e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
veel drinken aan de pimpel zijn: aon de pumpel zien (Maastricht, ... ), achter de fles aanzitten: axtər də flɛs anzetə (Blitterswijck, ... ), aflebberen: Vië haan dóóë hiel wá bȉ.ër ao.fgeléppert: we hadden daar menig pint soldaat gemaakt  ao.fléppere (Zonhoven), afzuipen: Hië hit al hénnich wat ao.fgezoo.pen óp ¯n ؉ër tèè.ët: Hij heeft al vrij veel gedronken in een uur onoverg.  ao.fzóó.pe (Zonhoven), afzwadderen: onoverg. Hië hit nógal wat ao.fgezwaddert: hij heeft nogal veel gedronken  ao.fzwaddere (Zonhoven), buizen: bui:ze (Roermond, ... ), buize (Blerick, ... ), buizə (Horst, ... ), bui’ze (Tegelen), būīzə (Klimmen), böjze (Castenray, ... ), bøͅi̯zə (Blitterswijck, ... ), päo’ze (Bleijerheide, ... ), Bargoens: buizen  buize (Altweert, ... ), Hae had weer de gansen aovend zitte buize  bui:ze (Roermond), veel drinken  bùyzë (Tongeren), de dorst lessen: dorst lèssen (Kesseleik), doorlaten: dūūrlaote (Gruitrode, ... ), voor alles wat in overdaad gedaan wordt: snäaje, ‘m nèje, ‘m pééke, ‘m legäaje, ‘m tokke. van café tot café gaan: bómmele, òppe zwàdder zeen, òppe lèp zeen,kepèlkes make, lever in ‘n klèj kepèlke es nao ‘n grute kérk goen.  dūūrlaote (As), een droge lever hebben: ⁄n druch lèver (Vijlen), een verkopen: verkoüpe (’nne -) (Gronsveld), een vermeubelen: vermuübele (’nne -) (Gronsveld), een verperen: verpère (’nne -) (Gronsveld), eenss goed drinken: öns goot drinkə (Heugem), fluppen: fløͅpə (Eupen), gaarne een pitsen: géér ejne pitse (Gruitrode), galpen: gal"pe (Beverlo), galpen (Beverlo), goed aflaten: good aafloate (Bree), goed omschudden: good omsjèdde (Opglabbeek), gusselen: gössele (Klimmen), gössələ (Valkenburg), haar bedrinken: hùr bëdrénkë (Tongeren), heffen: Hij is te voel um òp zien werk veul te höffe, már dat ândere höffe duut hij vuis te gaer höffe is hier ook optillen  höffe (Castenray, ... ), hem bedrinken: húm bëdrénkë (Tongeren), hem een verknauwelen: ’m ’nne verknawele (Gronsveld), hem gaarne lusten: ⁄m gaer luste (Reuver), hem lusten: em lüste (Schimmert), hae löst um (Neer), əm löstə (Horn), ⁄m löstə (Oirsbeek), hem niet uittuffen: əm neet oettuffə (Hunsel), hem pitsen: ⁄m pitsje (Geleen), hem zwaaien: ⁄m zwááje (Opglabbeek), hijsen: heise (Heythuysen), hijsə (Venlo), inkappen: è.nkappe (Hasselt), jeppen: jeppe (Venlo), jep’pe (Tegelen), jɛpə (Blitterswijck, ... ), kandelen: Ich zaat möt eine straffe kater, want staags van vèèrs hauw uis "kòmpeni-j"dureweg gekaanjeldsj  kaanjele (As, ... ), kernellen: kernélle (Echt/Gebroek), klatsen: klaatse (Echt/Gebroek), kleppen: klèppə (Horst), knappen: knappe (Tegelen), lampetten: lampette (Roermond, ... ), lampètte (Maastricht, ... ), lampèttë (Hoeselt), lampötte (As, ... ), lāmpeͅtə (Meeswijk), làmpètte (As), Dee hèlt van lampètte  lampètte (Maastricht), op zwier gaan, lampetten  lampeͅtən (Lommel), lampetteren: Ze wao.rˆ hénnich aon¯t lampetteren ènne kefeej: Er werd flink gedronken in het café Fr. lamper: met grote teugen (leeg)drinken  lampèttere (Zonhoven), lappen: lapə (Blitterswijck, ... ), leppe (Castenray, ... ), lebberen: lebbere (Susteren, ... ), voor de kat  lebbere (Caberg), lepelen: lee.ëpele (Zonhoven, ... ), lepsen: lupsen (Montfort, ... ), lèpsche (Amby), lèpsje (Lutterade), lèpsjə (Moorveld (Waalsen), ... ), löpse (Thorn), ləpse (Thorn), slabberen  lepsje (Stokkem), voor dieren, speciaal de hond  lepsjə (Caberg), leuteren: leuteren (Born), loerin: loerién (Schimmert), lurken: löərkə (Reuver), Liktj toch neet zoeë aan di-j fles te lörke Wi-j völ hejje d¯r weer gelörktj vandaag: hoeveel heb je er weer gedronken vandaag  lörke (Altweert, ... ), lusten: löstə (Horn), nippen: nippə (Sint-Geertruid), paven: pave (Gronsveld, ... ), schieten slaan  paave (Sittard), pegelen: pegele (Echt/Gebroek), Hd. bechern  