e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
weekloon quinzaine: kęžɛm (Maastricht) Weekloon voor personeel van aardewerkfabrieken. [monogr.] II-8
weekruimte gerstkelder: gērškęldǝr (Meerssen), moutkamer: mǭ.tkā.mǝr (Panningen), weekhuis: wɛjkhūs (Swalmen) De ruimte waarin zich de weekbakken bevinden. [N 35, 2] II-2
weelde luxe: joeks (Heek), loeks (Simpelveld), luks (Mheer), luxus (du.): loekses (Schaesberg), Hgd.  Luxus (Rimburg), lat. luxus  loekses (Heerlen), overdaad: ŏverdoad (Oirlo), ueverdoad (Schinveld), överdoad (Schinnen), weeld: waelj (Dieteren), wailj (Echt/Gebroek), weelj (Helden/Everlo), weld (Arcen, ... ), welt (Horst, ... ), wēͅld (Belfeld), wĕĕlt (Maasbree), wĕld (Leunen), wĕlt (Gennep, ... ), wĭld (Merselo), wèld (Afferden, ... ), wèldj (Panningen), wèlj (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), wèlt (Heijen), wêld (Baarlo, ... ), wêlj (Buchten, ... ), wêltj (Beesel, ... ), wɛlt (Merselo), wɛ̄lt (Meterik), (ê lang).  wêld (Venlo), met lengteteken  wèld (Well), Opm. de e ligt tussen ´ en Ô.  welt (Sevenum), Weelde.  wɛ.əl (Mechelen-aan-de-Maas), weelde: wailjdje (Maasbracht), wāīldje (Horn), weelde (Meerssen, ... ), weeldje (Neeritter), weelje (Hunsel), wĕlde (Eijsden), wi:ldə (Hasselt), wèldje (Genooi/Ohé, ... ), wêlde (Berg-en-Terblijt, ... ), wêldje (Heel), wêldjə (Swalmen), wêljde (Herten (bij Roermond)), wêlje (Asenray/Maalbroek), (ê lang).  wêlde (Venlo), met lengteteken op de eerste e  wêlde (Wellerlooi), Opm. d´t duit er oet wêljmoot (broodkorsten).  wêldje (Beegden), welluxe: wêlluks (Valkenburg), welmoed: waalmood (Amby, ... ), waalmoot (Brunssum), waalmout (Sittard), waàlmood (Borgharen), (m.).  waalmoot (Heer) rijkdom [RND] || weelde [SGV (1914)] III-3-1
weer genezen aan de eet: own den eet (Tessenderlo), in esse: in eͅssə (Lanaken), op zijn effen: oep z`n effe (Beverlo), op zən effen (Beringen), op zijn oude: op zin aue (Rotem), op zijn stokken: op z`n stekke (Lommel), op zijn stukken: op zijn stukken (Beringen), op zèn stu-ɛn (Lommel), up zən stykə (Beverlo), terug genezen: terug genezen (Heppen), terug op zijn effen: trych op zən eͅfə (Sint-Truiden), tryg op zeͅ ɛfə (Leopoldsburg), terug op zijn stokken: terug op zijn stekker (Eksel), treg op z`n stékke (As), trux op z`n stɛkə (Gelinden), trøg op zen ste`ər (Lommel), terug op zijn stuk: trug op z`n stuk (Velm), tryg op zeͅ styk (Leopoldsburg), terug op zijn voeten: trug op zijn voeten (Beringen), terug te goed: terug te goeie (Sint-Truiden), terug te poot: truk te poe(e)t (Montenaken), weer de oude: weer d`n auwe (Opitter), wier den aa-en (Hasselt), weer effen: wier effe (Helchteren), wier effen (Muizen), weer erbovenop: er wīr būven op (Beek (bij Bree)), weer d`r baove op (Swalmen), wer bovən op (Lommel), wēr ərbovənop (Lanaken), wir boovedrop (Mielen-boven-Aalst), ər wär bōvənop (Hamont), weer erdoor: er weer doer (Grote-Brogel), weer gedaan: weer gedaon (Opoeteren), weer gedoen (Bocholt), wēr gedōan (Neerpelt), wēr gədōēn (Bocholt), wier gedoan (Paal), wier gedun (Koersel), wèr gedoən (Overpelt), wèèr geduun (Meeuwen), wər gedaon (Sint-Huibrechts-Lille), weer genezen: weer ge-ni-é-zen (Ulbeek), weer geneze (Voort), weer genezen (Maaseik, ... ), weer genièze (Rotem), weer genèze (Gruitrode), weer genèzen (Neeroeteren), wejer genejze (Meldert), wer gənēͅzə (Lanaken), wēr genēzen (Sint-Huibrechts-Lille), wēr gənezə (Neerglabbeek), wier geneezen (Montenaken), wier geneizen (Paal), wier genèzen (Peer), wir geneze (Kuringen, ... ), wir geniəze (Nieuwerkerken), wir genèze (Sint-Truiden), wir genèzen (Kaulille, ... ), wir gənēͅzə (Zichen-Zussen-Bolder), wīr gənézə (Zonhoven), wèr genezen (Hamont), wèr genèzen (Overpelt), weer gesolveerd: wier gesolveert (Hasselt), weer gezond: weer gezond (Rekem), weer gezont (Vlodrop), weer gezûnd (Maaseik), weer goed: weer good (Kunrade), weer goot (Ophoven), wir guət (Schulen), wur goed (Jeuk), weer goed op gang: weer goed op gang (Voort), weer in zijn plooien: wir in z`n plo:jə (s-Herenelderen), weer in zijn sas: we in zəsās (Leopoldsburg), weer op de been: weer op de bein (Grote-Brogel), wēr op zien bien (Sint-Huibrechts-Lille), weͅr op z`n bēn (Neerpelt), wier op de bieën (Hechtel, ... ), wir op de bieen (Ulbeek), wär op də bīĕn (Hamont), weer op de gang: wier op ə gang (Peer), weer op de poten: wir op de poete (Spalbeek), weer op het zijn: op t zijen (Zonhoven), wierm op t zijn (Hoepertingen), wir op tsein (Zepperen), wiral op t zijn (Hoepertingen), weer op trek: wir op trek (Zonhoven), weer op zijn chic (fr.): weer op ziene chic (Neeroeteren), weer op ziene chik (Neeroeteren), wir op zijnə chek (Genk), weer op zijn effen: weer oep zen effen (Meldert), weer op zien effe (Neeroeteren), weer op zin effen (Rotem), wier op z`n effen (Hechtel), wier op zijn effen (Paal), wier op zin effen (Heusden), wir op sən ɛfə (Heers), wir op z`n effe (Nieuwerkerken), wir op z`n ä:fən (Diepenbeek), wir op zijn effen (Alken), wir op zən ɛffe (Zepperen), wīr op zen effe (Zolder), wīr op zən eͅfə (Zonhoven), weer op zijn esse: we:r op z`n ɛšə (Opoeteren), weer op zijn goede: wer op ne goeiën (Achel), wēr op sənə gojə (Opoeteren), weer op zijn juste (fr.): weer op ziene zjuste (Sint-Huibrechts-Lille), weer op zijnen juste (Kaulille), weer op zijn kilo: weer op zijnen kilo (Kaulille), weer op zijn oud: wier op z`n āt (Diepenbeek), wir op zen aad (Hasselt), weer op zijn oude traut: [sic]  wir op zen aan traut (Hasselt), weer op zijn plooi: vir op sən ploj (Houthalen), wir op z`n ploei (Hasselt), wir op zien plooi (Kaulille), weer op zijn plooien: weer zijn ploeie (Lanaken), weer op zijn stekken: wier op zijn stekker (Genk), wir op zən steͅkər (Zonhoven), weer op zijn stelten: wier op zijn stelten (Eksel), weer op zijn stokken: wair op sien stekkə (Eisden), weer op z`en stekken (Mechelen-aan-de-Maas), weer op zein stekke (Reppel), weer op zien stekken (Neeroeteren), wer op z`n stekke (Lanaken), wēr oͅp zən steͅkə (Bree), wier op z`n stekke (Genk, ... ), wier op z`n stekken (Eigenbilzen, ... ), wier op zen stekke (Hasselt), wier op zen stekken (Hechtel), wier op zijn stekken (Hechtel), wir op z`n stekkə (Heers), wir op zèn stekke (Wellen), wir op zən steͅkkə (Herk-de-Stad), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  weer op z`n stekke kome (Boorsem), NB houd u in esse = wees op je hoede !!  