e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
stremsel bevangsel: bǝveŋsǝl (Vijlen), botterkleursel: botǝrklø̄rsǝl (Schinnen), bottermelk: botǝrmęlǝk (America), bottervangsel: botǝrveŋsǝl (Sibbe / IJzeren), botǝrvɛŋsǝl (Sibbe / IJzeren), kaaspoeder: kēspūi̯ǝr (Sint-Truiden), kaasstremsel: kii̯ē̜sštręmsǝl (Valkenburg), kīsštręmsǝl (Heerlen), kīǝsstręmsǝl (Wanssum), leb: lęp (Heer), matte (d.): mat (Banholt  [(korreltjes)]  , ... ), melkstremsel: męlǝkstręmsǝl (Thorn), rinsel: rensǝl (Houthem, ... ), rentsǝl (Valkenburg), ręnsǝl (Berg, ... ), stijf: štīf (Kerkrade), stremsel: stramsǝl (Hasselt), stremsǝl (Ottersum), strømsǝl (Dieteren, ... ), stręmpsǝl (America), stręmsǝl (Afferden, ... ), štrø̜̄i̯msǝl (Nuth), štręmpsǝl (Schinnen), štręmsǝl (Amby, ... ), vangsel: feŋsǝl (Eys), fɛŋsǝl (Eupen), veŋksǝl (Schinnen), veŋsǝl (Amby, ... ), vɛŋsǝl (Banholt, ... ), zure room: zurǝ rōm (Amstenrade), zuursel: sūrsǝl (Elsloo), zȳrsǝl (Stein), zōrsǝl (Hunsel), √ílauw water: lau̯ wātǝr (Roermond) Het zuur dat bij de melk wordt gevoegd om het te laten stollen. [A 7, 26; N 3E (II] I-11
streng band: bajnt (Eupen), bindsel: bɛntsǝl (Eupen), bol: bol (Bevingen), een strange rechter: eine stjrange richter (Neer), er hel aan gaan staan: der hēl aan gaon stjaon (Neer), half lood: hāf lōt (Tongeren), hard: haard (Weert), hard (Meeuwen, ... ), hárd (Venray), hárt (Venlo), hèt (Loksbergen), haspel: haspǝl (Nieuwerkerken), hel: hel (Maastricht, ... ), hel zieë (Wijlre), helle (Maastricht, ... ), hellə (Beesel), helu (Brunssum), hēl (As), hēͅ.l (Eys), hèl (Montfort, ... ), hèl oordeilend (Maastricht), hèèl (Heerlen), hooisel: hawšǝl (Eupen), juste (fr.): just (Jeuk), keihard: keihard (Venlo), keihel: keij hel (Maastricht), kluwen: klyjǝ (Remersdaal), kort houdend: kórt hajent (Kapel-in-t-Zand), lood: lowt (Wellen), lut (Heusden, ... ), luwǝt (Montzen), luǝt (Sint-Truiden), lāt (Mettekoven, ... ), lāǝt (Alken), lē̜t (Borgloon), lōt (Beverst, ... ), lōǝt (Duras), lǭt (Millen), loodje: løtjǝ (Kuttekoven), lø̄tšǝ (Koninksem), onsje: užǝ (Eigenbilzen), onverbiddelijk: ónverbiddelik (As), op zijn strepen staan: dae steit op zien strepe (Thorn), de sjeit op z⁄n streepe (Schimmert), pak: pak (Alt-Hoeselt, ... ), pijpje: pipkǝ (Boorsem), pop: pop (Genk, ... ), pup (Hoepertingen, ... ), puǝp (Nieuwerkerken), pōp (Genk, ... ), precies: precīēs (Oirlo), puntelijk: punjtelik (Susteren), puntelik (Sevenum), puntellik (Sevenum), saucisse: sases (Sint-Truiden), secuur: sikeur (Vaals), star: star (Maastricht), stijf: stĭĕf (Gennep), stipt: stept (Meeuwen), stipt (Stein), strak: sjtràk (Nieuwenhagen), stràk (As), strang: sjtrang (Doenrade, ... ), sjtrange (Vlodrop), sjtràng (Heerlen), stjrang (Melick), stjrang aanpakke (Neer), strang (Born, ... ), straŋ (Amby, ... ), straŋk (Amby, ... ), stroŋ (Remersdaal), stràng (As), strāŋ (Lanaken), strāŋk (Gelinden, ... ), štr‧aŋ (Eys), štraŋ (Eupen), štraŋk (Amby, ... ), štrõ̜ŋ (Ulestraten), štrā.