e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schaats add. doorloper: doorluiper (Sittard), durluuŭper (Venray), zwierschaats: zjwiersjaats (Swalmen) 1. Soort schaats met rechte en vlakke ijzers. || Friese schaats. || Zwierschaats, kunstschaats. III-3-2
schaatsen bet de schrikschoen rijden: be de schrikschoen rije (Velm), be de schrikschoen rääie (Gelinden), jagen: (vroeger!).  jagen (Stein), jatsen: jatse (Meijel), met de schrikkelschoen gaan: met de sjchikkel sjchoen gwón (Val-Meer), met de schrikkelschoenen schrikkelen: schrikkele met de schrikkelschu (Zichen-Zussen-Bolder), rolschaatsen: rolschaatsen (Heusden), schaarsen: schaorse (Lanaken), schaosen (Kanne), sjaarse (Maastricht, ... ), sjazen (Stein), sjerze (Gronsveld, ... ), šaarse (Maastricht), of sjaazze?  sjaarze (Amby), schaarsen rijden: sjaarserijje (Maastricht), schaartsen: schartse (Gennep), schaats: (Bommerig).  sjaats sjlīē:pe (Epen), schaats rijden: schaatsrijen (Eksel), schaatselen: schaatsele (Blerick, ... ), sjaatsele (Belfeld, ... ), #NAME?  sjaatsele (Tegelen), Ww.  schaatsele (Blerick), schaatsen: chaatse (Maasniel), chaatsen (Mechelen-aan-de-Maas), scha:tsen (Horst), schaa.tse (Nederweert), schaa:tse (Schimmert), schaatse (Blerick, ... ), schaatsen (Boekend, ... ), schaetse (Merselo), schatse (Middelaar, ... ), schatsen (Horst, ... ), schatsə (Bree), schaṭṣen (Ottersum), schetse (Afferden, ... ), schetsen (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), scheͅtsə (Hamont), schjaatse (Grevenbicht/Papenhoven), schàtse (Blitterswijck), schààtse (Blerick), schátse (Meerlo, ... ), schâtse (Gennep, ... ), schââtse (Broekhuizen), schââtsen (Velden), schètse (Meerlo), schétse (Geysteren, ... ), schétsen (Wanssum), sja.tse (Maastricht), sjaa.tse (Maastricht, ... ), sjaa:tse (Haelen, ... ), sjaa:t⁄se (Linne), sjaat:sen (Valkenburg), sjaatse (Amby, ... ), sjaatsen (Baarlo, ... ), sjaatsje (Sittard, ... ), sjaatsö (Wessem), sjaatsə (Heerlerheide), sjaotse (Bunde, ... ), sjaotsen (Bunde, ... ), sjarze (Gronsveld), sjatse (Helden/Everlo, ... ), sjatsen (Egchel, ... ), sjatsə (Meijel), sjāātse (Merkelbeek), sjātsen (Klimmen), sjātsə (Amstenrade, ... ), sjàtsen (Heugem), sjáátse (Heythuysen, ... ), skaatsen (Jeuk), sxatsə (Gennep), sxaətsə (Eksel), sxaətsən (Eksel), sxātsə (Venlo), sXa͂tsən (Houthalen), sxeͅtsə (Venray), sXeͅtsən (Neerpelt), sXàtsən (Eksel), ša.tsə (Meeuwen), šaatse (Lanklaar, ... ), šatse (Molenbeersel), šatsə (Lozen), šātsə (Lanklaar), šàtsən (Rekem), zjaatse (Neeritter), (aa kort).  schaatse (Horst), (aa: kort).  schaatse (Arcen, ... ), (dubbele aa).  sjaatsen (Heerlerheide), (Epen).  sjaatse (Epen), (kort).  schaatse (Horst), (korte a uitspreken).  schaatse (Grubbenvorst), (moderner).  sjaatse (Maastricht), (modernere benaming).  sjaatse (Kerkrade), (niet de a van "mat", maar verder naar voren in de mond, als het Franse "patte"= poot).  schatse (Gennep), (tegenwoordig).  sjaatse (Ten-Esschen/Weustenrade), (Well.: schatse).  schètse (Bergen), Afl. sub escache.  šoͅ:tsə (Kanne), Afl. sub schaats.  schaatse (Zonhoven), schaatsen (Meeswijk), ch of sj?  chaatse (Niel-bij-As), Dit zegt men tegenwoordig.  