wir op z`n stekkə (Veldwezelt), NB houd u in esse = wees verstandig  wir op z`n stekken (Val-Meer), weer op zijn stukken: weer op zien stoeukken (Bocholt), wier op z`n stukken (Heusden), wier op zen støkkə (Paal), weer op zijn water: weer op zijn water (Kaulille), weer op zijn zat: WNT: zat (II), Boven resp. meer dan op zijn zat.  wir op zèjn zaət (Stevoort), wī.ər op senə zat (Borgloon), weer te been: weer te been (Gorsem), weer te bein (Neeroeteren), wir op been (Diepenbeek), wir te been (Zepperen), wir te bein (Wellen), wir te bien (Hasselt), wir te bijn (Groot-Loon), wir tə by(ə)n (Gutshoven), wīr tə bin (Zonhoven), weer te goed: wee te gooi (Mechelen-aan-de-Maas), weer tegooij (Lanklaar), wer te goi (Lommel), wer te gooi (Lanaken), wir te goei (Beverst), wir te goeij (Bilzen), wir tegoei (Alken), weer te poot: weeje te poewet (Tessenderlo), wir te poet (Spalbeek), wir te poeët (Hasselt), weer terug te goed: wir truk te goei (Ulbeek), weeral de oude: wiëral den ave (Kwaadmechelen), weeral gedaan: wiëral gedâôn (Kwaadmechelen), weeral genezen: weeral genezen (Duras), wirral geniĕezen (Sint-Lambrechts-Herk), weeral te been: wieral te bien (Beringen), weermaal genezen: wirmal genezen (Borlo), weermaal op zijn stokken: wiremal op zijn stékken (Runkelen), weermaal te been: wirmal te bien (Borlo), weermaal te poot: wirmal te pet (Borlo) genezen || Genezen: hersteld, beter (klaar). [N 84 (1981)] || hij is weer op zijn effen (weer genezen) [ZND 34 (1940)] III-1-2
weer naar het jaargetijde allerheiligenweer: #NAME?  Allerhillige weer (Eygelshoven), allerheiligenweer = guur weer  àlərhələgəwēer (Lummen), zuur wier.  àlərēͅligəwīr (Hasselt), allerheiligenwintertje: Allerheiligewinterke (Weert), allerheiligenzomer: alderheelgezomer (Montfort), alderheilegezomer (Obbicht), alderheilige zomer (Vlodrop), aldərheiləgəzumər (Bree), Allerheilige zoemer (Brunssum), allerheilige zomer (Vlodrop), allerheilige-zomer (Reuver), allerheiligenzomer (Maasniel, ... ), allerheiligezomer (Baarlo), Allerheiligezomer (Blerick, ... ), Allerhillige zommer (Bleijerheide), Allerhèllige zomer (Nunhem), ene allerhèlge zomer (Maasniel), #NAME?  Allerheiligenzomer (Velden), allerheligesommer (Kerkrade), Allerhillige zōēmer (Waubach), voor een mooie periode begin november of eind oktober  allerheiligezomer (Urmond), zacht najaar  allerheiligezomer (Urmond), Zeer mooi laat herfstweer.  Allerheilige zomer (Tegelen), allerzielenweer: #NAME?  Allerziele wéér (Velden), aprilse grillen: aprilse grillen  àprelsə grələ (Niel-bij-St.-Truiden), bamistijd: = 1e zond. v. oktober.  baməstet (Linkhout), herfst.  bamestij’ (Eksel), bamisweer: bamisweer (Kwaadmechelen), bōͅməswēər (Zelem), bàmərwēͅr (Paal), #NAME?  Bamisweer (Donk (bij Herk-de-Stad)), bannisweer  baməswējər (Lummen), bannisweer (oct.-nov.).  bumiswɛ:r (Achel), bannisweer.  bōͅməswēr (Beverlo), herfstweer  Boamesweer (Beverlo), braggelzomer: braggelzoemer (Oost-Maarland), de sneeuw valt op een warme steen: de sneeuwt valt op ne warme steen (als het sneeuwt na Lichtmis)  də snā vəlt oͅpnə weͅrmə stiən (Velm), de zwellevers brengen de lente mee: de zwaluwen brengen de lente mee  də zweͅləvərs breͅŋə də leͅntə mi (Velm), donkere dagen voor kerstmis: donker daag veur kōrstmis (Ospel), drusten daag veur kosmes (Montfort), driekoningen lengen de dagen een hanenschreeuw: driekoningen lengen de dagen enen haneschreeuw  dreͅikøniŋa leͅŋə də dàux nən oͅunəsxriəf (Velm), droge zomer: enne druëge zômer (Oirlo), Droge zomer.  eine drūūge zomer (Neer), erpelenzomer: den earpele zomer (Grathem), fijne nazomer: feine nōō-zomer (Schimmert), groene kerstmis: grune kersmer (Meijel), (= witte paossje)  greune keersjmis (Ulestraten), groene pasen: nə griənə poͅsə (Hasselt), haverzomer: haverzaomer (Sevenum), herfstweer: eͅrfsweͅər (Riksingen), herfs waer (Welten), herfst weer (Holtum), herfstwéér (Roermond), hérfswéér (Herkenbosch), #NAME?  herfstweer (Stevensweert), herfstweer  herfstwèèr (Blitterswijck, ... ), herrefsweer (Maastricht), herresweer (Maastricht), hèrëstweer (Beverlo), het weer weet niet wat het wil: ’t wet neet waat ’t wiljt (Herten (bij Roermond)), hete zomer: eine heite zomer (Baarlo), heite zomer (Schimmert), hondenweer: hondenweer (Kinrooi), hondsdagen: #NAME?  hondsdagen (Halen), (alles schimmelt)  hondsdaag (Ulestraten), (de) dagen in augustus, waarop t eten vlug bederft (wegenz drukkend weer)  (de) honzdōͅx (Romershoven), hondsdagen.  hoͅnsdàx (Beringen), hondsweer: hoͅnswēͅr (Rosmeer), hondweer: høͅŋjwēͅr (Lanklaar), hooiweer: hooiweer (juni maand)  hoiwēͅe (Rosmeer), ijsheiligen: = 3 dagen voor O.H. hemelvaart.  eͅsheͅləgə (Linkhout), jantjelenterszomer: #NAME?  Jantje Lenterszommer (Meijel), kraanzomer: kraanzumer (Bree), kranzumer (Bocholt), krānzy(3)̄mər (Opglabbeek), krānzymər (Bree), (m.)  kránzy(3)̄əmər (Opglabbeek), Heldere dag in het najaar.  kraanzomer (Overpelt), herfst.  krànsómər (Beringen), kraanzomer.  kroͅənzómər (Beringen), krànzu(ə)mər (Bocholt), kranenzomer: enne kraanezoomer (Panningen), enne kranenzommer (Bergen), krane zomer (Urmond), kranenzomer (Obbicht), kranezomer (Blerick, ... ), Kranezomer (Maasbracht), kranezomer (Montfort), kraonezomer (Baarlo), krānəzómər (Paal), krouənəzomər (Lommel), uə kra͂nəzømər (Hasselt), #NAME?  kranenzomer (Velden), kranezomer (Stevensweert), Herfst.  kranenzaomer (Sevenum), kraanzomer  kranezomər (Mechelen-aan-de-Maas), mooie nazomer.  Kranen zomer (Stevensweert), Nb. dit alleen bekend.  