e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
eenvoudige of armoedige woning abbegat: klemtoon ligt op de eerste lettergreep, Dit zeiden oude mensen(bijv. mijn opa van moederszijde) tegen een armoedig, afgelegen en rommelig huis, maar ook tegen een kleine verzameling van huizen met die kenmerken  ‧abəg‧āt (Montfort), armzalige hut: ermzelige hut (Sittard), barak: barak (Houthalen, ... ), brak (Echt/Gebroek, ... ), brakg (Waubach), bràk (Gruitrode, ... ), bárák (Leopoldsburg), (van planken)  bàrràk (As), bouwvallig  brak (Tienray), een bouwvallige woning  brak (Klimmen), houten loods  barak (Tienray), barakje: brekske (Noorbeek, ... ), brèksjke (Klimmen), brèkske (Guttecoven, ... ), boede: boet (Gulpen), wat meer naar het zuiden  boeêt (Herten (bij Roermond)), boutique (fr.): patiek (Boekend), petiek (Tungelroy), petiĕk (Schimmert, ... ), pŏĕtiek (Klimmen), klankloze e  petiek (Herten (bij Roermond)), buitenij: klemtoon op de laatste lettergreep Een verzameling met de kenmerken (zie 2 (1) )Het woord is een afleiding van boe?te = buiten, waarschijnlijk met een frans achtervoegsel dat meer woorden heeft opgeleverd  būtən‧i (Montfort), groezenhut: grous = graszode plaggenhut  grouzehut (Klimmen), houten barak: houte brak (Neerharen), huisje: hĭĕske (Opglabbeek), hĭĕske∂∂ (Gruitrode), huske (Ospel, ... ), hŭŭskə (Arcen), (A.N. huizeke)  hieske (Meeuwen), (algemeen)  hŭŭske (As), hut: het (Neeroeteren), hot (Helden/Everlo), hut (Boekend, ... ), høt (Houthalen, ... ), h‧øt (Kinrooi), øt (Lanklaar), ‧øt (Meeswijk), algemeen  hut (Tienray), van stro  hut (Maastricht), Zo wordt het ook wel genoemd. Toegift: \"aoj brak\"= een oud versleten en vervallen huis.  hut (Nunhem), hutje: hutje (Herten (bij Roermond)), hutjə (Meijel), kadol: kadol (As, ... ), Ze wuundzje doa tiêge de bos aan in èè (klein) kadol  kadol (As, ... ), kadolletje: kadolleke (Bree), kavaalje: kavāljə (Maastricht), keet: kee-t (Waubach), keet (Echt/Gebroek, ... ), kieet (Weert), kiejet (Meerlo), kiejət (Meijel), kiet (Velden), kieët (Helden/Everlo, ... ), kiët (Boekend, ... ), kiət (Blitterswijck, ... ), kâêt (Montfort), kê-èt (Buchten), kêêt (Nunhem), k‧iət (Montfort), (vervallen huisje)  keet (As), (wèrrekkeet)  keet (Maastricht), dreihe hut  kiet (Meijel), hout  kīēt (Tungelroy), kiët  keet (Heythuysen), van hout  kieët (Tienray), keviep: keviep (Nederweert), Och, dat hi-jske is mè ein ermojige keviêp  keviêp (As, ... ), keviepje: keviepke (Nederweert), ê: uitspreken als e in gebouw  kêviepke (Ell), kevreep: kevrēp (Gruitrode), kevreepje: kevrêpke (Bree), knal: knal (Buggenum), knip: knip (Hoeselt, ... ), kooi: koeej (Weert), pejoratief  kuuj (Bree), kot: kot (Gruitrode, ... ), koͅt (Kwaadmechelen, ... ), kòt (Posterholt), van hout  kot (Maastricht), kotje: kotje (Herten (bij Roermond)), kötje (Guttecoven), køtəkə (Eksel), krot: krot (Buchten, ... ), kroͅt (Buggenum), kròt (Waubach), (op invallen)  krot (Gruitrode), De aaj huuskes op de begienhaof ware maar krötjes In zo\'n krot zól ich neet wille wone  krot (Roermond), krotje: krötje (Buchten), krotwoning: krotwuening (Reuver), kruipkot: krāpkut (Sint-Truiden), krāpkót (Sint-Truiden), lemen huisje: leͅi̯mə hiskə (Neeroeteren), léme höske (Hoeselt), lemen kevreep: léjme kevrēp (Gruitrode), (van leem)  léjme kevrēp (Opglabbeek), oud huis: oud huis (Ubachsberg), oude bots: auw bòtsj (Neerharen), plaggenhut: plagge-hut (Oirlo), plaggehut (Blerick), potage (fr.): dit wordt soms tegen een armoedig en rommelig huis gezegd n petaa:sj (van het frans potage(?), maar dit duide meer op het rommelige dan op het armoedige  pət‧āš (Montfort), stal: stal (Jeuk, ... ) armoedig huis, hok || armtierige woning, huis, krotwoning || armzalige woning || Een eenvoudige, kleine, soms armoedige woning van hout, riet, stro of plaggen gebouwd (kot, hut, brak, keet, patiek) [N 79 (1979)] || hutje || keet, houten loods, slechte woning || klein, onaanzienlijk achtergebouwtje || kleine armoedige woning || krot || krotwoning || slechte woning || versleten, vuil ongeriefelijk huisje [SGV (1914)] III-2-1
eenzaam afgelegen: a[o}fgele[e}ge (Wellen), a[o}fgəlegə (Leopoldsburg), aaf gelieegen (Sint-Lambrechts-Herk), aafgelaigen (Bocholt), aafgelee[ə}ge (Stevoort), aafgelege (Spalbeek), aafgelegen (Heusden, ... ), aafgelegə (Opitter), aafgeleigen (Hechtel), aafgeleègen (Opoeteren), aafgelēgen (Neeroeteren), aafgelĕgen (Bree), aafgeliegen (Maaseik, ... ), aafgeliège (Kuringen), aafgeliègen (Rotem), aafgelygə (Ophoven), aafgelège (Lanaken), aafgelègen (Kaulille, ... ), aafgelêgen (Helchteren), aafgəlegə (Eisden), aavgelegen (Lanklaar), afgelagen (Wellen), afgele[e}ge (Montenaken), afgeleeuge (Montenaken), afgelege (Lommel, ... ), afgelegen (Alken, ... ), afgeleigen (Paal), afgelēgen (Sint-Huibrechts-Lille), afgelēͅgen (Neerpelt), afgeliegen (Heusden, ... ), afgeliəge (Nieuwerkerken), afgelège (Hamont, ... ), afgelègen (Achel, ... ), afgelége (Sint-Truiden), afgelêgen (Hechtel), afgĕlēͅgēn (Overpelt), afgəlēgə (Herk-de-Stad, ... ), afgəlɛgə (Opoeteren), afXeliegə (Hasselt), aofgeleejgen (Diepenbeek), aofgelejegen (Hoepertingen), aofgelieəgə (Heers), aofgeliɛge (Zepperen), aofgelée[ə}ge (Ulbeek), aofgəli[ə}gə (Gutshoven), aofgəlêgen (Eigenbilzen), aufgelegən (Hoepertingen), aufgelègen (Riksingen), aôfgelègə (Veldwezelt), āfgeleͅgen (Hamont), āfgəlēͅgə (Beek (bij Bree), ... ), āfgəliəgə (Gelinden), a͂fXelēͅXe (Mettekoven), a͂fXəliegə (Zonhoven), iafgeli-eggen (Ulbeek), oafgel(ee)gen (Ulbeek), oafgelie[ə}ge (Zepperen), ofgelègen (Groot-Loon), oofgelègə (Beverst), oofgəlēͅgə (Zichen-Zussen-Bolder), ōͅfgelegen (Diepenbeek), ōͅfgelēͅXə (Genk), ōͅfgelège (Martenslinde), ōͅəfgəlīgə (Borgloon), oͅfgelaige (Genk, ... ), ôfgelegen (Bilzen), afgesloten: aafgeschloate (Gulpen), afgezonderd: aafgezônjertj (Herten (bij Roermond)), alleen: a[o}lin (Zonhoven), alein (Thorn), alēͅjn (Bree), aleͅ[ə}n (Beverlo), aleͅin (Mechelen-aan-de-Maas), alin (Houthalen), aliŋ (Zolder), alīĕn (Hamont), alle.jn (Val-Meer), alleen (Borlo, ... ), allein (Bocholt, ... ), allein zin (Kesseleik), alleing (Geulle), alleng (Gulpen), alleìn (Roermond), allē[ə}n (Lommel), alli[e}n (Paal), allie[ə}n (Gorsem, ... ), alliejen (Oirlo, ... ), allien (Hasselt, ... ), allieën (Beverlo, ... ), allieən (Mielen-boven-Aalst), allijen (Meldert), alling (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), alliën (Hechtel), allīēen (Venray), allīn (Lommel), alléén (Hoepertingen), allîen (Meijel), alɛin (Heers), al‧eͅŋ (Eys), al⁄ɛ̄jn (s-Herenelderen), elain (Eigenbilzen), eleng (Gronsveld), elleen (Genk), ellein (Grote-Brogel), àlling (Heerlen, ... ), àllèjn (As, ... ), àlèjn (Maastricht), állein (Venlo), əlejn (Eigenbilzen, ... ), əllejn (Maastricht, ... ), (u van hut).  