e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
benedenstuk van de boom aardeinde: ē̜rtęnj (Geleen), grondeinde: gront˱ęjnj (Stein), grondstuk: grontstęk (As), kont: kont (As), konteinde: kōnt˱ē̜nt (Castenray, ... ), onderblok: oŋǝrblǫk (Stein), onderbol: oŋǝrbǫl (Sint Odilienberg), onderstam: oŋǝrstam (Sevenum), oŋǝrštam (Schinnen), voet: voet (Leopoldsburg), vōt (As), vot: vǫt (Blitterswijck, ... ) Zie ook afb. 1a. [N 50, 7a; N 75, 86c; monogr.] II-12
benen (spotnamen) achterpoten: achterpuu (Maastricht), beenwagen: beinwage (Echt/Gebroek), benen wie een beugelpoort: bein wie ein beugelport (Herten (bij Roermond)), benen wie een zicht: bein wie ein zig (Sittard), benenwagen: beinewage (Venlo), we gaon maar mit d`n beinewage (Venlo), Spotnaam. B.v. ich bin met der beinerwaage gekome.  beinerwaage (Roermond), billenwagen: bille waage (Stevensweert), bille-wage (Oirlo), billewaage (Middelaar, ... ), billewage (Venlo), B.v. met dem billewage vare.  billewage (Tegelen), B.v. veer gaon nao noonk met de billewaege.  billewaage (Maastricht), bomen: B.v. hij heeft benen als bomen.  by(3)̄əm (Gingelom), bonenstaken: boënestake (Venlo), bonenstokken: boenesjtekke (Ubachsberg), bôênesjtekke (Schinveld), boonstaken: boeënstoake (Leopoldsburg), boͅnsta⁄ən (Lommel), buənstakə (Hasselt), boonstokken: boensjtekke (Mheer), bôônsjtekke (Klimmen), daggels: WNT: daggelen, ww. 1) Wild rondlopen  stēv džagəls (Hasselt), die kan geen varken in een hoek jagen: Wordt gezegd van iem. met kromme benen.  diə kan ge voͅrəkə en ən uk jagə (Hasselt), dikke benen: dikke biehjen (Peer), doemen: djoume (Wellen), dunne benen: dun biehjen (Peer), flessen: e medje hat flessen  flessen (Kerkrade), flinke stompels: ??  fluike sjtumpele onder de prəbak (Valkenburg), i.e. stevige benen.  flinke sjtumpels (Herten (bij Roermond)), gaffels: gaffels (Bree), gaffeltjes: gaffelkes (Bree), gutsen: WNT: guts  la.ŋ ju.tšə (Moresnet), hanenpoten: hāānepōēte (Mechelen), huzarenbenen: Huzarenbenen.  hyzārəbein (Smeermaas), jambes (fr.): Uit het Franse jambe  jōͅmə (Tongeren), jatten: jatte (Venlo), trich die jatte truuk  jatte (Waubach), kachelpijpen: die haet kachelpiepen van bein (Neerbeek), i.e. dikke rechte.  kachelpiepe (Meijel), klauwen: de klauwe (Voerendaal), inne kláw (Sint-Pieter), klauwe (Klimmen), knabben: WNT: knab, 2) Een stronk of brok hout.  knabbe (Kaulille), knoken: de knoake (Voerendaal), flinke kneuëk (Heerlen), graof knèùk (Neer), hij hes goeie knêûk (Middelaar), kn"ək (Meeswijk), kneujk (Maastricht), kneuk (Belfeld, ... ), kneuëk (Heerlen), knēūk (Nunhem), knoake (Hoensbroek), knooke (Nuth/Aalbeek), knōēke (Gronsveld), knuik (Boekend), knūūk (Gronsveld), knâôke (Oirsbeek), knäök (Horn, ... ), knèùk (Baexem, ... ), knêûk (Haelen, ... ), knö.k (Panningen), knö:k (Roosteren, ... ), knök (Broekhuizen, ... ), knöök (Wanssum), krom kneuk (Velden, ... ), kròm kneuk (Baarlo, ... ), mit flinke knoake (Hoensbroek), sjeef knoake (Voerendaal, ... ), sjtevige knèùk (Obbicht), stevige kneuk (Stein), stieve knök (Gennep, ... ), B.v. he had krom kneuk.  kneuk (Hoensbroek), B.v. hot de knoakke bej dich.  knoakke (Mechelen), B.v. ich heb t in de knooke.  knoo.ke (Panningen), doe briks de knaoke  knaoke (Ten-Esschen/Weustenrade), groaf is niet perse pejoratief  hea hat groaf knêûk (Heerlerheide), knoken wie een hengst: knaokke wie ennen hings (Oost-Maarland), kromme benen: krom beinj (Rekem), krom biehjen (Peer), das kan mer met en kroekse doorvazen  krŭm beinn (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), kuierlatten: kuijerlatte (Weert), kuurlatte (Afferden), kuiten: i.e. kuiten.  kytə (Lanklaar), landingsgestel: i.e. zijn benen intrekke.  zien landingsgestèl intrekke (Leveroy), latten: latte (Baarlo, ... ), i.e. dunne, rechte benen.  latte (Neeritter), lederen tram: B.v. veer gaon nao noonk met de leren tram.  leren tram (Maastricht), lommelen: lommele (Panningen), lucifers: lucifers (Broekhuizen, ... ), met het paard gereden hebben: dēͅ hēͅt met ə pēͅrt xərējə (Smeermaas), o-benen: O en X bee (Heerlen), olifantspoten: olifantspuu-et (Kerkrade), onderdanen: onderdane (Beegden), òngerdane (Sittard), onderlagen: ònderlage (Venlo), onderstel: onderstel (Ulestraten), B.v. det vrommus hieet u schoon ongerstel.  ongerstel (Weert), ovenspijpen: oefenspiepe (Rimburg), paardspoten: pèèr(d)spūūj (Nederweert), palen: paole (Maastricht), pèùl (Klimmen), i.e. dikke benen.  päöl (Vlodrop), per apostelpaard reizen: per apostelpaerd reize (Tegelen), pikkels: pekels (Tongeren), pekəls (Achel, ... ), pe⁄əls (Lommel), pikkels (Hasselt), pikəls (Neeroeteren, ... ), schrááəl pichels (Hechtel), staif oͅp zen pekels (Tongeren), B.v. hij staat niet goed op zijn pikkels.  