sjaatse (Bocholtz), NB euverzètten: het ene been voor het andere plaatsen.  schàtzen (Eksel), NB schaatser: schaatser.  schaatse (Zolder), ps. boven de beide as staan nog ?s; deze combinatieletters kan ik niet in zn geheel maken!  schaatse (America), schaats = sjriksjoon.  sjaatse (Valkenburg), Schoolw. bij jongeren.  schaatse (Hasselt), Sub SCHAATS.  sjaatse (Posterholt), Sub schaats: afl. sjaatse (ww.).  sjaatse (Roermond), Thans wordt het zo genoemd.  sjaatse (Oirsbeek), Verouderd: sjtriksjoon loupe.  sjaatse (Sittard), Ww. sub schaats.  schaatsen (Zonhoven), Zie schartse.  schâtse (Gennep), schaatsen jagen: sXeͅtsəjagən (Overpelt), schaatsen rijden: schaatsenrijden (Weert), schaatserieje (Blerick), schaatserijen (Houthalen), schetsenrijen (Hamont), schätsərīən (Sint-Huibrechts-Lille), sjaatsen rieën (Tegelen), sjaatserieje (Grathem, ... ), sjaatserië (As), sjātsərijə (Lozen), (huidige benaming).  sjaatse rieën (Nuth/Aalbeek), Schaatseri-jjer: schaatsrijder.  schaatseri-jje (Weert), schaberdijnen: schaberdaine (Lummen, ... ), schaberdeene (Loksbergen, ... ), schaberdeere (Linkhout), schaberdijnen (Koersel, ... ), Vgl. Wdl. [der Nederlandse Taal] schaverdijnen.  schabberdeine (Zolder), schaberdijnen rijden: schabberdijne rij-je (Beverlo), schaberdijne rije (Loksbergen), schaberdijne rijen (Heusden), skabərdainərajə (Paal), puntje op de e tussen de d en de n en de e tussen de r en de j  skabərdēnərejə (Beringen), schaverdijn rijden: schaverdijn rijden (Koersel), schaverdijnen: schaverdijnen (Leopoldsburg), schoverdene (Tessenderlo), Vgl. Wdl. [der Nederlandse Taal] schaverdijnen.  schavverdeine (Zolder), schaverdijnen rijden: schaoverdenə réən (Tessenderlo), schaoverdijnen rijen (Oostham), schavərdēnərēən (Zelem), schlitten (<du.): sjléte (Kelmis), schlittschoen (<du.) lopen: schlietschoon lope (Montzen), schlitschoonloope (Welkenraedt), schlĭtschoolôpe (Montzen), sjlietschoon laope (Rimburg), sjlietschoon loou̯pe (Vrusschemig), sjlietsjong lofe (Kerkrade), sjlietsjong loofe (Bleijerheide, ... ), sjlietsjong loope (Kerkrade), sjlietsjongloofe (Bocholtz), sjlietsjoon loope (Heerlen), sjlietsjoonloope (Montzen), sjlietsjòng loofe (Kerkrade), sjlitsjoo loope (Montzen), sjlitsjoon loope (Gemmenich), sjlitsjoon lope (Heerlen), sjlitsjōn lōpə (Nieuwenhagen), sjlīētsjoo lope (Henri-Chapelle), slitsjoon loope (Heerlen), šlitšŏŋ lōfə (Vaals), (ik weet echter niet of dit algemeen gezegd wordt).  sjlietsjoon lope (Eygelshoven), (slitsjong = t zelfst. nw.).  slit sjoon loafe (Kerkrade), Sub schlitschoon.  schlitschoon loope (Gemmenich), Sub sjlietsong.  sjlietsong lofe (Kerkrade), schlittschoen (<du.) varen: sjliet-sjoon varen (Schaesberg), schrikkelen: sjrikkele (Bilzen, ... ), schrikken: sjrikke (Ten-Esschen/Weustenrade), sjrikken (Eigenbilzen, ... ), (vroeger).  sjrikke (Ten-Esschen/Weustenrade), (vroeger, nu niet meer).  sjrikke (Nuth/Aalbeek), schrikschoen jagen: schrikschoe-n jao-ge (Wellen), schrikschoen jaage (Kermt), schrikschoen joge (Hoepertingen), striksjoên jaoge (Bilzen), [Met afbeelding].  sjriksjoen jaoge (Diepenbeek), Sub sjriksjoehn joage.  sjriksjoehn joage (Genk), schrikschoen lopen: schriksjoon loupe (Oost-Maarland), sjrieksjoon lòòpe (Oost-Maarland), sjriksjoon laope (Brunssum), sjriksjoonloope (Brunssum), (verouderd).  