ŋk (Montzen), štrāŋk (Noorbeek), cf. WNT XV kol. 2135 s.v. "strang (II)" A.3 "gestreng  sjtrang (Gronsveld), oze meister is erg sjtrang  sjtrang (Roermond), streen: stren (Diepenbeek), strēͅn (Meeswijk), strējn (Berverlo), strēn (Afferden, ... ), strēǝn (Molenbeersel, ... ), strē̜n (Eisden, ... ), stręjn (Bocholt, ... ), stręn (Bree, ... ), stręǝn (Waasmont), strīǝn (Weert), strɛn (Genk, ... ), strɛ̄n (Opoeteren, ... ), štriǝn (Lutterade), štrēn (Asenray / Maalbroek, ... ), (mv)  strēnǝ (Stramproy), štrēnǝ (Helden), streentje: strēnskǝ (Opgrimbie), strēntjǝ (Achel, ... ), stręnskǝ (Riksingen), streng: schtreng (Amby), schtrêng (Schimmert), sjtram (Geulle), sjtreng (Beek, ... ), sjtrenge (Schaesberg), sjtrēng (Nieuwenhagen), sjtrèng (Heel, ... ), sjtréng (Amstenrade, ... ), streing (Kortessem), streng (Bree, ... ), streŋ (Beringen, ... ), streͅŋ (Meeuwen), string (Hoensbroek, ... ), strèn-g (Maastricht), strèng (Maastricht, ... ), stréng (Lommel, ... ), strēŋ (Baarlo, ... ), stręŋ (Gelinden, ... ), strɛŋ (Bevingen, ... ), štreŋ (Heerlen), štręŋ (Beringe), štrɛŋ (Mheer, ... ), ne strenge mȉster: een strenge onderwijzer  streng (Hasselt), strengetje: streŋskǝ (Maastricht), strēŋskǝ (Meijel, ... ), stręŋskǝ (Lanaken, ... ), strɛŋskǝ (Boorsem, ... ), štręŋskǝ (Rothem), štrɛŋskǝ (Lutterade, ... ), struif: struf (Bilzen), stug: stug (Meeuwen), troggelbol: troggelbol (Hoepertingen), volgens de regel: werke volges de reegel (Venray), wrong: vroŋ (Eigenbilzen, ... ), vroŋk (Eigenbilzen, ... ), vrø̄ŋk (Maastricht), vrø̄ǝŋk (Maasmechelen), vrāŋk (Rekem), vrōŋ (Lanaken, ... ), vrōŋk (Eben-Emael, ... ), zich op zijn stuk houden: ziech op ze stök hawwe (Maastricht) De strengen garen die men op scheerklossen (bij kettinggaren) of op spoelpijpen (bij inslaggaren) spoelt bijvoorbeeld door middel van een pijpenspoel voor het scheren. [N 39, 55a; N 34, D add.; monogr.] || De uitgesponnen en samengedraaide, of mechanisch bewerkte, verzameling draden. Zie voor diverse soorten afb. 81 en 82. [N 48, 87] || Een streng garen, een gewonden en veelal ineengedraaide bundel waarin garen in de handel komt. De woordtypen lood, half lood, loodje en onsje duiden op een bepaalde hoeveelheid gewicht garen. [N 62, 56c; L 7, 58; L 28, 14; Gi 1.IV, 25; MW; S 36; monogr.] || Kleistreng die door het vormgat van de strengpers geperst wordt en waarvan de afmetingen reeds aan de vereiste lengte en hoogte van de latere steen beantwoorden - Schuddinck, pag. 126. [monogr.] || niet toegevend, weinig vrijheid veroorlovend, stipt oordelend volgens wet of voorschrift [strak, streng, hard] [N 85 (1981)] || sjtreng || streng || streng (bijv. nw.) || streng, gestreng || streng, ineengedraaide bundel garen II-7, II-8, III-1-3, III-1-4
streng (bn.) straf: straf (Baarlo, ... ), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  straf (Stevensweert), strang: schtrang (Amby, ... ), sjtrang (Asenray/Maalbroek, ... ), strang (Beesel, ... ), stràng (Echt/Gebroek), štrang (Brunssum), Opm. Duitse st.  strang (Montfort), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  schtrang (Heer), strang (Grevenbicht/Papenhoven), ps. omgespeld volgens Frings.  sjtrang (Eys), ‘bijw.’  strang (Simpelveld), streng: schtreng (Mheer), sjtreng (Berg-en-Terblijt, ... ), sjtrĕng (Panningen, ... ), streen (Heijen), streng (Afferden, ... ), strĕng (Stevensweert, ... ), strèng (Lottum) streng (bijv. nw.) [SGV (1914)] || streng (bijv. nw.) [SGV (1914)] III-1-4
