e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
eelt, eeltknobbel blaren: bloare in zijn haan (Ulbeek), bloaren in zən haan (Ulbeek), blorə eͅn zən hān (Genk), blwôre én z`n haan (Tongeren), Blaren, ook voor eelt gezegd.  blūrə (Borgloon), blein: blaain (Bilzen), brobbels: broebels in zen haan (Kuringen), dood vel: dood vel in z`n haan (Groot-Loon), eelt: eejelt i zên haan (Lommel), eeld (Sint-Pieter), eelt (Blerick, ... ), eelt en z`n haan (Spalbeek), eelt en zen haan (Hoepertingen), eelt in zien haan (Houthalen), eelt oin z`n haant (Sint-Truiden), eeëlt (Sint-Lambrechts-Herk), eilt aan zien an (Lanklaar), eilt in zen haan (Sint-Lambrechts-Herk), ēͅlt in zən han (Lanaken), ēͅəlt en zən han (Bree), heilt aan zien han (Rekem), iejd (Well), ielt (Hasselt), ielt in zin haan (Heusden), ielt èn zen (h)âân (Hasselt), ilt (Vrusschemig), iolt in z`n haan (Martenslinde), jelt (Kerkrade), jélt (Bunde, ... ), èèlt (Gronsveld), é.lt (Panningen), Jong.  iëlt in z`n haun (Tessenderlo), Verouderd; nu wordt meer hoòdvleis gebruikt.  eelt (Kortessem), eeltknobbel: eeltknobbel (Mesch), eeltknoebel (Heerlen, ... ), eeltknōbbel (Maastricht), eeltknòòbel (Wijk), iltknoebel (Vrusschemig), èèltknoebel (Gronsveld), eeltknop: eejltknòp (Maastricht), eelt-knöp (Schimmert), eeltknoap (Nieuwenhagen), eeltknoep (Blerick, ... ), gezwel: geschweel (Puth), gesjweel (Brunssum, ... ), gezjweel (Neerbeek), gezweel (Berg-aan-de-Maas, ... ), gezweel in zien an (Eisden), gezwel in z`n hand (Veldwezelt), gezwēēl (Boeket/Heisterstraat), é gezwel in z`n haan (Bilzen), hard vel: hāut vel (Riksingen), hoard [vɛ:əl} (Eksel), hard vlees: hat vlèèsch een e haan (Mal), heat vliesch (Jeuk), houət vleesch (Voort), `  hō.t fleͅis in zən hān (Borgloon), harde handen: haate haan (Borlo), hie het hār hān (Zonhoven), zijn hāān zijn hââd (Ulbeek), hel vlees: ha-i vlees in zen ha-n (Wellen), helle handen: hel haan (Rijkhoven), het hard in de handen hebben: #NAME?  ət haot in de haan həbbə (Heers), huidvlees: hoòdvleis (Kortessem), klieren: klirə en zən hān (Houthalen), knauw eelt: inge knôô eelt (Ubachsberg), knobbel zwel: ene knobbel zweel (Horst), kweel: kweel (Venlo), kwèjel (Eys), kweelt: kwēlt (Lanaken), kweert: kwaer (Oirsbeek), kwear (Heerlerheide), kwert: kwaert (Brunssum, ... ), kwaerte (Klimmen), kwaet (Kerkrade), kweat (Nieuwenhagen), kweate (Voerendaal), kweert (Berg-en-Terblijt, ... ), kweerte (Bunde, ... ), kweerten (Maastricht), kweete (Epen, ... ), kweite (Bocholtz), kwē.rt (Maastricht), kwēērt (Schimmert), kwēēëte (Hoensbroek), kwērt (Eijsden), kwērtə in zən han (Lanaken), kwēͅt (Eupen), kwiert (Borgharen), kwijet (Moresnet), kwä:et (Bleijerheide), kwäjet (Gulpen), kwät (Heerlen, ... ), kwäte (Rimburg), kwäät (Eupen, ... ), kwèate (Mechelen), kwèjt (Mechelen), kwèrt (Valkenburg), kwèèrt (Amby, ... ), kwèèrte (Schimmert), kwèète (Bocholtz), kwéât (Montzen), kwéért (Klimmen, ... ), kwéérte (Schinveld), kwêrt (Heer, ... ), kwêrte (Bingelrade, ... ), kwêt (Simpelveld, ... ), kwêête (Eygelshoven), mv  kwêrte (Valkenburg), kwerts: kwêrts (Mheer), ruwe handen: hɛt rouw han (Heers), weer: eene wier in z`n haan (Sint-Truiden), nə wieər in z`n haan (Meldert), nə wīr en zən aan (Sint-Truiden), virə en zən hān (Houthalen), weer (Kortessem), weeren in de haun (Lommel), wiejər (Sint-Truiden), wier (Koersel, ... ), wiere (Jeuk, ... ), wiere an z`n haan (Hasselt, ... ), wieren (Hechtel), wieren i zen haan (Beverlo), wieren in de handen (Overpelt), wieren in z`n haan (Heusden, ... ), wieren in z`n haən (Gorsem), wieren in z`n hâân (Koersel), wieren in zen haan (Linkhout), wieren in zen hân (Duras), wieren in zijn haan (Hechtel), wieren in zijn handen (Lommel, ... ), wieren in zijn hān (Stokrooie), wieren ing z`n haan (Hasselt), wierə in zeͅn hān (Beverlo), wieër (Hasselt), wieëre in zen haan (Paal), wieëren in zijn handen (Lommel), wieəren ènn z`n haaən (Hasselt), wijere in zijn haan (Paal), wīrn e zən hān (Zonhoven), wjēərən eͅn zən hān (Diepenbeek), wíi.r (Bree), ənə wīr eͅn zən hān (Herk-de-Stad), eelt wordt volgens de informant nooit gebruikt.  wiere en zən haaən (Nieuwerkerken), Oud.  wieren in z`n haun (Tessenderlo), wild vlees: wield vleisch en zən haən (Hoepertingen), zwel: (sjwēële) (Hoensbroek), schweel (Puth), shweel (Mheer), sjwe.l (Waubach), sjweel (Bunde, ... ), sjweel ? (Heek), sjwēēl (Posterholt), sjwieël (Schinveld), šweel (Brunssum), zjweel (Asenray/Maalbroek, ... ), zjweil (Tegelen), zjwēē.l (Boukoul), zjwēēl (Baexem, ... ), zjwēl (Susteren), zwael (Baexem, ... ), zwee.l (Leuken), zweel (Arcen, ... ), zweel aan zɛn han (Lanaken), zweel in z`n haan (Peer, ... ), zweel in zien haan (Hamont), zweel in zin hèn (Kaulille), zweel inne henj (Geistingen), zweele (Ittervoort, ... ), zweelt (Afferden), zweil (Heerlerheide), zweêl (Thorn), zwēēl (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), zwēil eͅn z`n hān (Diepenbeek), zwēl (Hamont, ... ), zwēl en zen hān (Linde), zwēl en zin an (Mechelen-aan-de-Maas), zwēlən en zin hān (Hamont), zwēͅl (Rekem), zwēͅlən (Hamont), zwie-el (Grote-Brogel), zwie.l (Weert), zwieel (Thorn, ... ), zwieel in zeen haun (Opoeteren, ... ), zwiejel (Oirlo, ... ), zwiel (Reppel), zwiel in sein han (Maaseik), zwiel in z`n han (Maaseik), zwiel in zien han (Bocholt, ... ), zwiel in zien hèn (Kaulille), zwiel in zijn han (Maaseik, ... ), zwiel in zin han (Ellikom), zwiele (Rimburg), zwieël (Afferden, ... ), zwieël in zien han (Neeroeteren), zwièlen in zien haan (Achel), zwiêl (Bree), zwiêl in z`n han (Rotem), zwiël in zijen han (Neeroeteren), zwiël op z`n haan (Zutendaal), zwiəl eͅn zin han (Opglabbeek), zwiəl in z`n han (Opoeteren), zwjeel (Buchten), zwjəl in z`n haan (Eigenbilzen), zwèel in zijn han (Gruitrode), zwèèl (Tungelroy), zwél (Panningen), zwéél (Leveroy, ... ), zwíi.l (Bree), zwîêl (Broekhuizen), zwîêl in zien han (Bocholt), žweel (Swalmen), [Paragraaf: lichaam]  zweel (Boorsem), Men vergelijke het woord met het Duitse Schwiele.  