e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
maanstukken maanstukken: mǭnštø̜kǝ (Tegelen) De twee bodemplanken die aan één kant halfcirkelvormig zijn uitgezaagd. Zij bevinden zich aan de buitenzijde van de bodem. [N E, 38b] II-12
maansverduistering clip aan de maan: clip an de moan (Oirlo), clips: clips (Nunhem), klips (Afferden, ... ), clips aan de maan: klips aan de moan (Meerlo), klips an de moan (Well, ... ), clips van de maan: clips van de moan (Leunen), clips van demoan (Belfeld), clipsch van de moan (Weert), klips van de maon (Mheer), clipsis: klipses (Vreren, ... ), clipsis aan de maan: klipsis inne moan (Thorn), clipsis van de maan: clipses van de moan (Weert), klipsis van de moan (Schinveld), eclips van de maan: eclips van de maon (Montfort), eclips van de mmoan (Munstergeleen), eclips van de moan (Blerick, ... ), eclips vanne moan (Broeksittard), kwartier van de maan: ketier van de moan (Tessenderlo, ... ), maan: moan (Panningen), mwōͅn (Genoelselderen, ... ), (Geen volledig antwoord gegeven).  moan (Panningen), maanclips: moanklips (Swolgen), maanclipsis: moanklipsŭs (Heer), maaneclip: moeëneklip (Sint-Truiden, ... ), mōnēklep (Neerglabbeek, ... ), maaneclips: maaneclips (Riksingen, ... ), maaneklips (Echt/Gebroek, ... ), maoeneklips (Kortessem, ... ), maoneclips (Kessenich, ... ), maoneklips (Borgharen, ... ), maoneklups (Kaulille, ... ), maëneklubs (Paal, ... ), māōneklips (Neeroeteren, ... ), meuneklips (Peer, ... ), mo-ineklips (Alken, ... ), moan eklips (Kessel), moaneclips (Amby, ... ), moaneklips (Arcen, ... ), moanëklips (Lanklaar, ... ), moeneklips (Martenslinde, ... ), moenəkleps (Diepenbeek, ... ), moeu̯neklips (Kozen, ... ), moeëneklips (Sint-Huibrechts-Hern, ... ), moeôneklips (Hoeselt, ... ), moineclips (Rijkhoven, ... ), moi̯neklipsə (Bilzen, ... ), moneclips (Zutendaal, ... ), moneklips (Achel, ... ), mooneklips (Beverlo, ... ), mooëneklips (Bilzen, ... ), mouneklips (Kwaadmechelen, ... ), moëneklips (Bilzen, ... ), moəneklips (Stevoort, ... ), mōneklips (Diepenbeek, ... ), mōͅneͅklips (Amby, ... ), mŏoneclips (Geleen), munneclips (Rosmeer, ... ), muwənəklips (Hoepertingen, ... ), mwoneclipse (Hoeselt, ... ), mwoͅneklipse (s-Herenelderen, ... ), môneklups (Hechtel, ... ), môâneklips (Heerlen), (fr. mon).  moneclips (Grote-Brogel, ... ), (mv.: mooneklipse).  mooneklips (Beverlo), e toonloos  moaneklips (Gennep), Vb. toved is t moùeneklips (deze avond is het (gedeeltelijke) maansverduistering).  