streng garen [cf. wld ii.7: 24-25] bol: bol (Bevingen), bol gōān (Hoeselt), half lood: ĕn haaf lood goan (Tongeren), haspel: [of "haspel", vgl. WLD II.7:25]  innen kaspel (Nieuwerkerken), kardeel: Mnl. cordeel. [Van Dale: kardeel, streng, uit enige garens ineengedraaid]  kerdiel (Bree), klos: klos (Sittard), klot: klot gâre (Schimmert), kluw: kloew gare (Ell), kluwen: kluwe (opgedraaid) (Tungelroy), ⁄n kluiwwe (Rosmeer), een opgewonden streng  e kluje gaan (Remersdaal), knot: knot (Schimmert), groot  knot (Maastricht), lood: e loet (Sint-Truiden), e looëd (Duras), een laod (Ulbeek), een lood (Sint-Martens-Voeren), eĕ lood goan (Genoelselderen), en lood gauen (Hoepertingen), in lood gon (Rijkhoven), laut (Mettekoven), lāot (Alken), lood (Voort, ... ), lood goən (Koninksem), lout gōən (Heers), lowt gōn (Kortessem), lōt (s-Herenelderen), loͅut (Borgloon), luət (Opgrimbie), ə loeəd (Sint-Truiden), ə lood gaon (Hoepertingen), ə louwt goan (Wellen), ən lood gaon (Hoepertingen), ⁄n laud (Vechmaal), ⁄n loot (Millen), ⁄n loot garen (Rijkhoven), [sic]  luət (Sint-Truiden), breigaren  ə loewət gaan (Montzen), streng is vier loot  ⁄n loot (Beverst), vroeger  e loet garen (Stevoort), loodje: eͅ løtje goān (Kuttekoven), leutsje (Koninksem), onsje: [Vgl. WLD II.7: 25]  oezjə gaon (Eigenbilzen), pak: e pak gaon (Ulbeek), ə pak gōͅn (Alt-Hoeselt), pop: een poep gaoin (Riksingen), een pop (Genk), een pop goͅrən (Genk), een pŏp gôaren (Houthalen), en poep gaon (Tongeren), enĕ popĕ (Genk), ieən poeəp gaon (Nieuwerkerken), n poep gon (Lauw), pop (Genk), ə poep gaon (Hoepertingen), ən pup garə (Leopoldsburg), ⁄n popgārən (Neerpelt), ⁄n pōp garen (Neerpelt), oo als in Fr. taupe  en poop gaöre (Genk), pop o zeer kort  ⁄n pop goaweten (Lommel), vier strengen  ən pop (Hamont), strang: en straŋ goͅn (Bilzen), ene strank gaare (Eupen), ene strank gaon (Val-Meer), ene strank goan (Martenslinde), ene strāānk (Maastricht), enen strānk chon (Gelinden), enə strank goan (Koninksem), enə straŋ (Hamont), ne strang gaan (Welkenraedt), ne strank beschtaéht uut luete (Lontzen), ne strank gown (Borgloon), nə straŋk gārən (Opglabbeek), schtrank (Amby, ... ), schtrâng (Schimmert), sjtrank (Berg-en-Terblijt, ... ), sjtrànk (Schaesberg), strank (Borgharen, ... ), strank (gāre) (Obbicht), strānk (Maastricht), strâŋk (Montzen), štrank (Brunssum), štrâ.ŋk (Montzen), ən sträŋ (Zepperen), ənə straŋ gārə (Rekem), ənə straŋk cha:rə (Rekem), ənə strāŋ gōrə (Lanaken), ⁄ne strānk gôen (Rosmeer), (kleine bundel)  sjtraank (Mheer), m.v. = schträng / dim.: schträndje  schtrank (Heerlen), mannelijk  štrânk (Montzen), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  schtrank (gare) (Heer), strank (Grevenbicht/Papenhoven), ps. omgespeld volgens Frings.  