pikəls (Opheers), dikke benen = weipalen  pe⁄əls (Lommel), he het lang pikkels  pikkels (Beverlo), i.e. pikkels.  pekəls (Lanklaar), Minder freq. B.v. ik sloeg hem van z`n pikkels af.  pekəls (Neerpelt), poten: dae met zien krom puut (Blerick, ... ), de steit stjevig op zien puud (Belfeld), faeͅrm potə (Gingelom), ferrem poete (Veldwezelt), feͅrəm potə (Tongeren), flinke poët (Roosteren), flinke puut (Nuth/Aalbeek), goed van poten (Hasselt), goei poewte (Jeuk), good va peut (Guttecoven), gui poͅutə (Opheers), hee is flink van pōēte (Waubach), heer heet n paar flinke pūū (Maastricht), heer steit stevig op ze puu (Maastricht), hij is flink van poete en oere (Nieuwenhagen), hit hennige pùət onder (Hechtel), krom poite (Valkenburg, ... ), met stevige pêût (Haelen), mit flinke peut (Roermond), mit sjtevige peut (Roermond), peut (Echt/Gebroek, ... ), peuut (Oirsbeek, ... ), peuët (Geleen, ... ), piêt (Bree), pjet (Bunde), poe"t (Beverlo), poeat (Neer), poete (Kerkrade, ... ), poeten (Diepenbeek), poeète (Bocholtz, ... ), poeëte (Beverlo), poout (Kessenich), pote (Eigenbilzen), potə (Gingelom, ... ), powətə (Lommel), poët (Venlo), pōēte (Oost-Maarland, ... ), poͅuətə (Hasselt), putn (Koersel, ... ), putə (Genk), puu-et (Kerkrade), puuj (Mesch, ... ), puut (Belfeld), puuèt (Broekhuizen), puuëj (Boeket/Heisterstraat), puwətə (Paal, ... ), puèt (Roosteren), puët (Montfort, ... ), puüj (Nederweert), pūtə (Sint-Truiden, ... ), pwat (Bunde), pwèùt (Neerbeek), pwöet (Bunde), py(3)̄t (Overpelt), py(3)̄ət (Meeswijk), py(ə)t (Hamont), pyt (Houthalen), pyət (Hamont, ... ), pèùt (Bunde), pêût (Buchten, ... ), pôôte (Klimmen), púút (Nieuwenhagen), pûût (Heerlerheide, ... ), scheif peuut (Valkenburg, ... ), stevige puu (Sint-Pieter), stevige pêût (Buchten), stevəg op də powətə (Lommel), steͅvə puuətə (Tessenderlo), stie.vige puuj (Weert), B.v. ex stamp tex tige din -.  pūj (Opglabbeek), B.v. haaj dien peut bie dich.  peut (Roermond), B.v. haojt eur puuj beej uch.  puuj (Weert), B.v. heer steit vas op zien puu.  puu (Maastricht), B.v. hij stompt me mijn poten onder me uit.  poətə (Gingelom), B.v. ich stjamp dich de peut onger de vot oet.  peut (Geleen), B.v. kiek dig mer nao dien eige puuj.  pūūj (Tungelroy), Eerder de voeten.  puuj (Geistingen), NB: dijbenen = 1 bats, 2 batse.  poewte (Jeuk), ze heeft ferm pote  de pote (Tongeren), poten als een olifant: peuët as enne oliefant (Oirlo), poten wie knoken: puj wie knaokke (Oost-Maarland), poten wie stelten: puj wie stilte (Oost-Maarland), prengelen: WNT: prengel (I), I) Als naam v.e. vw. Dikke stok, knuppel.  prengele (Valkenburg), rommelen: römmele (Puth), schabben: WNT: schab, Andere vorm naast schap. Plank in een kast of langs een wand, tot bergplaats bestemd.  sjabbe (Neer), schabberten: B.v. eur lang schabberte.  schabberte (Boeket/Heisterstraat), schachtels: RK: ev.?  schacht-el (Gors-Opleeuw), RK: mv. van sjacht-el?  sjêê.chels (Gors-Opleeuw), schampers: B.v. haodt dien sjempers bie dig.  sjempers (Tungelroy), schankelen: [sic]  šaŋkələ (Beverst), scharen: schier (Vrusschemig), schenen: schene (Boekend), B.v. ex stamp tex tige din -.  šīənə (Opglabbeek), B.v. ich sjtamp dich veur de sjene.  sjene (Baexem), schenkels: sji.nkele (Boukoul), schenken: schinke (Leuken, ... ), sjĕnk (Gelieren/Bret), B.v. eur lang schinke.  schinke (Boeket/Heisterstraat), B.v. ex stamp tex tige din -.  šeŋkə (Opglabbeek), B.v. haodj eur schinke bij uch  schinke (Nederweert), B.v. houd uw schinke eens onder de tafel.  sxeŋkə (Neerpelt), schragen: sjraage (Roermond), B.v. sjtaik dien sjrage neet zoo oet.  sjrage (Roermond), schrankelpoten: sjrakkelspêût (Schinveld), schrankels: šraŋkələ (Tongeren), B.v. t heet mich auch e paar schrankels unger.  schrankels (Schimmert), B.v. wat hups du ne dun schrankele.  schrankele (Nuth/Aalbeek), schrankelzak (zn.): Iem. die kreupel is en/of dunne benen heeft.  t is ene sjrankelzak (Haelen), schravels: šrāvəls (Bocholt), slieten: WNT: sliet, 1) afgehouwen en van de takken ontdane, recht opgeschoten stam [...]  slieten (Ottersum), spaanse benen: spááense bieën (Hechtel), spillebenen: speləbin (Hasselt), spillebein (Heugem, ... ), Dun.  spillebein (Leveroy), i.e. dunne benen.  sjpillebèè (Hoensbroek), spillen: schpïlle (Schimmert), spille (Heerlerheide), staken: rechte sjtaake (Posterholt), sjtaa.ke van bein (Boukoul), sjtaake (Heerlerheide, ... ), sjtake (Baexem, ... ), staake (Afferden, ... ), stake (Baarlo, ... ), staken (Ophoven), stākə (Kinrooi, ... ), stāōken (Sint-Truiden), B.v. gangk eweg mit dien lang sjtake.  sjtake (Baexem), B.v. waat hait dai lang stake.  sjtake (Maasniel), lange stake  stake (Broekhuizen), stamineebenen: (stamineebien wordt gezegd van iem. die een broek met smalle pijpen draagt.  