uliën (Meijel), Zo wordt het ook genoemd.  allieën (Tienray), allenig: aleinig (Montfort), alleinig (Bree), allenig (Meijel), allennig (Meerlo, ... ), apart: apoart (Sint-Huibrechts-Lille), binnenin: binnen ien (Lommel), dood: doet (Zonhoven), door god en alle lui verlaten: door god en alle luu verlaotə (Oirsbeek), eenzaam: eenza[o}m (Wellen), eenzaam (Leopoldsburg, ... ), eenzam (Groot-Loon), eenzōām (Hoeselt), eenzáám (Epen), eeənzaom (Hoepertingen), einsaam (Neeroeteren), einzaam (Bree, ... ), einzaam zien (Hoensbroek), eənzam (Mielen-boven-Aalst), ieenzaom (Sint-Truiden, ... ), ienzaam (Hasselt, ... ), ienzeam (Jeuk), ienzoam (Nieuwerkerken), ijnzaom (Sint-Lambrechts-Herk), iènzaam (Paal), īēnzààm (Loksbergen), unzaam (Schulen), ü`nzām (Beek (bij Bree)), eenzelvig: einzelfig (Caberg), eins: eins (Schimmert), vgl. Maastricht Wb. (pag. 88): einsig, enig.  einsje (Maastricht), enig: einig (Alken), ienig (Meldert), intsig (Waubach), énnig (As), enigheid (zn.): ennighed (Eksel), gans alleen: gans allein (Venlo), gans allijn (Reuver), heel alleen: hiël allein (Neeroeteren), kluizen (ww.): kloeze (Oirlo), zitte te kloeze (Sevenum), moederziel alleen: moorziel allein (Neeroeteren), moederzielig alleen: moerzelig allèng (Wijlre), moorzielig allein (Maastricht), op zichzelf: op zichzelf (Caberg), op zijn eentje: op zeen eintsje (Bree), op zin èjntje (As), op z⁄n eitje (Weert), op zijn eigen: op zien eigə (Sweikhuizen), stil: stil (Neerharen, ... ), teruggetrokken: truukchətrokkə (Kapel-in-t-Zand), ver: zoe ver (Paal), veraf: ver af (Beringen), vèr aaf (Kaulille), verlaten: verlaoten (Oostham), verleuten (s-Herenelderen), vərlaoëtə (Nieuwenhagen), vɛrluoͅtn (Zonhoven), wijd: s"wīt (Neerglabbeek), wijd aan een kant: wijt aon enne kaant (Tessenderlo), wijd alleen: wiet allein (Bocholt), wijd van de anderen: wuud van de anderen (Rekem), wijd van de lui af: wiet van de luuj aaf zin (Schimmert), wijd van hier: weit van hei (Sint-Truiden), wijd-eweg: wijt è weg (Kwaadmechelen), wijdaf: wīt āf (Neerpelt), zonder compagnie (fr.): zonder compenie (Schimmert) alleen, zonder gezelschap; ver van mensen verwijderd [eenlijk, eendelijk, allenig, enig, eens] [N 87 (1981)] || het huis ligt zo eenzaam, zo afgelegen [ZND 34 (1940)] III-3-1
eenzaat eenling: eenling (Eys), einling (Blerick, ... ), eenzaat: eenzaat (Meeuwen, ... ), einzelgnger (du.): einsel gènger (Sittard), einselgenger (Posterholt), einzelgànger (Ubachsberg), einzige (<du.), een ~: ənə einsigə (Maastricht), kluizenaar: kloezenaer (Sevenum), kloezeniër (Nunhem), kluizenaar (Oirlo), kluizeneer (Jeuk), kluizenîêr (Thorn), klùzeneer (Stein), stille, een ~: stille (Stein), zonderling: zonderling (Maastricht, ... ) alleen, zonder gezelschap; ver van mensen verwijderd [eenlijk, eendelijk, allenig, enig, eens] [N 87 (1981)] III-3-1