sjtrank (Eys), streen: een streen (Houthalen, ... ), een streen gaon (Sint-Lambrechts-Herk), een streen gaoren (Lommel), een streen garen (Leopoldsburg, ... ), een strène gare (Bree), ein str.n ga.rə (Eisden), ein strain garen (Vucht), ein streen gaarə (Ophoven), ein streēn garen (Neeroeteren), ein strein faeen (Elen), ein streèn garen (Neeroeteren), ein strēͅn gare (Bree), ein strĕn gare (Bree), en streen (Linkhout), en streen gaore (Neerhespen), en streen gare (Hasselt), en streen garen (Neerpelt), en streen goure (Landen), en strēn gōərən (Hamont), en strên garen (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), eèn strène garen (Bree), ĕn streen goare (Heppen), ĕnĕ strè‧en wol (Waasmont), eͅn strēn gōrĕn (Oostham), ijn strɛn gārə (Neerglabbeek), in streen garen (Houthalen), n streen garen (Hechtel), n stren (Wilderen), schtreen (Belfeld, ... ), schtrieen (Lutterade), sjtreen (Asenray/Maalbroek, ... ), stjreen (Nunhem), streen (Afferden, ... ), streen (gaier) (Echt/Gebroek), streen (goan) (Gennep), streen gaare (Griendtsveen), streen gaoren (Tessenderlo), streen gare (Meerlo, ... ), streen garen (Hechtel), streen garrə (Meijel), streeŋ (Neerhespen), stren gōͅrən (Overpelt), stren goͅrə (Hamont), stren goͅrən (Genk), stren göre (Genk), strenen (Oostham), streên (Neeroeteren), strēēin (Beverlo), strēn (Houthalen), strēͅn (Lanklaar, ... ), strēͅən (Lanklaar), strīēen gare (Weert), strè:n (Bree), strè:nen (Bree), strèen (Gruitrode, ... ), strèn garen (Mechelen-aan-de-Maas), strèèn (Bree, ... ), stréén (Gruitrode, ... ), strëin (Maaseik), strɛ.n (Meeuwen), strɛn (Vroenhoven), str‧ēn (Kinrooi, ... ), əin strēͅin gārə (Gerdingen), ən streen (Beringen), ən streen gaorə (Kermt), ən stren (Zolder), ən strēn (Herk-de-Stad, ... ), ən strēn gā.rə (Hasselt), ən strēn gāre (Molenbeersel), ən strēn gārə (Eisden), ən strēn ga͂:rn (Zonhoven), ən strēn gōͅrən (Hamont), ən strēn goͅrən (Sint-Huibrechts-Lille), ən strēən (Zonhoven), ən strēͅn gārə (Mechelen-aan-de-Maas), ən strēͅn gḁ̄rə (Rotem), ən strēͅən gārə (Molenbeersel), ən strɛi:n garə (Stokkem), ⁄n steen gooën (Velm), ⁄n stre:n go:ərən (Tessenderlo), ⁄n streen (Hasselt, ... ), ⁄n streen gaoren (Eksel), ⁄n streen gare (Heusden), ⁄n streen goaren (Hamont), ⁄n streͅĭn gōn (Diepenbeek), ⁄n strin (Diepenbeek), ⁄n strèn (Niel-bij-As, ... ), ⁄n strèn gare (Rotem), ⁄n strèn garen (Kleine-Brogel), ⁄n strène garen (Kaulille), ⁄n strên gaarë (Lanklaar), ai van aimer  ⁄n strain garen (Rotem), e van fr. mère  ein stren (Grote-Brogel), ei = è van père  strein (Maaseik), ei uit Fr. Seine  ⁄t strein garé (Eisden), ei zoals Fr. reine  ən strein gaarə (Opoeteren), eè als frère  ein streèn garen (Opoeteren), Fr Jean  een streen gean (Jeuk), Franse è  strèn (Opglabbeek), garen alleen voor naaigaren  ĕnĕ strè‧n katoen (Waasmont), mannelijk  strene (Neerhespen), Opm. Duitse st.  streen (Montfort), streen garen: strēn (Beringen, ... ), strēn gārə (Houthalen, ... ), strēn goarən (Eksel), strēͅn (Lozen), strēͅən (Lozen), streͅn garə (Bree), streentje: ə strɛenskə (Opgrimbie), ɛ strinje goweren (Lommel), e dof  e strintje garen (Neerpelt), streng: een streeng (Stevoort, ... ), een streeŋ gaon (Ulbeek), een streng (Hasselt, ... ), een streng garen (Sint-Truiden), en streng gaien (Landen), en strèng gāōn (Wellen), enə streŋ (Hamont), eèn string (Paal), in string (Halen), ne streng goan (Sint-Truiden), ne strenk gare (Amby), schreng (Noorbeek), schtreng (Mheer), sjtreng (Guttecoven, ... ), sjtreng gare (Roermond), streeng (Wellen), streng (Bevingen, ... ), streng gaon (Borlo), streng gare (Blerick), streng garen (Maaseik), streng goaren (Spalbeek), streng go‧ən (Hoepertingen), streŋ (Opglabbeek, ... ), streŋ garən (Neerpelt), streŋ gōn (Sint-Truiden), streŋ gówn (Veulen), strēŋ gārə (Lanklaar), strēͅŋ (Hasselt), strĕng (Merselo), streͅng (Eksel), streͅŋ (Kwaadmechelen, ... ), streͅŋən (Opglabbeek), string (Heijen, ... ), striŋ (Loksbergen), strèng (Heythuysen), strèngə (Rekem), stréng (As), strɛng (Sint-Truiden), strɛŋ gōͅrə (Beverlo), strɛŋø (Borgloon), èn streng gaon (Wellen), ən streng (Hoepertingen), ən streŋ gārən (Peer), ən strēng gāorən (Zonhoven), ən strɛŋ gon (Mielen-boven-Aalst), əne streng gaon (Sint-Truiden), ⁄n streng (Hees), ⁄n streng gaon (Rosmeer), ⁄n streng garen (Peer), ⁄n streng go.n (Gelinden), ⁄n string (Paal), ⁄n string garen (Beringen), ( niet opgedraaid)  streng (Eigenbilzen), naai en brodeergaren  ən sjtreng (Montzen), nu  streͅŋ (Gelinden), o van Fr. or  ⁄n streng gōn (Wilderen), strengetje: en strengske garen (Lanaken), ē streͅnskə goan (Riksingen), ē streͅŋskə gōn (Vliermaal), sjtrengske (Meerssen), strengske (Schaesberg, ... ), streŋskə (Opgrimbie), streͅŋkə garə (Rekem), ə streͅŋskə gōͅn (Martenslinde), ə streͅŋskə gōͅrə (Lanaken), ə strəngkske gaon (Zepperen), klein  strengske (Maastricht), strong: ene strong gaan (Remersdaal), struif: ⁄n stroef gaon (Bilzen), struik: eine strauk (Rotem), vier lood: vier loet garen (Heusden), vier lood (Neerpelt), wollen garen: wòllə gààre (Opglabbeek), wrong: eene vrong gaon (Vroenhoven), eine vroank (Rekem), ene wroong (Lanaken), enne vroonk gaa:n (Mheer), ne vroong (Riemst, ... ), vroonk (Gronsveld, ... ), vroŋk (Vaals), vrōnk (Zichen-Zussen-Bolder), wrunk (Gulpen), wrônk (Sint-Martens-Voeren), ənə vrōnk (Lanaken), ənə vrøŋk (Mechelen-aan-de-Maas), ⁄n vrong (Eigenbilzen), ⁄n wronk gōͅn (Vroenhoven), #NAME?  ene vrūnk (Maastricht), (4 strengskes = 1 vrunk)  vrunk (Neerharen), (grote bundel)  vroonk (Mheer), (opgedraaid)  vronk (Eigenbilzen), (wrong)  vroonk (Maastricht), bepaald aantal strengen  wrønk (Opgrimbie), meervoud vrung  vrunk (Klimmen), zeker aantal ervan  ənə vrønk (Opgrimbie) Aantal te samen gedraaide of gewonden bundel draden waarin garen in de handel komt (streng, streen, kluit) [N 79 (1979)] || Een streng garen. [ZND 07 (1924)], [ZND m], [ZND m] || garenstreng || Het wollen breigaren wordt in strengen verkocht: hoe heet zo een streng garen? [ZND 28 (1938)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || knot, streng, b.v. van garen || streng || streng (garen) [SGV (1914)] || streng (garen) [SGV (1914)] || streng [garen] || streng garen [ZND B1 (1940sq)] III-1-3