sjriksjoon loupe (Klimmen), schrikschoen rijden: schrikschoen reejen (Zonhoven), schrikschoen reen (Sint-Truiden), schrikschoen rije (Kuringen, ... ), schrikschoenreeə (Herk-de-Stad), schrikschūn rēͅn (Sint-Truiden), sXriksXunreͅjə (Heers), šrikšoen raaje (Bilzen), šrikšoen raje (Martenslinde), šrikšoen rije (Genk), Kil. schrickschoenen, schaverdijnen...  schrikschōē.ën rij.e (jao.ge) (Zonhoven), met schaatsen  šrikšūn rāaje (Bilzen), puntje onder de e van rej  sgrìksgŭwən rejə (Veulen), Sub schrikschoen: Kóen dzjee schrikschoen rèèn.  schrikschoen rèèn (Sint-Truiden), tussen de o en de n staat een kleine u bovenaan  sXrīksXōn rēn (Hasselt), ± Vero. Heeft niets met schrik of met Du. Schrittschuh (vero.) of Schlittschuh laufen te maken, maar met mnl. scricken, Kil. scricken, schrijden, passum facere, of. Kil. schricken, late divaricatis pedibus currere (met breed uitgestrekte voeten lopen. [...] Hetzelfde schrikken zit in schrikkeljaar. Mogelijk werd het niet meer begrepen woord in verband gebracht met schrik.  schriekschouë.nrèèn (Hasselt), schrikschoen varen: sjriksjoon vaare (Schinveld), schrikschoenen: schriksjoonen (Oost-Maarland), strikken: sjtrikke (Hoensbroek), strikschoen jagen: strikšoen jaoga (Koninksem), strikšoenjòge (Bommershoven), strikšoënjoëge (Vliermaal), ströökšün jânche (Riksingen), Strïksjün jôgë (mr [meer]) n. raië (mn [minder]).  strïksjun jôgë (Tongeren), Vêe goenkë vruggër striksjoen jôgë op dë mot: Wij gingen vroeger op de motheuvel schaatsenrijden.  striksjoen jôgë (Hoeselt), strikschoen lopen: sjtriksjoon loope (Moelingen), sjtriksjoon loupe (Sittard, ... ), [Sub aanvullingen (no. 2)]  sjtriksjoon loupe (Sittard), Sub sjtriksjoon.  sjtriksjoon loupe (Sittard), strikschoen rijden: schtrikschoon rieje (Amstenrade), sjtriksjoon rieje (Sittard, ... ), strekšoon reje (Rekem), strikschoenraaie (Borgloon), striksjyn raijə (Tongeren), [sic; trefwoord aangepast ~ Kortessem Wb.]  stikšunreə (Kortessem), Strïksjün jôgë (mr [meer]) n. raië (mn [minder]).  strïksjun raië (Tongeren), Sub striksjóen: Vrugger goenke véë op Knùtskeswejer striksjóen rijë.  striksjóen rijë (Kortessem), strikschoen varen: sjtriksjoon vaare (Schinveld), strikschoenen: sjtriksjoonen (Moelingen), uit de strikschoen uitgaan?: uit de sjtriksjoen oetgaoë (Oirsbeek) 2. Schaatsen. || [Jongensspel - schaats]: Schaatsen. || [Schaatsen]. || [Schlittschuh laufen]. || een schaats [schaverdijn, schofferdijn, schrikschoen] [N 112 (2006)] || Hoe noemt men de voorwerpen, bestaande uit een ijzer en een houten of metalen voetrust, die men onder de schoenen bindt om op het ijs te kunnen rijden? [DC 23 (1953)] || Hoe noemt men: op het ijs glijden (zonder schaatsen). [ZND 14 (1926)] || Ik ga schaatsenrijden. [ZND 06 (1924)] || Schaats rijden (jagen), d.i. schaatsen. || Schaatsen(rijden). || Schaatsen, ijsschaatsen. || Schaatsen. || Schaatsen: *Schrikschoenrijden. || Schaatsen: schaatsen. || Schaatsen: schaatsenrijden. || Schaatsen; zwalken. || Schaatsenrijden [sjatsen, sjtriksjoon loupe]. [N 06 (1960)] || Schaatsenrijden. [ZND B1 (1940sq)] || Zich voortbewegen op schaatsen [schaatsen, schaverdijnen]. [N 88 (1982)] III-3-2