eer eer: eejər (Lommel), eer (Kortessem), ie"r (Beverlo), ieer (Heerlen), ier (Bleijerheide, ... ), ieër (Altweert, ... ), īēr (Meeuwen), īēër (Zonhoven), îer (Zonhoven), îêr (Hamont), Hïj hie.l de eer én zien èège  eer (Gennep, ... ), Ter iaere van welken heilige is det noe  iaer (Echt/Gebroek), vië spe.le virre iër: We spelen voor de eer  iër (Hasselt) eer || eer (roem) || eer (z.n) || eer, achting, eergevoel || lof, aanzien, eer III-1-4
eer aan de vader eer aan de vader: den Eer aan de Vader (Schinnen), eare aan de vader (Lutterade), eer aan (Tungelroy), eer aan de vader (Epen, ... ), Eer aan de Vader (Schinnen), eer aan de vader (Siebengewald, ... ), Eer aan de Vader (Zonhoven), eer aan de vaer (Heel), eer an de vader (Merselo, ... ), eer aon de vader (Heugem), Eĕr aan de vader (Schimmert), eir aan der vader (Eys), et ieer aan de vader (Sevenum), et ieer an de vader (Tienray), eër aan de vaader (Geleen), ērɛndəvādər (Meijel), iaer aan de vader (Echt/Gebroek), ieer aan de vader (Peer), ieer aane vader (Thorn), ieer aanne vaader (Weert), ieer aanne vader (Roggel, ... ), ier aan de vaader (Doenrade), ier aan de vader (Baarlo, ... ), ier an dr vadder (Gulpen), ier aon de vader (Maastricht), ier aon de vajer (Maastricht), ier on de vader (Sevenum), t eer aan de vader (Kunrade), eer zij de vader: eer zei de vader (Guttecoven), eer zij de vader (Montfort), eere zij de vader (Montfort), ere zej de vader (Terlinden), ere zij de vader (Klimmen, ... ), ieer zij de vader (Ell), ieere zij de vader (Baarlo), ier zij de vader (Neerpelt), Iere zèè den Voader (Sint-Truiden), ieëre zij d`n vader (Klimmen), t ere zij de vader (Nieuwenhagen), Duitse vorm!  Ehre sei dem Vater (Montzen), gloria aan de vader: gloria aan (Tungelroy), glorie aan de vader: glorie aanne vaader (Weert), glorie zij de vader: de glourie zèè de Vaader (Sint-Truiden), gloori zij de vaader (Tongeren), gloorie zéé de vááder (Tessenderlo), glorie ... (Mechelen-aan-de-Maas), glorie zei de voader (Diepenbeek), glorie zei də vōdər (Loksbergen), glorie zij d`n vader (Maastricht), glorie zij de vader (Achel, ... ), Glorie zij de Vader (Jeuk, ... ), glorie zij de vader (Opglabbeek, ... ), Glorie zij de Vader (Wijk, ... ), glorie zij den vader (Opoeteren), glorie zij den voader (Eksel), glorie zij də voadər (Hoeselt), onzevader: onze voader (Heers) Het "Eer aan de Vader..."of "Glorie zij de Vader...". [N 96B (1989)] III-3-3
eerder te weinig dan te veel gemeten aan de korte kant: das is aan de korte kant (Stokrooie), bedriegenaar: das ene bedruigeneer (Waasmont), gemeten: da es gemeten (Linkhout), gierig gemeten: dat is gierig gemeten (Kaulille), goed gemeten: da es goed gemeəte (Hoepertingen), da is goed gemieten (Kerniel), goed gewaagd: goed gewiech (Sint-Lambrechts-Herk), goed gewogen: da es goed gewoəgə (Hoepertingen), goet gewuge (Sint-Truiden), in het klosje gewogen: in ⁄t kloske gewogen (Kwaadmechelen), joodachtig: da es joedechtig gemiëten (Kuringen), juist: das djyst (Sint-Truiden), just (Linkhout), juist gemeten: das jus geméten (Bilzen), das mer djust gemiəte (Nieuwerkerken), dat is maar juist gemeten (Nieuwerkerken), juist gewagen: vgl. Lommel Wl. (pag. 391): wagen [wagen, wuch, gewagen/gewogen], wegen.  