staminebin (Hasselt), stapels: stapels (Meeuwen), stāpəls (Koersel), stāpələ (Koersel), stelten: (schtelte) (Schimmert), deͅ. ha.t oͅ.rəntle.xə štēͅ.ltə ondər jə drie.təs (Moresnet), fleenke staelte (Ottersum), lang stelte (Heerlen, ... ), mit gooj steltje (Maasbracht), sjtelse (Bocholtz), sjtelte (Geleen, ... ), sjteltje (Buchten, ... ), sjtèlte (Eygelshoven, ... ), sjtèèlte (Mheer, ... ), sjtélte (Tegelen), staeltə (Smeermaas), ste.lte (Veldwezelt), steljte (Echt/Gebroek), stelte (Eigenbilzen, ... ), stelten (Eksel, ... ), steltje (Echt/Gebroek, ... ), steͅltn (Koersel), steͅltə (Paal), steͅltən (Koersel), stä:ltə (Kanne, ... ), stèlde (Wijk), stèlte (Heugem), stéljte (Urmond), stélte (Middelaar, ... ), stéltje (Neerbeek), štēͅ.ltə (Moresnet), ṣtɛ̄lsə (Montzen), B.v. dae vent had sjtelte.  sjtelte (Roermond), B.v. det maedje haet lang sjtelte.  sjtelte (Reuver), B.v. din biehjen zijn just stelten.  stelten (Peer), B.v. magere sjmale sjteltelauper.  sjtelte (Ulestraten), B.v. mit zien lang sjteltje.  sjteltje (Brunssum), Dae haet lang sjteljte  sjteljte (Urmond), den het n par lange sliete of stelte  stélte (Ottersum), he had stelte wie inne ooievaar  stelte (Schaesberg), i.e. lange benen.  stoljte (Neeritter), Lang.  steltje (Leveroy), lange benen  sjteelse (Kerkrade), sjtélse (Kerkrade), vnl. voor lange benen.  steltje (Maasbracht), voor kromme benen ook wel: kromme taks  staelte (Ottersum), wat e sjtelte peet  stelte (Vrusschemig), wat un lange stelte  stélte (Sint-Pieter), stelten wie een ooievaar: he had stelte wie inne ooievaar  stelte wie inne ooievaar (Schaesberg), steltenloper (zn.): B.v. magere sjmale sjteltelauper.  sjteltelauper (Ulestraten), stempels: dikke sjtémpele (Mechelen), dé héét steevege stempelle onder (Oost-Maarland), flinke sjtempele (Valkenburg), gooj sjtémpele (Mechelen), mit urntliche stempele (Nieuwenhagen), sjtempele (Gronsveld), sjtèmpele (Kelmis), ste.mpels (Veldwezelt), stēͅmpələ (Val-Meer), e hat ee paar urntliche stempele onger et lief  stempele (Nieuwenhagen), flinke benen  sjtempele (Mechelen), WNT: stempel, I) Poot of steunsel  stempels (Wellen), stiepels: WNT: stiepel, zie stieper.  sti(ə)pəls (Bocholt), stiepen: sjtiepe (Guttecoven), sjtīēpe (Geleen), B.v. det maedje haet flinke stiepe.  stiepe (Venlo), B.v. hae rammelt op z`n sjtief sjtiepe.  sjtiepe (Ulestraten), stokjes: i.e. dun en recht.  stekskes (Meijel), stokken: hae haet dun stekke (Haelen, ... ), mager stekke (Blerick, ... ), mōͅgər steͅkkə (Hees), rechte stekke (Haelen), schtekke (Susteren), schtēkke (Schimmert), sjtekke (Baarlo, ... ), sjtekke ? (Holtum), sjtekke van bein (Sittard), stae:k (Kaulille), staekər (Hamont), stekke (Blerick, ... ), stekke van been (Hoeselt), stekken (Hasselt, ... ), stekker (Eksel, ... ), stekker v. bieën (Hechtel), stekker va bieën (Hechtel), stekə (Kinrooi, ... ), stēͅkə (Gingelom), steͅkə (Beverst, ... ), steͅkə van bemə (Genk), steͅkən (Achel), steͅkər (Opglabbeek), steͅvə ste⁄ə (Tessenderlo), steͅ⁄ə (Tessenderlo), steͅ⁄ən (Lommel), stjekke (Nunhem), stàè:k (Kaulille), stäkər (Overpelt), stèkke (Bunde, ... ), stèkker (Maastricht), stékke (Urmond), stɛ:⁄ə (Lommel, ... ), stɛkər (Neeroeteren, ... ), šteͅ.kə (Moresnet), #NAME?  schtekke (Heerlen), B.v. dee awwe maan is nog good op zien stekke.  stekke (Maastricht), B.v. die met zijn stekken.  steͅkə (Gingelom), B.v. hae heet stekke van bein (i.e. dun).  stekke (Nederweert), B.v. hae is weer op de sjtekke.  sjtekke (Ulestraten), B.v. hae is weer op zien stekke.  stekke (Thorn), B.v. mager stekke.  stekke (Baexem), B.v. op zien liste sjtekke.  sjtekke (Brunssum), B.v. valt nie van ouw stekker.  stekker (Eksel), B.v. van zen steke vale.  steͅkə (Maaseik), B.v. waat stekker van bein.  stekker (Venlo), dunne benen  sjtekke (Mechelen), er haad lang stekke  stekke (Schaesberg), hae is gans van de stekken af = hy is zwak  stekken (Blerick), hea vool uuver zin iyge stekke  stekke (Rimburg), hoot die sjtekke biej dich  sjtekke (Waubach), i.e. dun en recht.  stekker (Meijel), i.e. dunne benen.  sjtekke (Tegelen), steͅkər (Hamont), i.e. lange benen.  steͅkər (Achel), i.e. lange, dunne benen. B.v. hij heeft geweldig lang stekker.  steͅkər (Neerpelt), i.e. magere, lange benen.  steͅkən (Houthalen), magere benen  sjtékke (Kerkrade, ... ), wat een stekken van benen heeft die  (kemp)stekken (Kwaadmechelen), welke stekke!  