moùeneklips (Kortessem), maansverduistering: maansverduistering (Paal, ... ), mansverduustering (Velden), maonsverduistering (Genk, ... ), maonsverdustering (Overpelt, ... ), maonsverduuistering (Nederweert), maonsverduustering (Eijsden, ... ), maonsverdyjstəriŋ (Maaseik, ... ), maonsvərdeustəreng (Herk-de-Stad, ... ), maonsvərduistəreng (Herk-de-Stad, ... ), moans verduustering (Schinnen), moansverduustering (Asenray/Maalbroek, ... ), moanverduustering (Heek), moasverduustere (Brunssum), mōͅnsvərdystərinʔ (Vroenhoven, ... ), maneclip: maôneklip (Vreren, ... ), moeneklip (Vliermaal, ... ), mooneclib (Borlo, ... ), maneclips: maa-onəklips (Kanne, ... ), maanenclips (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), maneklips (Beverlo, ... ), manəkleͅps (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), maoene-clips (Groot-Gelmen, ... ), māōnəclips (Hasselt, ... ), ma͂nøͅklips (Oostham, ... ), moane klips (Schinveld), moanëclips (Berg-en-Terblijt), moanəklips (Neerpelt, ... ), moe-anneklips (Ulbeek, ... ), moi̯nəkleͅps (Lummen, ... ), monneclips (Mal, ... ), monəclips (Rosmeer, ... ), moonəklips (Kermt, ... ), moënneklips (Heers, ... ), moənəklyps (Zonhoven, ... ), mōnəkleͅps (Sint-Truiden, ... ), mōnəklips (Herk-de-Stad, ... ), mōnəkli̞ps (Sint-Truiden, ... ), mōͅnəklēͅps (Opglabbeek, ... ), mōͅnəklips (Molenbeersel, ... ), mōͅənəkleps (Hamont, ... ), moͅnəklips (Beringen, ... ), moͅənəklips (Koersel, ... ), munnəklips (Eigenbilzen, ... ), munəkleͅps (Hasselt, ... ), munəklips (Martenslinde, ... ), muoͅnəkløps (Zonhoven, ... ), muənəklips (Gutshoven, ... ), mūnəklips (Borgloon, ... ), mônneklips (Mheer), møͅ‧ənəklips (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), (a = o in fr. tort).  maneclips (Rekem, ... ), (de o is lang).  monneklips (Bree, ... ), (fr. dans).  maneclips (Elen, ... ), ps. boven de ‹ (= omgespeld!) moet nog een ? staan; deze combinatieletter is niet te maken!  mōͅnəkleͅps (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), ps. boven de ‹ (= omgespeld!) moet nog een ´ staan; deze combinatieletter is niet te maken!  mōͅnəklèps (Rekem, ... ), ps. boven de ‹ (= omgespeld!) moet nog een nasaleringsteken (~) staan; deze combinatieletter is niet te maken!  mōͅnəkleͅps (Maastricht, ... ), maneclipsel: muoͅnəkløpsəl (Zonhoven, ... ), maneclipsis: moineklipses (Beverst, ... ), moneklipses (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), mowneklipses (Borgloon, ... ), muənəklips(ys) (Kortessem, ... ), mwoineclipses (Tongeren, ... ), ps. boven de ‹ (= omgespeld!) moet nog een ´ staan; deze combinatieletter is niet te maken!  mōͅnəklèpsəs (Rekem, ... ), manelijs: maannenlijs (Venlo), mond-eclips: maondekleeps (Mheer, ... ), monde klips (Gulpen), mondeklips (Epen), mŏnde klips (Eys), munteclips (Mopertingen, ... ), mondclipsis: mundclipsəs (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), mondfinsternis (du.): mondfinsternis (Lontzen, ... ), mondfénsteris (Welkenraedt, ... ), mondsverduistering: monsverduustering (Mechelen), moonsverduistering (Spalbeek, ... ), verduistering: verduustering (Opglabbeek, ... ), verdŭŭstering (Beesel) eclips (van de maan) [ZND 01 (1922)], [ZND 23 (1937)] || Eclips van de maan [SGV (1914)] || maansverduistering || schijngestalte van de maan: nieuwe maan [donkere maan] [N 81 (1980)] III-4-4