dat is sjûst gewagen (Lommel), juist gewogen: das mer djust gewoage (Nieuwerkerken), dat is maar juist gewogen (Nieuwerkerken), klein gewogen: dah es kleen gewogte (Montenaken), knap: knap (Opglabbeek), kree: kreye (Jeuk), kri (Veldwezelt), krie (Maaseik, ... ), kriè (Bree), krīə (Opgrimbie), krí (Lanaken), kree gemeten: da es kree gemeten (Herk-de-Stad), da es kreeë gemeete (Jeuk), da es kreje gemete (Landen), das kre: gəme:tə (Sint-Truiden), das kree gemēten (Rijkhoven), das krei geməten (Neerhespen), das krek gəmēten (Eigenbilzen), das krē gəmētə (Herk-de-Stad), das wa kreeë gemeten (Lummen), daskrēgəmētə (Landen), dat es kree gemeten (Beringen), dat es kri gemeten (Vucht), dat es krie gemēte (Lanaken), dat es krīə gemeten (Mechelen-aan-de-Maas), da⁄s kree gemeten (Sint-Truiden), da⁄s krèij gemèjten (Zolder), da⁄s tə krē gəmētə (Zichen-Zussen-Bolder), dei is kraei gemeiten (Lommel), des knè gemèten (Kaulille), det is kreej gemaiten (Neeroeteren), det is krei gemièten (Helchteren), det is krie gemiêten (Rotem), det is kriee gemèten (Neeroeteren), det is kriej gemèten (Opoeteren), det is krieë gemèten (Neeroeteren), det is kriè gemèten (Bocholt), det is krië gemèten (Neeroeteren), det is krèe gemèten (Gruitrode), krī gəmēͅten (Zutendaal), tis krē gəmētə (Sint-Truiden), beide als in la grève  des krè gemèten (Hechtel), eerste e van kre-e als in pet  das kre-e gemeten (Peer), ie als in Irène  det is krieej gemèten (Opoeteren), tweede e van gemeten als est  det is krîe gemeten (Bocholt), è v Frans élève  det is krië gemèten (Molenbeersel), kree gesteken: krieə gestèkə (Opitter), kree gewaagd: das kre gewogə (Sint-Truiden), das kree gewog (Rijkhoven), das kreë gewaoge (Attenhoven), das krie gəwuoͅcht (Zonhoven), dat es kree gewoch (Val-Meer), dat es krek gewoog (Zichen-Zussen-Bolder), dat es krie gewoag (Lanaken), dat es mer krek gewoag (Tongeren), dat əs krī gəwōͅg (Lanaken), da⁄s kree gewogen (Beverlo), da⁄s kree gewougen (Sint-Truiden), des is krie gewoagen (Hamont), det is krei gewaogd (Helchteren), det is krie gewoagt (Maaseik), det is krie gewogen (Maaseik), det is krieë gewaogt (Neeroeteren), det is kriè gewaogd (Bocholt), het is krie gewaogt (Reppel), ⁄t is krie gewōgt (Moelingen), an van dans  det is krie gewangd (Rotem), ao = Fr. dans  det is krië gewaogt (Molenbeersel), ie als in Irène  det is krieej gewoôgt (Opoeteren), oo = ou  det is krek gewoogd (Bocholt), kree gewogen: das kre: gəwo:gən (Tessenderlo), das krē gəwogə (Beverlo), das krē gəwōgə (Herk-de-Stad), tis krē gəwoͅgə (Sint-Truiden), kreeg: da⁄s krieëg (Hasselt), d⁄as krieg (Hasselt), d⁄as mer krieg (Zonhoven), kreeg (Horpmaal), krieəg (Heers), kreeg gemeten: da es krieg gemɛten (Broekom), da is krieəg gemiete (Ulbeek), da is kriëg gemeten (Diepenbeek), das kreeg gemeete (Stevoort), das kri(ai)g gəmijətə (Gutshoven), das krieg gemieten (Kortessem), das krīç çəmī.tə (Borgloon), das mer kreeg gemaiten (Riksingen), dat es kreech gəmētə (Tongeren), dat es mer kreeg gemèta (Tongeren), da⁄s kreeg gemêten (Millen), da⁄s kriēəch gəmiēətən (Diepenbeek), deͅ es krēͅg gəmēͅtən (Hamont), d⁄as kreeech gemète (Wellen), kreeg gewaagd: das kreeg gewoch (Tongeren), kreeg gewogen: das krèg gewogen (Hechtel), dat es kreech gewoch (Tongeren), da⁄s krijeg gewogen (Diepenbeek), kreetjes gemeten: d⁄es is kreikes gemeiten (Lommel), kreetjes gewogen: ⁄t is kreekəs gewoage (Wilderen), krek: krek (Houthalen), krek gemeten: da is krek gemeəte (Hoepertingen), das mɛr krɛk gəmiətə (Heers), dat is niet krek gemeten (Kortessem), da⁄s krek gemète (Genk), de is te krek gemèten (Peer), krek gewaagd: o lang  das krek gəwog (Eigenbilzen), krek gewogen: da is te krek gewogen (Voort), das mɛr krɛk gəwuəgə (Heers), da⁄s krek geweuge (Hasselt), des krek jəwyəjə (Bree), det is krek gewuugen (Bree), krekel gemeten: dê is krikkel gemêten (Achel), krekel gewogen: dê is krikkel gewogen (Achel), kremp gemeten: Van Dale: kremp, II. (gew.) krap; -karig. Ook krempelijk.  