27341 |
houwen |
houwen:
howǝ (Q255p Kelmis)
|
In het algemeen slaan of houwen met de hamer, hak, bijl enz. [monogr.]
II-4
|
27225 |
houwer |
houwer:
h ̇ø̜jǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Winterslag, Waterschei]),
houwer (Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
, ... [Emma, Maurits]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Wilhelmina]),
howǝr (Q255p Kelmis),
højǝr (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
hø̄jǝr (Q119p Eygelshoven
[(Laura / Julia)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Laura, Julia]),
hø̜jǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Laura, Julia]
Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Willem-Sophia]
Q119p Eygelshoven
[(Laura / Julia)]
, [Domaniale]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Julia]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Emma]
Q016p Lutterade
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, [Laura, Julia]
L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
, [Domaniale]
L374p Thorn
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Laura, Julia]),
hǫwǝr (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, ... [Maurits]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L265p Meijel
[(Emma / Maurits)]
, [Maurits]
Q015p Stein
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
ouvrier/ovrî:
ouvrier/ovrî (Q007p Eisden
[(Eisden)]
, ... [Zolder]
Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Eisden]),
uvri (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Eisden]
Q007p Eisden
[(Eisden)]
, [Zwartberg, Eisden]
L286p Hamont
[(Eisden)]
, [Zwartberg, Waterschei]
L422p Lanklaar
[(Eisden)]
, [Zwartberg]
Q012p Rekem
[(Zwartberg / Eisden)]
, [Beringen]
K361p Zolder
[(Zolder)]
, [Eisden]
Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Eisden])
|
Algemene benaming voor een geschoolde ondergrondse arbeider. Al naar gelang de werkzaamheden onderscheidt men verschillende soorten houwers. Zie ook de lemmata Koolhouwer, Steenganghouwer, Stutter en Schachtman, Schachthouwer. [N 95, 144; monogr.] || Mijnwerker die aan het front werkte. Zijn werk bestond uit het winnen van erts en het ondersteunen. [monogr.]
II-4, II-5
|
27241 |
houwer in het onderhoud |
reparatuurhouwer:
reparatūrhowǝr (Q255p Kelmis),
timmerhouwer:
tsimǝrhowǝr (Q255p Kelmis)
|
Arbeider die de noodzakelijke reparaties in de mijn deed. [monogr.]
II-4
|
27595 |
houwercursus |
houwercursus:
hø̜jǝrkørzǝs (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Maurits]),
houwerscursus:
hø̜jǝškø̜rzǝs (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Domaniale])
|
Cursus waarin naast de praktijk ook de theorie van het houwersvak behandeld wordt. [N 95, 994; monogr.]
II-5
|
28026 |
houwereffect |
hakkeleistung:
hakǝlajstuŋ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
maneffect:
manɛfɛk (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Maurits])
|
De produktie van één houwer. [N 95, 481]
II-5
|
29956 |
houwhamer |
beitel:
bē.tǝl (Q028p Jabeek),
bē̜tǝl (K357p Paal),
bikbeitel:
bek˱bęjtǝl (Q095p Maastricht),
bikhamer:
bekhāmǝr (L427p Obbicht),
bikijzer:
bek˱ežǝr (L265p Meijel),
bek˱īzǝr (Q035a Rumpen),
brede kapbeitel:
brējǝ kap˱bęjtǝl (Q113p Heerlen),
brikkenbreker:
brekǝbrē̜kǝr (Q083p Bilzen),
dobbel kapmes:
dǫbǝl kapmęs (K353p Tessenderlo),
hak:
hak (L360p Bree),
kapbeitel:
kap˱bētǝl (Q072p Beverst, ...
P051p Lummen,
Q030p Schinveld),
kap˱bęjtǝl (Q019p Beek, ...
Q072p Beverst,
Q011p Boorsem,
Q111p Klimmen,
Q022p Munstergeleen,
L373p Roosteren,
Q097p Ulestraten),
kaphamel:
kaphāmǝl (P057p Kuringen),
kaphǭmǝl (Q072p Beverst),
kaphamer:
kaphāmǝr (L364p Meeuwen),
kapijzer:
kap˱ęjzǝr (P176b Bevingen, ...
P176p Sint-Truiden),
kap˱īzǝr (L269p Blerick, ...
Q203p Gulpen),
kapmes:
kapmɛts (Q095p Maastricht),
mergelbeitel:
mɛrǝgǝlbęjtǝl (Q111p Klimmen),
pasijzer:
pas˱īzǝr (Q222p Vaals),
poetsijzer:
puts˱īzǝr (L291p Helden),
ratsbeitel:
rats˱bęjtǝl (L270p Tegelen),
sabel:
sābǝl (L431p Dieteren, ...
