e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ongeordende hoeveelheid, chaos affaire: affaire (Jeuk, ... ), alles: alles (Thorn), baal: boal (Blerick), bataklang: bataclan (Diepenbeek, ... ), bataclang (Jeuk, ... ), bataklang (Bilzen, ... ), bateklang (Neeroeteren, ... ), partaclan (Gruitrode, ... ), partaklaŋ (Herk-de-Stad, ... ), parteclan (Vucht, ... ), parteclang (Opoeteren, ... ), parteklang (Helchteren, ... ), partəklaŋ (Zonhoven, ... ), pataclan (Jeuk, ... ), pataclang (Heers, ... ), pataelang (Paal, ... ), pataklan (Vroenhoven, ... ), pataklang (Lommel, ... ), patoklang (Sint-Truiden, ... ), perteclang (Neeroeteren, ... ), porteklang (Lommel, ... ), pətàklaŋ (Hasselt, ... ), ps. boven de tweede \\ staat nog een ´; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  pərtəkláŋ (Opgrimbie, ... ), bazaar: bazaar (Hasselt, ... ), bazar (Borgloon, ... ), bazarə (Hoepertingen, ... ), bazār (Zonhoven, ... ), baË™zār (Oostham, ... ), bezaar (Niel-bij-As, ... ), (niet bijeenhorende zaken).  bazáár (Opglabbeek), ps. omgespeld volgens Frings!  bazoər (Leopoldsburg, ... ), begot: begod (Koersel, ... ), begot (Kuringen, ... ), bəgət (Kwaadmechelen, ... ), bende: bende (Horst, ... ), bent (Sittard), bèndə (Gennep), beschaar: beschaar (Lommel, ... ), bijeenraapsel: bi-jen rapsel (Venray), bocht: boch (Helchteren, ... ), bocht (Bree, ... ), boecht (Leopoldsburg, ... ), bo‧x (Maastricht, ... ), boedel: boedel (Montfort), boel: bēūl (Opglabbeek, ... ), boel (Achel, ... ), boelj (Lanklaar, ... ), boeël (Wellen, ... ), boil (Diepenbeek, ... ), booel (Elen, ... ), boŏl (Hasselt, ... ), boul (Riemst, ... ), boule (Halen, ... ), boêl (Doenrade), bōēl (Arcen, ... ), bŏel (Klimmen), bŏĕl (As, ... ), bu:l (Maastricht, ... ), buil (Loksbergen, ... ), buul (Niel-bij-As, ... ), buəl (Bree, ... ), bū:l (Opgrimbie, ... ), būl (Beek (bij Bree), ... ), bôel (Schimmert), bôêl (Schinnen), eine boel (Schimmert), ⁄n boel (Maasniel), (bij uitverkoop vroeger).  boel (Meijel), (nieuw).  boel (Brunssum), m.  b‧ul (Eys), oe lang  boel (Oirlo), ps. boven de \\ staat nog een trema; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  boeəl (Beverlo, ... ), boeltje: boelsje (Maastricht), buulke (Maastricht), buulsje (Maastricht), boerel: boerel (Beringen, ... ), boutique (fr.): betik (Kwaadmechelen, ... ), boetik (Koersel, ... ), butik (Hasselt, ... ), patiek (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), petiek (Kaulille, ... ), petik (Bree, ... ), pettik (Gruitrode, ... ), poetik (Stein), pətik (Herk-de-Stad, ... ), breel: bril (Hoepertingen, ... ), brêel (Sint-Truiden, ... ), bul: bul (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), byl (Meeuwen), bûl (Opglabbeek, ... ), bül (Rosmeer, ... ), ne bul (Eigenbilzen), bullen: bulle (Lommel, ... ), bullen (Kwaadmechelen, ... ), circus: (cirkus: speelgoed dat rondslingert).  