strengbeugels beugelen: bȳgǝlǝ (Klimmen), bø̄gǝlǝ (Ulestraten), beugels: beugels (Berg  [(enk)]  , ... ), bøgǝls (Roosteren), bø̄gǝls (Achel, ... ), bø̜.ygǝls (Borgloon), bø̜gǝls (Lommel), bø̜ygǝls (Sint-Truiden), (enk)  bȳgǝl (Bocholtz), bȳǝgǝl (Heerlen), bøgǝl (Overpelt), bø̄gǝl (Helchteren, ... ), bēgǝl (Linde), bouten: bouten (Leuken), gaspen: gaspǝ (Rotem), hachtbeugels: hachtbeugels (Maasmechelen), hachtenstang: hachtenstang (Stramproy), hachtenstaven: haxtǝstē̜f (Bocholt), hachtstaven: haxtstē̜v (Opglabbeek), haken: hȳǝk (Opheers), ijzeren kettingen: ijzeren kettingen (Sevenum), kettingstangen: kęteŋstaŋǝ (Hasselt), klingebeugel: klingebeugel (Venlo), klingebouten: klingebouten (Posterholt), klingstangen: klingstangen (Kessenich, ... ), klinkring: klinkring (Klimmen), kromijzers: krǫmpē̜zǝrs (Paal), krǫmęi̯zǝrs (Beringen), lid: lēt (Hasselt), looshaak: lȳshǭk (Bocholtz), ogen: au̯gǝ (Maasniel), ogǝ (Mechelen), (enk)  ǫu̯x (Kessenich), oogtrekkers: uǝxtrękǝrs (Melveren), riempje: rēmpkǝ (Grevenbicht / Papenhoven), ringbeugels: reŋbø̜gǝls (Overpelt), schakelen: šākǝlǝ (Kerensheide), (enk?)  šōkǝl (Geistingen), schakels: schakels (Maastricht), sxākǝls (Koersel), šākǝls (Thorn, ... ), stangen met ogen: stangen met ogen (Kinrooi), treiten: trē̜tǝ (Zelem), trekstang: trękštaŋ (Baexem), trekstangen: trekstangen (Kinrooi) Beugels die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden. Als deze verbinding uit haken bestaat, spreekt men van strenghaken (zie lemma Strenghaken). Een aantal informanten maakt in de benaming voor dit verbindingsstuk echter geen onderscheid tussen haken en beugels. De benamingen die voor haken én beugels in het algemeen zijn opgegeven, werden hier voorop geplaatst. [N 13, 59a] I-10
strengen eerste trekken: i̯āstǝtrękǝ (Gors-Opleeuw), haamkettingen: haamkettingen (Kwaadmechelen), (enk)  hǭmkęteŋ (Veldwezelt), haamklinken: hǭmkleŋkǝn (Mopertingen), haamtrek: hō.mtręk (Tongeren), hachten: axtǝ (Dilsen, ... ), ha.u̯xtǝ (Ospel  [(ijzer)]  ), hachten (Maasmechelen, ... ), haxtǝ (Achel, ... ), haxtǝ(n) (Lommel), haxtǝn (Grote-Brogel, ... ), hā.xtǝn (Achel, ... ), hāxtǝ (Hamont, ... ), ijzeren trekken: ē̜zǝrǝ trękǝ (Opheers), ijzertrekken: ē̜ǝzǝrtrękǝ (Melveren), karhachten: karhachten (Heusden), karhaxtǝ (Bocholt, ... ), kārhaxtn (Koersel), kɛ̄rhaxtǝ (Loksbergen), karkettelen: kā.rkętǝlǝ (Beverst, ... ), kārkętǝlǝ (Bilzen, ... ), karkettels: kɛrkętǝls (Kuringen), karketten: (enk)  kārkętǝ (Rosmeer), karketting: karkɛteŋ (Gennep, ... ), karkettingen: karkettingen (Dilsen, ... ), karkęteŋǝ (Eisden, ... ), kērkęteŋǝ (Spalbeek), karkettings: karkęteŋs (Middelaar), karklingels: karklingels (Leunen, ... ), karklingen: karkleŋǝn (America, ... ), karklingen (Boukoul, ... ), kęrkleŋǝn (Herten, ... ), kɛrkleŋǝ (Eind, ... ), kɛrkleŋǝn (Melick), karklinken: karkle.ŋkǝ (Leut  [(ouder dan k@te]\)]  , ... ), karkleŋkǝ (Neerharen, ... ), karklinken (Maaseik, ... ), karklēŋkǝ (Reijmerstok), karklęi̯ŋkǝ (Oirsbeek), kārkle.ŋkǝ (Grote-Spouwen, ... ), kārkleŋkǝ (Eigenbilzen, ... ), kārkli.ŋkǝ (Martenslinde), kāǝrkleŋkǝ (Velden), kɛ̄.rklę.