zjweel (Herten (bij Roermond)), Vernl. zwil.  zwee-j-el (Hamont), zwelg: zwelig (Zichen-Zussen-Bolder), zwèlg ēn z` hān (Zichen-Zussen-Bolder), zwelknobbel: sjweelknoebel (Roermond), zjweelknobbel (Holtum), zjweelknoebel (Tegelen), zweelknobbel (Neeritter), zweelknoebel (Montfort, ... ), zweelknóbbel (Berg-aan-de-Maas, ... ), zwéélknoebel (Leveroy), zwelknop: zjweelknoep (Panningen) eelt [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || eelt, eeltknobbel [SGV (1914)] || eelt, eeltknobbel [zweel, zweil, weer, jelt] [N 10a (1961)] || een blaar in de handen door het vasthouden van een werktuig, bv. een hamer [ZND 32 (1939)] || een blaar onder de voeten, door het gaan veroorzaakt [ZND 32 (1939)] || Hij heeft eelt in zijn handen (verharding van de huid door het werken met de spade) [ZND 35 (1941)] III-1-2
eeltknobbel kwert: kweǝt (Kelmis) Door het harde werken ontstane eeltknobbel. [monogr.] II-4
eeltwrat, zweelwrat beenwrat: beenwrat (Wellerlooi), bilwrat: belvrat (Dieteren), brandader: brantǭr (Horst), cale (fr.): kal (Remersdaal), eeltknop: ē̜ǝltknǫp (Lanklaar), eeltwrat: eeltwrat (Borgharen), ēltvrat (Neeritter), (mv)  ēltvratǝ (Maasniel), frattel: fratǝl (Sittard), haquet (fr.): hakę (Hoeselt), knobbel: knubǝl (Hasselt, ... ), knøbǝl (Limbricht), knǫbǝl (Sint Huibrechts Lille), knors: knors (Rotem), knǫrs (Bocholt, ... ), kwabbel: kwabǝl (Weert), paardshoorn: pērshø̜̄rǝ (Kessel), paardszweel: pērsžwēl (Kessel), rasp: rasp (Eigenbilzen), sint-markoensplek: se.ntǝ mǝrkunsplak (Genk), spat: spat (Kortessem, ... ), spāt (Stein), špat (Guttecoven, ... ), (mv)  spatǝ (Merselo, ... ), spatader: spatǭr (Hulsberg), spatbel: špatbɛl (Hoensbroek), speen: špēn (Gronsveld), spoor: spoor (Amby), spuor (Hoepertingen), spōr (Herk-de-Stad, ... ), spūǝr (Beverst, ... ), spǫu̯r (Sint-Truiden), spǭr (Brunssum, ... ), špǭr (Sittard), sporen: spoǝrǝ (Diepenbeek), spuǫrǝ (Genoelselderen, ... ), spōrǝ (Bokrijk, ... ), spōǝrǝ (Mechelen), spǭrǝ (Kanne), špōrǝ (Schimmert), špǭrǝ (Bingelrade, ... ), volspat: vǫlspat (Blerick), voorsporen: vē.rspø̄rǝ (Hasselt), weeldeknobbel: weeldeknobbel (Geleen), wolfsklauw: wǫlfsklau̯ (Roggel), wrat: vrat (Amby, ... ), (mv)  vratǝ (Blerick, ... ), wrattel: vratǝl (Berg / Terblijt, ... ), zweel: zweel (Oostrum), zwēl (Meerlo, ... ), zwē̜l (Maxet), zwęi̯l (Meijel), zweelknobbel: zwēlknubǝl (Venray), zweelknop: zwēlknup (Grubbenvorst, ... ), žwēlknup (Panningen), (mv)  zwelknȳp (Velden), zweelwrat: zweljvrat (Grevenbicht / Papenhoven), zwelvrat (Baexem, ... ), zwēlvrat (Haelen, ... ), zwē̜lvrat (Heythuysen), zwīǝlvrat (Neeroeteren), šwēlvrat (Tegelen), šwęi̯lvrat (Schinveld), žwelvrat (Heel, ... ), žwęi̯lvrat (Meerssen), zweelwrattel: šwelvratǝl (Puth), žwelvratǝl (Kerkrade, ... ), zweelwratten: zwelvratǝ (Achel, ... ), zwēlvratǝ (America, ... ), zwęlvratǝ (Tongeren), šwelvratǝ (Born, ... ), žwelvratǝ (Valkenburg), žwēlvratǝ (Herten, ... ), zweetkwab: žwęi̯tkwap (Meerssen), zweetvrat: zweetvrat (Lottum) Wratvormige uitwassen (zweel = eelt) binnenwaarts aan de hoofdschenkels van voor- en achterpoten. Ze zijn, net als de vingerafrukken bij de mens, volkomen individueel. Men veronderstelt dat ze overblijfselen van een extra teen of aanhangsel zijn. Zie afbeelding 2.27. [A 4, 2e; L 20, 2e; N 8, 32.1, 32.3, 32.4, 32.13, 32.15 en 32.16] I-9
een aanmerking maken achteruit doen: achter-oet-dôên (Eksel), afkammen: aafkeime (Tungelroy), aafkèmme (Wijlre), aofkémmə (Maastricht), afkeuren: aafkeure (Hoensbroek, ... ), aafkeuren (Kesseleik), aafkeurə (Montfort), aafkuërə (Wijnandsrade), afkuure (Eys), aofgekaord (Maastricht), aofkeùre (Maastricht), aofkäöre (Maastricht), afkraken: ‧āfkrā.kə (Eys), afraden: aafraoje (Noorbeek, ... ), afsnauwen: aafsnaojen (Heythuysen), afstraffen: aafsjtraovə (Roermond), afsjtraove (Schinnen), afstroeven (Meijel), aofstraffe (Maastricht), aftroeven: cf. WNT s.v. "troeven"6b (fig.) iemand een snedig en afdoende antwoord geven, op zijn plaats zetten, scherp terechtwijzen etc.  aaftroeve (Neer), atent maken: attent make (Nunhem), attenderen: attendere (Heerlerbaan/Kaumer), bekritiseren: bəkrietiezerən (Urmond), berispen: berispe (Merkelbeek, ... ), berispen (Hoensbroek), besnuiten: besnutte (Sevenum), cf. WNT s.v. "snuiten (I)"3. iemand snuiten: hem iets onaangenaams te hooren geven  besnutte (Sevenum), bevitten: bevitte (Amby), de jas uitvegen: de jas oet vaege (Venlo), de les spellen: de les spellen (Neeroeteren), de oren wassen: de oere wasse (Caberg), de waarheid zeggen: de waarheid zegge (Vlodrop), de waorheid zegge (Meijel), de woerheid zegke (Caberg), een afkeuring geven: ieməs ən aofkäöring geevə (Maastricht), een bokkem geven: inne bukkem geëve (Waubach), een bokkem voeren: ‧eͅŋə ‧eͅŋə bø.kəm v‧ōrə (Eys), een duw geven: ennen dūū gĕve (Schimmert), een sneer geven: eine sjneer gaeve (Herten (bij Roermond)), een veeg uit de pan geven: innə vééëg ōēt də pàn gééëvə (Nieuwenhagen), een zware sigaar laten ruiken: ein zwaor sigaar laote rouke (Venlo), foeteren: foetere (Roermond), foeteren (Maasniel), get aanmerken: aanmirke (Sittard), get naar de kop slingeren: get nao de kòp slingere (As), get verwijten: get verwīēte (Geleen), het zijne zeggen: hət zén zégə (Loksbergen), kijven: kiēve (Meerlo), kijve (Jeuk), manen: mane (Mheer), observeren: òpservéére (As), op de vingers tikken: oppə vingərs tikkə (Montfort), op der nummer zetten: op d⁄r noemer zitte (Gulpen), schobben: sjoeb’be (Tegelen), snuiten: cf. WNT s.v. "snuiten (I)"3. iemand snuiten: hem iets onaangenaams te hooren geven  snutte (Weert), straffen: sjtrôêve (Schimmert), struffen (Leopoldsburg), troeven: cf. WNT s.v. "troeven"6b (fig.) iemand een snedig en afdoende antwoord geven, op zijn plaats zetten, scherp terechtwijzen etc.  trōēvə (Reuver), uitpoeieren: ütpoeiere (Blitterswijck, ... ), uitpoetsen: ütpoetse (Blitterswijck, ... ), vermanen: vermanen (Stein), verwijt maken: verwies mache (Vaals), verwiet maake (Geulle), vingerwijzen: vingərwīēzə (Epen), voor schut zetten: veur sjut zétte (Neer) aanmerkingen maken || een lichte afkeuring als straf [ripplement, rappelement, afkemming, kemming, afleiding, schelles, berisping] [N 85 (1981)] || hoe zeg je: een vermaning, een berisping krijgen (woord op -ment) ? [ZND 41 (1943)] || iemand een afkeurende opmerking geven [struffen] [N 85 (1981)] || iemand een standje geven || uitkafferen, de les lezen || uitvegen, de les lezen III-1-4
een aflaat verdienen aflaat: aaflaot (Neerpelt), aflaat beden: aaflaot bèejen (Uikhoven), aaflaot bèèe (Neerbeek), aaflaot bèèje (Mechelen-aan-de-Maas), aafloat beije (Holtum), aaflooet been (Eksel), aoflaot baije (Ospel), aoflaot bèjə (Maastricht), aflaat halen: aafloat haale (Weert), inne āāfloat hāāële (Nieuwenhagen), aflaat verdienen: `ne aaflaot verdene (Klimmen), aafalot verdeene (Posterholt), aaflaot verdeene (Baarlo, ... ), aaflaot verdene (Ell, ... ), aaflaot verdèène (Schimmert), aaflaot verdínne (Boorsem), aafloat verdeene (Bocholt, ... ), aafloat verdeine (Nieuwstadt, ... ), aafloat verdene (Bree, ... ), aafloat verdienen (Eksel, ... ), aafloat vurdeene (Roggel), aafloate verdeene (Mechelen-aan-de-Maas), aafloate verdēēne (Schinnen), aaflooet verdiene (Eksel), aafloot verdiene (Klimmen), aflaat verdene (Koningsbosch), aflaot verdeene (Eys, ... ), aflaot verdeëne (Vijlen), aflaot verdiene (Hechtel, ... ), afloat verdeene (Holtum), afloat verdienen (Achel), afloot verdiene (Sint-Truiden), afloot vərdienə (Loksbergen), aflōͅtə vərdīnə (Meijel), afläët verdiene (Zonhoven), aoflaat verdēēne (Maastricht), aoflaot verdeene (Heugem, ... ), aoflaot verdene (Maastricht, ... ), d`n aaflaot verdeene (Geleen), en aflaot verdiene (Meijel, ... ), ene aflauwt verdiene (Jeuk), enen aoflaot verdeene (Maastricht), enne aaflaot verdene (Klimmen), enne aflaot verdiene (Siebengewald, ... ), ennen aaflaot verdene (Stokkem), ennen aflaot verdiene (Venray), ennen ōāflĕŭt verdiene (Hoeselt), ing afloat verdeene (Waubach), inge aflas verdeene (Bocholtz), inne aafloat verdeene (Kunrade), inne ablas verdene (Kerkrade, ... ), inne afloat verde`ne (Nieuwenhagen), inne āāfloat verdēēne (Nieuwenhagen), ne aaflaot verdene (Swalmen), nen aaflaot verdeene (Baarlo, ... ), nen aofluòit verdiene (Tongeren), nen oafloat