L320a Ell,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
Q117a Waubach),
sɛǝbǝl (Q121c Bleijerheide),
zęǝbǝl (Q121p Kerkrade),
scheerbeitel:
šērbęjtǝl (Q099q Rothem),
steenbeitel:
stējǝn˱bē̜tǝl (K278p Lommel),
stēʔǝn˱bęjtǝl (K278p Lommel),
stęjnbęjtǝl (L382p Montfort),
štęjnbęjtǝl (Q111p Klimmen),
steenbijltje:
stēnbilǝkǝ (L163p Ottersum),
steenbikker:
štęjnbekǝr (L292p Heythuysen),
steenkapper:
stęjnkapǝr (L321p Neeritter),
steenveger:
stijnvē̜gǝr (L315p Kleine-Brogel),
stootijzer:
štūt˱īzǝr (Q187a Heugem),
tweezijdige beitel:
[twee]zęjdegǝ bęjtǝl (P176p Sint-Truiden)
|
Tweesnijdende beitel met een handgreep in het midden, gebruikt om metselstenen te bekappen. Zie ook afb. 16. [N 30, 15b; monogr.]
II-9
|
19187 |
hovaardig |
air:
èèr (P047p Loksbergen),
arrogant:
arrogant (L329p Roermond),
astrant:
strant (L320a Ell),
bats:
bats (L164p Gennep),
boheidskramerig:
behetsərîemerig (Q033p Oirsbeek),
groots:
greets (Q086p Eigenbilzen),
greuĕtsj (L387p Posterholt),
greuitsj (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
greuts (Q096a Borgharen, ...
L323p Buggenum,
L381p Echt/Gebroek,
L380p Genooi/Ohé,
L379p Laak,
L332p Maasniel,
L382p Montfort,
L382p Montfort,
L329p Roermond,
L331p Swalmen,
L331p Swalmen,
L374p Thorn),
greuts doon (L329a Kapel-in-t-Zand),
greutsch (Q035p Brunssum, ...
Q033p Oirsbeek,
L385p Sint-Odiliënberg),
greutsj (L430p Einighausen, ...
L429p Guttecoven,
Q110p Heek,
L382p Montfort,
L387p Posterholt,
Q032p Schinnen),
greùtsch (Q022p Munstergeleen),
greùtsig (Q098p Schimmert),
greùtsj (Q101p Valkenburg),
grēu itsch (Q016p Lutterade),
grēūtsch (L377p Maasbracht, ...
Q098p Schimmert),
griəts (L415p Opoeteren),
grīts (L364p Meeuwen),
groaits (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
groit (L427p Obbicht),
grooets (L432p Susteren),
groots (Q202p Eys, ...
L292p Heythuysen,
Q015p Stein),
grotsch (L210p Venray),
grōts (L246p Horst),
grŏtsch (L216p Oirlo),
gruetschj (L431p Dieteren),
gruetsj (Q027p Doenrade, ...
Q030p Schinveld),
grueutsj (Q111p Klimmen),
grueəts (L328p Heel),
gruĕtsch (L289p Weert),
gruitsch (Q014p Urmond),
grujets (L267p Maasbree),
grundlich (Q117b Rimburg),
gruts (K318p Beverlo, ...
K318p Beverlo,
Q071p Diepenbeek,
L353p Eksel,
L244b Griendtsveen,
L291p Helden/Everlo,
L217p Meerlo),
grutsch (L250p Arcen),
grutsj (Q207p Epen, ...
Q204a Mechelen),
gruujts (L290p Panningen),
gruuts (L267p Maasbree, ...
L372p Maaseik,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L371p Ophoven,
Q187p Sint-Pieter,
L423p Stokkem,
L318b Tungelroy),
gruutsch (Q102p Amby, ...
L295p Baarlo,
Q198p Eijsden,
Q118p Schaesberg,
L296p Steyl),
gruutsj (Q202p Eys, ...
Q193p Gronsveld,
Q104a Limmel),
gruuètsch (L320p Hunsel, ...
L288p Nederweert),
gruuëtsj (Q196p Mheer),
gruuöts (L328p Heel),
gruuətš (Q035p Brunssum),
gruëts (L300p Beesel, ...
L249p Grubbenvorst,
L328p Heel,
L298a Kesseleik,
L271p Venlo),
gruëtsch (Q203p Gulpen, ...
L271p Venlo),
gruëtsj (Q203p Gulpen, ...
Q112p Voerendaal,
Q117a Waubach),
gruütsj (Q118p Schaesberg),
gruəts (L353p Eksel),
grūĕts (L378p Stevensweert),
grūūts (L246p Horst, ...
L267p Maasbree),
grŭts (L246a Swolgen),
grŭŭts (Q095p Maastricht, ...
L318b Tungelroy),
grŭŭtsch (L297p Belfeld),
grytš (L372p Maaseik),
gräötsj (Q032p Schinnen),
grèùəts (L374p Thorn),
grêûts (L321p Neeritter),
grêûtsj (Q099p Meerssen),
gró’ts (Q162p Tongeren),
gröts (L215p Blitterswijck, ...
Q077p Hoeselt,
K278p Lommel,
L265p Meijel,
L265p Meijel,
L245p Meterik,
L331p Swalmen,
L245b Tienray,
L210p Venray,
L210p Venray,
L213p Well),
grötsch (L191p Afferden, ...
