24735 |
taxus |
barstboom:
de boom waar de wevers met de borst tegen drukken
bosjboom (Q113p Heerlen),
frans groen:
frans gruun (L414p Houthalen),
gifboom:
WLD
gifboam (L428p Born),
ijf:
WLD
iĕf (Q098p Schimmert),
± WLD
if (Q171p Vlijtingen),
jeneverbes:
jeneverbes (L269b Boekend),
kerkhofboom:
kirkhaofbōūm (L331p Swalmen),
taks:
ideosyncr.
tax (Q198p Eijsden, ...
Q197p Noorbeek),
WLD
tàks (L271p Venlo),
taxus:
taxes (Q203p Gulpen),
taxis (L382p Montfort, ...
Q098p Schimmert),
taxus (Q102p Amby, ...
L353p Eksel,
P219p Jeuk,
L216p Oirlo,
Q032p Schinnen),
?
(taxus) (Q039p Hoensbroek),
Endepols
taxus (Q095p Maastricht),
ideosyncr.
taxus (Q033p Oirsbeek),
IPA, omgesp.
taksəs (K314p Kwaadmechelen),
NCDN
táksös (L378p Stevensweert),
Nijmeegs (WBD)
taksis (L265p Meijel),
Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones
taxis (Q203p Gulpen),
Veldeke 1979, nr. 1 kwam weinig voor
d’n táksus (L210p Venray),
Veldeke aangepast
taxus (L245b Tienray),
Veldens dialekt
taxus (L268p Velden),
WBD/WLD
tàksus (Q113p Heerlen, ...
Q095p Maastricht),
WBD\\WLD
tàksis (Q038p Amstenrade),
WLD
taksus (L271p Venlo, ...
L210p Venray),
takzəs (Q033p Oirsbeek),
taxes (Q108p Wijnandsrade),
taxis (L382p Montfort),
taxus (L326p Grathem, ...
L320b Kelpen,
Q196p Mheer,
Q032p Schinnen),
WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)
tàksus (L322p Haelen),
± WLD
taxus (L289p Weert),
venijn:
Endepols
vé-nijn (Q095p Maastricht),
venijnboom:
venijnboom (Q018p Geulle, ...
L382p Montfort),
zeverboom:
ideosyncr.
zeverbaom (L386p Vlodrop)
|
De taxus; heeft platte, kortgesteelde naalden, aan de bovenzijde zijn de naalden heel donkergroen; naalden en takken bevatten een vergiftige olie; paarden en vee sterven er snel aan; heeft opvallende bessen (ijf, venijnboom). [N 82 (1981)] || taxus
III-4-3
|
23649 |
te communie gaan |
communiceren (<lat.):
communicere (Q095p Maastricht),
communiceren (L300p Beesel),
communiseere (L374p Thorn),
kemmuneseere (Q016p Lutterade),
kemunesere (Q101p Valkenburg),
kemunisere (L271p Venlo),
kommuneseere (Q112c Kunrade),
kommuniceere (Q099p Meerssen),
kommunieere (P219p Jeuk),
kommunieseere (L320a Ell),
kommuniesere (Q111p Klimmen),
kommuniezeere (L265p Meijel),
kommunisere (Q117a Waubach),
kommuniseren (Q036p Nuth/Aalbeek),
kommuunisere (Q247p Sint-Martens-Voeren),
kummenesèère (Q098p Schimmert),
Ook: te commuuëne goa
communisere (Q039p Hoensbroek),
communie (<lat.) gaan:
communie gaon (L298p Kessel),
kemmunie goan (Q001p Zonhoven),
kemunnie goan (L414p Houthalen),
kemuune goan (Q020p Sittard),
de communie (<lat.) gaan:
de kemunie goa (Q032p Schinnen),
de kemuunie gaon (L432a Koningsbosch),
de kemūūniĕ gōāe (Q117p Nieuwenhagen),
de gedag houden:
gedaag hawwe (Q095p Maastricht),
kommunizieren (du.):
kommeleseere (Q208p Vijlen),
kommelesteere (Q202p Eys),
kommeletseere (Q211p Bocholtz, ...
