop (Eigenbilzen), wilde struis: wilje schtroes (Susteren), wilde struivelen: wil schtroevele (Valkenburg), woest haar: woesjhòòr (Puth), wuust hōr` (Meijel) hoofdharen, wilde ~ [vliechhaar] [N 10 (1961)] || verward haar || Wilde hoofdharen (struivelen, duivelshaar, varkenshaar). [N 109 (2001)] III-1-1
wilde koe gebastaardeerde: gǝbastǝrdēǝrdǝ (Wellen), geen soort: gīn sōǝt (Kermt), geen stamboekkoe: gęi̯n stambōk[koe] (Rotem), gɛi̯n stambōk[koe] (Holtum), gɛŋ stambōk[koe] (Noorbeek, ... ), gewone koe: gǝwōn [koe] (Schimmert), gǝwūǝn [koe] (Blerick), koe: [koe] (Blerick, ... ), koe zonder papieren: [koe] zǫndǝr pǝpīrǝ (Schimmert), koe zonder stamboek: [koe] zǫndǝr stambūk (Borgloon), niet ingeschreven: nī ęi̯ngǝsxrēi̯ǝvǝ (Spalbeek), niet ingeschreven koe: nø ǝngǝsxrɛi̯vǝ [koe] (Velm), nī ęngǝšrēvǝ [koe] (Hoeselt), nɛ ęnxǝsxręi̯vǝ [koe] (Borlo), onbekende: ǫnbǝkɛndǝ (Tegelen), r-koe: ɛr-[koe] (Obbicht), vreemde koe: vrømdǝ [koe] (Riksingen), vrēi̯m [koe] (Stokkem), vrēǝm [koe] (Eygelshoven), vrɛmdǝ [koe] (Leopoldsburg, ... ), wild beest: wul biǝst (Stevoort), wild soort koe: welj sōrt [koe] (Eisden), wilde: weldǝ (Tegelen), welj (Meeswijk, ... ), welt (Donk, ... ), wøl (Lummen), wølt (Boekt Heikant), wilde koe: wel [koe] (Achel, ... ), weldj [koe] (Tungelroy), weldǝ [koe] (Baarlo, ... ), welj [koe] (Bocholt, ... ), weljdjǝ [koe] (Boshoven), weltj [koe] (Ospel), welǝ [koe] (Paal), wil [koe] (Diepenbeek, ... ), wilj [koe] (Kinrooi), wøl [koe] (Herk-de-Stad, ... ), wø̜l [koe] (Beverst), wēldǝ [koe] (Gennep, ... ), wēǝldǝ [koe] (Middelaar), węl [koe] (Rekem, ... ), wīl [koe] (Hasselt), wɛl [koe] (Gronsveld, ... ), wilde vaars: welj vęrs (Maaseik), zonder origine: zǫndǝr ǫrigin (Opheers), zonder stamboom: zǫndǝr stambuǝm (Rummen) Koe van onbekende of niet erkende afstamming. Bedoeld wordt een koe waarvan het ouderpaar niet bekend is of waarvan de afstamming niet is geregistreerd. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1). [N 3A, 3a; monogr.] || Koe van onbekende of niet erkende afstamming. Bedoeld wordt een koe waarvan het ouderpaar niet bekend is of waarvan de afstamming niet is geregistreerd. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1).' [N 3A, 3a; monogr.] I-11
wilde reseda roos-van-egypte: naar Pâque  wil roze-van-egipte (Genoelselderen), rose dgypte (fr.): reseda lutea; fr. rose dégypte  reezezjip (Sittard), wilde roos-van-egypte: naar Pâque  wil roze-van-egipte (Herderen), wilde rose dgypte (fr.): naar Pâque  wille rozezjip (Tongeren) I-7
wilde roos (hondsroos, enz.) botanische roos: -  botanische rozen (Swalmen), bottelbraam: bottelbrieem (Schinveld), bramen: -  brieme (Eijsden), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  brieemen (Mechelen-aan-de-Maas), bramenroos: briemeroeze (Heer), bramenroosje: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  breemereeske (Rosmeer), egelantier: eglentier (Blerick), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  e.glɛnti:r (Beringen), eglanteier (Hasselt), eglantier (Heerlen, ... ), fletjes: eig. (Heukels) violier, anjelier, viooltje  