L434a Broeksittard,
Q207p Epen,
L165p Heijen,
L211p Leunen,
L248p Lottum,
L215a Wellerlooi),
grötsj (Q032a Puth),
gröètsj (Q101p Valkenburg),
gröötsch (Q196p Mheer),
grøts (Q162p Tongeren),
grø͂ͅts (L333p Asenray/Maalbroek, ...
L217p Meerlo),
grø͂ͅtsch (L269p Blerick),
grúts (Q162p Tongeren),
grûuts (L320b Kelpen),
grûutsj (L424p Meeswijk, ...
Q033p Oirsbeek),
grûuwtsj (L432p Susteren),
grûûtsj (Q038p Amstenrade),
gəruts (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
jrüetsj (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chèvremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
#NAME?
grütsch (Q113p Heerlen),
(= hoog in de bol hebben).
gruötsj (Q103p Berg-en-Terblijt),
(deftige benaming).
groits (Q103p Berg-en-Terblijt),
(eu; moeilijk weer te geven).
greutsch (L299p Reuver),
cf. VD s.v. "hovaardig"= trots, ingebeeld, hoogmoedig
gröts (L164p Gennep),
geringe klasse
gröts (L209p Merselo),
Opm. bijv. zô grêûts es einen aap.
greuts (L327p Beegden),
Opm. meer in de betekenis van: trots.
gruitsj (L427p Obbicht),
Opm. uitspraak als in Echt.
greùjtsch (L330p Herten (bij Roermond)),
ps. de e staat subscript geschreven en is omgespeld in: ë. (= trotsch).
gruuëtsch (L266p Sevenum),
ps. deels omgespeld volgens Frings.
grø͂ͅt}sch (Q208p Vijlen),
ps. omgespeld volgens Frings.
grø͂ͅts (L325p Horn),
grø͂ͅtsj (L426p Buchten),
te groots om iets te zeggen: te gruts vur iet te zènge
gruts (K318p Beverlo),
groots zijn:
greŭtsj zeen (Q021p Geleen),
gruutsj zin (Q098p Schimmert),
grootsig:
gróetsig (P176p Sint-Truiden),
heerszuchtig:
heerszuchtig (Q034p Merkelbeek),
hoog in de bol:
hoeëg in de bol (Q108p Wijnandsrade),
hoog in de bòl (L329p Roermond),
hūəx i̯n də boͅ.l (L372p Maaseik),
hoogmoedig:
hoogmoedig (K317p Leopoldsburg),
hoogneuzig:
of: Naze (du.)
hoeëgneëzig (Q113p Heerlen),
hovaardig:
(h)ŏĕvééədəch (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
(h)óvvièrdig (Q162p Tongeren),
hoeveerdig (Q095p Maastricht),
hoevjèreg (K318p Beverlo),
hoevêrdig (Q193p Gronsveld),
hoeëvaerdig (L328p Heel),
hoeëveerdig (L318b Tungelroy),
hoeë’veedieg (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chèvremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
hovēͅrdig (L416p Opglabbeek),
hovjadeg (Q074p Kortessem),
hovjadig (P197p Heers),
hovjadix (Q162p Tongeren),
hovverreg (L209p Merselo),
hōviərix (L414p Houthalen),
hōvjēdiX (Q162p Tongeren),
hoͅveədiX (Q072p Beverst),
hoͅviəriX (Q083p Bilzen),
hoͅvjādiX (P188p Hoepertingen),
hufɛrdex (Q284p Eupen),
huveərex (L413p Helchteren),
huvēͅrdeX (L360a Gerdingen),
huvēͅrex (L360a Gerdingen),
huveͅdig (P045p Meldert),
huvjadəX (P196p Veulen),
huvjeͅriX (Q162p Tongeren),
huvjeͅrəx (K318p Beverlo),
huvørdig (Q121p Kerkrade),
hŭvēͅrdəx (L316a Lozen),
hŭveͅrəg (K314p Kwaadmechelen),
hŭvjādəx (P050p Herk-de-Stad),
hóvviè(r)dig (Q162p Tongeren),
hóvvièdig (Q162p Tongeren),
høveͅərdeͅg (K359p Koersel),
hùvjèreg (K318p Beverlo, ...
K318p Beverlo),
h‧uəv‧eͅədex (Q202p Eys),
óvviè(r)dig (Q162p Tongeren),
óvvièdig (Q162p Tongeren),
əvērdix (L422p Lanklaar),
kaa.l, lekker en hoevjaarrig: da zègge ze van dee va mazee.k: Kaal, lekker en hovaardig: dat zegt men van de Maaseikenaars
hoevjaarrig (Q002p Hasselt),
Ki-jk mich det huvèrig dingk ins luipe; det meintsj waal dat hiêl Bree aan zi-jn kònt hingt
huvèrig (L417p As, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L363p Ellikom,
L366p Gruitrode,
L364p Meeuwen,
L367p Neerglabbeek,
L368p Neeroeteren,
L416p Opglabbeek,
L415p Opoeteren,
L358p Reppel),
ingebeeld:
i-gebilt (Q117a Waubach),
igebild (Q113p Heerlen),
iggəbilt (Q113p Heerlen),
ingebeeld (Q095p Maastricht),
ingebeeldj (L387p Posterholt),
ingebeelt (Q102p Amby),
ingebeeltj (L374p Thorn),
i’-jebild (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chèvremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide/Onderspekholz,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
kaal:
kaol (Q071p Diepenbeek),
kolossaal:
kolossaal (Q020p Sittard),
Opm. trotsch = gruutsch.