schaatsenrijder juffertje: jufferkes (Schimmert), langpoot: langpoeët (Waubach), libel: libel (Heel), informant aarzelt  liebèl? (Horst), poppensnijder: poepesniejer (Opglabbeek), póppəsnĭĕdər (Rekem, ... ), schaar: sjeer (Eigenbilzen), schaatsenrijder: sjaatseriejer (Boukoul), sjáátserieër (Reuver), schaatser: schätser (Eksel), sjaatser (Echt/Gebroek, ... ), šatsərs (Meijel), schaatsertje: schaatserke (Genk), schaeterkes (sic) (Linne), schátserke (Eksel), schaatsrijder: schatsriejer (Venlo), scharenslijper: šīrəslipər (Roggel), schoenmaker: schoenmaker (Kerkhoven), schrijver: schriever (Kessel), sjriever (Guttecoven), schrijvertje: schri;vərkə (Sint-Huibrechts-Lille), sjrieverke (Swalmen), sxreͅivərkən (Lommel), slitschoenloper: sjlietsjonglofer (Kerkrade), snijder: gesnaveld insect van de orde der hydrometridaee ploteres  sneejer (Castenray, ... ), snijdertje: sjniederke (Reuver), tenenbijter: tinnebieter (Eksel), tenensnijder: in het buurdialekt van Zonhoven beteket dit woord: "libel".  tienesneijer (Zolder), waterjuffer: waterjuffer (Bree), waterkever: waterkever (Vijlen), waterloper: waterluiper (Weert), wātərlø̄pər (Montzen), watermug: wettermèg (Jeuk), waterschaatser: wasserschaatser (Ch?vremont), waterskier: waterskyer (Kerkhoven), waterspin: waoterspin (Tessenderlo), wassersjpin (Kerkrade), watersjpin (Doenrade, ... ), waterspin (Achel, ... ), waterspun (Echt/Gebroek), waterspèn (Maaseik), waterspön (Echt/Gebroek), watterspin (Eksel), wāātərspin (Maastricht), wetterspin (Wellen), watervlo: watervloë (Noorbeek, ... ), wijntemper: wiêntemper (Heel) schaatsertje: Hoe noemt u het insect dat met schokkende bewegingen over het water lijkt te schaatsen? Het lijf van het insect staat op lange poten op het water. [N100 (1997)] || waterloper, insect III-4-2
schaatsijzer doorsnede: dur chnieud (Sint-Geertruid), ijsder: iesder (Haelen, ... ), ijzer: `t ājzër (Tongeren), de ijzers (Vliermaalroot), eezer (Wellen), et èè.zer (Zolder), ezer v.d. schats (Helden/Everlo), i.zər (Eksel), iejzer (Achel), iez`r (Bocholt), iezer (Eygelshoven, ... ), iezer van de sjaats (Baarlo), iezer vd schaats (Valkenburg), iezers (Beegden, ... ), iezersj (Valkenburg), iezərə (Vaals), ijzer (Bilzen, ... ), ijëzer (Vorsen), izer (Amstenrade), iêzer (Kanne), īēzer (Venlo), mês (Bilzen, ... ), éezer (Alken), ɛ.izər (Borgloon), ɛt ijzer (Bilzen, ... ), Geen apart woord.  iezer (Heel), t iezer van dien schaatsen mot geslepen wäeren.  iezer (Venlo), ijzertje: de ieërzerkus (Weert), lat: lat (Jesseren), mes: me(ə)s (Borgloon), mes (Eksel, ... ), mets (Valkenburg), mès (Diepenbeek), mèès (Hoeselt), mɛs (Sint-Truiden, ... ), t mêê.s (Gors-Opleeuw), ɛt mês (Bilzen), e zoals in maître  het mes (Overrepen), Mes.  mēts (Amby), riel: (= riekel)  de "riel"van de slitschoon (Nuth/Aalbeek), roede: ein iezere rooi (Mechelen-aan-de-Maas), ro.i (Maaseik), ro: (Sibbe/IJzeren), ro:i (Opglabbeek), ro:ij (Vucht), ro:jə (Dilsen), roje (Buchten), rooi (Dilsen, ... ), rooi [rōi} (Maaseik), rooie (Bocholt), rooij (Kuringen), rooil (Grote-Brogel), rooj (Echt/Gebroek, ... ), rooje (Montfort), rōjə (Pey), rōōiĕ (Herten (bij Roermond)), rōōje (Maasbracht), ru.i (Sint-Truiden), rui (Genk), ruidje(s) (Nieuwstadt), ròoje (Echt/Gebroek), röy (Diepenbeek), mv= roje  rooj (Ophoven), Roede.  