flètjes (Doenrade), haagroos: haagroes (Eijsden), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  haagrues (Hombourg), hāxrūs (Raeren), hagenroos: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  hagerūs (Herbesthal), hagərūs (Kettenis, ... ), hagenroosje: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  hāgərŭskə (Donk (bij Herk-de-Stad)), hanenkeutel: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  hanekeutelen (Helchteren), hanekeutels (Wijer, ... ), hanenkullen: hanenkullen (Zonhoven), -  ha:nəköllə (Geistingen, ... ), [ho.6n6k6l6], vrucht  haonekulle (Diepenbeek), [Rosa canina]  hônëkùllë (Tongeren), eigen spellingsysteem roosvicee  hanekulle (Ell), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  (h)ōͅnəkøl (Sint-Truiden), ha-ēnekul (Wellen), hanekulle (Alken), hannekullen (Sint-Truiden), hanəkullə (Kuringen), haonekaule (Beverst), haənəkøͅln (Zonhoven), hōͅi̯nəkylə (Halen), hōͅnəkølən (Diepenbeek), hōͅənəkøl (Herk-de-Stad), ho͂ͅnəkäl (Kortessem), vrucht van de egelantier  hḁ.nekèlle (Hasselt), WLD  hanekul (Montfort), hanenkullenstruik: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  hōͅnəkullestruk (Loksbergen), hoͅnəkøͅləstruk (Veulen), heggenroos: heggeroeës (Blitterswijck, ... ), heGGeroës (Kunrade), hègkeroes (Maastricht), idiosyncr.  hegke roeës (Kerkrade), heggenroosje: heg’kerües-je (Bleijerheide, ... ), -  hekkeruuskes (Stokkem), of contaminativorm naar ege(lantier)? verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  egəryoeske (Mechelen-aan-de-Maas), WBD/WLD  hèGGərûuskə (Heerlen), hekelbloem: hekelbloom (Tungelroy), hondsroos: hondsroes (Vijlen), hondsroews (Jeuk), honsroes (Limmel), hoondsroes (Maastricht), hoondsroeës (Wijlre), hŏŏnsroəs (Arcen), hóndsraus (Schimmert), hóndsrôis (Schimmert), hôndsjroos (Swalmen), hôndsroës (Oirlo), òntsroeës (Hasselt), (bij afbeelding 18)  hontsroes (Vijlen), -  hondjs roëes (Tungelroy, ... ), hondsroeas (Echt/Gebroek, ... ), hôndjsroees (Tungelroy, ... ), [verbindingsboogje onder oe-e  hondstroees (Lottum), eigen spellinsysteem  honsroejs (Meijel), idiosyncr.  hòndsroeəs (Thorn), Spelling: "fonetiek-dialect"= Frings  h3nsru.wəs (honsroeës) (Eksel), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  hiondsrūs (Eupen), hondroes (Hasselt), hondroës (As, ... ), hondsraus (Alken, ... ), hondsroe-s (Gruitrode), hondsroe.es (Overpelt), hondsroes (Gingelom, ... ), hondsroez (Hasselt), hondsroos (Boorsem, ... ), hondsroës (Bree), hondsroëws (Halen), hondsrōēs (Kleine-Brogel), hondsrūəs (Donk (bij Herk-de-Stad)), hondstous (Sint-Truiden), honsraus (Kortessem, ... ), honsroes (Bocholt, ... ), honsroews (Eksel), honsroe’s (Bocholt, ... ), honsroois (Beringen), honsroos (Sint-Lambrechts-Herk), honsroès (Molenbeersel), honsroës (Herk-de-Stad), honsrōēs (Peer), honsrōēze (Wijchmaal), honsrōs (Zepperen), honsroͅys (Ulbeek), honsruəs (Beringen, ... ), hontrūəs (Paal), hontsrouws (Mielen-boven-Aalst), hontsroës (Heerlen), hontsrōəs (Hamont), hontsrŭəs (Neerpelt), hoŋsrūəs (Raeren), hōͅndsrūs (Walhorn), hoͅdsrâùs (Alken), hundsroe-əs (Dilsen), hundsrues (Hombourg), oͅntsrūəs (Sint-Truiden), WLD  hondjsroeës (Beesel), hondsroeës (Mheer), hondsrooés (Ophoven), honjsrôôs (Heythuysen), hóntsroes (Maastricht), hóntsrôês (Epen), hôndsrôôs (Schimmert), hondsroosje: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  heunsruieske (Hoensbroek), hondsrozenstek: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  hontrūəzəšteͅk (Hergenrath), hontsrūəzəštek (Kelmis), huntsrūszəštek (Hauset), hondsrozenstok: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  huntsrūəzəštok (Welkenraedt), jeukbelletjes: jeukbelletjes (Zonhoven), z. L.J. p. 40  jeu.kbéllekes (Zonhoven), klaproos: WLD  klapròòs (Stein), maandroos: cf Heukels  moandroes (Amby), meiroos: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  meiroues (Leopoldsburg), meiroosje: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  meeruskes (Wijer), moekelenstruik (?): verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok; -?- is onleesbaar  mu?ələ strōk (Martenslinde), papenkeutel: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  papeketels (Opoeteren), papenkeuteltje: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  papekeutelkes (Eksel), papenkul: ± Veldeke  papeköl (Weert), papenkullenbos: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  pāpəkeͅlləboͅ’s (Peer), papenkullenstruik: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  papəkeͅlləstroͅk (Opglabbeek), papenmuts: papemutsche (Heerlen), papemöts (Borgharen), papermutsche (Heerlen), -  papermutsen (Stokkem), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  pāpəmoets (Rekem), papenmutsenstruik: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  paapemötsəstroek (Lanklaar), paaperm^ŭtsestroek (Mechelen-aan-de-Maas), pāpəmoetsəstrūk (Rekem), papkeutel: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  papkeutels (Overpelt), roos: -  roe-es (Kessel), roeës (Ysselsteyn), roos van de hanenkeutels: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  rōͅs fan də hōͅnəkøtəls (Gelinden), rozenbottel: -  roesebottel (Kerkrade), roezebottel (Baarlo, ... ), roeèze(bottel) (Venray), roeëzebottel (Ell), roozebottel (Bilzen), roozebòttels (Meijel), rozebottel (Puth), roëzebottels (Maasbree), rozenstam: roäzestam (Grubbenvorst), rozenstruik: roeəzĕstroek (Brunssum), râôzesjtroek (Meerssen), -  roeëzestroêk (Nederweert), timpelteer: tepeltäre (Meerlo), tepeltêre (Swolgen), timpeltêr (Gennep), timp punt vandaar ook doorn?  tepeltäär (Venray), ± Veldeke De struiken (waaraan de hondsroos groeit) werdel wel genoemd tepeltère. Werklozen gingen ze in najaar en winter steken en verkochten ze aan de rozenkwekers  tepeltère (Tienray), ê lang  tippeltêrs (Venlo), timpelterenstruik: tiepetärestroek (Belfeld), wild roosje: wild ruöske (Berg-en-Terblijt), wèl ruuske (Maastricht), rozen  wil reeskes (Vlijtingen), Spelling: "fonetiek-dialect"= Frings vruchtjes heten papekuttels  wil røskəs (wil ruskes) (Eksel), Veldeke  wil rueskes (Klimmen), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  wil ruskes (Heusden), wild ruuske (Houthalen), wilde roo-oesjes (Leopoldsburg), wildj ruuske (Stokkem), wilj rieskes (Bree), will rusjes (Wijer), wèèl ruu:ske (Mheer), WLD  wildj reuəske (Thorn), ö = Duitse ö = kort, nooit anders dan mv. gehoord  wöl reeskes (Rosmeer, ... ), wilde bottelroos: -  wilj bottel roeës (Echt/Gebroek, ... ), wilde pikroos: z. L.J. p. 39  wul⁄ pikrōē.