de stekke (Tongeren), stokkenbenen: stekke bwanne (Kerensheide), Dun.  stekkebein (Leveroy), stompels: dikk stumpels (Tungelroy), ēͅə hēͅft xōj stø.mpələ (Lanklaar), flinke schtumpele (Heerlen, ... ), flinke sjtumpele (Bocholtz, ... ), flinke stumpele (Ittervoort, ... ), goöj stumpele (Grevenbicht/Papenhoven), hae haet ei paar stjumpele (Nunhem), he hat gôw sjtumpele (Hoensbroek), héé héét flinke stumpele ŏnger (Berg-aan-de-Maas), met goj stømpələ (Opglabbeek), met gooi stumpelen onger (Meeswijk), met stømpələ (Meeswijk), mit sjteevige sjtumpəle (Holtum), mit stumpele va bing (Vrusschemig), sjtevige sjtumpels (Roermond), sjtompele (Obbicht), sjtumpele (Bocholtz, ... ), sjtumpels (Limbricht), st"mpəls (Kinrooi), staevige stumpels (Sevenum, ... ), sterke stumpele (Echt/Gebroek), stjumpele (Nunhem), stumpele (Berg-aan-de-Maas, ... ), stumpelen (Geistingen, ... ), stømpele (Tongeren), stømpəls (Kinrooi), stümpele (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), ??  fluike sjtumpele onder de prəbak (Valkenburg, ... ), B.v. die meid heet stevige stumpele.  stumpele (Ell), B.v. ee maedje mit flinke stumpele.  sjtumpele (Brunssum), B.v. heer heet e paar flinke stumpele onder.  stumpele (Maastricht), i.e. dikke benen.  stumple (Neeritter), i.e. stevige benen.  flinke sjtumpels (Herten (bij Roermond), ... ), sjtumpel is een tafel- of stoelpoot  sjtumpele (Klimmen), WNT: stempel, I) Poot of steunsel  staevige stumpels (Sevenum), stevige stimpels ónder höbbe (Bree), stimpels (Bree), stompeltje: stumpeltje (Kerkrade), stronttrampelaars: stroonttrampelairs (Echt/Gebroek), taksbenen: taksbein (Sittard), taksbèjn (Mechelen), he hat e paar taksbing  taksbing (Vrusschemig), weipalen: dikke benen = weipalen  weipalen (Lommel), i.e. dikke benen.  weͅipø͂ͅl (Hamont), Wanneer men naar de gezondheid van iem. vraagt: ich ston noch op twee weepole.  wepōͅlə (Hasselt), x-benen: O en X bee (Heerlen), zijn ma heeft zijn broek krom gestreken: Wordt soms gezegd van iem. met kromme benen.  diə zən ma het sən bruk krump xəstrekə (Hasselt) been [SGV (1914)], [ZND 21 (1936)] || been (lidmaat) || been(en) [ZND m] || benen, been (Frans: un os) [knook, knowk, been, bot] [N 10 (1961)] || benen: met stevige benen [hij is gestapeleerd] [N 10 (1961)] || benen: rechte, vormloze benen [mok-, motbeene] [N 10 (1961)] || benen: spotbenamingen [billewaage, pikkels, stekken] [N 10 (1961)] || Rechte, vormeloze benen (stokken, stelten, palen, latten, staken) [N 109 (2001)] || Spotbenamingen voor de benen [N 109 (2001)] || Stevige benen (stompels, gestapeleerd) [N 109 (2001)] III-1-1
bengelen banzelen: bánzələ (Heel), bengelen: bengele (As, ... ), bengelen (Eigenbilzen, ... ), bengelə (Doenrade), bengulu (Brunssum), bengələ (Hulsberg, ... ), beŋələ (Beringen, ... ), bēngələ (Maastricht), beͅŋələ (Houthalen), bingele (Amby, ... ), bingələ (Venlo), bungele (Blerick, ... ), bungelen (Born), bungelə (Oirsbeek), bungələ (Brunssum), bèngölö (Stevensweert), bèngələ (Gennep, ... ), bɛŋələ (Meeuwen), biegelen: bigələ (Heers), bommelen: bemmele (Beek, ... ), bemmelen (Stein), biemele (Blerick), biemmele (Waubach), biemələ (Simpelveld), biĕmmələ (Amstenrade), bimmele (Venlo), bimmələ (Kapel-in-t-Zand), boemele (Eys, ... ), boemmele (Kerkrade, ... ), boemmĕle (Hoeselt), boeməllə (Grevenbicht/Papenhoven), bomlə (Lanklaar), bommele (Lutterade, ... ), bommelen (Eksel, ... ), bommələ (Schimmert), bomələ (Bree, ... ), bomələn (Overpelt), boumele (Maastricht), boummelen (Mechelen-aan-de-Maas), boumələ (Kinrooi), bōmmele (Venray), bŏĕmelə (Oirsbeek), bŏmmele (Geleen, ... ), bŏmmələn (Neerpelt), bŏmələ (Houthalen, ... ), bŏmələn (Eksel), boͅmmələ (Lozen), boͅmələ (Rekem), bummele (Thorn), bummələ (Kelpen), bémmələ (Heerlen, ... ), bêmmele (Schimmert), bòmmele (Echt/Gebroek), bómele (Thorn), bómmele (Maasbree, ... ), bómmələ (Epen, ... ), bómmələn (Urmond), bômmele (Boekend, ... ), bômmələ (Reuver), klingelen: klingele (Venlo), schokkelen: sjoekelle (Vlodrop), sjoekkele (Herten (bij Roermond)), slingeren: sjlingere (Merkelbeek, ... ), sjlingerə (Oirsbeek), sjlingərə (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), sjlīngərə (Nieuwenhagen), slingeren (Eigenbilzen, ... ), slingerə (Maastricht), šleͅŋərə (Eys), slodderen: schloddere (Heerlerbaan/Kaumer), sjloddëre (Herten (bij Roermond)), šloͅdərə (Ingber), waggelen: wàggələ (Leopoldsburg), wiebelen: wibbele (Gronsveld), wiebele (Oirlo), wiegelen: wiegele (Roermond), wiekele (Maasniel), wigələ (Veulen), zwadderen: zwadərə (Kortessem), zwengelen: sweŋələ (Paal), zwèngele (Sevenum, ... ), zwieren: zwīrə (Beverlo) bengelen [ZND B2 (1940sq)] || Bengelen: heen en weer slingeren (bammelen, bommelen, bengelen). [N 84 (1981)] III-1-2