roo (Guttecoven), rooie (mv.)  rooi (Stevensweert), van een ieswagen  rooi (Opgrimbie), schaats: sjaats (Eys), [sic]:  sjaatse (Houthem), sjaatsə (Heythuysen), schaatsijzer: / (schaatsiezer) (Weert), schaatsiezer (Geistingen), schaatsiezers (Blerick), schaatsīēzer (Venlo), sjaatsiezer (Kinrooi, ... ), schrikijzer: shrikezer (Eigenbilzen), snee: de snee v/d schaats (Genk), de sneej (Lommel), snaej (As), sne. (Hasselt), sne: (Genk), sne:ə (Diepenbeek), snee (Wijer), sneè (Eigenbilzen), snëi (Wellen), mes doorstreept, in potlood staat ook nog sneèj.  snee (Jeuk), staak: stoəkə (Wessem), voor: vo.ər (Bilzen), vuər (Tongeren), {z. toel.}: Daar hier weinig geschaatst wordt, kan ik daar geen zeker antwoord op krijgen. Elders in Limburg et ieëzer alsik me niet vergis.  / (Putbroek), idem [als a]  / (Voerendaal), neen  / (Borlo, ... ), Neen. Ik laot efkes de schets sliepe.  / (Afferden), Niet bekend; iezer = ijzer.  / (Steyl) Noemt men het stalen onderdeel, dat over het ijs glijdt en dat geregeld geslepen moet worden, met een afzonderlijk woord? Zo ja, hoe luidt dit? [DC 23 (1953)], [Lk 01 (1953)] || stalen onderdeel van een schaats [ijzer, mes, snee] [N 112 (2006)] III-3-2
schaatsweer schaatsweer: schetswaer (Castenray, ... ) schaatsweer III-4-4
schabbernak aangeklede aap: aangekledje aap (Heythuysen), apart: àppáárt (Grevenbicht/Papenhoven), aparts: apaats (Eys), blits maken: blĭĕts mààkə (Venlo), bonte kermis: boonte kermis (Itteren), buitenmodel: boete models (Noorbeek, ... ), chic: chic (Hoensbroek), sjiek (Kerkrade), doek: doek (Vaals), faldera: vgl. WNT: valderappes. Oorsprong onzeker. Volgens Voorzanger en Polak, Joodsch in het Ned. 56 [1915] van port. gualdrapa paardendrek, sleepend kleed, afhangende flarden, vod, degene die vodden draagt, minderwaardige (zie ald. nog andere gissingen). Dat genoemd port. woord ook afhangende flarden of vod zou beteekenen is echter niet juist. Laatstgenoemde beteekenissen heeft wél sp. gualdrapa, verg. het thans weinig gebruikelijke sp. gualdrapero haveloos, in lompen gehuld mensch...  faldera (Herten (bij Roermond)), faldəraa (Beesel), flodder: flodder (Meijel), gek gekleed: gek gekleid (Stein), gek kleed: gek kleid (pak, enz.). (Posterholt), gekke falie: gekke falie (Sevenum), get aparts: get epaarts (Ell), gèt ááppáársj (Guttecoven), get raars: get raars (Stein), getureluurs: Van Dale: tureluurs, buiten zichzelf, dol; (gezegd als men door de steeds wisselende omstandigheden, niet meer weet wat te doen).  getŭŭreluursj (Mheer), iets aparts: iets àppàrts ànhebbe (Venray), iets ápárts (Venray), kazavekje: kasje vekske (Maastricht), (voor dames). Note v.d. invuller: pantoering = herenpak of damesmantelpak  kazevékske (Sittard), klommel: klòmmel (Echt/Gebroek), lap: lap (Meijel), opvallend: opvallend (Maastricht), opvallənd (Maastricht), prachtig stuk: prachtig stuk (Montfort), pronkstuk: prónkstek (As), raar ding: raar dink (Venlo), rare kledage: raar kleijaag (Schimmert), raar kleijaasj (Maastricht), schabbernak: schabbernak (Eksel, ... ), sjabbernak (Tungelroy), sjàbbərnàk (Nieuwenhagen), schabbernakel: sjabbernakel (Swalmen), sjàbbernakel (As), schoon: sjoon (Vlodrop), uniform: univorm (Meijel) wonderlijk kledingstuk [schabbernak] [N 86 (1981)] III-1-3