kŏlŏssaal (Q105p Heer),
moedig:
meutig (L298a Kesseleik),
moëdig (Q034p Merkelbeek),
opgeblazen:
ópgeblaozə (L164p Gennep),
opschepper:
opschöpper (L271p Venlo),
opschùpper (L266p Sevenum),
overheersend:
ueverhiersend (Q034p Merkelbeek),
pretentieus:
pretensieus (L417p As),
pretentieus (K317p Leopoldsburg),
protserig:
protserig (Q034p Merkelbeek),
protsərig zien (Q095p Maastricht),
protsig:
prètsjig (Q021p Geleen),
schijt:
scheet (K318p Beverlo),
schê"t (K318p Beverlo),
sjiet (L294p Neer),
staats:
schtaatsch (Q207p Epen),
sjtaats (Q116p Simpelveld),
staats (L298p Kessel),
stolz (du.):
stjols (L270p Tegelen),
Ze hoef nie zö stóls te doe.n, hör é.lders hèbbe nog gènne naagel um de kó.nt te krabbe (niet rijk)
stóls (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
trots:
trots (L428p Born, ...
L321a Ittervoort),
uit de hoogte:
ōēt də hūūgdə (Q117p Nieuwenhagen),
verwaand:
verwaand (L298a Kesseleik, ...
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q034p Merkelbeek,
Q032p Schinnen),
verwaandj (L381p Echt/Gebroek),
verwaanjdj (L328p Heel),
verwànd (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen),
verwánd (L245b Tienray),
vərwaant (Q095p Maastricht),
vərwàànt (L286p Hamont)
|
een vertoon van grootheid [kasgenade, geneuk, paret] [N 85 (1981)] || groots (fier) || grootsch [SGV (1914)] || het doen blijken van het gevoel dat men meer is dan anderen [trots, trotsheid] [N 85 (1981)] || het gevoel van meerderheid te zeer of ongegrond doen blijken [groots] [N 85 (1981)] || hoogmoedig || hoogmoedig(e) || hoogmoedig, ijdel || hoogmoedig, verwaand || hovaardig [ZND A1 (1940sq)] || hovaardig (zie ook hoogmoedig) || hovaardig, hoogmoedig, ingebeeld, trots || hovaardig, hoomoedig, ijdel || hovaardig, trots || hovaardig, zelfingenomen || hovardig || ijdel, hovaardig || ingebeeld, verwaand || taal of daad die getuigt van een hoge dunk van eigen voortreffelijkheid [kak] [N 85 (1981)] || trots(e) (hoogmoedig(e)) || vervuld en blijk gevend van een gevoel van meerderheid boven anderen || vervuld en blijk gevend van een gevoel van meerderheid boven anderen [groots, fier, trots, heel, freet, moedig, moetig,glorieus] [N 85 (1981)] || verwaand || verwaand, hoogmoedig || verwaand, trots || vrwaand || zich heel wat inbeeldend, een te hoge mening van zich zelf hebben [veel kak hebben, veil hebben, ophangen, veel gasconnades veil hebben] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
19176 |
hovardig |
hovaardig:
ho:vae:rdig (L329p Roermond),
hoeviár(d)ech (Q001p Zonhoven),
hoeviár(d)ich (Q001p Zonhoven),
hovverreg (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen)
|
hovaardig
III-1-4
|
21188 |
hozen |
afslaan:
aafsjloan (Q030p Schinveld),
aafsloan (Q030p Schinveld),
eruit schotten:
der oet sjötte (Q095p Maastricht),
hozen:
euisde (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
euse (L298p Kessel),
euze (L250p Arcen, ...
L426p Buchten,
L323p Buggenum),
hoaze (L216p Oirlo),
hoēze (L269p Blerick),
hooze (Q102p Amby, ...
L269p Blerick,
L320a Ell,
Q018p Geulle,
L330p Herten (bij Roermond),
L265p Meijel,
L387p Posterholt,
Q020p Sittard,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
L386p Vlodrop),
hoozen (L269p Blerick),
hoozə (L429p Guttecoven, ...
Q109p Hulsberg,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L265p Meijel,
L329p Roermond,
L432p Susteren,
L271p Venlo),
hoze (L381p Echt/Gebroek, ...
Q202p Eys,
Q021p Geleen,
L322p Haelen,
L321a Ittervoort,
Q016p Lutterade,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q034p Merkelbeek,
L382p Montfort,
L216p Oirlo,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
L210p Venray,
Q117a Waubach),
hozen (L428p Born, ...