pexələ (Eupen), pixələ (Eupen), pekelen: paekele (Sittard), peekele (Sittard, ... ), pekele (Echt/Gebroek), peken: paeke (Susteren), peekə (Valkenburg), pëke (Gronsveld), pɛ.kə (Meeuwen), pekken of pikken slaan  paeke (Sittard), pimpelen: pimpələ (Beesel, ... ), pimpələn (Urmond), pumpele (Echt/Gebroek, ... ), pumpələ (Maastricht), pûmpele (Altweert, ... ), pûmpelè (Tungelroy), Doa zitte ze werechtig weer te pumpele en wie!  pumpele (Maastricht), Hë púmpëldë van s-mùrgës vrüg tòt s-uòvës lôot  púmpëlë (Tongeren), pompen: pò.mpe (Zonhoven), Nòòë de mátsj weu.rt er férrem gepò.mt: na de match wordt er een stevige pint gedronken  pò.mpe (Zonhoven), én Mêr ô¯n t pómpë (v. dronkaard)  pómpë (Tongeren), proeven: pruive (Sittard), pulsen: pölzə (Pey), putten: pöttə (Echt/Gebroek, ... ), figuurlijk  pötte (Echt/Gebroek), putteren: pöttere (Venlo), schransen: schràànsə (Venlo), schrokken: sjrókke (Beek), slempen: sl‧ɛ̄mpə (Neeroeteren), slokken: sloekke (Bilzen), smeren: smeeren (Montfort, ... ), spaaien: spááje (Gruitrode), steenpekken: sjtee⁄péékə (Brunssum), tetteren: tettere (Simpelveld), Veer hauen ós ?ne goue getettert: wij hadden flink gedronken  tɛtərə (Sittard), teutelen: tee.tele (Hasselt), tuetele (Gronsveld), tuitele (Stokkem), tonnen: tò:nnə (Montfort), verputeren: verpuütere (Gronsveld), versauzen: versawze (Gronsveld), verzolen: verzaole (Gronsveld), zauwelen: zaw’wele (Tegelen), zuijelen (Nieuwstadt), zöjele (Buchten), zich bedrinken: zïch bëdrénkë (Tongeren), zich bezuipen: zich bezoépe (Gronsveld), zich bëzaupë (Tongeren), zich neer drinken: zich neer dreenke (Gronsveld), zuipen: soeppe (Eys), sŭŭpe (Bergen), z.oͅpə (Hoepertingen), zaupe (Beverst, ... ), zaupə (Koninksem), zāpə (Sint-Truiden), zēūpə (Leopoldsburg), zoapen (Zonhoven), zoe.pe (Maastricht), zoe.pə (Maastricht), zoefe (Vaals), zoefə (Simpelveld, ... ), zoepe (Amby, ... ), zoepe(n) (Velden), zoepen (Amby, ... ), zoeppe (Gronsveld), zoepë (Lanklaar), zoepə (Berg-en-Terblijt, ... ), zoeëpe (Hushoven, ... ), zoope (Val-Meer, ... ), zoopen (Heusden), zope (Heers, ... ), zoupe (Beverlo, ... ), zoupen (Peer, ... ), zou̯pen (Bilzen), zowpe (As), zoèpe (Venlo, ... ), zoépe (Gronsveld), zoêpe (Hoensbroek, ... ), zoëpe (Laar, ... ), zōēffə (Simpelveld), zōēfə (Simpelveld), zōēpe (Baexem, ... ), zōēpen (Arcen, ... ), zōēpö (Stevensweert), zōēpə (Caberg, ... ), zōēwpə (Heel), zōēəpe (Schinnen, ... ), zōēəpə (Weert), zōpə (Gelinden), zōͅpən (Zonhoven), zŏĕpe (Guttecoven, ... ), zŏĕpen (Hamont), zŏĕppe (Merkelbeek), zŏĕppə (Meijel), zŏĕpə (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), zoͅəpən (Tessenderlo), zuffe (Bleijerheide), zuipe (Beringen, ... ), zupə (Hamont, ... ), zupən (Sint-Huibrechts-Lille), zuupe (Heijen), zuupə (Opglabbeek), zū.pə (Baarlo, ... ), zūpa (Molenbeersel), zūpə (Arcen, ... ), zūpən (Bocholt, ... ), zūəpə (Kessenich, ... ), zŭ.pə (Montzen), zŭŭpe (Meeuwen), zŭŭpə (Gennep), zy(3)̄pən (Opglabbeek), zypə (Bergen, ... ), zóupe (Opglabbeek), zóépə (Haelen), zôepə (Sittard), zôêpə (Rekem, ... ), zöpə (Halen, ... ), zø̄pə (Borgloon), zø͂ͅipən (Lommel), zø͂ͅpen (Oostham), zø͂ͅpə (Kwaadmechelen, ... ), zûpə (Montzen), bijv veel bier  zoepe (Oirlo), Dee zoeffet wie inne karebengel, wie inne karehónk Vrès wie ing kats en zoef wie inne hónk. da bliefste jezónk  zoef’fe (Bleijerheide, ... ), Den hóndj mót zoepe Zich zaat zoepe zoepe wiej ne ketter  zōēpe (Roermond), dèè züp wie n moezelaok  zōēpe (Klimmen), Foj,foj, wat höbbe die deen aovend gezope! ze zoepe wie de Tempeleers  zoepe (Maastricht), Hae zuup, zie ?n echel; wie ?nekaetelbuitert, wie ?ne karhengst: Hij zuipt als een dragonder, tempelier, enz. Taenge de klippe van de hel op zoepe: aan de drank verslaafd zijn  zoepe (Sittard), n züpschottel = een vrouw die veel drinkt  züpe (Gennep), plat  zoepe (Echt/Gebroek), zien aege án de groond vâs zoepe: zich laveloos drinken  zoepe (Castenray), zoepen  zŏĕppə (Meijel), zuuptj, zoeëp, gezoeëpe  zoêpe (Altweert, ... ), zuuptj, zoôp, gezoôpe  zoêpe (Altweert, ... ), zuuptj, zoôp, gezoôpe Hae zuuptj wi-j ¯ne kieëtellapper (of tempeleer of malei-jer): hij drinkt verschrikkelijk veel Hae és allewiel aan ¯t zoêpen aan: hij is tegenwoordig aan de drank Dae deut niks as zoêpen en balkenieëre: hij denkt alleen maar aan geweldig feestvieren Zoêpniekel: gewoontedronkaard  zoêpe (Nederweert), zuipen wie een karhengst: zoépe wie ’nne kerhyngs (Gronsveld), zuipen wie een muizenlok: zoépe wie e moûzeloëk (Gronsveld), zutsen: zøͅtsə (Gennep, ... ), zwadderen: zwàddərə (Loksbergen), Ze zwadderf wat ao.f óp nen dao.ch: ze drinkt dagelijks veel te veel  zwaddere (Zonhoven), zwelgen: zjvelge (Herten (bij Roermond)) (stevig) drinken || aan de drank zijn || aan de pimpel zijn || alcohol (te veel alcohjol gebruiken) || alkoholica (onmatig) gebruiken || buizen || drinken || drinken (overmatig -) || drinken (veel -) || drinken van alkohol in behoorlijke mate || drinken van mensen || drinken; Hoe noemt U: Veel en met graagte drinken (loeriën, leerzen) [N 80 (1980)] || flink drinken || flink gaan drinken || fors drinken || gulzig drinken || naar binnen gieten van dranken || onmatig drinken || overdadig alkoholische dranken gebruiken, zuipen || overmatig alkoholische dranken gebruiken || overmatig drinken || overmatig drinken van alcoholische drank || overmatig drinken, vnl. van alcoholische dranken || overmatig en gulzig drinken, zuipen || overmatig veel drinken bij broodmaaltijden || pimpelen || pimpelen, drinken || slempen, brassen, gulzig drinken || sterk drinken || stevig doordrinken || stevig drinken || veel drinken || veel drinken (alcohol) || veel drinken van alkoholische drank || veel en met graagte drinken (loeriën) [N 80 (1980)] || veel en met kleine beetjes drinken || veel koffie drinken || veel sterke drank drinken || zich bedrinken || zich bezuipen || zuipen [DC 35 (1963)] || zuipen (overmatig drinken) [ZND 08 (1925)] || zuipen (peken) || zuipen, onmatig drinken [DC 38 (1964)] || zuipen, slempen || zuipen, veel drinken || zwaar drinken III-2-3
veel eten schransen: Dao zitte ze weer te sjranse  sjranse (Maastricht) buffelen III-2-3
veel geld waard veel geld waard: veul (gelt) wert (Meijel), veul geld waard (Bergen), veul geld wead (Wahlwiller), veul geld weat (Mechelen), veul geld wee-ëd (Hoensbroek), veul geld weerd (Maasbree, ... ), veul geld werd (Siebengewald), veul geld wert (Panningen), veul geld wieërd (Margraten), veul geld wäjt (Gulpen), veul geld wèrd (Nuth/Aalbeek), veul geld wèrt (Heijen, ... ), veul geld wèëd (Vijlen), veul geldj waerd (Beesel), veul geldj waert (Geleen, ... ), veul geldj waird (Asselt), veul geldj wairt (Neeritter), veul geldj weerd (Schinnen), veul geldj weird (Ospel), veul geldj wĕrd (Linne), veul geldj wèrt (Maasbracht), veul geldj wèèrd (Helden/Everlo), veul geljt wèrt (Ell), veul geljtj wêêrt (Baexem), veul geltj waerd (Beringe), veul geltj weert (Schinveld), veul geltj wèrd (Roosteren), veul geltj wèrt (Echt/Gebroek), veul geltj wêêrd (Puth), veul geltj wêêrt (Amstenrade), veul gèldj wèèrd (Haelen), veul géld wèrd (Middelaar), veul géldj wèrd (Pey), veul jêld weeət (Vaals), veuəl geld weiəd (Eys), veuəl jelt weat (Kerkrade), vuil geld weirt (Sevenum), vul gelt wèrt (Berg-en-Terblijt), vul gêld weerd (Arcen), vuul geld waerd (Baarlo, ... ), vuul geld weird (Velden), vuul geld wèèrd (Boekend), vuul gelt weert (Hout-Blerick), vuël geld waerd (Reuver, ... ), vūl gēlt wērt (Meterik), väöl geld weerd (Maastricht), vèùl geld we͂e͂jt (Voerendaal), vêul geld wèèrd (Schimmert), völ geld waet (Schaesberg), völ geld weerd (Meerssen), völ geld wèerd (Gronsveld), völ geldj waerd (Limbricht), völ geldj wairt (Stramproy), völ geldj weird (Laar), völ geldj wéérd (Tungelroy), völ geljt waert (Herten (bij Roermond)), vööl geldj waerd (Oirsbeek), vööl gèèld weerd (Mheer), vööl géld waerd (Klimmen), vül geldj weert (Leuken) veel geld waard: Die oude eikehouten kast is - - - [DC 39 (1965)] III-3-1