schabbernak [znd 42] casaquin (fr.): kaszekìn (Maaseik), collet (fr.): collé (Neeroeteren), B.v. ich pak dich met zene collé = kraag van de jas.  collé (Waltwilder), Met heel zijn gewicht vallen  met zijne kolley (Heusden), kadee: Bij zijn kadee pakken; kraag  kade (Heusden), kraag: Iemand met zijn kraag snappen.  kraog (Hulst/Konijnsberg), nak: Kraag, nek.  nak (Dilsen), schabbernak: schabbernak (Hamont, ... ), schabərnak (Sint-Truiden), sjabbernak (Bree, ... ), sjabərnak (Bree), (A.B.) Betekenis: lijf, nek.  schabərnak (Neerpelt), Aardig gekleed persoon.  schabbernak (Hamont), Achterwerk, b.v. hij krijgt op zijn -.  schabbernak (Reppel), Als iemand veel uithuizig is, zegt men: hèj is alwéér op schabbernak.  op schabbernak (Gruitrode), B.v. "iem. met zne - pakken, krijgen  šabərnak (Diepenbeek), B.v. hij zal wat op zijne schabbernak (= lijf) geven.  sxabərnak (Neerpelt), B.v. iech pak oech sevves be oëre schabbernak = bij zijn kraag pakken om buiten te werpen of af te rammelen.  schabbernak (Hasselt), B.v. iemand bij zijn schabbernak nemen, Gebeente.  schabbernak (Achel), B.v. snap met ze ne schabbernak = neemt hem bij zijn kraag.  schabbərnak (Genk), Bet.: iemand bij zijn kraag vatten.  schabbernak (Hoepertingen), Bij zijn schabbernak pakken = bij zijn kraag nemen.  sgabərnak (Neerpelt), Bovenste van jas, kraag.  sjabbernak (Gerdingen), Deugniet.  schabbernak (Kaulille), Dit betekent zoveel als "bie ziene kraag pakke".  sjabbernak (Bocholt), Een oud versleden [sic] persoon of een oud versleden [id.] zaak, b.v. een kast.  sxabərnak (Sint-Lambrechts-Herk), i.e. kraug.  ?[schabbernak} (Bree), Iemand bij de nek pakken, iemand bij z`n schabbernak pakken.  schabbernak (Gelinden), Iemand bij zijne schabbernak pakken  schabbernak (Neerpelt), Iemand bij zijnen nek pakken.  schabbernak (Helchteren), Iemand met de nek krijgen.  schabbernak (Hasselt), Iemand met zijn chabbernak pakken, met zijne kraag pakken  chabbernak (Diepenbeek), Iemand met zijn kraag nemen.  schabbernak (Houthalen), Iemand met zijn kraag pakken.  schabərnak (Hamont), Iemand met zijn nek vastpakken.  schabbernak (Zichen-Zussen-Bolder), Iemand met zijnen kraag nemen (zelfde uitspraak als in het Nederlands).  schabbernak (Sint-Truiden), Iemand ruw bij zijn kleeren vatten.  ṣabərnakə (Lanklaar), Ik zal u eens over uwen schabbernak slaan. Betekenis: iemand goed aframmelen.  schabbernak (Kaulille), Ik zal u met uwe kraag / schabbernak nemen = afranselen, buiten zetten.  sxabərnak (Alken), In de uitdrukking: ich zal oech seffes ins bij oere schabbernak krijge, i.e. bij uw kraag.  schabbernak (Ulbeek), Kraag  schabbernak (Koersel), Kraag (spottend), b.v. eme met zene sjabbernak pakken.  sjabbernak (Genk), Kraag, nak: Iemand met zijne nek nemen.  chabbernak (Mechelen-aan-de-Maas), Kraag.  schabbernak (Hasselt, ... ), schabbərnak (Dilsen), sxabərnak (Alken), šabərnak (Mopertingen), Men zegt het voor iemand die altijd zonder doel rondloopt.  