dḁs es kreͅmp gəmiètən (Leut), kremp gewaagd: Van Dale: kremp, II. (gew.) krap; -karig. Ook krempelijk.  dḁs es kreͅmp gəwoacht (Leut), krempelijk: Van Dale: kremp, II. (gew.) krap; -karig. Ook krempelijk.  dat es krømpələk (Mechelen-aan-de-Maas), maar juist gewogen: des og mèr zjust gewaogen (Hamont), nauw: neͅi (Lanaken), nɛej (Opgrimbie), nauw gemeten: da is naoë gemiëten (Sint-Lambrechts-Herk), das naa gemi-ētten (Sint-Lambrechts-Herk), des naaw gemêten (Hamont), nauw gewogen: da⁄s noa gewoagen (Paal), dè is naaw gɛwoogɛn (Lommel), neven de bussel wegen: da is neve de buschel gewogen (Sint-Truiden), das neve de luschel gewoge (Sint-Truiden), nipt gemeten: das nip gemeten (Tessenderlo), das nip gəmetə (Tessenderlo), dat is nipt gemeten (Tessenderlo), nipt gewogen: das nip gəwogə (Tessenderlo), dat is nipt gewogen (Tessenderlo), op de krimp gemeten: det is op de krimp gemèten (Meeuwen), det is op e krump gemeten (Bocholt), pegelen: das gepegelt (Groot-Gelmen), das ouk mer gepeigeld (Tongeren), pinnig gewaagd: da es pinnig gewoogt (Schulen), pitsachtig gemeten: da es pitsachtig gemeten (Beringen), pitsen: hij pitst (Beringen), pitser: de winkelier is ne pitser (Lommel), pitser (zn.): ⁄t es ene pitser (Mopertingen), preuts gewogen: vgl. Bree. Wb. (pag. 356): prits, petieterig, miniem. Het woord heeft te maken met AN preuts.  prits gewogen (Beringen), profijtig gemeten: das profijtig gemeten (Hoepertingen), profijtig gewogen: das profijtig gewogen (Hoepertingen), scherp: scherp (Schulen), sjärp (Stokkem), scherp gemeten: des scherp gemaiten (Hechtel), scherp gewaagd: dat es šeͅrp gewaagd (Mechelen-aan-de-Maas), scherp gewogen: da⁄s scherp gewogen (Beverlo), slecht gewogen: das slecht gewoge (Spalbeek), dat is slecht gewoge (Tessenderlo), te juist gewaagd: det is te just gewaogt (Ellikom), te juist gewogen: das te juste gewoge (Landen), te kort gewogen: das te kot gewoge (Landen), te licht gemeten: das te lich gemèten (Grote-Spouwen), te min gewaagd: das te min gewoag (Eisden), te weinig gemeten: da⁄s te weinig gemete (Lommel), te weinig gewaagd: dat is te wenig gewògd (Vlijtingen), te weinig gewogen: das te weinig gewoge (Landen), da⁄s te weinig gewoge (Lommel), vorkom meten: [vork-om?, rk]  da⁄s voͅrkøm gemeiten (Diepenbeek), vorkom wegen: [vork-om?, rk]  da⁄s voͅrkøm gewogd (Diepenbeek) Hoe zegt men als een winkelier eerder te weinig dan te veel meet of weegt? Vertaal: Dat is ... gemeten, gewogen. [ZND 36 (1941)], [ZND 36 (1941)] III-3-1