verdiene (Eigenbilzen), nen oafloat verdienen (Diepenbeek), nne aaflaot verdene (Gulpen), nən oaflwòt vərdienə (Hoeselt), oafloat verdeene (Maastricht), oafloat verdiene (Eigenbilzen), oafloeat verdienen (Heers), unne aafloat verdiene (Meerssen), àfloot verdiene (Sint-Truiden), ən afloat verdeene (Sint-Martens-Voeren), ənə ablas vərdēnə (Montzen), verdienen: verdeene (Beesel, ... ), verdeine (Sittard), verdiene (Eksel) Een aflaat verdienen/winnen/bekomen/halen/bidden [ne ablas verdeene?]. [N 96B (1989)] || Het veertigurengebed: de drie dagen = veertig uur durende aanbidding van het uitgestelde Allerheiligste, gehouden b.v. tijdens de carnavalsdagen. [N 96B (1989)] III-3-3
een april een april: 1 apreel (Gronsveld), 1-apr (Doenrade, ... ), ee april (Schaesberg, ... ), een april (Epen, ... ), ein april (Amby, ... ), ē aprel (Nieuwenhagen), eͅin aprel (Maastricht, ... ), ieen april (Sevenum, ... ), ien april (Oirlo), īən aprel (Meijel), èen apreel (Kanne), Antwoord onderlijnd bij de suggesties.  1-apr (Jeuk), eerste april: de jesten april (Lommel), den eisten april (ɛt ès den eisten april! prilgêk! staek zɛn naos èn de bêssemestêk!) (Bilzen), den ieste aprèl (Veldwezelt), den uûsten apreel (Kanne), dər iəsjtə aprēl (Eys), eersjte april (Brunssum), iesjte april (Ingber), isjtə aprīl (Heerlen), josten april (Alken, ... ), juste aprul (Eigenbilzen), rstə aprel (Venray), urste april (Achel), Sub april: april of pril.  den jeèrsten april zètten ze de gekken op den dril (Uikhoven), eerste pril: öste pre.l (Eksel), gekkendag: gekkendaag (Kinrooi), kattenkop: kattekop (Paal) de dag waarop men lichtgelovige personen om een onzinnige boodschap stuurt (1 april) [N 112 (2006)] || De dag waarop men lichtgelovige personen om een onzinnige boodschap stuurt (1 april). [N 88 (1982)] || Grapjes met verzonnen berichten en boodschappen. III-3-2
een askruisje halen askruisje halen: as-kruiske hole (Maastricht), asjkruuske haole (Grevenbicht/Papenhoven), askr"sjkə hālə (Meijel), askreiske halen (Peer), askruisje halen (Mechelen-aan-de-Maas), askruiske haolen (Siebengewald), askruiske hole (Maastricht, ... ), askruiske hōle (Maastricht), askruuske hale (Oirlo, ... ), askruuske hole (Ell), askruuske holen (Ophoven), askruuske hoole (Geistingen, ... ), askruutske haalen (Linne), askruutske haole (Baarlo, ... ), askruutske hoale (Thorn), askruutske hoeele (Heel), askruutske hoeële (Thorn), askrüske hoale (Baarlo), ein aesjkruutske haole (Posterholt), ein askruuske hole (Tungelroy), esjkrutske haole (Geleen, ... ), esjkrutske hoale (Lutterade), esjkruutske hoale (Waubach), esjkrütske haole (Klimmen, ... ), eskrutskehoalen (Guttecoven), et èsjkruutske hoale (Schinnen), ēē èsjkrŭŭtskə hōāële (Nieuwenhagen), t esjkruutske haole (Schinnen), zich `m aesjkruutske haoële (Gulpen), àskruiskə haolə (Maastricht), èchkrutske