Q096p Bunde,
L353p Eksel,
P219p Jeuk,
K317p Leopoldsburg,
L332p Maasniel,
L382p Montfort,
Q032p Schinnen,
Q015p Stein,
Q201p Wijlre),
hōēze (L266p Sevenum),
hōēzə (Q113p Heerlen),
hōōze (Q098p Schimmert),
hōōəzen (L244b Griendtsveen),
hŏĕze (L266p Sevenum),
hóóze (L331p Swalmen),
hôze (L327p Beegden),
hôâse (Q098p Schimmert),
oe ezie (L246a Swolgen),
oewze (L213p Well),
oouze (L210p Venray),
oowze (L215a Wellerlooi),
ooze (L164p Gennep),
ōōĭze (L217p Meerlo),
uuëze (L191p Afferden),
uëze (L300p Beesel),
ŭze (Q187p Sint-Pieter),
öze (L325p Horn),
* uitspraak als in beht.
heùijze (L330p Herten (bij Roermond)),
[oorspr. invoer: "loo.uze", rk]
hoo.uze (L209p Merselo),
Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!
hoze (L217p Meerlo),
Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!
hōōzə (Q117p Nieuwenhagen),
Opm. v.d. invuller: boej (in het water).
hoozə (L164p Gennep),
leeggooien:
laeggōēien (L269p Blerick),
leegschoppen:
leegsjöppe (Q095p Maastricht),
léégsjuppə (L329a Kapel-in-t-Zand),
lepsen:
vgl. Sittard Wb. (pag. 217): lepsje, drinken, sprenkelen met de hand.
lepsje (Q110p Heek, ...
Q111p Klimmen,
Q111p Klimmen),
lepše (Q035p Brunssum, ...
Q035p Brunssum),
oppompen:
op pòmpe (L374p Thorn),
schoppen:
schuippə (L382p Montfort),
schöpe (L271p Venlo),
schöppe (L268p Velden, ...
L210p Venray),
schûppe (L210p Venray),
sjuppe (L433p Nieuwstadt),
sjöppə (Q095p Maastricht),
sjûppe (Q015p Stein),
sjəppən (Q014p Urmond),
(Is een werkwoord)
schöppe (L271p Venlo),
uitschoppen:
oetschöppe (Q105p Heer),
oetsjöppe (Q111p Klimmen, ...
Q104a Limmel),
ōētsjöpə (L328p Heel),
ûtsjöppe (L360p Bree),
uitslaan:
oetsjloan (Q030p Schinveld, ...
Q030p Schinveld)
|
hoozen (ww.) [SGV (1914)] || water uit een boot werpen door middel van een hoosvat [hozen, baliën] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
18962 |
huichelaar |
aangever (< du.):
ajever (Q222p Vaals),
aardige, een -:
dat es einen aardige (Q011p Boorsem),
comediant:
kemediant (Q095a Caberg),
dobbele, een -:
enne dôbbele (Q098p Schimmert),
duimendraaier:
duimendraaier
das ənən duməndreͅjər (Q088p Lanaken),
een be twee gezichten:
das ĭnə bə twi gəzixtə (P050p Herk-de-Stad),
farizeer:
farizieër (L289p Weert),
farrezejer (Q193p Gronsveld),
m.
fariz‧ēi̯ər (Q202p Eys),
femelaar:
femele (L267p Maasbree),
fijnaard:
fijnaard (L371p Ophoven),
’t is ne finert (L312p Neerpelt),
’t ɛs nə finərt (L312p Neerpelt),
fijne pilatus:
fiene pilabus (L289p Weert),
fijne, de -:
de fiene oethange (L294p Neer),
fijne, een -:
eine fiene (L294p Neer),
ennə finjə (L265p Meijel),
fiene (L321a Ittervoort, ...
Q015p Stein),
finje (L265p Meijel),
fīēnə (L300p Beesel),
énne finje (L265p Meijel),
⁄ne fiene (L210p Venray),
fijnerik:
een fienerik (L312p Neerpelt),
fienerik (L282p Achel),
fijnkaller:
fiēnkaller (Q018p Geulle),
fijnoor:
fienoor (L374p Thorn),
fīēnoer (Q033p Oirsbeek),
filosoof:
fillezoof (Q193p Gronsveld),
minder gebruikt
filosoof (Q188p Kanne),
filou (fr.):
das eene echte filoe (Q158p Riksingen),
das ne filou (Q090p Mopertingen),
feloes (L294p Neer),
fielaur (Q098p Schimmert),
fieloear (Q021p Geleen),
fieloer (Q036p Nuth/Aalbeek),
fieloër (Q112p Voerendaal),
filoe (Q077p Hoeselt),
floer (P176p Sint-Truiden),
ne filou (Q168p s-Herenelderen),
volgens aut. meer in betekenis van "félon"(mar.= trouweloos) (vanwege klemtoon op eerste lettergreep) dan van filou (fr.)
fieloir (Q101p Valkenburg),
flikflooier:
flikfloeier (Q095p Maastricht),
gedraaide, een -:
ènne gedrej-de (L215p Blitterswijck),
gemene gluiper:
’ne gemeine gluper (Q095p Maastricht),
gluiperd:
glūūpərt (Q095p Maastricht),
godsverneuker:
godsvernĕŭker (Q098p Schimmert),
godsvərneukər (L300p Beesel),
godverneuker:
eine fiene godverneuker (Q032p Schinnen),
godverneuker (Q102p Amby, ...