eerherstellende communie communie (<lat.): kemuune (Geulle), kemuunie (Swalmen), communie (<lat.) op de eerste vrijdag: kemuunie op den ierste vriedig (Stokkem), communie (<lat.) tot eerherstel: kemunie tot ierherstèl (Maastricht), communie (<lat.) van de eerste vrijdag: de communie van den urste vri-jdag (Venray), kemune van den eeste vriedig (Holtum), communie (<lat.) van eerherstel: communie vaan ierherstel (Maastricht), Communie vaan Ierherstel (Wijk), kemune van ierhersjtèl (Gulpen), kemuunie van ierherstel (Maastricht), kommuunie van iaerherstel (Echt/Gebroek), kommúne van eerèrstèl (Sint-Truiden), kəmmuune van jērherstĕĕl (Boorsem), eerherstellende communie (<lat.): de eerherstellende kemiene (Eigenbilzen), de eerherstellende kemunie (Oirlo), eerherstellende communie (Hechtel, ... ), eirherstellende kemuunie (Ophoven), ierherstellende (Baarlo), ierherstellende communie (Peer), ierherstèllende kemunie (Maastricht), ieërherstèllende kemmunie (Mechelen-aan-de-Maas), eerste vrijdag: ieerste vriedig (Kelpen), ierste vriedeg (Weert), istə vréédàg (Loksbergen), usjte vriedeg (Epen), eerste vrijdag van de maand: eerste vrīēdig van de maond (Schimmert), eerstevrijdagcommunie (<lat.): d uste vrijdig kemunnie (Eksel), eeste vriedig kommunie (Montfort), ieeste vriejig kemuuniej (Ell), ierste vriedag kommunie (Klimmen), ierste vriedig kommunie (Bocholt), iesjte vriedig communie (Koningsbosch), ieste vriedig communie (Eys), goede vrijdag: goowe vriedig (Nuth/Aalbeek), maandstonde: maandstonde (Meijel), reparationskommunion (<du.): də reparasiuənskomyniuən (Montzen), tot de communie (<lat.) gaan op eerste vrijdag: tot de kemune gaon op iësje vriedig (Klimmen), uitstelling van het allerheiligste: oetstèlling vaan ut allerheiligste (Maastricht), vrijdagcommunie (<lat.): de vriedaag kemunie (Roermond), ziekencommunie (<lat.): zieke communiej (Thorn) Een eerherstellende communie op de 1e vrijdag van de maand. [N 96B (1989)] III-3-3
eerlijk doodeerlijk: daodĕĕrlik (Geleen), eerlijk: aerlik (Beek), airlik (Neer), e:relik (Roermond), earlik (Lutterade), eejərlək (Lommel), eerelijk (Noorbeek), eerjlijk (Nuth/Aalbeek), eerlek (Hoeselt, ... ), eerlijk (Bergen, ... ), eerlik (Asselt, ... ), eirlik (Susteren), eiërlik (Schinnen), ejrlek (Meerssen), erlek (Meijel), erlijk (Linne), erlik (Meijel), eërlijk (Maasbracht), ĕĕrlik (Schimmert), ie"rlek (Beverlo, ... ), ie-ërlik (Beesel), ie:rlek (Herten (bij Roermond)), iearlik (Geleen), ieerlig (Heerlen), ieerlik (Neeritter), ierelik (Maastricht), ierlek (Amby, ... ), ierlezj (Vaals), ierlich (Vijlen), ierliech (Kerkrade), ierlieg (Kerkrade), ierlig (Heerlen, ... ), ierlijk (Arcen, ... ), ierlik (Baarlo, ... ), ierlisch (Vaals), ierluk (Beringe, ... ), ierlèg (Vijlen), ierlèk (Noorbeek, ... ), ierlək (Berg-en-Terblijt, ... ), ierəlijk (Maastricht), ier’lieg (Bleijerheide, ... ), ieërlek (Sint-Truiden, ... ), ieërlich (Klimmen), ieërlijk (Gulpen, ... ), ieërlik (Ell, ... ), ieərlig (Eys), ieərlik (Heel), irlex (Eupen), iárlek (Zonhoven), ièlik (Tongeren), ièrlik (Thorn, ... ), iérlik (Horst), iêrlik (Bree), iëerlik (Echt/Gebroek), iërlek (Hasselt), iërlik (Heel, ... ), īējrlək (Meterik), īērlich (Nieuwenhagen), īērlik (As, ... ), īērlək (Amstenrade, ... ), īēërlek (Zonhoven), īrlək (Meeuwen), ĭĕrlik (Oirsbeek), ĭĕə⁄rlik (Brunssum), jerlik (Stein), jèrlik (Geulle), érlik (Tongeren), érlək (Hamont, ... ), éérlêk (Middelaar), êêrlek (Haelen), êêrlik (Puth), îe-éérlik (Schinnen), îerlich (Heerlen), îerlik (Susteren), îerlək (Kelpen, ... ), îêluk (Baexem), îêrluk (Stramproy), îêrlək (Amstenrade, ... ), ‧iərlək (Eys), (de). (ps. ik weet niet wat invuller hiermee bedoelt?).  