e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
draaibrug loopbrug: luǝpbrøx (Meterik) Brug die in horizontale richting draaibaar is. [II, 95a] II-4
draaien afdraaien: af˱drǭjǝ (Leopoldsburg), āf˱driǝ (Oirsbeek), āf˱drɛjǝ (Tegelen), afslaan: aefslaan (Weert), draaien: (oom)drèjə (Kapel-in-t-Zand), dr(i)èə (Munstergeleen), dr(tm)ə (Heers), draaien (Lummen, ... ), draaje (Heugem), drae-je (Ottersum), drae.ijən (Meeuwen), draeie (Venray), draeiən (Velden), draejə (Rekem), draejən (Overpelt), draien (Montfort), draije (Neer), drajə (Haelen), drajən (Borgharen), draojə (Leopoldsburg), draoən (Kwaadmechelen), drājə (Beverlo, ... ), drān (Hasselt), dree (Einighausen, ... ), dree(n) (Guttecoven), dreeje (Buchten, ... ), dreen (Guttecoven), dreeë (Doenrade, ... ), dreeə (Oirsbeek, ... ), drehe (Sittard), drei-je (Blerick), drei-jə (Hout-Blerick, ... ), dreie (Blerick, ... ), dreien (Afferden), dreije (Ell, ... ), dreijen (Ospel), dreijə (Haelen, ... ), dreië (Blerick), dreiə (Roermond, ... ), drej-je (Nunhem), dreje (Amby, ... ), drejen (Geysteren, ... ), drejĕ (Arcen), drejje (Geulle, ... ), drejjen (Linne, ... ), drejjə (Thorn), drejjən (Elsloo), drejə (Beek (bij Bree), ... ), drejən (Berg-aan-de-Maas), drene (Limbricht), dreye (Caberg), dreyje (Itteren), dreë (Amstenrade, ... ), dreìen (Beek), dreìje (Dieteren), dReən (Koersel), dreən (Koersel), drēĕ (Bingelrade, ... ), drēie (Tungelroy), drēīe (Venray), drēījə (Tegelen), drēje (Meerssen, ... ), drējen (Gennep), drējĕn (Tegelen), drējə (Lanklaar), drēyen (Stramproy), drēé (Heerlerheide), drēë (Valkenburg), drēə (Herk-de-Stad), drēən (Houthalen), drēͅ(ə) (Berg), drēͅ.n (Lummen), drēͅ:a (Tongeren), drēͅa (Tongeren), drēͅiə (Mielen-boven-Aalst), drēͅjə (Lanklaar), drēͅn (Sint-Truiden), drēͅə (Beverst, ... ), drēͅən (Helchteren, ... ), drĕje (Asenray/Maalbroek, ... ), drĕjen (Horst, ... ), drĕjə (Opoeteren, ... ), dreͅjə (As, ... ), dReͅjə (Opglabbeek), dreͅjə (Opglabbeek, ... ), dreͅjən (Bocholt, ... ), dreͅn (Meldert, ... ), dreͅə (Berg, ... ), dreͅən (Paal), dri-jne (Kunrade), dri.ə.nə (Montzen), dri:jə (Noorbeek), driagë (Valkenburg), drie (Klimmen), drie-e (Berg-en-Terblijt), drie-ənə (Wijlre), drie.