eine kraone zomer (Beegden), kroenekranenzomer: ene kroeͅnekrane zomer (Maasniel), kroene Krane zomer (Thorn), kroene-kranenzomer (Venray), kroenekraane zoomer (Leuken), kroenekraanezomer (Baarlo, ... ), kroenekraanezommer (Meijel), Kroenekranezomer (Blerick), kroenekranezomer (Grathem, ... ), kroenekranezommer (Meijel), kroenekranezŏmmer (Meijel), kroenekroenezomer (Ospel), kroennekraanezómmer (Meijel), krunəkránəzomər (Venray), (kraanvogels).  de kroenekranezomer (Maasniel), Bijv. een week zon in oktober.  kroenekrane zomer (Ell), De kraanvogels die naar t zuiden trekken heten: kroenekrane.  eine kroenekrane-zomer (Horn), Dit is wanneer in de late herfst mooi weer is, zodat de kraanvogels kunnen trekken.  kroene krane zomer (Tungelroy), Een zachte nazomer.  kroenekraonezomer (Baarlo), in de tijd dat noten rijpen, zacht.  kroenekranenzomer (Obbicht), kranenzomer.  kruənəkroͅənəzómər (Achel), kroene kranezomer  krunəkrānəzōmər (Ophoven), Kroenekraan = kraanvogel.  kroenekranezoemer (Tungelroy), kroenekranenzomer.  krūnəkrānəzōmər (Kinrooi), kroenekranezoemer = zachte nazomer  krunəkrà͂nəzumər (Gelieren/Bret), kroenekranezomer  krūnəkranəzomər (Peer), Men beweert dat, wanneer de kraanvogels overkomen, er nog een nazomer van een week ofzo komt.  en kroenekraanezomer (Haelen), nazomerweer  kroeënekranezòmmer (Castenray, ... ), Zachte herfst.  kroenekranezomer (Weert), kwakkelweer: kwakkelweer (Venray), kwakkelwèèr (Boukoul, ... ), kwakkelwinter: eine kwakkel wèntjer (Sittard), ene kwakkelweènter (Gronsveld), kwakkelwinter (Sevenum, ... ), ’ne kwakkelwintjer (Boukoul, ... ), ⁄n kwakkel winter (Mechelen), #NAME?  kwakkelwinkter (Heerlen), kwakkelwinter (Velden), (= zachte).  inne kwakkel winkter (Schaesberg), Zachte op- en neergaande winter.  kwakkelwintjer (Eind), zachte winter  kwakkelwêntjer (Urmond), zachte winter. Aanvulling op laatste pagina, na vraag 54: De iesheiligen zeen gekommen.  kwakkelwêntjer (Roosteren), kwakkelzomer: kwakelzomer (Baarlo), kwakkelzomer (Holtum, ... ), kwâgel-zomer (Schimmert), ’ne kwakkelzoomer (Boukoul, ... ), #NAME?  kwakkelzomer (Valkenburg), (met veel regen)  kwakkelzomer (Ulestraten), slechte natte zomer  kwakkelzoomer (Urmond), Veel slecht weer.  kwakkelzomer (Neer), late herfst: eine late herfs (Sittard), late opgang: làuətə oͅp gànk (Kermt), late zomer: latə zómər (Paal), lauwene zomer: JK: correct overgenomen  louəneszomər (Lommel), lenteweer: lentewéér (Herkenbosch, ... ), linzenzomer: JK: correct overgenomen  lensəzomər (Lommel), loerdagen: (Kerstmis-driekoningen)  loer-daag (Ulestraten), luiszomer: JK: correct overgenomen  lōͅszōmər (Borgloon), maartse bijzen: #NAME?  Meeëts bies (Eygelshoven), maartse beisen.  mēͅrtsəbèsə (Beringen), maartse buien: maartse buien  mēͅtse bø͂ͅə (Niel-bij-St.-Truiden), malse opgang: malse opgang  màlsə oͅpgaŋ (Vliermaal), mat weer: #NAME?  mat wéér (Velden), mooie herfst: ènne maie hèrfst (Middelaar), najaar: herft (o.)  noͅjōͅr (Opglabbeek), okt. en nov.  naojaor (Stein), najaarsweer: herfsweer  najaorswèer (Gronsveld), nat weer: #NAME?  naat weer (Waubach), natte zomer: eine naate zomer (Sittard), enne natte zômer (Oirlo), nàuətə zømər (Kermt), Natte zomer.  eine naate zomer (Neer), nazomer: naozoemer (Oost-Maarland), Naozomer (Blerick), naozomer (Weert), noazommer (Meijel), nazomerweer  noa⁄zommer (Bleijerheide, ... ), nōͅzōͅmər (Welkenraedt), nazomertje: nao-zeumerke (Kinrooi), oktoberweer: Octoeberwaer (Blerick), oogst: de oogst  de augst (Stein), oogstweer: ōs wēͅr (Rosmeer), oogstzomer: = zomer met warm weer, dus zeer geschikt voor de boeren.  ene oogstzōēāmer (Jabeek), opgang: #NAME?  dəu oͅpgaŋk (Hasselt), opgaŋk (Riksingen), oudewijvenzomer: Ouwe wieven zoemer (Brunssum), əldəwi:və zomər (Venray), nazomerweer  aodwie⁄verzommer (Bleijerheide, ... ), auwwie⁄verzommer (Bleijerheide, ... ), pasenweer: schitterend stralen weer rond Pasen.  Pasenweer (Kwaadmechelen), pomelaren hondsdagen: een langdurig, zeer vast en zeer warm zomerweer  pōͅməleͅrə (Romershoven), poolwinter: lang winterweer.  enne pool-winter (Bergen), quatertemperwinter: kwatərteͅmpərwentšər (Bree), schomme herfst: JK: correct overgenomen  sxo͂ͅmə heͅrfst (Kermt), schone nazomer: ene zjoene nâô-zoemer (Oirsbeek), Mooie herfst.  schoëne naozomer (Venlo), schoon vroegjaar: ei sjaon vruigjaōr (Sittard), voorjaar  ⁄n sjaun vreugjaor (Sittard), schouw herfstweer: ei sjaow hèrf waer (Nunhem), schraal weer: schraal weer: te droog, warm weer.  sxrōͅlwēr (Beverlo), schubbig weer: #NAME?  schubbig wëir (Velden), sint-maartenzomer: sent màtəswømər (Rosmeer), (11/11) = een honde zomer  sentə màtə zømər (Spalbeek), (mooi weer in november).  Sint Maeërteszoeëmer (Eijsden), mooi najaar; = Sint Martinus.  sənt màtəzōmər (Halen), Sint Maorten = nazomer  sintə matə zoumər (Hoepertingen), Sint Matte zomer = zachte nazomer  Sent màttə zōmər (Hoeselt), sint-martinuszomer: (nov.)  St. Martinus zaomer (Mechelen), St. Martinuszomer  sent Màrtinəsomər (Ophoven), sint-michielzomer: sent mexīlzumər (Bree), Sint-Michiels zomer (Thorn), sint-ursulazomer: ⁄ne Sint örsele zomer (Maastricht), sintmannetjeszomer: #NAME?  St. Menke zomer (Thorn), sla-weer: slaaj weer (mei, met lichte regen)  slājwēͅr (Lanklaar), slachtweer: droge vorst in november.  slachtweer (Kwaadmechelen), snikhete zomer: Aanvulling op laatste pagina, na vraag 54: De iesheiligen zeen gekommen.  snikheitezomer (Roosteren), stil weer: sjtil waer (Swalmen), stil weer met zonnige lucht (Blerick), treesjeszomer: trēskəszy(3)̄mər (Opglabbeek), triestig weer: tristig weer (Holtum), uitersgang: lente"JK najaar toch??  utəršrànk (Waterloos), verregende zomer: #NAME?  verréëgende zoeëmer (Heerlen), volle zomer: goede zomer.  enne volle zómmer (Bergen), voortijd: vø̄rtēͅt (Beringen), lente (m.)  vīrtīt (Opglabbeek), voortijdweer: (zacht weer met malse regen.  voortijweer (Kwaadmechelen), vroege zomer: vrøgə zómər (Paal), vroegjaar: vregjōͅr (Waterloos), mnd. febr. t/m april  vreugjaor (Stein), vroegjaar weer: voorjaarsweer  vreugjaor wèer (Gronsveld), vroegjaarsweer: voorjaarsweer  vruijaorswaer (Sittard), vroegtijd: voorjaar.  