Q117a Waubach),
kommenetsēēre (Q117p Nieuwenhagen),
komələsērə (Q253p Montzen),
kómmeleseere (Q207p Epen, ...
Q207p Epen),
kómmeletsere (Q121p Kerkrade),
naar:
nao (L429p Guttecoven),
naar de communie (<lat.) gaan:
nao de communie gaon (L295p Baarlo),
nao de kemunie gaon (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
nao de kemuune gaon (Q018p Geulle),
nao də kumūūnie goon (Q095p Maastricht),
te communie (<lat.) gaan:
te communie gaan (Q187a Heugem),
te communie gaon (L210p Venray),
te communie goa (Q117p Nieuwenhagen),
te communie goan (L383p Melick, ...
L355p Peer),
te communie goon (Q104p Wijk, ...
Q104p Wijk),
te communie guun (L416p Opglabbeek),
te cummunie goon (Q095p Maastricht),
te kemi-jnie goan (L360p Bree),
te kemiene gwèn (Q086p Eigenbilzen, ...
Q086p Eigenbilzen),
te kemiene gwén (Q086p Eigenbilzen),
te kemienie gaon (L415p Opoeteren),
te kemmeune goan (Q001p Zonhoven),
te kemmunie gaon (L320b Kelpen, ...
L209p Merselo,
L299p Reuver,
L266p Sevenum,
L270p Tegelen,
L245b Tienray,
L271p Venlo,
L289p Weert),
te kemmunie goan (L353p Eksel, ...
Q009p Mechelen-aan-de-Maas,
Q009p Mechelen-aan-de-Maas,
L318b Tungelroy,
L289p Weert),
te kemmunie gooen (L353p Eksel),
te kemune gaon (L382p Montfort),
te kemune gaoë (Q203p Gulpen),
te kemune goan (L426z Holtum, ...
L433p Nieuwstadt),
te kemune goon (Q013p Uikhoven),
te kemunie gaon (L295p Baarlo, ...
L300p Beesel,
L382p Montfort,
L216p Oirlo,
L299p Reuver,
L192a Siebengewald,
L271p Venlo),
te kemunie goan (L325p Horn),
te kemunie goon (Q095p Maastricht),
te kemuniej gaon (L371a Geistingen),
te kemunne goan (Q071p Diepenbeek),
te kemunne góin (Q162p Tongeren),
te kemunnie gao (Q112c Kunrade),
te kemunnie goan (L353p Eksel),
te kemuune gaon (Q021p Geleen, ...
Q019a Neerbeek,
L387p Posterholt,
L386p Vlodrop),
te kemuune goan (P188p Hoepertingen, ...
Q032p Schinnen),
te kemuunie gaon (Q027p Doenrade, ...
L352p Hechtel,
L328p Heel,
L328p Heel,
L371p Ophoven,
Q098p Schimmert,
L266p Sevenum,
L331p Swalmen,
L374p Thorn),
te kemuunie gaoën (Q197a Terlinden),
te kemuunie goa (Q112b Ubachsberg),
te kemuunie goal (L426z Holtum),
te kemuunie goan (L282p Achel, ...
L312p Neerpelt,
L293p Roggel),
te kemuunie goon (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht,
L423p Stokkem),
te kemūnie goan (P197p Heers),
te kemùnie goon (Q095p Maastricht),
te kommune gon (P176p Sint-Truiden),
te kommunie gaon (L267p Maasbree, ...
L382p Montfort),
te kommunie goen (L317p Bocholt),
te kommunnie gaon (K353p Tessenderlo),
te kommúne gón (P176p Sint-Truiden),
te kommûne gŏan (Q077p Hoeselt),
te kəmmuune goon (Q011p Boorsem, ...
Q011p Boorsem),
tə kəmunə goin (P047p Loksbergen),
tə kəmyni gōͅ (L265p Meijel),
Ook `ze gedaag (=godsdag) hawwe`.
te kemunie goon (Q095p Maastricht),
Vroeger: `kòmmelesére`.
te kommunie gao (Q111p Klimmen),
tot de communie (<lat.) gaan:
toet de kemunie gaon (L295p Baarlo, ...
