e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kolen, kool delven (de) kool loshakken: dǝ kǭl loshakǝ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), dǝr kǭl loshakǝ (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Willem-Sophia]), kǭl Iǫshakǝ (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Maurits]), aan de knab zijn: an dǝr knap zen (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale, Wilhelmina]), aan de kool zijn: an dǝr koǝl zen (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), aan de zwarte frans zijn: an dǝr šwatsǝ fręns zen (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), afbouwen: afbouwen (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), af˱bǭwǝ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Domaniale]), āfbōwǝ (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Domaniale]), āfbǫwǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale, Laura, Willem-Sophia, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Emma, Maurits]  [Domaniale] [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), afpiqueuren: afpikø̄rǝ (Hamont  [(Eisden)]   [Zwartberg, Eisden]), de kolen met de hak losmaken: dǝ koalǝ met dǝ hak losmākǝ (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), de kool hameren: dǝr kǭl hamǝrǝ (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Emma, Maurits]), delven: dęlǝvǝ (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Maurits]), graven naar kolen: grāvǝ nǫǝ kǫǝlǝ (Heerlen  [(Emma)]   [Winterslag, Waterschei]), hameren: hamǝrǝ (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma]), het kolenpand deruit houwen: ǝt kǭlǝpant drūt hǫwǝ (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), het pand deruit houwen: ǝt paŋk drūs hǫwǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Domaniale]), het stuk deruit houwen: ǝt štøk drūs hǫwǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), kolen: koalǝ (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Laura, Julia]), koǝlǝ (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Laura, Julia]  [Willem-Sophia]  [Domaniale, Wilhelmina]), kōǝlǝ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Emma]), kǭlǝ (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Zolder]), kolen dabben: kulǝ dabǝ (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Winterslag, Waterschei]), kolen delven: koalǝ dɛlvǝ (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), kǭlǝ dɛlvǝ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), kolen graven: koǝlǝ grāvǝ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Emma]), kolen hakken: kǭǝlǝ hakǝ (Heerlen  [(Emma)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kolen loshakken: koǝlǝ Iǫshakǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]), kolen losmaken: koalǝ losmākǝ (Lutterade  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]), koǝlǝ Iǫsmāxǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Maurits]), kǭlǝ losmākǝ (Buchten  [(Maurits)]   [Domaniale]), kolen maken: koalǝ mākǝ (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), kolen maken (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Zwartberg, Eisden]  [Winterslag, Waterschei]  [Beringen, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Eisden] [Emma, Maurits]), koǝlǝ māxǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Julia]  [Domaniale]  [Julia]), kōlǝ mākǝ (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Eisden]), kǫ.alǝ mā.kǝ (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), kǭlǝ mākǝ (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]), kǭǝlǝ mākǝ (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Maurits]), kolen pikkelen: koǝlǝ pekǝlǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), kolen schramen: koǝlǝ šrø̜̄mǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), kolen uithalen: koǝlǝ ūshoǝlǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), kulǝ ūthālǝ (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Domaniale]), kolen vorderen: koal vø̜rdǝrǝ (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), kool bewerken: koǝl bǝwerkǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Winterslag, Waterschei]  [Domaniale]), kool kappen: kǭǝl kapǝ (Hamont  [(Eisden)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kool loshouwen: kǭl Iǫshǫwǝ (Geleen  [(Maurits)]   [Maurits]), kǭl loshǫwǝ (Buchten  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), kool losmaken: koal losmākǝ (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Zwartberg, Waterschei]), kǭl Iǫsmāxǝ (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kǭl