veel moeten betalen <omschr.> iemand lelijk in de portomonnee: déé hébbe ze lielik in zinne portemonnee gezééte (As), <omschr.> kaal geschoren: kaal geschaore (Sevenum), bloeden: bloje (Maastricht), blooje (Weert), bloojə (Kapel-in-t-Zand, ... ), bloowe (Vlodrop), blouwe (Sittard), blówwe (Klimmen), brokken: brokke (Ittervoort, ... ), brokken (Kesseleik, ... ), bròkkə (Guttecoven), diep in de schuld zitten: diep in de schuld zitten (Meeuwen), dokken: dokke (Melick, ... ), dokku (Brunssum), dokkə (Beesel, ... ), dokkən (Urmond), dōkke (Roermond), dòkkə (Roermond), duchtig brokken: duchtig brokke (Herten (bij Roermond)), duur uitzien: deur oet zien (Maastricht), d‧yər ū.t˃ zi.ə (Eys), erg moeten: erg mótte (Sittard), ferm brok (zn.): ferm brok (Jeuk), ferm stuk (zn.): ferm stuk (Jeuk), hoge kosten (zn.): hoëge keuste (Sevenum), in de papieren komen: in de papiere kòmme (Echt/Gebroek), inbrokken: inbrokke (Tungelroy), inbròkkə (Heel, ... ), inschieten: insjeettə (Grevenbicht/Papenhoven), kosten: kŭste (Schimmert), kosten hebben: kosten hebben (Leopoldsburg), lappen: lappe (Posterholt), met de brokken zitten: mit de brök zitte (Oirlo), onkosten (zn.): onkóste (Maasniel), onköste (Roermond), ônkostə (Reuver), opbrengen: opbringe (Swalmen), spartelen: spartèle (Maastricht), veel geld waard: veul gèèld wért (Gennep), veel kosten hebben: völ koste höbbe (Maastricht), veel onkosten (zn.): veul onkoste (Itteren), vëul oonkoste (Gronsveld), veel onkosten hebben: veul ónkeustə hébbə (Meijel), veel schokken: veel schokke (Hoensbroek), zwaar in de kosten zitten: sjwaer in de koste zitten (Merkelbeek) veel kosten hebben, veel moeten betalen [brokken] [N 89 (1982)] III-3-1
veel te grote schoen afzetter: afzeͅtters (Halen), avanceerder (<fr.): affeseerders (Grathem), avanceerschoen (<fr.): affeseerschoen (Beringen), affeseerschoene (Leopoldsburg, ... ), affeseersjoon (Wijk), afəsērsXun (Beringen, ... ), afəsērsXūn (Beringen), afəsēRsXòwn (Paal), aofezeersju (Zichen-Zussen-Bolder), avvenseersjon (Borgharen), avəseͅjərsXunə (Kwaadmechelen), avəsèi̯ərschoenə (Kwaadmechelen), ofesèrsjoen (Val-Meer), offeseersjoon (Stevensweert), bedelschoen: baedelsjoon (Sittard), boot: beut (Sittard), boten (Hoeselt, ... ), bootje: beutsches (Valkenburg), bietsjes (Bree), bo:tjəs (Wintershoven), duikboot: døͅkboewete (Halen), een kar te groot zijn: zind n kar te grôôt (Klimmen), een kar te wijd: Sub ker, kar.  een ker te wièd (Venlo), fakker: [sic]  fakkers (Egchel), flatser: flatsers (Meijel, ... ), flatsərs (Opheers), flatsschoen: flatssjoon (Horn), flots: [sic]  floetsje (Swalmen), flotserd: [sic]  flotsjerte (Ulestraten), flôtsjerte (Einighausen), fratselschoen: fratselsjoen (Diepenbeek), grote schuit: grōēte sjūūte (Mechelen), grote voet: groëte veut (Nuth/Aalbeek), holschoen: oͅulsXun (Sint-Truiden), jol: [sic] [Van Dale: jol1, 1. licht roei- en zeilvaartuig met scherpe voor- en platte achtersteven; 2. naam van de kleinste sloep op oorlogs- en andere schepen]  jalle (Weert), kano: kanoos (Boekend), kano⁄s (Boekend), kistje: kisjes (Tegelen, ... ), kloef: WNT: kloef, 1) Houten schoen, klomp... Afl. kloefer.  klo͂ͅfə (Kermt), kloefer: vgl. Van Dale: kloef (gew.), 1. klomp, holsblok.  klufərs (Linkhout), landmeter: landjmaiters (Maasniel), latsch (du.): Van Dale (DN): Latsch &lt;m., -e&gt;, 1. (oude) slof, pantoffel; - 2. versleten schoen; - 3. sloffer.  