vrugtij (Eksel), vuile winter: #NAME?  voele winkter (Kerkrade), warme zomer: wérme zomer (Neer), wassig weer: wessig wèer (Kinrooi), weer voor late kwakvorsen: wear veur late kwek vörs (Blerick), wintersweer: winterweer  winterswaer (Castenray, ... ), winterweer: wintjerwéér (Herkenbosch, ... ), winterweer  weenterwèer (Gronsveld), witte kerstmis: nə wetə keͅrsmes (Hasselt), witte pasen: witte posse (Meijel), zachte nazomer: een zachte nae zomer (Holtum), zachte voorjaar: zacht veurjōōr (Schimmert), zachte winter: Zachte winter.  zaachte winter (Venlo), zoete herfst: ənən zøytən heͅrs (Borgloon), zoete opgang: ne zuuten opgank  nə zūt⁄n o͂ͅpgàŋk (Diepenbeek), zomer: zōmər (Riksingen), zomers: t is zomers = warm zomerweer.  et es sómərs (Beverlo), zomerweer: zomer weer (Holtum), zomerwaer (Welten), zomerweer (Kinrooi), zomerwéér (Herkenbosch, ... ), zomerweer  zoemerwèer (Gronsveld), zwaantjeszomer: zwaontjezomer (Kwaadmechelen) herfstweer || nazomer [ZND m] || voorjaarsweer (mild en warm lenteweer) || weer in bepaalde jaargetijden (bijv. [kranenzomer] (zachte nazomer), [bamisweer] (herfstweer) e.d. inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 22 (1963)] || wintersweer || zomerse dagen in de herfst || zomerse nadagen, nazomer III-4-4
weerbarstig balsturig: balstureg (Castenray, ... ), bokketig: (N.).  bökketig (Noorbeek), contraire (fr.): contrair (Merkelbeek), contraire (Mheer), contraorə (Loksbergen), contrarie (Leopoldsburg), controure (Jeuk), contware zien (Eigenbilzen), coontrarie (Maastricht), kontrair (Maastricht), kontrarie (Amby, ... ), kontrèr (Gronsveld), kóntréér (As, ... ), (= oude benaming).  contrair (Caberg), dwars: dwaers (Thorn), dwaers zeen (Haelen), dwaes (Echt/Gebroek), dwaesch (Beek), dwaesj (Sittard), dwaĕsj (Geleen), dwairs (Maasniel, ... ), dwars (As, ... ), dwarsə (Montfort), dwears (Eys), dweasj (Schaesberg), dwee.rs (Maastricht), dweers (Caberg, ... ), dweiësj (Schinnen), dwers (Weert), dweèrsj (Valkenburg), dweèsch (Heerlerbaan/Kaumer), dweësj (Gulpen, ... ), dwēāsj (Nieuwstadt), dwiêrs (Maaseik), dwèrs (Eksel, ... ), dwéés (Loksbergen, ... ), dwéésj (Oirsbeek, ... ), dwééësj (Nieuwenhagen), dwës (Gronsveld, ... ), dwarszitten: eemand dwarszitten (Hoensbroek), het achterstevoor: het achterstevoor (Meeuwen), in de contramine: contra mine (Maastricht), in het contraire (fr.): in ⁄t contrair zin (Schimmert), kontenverkeerd: konteverkeerd (Meeuwen), koppig: keppig (As), kuppig (Meijel, ... ), köppich (Wijnandsrade), köppig (Urmond), kùppig (Sevenum), lastig: lastig (Venlo), niet heem voelen: nit heem veule (Kerkrade), obstinaat: oabstenaat (Heerlen), opstenaot (Gronsveld), ŏbstənāāt (Nieuwenhagen), spoor: sporren"= zich verzetten, tegenwerken  spór (Maaseik), stens: cf.Schuermans, pag. 677, s.v. stensen: dwingen, pruilen: Stenskop, pruiler, en een die nooit wil zooals anderen.  stens (Venray), steunig: sti-jnig (As), stoer: sjtoer (Bleijerheide, ... ), stubbig: sjtupig (Gulpen), tegen de draad in: teͅ.agə dər dr‧oͅat ˂ē.(n) (Eys), tegendraads: teëgedroads (Heerlen), terwars: terwjès (Hoeselt), verkeerd: verkeert (Sittard), verkierd (Gronsveld), wars: waers (Altweert, ... ), waesj (Geleen), wairs (Tungelroy), wais (Ittervoort), wāērs (Sevenum), wēēsel (Gulpen), wēͅrs (Meeuwen), wĕsch (Schimmert), wáers (Tegelen), wèrs (Heythuysen), wèèrs (Achel, ... ), wèèrs zeen (Bree), wèèrsj (Geulle), wèès (Thorn), wèèəsj (Doenrade), wérs (Meijel, ... ), wéérs (As, ... ), wééəsj (Amstenrade), wêêsj (Heerlen), Cf. WNT s.v. "wars - wers, weers"(dwars)  wééərs (Hamont), wèèrsen iêzel, deste bös  wèèrs (As, ... ), weerbarstig: wēͅrbø͂ͅštex (Eupen), wiederspenstig (du.): weͅdəršpɛnstex (Eupen), w‧īdəršpeͅ.nstex (Eys) dwars van karakter || dwars, koppig || dwars, wars || knorrig, koppig, tegenstrijdig || koppig, tegenstrijdig || lastig, dwars mens || obstinaat, koppig, weerbarstig || obstinaat, stijfhoofdig, eigenzinnig, weerbarstig || obstinaat, tegen de draad in || recalcitrant || stug, weerbarstig || wars; zich niet schikken, weerbarstig || weerbarstig || weerbarstig, dwars || weerspannig || zich niet schikken, weerbarstig [dwars, nippig, contrare] [N 85 (1981)] III-1-4
weerborstel borstel: borstel (Baarlo, ... ), borsǝl (Maasbree), bosǝl (Alken, ... ), boͅrstəl (Hamont), bȳrstǝl (Maaseik), bøštǝl (Kerkrade, ... ), bø̄rstǝl (Stokkem), bø̄stǝl (Boorsem, ... ), bø̄štǝl (Doenrade, ... ), bø̄ǝštǝl (Echt), bø̜rstǝl (Altweert, ... ), bōrstǝl (Meijel, ... ), bǫǝrstǝl (Neerpelt), borstelen (mv.): bošǝlǝ (Bleijerheide), børstǝlǝn (Hoensbroek), bøštǝlǝ (Nieuwenhagen), bø̄rštǝlǝ (Rothem), bø̄stǝlǝ (Geulle), bø̄ǝštǝlǝ (Epen), bōštǝlǝ (Heerlen), bǫsǝlǝn (Diepenbeek), borstelhaar: borstǝlhǭr (Ell, ... ), bosǝlhǭwǝr (Wellen), dobbel kruin: dobbel kroen (Maastricht), dobbelkrung (Mechelen), ən doͅbəl kruən (Hasselt), dubbel kruin: döbbele kruun (Geleen), dwarsborstel: dwêrsborsel (Hechtel), dwarsdrijver: n twèschdriever (Hoensbroek), dwarspoes: dwèërspoes (Eksel), een worm in de kop hebben: hae haet enne wôêrm in de kop (Puth), foute kruin: n fo krung (Gemmenich), geen kruin: ing jaenkruung (Kerkrade), haarborstel: huǝrbōsǝl (Vliermaal), hongerhaar: hoengerhoër (Bilzen), kaal plek: kaol plek (Beverlo), kruintje: kryənkə (Gingelom), pruik: prik (Vorsen), pruik (Lauw), struif: strawf (Hoeselt), struif (Diepenbeek, ... ), strūf (Beverst), strööjf (Gors-Opleeuw), [Paragraaf: lichaam]  stròf (Boorsem), struik: ene stroek (Tongeren), terjasse struif: terwjasse struif (Hees), twee kruinen: twîê kruune (Puth), valse kruin: eine valsche kruin (Valkenburg), n valse kroon (Eigenbilzen), un valse kruung (Mechelen), valse kroen (Maastricht), valse kruin (Bokrijk), valse kruun (Wanssum), ən valsə krøͅn (Hasselt), valse kuif: ne valse koef (Meeswijk), valse pruik: ing valsche pruuk (Rimburg), valse struif: valsche schtroef (Mesch), vālsə strouf (Kanne), varkensborstelen (mv.): vɛrkǝsbøstǝlǝ (Kerkrade), verkeerde kruin: verkiejede krûûng (Mechelen), verkeerde struif: en verkierde straof (Oost-Maarland), verkeirde strouf (Oost-Maarland), verkiejde stroef (Kelmis), vərkīrdə