ierlek (Jeuk), Ein iêrlik hart moot vèèl pi-jn li-je: oprechte, eerlijke lieden krijgen vaak veel tegenkanting(en)  iêrlik (As, ... ), eerlijk en saffierlijk: ierlek-en-safierlek (Caberg), eerlijk waar: eerlijk waar (Meeuwen), fair: feer (Heerlen), heel echt: heel echt (Meeuwen), juste (fr.): zjust (Loksbergen), open: oeepe (Weert), oprecht: oprech (Maastricht, ... ), opregt (Meijel), rechtschaftig: rechsjaftig (Genk), rechtschapen: rechtsjāpe (As), rechtuit: rech-oet (Urmond), rech-out (Maaseik), rechoet (Kapel-in-t-Zand, ... ), rechtoet (Ophoven), regōēt (Hulsberg), rĕcht uut (Venray), rèècht ŭŭt (Gennep), rechtvaardig: rechtvéérdig (As), rechtvort: recht vòrt (Sevenum), rèchtvort (Sevenum), treffelijk: treͅfələk (Meeuwen), trèffelik (As) eerlijk || eerlijk: Jullie moeten die snoepjes - delen [DC 39 (1965)] || fair || rechtschapen, eerlijk || zonder leugen en bedrog [treffelijk, eerlijk] [N 85 (1981)] III-1-4
eerlijk in het spel correct (<fr.): krek (Lauw), eerlijk: aerlik (Guttecoven, ... ), earlik (Lutterade), eerl`k (Eigenbilzen), eerlek (Hoepertingen), eerlijk (Ittervoort, ... ), eerlik (Born, ... ), eirlek (Bilzen, ... ), eirlijk (Schimmert), erlik (Meijel), ērlek (Gennep, ... ), ērlək (Swalmen, ... ), eͅrlek (Meijel), ie.rlek (Veldwezelt), ieerlig (Klimmen), ieerlik (Echt/Gebroek, ... ), ieerluk (Waubach), ierjlik (Geleen), ierl`k (Bocholt, ... ), ierlek (Achel, ... ), ierlich (Wijlre), ierliech (Kerkrade), ierliek (Geistingen), ierlig (Ingber, ... ), ierlijk (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), ierlik (As, ... ), ierluk (Doenrade), ieërlik (Kinrooi), ieërlëk (Vorsen), ijərlek (Geulle), irleͅik (Maasbree), irlək (Stein, ... ), iêrlek (Kanne), iərlek (Schinnen, ... ), iərlex (Eys), iərlək (Tienray), ījərlek (Hulsberg), ījərlək (Reuver), īrleg (Nieuwenhagen), īrlek (As), īrlək (Amstenrade, ... ), īərlek (Beesel, ... ), īərlex (Heerlen), èrlek (Gors-Opleeuw), èèrlek (Alken), îêrlik dōōn (Neeritter), [Alg. opmerking: de invuller is een nieuwe medewerker en heeft enkel vernederlandste woorden genoteerd die reeds tussen haakjes in de vraagstelling gesuggereerd werden]  eerlijk (Heers), Antwoord onderlijnd bij de suggesties.  eerlijk (Diepenbeek), fair (eng.): faer (Bilzen), faer (spiële) (Bilzen), fair (Maastricht, ... ), fatsoenlijk: fatsoenlijk (Eigenbilzen), fatsoenlik (As), juist: zjust (Bocholt), Maar bijna steeds met negatie, o.a. nie foetele, giene foeteliër, giene bródder.  zjust spee.le (Zolder), reel: reel (Hoensbroek), réjel (Bocholtz, ... ), serieus (<fr.): serieus (Koersel, ... ), serieus speele (Genk), serjeus (spiële) (Bilzen), serjuis (Loksbergen), Bij de suggesties tussen haakjes is [eerlijk] onderlijnd.  serieus spele (Jeuk), Nie foetelen.  serieus (Eksel), zuiver: zuuver (Weert), zyvər spɛlə (Eksel) benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || eerlijk in het spel [reins, greins, eerlijk] [N 112 (2006)] || Eerlijk in het spel [reins, greins, eerlijk]. [N 88 (1982)] || Eerlijk. III-3-2
eerlijk in het spel add. fairplay (eng.) (zn.): Kenden wij reeds.  fairplay (Eigenbilzen) eerlijk in het spel [reins, greins, eerlijk] [N 112 (2006)] III-3-2