L329p Roermond),
toet de kemuune goan (L376p Linne),
tot de communie gaon (L374p Thorn),
tot de kemune gaon (Q111p Klimmen),
tot de kemunie gaon (L427p Obbicht),
tot de kemūnie goon (Q095p Maastricht),
tot te kemuunie gaon (L381p Echt/Gebroek)
|
De communie, deel van de mis waarin priester en gelovigen communiceren [kemuunie, kómmelejoeën?]. [N 96B (1989)], [N 96B (1989)] || Tot de communie gaan, ter communie gaan, te communie gaan, communiceren onder de mis [kómmeletseere?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
23932 |
te communie gaan op hoge feestdagen |
communiceren (<lat.):
communiceren (Q202p Eys),
communiesere (Q101p Valkenburg),
kommunicere (Q111p Klimmen),
communie (<lat.) gaan:
coommuune gaon (L387p Posterholt),
de communie (<lat.) gaan:
de kèmunie goan (Q032p Schinnen),
de pasen houden:
de paosche hawe (Q016p Lutterade),
hoge feestdag:
hoege fiesdaog (Q036p Nuth/Aalbeek),
hoogdag:
hoagdaag (Q032p Schinnen),
hoegdoag (Q001p Zonhoven),
hoogdag houden:
hoeëgdaag houje (L320c Haler),
hoogdaag hojen (L371p Ophoven),
ze gooddaag hawwe (Q095p Maastricht),
hoogdag vieren:
hoegdaag vieren (Q039p Hoensbroek),
hoeëgdaag vere (L320a Ell),
hoogtijd:
hoegtie (L299p Reuver),
hwogtiej (Q099p Meerssen),
hoogtijd gaan:
hoogtéj gaon (L192a Siebengewald),
hoogtijd houden:
hoeëgtie haoje (L295p Baarlo),
hoogtijd vieren:
hoegtiej veeren (L371a Geistingen),
hoeëgtiej viere (Q111p Klimmen),
hoogtijdfeest:
hoegtiedfies (L295p Baarlo),
kommunizieren (du.):
kómmeletsere (Q121p Kerkrade),
op een hoogdag naar de communie (<lat.) gaan:
op enen hoegdaag nao de communie gaan (L313p Sint-Huibrechts-Lille),
op hoge feestdagen te communie (<lat.) gaan:
op hoeg feesdaog te communie goon (Q095p Maastricht),
op hoogdag kommunizieren (du.):
op hoeëg daag kómmeleseere (Q207p Epen),
??
op huəXdāX komələsērə (Q253p Montzen),
op hoogdagen te communie (<lat.) gaan:
óp hoeëgdaag te kemunie gaon (L245b Tienray),
op hoogtijd gaan:
op hoegtij gaon, gön (P219p Jeuk),
op hoogtiej gaon (L329p Roermond),
op hoogtijdagen te communie (<lat.) gaan:
op hōāgtiedaag te kemunie gŏān (Q098p Schimmert),
pasen houden:
paose haoje (L267p Maasbree),
te communie (<lat.) gaan:
te commune gaoë (Q203p Gulpen),
te communie gaon (L383p Melick),
te commuunie gaan (L271p Venlo),
te kemmunie gaon (L423p Stokkem),
te kemune gaon (L382p Montfort),
te kemunie gaon (K278p Lommel),
te kemunie goan (L353p Eksel),
te kemunie goon (Q007p Eisden),
te kemuune gaon (Q021p Geleen),
te kemuunj gaon (L386p Vlodrop),
ter hoogtijd gaan:
ter hoeëgtie gaon (L266p Sevenum),
ter hoogtidj gao (L265p Meijel),
ter hoogtij gwen (Q086p Eigenbilzen),
tot de communie (<lat.) gaan:
tot de kommunie gaon (L381p Echt/Gebroek),