maantje op de nagel half maan: hallef moan (Hechtel), half maantje: half mäönsje (Caberg), half mónke (Eksel), het half mèntje (Eigenbilzen), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  half móanke (Eksel), {mu]k\\}  half mo`ngke (Eksel), halve maan: haelve mont (Eys), kroontje: kroentje (Meijel), maan: maan (Kerkhoven), maĕnd (Heerlerbaan/Kaumer), maon (Meijel), maantje: maantje (Heythuysen, ... ), maantjes (Sint-Pieter), maontsje (Maastricht, ... ), maunke (Blerick), mauntje (Tessenderlo), maònke (Schinnen), maönke (Venlo), maönkes (Venlo), meunke (Jeuk, ... ), meunkes (Neer), meunku (Brunssum), meûnke (Blerick), meûnkes (Boekend), meünkes (Kesseleik), mēūëntjə (Nieuwenhagen), mĕŭnke (Schimmert), miënke (Bilzen), mjùnkë (Hoeselt), mo.ntṣə (Meeuwen), moanke (Born, ... ), moankes (Vlodrop), moantje (Genk), moeunsje (Boorsem), mondsje (Vaals), moönkö (Stevensweert), muinkə (Montfort), mundsje (Gulpen), muêunke (Ell), mŭnke (Schimmert), mààntjə (Leopoldsburg), mántjə (Gennep), mäonsje (Maastricht), mäönke (Geleen, ... ), mäönkes (Echt/Gebroek, ... ), mäönkes? (Haelen), mäöntje (Klimmen, ... ), mèunkes (Ittervoort), mèuntsje (Valkenburg), mèènke (Bree), mèùn-kə (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), mèùnke (Geleen, ... ), mèùnkə (Doenrade, ... ), mèùntjə (Hulsberg), mèùnənkə (Schimmert), mêûnke (Kunrade, ... ), mëunsje (Gronsveld), móóntje (Stein), môinke (Schimmert), mônkes (Melick), mö:nkəs (Beesel), möenkes (Lutterade), mönke (Geleen, ... ), mönkes (Kapel-in-t-Zand), mönkə (Meijel, ... ), mönsche (Gulpen), möntsje (Geulle), möänke (Roermond), möënke (Bocholt), möönk (Weert), möönke (Maasniel, ... ), möönkə (Kapel-in-t-Zand), mø:nkə (Kinrooi), nagel: néégel (Posterholt), Noagel en moantje onder elkaar geschreven (-> 2 wdn.).  noagel (Genk), nagelbeet: nāgəlbeͅ.t (Ingber), nagelmaantje: nae:g`lmäöntsje (Kaulille), nagelrand: nāgelrànk (As), Opm. riem = nagelrand?  naogelrank (Bilzen), nagelriem: naa.gelrīē.m (Zolder), nagelreem (Neeroeteren, ... ), negelreem (Kinrooi, ... ), B.v. De nagelriem is lichter van kleur.  nagelriem (Peer), PLAATS: de informant geeft als kerkdorp Jeuk/Hasselbroek op.  nagelriem (Jeuk), riem: reem (Amby, ... ), reeëm (Bocholt), riem (Houthalen), riempje: riemke (Eksel), vingermaantje: vingermeunke (Montfort), wit boogje: wit bögskə (Maastricht) Maantje: lichter gekleurd gedeelte onder aan de vingernagels (maantje, reem) [N 106 (2001)] || maantje: Lichter gekleurd gedeelte onderaan de vingernagels (maantje). [N 84 (1981)] III-1-1