ŋkǝ (Zonhoven), karkoorden: kārkōrdǝ (Mechelen), karrenklingen: kɛrǝkleŋǝn (Posterholt), karstrengen: karstrengen (Linkhout), kē̜rstręŋǝ (Herk-de-Stad), kɛ̄rstreŋǝ (Loksbergen), kɛ̄rstręŋǝ (Schulen), kartrekken: kartrekken (Alken, ... ), kā.rtrękǝ (Bilzen), kārtrękǝ (Berg, ... ), kārtrɛkǝ (s-Herenelderen), kāǝrtrękǝ (Grote-Spouwen), kē̜ ̞ǝrtrękǝ (Kozen), kē̜jǝrtrękn (Diepenbeek), kē̜rtrękǝ (Borgloon, ... ), kē̜rtrɛkǝ (Gutschoven), kē̜ǝrtrękǝ (Borlo, ... ), kɛ̄ ̝rtrękǝ (Wintershoven), kɛ̄ ̝ǝrtrękǝ (Wimmertingen), kɛ̄rtrękǝ (Bommershoven, ... ), (enk?)  kē̜ǝrtręk (Velm), kartrekkers: kārtrękǝrs (Kiewit), kettelen: ketǝlǝ (Hoeselt), kętǝlǝ (Bilzen, ... ), kɛtǝlǝ (Gronsveld), (enk)  kętǝl (Gelieren Bret), kettingen: kettingen (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), kø.teŋǝ (Bree), kēteŋǝ (Eisden), kęteŋǝ (Lanklaar, ... ), kɛteŋǝ (Buchten), kɛteŋǝn (Buchten, ... ), (enk)  kęteŋ (Stokkem), kettings: kęteŋs (Milsbeek, ... ), klingels: kleŋǝls (Afferden, ... ), klingen: kleŋǝ (Baarlo, ... ), klęŋǝ (Kinrooi), klɛŋǝ (Rotem), (enk)  kleŋ (Melick), klinken: kle.ŋkǝ (Boorsem, ... ), kleŋkǝ (Banholt, ... ), klinken (Kanne), klēŋkǝ (Gronsveld, ... ), klē̜ŋkǝ (Berg, ... ), klę.ŋkǝ (Rekem), klęi̯ŋkǝ (Geleen, ... ), klęŋkǝ (Sittard), klɛŋkǝ (Geulle, ... ), koorden: ki̯ǭt (Wellen), koordentrekken: ku(ǝ)dǝtrękǝ (Opheers), repen: rēi̯pǝ (Leunen), rēpǝ (Afferden, ... ), rīpǝ (Sint-Truiden), (enk)  rēp (Milsbeek, ... ), riemen: ręi̯mǝ (Limbricht), staarten: stɛt (Montenaken, ... ), strenen: (voltooid deelwoord)  gǝstrēnt (Tessenderlo), strengen: strengen (Baarlo, ... ), streŋǝ (Binderveld, ... ), strēŋǝ (Rummen), strē̜ŋǝ (Kermt), stręŋn (Kwaadmechelen), stręŋǝ (Berbroek, ... ), strɛŋ (Kessenich), strɛŋǝ (Bree, ... ), štreŋǝ (Tegelen), štręŋǝ (Boukoul  [(leer of touwwerk)]  , ... ), štrɛŋǝ (Gronsveld, ... ), (enk)  strę ̝ŋ (Overpelt), stręŋ (Bocholt, ... ), strɛŋ (Boorsem, ... ), štręŋ (Susteren), štrɛŋ (Bocholtz, ... ), strengselen: štrɛŋsǝlǝ (Eygelshoven  [(leder)]  ), strengtouwen: stręŋtǫu̯ǝ (Sint Pieter), toghaam: tǭxhām (Reijmerstok, ... ), touwen: touwen (Baexem, ... ), trekken: trekken (Groot-Loon, ... ), trekǝ (Hoeselt, ... ), trē̜kǝ (Hasselt, ... ), trę.kǝ (Sint-Huibrechts-Hern, ... ), trękn (Diepenbeek), trękǝ (Aalst, ... ), (enk?)  tręk (Montenaken  [(minder gebruikt)]  , ... ), trekker: trɛkǝr (Gelinden, ... ), trekkettingen: trekkettingen (Puth), trękkęteŋǝ (Maasmechelen, ... ), (enk)  trękkęteŋ (Maasmechelen), trekkoord: trękkǭt (Heerlen), trekrepen: trę ̝krīpǝ (America), trekriemen: trekrēmǝ (Valkenburg), trękrimǝ (Gelieren Bret  [(leer)]  ), trękrimǝn (Achel), trękrēmǝ (Bleijerheide, ... ), (enk)  trękrēm (Heerlen  [(leer)]  ), trękrīm (Tongeren  [(leer)]  ), trekstel: trɛkstǝl (Rosmeer), trekstrengen: trɛkštręŋǝ (Rothem), trektomen: tręktōmǝ (Gelieren Bret), trektouwen: trektouwen (Merselo, ... ), trekzeel: trekzeel (Holtum  [(enk)]  , ... ), trekzeel(d)er: tręk˲zē̜i̯lǝr (Beverst), tręk˲zē̜ǝldǝr (Smeermaas), trekzeelder: tręk˲zęi̯ldǝr (Klimmen), trekzeler: tręk˲zēlǝr (Gelieren Bret), voorzeel: vi̯ę.rzē.l (Martenslinde), wageltrekken: wǭ.gǝltrękǝ (Hopmaal), wagenhachten: wāgnhaxtn (Koersel), wagenklinken: wagenklinken (Puth), zelen: zęi̯lǝ (Neeritter), (enk)  zēl (Bocholtz), zęi̯l (Boukoul, ... ) Aanvulling van het lemma strengen in wld I.10: kettingen of touwen waarmee een paard de kar of wagen trekt. [N 17, 26; N 5A II, 59c; monogr.] || De gesponnen draad op het strenghout strengen. [N 34, D add.] || Kettingen of touwen waarmee een paard de kar of wagen trekt. Het ene uiteinde ervan zit aan de trekhaken van het haam of van het borsttuig