tòt de communiej gaon (L374p Thorn),
tot onze heer gaan:
tot aus hier goen (L317p Bocholt),
tot oos hier goan (L318b Tungelroy),
zijn pasen houden:
ziene paose haaje (L299p Reuver)
|
op hoge feestdagen te communie gaan (ter hoogtij(d) gaan). [N 96D (1989)]
III-3-3
|
26791 |
te diep graven |
te diep graven:
te diep graven (L288a Ospel),
te scherp naar het zand steken:
tǝ šɛrǝp nǫ at zant stē̜kǝ (L265p Meijel)
|
Te diep naar het zand toe steken, zodat er bulten ontstaan. [I, 68]
II-4
|
32693 |
te diep ploegen |
akkeren dat de gele opkomt:
okǝrǝ dǝt ˲dǝr gę̄lǝ ǫpkømt (Q198b Oost-Maarland),
bouwen dat de vreemde derop komt:
bǫu̯ǝ dát ˲dǝ vręmdǝ dǝrop kø̄mt (L246p Horst),
de gele bovenvaren:
dǝr gēǝlǝ bǭvǝvārǝ (Q117p Nieuwenhagen),
de gele derop bouwen:
dǝ gę̄lǝ dǝrop˱ bǫu̯ǝ (L246p Horst),
de gele derop halen:
dǝ gę̄lǝ dǝrop hǭlǝ (L163p Ottersum),
de gele leem opvaren:
dǝr gę̄ ̝ǝlǝ lēm op˲vārǝ (Q116p Simpelveld),
de gele opholen:
dǝr gę̄ ̝ǝlǝ ophǭ ̝ǝlǝ (Q116p Simpelveld),
dǝr gę̄lǝ ǫphǭǝlǝ (Q204a Mechelen),
de kwade grond bovenhalen:
dǝ koi̯ǝ gront˱ bu̯ǫvǝhǭlǝ (Q162p Tongeren),
de leem opvaren:
dǝ lę̄ ̝m ǫp˲vārǝ (Q191p Cadier),
de vreemde grond bovenvaren:
dǝ vrę̄mǝ grontj˱ bǭvǝvārǝ (Q027p Doenrade),
geen kleur bekennen:
gęn klø̄r bǝkęnǝ (L266p Sevenum),
laat de gele maar onder zitten:
ló̜t ˲dǝ gę̄lǝ mar õndǝr zetǝ (L192a Siebengewald),
leem bovenholen:
lęi̯m bōvǝhōlǝ (Q097p Ulestraten),
leem opholen:
lē ̞m ǫphūǝlǝ (Q194p Rijckholt),
vreemde derop halen:
vrø̜mdǝ dǝrǫp hālǝ (L266p Sevenum),
vręmdǝ dǝrǫp hālǝ (L248p Lottum),
vreemde grond bovenbouwen:
vrę ̞mdǝ grõnt˲ bǭvǝbǫu̯ǝ (L192b Aijen),
vreemde grond derop halen:
vrø̜mdǝ gro.ŋkt ˲dǝrop hālǝ (L265b Kronenberg)
|
Als men, vooral in gebieden met een onvruchtbare ondergrond, dieper dan de bouwvoor ploegt, haalt men zand of leem naar boven die door een andere kleur en doordat hij niet bemest werd, als vreemd wordt opgevat. Daarvoor kent men vaak beeldende uitdrukkingen. [N 11, 46; N 11A, 112]
I-1
|
29098 |
te eng |
eng:
ęŋ (Q095p Maastricht),
get eng:
gęt eŋ (Q197p Noorbeek),
spannetig:
spanǝtex (Q095p Maastricht),
strang:
straŋ (Q095p Maastricht),
te eng:
tsǝ ęŋ (Q121c Bleijerheide),
tǝ eŋ (L417p As, ...
L414p Houthalen,
Q016p Lutterade,
Q197p Noorbeek,
L163p Ottersum,
Q111q Ransdaal,
L299p Reuver,
Q099q Rothem,
Q098p Schimmert,
K361p Zolder),
tǝ heŋ (Q082p Munsterbilzen),
tǝ ēŋ (Q174p Herderen),
tǝ ē̜ŋ (L265p Meijel),
tǝ ęŋ (Q083p Bilzen, ...
L428p Born,
Q071p Diepenbeek,
Q027p Doenrade,
Q007p Eisden,
Q021p Geleen,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q016p Lutterade,
L312p Neerpelt,
P052p Schulen,
Q101p Valkenburg,
K361p Zolder),
tǝ ęǝŋ (L246p Horst),
tǝ ɛŋ (Q071p Diepenbeek, ...