benieuwen benieuwd zijn: beneijd (Meijel), beneud zieë (Wijlre), beneuit (Heerlen), beneuwt (Maastricht), beniejd zièn (Sevenum), benièd (Venlo), beniéjd ziēn (Horst), benīējt (Reuver), benoeid (Ittervoort), benoewdj zeen (Neer), benout (Zonhoven), benoûwd (Gronsveld), benuid zieè (Eys), benuid zieë (Kerkrade), benuijd (Maastricht), benuijt zien (Maastricht), benuit (Heer), benuud (Stein), benuud zeen (Schimmert), benuud zin (Schinnen), benuudj (Montfort), benuujd zin (Swalmen), benuujt zeen (Roermond), benūū:jd (Roermond), bənijd zin (Wijnandsrade), bənowt (Meeswijk), bənujdzien (Maastricht), bənuut (Meeuwen), bənuwt (Zonhoven), bən‧øͅi̯t˃ zi.ə (Eys), ich bin benĕwd (Vlijtingen), (ich bin benoed).  benoed (Ell), (zien = zijn).  benauwd zien (Eigenbilzen), Binde gïj ok zó benèjd  benèjd (Gennep, ... ), ps. boven de ië (van beniët) staat nog een lengteteken; deze combinatieletter kan ik niet maken/omspellen!  beniët ziën (Sevenum), Weer zeen benuudj ofter kómp  benuudj (Echt/Gebroek), zie benèjd  beni(.)jd (Gennep, ... ), benieuwen: beneùje (Heerlerbaan/Kaumer), beni-je (Venray), benieje (Reuver, ... ), beniejen (Kesseleik), benieuwen (Meeuwen), beniewen (Haler), benijje (Tienray), benīēje (Maasbree), benoewe (Haelen, ... ), benowwen (Weert), benoûwe (Gronsveld), benu-jje (Amby), benuie (Gulpen), benuien (Maastricht), benuije (Maastricht, ... ), benuijə (Maastricht), benuje (Beek, ... ), benujen (Nieuwstadt), benujje (Waubach), benuu:je (Roermond), benuue (Sittard), benuuje (Geulle, ... ), benuujen (Born, ... ), benuujə (Oirsbeek), benuë (Gulpen), benūūjə (Doenrade), benŭŭe (Schimmert), benŭŭje (Mheer), benówe (As), benöje (Caberg), benûwe (Bree), benûûje (Swalmen), beͅnywə (Meeuwen), bəniejə (Beesel), bənīējə (Venlo), bənoewə (Heel), bənowwə (Meeswijk), bənuijə (Maastricht), bənuujə (Kapel-in-t-Zand, ... ), bənuujən (Urmond), bənūūjə (Amstenrade, ... ), bənŭŭ.jə (Hulsberg), bənŭŭjə (Oirsbeek, ... ), bənééjə (Meijel), bənöjjə (Nieuwenhagen), ⁄t sal ⁄m benuuje (Herten (bij Roermond)), cf. VD s.v. "benieuwen"(onoverg.) = nieuwsgierigheid wekken  benijen (Venray), ps. Algemene note: Het omspellen van het Eksels dialect is misschien niet helemaal correct (geen spellingslijst daarvoor ik heb het bij benadering omgespeld!  bənōͅu̯wən (Eksel), curieus zijn: curieus zijn (Leopoldsburg), kerjuis (Sint-Truiden), (= nieuwsgierig zijn).  kerrieus zijn (Jeuk), gespannen zijn: gəšp‧anə zi.ə (Eys), nieuwsgierig maken: neusjirisch mache (Vaals), noesjîerig maake (Thorn), nowsgierig maake (Weert), nuisjierig maachə (Simpelveld), nujsjîerich-máákə (Heerlen), nuuschierig maakə (Montfort), nuusjaerig maake (Geleen), nuusjirrig make (Posterholt), nöjsjĭerəg máákə (Maastricht), nieuwsgierig zijn: nawsjirrig zien (Hoeselt), ni-jschierig zien (Gennep), niejschierig zien (Maasbree), nieusgierig zien (Venlo), noesjîerig zeen (Kelpen), nujsjierig zien (Maastricht), s nieuws zijn: dan bin ik toch (s) neejs (Oirlo), ’s neejs (Castenray, ... ), Ik bin ¯s nï.js of ze ok kómme  ik bin ’s nï.js (Gennep, ... ), verwonderd (zijn): vərwònnərt (Niel-bij-St.-Truiden), zich spitsen: zich sjpitse (Merkelbeek), zich verwonderen: verwonderd (Schaesberg), verwondere (Meerlo), verwonjere (Maasniel, ... ), vərwòndərə (Loksbergen), zich verwonderen (Heythuysen), zich verwóndərə (Epen), zich wonder geven: ⁄t gief miech wónder (Maastricht), zich wonderen: woondere (Gronsveld), wóndərə (Heerlen, ... ), wónjere (Sittard), zich wòndere (Klimmen), zich wôngere (Maasbree) benieuwd || benieuwd zijn || benieuwd, nieuwsgierig || benieuwen || benieuwen, nieuwsgierig maken || inlichtingen inwinnen over iets [zich naar iets erkondigen] [N 85 (1981)] || nieuwsgierig [SGV (1914)] || zijn nieuwsgierigheid wekken [wonderen, wonder doen, benieuwen] [N 85 (1981)] III-1-4
benzinesoldeerbout barthel-benzinebout: bartǝl-bɛnzinbōts (Bleijerheide), benzinebout: bɛnzinǝbǫwt (Neeritter, ... ), bɛnzin˱bǫwt (Helden, ... ), benzineloodbout: bɛnzinlyǝbōts (Kerkrade  [(werd speciaal gebruikt voor buiten- en dakwerk en voor goten)]  ), benzinesoldeerbout: bǝnzensǫldērbǫwt (Stokkem), bɛnzinǝsǫldiǝrbǫlt (Meerlo), bɛnzīnsǫldērbōt (Nieuwenhagen, ... ), bɛnzīnǝsǫldīǝrbǫlt (Heijen), naphtebout: naft˱bōt (Bevingen), sievert-benzinebout: sivǝrt˱ bɛnzinbōts (Bleijerheide) Soldeerbout die wordt verwarmd door middel van een in de bout ingebouwde benzinebrander. Zie ook afb. 185. Volgens de invuller uit Q 121 werd de benzineloodbout speciaal gebruikt voor buiten- en dakwerk en voor goten. De bout kon niet uitwaaien omdat de brandstof door middel van een pomp onder druk werd gebracht. [N 33, 195b; N 64, 16b] II-11