L215p Blitterswijck,
L245a Castenray,
L320a Ell,
L164p Gennep,
L214a Geysteren,
L320c Haler,
L246p Horst,
L298a Kesseleik,
L211p Leunen,
Q016p Lutterade,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
L217p Meerlo,
L209p Merselo,
Q196p Mheer,
L382p Montfort,
L216p Oirlo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
Q020p Sittard,
L212a Smakt,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L245b Tienray,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L210p Venray,
L244a Veulen,
L214p Wanssum),
godverneùker (L332p Maasniel),
godvernuikər (L382p Montfort),
godvernuker (L265p Meijel),
godvernuuker (L289p Weert),
godvernäöeker (Q203p Gulpen),
godvernäöker (L381p Echt/Gebroek, ...
L330p Herten (bij Roermond),
L267p Maasbree),
godvernêûker (L383p Melick, ...
L322a Nunhem,
L329p Roermond),
godvernëüker (L331p Swalmen),
gotfərnöəkər (L299p Reuver),
gòdvərnèùkər (L328p Heel),
gódverneuker (L271p Venlo),
gótvèrnèùker (L331p Swalmen),
ps. invuller twijfelt over het antwoord!
godvernoeuker (L294p Neer),
Zo wordt het ook wel genoemd.
godverneuker (L265p Meijel),
heilig boontje:
heilich bunkə (L300p Beesel),
heilig buunsjə (Q095p Maastricht),
heilig buuntsje (Q095p Maastricht),
heilig būūənkə (L271p Venlo),
heilig bŭŭnsjə (Q095p Maastricht),
heiligboontje (Q032p Schinnen),
heligbuuntje (Q202p Eys),
hillĭg būūëntjə (Q117p Nieuwenhagen),
hèjlich bûunkə (L432p Susteren),
héllich-bûuntjə (Q113p Heerlen),
heilig treesje:
ps. Algemene note: Het omspellen van het Eksels dialect is misschien niet helemaal correct (geen spellingslijst daarvoor ik heb het bij benadering omgespeld!
heilig trezeke [dy(3)̄n} (L353p Eksel),
heimelijke, een -:
das nen hēmələkə (P052p Schulen),
das nen hèmeleke (K359p Koersel),
dateseene hemelijke (P219p Jeuk),
deͅs nən häi̯mələkən (L286p Hamont),
enne hèmeleke (Q078p Wellen),
heimelijke (K317p Leopoldsburg),
aimer
haimeliken (L352p Hechtel),
e van hem met nasaleringsteken
dà’s nə hemləkə (Q172p Vroenhoven),
hij heeft de knijp achter de mouw:
heͅi̯ hĕt de kniep āter de mou (Q078p Wellen),
huichelaar:
da is ənə həchəl-r (Q078p Wellen),
das innen huicheliər (P117p Nieuwerkerken),
das nen heucheleer (K314p Kwaadmechelen),
das’n heicheler (Q072p Beverst),
das’n hoechəlèr (L315p Kleine-Brogel),
det ia einen hoechelèr (L366p Gruitrode),
d’es ’nən ĭjjxəlēͅr (L372p Maaseik),
eine huigelaer (Q039p Hoensbroek),
eine huuchelie:r (L330p Herten (bij Roermond)),
hēūjchəleer (Q095p Maastricht),
huchelaer (L382p Montfort),
huchelĕĕr (Q034p Merkelbeek),
huichelaar (Q120p Heerlerbaan/Kaumer, ...
L386p Vlodrop,
L386p Vlodrop,
Q117a Waubach),
huichelaer (Q020p Sittard, ...
Q014p Urmond,
L271p Venlo),
huicheleer (Q095p Maastricht, ...
L329p Roermond),
huicheleir (L432p Susteren),
huichelēēr (L428p Born),
huichelèer (Q203p Gulpen),
huicheléér (L417p As, ...
Q033p Oirsbeek),
huichelêêr (Q015p Stein),
huichelîer (L374p Thorn),
huichəlēēr (Q117p Nieuwenhagen),
huichəléér (Q207p Epen, ...