Q027p Doenrade,
Q086p Eigenbilzen),
te juste:
tǝ djøst (P219p Jeuk),
te klein:
tǝ kleŋ (Q198p Eijsden),
tǝ kløn (P188p Hoepertingen),
tǝ klēn (Q083p Bilzen, ...
Q003p Genk),
tǝ klɛjn (L364p Meeuwen),
tǝ klɛ̄n (P047p Loksbergen),
te krap:
tǝ krap (L289p Weert),
te nauw:
te nauw (L416p Opglabbeek),
te smal:
te smal (K315p Oostham),
tǝ smal (P047p Loksbergen),
tǝ smãǝl (P052p Schulen),
tǝ smāl (Q011p Boorsem, ...
Q009p Maasmechelen),
te spak:
tsǝ špak (Q121c Bleijerheide),
te strak:
tǝ strak (L368p Neeroeteren, ...
L312p Neerpelt),
tǝ štrak (L299p Reuver),
te strang:
tǝ straŋ (L417p As, ...
L312p Neerpelt,
Q112p Voerendaal),
te streng:
tǝ štrɛŋ (L270p Tegelen)
|
Te nauw, gezegd van een kledingstuk of kledingstukonderdeel. [N 59, 130b; N 62, 26b; MW]
II-7
|
18241 |
te groot zijn |
<uitdr.> wat is dat voor een losse boel:
wao is dat veur een lwosse boel [lōöse boel} (Q174p Herderen),
bobbelen:
WNT: bobbelen [inl.t.]
boebeld (L387p Posterholt),
bolderen:
WNT: bolderen (I)...
boldere (L246p Horst),
bolderen (L164p Gennep, ...
Q015p Stein),
buldərə (L329a Kapel-in-t-Zand),
böldere (L271p Venlo),
buidelen:
WNT: sub builen (II) - voorheen buidelen...
bŭŭlə (Q117p Nieuwenhagen),
bôddele (Q193p Gronsveld),
⁄t buult (Q016p Lutterade),
erin verloren lopen:
ich loop verloëre trèn (Q083p Bilzen),
flatsen:
b.v. zn sloeffe ~.
flatse (Q002p Hasselt),
flodderen:
da floddert (P188p Hoepertingen, ...
Q175p Riemst),
dat vlottert rond mich (Q086p Eigenbilzen),
floddere (Q083p Bilzen, ...
L360p Bree,
Q086p Eigenbilzen,
Q018p Geulle,
Q153p Gors-Opleeuw,
Q034p Merkelbeek,
Q020p Sittard,
Q178p Val-Meer,
Q078p Wellen),
flodderen (L428p Born, ...
Q071p Diepenbeek,
Q170p Grote-Spouwen,
P219p Jeuk,
L364p Meeuwen,
L371p Ophoven,
P176p Sint-Truiden),
floddert (Q091p Veldwezelt),
flodere (P227p Vorsen),
floedderə (Q033p Oirsbeek),
floͅdərə (L424p Meeswijk),
floͅdərən (K278p Lommel),
flòddere (L322p Haelen),
flòddërë (Q162p Tongeren),
flòddərə (L416p Opglabbeek),
flóddere (Q095p Maastricht),
a>o.
floͅdərən (K278p Lommel),
b.v. ich been zoe mäoger woërde, de klyjer - öm mich heen.
flôddere (Q193p Gronsveld),
ne flodderêr: slordig gekleed pers., (vnl.) slecht vakman, die niets behoorlijk afwerkt.
t floddert (Q083p Bilzen),
Spelling: <`> = sjwa.
flodd`re (L316p Kaulille),
flodderig zijn:
flodderig (Q095p Maastricht, ...