ëze (Zonhoven), wilde roos: wil roes (Limmel), wil roeës (Gulpen), wil roës (Gulpen), wil-roeés (Noorbeek, ... ), wilde roēës (Velden), wilj roos (Melick, ... ), wĭĕl rōēs (Diepenbeek), wèl wōēs (Steyl), -  oͅwilj roos (Beesel), wil roeës (Klimmen, ... ), wil roeëse (Eygelshoven), wilde roes (Maasbree, ... ), wilde roeëze (Venlo), wilde roos (Echt/Gebroek, ... ), wilde roës (Tegelen), wilde roëze (Tegelen), wilj roaze (Susteren), wilj roeëze (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), wilj roos (Limbricht, ... ), wilɛ roeze (Eijsden), ɛwilɛzuzə (Diepenbeek, ... ), [wil rus]  wiel roes (Diepenbeek), eigen spelling  wil roos (Vlodrop), idiosyncr.  wilde roos (Sittard), Spelling: "fonetisch", alles omgespeld  wɛl rus (Maastricht), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  weelj roeze (Kermt), wel rū-äs (Molenbeersel), wel rūs (Moelingen, ... ), weͅl ru:s (Maastricht), weͅl ruəs (Hamont), wielraus (Kortessem), wielroe(w)s (Hasselt), wil roe-es (Houthalen), wil roees (Overpelt), wil roes (Amby, ... ), wil roeze (Kuringen), wil rois (Uikhoven), wil roos (s-Herenelderen), wil rooze (Beverst), wil roze (Martenslinde), wil roês (Neerharen), wil roës (As), wil rōēzen (Niel-bij-As), wil roͅys (Schalkhoven), wil ruəs (Sint-Truiden), wil rūs (Genk), wil rŭəs (Zonhoven), wil rêuws (Opglabbeek), wilde roe(u)wus (Venray), wilde roe-wes (Leopoldsburg), wilde roewes (Achel), wilde roeës (Kwaadmechelen, ... ), wilde roos (Leopoldsburg), wildje roo-es (Tongerlo), wildje rôes (Bree), wilj roazen (Ophoven), wilj roez (Rotem), wilj roeze (Bree), wilj roezen (Leut), wilj roës (Maaseik), wilj rwaus (Mechelen-aan-de-Maas), wilje roêzen (Meeswijk), wille roas (Opgrimbie), wilroêze (Wijchmaal), wilə rūəzə (Rekem), wø͂ͅl roos (Vlijtingen), WBD  wilde roës (Sevenum), WBD/WLD  wil rōēze (As), wilj roos (Urmond), WLD  wil-roeës (Mheer), wilde roës (Sevenum), wilj roas (Guttecoven), wilj roos (Posterholt), wilj-ròos (Swalmen), WLD (voor oorspronkelijke gegevens, zie vragenlijst L 292)  wildwrôôs (Meerssen), wul = wilde  wul roos (Eigenbilzen), ± Veldeke de bloem werd algemeen genoemd wilde roeës  wilde roeës (Tienray), wilde rozelaar: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  wilde rozelaar (Borlo, ... ), wilde rozelier (Hasselt), wilde roêzelêer (Tessenderlo), wilde rōu̯əzəlōr (Leopoldsburg), wilde rozenstek: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  welə rūəzəšteͅk (Welkenraedt), weͅlə rūszəštek (Hauset), wilde rozenstok: verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  wilde rūəzəštok (Raeren), wilə rūəzəštok (Hergenrath), wilde rozenstruik: wilje rooze schtroek (Oirsbeek), wille roezesjtroech (Simpelveld), wille roze sjtroek (Heek), -  wilde roeze struuk (Venlo), verzamelfiche ZND01, a-m; ZND01, u 051 en ZND15, 004; deze laatste ook bij Har Brok  welle rausestroek (Montzen), wieje roezestroek (Eisden), wilde rouzestroek (Borlo), wildje roazestroek (Ophoven), wilje roeëzestroeëk (Mechelen-aan-de-Maas), wille rozestroek (Hoeselt), wille rozestrook (Waltwilder), willə roezestruk (Vliermaal), wilə rauzəstruk (Bommershoven) de vrucht van de hondsroos || egelantier [ZND 01 (1922)] || egelantier (Rosa canina) [ZND 15 (1930)] || eglentier [SGV (1914)] || haagroos || hageroos || hageroos, hondsroos || hondsroos [DC 60a (1985)] || Hondsroos (rosa canina). Tot 3 m hoge struik; de takken zijn overhangend, met grote, gekromde stekels; de bladeren zijn 5- tot 7-tallig; de blaadjes zijn kaal en langwerpig, tevens gezaagd; de bloemen groeien afzonderlijk of enkele bijeen, ze zijn lang ge [N 92 (1982)] || hondssroos || rozebottelstruik (Rosa rubiginosa) [DC 69 (1994)] || rozenbottel [SGV (1914)] III-4-3
wilde tijm bedstro: bedstruu (Eys), els: ideosyncr.  els (Vlodrop), heikruid: hei kroet (Schimmert), eigen spelling  heikroet (Vlodrop), idiosyncr.  heikroed (Thorn), WLD  hei krōēt (Schimmert), koenjel: H 227 sub bonenkruid  koenel (Genk), kwendel: H 254  kwendel (Sittard), onzelievevrouwebedstro: onze lieve vrouw bedstro (Oirlo), oosleefvrouw bédstrōē (Tungelroy), Bree Wb.  Uize Livvevruìw bödstruuj (Bree), idiosyncr.  O.L. Vrouw bedstro (Sittard), onze lieve vrouwe bedstro (Blerick), WLD  onze lieve vrouw bedstroo (Montfort), onze lievevrouwe bedstro (Stein), oos leef vrouwe beddestrue (Beesel), tijm: tie:m (Herten (bij Roermond)), tiem (Geulle), tijm (Amby, ... ), tīēm (Horst), t‧ɛi̯m m. (Eys), -  thym (Maasbree), tiem (Stevensweert), tijm (Berg-en-Terblijt, ... ), Bree Wb.  ti-jm (Bree), eigen spelling  tijm (Montfort), eigen spellingsysteem  thíem (Merkelbeek), tijm (Meijel, ... ), Endepols  thym (Maastricht, ... ), tijm (Maastricht), tym (Maastricht), ideosyncr.  tijm (Gronsveld, ... ), tym (Eijsden, ... ), IPA, omgesp.  tɛm (Kwaadmechelen), LDB  tijm (Roermond), NCDN  tijm (Stevensweert), sleeptoon aangeduid door ^  tiêm (Mechelen-aan-de-Maas), Veldeke  tijm (Echt/Gebroek, ... ), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  tijm (Gulpen), Veldeke 1979, nr. 1  tijm (Venray), Veldeke aangepast  tijm (Tienray), Veldens dialekt  tijm (Velden), Venlo e.o.  tijm (Maasbree), WBD / WLD  tijm (Reuver), WBD-WLD (de lange ij lang!)  tījm (Roermond), WBD/WLD  teim (Urmond), tiem (Kapel-in-t-Zand), tiēm (Lutterade), tijm (Maastricht, ... ), tīēm (Nieuwenhagen, ... ), tījm (As, ... ), Wilde tijm (Thymus serpyllum L.)  têəm (Beverlo), WLD  teijm (Maastricht), teim (Tungelroy, ... ), tiem (Born, ... ), tijm (Brunssum, ... ), tíjm (Schimmert), tîem (Swalmen), WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  tijm (Haelen), ± WLD  tieem (Weert), ± WLD zonder j klank  tijm (Vlijtingen), tijmoes: tijmis (Montfort), tééməs (Diepenbeek), < tijm-moes (?)Joep Kruijsen  tèèmes (Hasselt), [Thymus vulg.]  taimës (Tongeren), geen aanknoping gevonden voor r-; JK: te lezen als teemus = tijmoes  réemus (Loksbergen), WBD/WLD  tīēmis (Opglabbeek), tsiemt: thsimt (Vaals), wilde tijm: wilj tijm (Swalmen), Veldeke  wiljen-tijm (Echt/Gebroek), WBD/WLD  willen tèjm (As), WLD  wilde tijm (Ophoven), zelfde  wilde tijm (Echt/Gebroek), wilde tijmoes: ook: woskro6t6*  ɛwilənɛteimvs (Diepenbeek), woskruidje: ook: wil6nteimvs*  ɛwosɛkroətə (Diepenbeek) tijm || tijm, wilde — || Tijm; de blaadjes zijn langwerpig rond en naar achteren omgekruld; wordt in de linnenkast gelegd; ook gebruikt als specerij bij kool, salade en komkommer of in soep gekookt en als geneesmiddel tegen hoest (tamoe, tamus, tijmos, tijmis). [N 82 (1981)] || wilde tijm [DC 60a (1985)] || Wilde tijm (thymus serpyllum 5 tot 30 cm groot, struikachtig plantje, vaak zodevormend; de stengels zijn liggend of opstijgend, de stengel is behaard, onderaan meestal houtig. De bladeren zijn smal, elliptisch en klein. De bloemen staan in trosjes aan d [N 92 (1982)] III-4-3
wilde wingerd klimop: (Parthenocissus Planch.)  klum op (Venlo), -  klimop (Diepenbeek, ... ), ^die^zijn^bladeren^verliest  klimop, die zijn bladeren verliest (Dilsen), leiding: -  leijdink (Ell), pispotje: sic  pispötsje (Stokkem), rode klimop: -  roeje klimop (Maastricht), wieger: -  wieger (Klimmen), wiegerd: wingerd  wi:gərd (Maastricht), wiegerd (Maastricht), wilde druif: -  wilj droewf (Maaseik), wilde wie: -  wille wie (Klimmen), wilde wieger: wilde wingerd  wiellewèèger (Hasselt), wilde wiegerd: eigenlijk: Ampelopsis quinquefolia.  witte weigerd (Bilzen), wilde wingerd: -  wilde wingerd (Lommel, ... ), wilje wingerd (Beesel, ... ), ?  wille wingerd (Eijsden), wingerd: -  wingerd (Maasbree, ... ), wingert (Meijel), wingərd (Venlo), wîngert (Nederweert), wilde wingerd  wingerd (Valkenburg), wintergroen: -  wintergroen (Itteren) wilde wingerd [DC 68 (1993)] III-4-3
wilde zucht brand: brand (Genk), branjtj (Susteren), fleer: flēęr (Eijsden, ... ), grillige uier: gręlegǝn yi̯ǝr (Leut), heiligheid: hɛlexhęi̯t (Dilsen), hents: hents (Meeuwen), hɛns (Rijkel), scheut: sxyt (Venlo), sxø̄t (Blerick, ... ), šø̄t (Helden, ... ), streng in de uier: streng in de uier (Genk), veel zwal in de uier: vø̜l zwǭl en dǝr yi̯ǝr (Noorbeek, ... ), veel zwal in het udder: vø̄l zwǫl en ǝt ødǝr (Ubachsberg), vervlaag: vǝrvlǭx (Echt, ... ), vervleug: vǝrvlø̄x (Eijsden, ... ), vleug in de uier: vlø̄x en dǝ ȳr (Stein), vooruier: vø̄ryi̯ǝr (Herten), weeruier: wērȳr (Helden), zucht: zucht (Baexem, ... ), zyqt (Ospel), zøx (Meeswijk), zø̄x (Heerlen), zø̜x (Eijsden, ... ), zwal: zwal (Kessel), šwǫl (Eys, ... ), šwǭl (Voerendaal), žwalǝ (Helden), žwōl (Swalmen), žwǫl (Swalmen), zwamuier: zwamȳr (Meijel) Een zeer sterke zwelling van de uier en omgeving in de laatste tijd van de dracht. Deze wordt veroorzaakt door abnormaal grote hoeveelheden vocht in het onderhuidse bindweefsel van de uier, maar ook van de schaamstreek en soms van de buikstreek tot aan de voorbenen. Zie ook het lemma ''wilde zuch'' in wbd I.3, blz. 463. [N 52, 3; A 48A, 7] I-11