bepaalde hoeveelheid aantal: ô⁄ntal (Tongeren), onbepaalde hoeveelheid  aonta(a)l (Maastricht), boel: boel (Maastricht), bonk: boonk (Castenray, ... ), charge (fr.): sjars (Beverlo), deel (appels): dāēl (Nederweert), diejl (Jeuk, ... ), dieël (Sint-Truiden), ən dēīl (Maastricht), ⁄n dael (Kunrade, ... ), n dél appels, een aantal appels  dél (Meijel), drats: drats (Beverlo), gast (mensen): gas (Venlo), Enne gÅs(t) mÈnse: een klein aantal mensen.  gās(t) (Blitterswijck, ... ), get: gèt (Guttecoven, ... ), getal (koren): getal (Vlodrop), gier (koren): geer (Brunssum), gier (Beesel, ... ), = driehoek aan rechthoekig perceel. "veurel"= wendakker voor paarden of traktor; "akker"= perceel akkerland (of "veldj"of "persieël"(de bijbehorende driehoek = de gieër). ER ZIJN BIJ DE DESBETREFFENDE VRAAG OOK TEKENINGEN GEMAAKT!  gieër (Ell), grob: gròp (Opglabbeek), guts (water): gótsj (Sittard), ps. JK vragen (dit woord opnemen, niet duidelijk aangegeven).  geutsj (Heerlen), gutsje (water): (zie gótsj).  gutsjke (Sittard), heleboel: LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  einen hiêleboel (As, ... ), hoop: hoep (Zonhoven), hoeëp (Beverlo, ... ), hoof (Kerkrade), hoop (Diepenbeek, ... ), houp (Klimmen, ... ), hâop (Swalmen), m.  hō.p (Eys), hoop (koren): hâop (Swalmen), hoopje: hupke (Beverlo), hoops: Vb. - dao is hiël get houps van die buim aafgekômme (dit zegt men als men een boomgaard heeft gesnoeid). - as hae maar viël houps op zienen telder krieg, is hae kôntent (een boordevol bord).  houps (Tegelen), hoopsel: Vb. n hopsel terf (de hoeveelheid tarwe die met twee tegen elkaar gevoegde handen uit n zak kan worden geschept. Opm. n hopsel = twee handen vol; het is de holle ruimte die gevormd wordt door de twee handen zijlings tegen elkaar te voegen. Het woord hopsel wordt hoofdzakelijk gebruikt voor al dan niet gemalen granen, veevoeders en meststoffen  hopsel (Kortessem), klats: klats (Diepenbeek, ... ), klàts (Sevenum, ... ), klátsj (Nieuwenhagen), Vb. hè vroeg ön klats petètte (hij vroeg een hoeveelheid aardappelen).  klats (Beverlo), klats (vloeistof): klatz (As, ... ), ps. zo wordt het ook geschreven!  klats (As, ... ), klats (water): (kletske-klatse).  klats (Tungelroy), klatsje: klèts(ke) (Sint-Truiden), klètske (Beverlo), klètskə (Maastricht), klommel: kloemmel (Kerkrade), klot: klòt (Sint-Truiden), klots (water): ⁄n kloetsj water (Klimmen), (s.m.)  kloetsj (Banholt), knapje: (zie: knap).  knepke (Sittard), knode (brood): knao (Sittard), koren: e kôrre (Hoensbroek), krok: (water enz.).  en kroek (Oirlo), kwak: eine kwak (Schimmert), kwak (Amby, ... ), kwàk (Heel, ... ), ⁄n kwak (Blerick, ... ), ⁄ne kwak (Maastricht), (= vlies).  kwak (Meijel), (verkleinwoord: kwekske; meervoud: kwek).  kwák (Castenray, ... ), kwak (water): (kwekske-kwakke).  kwak (Tungelroy), kwakkel: kwakkel (Hoensbroek, ... ), kwekkel (Stein), kwàGGəl (Heerlen), kwan: kwàn (Venlo), kwantiteit: kàntetèèt (Sint-Truiden), mv.: -ë; (zelden gebruikt)  kantëtait (Tongeren), kwantëtait (Tongeren), kwantum: kwantum (Maastricht), maat: (möätje-moate). (lett. schepgoed, 5% van de hoeveelheid gemalen graan dat de molenaar voor zichzelf mag achterhouden).  moat (Tungelroy), mv.: -ë; (dim. myùtsjë) (dim. = 10 centiliter)  muò⁄t (Tongeren), meuk: (gesuggereerd)  meuk (Meijel), pak: pak (Beverlo), pakje: pèkske (Beverlo), partie (fr.): partie (Doenrade, ... ), párti-j (Epen), (pertieke-pertieje).  pertiej (Tungelroy), poes: ein pûs (As, ... ), met stoottoon, is poest?  ein pûs (Bocholt), pongel: póngel (As), pongeltje: pingelke (As), pook: (peukske-peuk).  pook (Tungelroy), portie: poorsie (Maastricht), puursie (As, ... ), può⁄së (Tongeren), prats: eine pratsj (Geleen), prits (Eksel), pràtsj (Heerlen), reik: ("Doa höbste vèèl reik aan").  reik (As, ... ), rits: ris (Klimmen), sakw: Vb. dòòës n hiel sákwéé snou geva.lle (er is een flink pak sneeuw gevallen).  sákwéé (Zonhoven), schaar (hooi, koren): ein schoor (Hoensbroek), sjoar (Bleijerheide, ... ), inz. hoeveelheid hooi, dat in een keer maaien van een weiland af komt.  schāōr (Blitterswijck, ... ), schepper (koren): schäpper (Eksel), scheut (water): eine sjeut (Geleen), scheut (Amby, ... ), schoeët (Eksel), schuut (Weert), sjeut (Reuver), sjeuët (Mheer), sjoet (Maastricht, ... ), sjoot (Posterholt), sjōēt (As), sjèùt (Urmond), šeut (Roermond, ... ), (appelen b.v.).  šy.t (Meeuwen), slof: sjlof (Waubach), slof (Born, ... ), slóf (Venlo), (van sigaretten).  slof (Houthalen), smak: sjmak (Klimmen), smoek (geld): (erfwoord - geërfd van onze grondtaal, het Nederrijns).  smoek (Castenray, ... ), (verkleinwoord: smuukske; meervoud: smuuk).  smoek (Castenray, ... ), stang: stang (Maastricht), stel: e stèl (Maastricht), stél (Maastricht), stoot: sjtōēët (Nieuwenhagen), stoet (Maastricht), stoeët (Meerlo), stōet (Horst), ⁄ne stoêt (Blerick), strats: strats (Beverlo), stuk: sjtuk (Vlodrop), tas vol: tas vool (Meijel), (ook van toepassing).  