è (Hulsberg), driee (Doenrade, ... ), drieje (Margraten, ... ), driejen (Gronsveld), driejene (Heerlen, ... ), driejenĕ (Waubach), driejne (Vijlen), driejənə (Mechelen), driene (Eys, ... ), drienne (Vijlen), drienə (Nieuwenhagen), drieu (Brunssum), drieèje (Grevenbicht/Papenhoven), drieë (Gulpen, ... ), drieë(ne) (Heerlen), drieëne (Gulpen, ... ), drieə (Bemelen, ... ), drieənə (Simpelveld), driēënə (Nieuwenhagen), driĕjə (Margraten), drii̯ə (Ingber), drijjə (Reuver), drièhen (Geleen), drièje (Eckelrade, ... ), drièè (Valkenburg), drië (Jabeek, ... ), driëje (Dieteren), driëne (Schaesberg, ... ), driënən (Kerkrade), driə (Hoensbroek, ... ), driə: (Houthem), driənə (Eys, ... ), driənən (Kerkrade), drīe (Oirsbeek), drīēe (Schinnen), drīēje (Mheer), drīēne (Montzen), drīēəne (Bleijerheide), drījə (Sint-Geertruid), drīə (Koningsbosch), drīənə (Chèvremont), dRoajə (Leopoldsburg), droajə (Leopoldsburg), drōēn (Eksel), drōə (Tessenderlo, ... ), drōən (Kwaadmechelen), druə (Loksbergen), dry(3)̄ə (Venlo), drààijə (Gennep), dräje (Belfeld, ... ), drè:jə (Heijen, ... ), drèie (Schimmert), drèje (Arcen, ... ), drèjen (Urmond), drèjĕ (Amby, ... ), drèjje (Amby, ... ), drèjjö (Stevensweert), drèjjə (Heel), drèjə (Beesel, ... ), drèèjə (Meijel), drèèə (Doenrade, ... ), drèùn (Eksel), drèə (Born, ... ), dré (Berg-en-Terblijt), dré:ə (Hoensbroek, ... ), dréeè (Geulle), dréĕ (Oirsbeek), dréje (Lottum), dréjen (Born, ... ), dréé: (Schinveld), drê:ien (Wellerlooi), drêien (Stein), drêje (Amby, ... ), drêjen (Oirlo), drêjə (Laar, ... ), drêë (Hoeselt, ... ), drêən (Houthalen), drëije (Meerssen), drìè (Berg-en-Terblijt), drìènnə (Welten), drí-ənə (Wijlre), drí:nə (Schaesberg), drí:ə (Ingber), drí:ənə (Bocholtz, ... ), dríə (Nieuwenhagen), dríənə (Bleijerheide, ... ), drîe (Amstenrade), drîejə (Grevenbicht/Papenhoven), drîênə (Epen), drē.jǝ (Limbricht), drēǝ (Einighausen), drē̜jǝ (Buchten, ... ), dręjǝ (Herten, ... ), drīǝ (Klimmen), drīǝnǝ (Eygelshoven, ... ), drǫwǝn (Tessenderlo), drɛ:je (Leunen), drɛiə (Panningen), drɛje (Heel), drɛjen (Melderslo), drɛjǝ (Gennep, ... ), drɛ̄jǝ (Kaulille, ... ), drɛ̄ə (Borgloon), [Paragraaf: onregelmatige werkwoorden].  drejje (Boorsem), Voor paarden: häöruuj, dekóm.  drèè (Geleen), drechseln: drɛksǝln (Mechelen), drechseln (du.): drèksele (Montzen), het hout draaien: (h)ǝt (h)ōt ˲drē̜ǝ (Bilzen), keren: kaire (Dieteren), keare (Hunsel, ... ), keeiren (Merselo), keejre (Venray), keejren (Heijen), keere (Bingelrade, ... ), keerə (Montfort, ... ), keeëre (Epen), kere (Meijel), keren (Gruitrode), kĕĕre (Broeksittard), kie-e-re (Blitterswijck), kieere (Heel, ... ), kiejere (Eys), kiejre (Heek, ... ), kier (Vijlen), kiere (Arcen, ... ), kieren (Amby, ... ), kierə (Wijnandsrade), kieêre (Berg-en-Terblijt), kieëre (Gulpen, ... ), kieəre (Brunssum, ... ), kiĕĕre (Meerlo), kiĕre (Weert), kière (Blerick, ... ), kièrre (Ulestraten), kiëre (Beesel, ... ), kīēre (Mheer, ... ), kīērə (Oirsbeek, ... ), kīēërə (Nieuwenhagen), kīēəre (Sevenum), kjèrre (Geulle), käre (Puth), kèĕre (Stevensweert), kére (Hoeselt), kêr (Mheer), kêre (Afferden, ... ), kêren (Reuver), kêêre (Thorn), kêêrre (Echt/Gebroek), kêêîre (Meerssen), kîerə (Heerlen), kïere (Caberg), #NAME?  keere (Heerlen, ... ), kiere (Heerlen), = maal (b.v. 3x)  kière (Valkenburg), i.e. draaien  käre (Buchten), i.e. vegen  kêre (Buchten), Jonger  kêêre (Buggenum), kèìre = draaien  kêre (Herten (bij Roermond)), naven draaien: nāvǝ drɛjǝ (Tegelen), omdraaien: omdreije (Susteren, ... ), omdrĕié (Schimmert), omdrĕje (Heythuysen), omdrijèn (Ophoven), omdrīe (Oirsbeek), omdrèje (Geleen, ... ), omdrêjə (Montfort), umdreije (Boekend), umdreijə (Maastricht), zīch oemdrĕë (Merkelbeek), ómdrējə (As), ómdrèje (Thorn), ómdréjən (Urmond), ômdrejje (Herten (bij Roermond)), ôomdrèje (Swalmen), {[mdr.n}  umdren (Eksel), omgaan: umgoan (Weert), omzwenken: oomsjwenke (Posterholt), opspannen: opspanǝ (Maastricht), treden: trèje (Schimmert), wenken: winkə (Reuver), wijken: wiĕkə (Opglabbeek), zich gooien: zich goeje (Gronsveld), zich omsmijten: zich umsmiete (Sevenum, ... ), zwenken: sjwenke (Vlodrop), sjwēnke (Schinnen), sjwènkə (Nieuwenhagen), sjwénkə (Heerlen), zjwaenke (Geleen), zjweenke (Gronsveld), zwenke (Jeuk, ... ), zwenken (Gruitrode), zwinke (As, ... ), zwensen: = een snelle beweging geven, gew. draaien  zwinse (Wellen) draaien [DC 02 (1932)], [ZND A2 (1940sq)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || Draaien: een andere richting aannemen, draaien (wenden, wenken, wengen, zwenken, keren). [N 84 (1981)] || Het gewone draaien en werken van de molen. [N O, 13e] || keren [SGV (1914)] || Met behulp van draaibeitels en -gutsen een stuk hout, en meer in het bijzonder het ruwe naafblok, op de draaibank zijn definitieve vorm geven. [N G, 7b; N 53, 228c] II-12, II-3, III-1-2
draaiend werk draaiend werk: dręjǝntj węrǝk (Molenbeersel), drɛjǝnt węrǝk (Thorn), draaiwerk: drējwęrǝk (Voerendaal), drijfwerk: drīfwęrǝk (Einighausen), gaand werk: gōǝnt wɛrǝk (Lummen), gǭntj węrǝk (Weert), gaande werk: gaande werk (Sittard), gangwerk: gaŋkwęrǝk (Herten, ... ), gaŋwęrǝk (Gennep, ... ), gāŋkwɛrǝk (Tessenderlo), jaŋkwęrǝk (Kerkrade), het werk: ǝt węrǝk (Mechelen), molenwerk: mø̄lǝwęrǝk (Rothem), mø̜lǝwɛrk (Eupen) Algemene benaming voor de draaiende onderdelen van zowel de wind- als de watermolen. [N O, 22; monogr.] II-3