L216p Oirlo),
flodderkleed (zn.):
flodderkliet (Q001p Zonhoven),
flodderkleren (zn. mv.):
Gefronsde of flodderkliejehr is feitelijk inne mode.
flodderkliejehr (L355p Peer),
fronselen:
[cf. kreukelen]
frònsələ (P047p Loksbergen),
gefronsde kleren (zn. mv.):
Gefronsde of flodderkliejehr is feitelijk inne mode.
gefronsde kliejehr (L355p Peer),
get vollig zijn:
WNT: Vollig (völlig) sub vol (I).
t is get völlig (L416p Opglabbeek),
hangen:
hāāngə (Q117p Nieuwenhagen),
hangen als een zak:
t hengt as ne zak (L352p Hechtel),
hangen wie een hoddel:
(m.).
ha.ŋə w‧ii̯ ‧eͅŋə h‧oͅdəl (Q202p Eys),
hangen wie een lommel:
wi-j ne lómmel hànge (L417p As),
hangen wie een zak:
wi-j ne zàk hànge (L417p As),
lodderen:
WNT: lodderen (II), 1) Van kleederen. Flodderen. Spelling: <`> = sjwa.
(lodd`re) (L316p Kaulille),
lommelen:
lummele (Q095p Maastricht),
lommeltig zijn:
lommeltig (Q019p Beek),
lubberen:
WNT: lubberen, een onomatopoëtisch woord, behoorende bij lobberen. Van kleederen. Niet strak of gespannen zitten, te wijd zijn, [...], flodderen. Vgl. lobberen, 3) Van kleederen. Plooien, te wijd zijn, niet passen, flodderen.
lubbərə (L329a Kapel-in-t-Zand),
ongelijk zijn:
ongeleek (Q086p Eigenbilzen),
ruim zijn:
ruum (L298a Kesseleik),
slobberen:
sjloebere (L330p Herten (bij Roermond), ...
L332p Maasniel,
L329p Roermond),
sjlôbbere (Q193p Gronsveld),
sjlöbbert (L433p Nieuwstadt),
slodderen:
sjlodderen (Q096p Bunde),
sjlŏddere (Q021p Geleen),
sloddere (L164p Gennep),
slodderen (L414p Houthalen, ...
K353p Tessenderlo,
K361p Zolder),
sloddert (Q012p Rekem),
sloddərən (P047p Loksbergen),
slōddere (L318b Tungelroy),
slòddərə (L382p Montfort),
slóddere (Q095p Maastricht),
t sloddert rond zè lèèf (L352p Hechtel),
Spelling: <`> = sjwa.
slód`re (L317p Bocholt),
Te groeët.
slodderen (L353p Eksel),
te groot zijn:
het is te groot (K315p Oostham),
het is te growt (P188p Hoepertingen),
t ès te graut (Q083p Bilzen),
te groat (L429p Guttecoven),
te groet (Q071p Diepenbeek),
te groewt (P219p Jeuk),
te growt zeen (Q078p Wellen),
tə grōēwət (P047p Loksbergen),
te hol zijn:
het is te kuwəl (P188p Hoepertingen),
t ès te (h)oël (Q083p Bilzen),
t ès te hoël (Q083p Bilzen),
te hoal (Q082p Munsterbilzen),
te hoewel (Q078p Wellen),
te hool (L414p Houthalen),
te hoowl (P219p Jeuk),
i.e. hol.
t és të wòil (Q162p Tongeren),
te lobbig zijn:
WNT: lobbig (I), A. Bnw. - 1) Van kleederen. Wijd, ruim.
da klīət is teͅ ləbbig (K317p Leopoldsburg),
te los zijn:
tis tə lós (K353p Tessenderlo),
te royaal zijn:
is te reaal (L299p Reuver),
tə rəjāāl (L416p Opglabbeek),
te ruim zijn:
t is te ruuĕm (Q113p Heerlen),
te vollig zijn:
WNT: Vollig (völlig) sub vol (I).
t is tse völlig (Q121c Bleijerheide),
te völlig (Q197p Noorbeek),
völlig (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
te wijd zijn:
es te wied (L289p Weert),
het is te wijd, ik kan er twee keer in (L312p Neerpelt),
is te wieijd (L317p Bocholt),
t zit te wied (Q098p Schimmert),
te wied (Q016p Lutterade, ...
Q101p Valkenburg),
te wiejd (L282p Achel, ...
L312p Neerpelt),
te wiet (Q011p Boorsem, ...