vast, het andere aan de voorste schei of aan een haak in de berrie van de kar of wagen. De benamingen voor strengen die uit touw vervaardigd zijn, werden achteraan geplaatst. Bij het woordtype strengen is niet altijd mogelijk uit te maken of de opgegeven dialectvariant enkelvoud of meervoud is. Het lemma Veldstrengen, dat zijn strengen waarmee een paard een akkerwerktuig voorttrekt, is al eerder behandeld in WLD I, afl. 2, p. 178. [JG 1a, 1b, 2a, 2b, 2c; N 13, 57, 58a en 58b] I-10, I-13, II-7
strengen controleren nazien: nǭwǝzin (Loksbergen) Voor het slaan controleren of alle strengen, drie of vier, even lang zijn. [N 48, 60] II-7
strenghaken beugels: (enk)  bȳǝgǝl (Heerlen), bø̄gǝl (Boukoul, ... ), haak van de kettingen: haak van de kettingen (Oost-Maarland), haak van de klinken: haak van de klinken (Oost-Maarland), haakbeugels: hǭk˱bøgǝls (Overpelt), hachtstaven: haxtǝstē̜(ǝ)f (Bree), haken: haken (Valkenburg), hø̄k (Achel, ... ), hø̄ǝk (Mechelen), hø̜̄k (Diepenbeek, ... ), hø̜k (Borgloon), hęi̯k (Beverst), hīǝk (Hasselt), hǭkǝ (Blerick, ... ), hǭǝkn (Koersel), ø̜k (Rotem), (enk)  hǭk (Maasmechelen, ... ), hechthaken: hɛxhø̜̄k (Maasmechelen), kettelstang: kętǝlstaŋ (Kiewit), kettingstangen: kęteŋstaŋǝ (Hasselt), klinghaak: kleŋhāk (Geistingen), kleŋǝhǭk (Posterholt), klinkhaken: kleŋkhø̜̄k (Klimmen, ... ), kramp: kramp (Maasniel), looshaken: lȳshø̜̄k (Klimmen), lussen: lussen (Neeritter), reep: reep (Neeritter), stangen met haken: stangen met haken (Kinrooi), strengogen: štręŋǫu̯gǝ (Swalmen), treiten: trē̜tǝ (Zelem), trekhaken: trękhø̜̄k (Diepenbeek), trękhǭkǝ (Gelieren Bret), (enk)  trękhǭk (Maasniel) Haken die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden. Zie ook opmerking onder het lemma Strengbeugels. [N 13, 59b] I-10
strenghaken aan de berries achterhaamhaken: axtǝrhǫmhǫʔǝ (Kwaadmechelen), ā.tǝrh˙ǭmh˙īǝk (Munsterbilzen), (enkelv)  ā.tǝrhǭ.mh˙ōǝk (Bilzen), ā.tǝrh˙ǭmh˙ōk (Munsterbilzen), ā.xtǝrhā.mh˙ōk (Diepenbeek), haak: h˙ōk (Niel-bij-As), haken van de achterhaam: hek [van den] axtǝrhǭm (Genk), hē̜k [van den] axtǝrhǭm (Zutendaal), hē̜k ˲vanǝ axterhām (Opglabbeek), h˙īǝk [van de] ā.tǝrh˙ōm (Beverst), h˙īǝk [van den] axtǝrhǭm (Houthalen, ... ), h˙īǝk [van den] āxtǝrhām (Godschei), haken voor de achterhaam: hē̜k ˲vir dǝn axterhām (As), helphaak (enkelv.): hęlph˙ōǝk (Bilzen), klotsen: klǫtsǝ (Hasselt  [(om te trekken - vast te maken - er zijn twee gaten in en een knoop aan de bovenkant)]  ), lichthaken: lexthø̜̄k (Weert), noodhaak (enkelv.): nōthǭk (Boukoul, ... ), ogen: uǝgǝ (Halen), oren: ōǝrǝ (Puth), schachten: šaxtǝ (Haelen  [(achterste stuk van de kling waarmee deze aan de trekschei vastzit)]  ), trekhaken: trękhǭʔǝ (Kwaadmechelen) De twee haken aan de voorkant van de kar waarmee de kettingen van het achterhaam aan de berries bevestigd werden. Deze kettingen dienden om het paard de kar achteruit te laten duwen. Vergelijk het lemma strenghaken (haken die de strengen met het haam of het borsttuig verbinden) in wld I.10. [N 17, 40 + 99; JG 1a; monogr] I-13
strenghout streenhout: strēnhø̄t (Tessenderlo) Hout waarop de gesponnen draad in kruisvorm gestrengd werd. [N 34, D add.] II-7