maanx blikkering: blikkerin (Heerlen), cf lemma zon  blikkerin (Waubach), maan: d⁄r moan (Heerlen), maan (Echt/Gebroek, ... ), mao:n (Roermond, ... ), maon (Beverlo, ... ), maoən (Koersel, ... ), maun (Wilderen, ... ), maôn (Voort, ... ), māōn (Blitterswijck, ... ), ma͂o͂n (Helchteren, ... ), mjon (Millen, ... ), mo-ennĕ (Genk, ... ), mo:an (Hoensbroek), moaan (Duras, ... ), moan (Afferden, ... ), moan (m) (Meerssen), moanen (Lommel, ... ), moān (Hechtel, ... ), moa͂n (Lanaken, ... ), moe-en (Zepperen, ... ), moe-iən (Stevoort, ... ), moean (Gelinden, ... ), moen (Berbroek, ... ), moeun (Sint-Truiden, ... ), moewən (Heers, ... ), moeân (Ulbeek, ... ), moeën (Bilzen, ... ), moeən (Hoepertingen, ... ), mon (Elen, ... ), moo:n (Roermond), mooin (Beverst, ... ), moon (Beverlo, ... ), mooën (Diepenbeek, ... ), moun (Kwaadmechelen, ... ), moán (Opitter, ... ), moän (Maaseik, ... ), moën (Heusden, ... ), moən (Hees, ... ), mōan (Herk-de-Stad, ... ), mōān (Meerlo, ... ), mōĕn (Diepenbeek, ... ), mōn (Sint-Truiden, ... ), mōͅ:n (Opgrimbie, ... ), mōͅn (Hasselt, ... ), mōͅən (Helchteren, ... ), mŏn (Opoeteren, ... ), mo͂en (Riemst, ... ), moͅən (Overpelt, ... ), mo‧ən (Stevoort, ... ), mu-ən (Hoepertingen, ... ), mun (Martenslinde, ... ), muoͅn (Zonhoven, ... ), muən (Loksbergen, ... ), mūn (Borgloon, ... ), mwoin (Tongeren, ... ), mwoïn (Tongeren, ... ), mwōn (s-Herenelderen, ... ), môn (Mheer), mö.ən (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), möen (Lauw, ... ), mûn (Borgloon, ... ), (Loup noa de moan).  moan (Beegden), (meervoud: maone; verkleinwoord: mäönke).  maon (Altweert, ... ), (möänke-moane). Vb. de moan geit aaf (het is afnemende maan).  moan (Tungelroy), De maon gèt ien de zak (schuil achter de wolken).  maon (Gennep, ... ), Opm. netals bij Jean.  mean (Rotem, ... ), Opm. vrouwelijk: (-e).  mòòën (Zonhoven), ps. bij benadering omgespeld volgens IPA; boven de halve rondje met : erachter (omgespeld: ‹) staat nog een ~; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  mōͅn (Maastricht, ... ), ps. boven de # staat nog een dakje (^ deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  moͅn (Lanaken, ... ), ps. boven de hoge \\ staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  mōən (Molenbeersel, ... ), ps. boven de hoge a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  moan (Diepenbeek, ... ), ps. of toch omspellen volgens IPA: [mØ\\n]?  mo.ən (Zonhoven, ... ), mo:ən (Voort, ... ), ps. omgespeld volgens Frings (boven de a stond nog een ?; omgespeld).  moan (Houthalen, ... ), ps. omgespeld volgens Frings.  mōͅən (Linkhout, ... ), moͅən (Zelem, ... ), ps. omgespeld volgens Grootaers.  mōͅn (Rekem, ... ), mōͅən (Hamont, ... ), ps. omgespeld volgens IPA.  maoͅn (Zolder, ... ), mōͅn (Tessenderlo, ... ), mōͅən (Beringen, ... ), moͅn (Neerglabbeek, ... ), Vb. lop nö de moùen (ga weg).  moùen (Kortessem), verkl.w.: mèènke. (betekent ook: kleine Herman). nieuwe maan: nûw leecht; halve gare: èè moankauf; dromerig, verstrooid persoon: eine moaneiger.  