L163p Ottersum),
te witj (L265p Meijel),
te wiêd (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
te wīēt (Q027p Doenrade),
te wùud (Q007p Eisden),
tə wuut (L416p Opglabbeek),
veel te breed zijn:
t is veul tə [breēd} (K318p Beverlo),
voddelen:
voddele (Q196p Mheer),
voddeltig zijn:
fôddeltig (Q193p Gronsveld),
zitten wie een voddel:
zitj wie eine foddel (L294p Neer)
|
(van kledingstukken) ruim en slap, slordig hangen || *flatsen: te groot zijn, te ruim zitten en daardoor bijna uitvallen || fladderen, te ruim zijn || Hoe noemt men het wanneer een kleed dat niet past, zich in plooien zet ? [ZND 32 (1939)] || Hoe zegt U: het kledingstuk zit te ruim? [N 62 (1973)] || in slappe plooien neerhangen || in slappe plooien neerhangen van te wijde kledingstukken || Niet passen, gezegd van kleding-stukken [pronsen, bolderen, flodderen, slodderen] [N 114 (2002)] || niet passen, gezegd van kledingstukken (pronsen, bolderen) [N 86 (1981)] || niet passen, gezegd van kledingstukken [pronsen, bolderen] [N 86 (1981)] || slobberen || slodderen: flodderen || te ruim, zonder snit (gezegd van kledingstukken)
III-1-3
|
29554 |
te hard branden |
de oven wordt te heet:
dǝn ǭvǝ węrt tǝ hęt (L163p Ottersum)
|
Gezegd van de pottenbakkersoven. De gebakken produkten vertonen dan lelijke plekken. [N 49, 85a]
II-8
|
18247 |
te klein zijn |
<uitdr.> het is mis werk:
t ès mis wêrk (Q083p Bilzen),
generen:
gĕnēren (Q095p Maastricht),
proemen:
proemt zich (L331p Swalmen),
spannen:
t sjpant (Q101p Valkenburg),
t spant (Q121c Bleijerheide),
t spant rond de kont (Q174p Herderen),
tamelijk strang zitten:
b.v. dèè jas zitsj misch tamelik strang. [WNT: strang (II), 1. spannend, nauwsluitend, strak...]
strang (L360p Bree),
te eng zijn:
het is te èng (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
is te ing (L299p Reuver),
t es te ing (P056p Stokrooie),
te eng (Q071p Diepenbeek, ...
Q086p Eigenbilzen,
Q016p Lutterade),
te ing (L414p Houthalen, ...
Q095p Maastricht,
Q197p Noorbeek,
L163p Ottersum),
te èng (Q027p Doenrade, ...
Q007p Eisden,
L265p Meijel,
L312p Neerpelt,
Q101p Valkenburg),
tə eng (L416p Opglabbeek),
veul te ing (Q174p Herderen),
[hypercorrecte h, rk]
te hing (Q082p Munsterbilzen),
NB: te kleen, i.e. te klein geworden.
te èng (Q083p Bilzen),
te eng zitten:
t zit te ing (Q098p Schimmert),
te juist zijn:
te djust (P219p Jeuk),
te klein zijn:
het is te klən (P188p Hoepertingen),
tə klèèn (P047p Loksbergen),
te krap zijn:
es te krap (L289p Weert),
te smal zijn:
het is te smaal (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
het is te smal (K315p Oostham),
te smaal (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
te smāāl (Q011p Boorsem),
tis tə smàl (K353p Tessenderlo),
tə smal (P047p Loksbergen),
te strak zitten:
te strak zitten (L312p Neerpelt),
te strang zijn:
b.v. dat kleid ès mich te strang. [WNT: strang (II), 1. spannend, nauwsluitend, strak...]
strang (Q013p Uikhoven),
B.v. De jas is me te strang.
straŋ (L364p Meeuwen),
B.v. van schoenen.
stra:ŋ (L424p Meeswijk),
te strang zitten:
te strang zitten (L312p Neerpelt),
trekken:
het trik (P188p Hoepertingen),
het trèkt (L282p Achel),
hət trékt (P047p Loksbergen),
t trek zich (Q016p Lutterade),
t trekt (Q113p Heerlen),
t truk (Q007p Eisden),
t trèk (Q083p Bilzen, ...