L299p Reuver),
huigeler (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
huigəleer (Q095p Maastricht),
huuchaleer (L329a Kapel-in-t-Zand),
huuchelaer (L271p Venlo),
häucheleer (Q121p Kerkrade),
hø̄xəlēr (Q156p Borgloon),
hûugəléér (Q032p Schinnen),
zie huichelaer
huuchelaer (Q020p Sittard),
inbijter:
inbieter (Q095p Maastricht),
jood:
ne jood (Q072p Beverst),
Jood
dat ēͅs ənə ’øt (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
judas:
das ne jiedas (Q086p Eigenbilzen),
dat ēͅs ənə y(3)̄das (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
jŭŭdàs (L417p As),
ne judas (Q168p s-Herenelderen),
’ne judas (P058p Stevoort),
kleeschijter:
klièsjieter (Q021p Geleen),
kontenkruiper:
kōntekroeper (Q018p Geulle),
kôntekroēper (L246p Horst),
krijtheilige:
’ne kraaitheilige (Q168p s-Herenelderen),
kruiper:
kroeper (Q095p Maastricht),
kwezel:
kweezul (Q035p Brunssum),
kwiezel (Q202p Eys),
lonker:
dat es eine lonker (Q011p Boorsem),
mens met twee gezichten:
deͅs nə mens meͅ twijə gəzextən (L286p Hamont),
mouwenveger:
mouwəvēͅgər (Q088p Lanaken),
mouwfrotter:
ne maouwfrotter (Q077p Hoeselt),
onderkruiper:
onderkruiper
ondər krupər (Q088p Lanaken),
op-schwnz-er (< du.):
cf. op-schwänzen in het lemma: ophitsen en iemand prijzen cf. VD (du.) s.v. "schwänzeln"03. flikflooien, pluimstrijken, veinzen; cf. RhWb id.: met in Rip. -énts-
opsjwentser (Q121p Kerkrade),
opschepper:
opsjupper (L265p Meijel, ...
Q201p Wijlre),
opsjöpper (Q095p Maastricht),
opsnijder:
opsnijer (L265p Meijel),
pilaarbijter:
das ne pileirbijter (P047p Loksbergen),
pilarenbijter:
pelaerebiêter (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
schijnheilige:
chīnhēͅləgə (Q088p Lanaken),
da es ienne schijnheilige (Q002p Hasselt),
da es ’ne schenhellige (P197p Heers),
da is inne schijnheilige (P121p Ulbeek),
da ’s ne šynheiligen (Q071p Diepenbeek),
dad -ɛz ənə šinɛləgə (Q012p Rekem),
dadezənə [šēnheͅlegə (Q089p Martenslinde),
das eine schienheilige (Q011p Boorsem),
das ene sjienheilige (Q196p Mheer),
das ene skènhèlige (P197p Heers),
das ĕĕne sjaanhèlige (Q173p Genoelselderen),
das n schijnheilige (K360p Heusden),
das ne cheenheilige (Q093p Rosmeer),
das ne chienheilige (Q005p Zutendaal),
das ne schainheilige (K357p Paal),
das ne scheinheilige (Q072p Beverst),
das ne schenhellige (K359p Koersel),
das ne schijnheilige (Q083p Bilzen, ...
P176p Sint-Truiden,
P172p Wilderen),
das ne schijnhellige (Q077p Hoeselt),
das ne schênheilige (L414p Houthalen),
das nen schienheilige (Q091p Veldwezelt),
das nen sxēͅnheͅlligö (K315p Oostham),
das nə sxeənheͅələgə (P195p Gutshoven),
das nə šenheilĭgə (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
das ən schenhelige (P193p Mettekoven),
das ənə šīneͅiləgə (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
das ’n schìènheilige (Q168a Rijkhoven),
das ’ne schijnhêlige (P058p Stevoort),
das ’ne sjaainheilige (Q180p Mal),
das’n schienheilige (L315p Kleine-Brogel),
dat es eine chienhellige (Q088p Lanaken),
dat es eine schīēnheilige (Q011p Boorsem, ...
Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
dat es ne scheenhuilige (Q171p Vlijtingen),
dat es ne scheinhêllige (Q083p Bilzen),
dat eͅs ənə šīnheiligə (Q088p Lanaken),
dat is ne schinhélige (Q259p Lontzen),
dat is ənə schienheilige (L424p Meeswijk),
dat ès ’n sjienheilige (Q188p Kanne),
dat és éne shēnheilige (Q093p Rosmeer),
daz ənə sxēnheləgə (Q156p Borgloon),
daz ənə sxēͅneͅi̯leͅgə (P176p Sint-Truiden),
daz ənə šīnɛ̝i̯ləgə (L423p Stokkem),
der is einə šienheiligə (L364p Meeuwen),
des ne schènhellige (L352p Hechtel),
des ’ne sjien-heilige (L418p Niel-bij-As),
des’n scheinheilige (L355p Peer),
det is eine chienheilige (L370p Kessenich),
det is eine chieənheilige (L415p Opoeteren),
det is eine schienheilige (L317p Bocholt),
deͅ is ’n schijnheilige (L355p Peer),
deͅ’s ’ne šiĕnheͅligə (L368p Neeroeteren),
dit is eine schienheilige (L368p Neeroeteren),
däs ənə šinhäiləgə (L319p Molenbeersel),
dèt is eine chienheilige (L372p Maaseik),
dɛs nə šīenheͅləgən (L416p Opglabbeek),
dɛt es ijnə sīnhijləgə (L367p Neerglabbeek),
d’es ne schienheilige (L282p Achel),
een schienheilige (L312p Neerpelt),
eine sjeinheilige (L360p Bree),
ene schijnhellige (P183p Mielen-boven-Aalst),
enne schaainheilige (Q183p Vreren),
enne schènhèlege (Q078p Wellen),
n schijnheilige (P046p Linkhout),
ne scheenheilige (Q090p Mopertingen),
ne schijnheilige (P057p Kuringen),
ne sjijnhellige (Q004p Gelieren/Bret),
nə sjeinheilige (Q086p Eigenbilzen),
sch-nh-ligə (Q078p Wellen),
scheinhələgə (Q072p Beverst),
schienheilige (L282p Achel, ...