moan (As, ... ), maantje: mäönsje (Maastricht), mond (du.): d⁄r mond (Heerlen), maont (Banholt, ... ), meunt (Rosmeer, ... ), moan(d) (Heek), moand (Heer, ... ), mond (Bleijerheide, ... ), mont (Mechelen), moond (Lontzen, ... ), moont (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), mōͅ:nt (Eupen, ... ), mŏnd (Gulpen), mund (Eigenbilzen, ... ), munt (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), mònd (Remersdaal, ... ), mònt (Montzen, ... ), ronde, de: ronge (Heerlen) maan [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 30 (1939)], [ZND A2 (1940sq)] || maantje III-4-4
maasdak belgische: bɛlžǝ (Nieuwenhagen, ... ), blokleienbedekking: blǫklajǝbǝdękuŋ (Bleijerheide) Dakbedekking bestaande uit rechthoekige leien, in horizontale rijen gelegd. Elke rij ligt daarbij verspringend ten opzichte van de vorige en evenwijdig met de druiplijn van het dak. Deze wijze van leidekken is onder meer gebruikelijk in België. [N 64, 160a; N 64, 160c] II-9
maasnaald maasnaald: māsnǭldj (Weert), māsnǭlt (Maasmechelen), maasnaalde: mādnøl (Achel), māsnǭl (Boorsem), māsnǭlj (Grevenbicht / Papenhoven), mǭsnajl (Tessenderlo) Grote naainaald met lang oog om mee te mazen. [N 62, 49c] II-7
maat maat: mǭt (Ottersum) Inkerving, als versiering of als hoogtemaat voor het aanbrengen van oren en hengsels, die de draaier op het draaisel aanbrengt. [N 49, 46] II-8
maat aan de turf geven afmeten: afmɛ̄tǝ (Sevenum), afschroden: āfsxrǭjǝ (Sevenum), korten: kø̜rtǝ (Ospel), maat geven: mǭt gē̜vǝ (Meijel, ... ), turf snijden: tø̄rǝf sniǝjǝ (Ospel) Al wordt er door de boer/kleingebruiker niet precies op de maat van een turf gelet, toch probeert hij bij het steken een bepaalde maat aan te houden. [I, 56] II-4
maat houden bij het dorsen aan de slag blijven: ǫn dǝ slāx blīǝvǝ (Overpelt), boekweit dorsen: bugi [dorsen] (Beringen), bugǝt [dorsen] (Overpelt), boekweitkoek dorsen: butǝku [dorsen] (Beringen), butǝkuk [dorsen] (Zelem), buŋǝdǝkuk [dorsen] (Achel), bǫŋǝndǝkuk [dorsen] (Neerpelt  [(alle dorsers tegelijk)]  ), goed doordorsen: gu dōrdøsǝ (Berverlo), in de slag blijven: ęn dǝ slax blɛ̄vǝ (Kiewit), koek dorsen: kōk [dorsen] (Velden  [(alle dorsers tegelijk)]  ), koek slaan: kok slǫǝn (Helchteren  [(alle dorsers tegelijk)]  ), luiden: luu̯ǝ (Ransdaal), maat houden: mǭt hau̯tǝ (Munstergeleen), op maat slaan: ǫp mōǝ̄t slø̜.n (Godschei), op slag slaan: ǫp slax slǫan (Gingelom), schoon dorsen: šxun dǫsn (Zonhoven), slaghouden: sla.̄xhǭi.̯ǝ (Kinrooi), slagā (Gingelom, ... ), slagān (Binderveld, ... ), slaxhaldǝ (Blitterswijck, ... ), slaxhau̯tǝ (Berg, ... ), slaxhau̯ǝn (Heppen, ... ), slaxhu (Rummen), slaxhā (Buvingen, ... ), slaxhāldǝ (America, ... ), slaxhān (Aalst, ... ), slaxhāǝ (Donk, ... ), slaxhē̜ǝn (Kwaadmechelen), slaxhē̜ǝvǝ (Tessenderlo), slaxhōǝ (Loksbergen), slaxhǫu̯ǝ(n) (Kerkhoven, ... ), slaxhǭn (Zelem), slaxhǭǝ (Halen, ... ), slā.gau̯ǝ (Boorsem, ... ), slā.gā (Ordingen), slā.xau̯ǝ (Elen, ... ), slā.xhau̯.