schabbernak (Neeroeteren), Met zijn kraag grijpen.  imand be zijne schabbernak pakken (Zepperen), Neem heb bij zijn kraag.  pak əm maet zīēnə sjabərnak (Opglabbeek), Neem hem bij den kraag.  pakt əm mɛ zənə sxabərnak (Overpelt), Nek, kraag; ik zal u eens bij uw schabbernak pakken.  schabərnak (Zolder), Nek.  sjabbernak (Lanklaar), Op zwier gaan.  op sjabbernak gaun (Peer), Schouders, rug (bovendeel).  ṣabərnak (Stokkem), Veel rondlopen, reizen.  op schabbernak gaan (Opoeteren), Vlegel, deugniet.  schabbernak (Neeroeteren), Vroeger "èn aa-e schabbernak"werd gezegd van een kleine, oude, vernepen man of vrouw.  schabbernak (Wellen), WBD: Landen. Paardedeken als zadel gebruikt.  sxabərnak (Landen (WBD)), WBD: Landen. Persoon zonder veel waarde, deugniet.  schabernak (Landen (WBD)), WBD: Neerhespen. Iemand bij zijn schabbernak nemen in de betekenis van iemand bij den kraag nemen.  schabbernak (Neerhespen (WBD)), WBD: Walsbets. Welk een aardigen vent is dit.  skabernak (Walsbets (WBD)), Wordt hier gebruikt in de volgende betekenis: iemand bij den kraag vatten.  schabbernak (Sint-Truiden), schabbernakel: schabbernakel (Hasselt, ... ), xābörnākəl (Remersdaal), Aardig gevormde persoon  schabbernakel (Engsbergs), schabbernaksel: WBD: Attenhoven. Misvord mensch.  schabbernaksel (Attenhoven (WBD)) Kent ge een woord schabbernak ? uitspraak + betekenis [ZND 42 (1943)] III-1-3
schabloneerkwast matineerkwast: matinērkwas (Heerlen), platte speciale borstel: platǝ spēsiǫwǝlǝ bǫsǝl (Jeuk), schabloneerborstel: šablonērbø̜štǝl (Klimmen), schabloneerkwast: šablonērkwas (Herten, ... ), šablōnērkwas (Heerlen), šablǝnērkwas (Buchten, ... ), šablǫnērkwas (Schinnen), šabǝlonērkwas (Heel), schabloneerkwastje: šablonērkwɛskǝ (Klimmen), schablonenkwast: šablōnǝkwas (Klimmen), schabloonkwast: šablōnkwās (Heerlen, ... ), stomper: stumpǝr (Tessenderlo), toepborstel: tup˱bǫrsǝl (Ottersum), toepkwast: tupkwās (Kerkrade) Kwast die bij het schabloneren wordt gebruikt. Bij dit procédé wordt een in bordpapier of dun plaatmateriaal uitgesneden patroon met verf gevuld. De schabloneerkwast dient van zeer veerkrachtig haar vervaardigd te zijn, niet te klein en middelmatig langharig (Zwiers II, pag. 316). [N 67, 35] II-9
schablonenmes schablonenmes: šablōnǝmɛts (Herten, ... ), schablonenmesje: šablōnǝmęskǝ (Meijel), šablōnǝmɛtskǝ (Herten, ... ), schablonneermes: šablonērmɛts (Hunsel), schabloonmes: sxablōnmɛs (Ottersum), šablōnmɛts (Buchten, ... ), schabloonmesje: šablōnmɛtskǝ (Heerlen, ... ), schabloonsnijder: šablōnšni.jǝr (Gulpen) Mesje dat bij het aanbrengen van letters of afbeeldingen op glas gebruikt wordt voor het uitsnijden van het patroon in de schablonen en mallen. [N 67, 54e] II-9
schabul baanmeester: bā.nmęjstǝr (Nunhem), banenschabul: bā.nǝšabøl (Sittard), schabuller: sxabølǝr (Milsbeek  [(verrichtte ook karweitjes aan de steenpers)]  ) Algemene benaming voor een jonge arbeider die op de steenbakkerij verschillende werkzaamheden vervulde. Een van zijn taken was het onderhoud van de baan. Zie ook RhWb (VII) kol. 831 s.v. Schabüll : ø̄̄Gelegenheidsarbeiter, Ziegelarbeiter der den Sand auf die Ziegel streut, Klev-Warbeyen.ø̄̄ [monogr.] II-8