laatsje (Puth), maat vijftig met pijn: maat vieftig mèt pijn (Maastricht), oorlogsboot: oorlogsboute (Borgloon), oorlogschip: oorlogsjeep (Panningen), op de was gekochte schoen: op de was gekochte schoen (Sint-Truiden), overzetter: ovərzetərs (Achel), yøvərzeͅtərs (Tongeren), pielschuit: [sic] WNT: piel (III), een brok, een dik stuk?  piëlschuute (Weert), plakspaan: [sic]  plakspoͅənə (Wintershoven), Te grote. [sic]  plakspoͅənə (Wintershoven), platijn: veel te grote schoenen  platēnə (Hasselt), Zie ook afb. p.354. [WNT: platijn (I), benaming van zeker schoeisel...]  platèè.ne (mv.) (Hasselt), plavuis: heel grote schoenen  plavøͅzə (Hasselt), pratsprij: vgl. Kerkrade Wb. (p. 229), Sittard Wb. (p. 326): pratsj, modder.  pratsch-priee (Brunssum), reuzenschoen: røzəsxuwnə (Zelem), roeibootje: roeibuuëtjes (Ell), schandaal: [sic]  sXandoͅəl (Hamont), scheepje: schipkes (Horst, ... ), sjeepkes (Munstergeleen), sjiepkes (Bree), sXipkəs (Hasselt), schip: scheep (Schimmert), schep (Mheer), sjeep (Panningen), sjzjɛɛpə (Mechelen-aan-de-Maas), šēp (Opglabbeek), šeͅp (Rekem), šīəp (Bree), šép (Mechelen-aan-de-Maas), schepen  sXeͅipə (Velm), schipschoen: šepšōn (Lanklaar), schoen: schoon die-n-kar-te-grwat seen (Meerssen), schoen die een kar te groot is: schoen dej ⁄n keer te gruut zèn (Boekt/Heikant), sXūn dej n kēͅr tə grüt zen (Boekt/Heikant), schoen die flatst: sxun dē flats (Borgloon), schoen die sloft: sjoon die sloefe (Amstenrade), schoen van de lange gele: sjeun vaan de lange geele (Wijk), schoen van mon: sjeun vaan mòn (Wijk), schoen waar men in verzuipt: schoon wa-ur-in-versup (Meerssen), schoenen wie schepen: šōn wi šepər (Teuven), schuit: sjute (Oirsbeek), sjuute (Munstergeleen), sXeijtə (Achel), sXütən (Neerpelt), heel grote schoenen  sjuute (Oirsbeek), schuitje: schüütjes (Oirlo), schuitjes  schuutjes (Oirlo), slets: sleͅtsə (Hasselt), [sic]  sjloetse (Eijsden), slobberschoen: sjloebersjoon (Tegelen), slobberschoon (Hout-Blerick, ... ), šloebersjoon (Tegelen), sloffer: sloeffers (Blerick, ... ), slóffers (Venlo), slofschoen: sloͅfsXunə (Herk-de-Stad), slòfschoun (Lummen), te grote schoen: te groeate schoean (Jabeek), te grôte sjoon (Stein), tse jroēsje sjong (Bocholtz), trampelschoen: trampelsjoon (Hoensbroek), trapper: trappers (Meijel, ... ), vaarboot: vārpoutə (Rotem), veel te grote schoen: voel tə yrūtə šōn (Maaseik), voeten van kerkom: [Kerkom (P 180)]  vutə van kɛrəkoͅm (Borlo), zevenenveertiger: zevənəviəjegərs (Kwaadmechelen), zevenenveertigers  zeevənənvéʔəgərs (Kwaadmechelen), zevenmijlenschoen: 7 mijlen schoenen (Rosmeer) #NAME? || platijnen, platengen, in de betekenis van soort schoen; betekenis/uitspraak [-&gt; veel te grote schoenen] [N 24 (1964)] || platijnen: grote schoenen || schoen, veel te grote ~ [affeseersjoon] [N 24 (1964)] || schoen: spotbenamingen [N 24 (1964)] || veel te grote schoenen III-1-3
veel te wijde broek <uitdr.> de wolken hangen laag: de wolleke haange lieg"gezegd van een broek die niet goed past  de wolleke haange lieg (Maastricht), boemelaar: ’nne bēmeler (Eijsden), boks die veel te breed is: met een v-tje ø op de o van vols  ən boks di vøls tə brēt es (Montzen), boks die veel tse wijd is: ing boks die vul tse wiet is (Bleijerheide), boks met flatspijpen: buks met fla.tspīpə (Opglabbeek), boks voor dikbuiken: bóks viér dikbùuk (Meeuwen, ... ), boks voor dikke lui: op de # een v-tje ø  ən boks vōͅr dekə lyj (Montzen), boks voor een corpulente heer: ing boks vūär enne corpulente häär (Bleijerheide), boks voor een dikke: ein boks veur einen dieke (Venlo), op de # een v-tje ø  ən boks vōͅr ənə dekə (Montzen), boks voor een dikke mens: ein bôks veur eine dieke miens (Reuver), boterboks: boeterboks (Weert), brede boks: brej bóks (As), brede broek: brede broek (Tessenderlo), breͅjbrōk (Teuven), broek voor een dikbuik: ən brŏĕk vör nən dikbouk (Bilzen), broek voor een dikke: ən brŏĕk vör (nə mins mét) nən dikkə (bouk) (Bilzen), broek voor een dikke mens: brook vör ’nen dikke minsj (Eisden), broek voor een gezette: ən brŏĕk vör nə gezàttə mins (Bilzen), broek voor een mens met een dikke buik: ən brŏĕk vör (nə mins mét) nən dikkə (bouk) (Bilzen), broek wat te hol is: brŏĕk wao tə (h)ôel és (Bilzen), buikboks: boekboks (Echt/Gebroek), boekbòks (Echt/Gebroek), buikmaat: boekmoat (Stein), culottesbroek (<fr.): Van Dale: II. klots, tw. om het daardoor genoemde geluid na te bootsen.  