losmākǝ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Willem-Sophia]), kool maken: koal mākǝ (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Julia]), koǝl māxǝ (Chevremont  [(Julia)]   [Eisden]), kō.I mā.kǝ (Zolder  [(Zolder)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), kōl mākǝ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Zwartberg, Waterschei]), kǭl mākǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Zwartberg]), kool winnen: koal wenǝ (Lutterade  [(Maurits)]   [Laura, Julia]), loshakken: loshakǝ (Lutterade  [(Maurits)]   [Emma]), loshameren: lǫ.sh ̇amǝrǝ (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), loskolen: ǫskoǝlǝ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), losmaken: ǫsmākǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), lospiqueuren: ǫspekø̄rǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Zolder]), losslaan: losšlǭǝ (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Eisden]), ontginnen: ontgenǝ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Domaniale]), ontkolen: ontkoalǝ (Lutterade  [(Maurits)]   [Emma]), ontkolen (Chevremont  [(Julia)]   [Maurits]), ontkǭlǝ (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Laura, Julia]), ǫntkoǝlǝ (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Maurits]  [Julia]), pikkelen: pekǝlǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Waterschei]  [Domaniale]), pikken: pekǝ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), pikken (Rekem  [(Zwartberg / Eisden)]   [Laura, Julia]), piqueren: pekērǝ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Zwartberg, Waterschei]), pikērǝ (Zie mijnen  [(Waterschei)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), schramen: šr ̇ø̜ǝmǝ (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Laura, Julia]), steken: stēkǝ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Domaniale]), steken met de piqueur: steken met de piqueur (Zie mijnen  [(Zolder)]  [Eisden]), vorderen: vø̜dǝrǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) De koollaag losmaken of loshakken met behulp van de hak, de luchthamer en de koolschaaf. De woordtypen "hameren", "loshameren", "pikken", "pikkelen", "piqueren", "steken met de piqueur", "lospiqueuren" en "afpiqueuren" zijn specifiek van toepassing op het werken met de luchthamer. [N 95, 500; N 95, 501; N 95, 502; N 95, 201; N 95, 202; N 95, 203; monogr.; Vwo 28; Vwo 441; Vwo 562; Vwo 597; Vwo 745 div] II-5
kolenbergplaats kolenkuil: kǭlǝkul (Tegelen), schop: šǫp (Sittard) Als bergplaats voor de kolen werden doorgaans de afdaken rond de oven gebruikt. [monogr.] || Verdiepte opslagplaats voor kolen bij de pannenfabrieken - Tegels Dialek, pag. 96. [monogr.] II-8
kolenbon bon: boŋ (Zonhoven), kolenbon: kolenbon (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Domaniale]), koǝlǝbǫŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), kǭlǝbǫn (Geleen  [(Maurits)]   [Willem-Sophia]), (mv)  koalǝboŋs (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]  ) Kolenbon die de mijnwerker recht gaf op een bepaalde hoeveelheid kolen. In Q 1 was het gebruikelijk, dat deze bon door de mijnwerkers aan de mensen verder verkocht werd. [monogr.; N 95A, 5] II-5
kolendepot kolenmagazijn: kǭlǝmajaziŋ (Kelmis) Opslagplaats van kolen voor de electrische centrale. [monogr.] II-4
kolendragers gruisdragers: grȳš˱drāgǝš (Sittard) [monogr.] II-8
kolengat houillekot: hulikot (Tessenderlo), hǫjlǝkǫt (Loksbergen), kelder: kɛldǝr (Spekholzerheide), kelder onder het smidsbed: kɛldǝr oŋǝr hǝt smes˱bęt (Ophoven), kolenbak: kuǝlǝbak (Bilzen), kǭlǝbak (Reuver), kolengat: kōlǝgat (Oostrum, ... ), kǫalǝgāt (Susteren), kǭlǝg ̇āt (Herten), kǭlǝgat (Heijen, ... ), kǭlǝgāt (Montfort), kolenhok: kū.lǝhǫk (Weert), kǫalǝhǫk (Heerlen), kǫwlǝnhǫk (Bevingen), kolenkelder: kwølǝkalǝr (Eigenbilzen), kolenkeldertje: kōlǝkɛldǝrkǝ (Maastricht), kolenkot: kuǝlǝkūt (Bilzen), kōlǝnkut (Diepenbeek), kǫwlǝkǫt (Jeuk), kolenlok: koalǝlōk (Geulle), kōlǝlōk (Ulestraten), kōlǝlǫak (Wijnandsrade), kǭlǝlǭk (Klimmen), kǭlǝlǭx (Simpelveld), smeedkolenbak: šmęjkǫalǝbak (Kerkrade), stookgat: štōk˲gāt (Rothem) De plaats onder het smidsvuur waar de smeedkolen opgeslagen werden. Zie ook afb. 6. [N 33, 27] II-11