Q095p Maastricht),
schienhilligu (Q035p Brunssum),
schiĕnheilige (L266p Sevenum),
schijnheilige (L364p Meeuwen, ...
L313p Sint-Huibrechts-Lille),
schijnheiligen (L353p Eksel),
schijnhēlige (P219p Jeuk),
schiën-heilige (L266p Sevenum),
schīēnheilige (Q102p Amby),
schèènèlligge (P176p Sint-Truiden),
schénnéləgə (P047p Loksbergen),
sjhienheilige (Q118p Schaesberg),
sji-jnhèjlige (L417p As),
sjien hellig (Q095p Maastricht),
sjienheilige (Q095a Caberg),
sjienheiligə (Q027p Doenrade),
sjienhellige (Q203p Gulpen),
sjienhĕĭligĕ (Q172p Vroenhoven),
sjienhijligə (Q095p Maastricht),
sxēͅnheͅi̯legə (Q002p Hasselt),
’nə šĭjnēͅjlĭgə (L372p Maaseik),
’t is een schijnheilige (L312p Neerpelt),
’t ɛs nə schenhɛ-legə (L312p Neerpelt),
1e ai slepend ai Fr. mais
das ’ne sjainhailege (Q075p Vliermaalroot),
ai van maintenant
da ’s ’ne sjeenhailige (Q093p Rosmeer),
ch Fr. ie als in bier e van heilig als in Fr. est
dat is eine schienheilege (Q012p Rekem),
e van hel gerekt
das ne schijnhelege (Q155p Werm),
e¯s van ene stom
dat is ene sjieneilige (Q007p Eisden),
huichelaar onbekend wordt gezegd dasene schênhelige
da’s n’ schēnhĕi̯ləgə (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
m.
šī.nhe.ləgə (Q202p Eys),
met lengteteken op de î
nə schînhäləgən (L286p Hamont),
onveranderd
da’s ne schijnheilige (L355p Peer),
op de 2e ä een verkortingsteken op de 3e ä een lengteteken
das nə saänhälegə (P051p Lummen),
schone heilige:
schertsend
des’n schoenen heilige (L355p Peer),
schone, een -:
schone (L364p Meeuwen),
schuwe heilige:
sjouwe hellige (Q095p Maastricht),
smoelentrekker:
smoelentrèkker (P176p Sint-Truiden),
smóelentrèkker (P176p Sint-Truiden),
stoefer:
stoeffer (P219p Jeuk),
twee gezichten:
twiejə gəzichtə (P047p Loksbergen),
valse judas:
det is eine valsche judas (L356p Grote-Brogel),
valse, een -:
da ’ne vaalsen (Q075p Vliermaalroot),
valserik:
daz nə valsərek (Q001p Zonhoven),
des’n valserik (L316p Kaulille),
ne valserik (P046p Linkhout, ...
P058p Stevoort),
valserik (L352p Hechtel, ...
P052p Schulen),
vamendraaier:
vieme-drej-jer (L322a Nunhem),
veinzer:
een veinzer (L215p Blitterswijck),
verneuker:
verneuker (Q203p Gulpen, ...
L292p Heythuysen),
vernöker (L318b Tungelroy),
(iemand die een ander voor de gek houdt).
verneuker (L433p Nieuwstadt),
verneukerd:
verneukerd (Q095a Caberg),
vijgenbessem:
vie’gembessem (L270p Tegelen),
voormuizer:
vuurmuuzer (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
windbuil:
⁄nne wingdbuul (L266p Sevenum),
witpens:
dat es en witpens (Q179p Zichen-Zussen-Bolder)
|
een huichelachtig persoon, iemand die zich mooier voordoet dan hij is [godverneu-ker, heiligboontje, fijnaard] [N 85 (1981)] || huichelaar || huichelaar (schijnheilige, enz.) [ZND 24 (1937)] || huichelaar, genieperd || huichelaar, schijnheilige || huichelachtig persoon || huichelachtig persoon, flikflooier || huichelkaar, onbetrouwbaar persoon || schijnheielige || veinzen [SGV (1914)] || voorgeven iets te zijn of te doen [veinzen, bouzjezjeren] [N 85 (1981)] || zich anders en meer voordoen dan men is [kwezelen, femelen, huichelen] [N 85 (1981)]
III-1-4
|