tas vool (Meijel), tol: zol (Bleijerheide, ... ), tribbeltje: tribbelke (Bree), trobbel: trobbel (Lutterade, ... ), trobəl (Houthalen, ... ), troebbel (Hoeselt, ... ), troebel (Mheer), troepel (Jeuk), tróbbel (Bree), tröbbəl (Diepenbeek), troep: eine troep (Schimmert), trob (Ophoven, ... ), troep (Beesel, ... ), trop (Brunssum, ... ), trŏĕp (Venlo), tròp (Maastricht), tróp (Heerlen, ... ), ⁄n troep (Blerick), m.  tru.p (Eys), troffel: tróffel (Maastricht), vat (koren): ...vaat (Urmond), vaat (Guttecoven, ... ), (= ± 25 kg).  vaat kaeren (Heythuysen), (± 20 kilo koren).  vaat (Sevenum), = 20 kg.  vaat (Sevenum), o.  vā.t (Eys), veel: veul (Vlodrop), verschillige: Vb. wè woore mèt versjillige men biejein (wij waren met een aantal mannen bijeen).  versjillige (Tungelroy), vierdel (eieren): viëdel ei-jer (Klimmen), vim (koren): (= 10 hoopen van elk 12 gèrve (rogge) (haver) 15 gèrve van 8 stuks.  viem (Meijel), voor: è voor (Sevenum), zak (koren): zak (Klimmen), zak vol (meel): (mael).  enne zak vol (Oirlo), zooi: eine zooi (Schimmert), zooi (Echt/Gebroek, ... ), zooj (Herten (bij Roermond), ... ), zōōi (Venlo), zooitje: ei zootje (Montfort), zootje: zoojtjə (Heel), zootje (Stein, ... ), zootjə (Gennep), zötjə (Gennep), zwerm: zjwerrem (Klimmen), zwerm (bijen): bie-jezjwerrem (Klimmen), zwik: ein zwik (As, ... ), zjwak (Mheer) bepaalde hoeveelheid || bepaalde hoeveelheid (geld) || bepaalde hoeveelheid (vloeistof) || beschikbare hoeveelheid || dozijn; inventarisatie andere uitdrukkingen dan dozijn [N 07 (1961)] || een aantal bij elkaar staande voorwerpen [trobbel] [N 91 (1982)] || een bepaalde hoeveelheid [meuk, zooi, spat, stauw, stoot, slof, stuiken, slodder, schoot] [N 91 (1982)] || een bepaalde hoeveelheid koren [gier] [N 91 (1982)] || een onbepaalde hoeveelheid [kwakkel, kwak] [N 91 (1982)] || gulp nat || hoeveelheid || hoeveelheid, eine knao brood || kwak, scheut || schep (hoeveelheid) [ZND m] || scheut water || scheut, schot III-4-4
bepleisteren (een) leemmuur maken: lęjmmōr mākǝ (Tungelroy), (een) tuinmuur maken: tȳnmōr mākǝ (Tungelroy), afslichten: āfšlextǝ (Haelen), bekladden: bǝkladǝ (Bree, ... ), bekladderen: bǝkladǝrǝ (Stevensweert), bekleden: bǝkle (Vliermaal), bǝklęjǝ (Maasniel), bǝklīn (Boekt Heikant), bǝklīǝn (Beringen), bǝklɛjǝ (Bocholt, ... ), beklenen: bǝklēǝnǝ (Hoensbroek), bǝklē̜nǝ (Boorsem, ... ), bǝklęjnǝ (Eisden), belemen: bǝlęjmǝ (Tungelroy), beplaasteren: bǝplǫstǝrǝ (Hoepertingen), beplakken: bǝplakǝ (Aalst, ... ), bepleisteren: bǝplēǝstǝrǝ (Aalst), bǝplęstǝrǝ (Nunhem), bǝplīstǝrǝ (Boekend), bǝplīštǝrǝ (Helden), beplekken: bǝplɛkǝ (Bree), bǝplɛʔǝ (Lommel), berapen: bǝrapǝ (Ospel), bestrijken: bǝstrīkǝ (Middelaar), bezetten: bǝzętǝ (Diepenbeek, ... ), bǝzɛtǝ (Vliermaal), bǝzɛʔǝ (Kwaadmechelen), hutten: høtǝ (Borgharen, ... ), insmeren: ęnsmē̜rǝ (Gennep), kleisteren: klęjstǝrǝ (Grathem), klenen: kliǝnǝ (Puth), klēnǝ (Brunssum, ... ), klē̜nǝ (Amby, ... ), klē̜ǝnǝ (Hoensbroek), klęjnǝ (Eisden), klęǝnǝ (Bleijerheide, ... ), klɛjnǝ (Neerharen), leem tussen doen: lim tøsǝ dǫwn (Linkhout), lemen: lijǝmǝ (Zelem), liǝmǝ (Afferden, ... ), lējmǝ (Venray), lēmǝ (Martenslinde), lęjmǝ (As, ... ), lęjmǝn (Elen), lęmǝ (Overpelt), līmǝ (Blerick, ... ), līǝmǝ (Beringen, ... ), lɛjmǝ (Rekem), met leem aansmeren: met liǝm ansmē̜rǝ (Blitterswijck), met lęjm āšmērǝ (Sittard), met leem beklenen: męt lęjm bǝklē̜nǝ (Heer), met leem beplakken: met lęjm bǝplakǝ (Limmel), met leem berapen: met lęjm bǝrāpǝ (Beegden), met leem besmeren: met lēm bǝšmīrǝ (Eijsden, ... ), met lęjm bǝšmšrǝ (Buchten), met leem bestrijken: met lim bǝstrīkǝ (Gennep), met liǝm bǝstriǝkǝ (Meerlo), met lēm bǝstrīkǝ (Oirlo), met lēm bǝštrī.kǝ (Mechelen), met lē̜m bǝštrīkǝ (Mheer), met lęjm bǝstrīkǝ (Heel, ... ), met lęjm bǝštrīkǝ (Susteren), met leem bezetten: mɛ līǝm bǝzɛtǝ (Hamont), met leem insmeren: męt lęjm ensmē̜rǝ (Stevensweert), męt lęjm ensmīrǝ (Neeroeteren), met leem plakken: met lęjm plakǝ (Valkenburg), plaasteren: plāstǝrǝ (Amby), plakken: plakǝ (Borlo, ... ), pleisteren: pliǝstǝrǝ (Tegelen), plēǝstǝrǝ (Buggenum, ... ), plęjstǝrǝ (Ell), plī.stǝrǝ (Munstergeleen, ... ), plīstǝrǝ (Belfeld, ... ), plīǝstǝrǝ (Grevenbicht / Papenhoven), pleisterwerk: plestǝrwęrǝk (Epen), plęjstǝrwęrǝk (Neeritter), plekken: ple.kǝ (Neerpelt), plękǝ (Beverst, ... ), plɛkǝ (Bilzen, ... ), plekken bet leem: plɛkǝ bę liǝm (Waasmont), plekwerk: plɛkwɛrǝk (Beverst), slichten: šlextǝ (Haelen), smeren: smērǝ (Neerpelt), spervelen: špɛrvǝlǝ (Schinveld), stuiken: stūkǝ (Borgharen, ... ), tegenstrijken: tēgǝstrejkǝ (Heppen), tuinen: tȳnǝ (Beesel, ... ), volgooien: vǫlgǫjǝ (Nederstraat), zavelen: zāvǝlǝ (Beringen) De gevlochten vulling van een vak of wand met leemspecie bestrijken. In L 320a gebeurde het 'bezetten' met leem, kalk en haren die door de kapper bijeengespaard waren. Het aanbrengen van de leem werd in Q 121 door de 'leemklener' ('lēmklęǝnǝr') gedaan, in Q 96a en Q 96c door de 'plakker' ('pl'kǝr'). Zie voor het woordtype '(be)klenen' ook RhWb IV, kol. 705 s.v. 'klennen ii': ø̄Lehm in die Gefachwand schmieren, plästern.ø̄ Het woordtype 'spervelen' (Q 30) is een afleiding van het woord 'spervel', de benaming voor een rechthoekig plankje met aan de onderzijde een handvat dat wordt gebruikt bij het bepleisteren van muren. Zie ook het lemma 'Speciebord'. [S 21; L 1a-m; N 4A, 53h; N F, 56d; N 31, 45c; monogr.] II-9