kolengruis fijns: fiŋs (Bleijerheide, ... ), gries: gərēs (Eupen), griezelen: gleujetige griezele vele door de ruuster  griezele (Maastricht), gris: gres (Simpelveld), gris (Haanrade, ... ), grés (Montzen), grɛ̄.s (\'s-Gravenvoeren, ... ), jris (Kerkrade), gruis: gree.s (Hasselt, ... ), grees (Eigenbilzen, ... ), greis (Hasselt, ... ), greus (Alken, ... ), greës (Stokrooie), grē.s (Hasselt), grēəs (Zonhoven), grie-es (Grote-Brogel), gries (Ellikom, ... ), grīs (Reppel), grīəs (Opglabbeek, ... ), groeis (Heers), groejəs (Gutshoven), groujs (Genk), grōs (Diepenbeek), grōͅu̯əs (Houthalen), gruijes (Hoepertingen), gruis (Baarlo, ... ), grus (Rotem, ... ), gruus (Boukoul, ... ), gruûs (Weert), grūūs (Nieuwenhagen), gry(3)̄.s (Tegelen), gry(3)̄s (Achel, ... ), grø&#x0304s (Diepenbeek), grø&#x0304əs (Stevoort), grøi̯.s (Borgloon), grøs (Herk-de-Stad, ... ), grø͂ͅs (Beverlo), grøͅi̯s (Sint-Truiden), grøͅs (Mettekoven), grúus (Doenrade), grûûs (Blerick), = steenkoolgruis Doot nog \'n sjöp gruus op \'t vuur  grūūs (Roermond), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  grûîs (Beverlo), Steenkolengruis Gruusen kole Veur twie sent gruus, veur twie sent leim, dan kómmen alle Pruse biijein  gruus (Maastricht), ¯t gröö.s óó.ët (d)e koo.ëliemer d؉.ën: het kolengruis uit de kolenemmer verwijderen  gröö.s (Zonhoven), gruis van kolen: greus van kolen (Nieuwerkerken), grøs ˃van kūlə (Borgloon), gruiskool: gruiskool (Sint-Lambrechts-Herk), kluitengruis: klutegruus (Echt/Gebroek), kolengris: koale jris (Kerkrade), koalegris (Waubach), koole gris (Waubach), kolengruis: kaole gruus (Vlodrop), kaole-gruus (Maasbracht), kaolegruis (Guttecoven), kaolegruus (Boukoul, ... ), kīələgriəs (Opoeteren), koale gruus (Baarlo), koalegruus (Echt/Gebroek, ... ), koaləgrūūs (Nieuwenhagen), koele gruis (Eijsden), koelengries (Neeroeteren), koeëlegries (Neeroeteren), kole gruus (Castenray, ... ), kole-gruus (Ospel), kolegruis (Borlo), kolegruus (Castenray, ... ), kolengruus (Maastricht, ... ), kolenstub (Bocholtz), kooalegruis (Gelinden), kooelegries (Opoeteren), koolegruus (Maastricht), kooləgruus (Maastricht, ... ), koulegrüüs (Boekend), kōləgry(3)̄s (Achel), kōu̯ələngrøͅi̯s (Lommel), kōͅləgry(3)̄s (Roggel), kuələgrīs (Opitter), kūləngry(3)̄s (Bocholt), kyləgrēi̯s (Bree), kyləgrīs (Bree), kolenstub: koalestep (Zichen-Zussen-Bolder), koolgruis: koalgreus (Sint-Lambrechts-Herk), koolgreus (Groot-Loon), kōͅlgrø͂ͅs (Diepenbeek), mul: mel (Mal, ... ), meul (Rijkhoven, ... ), møl (Bilzen, ... ), mùl (Tongeren), wat nat gemaakt  mùl (Tongeren), poef: puf (Bleijerheide, ... ), stof: stof (Opitter), støf (Bocholt), stub: stêp (Kuringen), stukkolen: stukkolen (Muizen) (kolen)gruis || fijn kolengruis || gruis || gruis van kolen [ZND 35 (1941)] || gruiskool || heel fijn kolengruis || Hoe noemt u het gruis van kolen? [N 104 (2000)] || kohlenklein || kolengruis || kolengruis waarmee \"kluiten\"gemaakt worden || kolengruis, kachelgruis || ongecalibreerde kolen, kluit en fijn gemengd || steenkolengruis || steenkoolgruis III-2-1
kolenhandelaar kolenmarchand: koǝlǝmǝšaŋ (Zonhoven [Maurits]) Handelaar in kolen. [monogr.] II-5
kolenkit buis: bø͂ͅs (Sint-Truiden), douche: dūš (Sint-Truiden), helmkit: helmkit (Castenray, ... ), kolenbak: kolenbák (Castenray, ... ), kōləbak (Tungelroy), koͅaləbak (Bleijerheide, ... ), kolenbatch: k‧ōͅləba.tš (Sint-Martens-Voeren, ... ), kolenkit: koalekit (Heerlen), koͅaləket (Heerlen), kolenmeut: koëlemuet (Gronsveld), kolentoot: koletoēt (Castenray, ... ), kuò’lëtōēt (Tongeren), kolentuit: koletuit (Maastricht), koͅalətø&#x0304t (Simpelveld), koolbak: koo.ëlbák (Zonhoven), koolbus: koo.ëlbös (Zonhoven), kooltuit: keue.ltèè.t (Hasselt, ... ), tuit: tuet (Gronsveld), tø&#x0304t (Simpelveld) kolenbak || kolenbak, kolenkit || kolenkit || soort kolenkit, dikwijls van koper III-2-1
kolenkraan brug: brø̜k (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Eisden]  [Eisden]), grue: gruj (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  , ... [Winterslag, Waterschei]  [Zwartberg, Waterschei]), gry (Zolder  [(Zolder)]  , ... [Zwartberg]  [Zolder]), kolengrue: kolengrue (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), kolenkip: koǝlǝkip (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Eisden]), kolenkraan: koalǝkrān (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale, Wilhelmina]  [Maurits]), koǝlǝkrān (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Laura, Julia]  [Domaniale]  [Julia]), kōlǝkrān (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kōǝlǝkrān (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), kǭ.alǝkr˙ān (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), kǭlǝkrān (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]), kǭlǝnkrān (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Emma]), kǭǝlǝkrān (Heerlen  [(Emma)]   [Domaniale]), kraan: krān (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Domaniale]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), laadbrug: lāt˱brø̜k (Eisden  [(Eisden)]   [Maurits]), olifant: oalifantj (Thorn  [(Maurits)]   [Zolder]) [N 95, 37] II-5