Q162p Tongeren),
t trèk zich (Q098p Schimmert),
trekt (L317p Bocholt, ...
L298a Kesseleik),
trektj (L289p Weert),
trik (Q078p Wellen),
ət trèkt (K353p Tessenderlo),
Bij een mouw.
hē trēkt (Q197p Noorbeek),
Te kleen.
trèkken (L353p Eksel),
van alle kanten knijpen:
⁄t knigt van alle kenj (Q032p Schinnen),
wringen:
het vrunk (Q009p Mechelen-aan-de-Maas)
|
Hoe noemt men het wanneer een kleed dat niet past, zich in plooien zet ? [ZND 32 (1939)] || Hoe zegt U: het kledingstuk is te eng (trekt?) [N 62 (1973)], [N 62 (1973)] || Hoe zegt U: het kledingstuk zit te ruim? [N 62 (1973)] || nauwsluitend || nauwsluitend, strak || nauwsluitend, strak, spannend || Niet passen, gezegd van kleding-stukken [pronsen, bolderen, flodderen, slodderen] [N 114 (2002)] || niet passen, gezegd van kledingstukken [pronsen, bolderen] [N 86 (1981)] || streng: eng, spannend
III-1-3
|
21658 |
te koop aanbieden |
aanbieden:
aanbeeje (L327p Beegden, ...
L269p Blerick),
aanbeejen (L295p Baarlo),
aanbeije (L434p Limbricht),
aanbeje (L270p Tegelen),
te koup aanbieje (L271p Venlo),
veur eine bepòòlde pries aanbije (L329p Roermond),
ps. omgespeld volgens Frings.
a͂nbeͅjə (Q002p Hasselt),
ps. omgespeld volgens IPA.
oͅənbijən (L282p Achel),
aanbod (zn.):
ps. letterlijk overgenomen (dus niet(s) omgespeld!).
āanbod (Q098p Schimmert),
bieden:
beeje (L369p Kinrooi, ...
L266p Sevenum),
beeën (Q187a Heugem),
bééie (Q101p Valkenburg),
waat beits te daoveur? (L434p Limbricht),
waat butste? (L369p Kinrooi),
waat buudj ze derveur (L331p Swalmen),
wat beët er dervuur (Q039p Hoensbroek),
ps. omgespeld volgens Frings.
bējə (L416p Opglabbeek),
woͅ bidi̯ə (Q077p Hoeselt),
ps. omgespeld volgens IPA.
preͅis bīə (P186p Gelinden, ...
P197p Heers),
erop of eronder:
drôp of drônger (Q020p Sittard),
geven:
geeve (Q204a Mechelen),
geven voor:
ps. omgespeld volgens Frings.
wa gif žə dōͅvēr (Q002p Hasselt),
wāt g"fstə ərv"r! (L422p Lanklaar),
hebben voor:
Opm. dit zegt men hier!
doe kŏĕns het veuur zoevööl höbbe (Q033p Oirsbeek),
laten voor:
laote veur zôôvēūl (Q032a Puth),
te koop bieden:
te koup beje (L270p Tegelen),
te koop geven:
ps. omgespeld volgens Frings.
tə kūp xiəvə (Q002p Hasselt),
te koop voor:
ps. letterlijk overgenomen.
te kaup vör7: f.... (L373p Roosteren),
veil hebben:
veil höbbe (L330p Herten (bij Roermond)),
Opm. betekent feitelijk: iets verkopen willen.
veil haoje (L289b Leuken),
veil zetten:
Algemene opmerking: invuller twijfelt over het spellingssysteem (Veldeke). Aangezien de lijst normaal (dus in gewoon Nederlands) is ingevuld, heb ik de lijst letterlijk overgenomen, dus niet(s) omgespeld!
vejl ziette (Q198p Eijsden),
veilen:
veile (L429p Guttecoven),
ps. omgespeld volgens Frings.
vēͅi̯lə (L368b Waterloos)
|
aanbieden, Voor een bepaalde prijs te koop ~ [loven of geloven? zegt men wel: wat looft ge uw kippen = welke prijs vraagt ge ervoor?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|