klots-broek (Kwaadmechelen), dikbuikbroek: dekbūkbrōk (Lanaken), dikbuikbroek (Opglabbeek), fladderboks: fla.dərboks (Rotem), fladderboks (Sittard, ... ), flodder: flodder (Meerssen), flodderboks: flodder books (Boekend), flodder-boks (Bergen), flodderbeoks (Haelen), flodderboeks (Maasbracht), flodderboeksj (Schinveld), flodderboks (Amstenrade, ... ), flodderbooks (Bocholt, ... ), flodderbōks (Hout-Blerick), flodderbŏks (Meijel), flodderbòks (Tegelen), flodderbóks (Baarlo, ... ), flodderbôks (Holtum, ... ), flodərboks (Kaulille), flodərboks, -ə, -kə (Neeroeteren), floederboks (Maasniel), floederböks (Grathem), flōdderbōksche (Heerlen), flŏdərboks (Maaseik), floͅdərboks (Bree, ... ), floͅdərboͅks (Achel, ... ), floͅdərbóks (Lommel), flódderboksj (Heerlen), flódderbóks (Egchel, ... ), flôdder-bôks (Tegelen, ... ), flôdderbóks (Ell), flôderbôks (Blerick), flodderbroek: fladderbrook (Beek), fladərbrōk (Mechelen-aan-de-Maas), flodder-broek (Kwaadmechelen), flodderbroek (Beverlo, ... ), flodderbrok (Lummen), flodderbrook (Bemelen, ... ), flodərbrōk (Beringen, ... ), flodərbruk (Eigenbilzen, ... ), flōdderbrook (Heugem), flōͅdərbrōͅk (Kermt), flŏdərbruk (Sint-Truiden), flo̞dərbrok (Paal), floͅdərbro.k (Rekem), floͅdərbrok (Beringen, ... ), floͅdərbrōk (Lanklaar, ... ), floͅdərbrŏk (Boekt/Heikant), floͅdərbroͅk (Boorsem), floͅdərbroͅuk (Linkhout), floͅdərbruk (Borgloon, ... ), floͅdərbryk (Rosmeer), flódderbrook (Maastricht), flotsboks: flótsbóks (Guttecoven), flotsbroek: floetsbrook (Eijsden), flots-brook (Mheer), floͅtsbruk (Val-Meer), floͅtšbrok (Mechelen-aan-de-Maas), floͅtzbruk (Zichen-Zussen-Bolder), Zie ook afb. p. 135.  flôtsbrook (Gronsveld), hobbelzak: höbbelzak (Echt/Gebroek), ’n hobbelzak (Echt/Gebroek), holbroek: hoͅulbruk (Borlo), huwəlbruk (Opheers), huəl bruk (Vliermaal), huəlbrok (Diepenbeek), høəl brōͅk (Kermt), kaasboks: [sic]  kèsboks [keͅsboͅks} (Neerpelt), kuikelboks: koekelboks (Weert), lodderbroek: WNT: lodder (II), 3) lomp, flard, ook in toepassing op andere waardelooze voorwerpen, vod, lor, prul. In Brab.  ein lodderbroek (Lutterade), losse boks: ’n losse boks (Meeuwen), ’n losse bóks (Meeuwen), losse broek: losə brok (Schulen), panserbroek: panserbrook (Puth), pensbroek: ein pansbrook (Meerssen), ’n paansbrook (Eijsden), polderbroek: polderbroek (Borgloon, ... ), poldərbruk (Tongeren), pōͅldərbrūk (Wintershoven), poͅldərbruk (Velm), rokbroek: rokbroek (Opglabbeek), schort: [sic]  schorte (Brunssum), slobboks: sloebbóks (Venlo), slodderboks: sjlodder-boks (Bleijerheide), slodderbroek: sjlodderbrook (Hoensbroek, ... ), die was veel te lang  slodərbrok (Zolder), te grote broek: te groeete brook (s-Gravenvoeren), te holle broek: tə (h)ôelə brŏĕk (Bilzen), te kale broek: tə kōl brok (Zolder), te wijd zijn: te wiet (Born), te wijde boks: tə wetjə boks (Meijel), te wijde broek: te wieje brook (Stein), veel te groot: vø̄l tə grut (Lanaken), veel te hol: veul te hoal (Zolder), vø̄l tə hōl (Lanaken), veel te wijde boks: ein vuuls te wieje boks (Venlo), ein völ ste wieje bôks (Reuver), veel te wijde broek: e veulste wu-j brook (Eisden), volendammer: volendammer (Genk), ’ne volendammer (Maastricht), vollige boks: völlige bŏks (Born), wambuisbroek: waməsbrok (Eisden), wan: vgl. WNT wan (III), 2) d) [Kemp.]: Zitvlak in een broek; -f) [Limb.]: Groot achterwerk.  