stroͅuf (Smeermaas), warsdrijf kruin: wírsjdrief kruun (Valkenburg), weerborstel: nne wèèrbörsjtel (Mheer), wae:rborst`l (Kaulille), waerbeurstel (Boeket/Heisterstraat), waerbeustel (Urmond), waerborstel (Baexem, ... ), waerburjstel (Posterholt), waerbursjtel (Vlodrop), waerburstel (Herten (bij Roermond), ... ), waerbóórstel (Nunhem), waerbörsel (Tegelen), waerbörstel (Blerick, ... ), wairbeustel (Neeritter), wairborstel (Maasniel), wairbôrstel (Ell), waérbörstel (Nederweert), we(jə)rbōstəl (Lommel), we:rbørstəl (Meeswijk), wearbeustel (Echt/Gebroek), weerbeursjtel (Meerssen), weerbeurstel (Sint-Pieter), weerbeustel (Ophoven), weerborstel (Hasselt, ... ), weerborstels (Peer), weerbossel (Jeuk), weerbustel (Heel, ... ), weerbórstel (Horn), weerbóóstel (Grevenbicht/Papenhoven), weerbörstel (Heerlen, ... ), weirborstel (Velden), weirbörstel (Weert), wejerbussel (Kwaadmechelen), werbosəl (Lommel), werboͅrstəl (Paal), werboͅsəl (Lommel), werbörstel (Blerick), weërborstel (Leveroy), wēērbōrstel (Schimmert), wēērbüschtel (Nuth/Aalbeek), wērb"əstəl (Meeswijk), wērborstel (Broekhuizen, ... ), wērboͅrstəl (Achel), wēͅ:rb"rstəl (Lanklaar), wēͅjərbəstəl (Tessenderlo), wēͅrb"stəl (Kinrooi), wēͅrbōͅstəl (Overpelt), wēͅrboͅrstəl (Bocholt, ... ), wēͅrboͅsel (Tongeren), wēͅrboͅsəl (Beverst), wēͅərbōͅerstəl (Hamont), weͅiərbəstəl (Tessenderlo), weͅrbosəl (Tongeren), weͅrboͅstəl (Gingelom), weͅrby(3)̄rstəl (Maaseik), weͅərboͅrstəl (Achel), wierboustel (Mechelen-aan-de-Maas), wieërbossel (Hasselt), wirbeustel (Obbicht), wä:ərbōͅərstəl (Hamont), wèrbaorsel (Wanssum), wèrbaorstel (Wanssum), wèrbeurstel (Berg-aan-de-Maas), wèrbeustel (Susteren), wèrboorstel (Meijel), wèrborsel (Oirlo), wèrborstel (Baarlo, ... ), wèrburstel (Maasbracht), wèrbustel (Beegden), wèrbòrsel (Horst, ... ), wèrbòòrsel (Broekhuizen), wèrbòòrstel (Kerensheide), wèrbörsel (Weert), wèèrbeustel (Geistingen, ... ), wèèrborsel (Baarlo), wèèrborstel (Haelen), wèèrburstel (Roermond), wèèrbuustel (Gronsveld), wèèrbórstel (Boukoul, ... ), wèèrbörstel (Nederweert, ... ), wèèrböstel (Roosteren, ... ), wérbeustel (Echt/Gebroek), wérborsel (Afferden, ... ), wéérbeustel (Buchten, ... ), wéérbeustjel (Limbricht), wéérboorstel (Panningen), wéérborstel (Panningen, ... ), wéérburstel (Stevensweert), wéérbūūsjtel (Hoensbroek), wéérbörstel (Nederweert, ... ), wêrbôrsel (Sevenum), Tegen de draad in groeiend haar, meestal op het voorhoofd van kinderen.  waerburstel (Herten (bij Roermond)), weerbos: weerbos (Zutendaal), wērbōs (Overpelt), wērboͅs (Neerpelt), wèèrbos (Bree), weersborstel: waesjbeusjsjtel (Sittard), weersjbeursjtel (Ulestraten), wèrsbòrsel (Ottersum), wèèrsborstel (Hamont), wéérsborsel (Eksel), wéérsbèùrstel (Tungelroy), wéëschbuschtel (Heerlen), weersstruif: weersjsjtroef (Ulestraten), weerstrons: wīrstroͅns (Houthalen), weerstruif: waersjtrōēf (Klimmen), weersjtroef (Meerssen), weerstroef (Elsloo), wersjtroef (Bunde), wērsjtroef (Ulestraten), wērstrof (Genk, ... ), wērstroͅf (Koersel), wèrtstroef (Bunde), wèèrsjtroef (Houthem), wèèrstroef (Echt/Gebroek), wèèrstrouwf (Veldwezelt), weerwas: (weerwas) (Maastricht), enne wearwas (Voerendaal), inne weerwas (Vrusschemig), ne weerwas (Klimmen), waerwosj (Klimmen), wearwaas (Nieuwenhagen), weerwaas (Bocholtz, ... ), weerwas (Beverlo, ... ), wēērwas (Schimmert), wēēwusj (Waubach), wērwās (Montzen), wēͅrwas (Opglabbeek), wèrwaas (Mechelen), wérwaas (Kerkrade), wéérwas (Schinveld, ... ), wɛ.rwas (Neeroeteren), brunsum  weerwoos (Bocholtz), wendrik: ne waendrik (Klimmen), werewas: werrewas (Stein), wēͅrəwas (Bree), [Paragraaf: lichaam]  werewas (Boorsem), wervel: wirvel (Guttecoven), wirwar: wirwar (Oirsbeek), wirwas: inne wirwas (Ubachsberg), wirwas (Schaesberg), wrede borstel: vriǝ bø̄rstǝl (Ospel), wrong: vrunk (Houthem) [weerborstel] || bosje haar dat tegen de groeirichting in groeit || de kruin van het hoofd (waar het haar draait) [ZND 29 (1938)] || Harde, dikke en stijve stekelharen met een draaiing erin voor op de rug van het varken. [N 76, 13; N 28, 31] || rechtopstaand kruinhaar bij kinderen [N 114 (2002)] || valse kruin, zomaar ergens in het hoofdhaar [wersboorsel, wirborstel] [N 10 (1961)], [N 109 (2001)] || Valse kruin; weerborstel. [N 109 (2001)] || weerborstel I-12, III-1-1
weerlichten bliksemen: blikseme (Blerick, ... ), bliksemt (Kleine-Brogel, ... ), bliksenen (Neeroeteren), et bliksempt (Maastricht), et bliksemt (Sittard), het blieksemt (Valkenburg), het bliksemt (Overpelt), ⁄t bliksemp (Geulle, ... ), ⁄t bliksemt (Baarlo, ... ), ⁄t bliksemtj (Heythuysen, ... ), blitsen: blits (Heerlerheide), blitst (Schinveld), blitsə (Simpelveld), ut blitst (Schaesberg), ⁄t bleets (Remersdaal), ⁄t blitst (Waubach), daar is onweer in de lucht: dao es onwêr en de log (Bilzen), dou is onweer in de locht (Bocholt), dat is van de hitst: da is van de hètst (wermte) (Gennep, ... ), dat is van də hitst (Opitter), de lucht werkt: de loegt werkt (Beverlo), flikkeren: flekkərt (Lummen), flikkere (Echt/Gebroek), flikkerren (Heerlerbaan/Kaumer), ⁄t flikkert (Hechtel), flitsen: flitse (Geulle), flitsen (Bilzen), halfweren: het helfweert (Kuringen), heilichten: ps. bij benadering omgespeld volgens IPA.  tež ōͅnt hēͅlixtə (Martenslinde), heiligen: heiligə (Pey), heiweren: eeweejert (Sint-Truiden), eeweert (Aalst-bij-St.-Truiden), eiweeren (Sint-Truiden), eweere (Sint-Truiden), hee-wijərt (Kozen), heeweert (Mielen-boven-Aalst), heewijere (Heers), heewioet (Zepperen), heewiərt (Nieuwerkerken), hei-wi-ert (Heers), heijweere (Jeuk), heimweert (Sint-Truiden), heiweere (Borlo), heiweeren (Loksbergen), heiweert (Kerkom, ... ), heiwéert (Sint-Lambrechts-Herk), hejwiərt (Kortessem), heweren (Kerkom), hewjōde (Wellen), hē wērt (Herk-de-Stad), hijjwiert (Zepperen), hyweert (Hoepertingen), héwjōde (Wellen), ps. de e staat wat hoger geschreven.  heewioet (Zepperen), ww.  ⁄t heiwiərt (Hoepertingen), het bliksemt behoorlijk: ⁄t bliksemt behörlijk (Roermond), het bliksemt daarachter: ⁄t bliksumt dao achter (Lutterade), het bliksemt van wijds: ut bliksemt vawwīēts (Ubachsberg), het is hitst: ⁄tis allemaal hitst (Kessenich), het is kermis in de hel: ⁄t es kermĕs in de hel (Hoeselt), het is onweerachtig: ⁄t is onweer-echtig (Beverlo), het is zeebrand: ⁄t is ziebrand (Maastricht), het licht daarachter: et liech dao achter (Maastricht), het licht in de verte: ’t lucht in de verte (Grathem), het onweer is wijd af: ’t oͅnwèr es wit āf (Bree), lichten: leechte (Brunssum, ... ), leechtə (Heerlerbaan/Kaumer), leegtə (Maastricht), leejgten (Velden), ⁄t liêtet (Kerkrade), lommelen: lommele (Sittard), onweren: et onwéért (Sittard), onweert (Zutendaal), roebelen: ⁄t roebeltj (Montfort), schimmeren: ’t schimmert (Stevensweert), ⁄t sjummert (Meers, ... ), warmteweerlichten: wermte-wèrlichten (Peer), weerbuten: werbùte (Lontzen), weerlichten: et waerleech (Panningen), et waerleicht (Nieuwstadt), et weerlich(t) (Roggel), et weerlichjt (Weert), et weerlicht (Ingber), et wéérlicht (Urmond), et wêêrlīē:ch (Maastricht), het we.rleecht (Oost-Maarland), het wéérleecht (Hoensbroek), het wéérleegt (Baarlo), het wéérleicht (Limbricht), t, wairleegt (Roermond), twierlext (Zonhoven), twéé.rlee:chtj (Nederweert), ut waerleegtj (Neer), ut waerlichtj (Weert), ut weirleechtj (Weert), ut wéérlicht (Steyl), wae.rleechte (Montfort), waer leegte (Guttecoven), waer lichte (Blerick), waerleecht (Herten (bij Roermond)), waerleechte (Altweert, ... ), waerleechten (Stein, ... ), waerleechtə (Beesel), waerleegte (Boekend, ... ), waerleegtj (Wessem), waerlēēgte (Sevenum), waerlichte (Beek, ... ), waerligte (Venlo), waerligten (Roermond), waerlĭchte (Baexem), waerlujete (Wahlwiller), wairleechte (Brunssum, ... ), wairlichte (Neeritter, ... ), wearleegten (Lutterade), wearlichte (Nuth/Aalbeek, ... ), weejrleegte (Heerlen), weer lichte (Hoensbroek), weer lichten (Ubachsberg), weerleechte (Maastricht, ... ), weerleegte (Heerlen, ... ), weerlichte (Baexem, ... ), weerlichten (Doenrade, ... ), weerlichtə (Doenrade, ... ), weerliechte (Caberg, ... ), weerliechten (Maastricht), weerliechtə (Maastricht, ... ), weerliegtə (Maastricht), weerligtə (Nieuwenhagen, ... ), weirlichte (Belfeld, ... ), weirlighte (Vlodrop), werleechse (Middelaar), werlichte (Afferden, ... ), werlééchte (Tienray), weërleëchte (Sittard), weìleechte (Kessenich), wēērliegtə (Maastricht), wĕĕrlēēgte (Schimmert), we͂rlichten (Velden), weͅrlixtə (Kwaadmechelen), wäerleechte (Heerlen), wäerleeehte (Schinnen), wèarlichte (Doenrade), wèerlichte (Blitterswijck), wèr lichte (Schimmert), wèrelichte (Peer), wèrleechte (Gronsveld, ... ), wèrleegten (Beesel), wèrlichte (Bergen, ... ), wèrlīchte (Meijel), wèè:rlûû.te (Sint-Martens-Voeren), wèèrleechte (Bree, ... ), wèèrleechten (Stein), wèèrleechtə (Hunsel), wèèrleegte (Arcen, ... ), wèèrlichte (Bree, ... ), wèèrlichten (Stein), wèèrlichtə (Amstenrade), wèèrligte (Wijlre), wèèrlééchte (Nederweert), wéarleegte (Lutterade), wéerleechtə (Meeuwen), wér-lichtə (Gennep), wérleechte (Meijel), wérleechtə (Meijel), wérlichte (Broekhuizen, ... ), wérlīchte (Broekhuizen), wéélichte (Horst), wéér leechtə (Valkenburg), wéér leegte (Venlo), wéér lichte (Sevenum), wéérleechte (Eijsden, ... ), wéérleechtə (Heel, ... ), wéérleege (Puth, ... ), wéérleegte (Montfort, ... ), wéérleegtə (Schimmert), wéérleei̯.chte (Schinveld), wéérlēēchte (Thorn), wéérliche (America), wéérlichte (Broekhuizen, ... ), wéérlichten (Berg-aan-de-Maas, ... ), wéérlichtə (Susteren), wéérligten (Nieuwstadt), wéérligtə (Oirsbeek), wéérlīchte (Amstenrade), wéérlèjgte (Sittard), wéérlèèchtə (Venlo), wéérlééchtə (Haelen), wéérlêêchtə (Haelen), wéérlûjte (Epen), wéërlichte (Heerlen), wéərligtə (Wijnandsrade), wêrlichte (Rimburg, ... ), wêêrleechten (Stein), wêêrlichte (Schaesberg, ... ), wêërlichte (Beverlo), wɛ̄rlixtə (Teuven), öt wae:r⁄lee:chtj (Linne), ət eͅs an ət wēͅ‧rly(3)̄.ətə (Sint-Martens-Voeren), ət weerleech (Maastricht), ət wēͅrlyjət (Teuven), ət wēͅrlyt (Teuven), ət weͅərlixt (Riksingen), ət wéérleech (Geleen), ət wêê.rli:x (Heerlerheide), ’t waerleecht (Tegelen), ’t wairleegtj (Ospel), ’t wearleeg (Grevenbicht/Papenhoven), ⁄t waer leegtj (Neer), ⁄t waerleeg (Grevenbicht/Papenhoven), ⁄t waerlich (Geulle, ... ), ⁄t waerlicht (Gulpen), ⁄t waerlichte (Tegelen), ⁄t waerlichtj (Stramproy), ⁄t wairleegtj (Ospel), ⁄t wairlicht (Maasniel), ⁄t weerleech (Maastricht), ⁄t weerlicht (Heerlerheide, ... ), ⁄t weerlichtj (Stramproy), ⁄t weerliech (Maastricht), ⁄t weerliechde (Maastricht), ⁄t weerliecht (Sint-Pieter), ⁄t weerligt (Sint-Lambrechts-Herk), ⁄t weirleecht (Boekend), ⁄t werlicht (Venray), ⁄t wēͅrlix (Wintershoven), ⁄t wĕĕhrlēēch (Schimmert), ⁄t wijər lēxt (Linkhout), ⁄t wirliecht (Lommel), ⁄t wèrleecht (Meijel), ⁄t wèrlicht (Oirlo, ... ), ⁄t wèèrleech (Holtum), ⁄t wèèrleecht (Tegelen), ⁄t wèèrleechtj (Grathem, ... ), ⁄t wèèrleegt (Opglabbeek), ⁄t wèèrleejt (Mheer), ⁄t wèèrlich (Reuver), ⁄t wèèrlicht (Merkelbeek), ⁄t wèèrlichtj (Heythuysen), ⁄t wérlicht (Leunen, ... ), ⁄t wéérleech (Gronsveld), ⁄t wéérleecht (Boukoul), ⁄t wéérleechtj (Nederweert, ... ), ⁄t wéérleegt (Sittard), ⁄t wéérleegtj (Tungelroy), ⁄t wéérlicht (Broeksittard, ... ), ⁄t wéérlichte (Oirlo), (Bommerig).  wéérlūū.te (Epen), (de è van t franse woord mère).  ⁄t wèrlīcht (Buggenum), (Epen).  wèrlichte (Epen), (lange e).  waerlechte (Sevenum), (men zegt meestal (als verklaring): t is hits, waarmee men bedoelde dat het slechts de hitte was).  ⁄t weerlicht (Haelen), (vertaald Nederl.).  wéérlichte (Maastricht), (waerleechdje-gewaerleechtj).  waerleechte (Tungelroy), (waerleichde-haet gewaerleich).  waerleichte (Sittard), (weerliech = ziebrand).  weerliechte (Maastricht), ps. bij benadering omgespeld volgens IPA.  ⁄t [wēͅrligt (Sint-Huibrechts-Lille), ps. boven de ‰ staat nog een `; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  wērlüete (Montzen), ps. letterlijk overgenomen.  weiərlüətə (Kelmis), wēͅ:əlyətə (Montzen), ps. letterlijk overgenomen; de er staat wat hoger geschreven.  