ǝ (Beek, ... ), slā.xhau̯ǝ(n) (Achel, ... ), slā.xhā (Berbroek, ... ), slā.xhā.gǝ (Godschei, ... ), slā.xhān (Linde, ... ), slā.xhāǝ (Schulen), slā.xhǭn (Koersel), slāxhaldǝ (Blerick, ... ), slāxhǭi̯ǝ (Baarlo, ... ), slā.xhōn (Lummen), slā.xhɛ̄.n (Eksel, ... ), slāxhōn (Beringen, ... ), slǭxhau̯.ǝ (Gellik), šla.̄xhǭi.̯ǝ (Boukoul, ... ), šlaxhǭtǝ (Bocholtz, ... ), šlaxhǭǝ (Helden), šlā.xhō.ǝ (Panningen), šlāxhaldǝ (Tegelen), šlāxhau̯ǝ (Bocholtz, ... ), šlāxhōtǝ (Ubachsberg), šlāxhǭi̯ǝ (Baarlo, ... ), šlǭ.xhau̯.ǝ (Kanne, ... ), šlǭ.xhā (Borgloon, ... ), šlǭ.xhā.gǝ (Berlingen, ... ), šlǭ.xhān (Berverlo, ... ), šlǭ.xhātǝ (Berg, ... ), šlǭ.xhāǝ (Alken, ... ), šlǭ.xhō.tǝ (Sluizen), šlǭ.xhōǝ (Diets-Heur, ... ), šlǭ.xhǫu̯gǝ (Koninksem, ... ), šlǭ.xhɛ̄gǝ (Wellen), šlǭ.xhɛ̄ǝ (Kozen), šlǭxhau̯ǝ (Gronsveld, ... ), šlǭxhā (Stevoort), trompen: trumpǝ (Schimmert), z'n slag houden: zǝnǝ slax ān (Sint-Truiden) Wanneer men met meer dan één man dorst, moet men goed de maat houden; zie ook de algemene toelichting bij deze paragraaf. In dit lemma staan de benamingen voor dit houden van de juiste maat bijeen. De uitdrukking boekweit dorsen, of beter: boekweitkoek dorsen of - slaan (en heteroniemen, zie het lemma ''boekweit'', 1.2.10) betekent doorgaans: "ritmisch, op maat dorsen"; de term is een onomatopee. Soms ook betekent de uitdrukking dat alle dorsers tegelijk slaan ten teken dat het dorsen klaar is. In L 326 merkt de zegsman opdat deze uitdrukking "verkeerd dorsen" betekent. Trompen is wel de benaming voor het ritmisch luiden van de kerkklok; vergelijk ook het type luiden zelf. Voor de fonetische documentatie van het woord [dorsen], zie het lemma ''dorsen'' (6.1.1).' [N 14, 12 en 14b; JG 1a, 1b; monogr.] I-4
maat, algemeen afmeting: áfmèting (Blitterswijck, ... ), duimstok: doemsjtèk (Sittard), maat: en maot (Oirlo), maat (Meeswijk, ... ), maawt (Jeuk), maet (Stein), maot (Amby, ... ), maot neumə (Maastricht), maote (Venlo), maòt (Pey), maôt (Hoensbroek), māot (Sevenum), māōt (Tienray), māōët (Nieuwenhagen), meter (Maastricht), moas (Kerkrade, ... ), moat (Beesel, ... ), moot (Eksel, ... ), mooët (Diepenbeek), moât (Venray), moͅ.t (Meeuwen), mu̞ət (Houthalen), mwot (Hoeselt), mòt (Vijlen), mòət (Heerlen), móàt (Doenrade), möät (Born), ⁄n maot (Klimmen), (maote-mäötje). ps. zie de verschillende maten in het boek (lengtematen, vlaktematen, graanmaten, maten voor vloeibare waren, inhoudsmaten en gewichten): blz. 231 en 232.  maot (Sittard), (möätje-moate).  moat (Tungelroy), mv.: mao:t\\  mao:t (Sittard, ... ), ook in toepassing op lengte- en vlakte-eenheden.  maot (Maastricht), v.  m‧oͅat (Eys), pegel: peigel (Jeuk), (= maat v.d. waterstànd).  pēgel (As), regel: regel (Maastricht), spink: spink (Grubbenvorst), tolstok: tsolsjtok (Kerkrade) afmeting || de eenheid waarmee lengten, inhouden etc. worden gemeten, in het algemeen [maat, pegel] [N 91 (1982)] || maat [SGV (1914)] || maat, afmeting III-4-4