draaiende karnton balvat: balvat (Paal), botermolen: [boter]mø̄ǝlǝ (Sint Pieter), boterton: [boter]tǫn (Lanaken, ... ), botervat: [boter]vat (Loksbergen, ... ), [boter]vaǝt (Zonhoven), [boter]vou̯rt (Niel-bij-As), [boter]vāt (Elen, ... ), bottermolen: [botter]mø̄lǝ (Gennep, ... ), botterpot: [botter]pǫt (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), botterrol: [botter]rǫl (Aalst, ... ), botterstand: [botter]stan (Gelieren Bret, ... ), [botter]stān (Lommel), (mv)  [botter]stɛn (Lommel), botterton: [botter]tǫn (Genk, ... ), bottertoren: boǝtǝrǝtǫu̯rǝn (Lommel), bottervat: [botter]vat (Boorsem, ... ), [botter]voǝt (Overpelt), [botter]vu̯at (Zichen-Zussen-Bolder), [botter]vās (Bleijerheide, ... ), [botter]vāt (Baexem, ... ), [botter]vōt (Hoeselt), [botter]vǭt (Diepenbeek, ... ), [botter]vǭu̯ǝt (Vorsen), [botter]vǭǝt (Leopoldsburg), (mv)  [botter]vɛǝt (Diepenbeek), centrifuge: sentǝrvøi̯ (Heerlerheide), de zwong: dǝ zwuŋ (Melveren), draaistand: drāi̯stān (Lommel), drǫi̯stan (Kerkhoven), drɛi̯staŋ (Weert), draaivaatje: druǝvɛtjǝ (Koningsbosch), drīvɛtjǝ (Brunssum), draaivat: drai̯vǭt (Beverst), dri̯ɛvāt (Berg / Terblijt), drāi̯vat (Hees, ... ), drāi̯vāt (Gruitrode), drāvǭǝt (Rijkhoven), drēi̯vāt (Berg, ... ), drēi̯ǝvat (Wijlre), drēvoi̯t (Lauw), drēvāt (Amstenrade, ... ), drēvǭt (Berg, ... ), drīi̯vāt (Heerlen, ... ), drīi̯vǭt (Eijsden, ... ), drīi̯ǝnvat (Heerlen), drīi̯ǝvāt (Berg / Terblijt, ... ), drīi̯ǝvǭt (Bilzen), drīvās (Nieuwenhagen), drīvāt (Gronsveld, ... ), drīvǭt (Gronsveld, ... ), drɛi̯vart (Maasmechelen), drɛi̯vat (Eisden, ... ), drɛi̯vaǝt (Millen), drɛi̯voat (Vroenhoven), drɛi̯vāt (Amby, ... ), drɛi̯vāǝt (Maasbree, ... ), drɛi̯vǭt (Gellik, ... ), drɛi̯ǝvāt (Klimmen, ... ), drɛvoat (Rosmeer), drɛvoaǝt (Bilzen), drɛvāt (Brunssum, ... ), drɛvōt (Vlijtingen, ... ), drɛvǭt (Beverst, ... ), drɛvǭǝt (Genk, ... ), (mv)  drīvāsǝr (Simpelveld), karntrommel: kęntrǫmǝl (Gennep, ... ), koteleboot: kotǝlǝbōt (Wellen), rol: rǫl (Boekhout, ... ), rǫǝl (Sint-Truiden), rol bet een zwong: rǫl bē̜ ǝ zwǫǝŋ (Gingelom), rolbottervat: rǫlbatǝrvat (Bilzen), rolstand: rǫlstaǝn (Achel), rǫlstān (Lommel), rolvat: ralvat (Zelem), rǫlvat ('S-Herenelderen, ... ), rǫlvau̯t (Sint-Huibrechts-Hern), rǫlvaǝt (Gingelom, ... ), rǫlvoat (Berlingen, ... ), rǫlvoǝt (Eksel, ... ), rǫlvāt (Beek, ... ), rǫlvāǝt (Hechtel, ... ), rǫlvōt (Genk), rǫlvǭt ('S-Herenelderen, ... ), rǫlvǭǝt (Achel, ... ), rǫǝlvu̯at (Herten, ... ), rǫǝlvǭt (Hoepertingen), rǫǝlvǭǝt (Zepperen), rǭlvaǝt (Zonhoven), rǭlvǭt (Sint-Lambrechts-Herk), rǭlvǭǝt (Kozen, ... ), (mv)  rǫlvɛǝt (Diepenbeek), stand: stan (Bocholt, ... ), stanj (Tungelroy), staŋ (Hushoven), stān (Heppen, ... ), tijn: tīn (Bree), ton: tǫn (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), tuimelstand: tūmǝlštaŋ (Helden, ... ), tuimelvat: tǭmǝlvǭt (Zolder), winde: węi̯ŋ (Wellen), zwengelaar: zwęi̯ŋǝlēr (Sint-Truiden) De karnton wordt met een zwengel of een wiel zelf rondgedraaid. Deze ton, waarin de boter door draaien wordt gemaakt, draait zelf mee. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [N 12, 51, 56 en 58; L 1a-m; L 27, 30 en 69; JG 1a, 1b, 1d, 2c; Ge 22, 10, 26, 29, 34 en 37; A 7, 19; S 17; monogr.] I-11
draaier draaier: drɛjǝr (Tegelen), drɛ̄jǝr (Gennep, ... ), pottendraaier: pǫtǝndrɛ̄jǝr (Ottersum) De arbeider die werkstukken maakt met behulp van de draaischijf. [N 49, 23b] II-8
draaiers dollen: (enk)  dol (Opglabbeek), doppen: døp (Einighausen), dø̄p (Eisden), (enk)  dǫp (Maaseik, ... ), draaieren: drēi̯ǝrǝ (Bocholtz), draaiers: drii̯ǝrs (Grathem, ... ), drēi̯ǝrs (Roosteren, ... ), drē̜i̯ǝrs (Bree, ... ), drē̜ǝrs (Heppen, ... ), dręi̯ǝrs (Bree, ... ), drɛi̯ǝrs (Baarlo, ... ), drɛ̄i̯ǝrs (Meldert, ... ), hakken: hakǝ (Tungelroy), heupen: huu̯ǝpǝ (Paal), huǝpǝ (Oud-Waterschei), hu̯ǫpǝ (Tongeren), hø̄pǝ (Boekend, ... ), hø̄pǝn (Achel), hø̜̄pǝ (Noorbeek, ... ), hōpǝ (Diepenbeek), hǫ̃pǝ (Borgloon), ȳǝp (Rotem), heupknobbels: hø̜̄pknubǝls (Hasselt), kleine heupen: (enk)  klē̜i̯n hup (Bocholt), knoken: knōkǝ (Beringen, ... ), (enk)  knōk (Neerpelt), rollen: (enk)  rǫl (Borlo), staartbenen: štartbɛi̯n (Klimmen), wervelen: wervǝlǝ (Eygelshoven) De kleine heupen achter de grote heupen, meestal in de vorm van uitstekende botten of knobbels. [N 3A, 110b] I-11
draaiguts draaibeitel: drēbęjtǝl (Wijnandsrade), drē̜jbęjtǝl (Doenrade, ... ), drɛjbęjtǝl (Reuver, ... ), draaiersguts: drǭjǝrs˲gøts (Leopoldsburg), draaigoezie: drǫwǝjguzi (Tessenderlo), draaigots: driǝgutš (Oirsbeek), drīǝgutš (Klimmen), drīǝngutš (Mechelen), draaiguts: drē̜jgyts (Neer), drē̜jgøjts (Neer), drē̜jgøts (Buchten, ... ), drījǝgøtš (Eygelshoven), drɛjgȳts (Tegelen), drɛjgøts (Tegelen, ... ), gots: gotš (Groot Genhout), gutš (Mechelen), guts: gøts (Echt, ... ), puntbeitel: pønt˱bęjtǝl (Doenrade) De holronde beitel die tijdens het draaien wordt gebruikt voor het aanbrengen van profielen op de naaf. De draaiguts rust daarbij op de leunspaan van de draaibank. Zie ook afb. 183. [N G, 26b; N 53, 39e] II-12
draaihaak draaier: dręjǝr (Beringe), haak: hōk (Loksbergen) Elk van de zware, ijzeren haken in de vorm van een zwengel in bepaalde draaitoestellen, o.a. in het hakenbord en de touwslagersslede. [N 48, 63a; N 48, 63b] II-7