het weeerlièeert (Wellen), ww.  wēͅrlextə (Ingber), weerluchten: weer leute (Vijlen), werlūūjete (Henri-Chapelle), wē-lyətə (Welkenraedt), wèèrluuwte (Kelmis), wéérluute (Mechelen), wéérlūūjcte (Montzen), wéérlūūte (Vaals), ps. letterlijk overgenomen.  we‧ər.løətə (Eupen), weren: ut weert (Voerendaal), wijdaf weerlichten: ‧t wĕr-licht wied-af (Oirlo), wijdweg bliksemen: ⁄t bliksemt wiedweg! (Oirlo), wijdweg flikkeren: ⁄t flikkert wiet wég (Ulestraten), zeebranden: zaejbrenne (Urmond), ziebranne (Maastricht), zīēbrénnen (Voerendaal), zêêbrenne (Puth), ⁄t ziebrant (Maastricht), (ww. z.n.).  ⁄t ziebrand (Maastricht), ⁄t ziebrant (Maastricht), ps. letterlijk overgenomen.  ⁄tə zeei-braand (Neerrepen), ww  zéejbrenne (Urmond), zeelichten: zieleechten (Maastricht) bliksem [SGV (1914)] || bliksem, elektrische vonk die bij onweer van de ene wolk naar de andere of naar de aarde overspringt [bledderum, vuurlicht, weerlicht] [N 81 (1980)] || bliksemen aan de horizon zodat alleen de weerschijn zichtbaar is zonder dat de donder gehoord wordt [weerlichten, heilichten] [N 81 (1980)] || bliksemen in de verte zonder dat het dondert [weerlichte] [N 06 (1960)] || bliksemen, weerlichten || onweer [N 22 (1963)] || weerlicht waarvan men de eigenlijke straal niet ziet, oplichtend aan de horizon [zeebrand] [N 22 (1963)] || weerlichten [ZND 21 (1936)], [ZND m] III-4-4
weerlichtx eiweer: het eiweer ?  ət eͅiwēr (Velm), flits: flits  flets (Lummen), heibrand: dən heͅibrànt (Borgloon), heibrand (Diepenbeek, ... ), heibrandj (Echt/Gebroek, ... ), heibrant (Kortessem), hēbrànt (Hasselt), heͅibrānt (Rosmeer), hèèbrànt (Loksbergen), heibraand  heͅi(j)brānt (Smeermaas), heibrand  heͅibrànt (Val-Meer), heidebrand  heibjant (Hoepertingen), Opm. in Haink-stad zegt men: ‰brant.  tes hēbrant (Hasselt), ps. letterlijk overgenomen.  hejĭ -brāənt (Gutshoven), heihort: correct overgenomen.  heͅiwjōͅt (Wellen), heilicht: heilicht (Linkhout), hēͅ lixt (Halen), hēͅlext (Halen), heͅlext (Linkhout), heilicht  hējlext (Donk (bij Herk-de-Stad)), ps. boven de @ staat nog een dakje (^ deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  heͅ-licht (Halen), ps. letterlijk overgenomen.  êëllicht (Heppen), heirook: ps. letterlijk overgenomen.  heyro‧uk (Maastricht), heiweer: heͅiweͅjr (Wellen), hiwèiər (Kermt), hèjweer (Lommel), ⁄t is wraar heeweer (Kuringen), heiweer  heͅiwēͅr (Niel-bij-St.-Truiden), heiweer (o.)  heͅiwer (Herk-de-Stad), heiweer (onz.)  heͅiwē(j)r (Borgloon), ps. letterlijk overgenomen.  heiwēr̄ (Schulen), hels: héls (Blerick), hemellicht: ps. letterlijk overgenomen; of toch omspellen volgens IPA: [hÈm\\lÈx]?  hi.məli.x (Guigoven), hits: Zo wordt het ook wel genoemd.  hets (Blerick), hitst: hétst (Afferden, ... ), hitstweerlicht: t hitstweerlicht  ⁄t hetst-wēͅrlext (Peer), licht: leech (Geulle), ə leech (Schimmert), noorderlicht: noorderlicht  nuərdərli̞x (Vliermaal), onweer: het onweer (Meerlo), scherpe straal: sjerrepe straol (Maastricht), schijn: ne schîên (Eksel), sint-jansweer: Sent Jàusvēͅiər (Hasselt), vuurwerk: vuurwerk (Heerlerbaan/Kaumer), weerlicht: de wairleech (Ell), de wèèrleecht (Bree), het weerleech (Hoensbroek), nə wīərlix (Hasselt), t waerleechtj (Thorn), ut waerleech (Venlo), ut weirliech (Wolder/Oud-Vroenhoven), waer leeg (Montfort), waer-leeg (Tegelen), waerlech (Venlo), waerleech (Baarlo, ... ), waerleecht (Herten (bij Roermond), ... ), waerleeg (Baarlo, ... ), waerleich (Limbricht, ... ), waerleëch (Maasbree), waerlēēgt (Sevenum), waerlich (Amby, ... ), waerlicht (Baexem, ... ), waerlūūt (Mechelen), waerlícht (Hout-Blerick), wairleech (Roermond, ... ), wairleecht (Ell, ... ), wairleeg (Obbicht, ... ), wairleegt (Eisden, ... ), wairlicht (Maasniel, ... ), wairlichtj (Ospel), warlixt (Oostham), wear-lēēch (Schimmert), wee.rlīē.g (Maastricht), weer lich (Schimmert), weerleech (Benzenrade, ... ), weerleecht (Grote-Brogel), weerleechtj (Opoeteren), weerleeg (Heerlen, ... ), weerleegt (Boorsem), weerleicht (Teuven), weerlich (Nieuwenhagen, ... ), weerlicht (Beverst, ... ), weerliech (Maastricht, ... ), weerliecht (Maastricht, ... ), weerlig (Maastricht), weerlit (Bocholtz), weerlìcht (Stevoort), weeërleeg (Ten-Esschen/Weustenrade), weeərligt (Piringen), weijerlicht (Kwaadmechelen), weir-licht (Sint-Huibrechts-Hern), weirleecht (Maaseik, ... ), weirleeg (Roosteren), weirleegt (Rotem), weirlich (Itteren, ... ), weirlicht (Beverlo), weirliech (Kanne), weirliĕch (Heer), weirligh (Vlodrop), werleecht (Leuken, ... ), werleegt (Elen), werlicht (Genk, ... ), werlixt (Lommel, ... ), werléécht (Tienray), weèrleech (Gronsveld), weèrleechtj (Ophoven), weèrlich (Buchten), weërleeg (Vrusschemig), weërlicht (Maastricht), weërliech (Diepenbeek), wēērleech (Maastricht), wēērleeg (Noorbeek, ... ), wēērlêêcht (Haelen), wēīr léxt (Bocholt), wērleegt (Vucht), wērlext (Beringen, ... ), wērlicht (Genoelselderen), wēͅr-lēx (Lanaken), wēͅrlex (Boorsem, ... ), wēͅrlext (Kaulille), wēͅrlēg (Lanaken), wēͅrlēxt (Bree, ... ), wēͅrlig (Genoelselderen), wēͅrlixt (Hamont, ... ), wēͅrléxt (Lanklaar), wĕerleech (Gronsveld), wĕĕrlééch (Schimmert), wĕrlicht (Heijen, ... ), wĕrligt (Swolgen, ... ), weͅirlēxt (Rotem), weͅrlix (Martenslinde), weͅrlixt (Hamont, ... ), weͅärlex (Romershoven), wieerlicht (Heks), wierlicht (Halen), wierlègt (Loksbergen), wieërlicht (Houthalen), wiərleͅxt (Lummen), wiərlix (Hoepertingen), wèerleecht (Kinrooi), wèrleech (Gronsveld, ... ), wèrleeche (Heythuysen), wèrleecht (Meijel, ... ), wèrleeg (Pey, ... ), wèrleegt (Maasbree), wèrlēēcht (Grevenbicht/Papenhoven), wèrlich (Stein), wèrlicht (Afferden, ... ), wèrlig (Montfort), wèrligt (Grote-Spouwen), wèrléécht (Middelaar), wèèrleecht (Horn, ... ), wèèrleejt (Mheer, ... ), wèèrlēēcht (Heel), wèèrlicht (Genk, ... ), wèèrléég (Born, ... ), wèèrléégt (Oirsbeek), wér-licht (Gennep), wérleegt (Meijel), wérlicht (Ottersum, ... ), wéér leech (Stevensweert), wéérleech (Born, ... ), wéérleecht (Eind, ... ), wéérleechtj (Beegden, ... ), wéérleeg (Roermond, ... ), wéérleegt (Eijsden, ... ), wéérleegtj (Ospel, ... ), wéérleejg (Tegelen), wéérleig (Sittard, ... ), wéérlich (Melick, ... ), wéérlicht (Blerick, ... ), wéérlig (Kapel-in-t-Zand, ... ), wéérlīcht (Panningen), wéérlèèch (Venlo), wéérléécht (Pey), wéérlêêch (Reuver), wéérlêêcht (Haelen), wêrleech (Lottum), wêrleech(t) (Schinveld), wêrleecht (Maasbree), wêrleegtj (Beegden), wêrlich (Bilzen, ... ), wêrlicht (Beverst, ... ), wêrligt (Riemst), wêrlīcht (Panningen), wêrlīg (Panningen), wêêrleecht (Hoensbroek), wêêrlicht (Hoensbroek), wêêrlîêgt (Grathem), wəerlicht (Meijel), wɛ:rlixt (Venray), ə wéérleech (Schimmert), ⁄t werlicht (Gennep, ... ), (= substantief).  