wan (Lutterade), wijde boks: wetjə boks (Meijel), wie bôks (Holtum), wiej boks (Nieuwstadt), wiej bòks (Geleen), wuujbóks (Neeroeteren), ’n wiej bóks (Meeuwen, ... ), wijde broek: ein wie brook (Meerssen), wiei brook (Hoensbroek), wiej-brook (Noorbeek, ... ), windbroek: windbrook (Maastricht), zak: zak (Doenrade) broek, veel te wijde ~ [flodderboks] [N 23 (1964)] || een broek voor een gezet figuur [N 59 (1973)] || een veel te wijde broek [N 59 (1973)] || flodderboks: veel te wijde broek || flodderbroek || flodderbroek, slordig persoon || flodderbroek: wijde broek, plus-four || plus-four, ruimzittende broek die een eind onder de knie om het been sluit || slobbroek || veel te ruime broek || wijde broek III-1-3
veel te wijde broek (toel.) kolf: [Vgl. Van Dale: kolf, 4. breed uitlopend achtereind van de lade van een geweer; 6. soort hout met een verbreed, omgebogen, glad uiteinde (...)]  kolf (Gennep), kōlf (Meerlo, ... ) hangend achterstuk van een broek die te wijd is || plooi (aan achterzijde van te wijde broek) III-1-3
veelvraat barg: barg is het oudgerm. woord voor (gesneden)varken  berg (Roermond), zónne barg is neet te verzaedege  berg (Roermond), buizerd: buizert (Nieuwstadt), doe kunst hem beter in de mest hebben wie in de kost: spreekwoord:je kunt hem beter in de mest hebben als in de kost  du k‧eͅns ˂əm beͅa.tər en dər meͅ.s ha wi en də koͅ.s (Eys), doorjager: daorjager (Heythuysen), doorjager (Eksel, ... ), doorjeegər (Maastricht), doorjĕĕgər (Maastricht), doorjäger (Montfort), duirjágər (Loksbergen), durjaeger (Meijel, ... ), duurjager (Bree), dū.ərj‧īəgər (Neeroeteren), dérjaoger (Bilzen), dôerjaegər (Klimmen), dörjéégər (Meijel), als met er mager bij blijft  doorjeeger (Caberg), doorjager  dy(3)̄rjīgər (Meeuwen), iemand die veel eet en toch mAger blijft  dûûrjîêger (Meeuwen), ene wat gulzig is: ennə wat gulzəch is (Meers), gulzigaard: chölzichərt (Schimmert), gulsigaort (Leopoldsburg), gulzigaard (Guttecoven, ... ), gulzəgaart (Meers), gölzichāārt (Maastricht), gölzigaard (Maastricht, ... ), gölzigaart (Amby), gölzigeard (Merkelbeek), gölzigerd (Maastricht, ... ), gölzigéért (Venlo), gölzigört (Stevensweert), gölzigərt (Meers), gölzəgéért (Urmond), gölzəgərt (Maastricht), gølzəgaət (Kwaadmechelen), gulzige bies: gölzige béis (Susteren), gulzige eter: gölzige aèter (Buchten), gulzige, een -: gulschige (Gulpen), gölzigə (Rekem), keus: keus (Heerlerbaan/Kaumer), kø̄s (Bleijerheide, ... ), k‧ø̄s (Eys), streep onder de eu  keus (Simpelveld), kiebel: k‧ibəl (Ingber), kols: kòls (Lutterade), ook zo in Sittard wb.  kòls (Doenrade), kuilenvreter: kûûləvréétér (Jabeek), kuus: kuusj (Pey), neetkop: neatkop (Blerick), opvreter: opvraiter (Ell), pans: pans (Valkenburg), pàns (Stein), schranser: sjranser (Nieuwenhagen, ... ), schrok: sxrok (Castenray, ... ), schrokker: schroeker (Venlo), schròkker (Venray), sjròkkər (Kelpen, ... ), sjrôkkər (Susteren), sxrokər (Castenray, ... ), schrokkerd: sxrokərt (Castenray, ... ), slinder: sleinjer (Stein), slintaard: sjlintjèrt (Guttecoven), slokdarm: sjlókderm (Sittard), slokhengst: slokhingst (Maastricht), slokker: sloeker (Castenray, ... ), slokker (Velden), slŭŭkker (Vlijtingen), slòkker (Sevenum), slòkkər (Caberg), slókker (Maastricht, ... ), slókkər (Maastricht), slókər (Maastricht), o als 9  slokker (Maasbree), oo kort  slookkər (Maastricht), slokkerd: seloekkerd (Hoensbroek), sloekerd (Hoensbroek, ... ), slokmieneke: Uitsluitend verklw.  