höle (Sint-Martens-Voeren), èschkruutske hāōle (Schimmert), askruisje krijgen: askrutske kriege (Meijel), assekruis halen: assekrees hoale (Eigenbilzen), n assekruis hoale (Hoeselt), assekruisje halen: `t esjekruuske hoale (Eys), `z esjekrutske haole (Schinnen), aessekrutsje hoale (Bocholtz), assekreiske hoale (Eigenbilzen), assekreuske hoale (Hoeselt), assekreuske hoalen (Diepenbeek, ... ), assekreuske hole (Maastricht), assekrieske halen (Opglabbeek, ... ), assekruitske haole (Venlo), assekruuske haale (Weert), assekruuske hale (Ospel), assekruuske hoalen (Sint-Huibrechts-Lille), assekruutske hale (Maasbree), assekruutske haole (Baarlo, ... ), assekruutske hoale (Melick), assekruutske hoeële (Heel), assekrŭske hale (Tienray), assekrüske hale (Sevenum), assenkrüske haole (Achel), een assekrəske gaon haale (Jeuk), en assekreuske haalen (Heers), en assekrueske gaon aole (Stokkem), esjekrūūtske hāōÒle (Terlinden), esjekrütske hoale (Nieuwenhagen), n assekruiske aole (Sint-Truiden), ásse krĭĕske hale (Opglabbeek), èsjekrütsje hoale (Kerkrade), ën assëkrajskë (góin) haolë (Tongeren), ɛ̄jsjəkrYtskə guə hōlə (Montzen), asselekruisje halen: ein esjelekruuske haole (Valkenburg), eisjele-kruutske haole (Epen), essjelekrütske haole (Klimmen), kruisje halen: `t kruutske hoale (Voerendaal), e kruuske haole (Meerssen), krijske hale (Bree), kruiske haolen (Eksel), kruuske hale (Bocholt), kröske haolen (Houthalen), krüske halen (Neerpelt), krəskə hóólə (Loksbergen) Zich met as laten tekenen op Aswoensdag, een askruisje halen. [N 96C (1989)] III-3-3
een baard maken baard maken: ba.rt mākǝn (Dilsen), baard maken (Asenray / Maalbroek, ... ), bārt mākǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), bāt mākǝ (Heerlen), bǭrt mākǝ (Houthalen), baard vormen: bo.at vø̄rmǝn (Diepenbeek), bǭt vø̜rmǝ (Sint-Truiden), baarden: bārdǝ (Ysselsteyn), bloeien: bloeien (Neer), buiten om liggen: būtǝn om legǝ (Peij), het weer hebben: ǝt węr hębǝ (Wellerlooi), luieren: luieren (Lommel), voorliggen: voorliggen (Kerkhoven), vyǝrlegǝ (Heerlen), zwermen: zwērmǝ (Wellerlooi) Het vormen van een tros bijen rond het vlieggat tegen de ingang en soms aan de randen van de vliegplank. Het is een voorteken tot zwermen. Een splitsing van het volk is op komst. Daarom gaan de werksters alvast bij duizenden rond het vlieggat hangen, poot-in-kaak. Ook tal van haalbijen sluiten zich bij de tros of baard aan, wachtend op het moment van uitzwermen. [N 63, 30a] II-6
een balletje trappen krallen: Hae kralde de bal door n roet haer: hij trapte de bal door een vensterruit.  kralle (Sittard), kuiten: Ook: knoeien; om s keizersbaard spelen.  kuite (Sittard) Balletje trappen. || Met een stel jongens voor de lol een balletje trappen. III-3-2
een bed turf bed: bęt (Griendtsveen, ... ) Leger met zes √† zeven storten ertegenaan. [II, 79e] II-4