wéérleecht (Gruitrode, ... ), (m.)  də wiərleͅx (Hasselt), wēərlext (Zelem), (nao t ônwaer).  waerleech (Herten (bij Roermond)), (o.)  wɛ̄rleͅx (Mechelen-aan-de-Maas), (substantief).  wéérleecht (As), (wolk tot wolk)  werlicht (Venray), (zolang men geen donder hoort).  we͂rlicht (Velden), Het is hist = geen vuur, alleen maar gloed.  weerlicht (Tungelroy), lett. weerteken: bijv. regenboog, weerlicht e.d. (waerteikes).  waerteike (Tungelroy), licht = leech  wēērlicht (Jabeek), ps. boven de è staat nog een lengteteken; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  wèrleecht (Vroenhoven), ps. de a staat wat hoger geschreven.  wearlich (s-Herenelderen), ps. de e staat wat hoger geschreven.  wēerlicht (Diepenbeek), ps. letterlijk overgenomen.  weyrleejt (Mheer), wîrlî-ŋ (Riksingen), wŋrlicht (Gelieren/Bret), ps. omgespeld volgens Frings.  wēͅrlēxt (Molenbeersel), ps. omgespeld volgens IPA.  wēͅrlixt (Beringen), Vb. Vb. t is aon t weërlîechte (in de verte ziet men het licht van de bliksem, maar men hoort geen donder). Opm. weërlîech: het onweer is nog ver van hier (men ziet het weerlichten in de verte). Men zegt: wiërlich, heebrand en heevejer (Hasselt heilicht en zeebrand (Tongeren).  weërlîech (Kortessem), wairleech (m.)  wēͅrlèx (Stokkem), weejerliech (o.)  wēərlix (Diepenbeek), weerlicht  wēͅrlix (Val-Meer), weerlicht (m.)  wēͅrléxt (Opglabbeek), weerlicht (m.).  weirlext (Zolder), weerlicht (o.).  wɛərlixt (Achel), weerlicht.  wērlext (Beverlo), wērlēx (Maaseik), wèrlext (Leopoldsburg), weirleecht  wēͅrlēxt (Ophoven), wierliech  wī(j)ərlīx (Diepenbeek), wèrlich  weͅrlex (Neerharen), wèèrleech  wēͅrlēx (Smeermaas), weerlicht in de lucht: werlicht in de locht (Bergen), weerliert: weerlieert (Mal, ... ), wêrlieert (Eigenbilzen), weerlucht: wèrelûêt (Gemmenich), wéérluuwət (Epen), weerschijn: weerschien (Born), weersjien (Borgharen), zeebrand: dao is zaebrandj (Urmond), dao is zeebra.ndj (Boukoul), det is zeebrajnt (Nieuwstadt), det is ziejbrant (Ophoven), et is ziebrand (Maastricht), ĕne zièèbrand (Valkenburg), geziebrand (Maastricht), zaebrandj (Obbicht), zaebréndj (Urmond), zee brand (Vlodrop), zee-brand (Echt/Gebroek, ... ), zeebraand (Hoeselt), zeebraant (Koninksem), zeebrand (Holtum, ... ), zeebrandj (Boukoul, ... ), zeebranjd (Sittard), zeebrantj (Roermond), zeebrènjt (Berg-aan-de-Maas), zeeie-braand (Sint-Huibrechts-Hern), zeeébrantj (Geleen), zeeêbrank (Kerkrade), zeeëbrandj (Lutterade), zeeëbrantj (Maasbracht), zeeͅbrantj (Maasniel), zeibrant (Bilzen), zeèbrantj (Neeroeteren), zēbrànt (Ketsingen), zēbránt (Tongeren), zie-brand (Maastricht), zie-u-e brank (Kerkrade), zie:braant (Maastricht), ziebraant (Lanaken), ziebrand (Bocholtz, ... ), ziebrank (Rimburg), ziebrant (Wolder/Oud-Vroenhoven), ziebrànd (Maastricht), zieebrand (Niel-bij-As, ... ), zieēbrandj (Montfort), ziej-brand (Rekem), zieèbrandj (Echt/Gebroek), zieëbrand (Klimmen), zieëbrank (Heerlen, ... ), zieë⁄brank (Bleijerheide, ... ), zieəbrank (Simpelveld), zieəbràndj (Sweikhuizen), ziĕĕbrand (Venlo), zièbrand (Geulle), zièbrandj (Echt/Gebroek, ... ), ziéfbra’nd (Weert), ziêbrandj (Schinnen), ziêjbrand (Neeritter), zië-brand (Klimmen), ziëbraand (Kerkrade, ... ), ziëbraank (Kerkrade, ... ), ziëbrand (Venlo, ... ), ziëbrandj (Heel), ziëbranjd (Amstenrade), ziëjbrand (Blerick, ... ), ziəbra.nt (Meeswijk), ziəbrant (Mechelen-aan-de-Maas), zīejébrand (Houthem), zīeëbrand (Ulestraten), zīēbrand (Ten-Esschen/Weustenrade), zjè-brand (Bunde), zjèbrand (Elsloo), zjèèbrant (Bunde, ... ), zjébrand (Spaubeek), zjìebrenjt (Urmond), zèèbrendj (Born, ... ), zéébrunjt (Susteren), zêêbrandj (Dieteren), zêêbrantj (Holtum), zîêbrand (Klimmen), zîêbrant (Bunde), zîêbrantj (Pey), (alleen bekend bij oudere mensen).  ət is zie.jə brant (Heerlerheide), (de ie is gerekter dan die van vraag 5 en 6).  ziebrandj (Oirsbeek), (hoofdklemtoon op ie).  dôô zies doe zieëbrand (Bleijerheide), (m.)  zjɛbrant (Mechelen-aan-de-Maas), (sommigen: zeebrantj = avondrood).  zeebrantj (Maasniel), (zeebrand)  zieë-brank (Bleijerheide), (zieöbrand)?  ziebrand (Heerlerheide), Als t onweer ver is.  ziè-brandj (Horn), dit is het weerlichten!  de ziebra:nd (Maastricht), m.; zeebrand.  ziəbrant (Ingber), na onweer; (ook wel bij heldere, onbewolkte lucht bij warm weer).  zjèbrandj (Neerbeek), weerlicht in de verte, zeebrand  zièèbrand (Valkenburg), weerlicht in de verte, zeebrand Opm. dit is een oudere benaming.  zeebranjt (Sittard), zeebraant  zēbrānt (Hoeselt), zeebrand  zībrànt (Lanklaar), zeebrand.  zīəbràntʔ (Kinrooi), ziebraand  zibrānt (Smeermaas), ziebraant  zīəbrà͂nt (Rekem), zeevuur: zī-vy(3)̄r (Lanaken) bliksem [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] || bliksem, elektrische vonk die bij onweer van de ene wolk naar de andere of naar de aarde overspringt [bledderum, vuurlicht, weerlicht] [N 81 (1980)] || bliksemen aan de horizon zodat alleen de weerschijn zichtbaar is zonder dat de donder gehoord wordt [weerlichten, heilichten] [N 81 (1980)] || bliksemen in de verte zonder dat het dondert [weerlichte] [N 06 (1960)] || bliksemen, weerlichten || weerlicht || weerlicht waarvan men de eigenlijke straal niet ziet, oplichtend aan de horizon [zeebrand] [N 22 (1963)] || weerlichten [ZND 21 (1936)] || zeer ver schijnsel van bliksem III-4-4
weerplank rietplank: rētplaŋk (Weert) De van boven langs het riet aangebrachte plank voor de afwatering. [N O, 58g] II-3