beredderen afmaken: aafmake (Neer), alles doen: hê mót alles doone (Hunsel), arrangeren: rangere (Eijsden, ... ), ransjeere (Maastricht), ranzjere (Gronsveld), rànzjeerə (Maastricht), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  ranzjēēre (Grevenbicht/Papenhoven), bedisselen: bedissele (Klimmen), behartigen: behertige (Herten (bij Roermond)), belopen: beloppen (Eksel), beloupe (Beegden), bemoeien: bemêuje (Swalmen), beredderen: beredden (Born), bereddere (As, ... ), beredderen (Amby, ... ), beredderre (Geulle), bereddərə (Maastricht, ... ), beredenen (Stein), berĕddere (Helden/Everlo, ... ), beriddere (Afferden, ... ), beridderen (Griendtsveen), berèddere (Leunen, ... ), bérèddéré (Schimmert), bəreddərə (Beesel, ... ), bəreͅdərə (Meeuwen), bəriddərən (Lommel), bəridərə (Loksbergen), bərèddərə (Montfort, ... ), bəréddərə (Venlo), cf. Vd s.v. "beredderen"(overg.) = schikken, in orde brengen  beriddere (Heijen), beschftigen (du.): bescheftige (Puth), bestrijden: cf. Schuermans p. 47 s.v. "bestriën"Westvlaams voor bestrijden; ald. "In Limb. gebruikt men dit woord in de zin van "bestieren  besjtrieje (Meerssen), in sommige beteekenissen  bestriee (Brunssum), betrekken: betrekke (Maastricht), betrèkke (As), bezorgen: bezörge (Rimburg), doende zijn: doonde zin (Swalmen), druk maken: teruk maoke (Jeuk), flikken: flikke (Heerlen), get op zich pakken: get op zich pàkke (As), in de gaten houden: in de gaate haòje (Sevenum), in de gater houden: in de gater haoje (Sevenum), in orde brengen: in orde brengen (Leopoldsburg, ... ), in orde bringe (Bingelrade, ... ), Opm. het woord beredderen gebruikt men hier niet.  in orde bringen (Berg-en-Terblijt), in orde houden: in oarde haauwte (Sittard), in orde maken: ien ordə maakə (Gennep), in orde make (Amby, ... ), zelden berèdderen  in orde make (Blitterswijck), in order brengen: in oader bringe (Mechelen), klaarmaken: klaormake (Oirlo), klaarspelen: kloar speule (Horst), kwijten: kwie:te (Herten (bij Roermond)), kwiete (Melick), kwiēëtə (Nieuwenhagen), kwīētə (Heerlen, ... ), lappen: lappe (Stevensweert), on order brengen: in aoder bringe (Neer), onder de voeten uit maken: ongere veut aet maaken (Horn), op orde stellen: op orde sjtille (Vlodrop), opknappen: opknappe (Beesel, ... ), orde schaffen: orde sjaffə (Oirsbeek), ordonneren: ordenere (Tungelroy), organiseren: organnesere (Maasbree), redderen: reddərə (Kelpen), regelen: reechələ (Kapel-in-t-Zand), reegələ (Beesel), regele (Ell, ... ), regelə (Doenrade), regələn (Urmond), rē.gələ (Eys), rèegele (Gulpen), règele (Wijlre), ps. invuller twijfelt over het antwoord!  reegələ ? (Roermond), regeren: rəj‧ēərə (Eys), reguleren: rèngeleere(n) (Schinveld), schikken: sjikke (Neeritter), tommelen: cf. WNT s.v. "tommelen - tummelen - soms tombelen  tŏĕmele (Meerlo), vaardig maken: verrig make (Oirlo), versieren: vertsere (Kerkrade), verzorgen: verzörge (Venlo), vərzurrəgə (Epen), vərzörrəgə (Maastricht), zich kwijten: zich kwiete (Schinnen), zich van get kui-jte (As), zorgen: zorge (Posterholt), zorrege veur (Caberg), zurge dat ⁄t goed gut (Meerlo), zurrege (Maastricht), zörge (Eys) beredderen [SGV (1914)] || zaken in orde brengen, zorgen dat iets goed loopt [betimperen, betrekken, kwijten, beredderen] [N 85 (1981)] III-1-4
beregende steen beregende steen: bǝrēǝndǝ štē (Spekholzerheide), bǝrē̜.gǝndǝ stēn (Milsbeek), bǝrē̜.gǝndǝ štęjn (Sittard), gepukkelde steen: gǝpøkǝldǝ štęjn (Nunhem), verregende steen: vǝrrī̄gǝldǝ štęjn (Nunhem), vǝrrē̜.gǝndǝ stiǝn (Venray), vǝrrē̜.gǝndǝ štęjn (Nunhem) Vormelingen waar het tijdens het drogen op de baan op geregend heeft. Daardoor ontstaan er putjes in de klei, hetgeen in het gunstigste geval stenen van mindere kwaliteit opleverde. [monogr.] II-8
bereide klei gebouwde leem: gǝbǫwdǝ lęjm (Nunhem), leem: lęjm (Sittard), masse-aarde: masērt (Maastricht), modder: mǫdǝr (Milsbeek), mortel: mǫrtǝl (Elsloo), teeg gemaakte leem: tsī̄x ˲jǝmāx˱dǝ lēm (Bocholtz) Bereide klei in kneedbare toestand. [monogr.] || In Q 121 werd de klei met de hak bewerkt tot hij goed kneedbaar was. Men zei dan de klei teeg (tsi\x) was. [monogr.] II-8