draaihek aflating: āflø̄tiŋ (Hasselt), barriel: brii̯ǝl (Heppen), barrier: barēr (Bree, ... ), barīr (Voerendaal), brir (Borgloon, ... ), briǝr (Gingelom, ... ), brēr (Beegden, ... ), brījǝr (Diepenbeek), brīr (Gelieren Bret, ... ), brīǝr (Gingelom), bārir (Sint-Truiden), bārēr (Noorbeek, ... ), bǝrēr (Geleen, ... ), bǝrīr (Niel-Bij-Sint-Truiden), barriertje: brērkǝ (Berkelaar, ... ), deurtje: dȳǝrkǝ (Weert), draaibarrier: drābrīr (Hasselt), drābǝrīr (Hasselt, ... ), drɛ̄jbrēr (Lanaken, ... ), draaibred: drē̜brēǝt (Schulen), draaiend hek: drɛjǝnt hęk (Gennep, ... ), draaiende poort: drē̜jǝndǝ pǫrt (Gruitrode), draaigaard: drē̜ǝgē̜r (Beringen), draaihek: drējhɛk (Linne), dręjhɛk (Blerick), draaipoort: drējpōrt (Linne), drɛjport (Hushoven, ... ), drɛjpǭrt (Tegelen), gaard: gār (Beringen, ... ), gārt (Rekem), gē̜r (Helchteren, ... ), gōǝr (Gingelom), gūr (Houthalen), gǭr (Berverlo, ... ), haspel: hāspǝl (Blitterswijck, ... ), hek: hęk (Boshoven, ... ), hɛk (Blerick, ... ), hekken: hękǝ (Ottersum, ... ), hɛkǝ (Groesbeek, ... ), hɛkǝn (Broekhuizen, ... ), hekkengat: hɛkǝgat (Middelaar), hoofdsgat: høtsxat (Heppen), ingang: engaŋk (Tegelen), ingat: enǝgǫǝt (Achel), molen: mø̄lǝ (Linne), poort: poats (Bocholtz), port (Achel, ... ), pōrt (Arcen, ... ), pōǝts (Vaals), pūt (Bocholt), pǫrt (Achel, ... ), pǫwǝrt (Lommel), pǭrt (Baarlo, ... ), poortje: pø̜̄rtjǝ (Munstergeleen, ... ), pø̜rtjǝ (Berkelaar, ... ), pø̜ǝtšǝ (Vaals), poorts: pǭrts (Blerick), rekke: rękǝ (Milsbeek, ... ), schuiftuin: šȳftūn (Herten), steekvouwer: štēakfǫwǝr (Sint-Martens-Voeren, ... ), stegel: stexǝl (Hasselt), stijǝl (Bleijerheide), stēxǝl (Beverst), štēgǝl (Eupen, ... ), vaartengat: vōrtǝgāt (Baarlo), vǭrtǝgāt (Baarlo), varen: vā.rǝ (Boukoul, ... ), vāre (Swalmen), vō.rǝ (Velden), vǭrǝ (America, ... ), varengat: farǝgat (Koersel), veken: fē̜kǝ (Nuth), viękǝ (Puth), viǝkǝn (Puth), vēkǝ (Heerlerheide, ... ), vē̜kǝ (Berkelaar, ... ), vęǝkǝ (Ubachsberg), voorgat: vorgāt (America), vouwer: vau̯wǝr (Vijlen), vawǝr (Gronsveld), vāwǝr (Gronsveld), vǫwǝr (Kerkrade, ... ), vouwere: fou̯wǝrǝ (Waubach), vau̯wǝrǝ (Nuth, ... ), vawǝrǝ (Holtum, ... ), voaǝwǝrǝ (Eys), vǫ.wǝrǝ (Eupen), vǫu̯wǝrǝ (Heerlen, ... ), weigaard: węi̯gǭǝr (Wellen), wimpel: wømpǝl (Geleen) Een hek dat op scharnieren of haken draait aan de ingang van een wei, gemaakt van prikkeldraad of houten latten. [N 14, 68a; N M, 5; A 25, 5d; L B 19, 6; monogr.] I-8
draaiing bijgeven bijdraaien: bē̜drō (Loksbergen) Er wat draaiing bijgeven om een streng van gelijke lengte als de andere strengen te krijgen. [N 48, 61b] II-7