slókmieneke (Altweert, ... ), slokmuil: slòkmoel (Tungelroy), slokpans: nogal grof  slòkpàns (Caberg), slokvarken: slŏĕkvèrke (Horst), stijfvreter: sti.frēətər (Meeswijk), varken: verke (Eys, ... ), verkə (Pey), vèrke (Geulle), vèrken (Neeroeteren), veelvraat: veelvraat (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), vūūlvráát (Venlo), väölvraat (Herten (bij Roermond)), vèùlvraas (Kerkrade), vèùlvraat (Gulpen), völvroat (Buggenum), vraat: vraat (Schimmert), vraot (Wessem), vreet-jelles: vrès-jelles (Kerkrade), vreetbeer: vraetbaer (Castenray, ... ), vrae‧tbae:r (Montfort), vraitbair (Melick), vreetbéér (Bunde), vrēͅtbēr (Castenray, ... ), vréésbééjər (Simpelveld), vréétbéér (Heythuysen, ... ), vreetbeest: vraetbees (Sittard), vraetbĕĕst (Nunhem), vraitbees (Maasniel, ... ), Hae vrit zich ?t vel vas: hij eet zich dik en rond Hae vrit wie ?ne sjuurendaesjert: hij eet, wat hij kan Geer vraet mich de naam Jeezes van de taofel aaf: jullie eten alles op Ich vraet ?m op mit hoet en haor: ik lust hem rauw Hae is krank en óngezónjt, mer vrit wie ?ne sjaopshónjt: simultant Zich opvraete va gif: barsten van woede  vraetbees (Sittard), vreethamel: vréethammel (Montfort), vreethummel: vreethummel (Montfort), vreetjanus: vreetjanus (Maastricht, ... ), vreetkop: vreatkop (Blerick), vreetkuil: vréétkŭŭjel (Sittard), vreetkuus: vraetkuus (Geleen), vreetlap: vréétlàp (Venlo), vreetop: vréétóp (Nuth/Aalbeek), vreetpans: vrèètpàns (Stein), vrééspánsj (Simpelveld), vréétpéns (Asselt), vreetwolf: vraetwouf (Beek), vrēͅtwoͅlf (Castenray, ... ), vrètwolf (Meijel), vrèètwolf (Reuver, ... ), vreetzak: vraetsak (Beesel), vraetzak (Doenrade, ... ), vraitzak (Vlodrop), vreetzak (Itteren, ... ), vreetzàk (Heugem), vreëtzak (Heerlerbaan/Kaumer), vrieetzak (Weert), vrieətzak (Weert), vrètzak (Heythuysen, ... ), vrèèszak (Simpelveld), vrèètsak (Meers, ... ), vrèètzak (Born, ... ), vrèètzàk (Nieuwstadt, ... ), vréédzak (Oirsbeek), vréétsak (Horn, ... ), vréétsāk (Haelen), vréétzak (Doenrade, ... ), vréétzàk (As, ... ), vréétzák (Gennep, ... ), vréét⁄zàk (Brunssum), vrê(ə)tzak (Gulpen), vrëeətsak (Schinnen), vrëtzak (Gronsveld), vrîêtzàk (Schinnen), vr‧ēͅt˃z‧ak (Neeroeteren), gelijk être  fréétzak (Vlijtingen), é zoals in het frans  vréetzak (Wijnandsrade), vreetziel: frêetzjīēl (Tongeren), vreetzuchtig iemes: vrètzuchtig eemes (Thorn), vregelaar: vreujelee:r (Roermond), vretenkobes: vreëte kobbes (Heerlerbaan/Kaumer), vretenkuil: vréétekuul (Nuth/Aalbeek), vréétəkūūl (Hulsberg), vretenkuus: vreetekeus (Heerlen), vreëte keus (Heerlerbaan/Kaumer), vretenvarken: vraetevèrreke (Nieuwenhagen), vreter: freater (Eys), frēʔər (Kwaadmechelen), vraeter (Nieuwenhagen, ... ), vrāēter (Sevenum), vreejətər (Epen), vreëter (Gulpen), vrēͅtər (Castenray, ... ), vrèter (Brunssum, ... ), vrètər (Venlo), vrèèter (Venray), vrèètər (Hunsel, ... ), vrè’ser (Bleijerheide, ... ), vréétən (Urmond), vréétər (Haelen, ... ), vrêter (Hoeselt), vrɛ̄jətər (Teuven), gelijk être  fréétər (Vlijtingen), vreterd: vraetert (Klimmen, ... ), vrēͅtərt (Castenray, ... ), vrèèsət (Simpelveld), vrêêtərt (Heerlen), vreujelaar: vreujelee:r (Roermond), zatvreter: zaatvraeter (Neer), zatvraeter (Venlo) gulzig iemand || gulzig; Hoe noemt U: Snel en onmatig in het verorberen van voedsel of drank; schrokachtig (gulzig, gruizig, vratig, slokachtig) [N 80 (1980)] || gulzigaard || iemand die gulzig is, gulzigaard [N 80 (1980)] || mannelijke veelvraat || schrokken; Hoe noemt U: Gulzig eten (schrokken, slokken, vreten, verschrokken, schoffelen, wolven, zwelgen, worgen, moffelen, buffelen, schransen) [N 80 (1980)] || schrokkop || slokop || slokop, gulzigaard || snoeper, veelvraat || veelvraat || veelvraat, slokop || veelvraat; Hoe noemt U: Iemand die gulzig is, gulzigaard (vraat, fretter, veelvraat, doorjager) [N 80 (1980)] || vreetkop || vreetzak || vrouwelijke veelvraat III-2-3
veen of modder ophalen trekken met de netring: trękǝ met dǝ netreŋk (Ospel) [I, 91] II-4
veenachtig moerachtig: mōrɛxtǝx (Ospel), zo dik moer eropzitten: (men zegt van de grond) dǝr zet zūǝ dek mōr op (Ospel), zompetig: zompǝtǝx (Maastricht), zompig: zompǝx (Maastricht, ... ) Veenachtig, moerig, gezegd van grond. [I, 4b; II, 9; monogr.] II-4