sirk (Jeuk), deel: deil (Born, ... ), ding: dink (Achel, ... ), et tink (Brunssum), dooreen: (innə) dŭrchēē (Nieuwenhagen), doorein (Geleen), dooreín (Maastricht), durch-ee (Kunrade), einen doorein (Thorn), ənən dooréén (Maastricht), ⁄nne dôrein (Maasbree), ⁄t is éine doorein (Maastricht), drek: drek (Meijel), duivel: deuvel (Maaseik, ... ), dievel (Gruitrode, ... ), duivel (Houthalen, ... ), duvel (Beverlo, ... ), duvəl (Ophoven, ... ), dy(3)̄vəl (Hamont, ... ), dyval (s-Herenelderen, ... ), gedoe: gedoe (Achel, ... ), gedoei (Achel, ... ), gepongel: gepongel (Weert), gescheer: Vb. det hieël gesjieër (de hele troep: eig. gereedschap, spul).  gesjieër (Tungelroy), gesims: Vb. t gans gesims oppe lóch gezat (de hele kliek buiten gezet). ps. onder de e (van oppe) moet nog een punt staan; deze combinatieletter is niet te maken (betekent: stomme vocaal als in het Ned. Bode, gemak).  gesims (Sittard), gespuis: gespuis (Kaulille, ... ), gespuus (Kaulille, ... ), getuig: getuug (Lanaken, ... ), gəty:x (Maastricht, ... ), goed: goe (Achel, ... ), grote rotzooi: eine grôete rotsooi (Hoensbroek), hannekesnest: neis (nest) rommel  hannekesnèis (Diepenbeek), hitseklits: hitseklits (Ophoven, ... ), hoddelskraam: (boel = boetiek).  hoddelskroam (Heerlen), hol: höl (tröl) (Wijlre), hommelenboog: hômmelenbôg (Venlo), hoop: haup (Lanaken, ... ), hoip (Hasselt, ... ), hoop (Genk, ... ), houp (Dieteren, ... ), hoëp (Paal, ... ), hutsepot: hutsepot (Achel, ... ), in de war: (garen).  ien de wor (Venray), inboel: inboel (Ittervoort), janboel: en janboel (Oirlo), janboel (Gulpen, ... ), jànboel (Geulle), jannenwasser: (de ganse) jannewesser (Horst), kader: kader (Borgloon, ... ), kater (Engelmanshoven, ... ), kikkemik: kikkemik (As), klats (water): klitse (Hasselt, ... ), klìtsji (Eigenbilzen, ... ), klodder: klòdər (Loksbergen), klommel: klo:mɛl (Bree, ... ), klommel (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), kloͅməl (Rekem, ... ), klömməl (Diepenbeek), klongel: klo:njɛl (Bree, ... ), klongel (Gruitrode, ... ), kloterij: klōēteri-j (As), klucht: (klöchtje-klochte).  klocht (Tungelroy), En klócht kȉnder: een troep kinderen.  klócht (Blitterswijck, ... ), kluit: kluit (Genoelselderen, ... ), knoeiel: knūījəl (Nieuwenhagen), knommel: knommel (Lommel, ... ), kraam: kraom (Kapel-in-t-Zand, ... ), kroam (Bleijerheide, ... ), kroim (Martenslinde, ... ), krōͅm (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), kròəm (Heerlen), krôûm (Riemst, ... ), ps. omgespeld volgens IPA!  krōͅm (Rekem, ... ), krempel (du.): krumpel (Valkenburg), kudde: köt (Sittard), E köt keender, e köt petryze.  köt (Gronsveld), lispel: lispel (Bree, ... ), lommel: loemel (Dilsen, ... ), lomels (Houthalen, ... ), lommel (Bree, ... ), loməl (Houthalen), loummel (Neeroeteren, ... ), mange (fr.): manetsj (Val-Meer, ... ), michverdomme: michverdomme (Kaulille, ... ), miljaar: miljaar (Genoelselderen, ... ), Vb. den hieëlen miljaar kwaam toch aaf! (de hele troep kwam toch aanzetten!).  miljaar (Tungelroy), miserie boel: mezeijre boel (Jeuk), miskonfrunkel: mieskonfrünkel (Diepenbeek), miskonfrünkel (Diepenbeek), nest: nais (Vroenhoven, ... ), nees (Borgloon, ... ), neest (Sint-Truiden, ... ), neis (Heers, ... ), neist (Wellen, ... ), nes (Genoelselderen, ... ), nest (Beringen, ... ), nēī.s (Borgloon, ... ), nĕs (Waltwilder, ... ), neͅjs (Kortessem, ... ), nijis (Gutshoven, ... ), nijs (Engelmanshoven, ... ), nis (Eigenbilzen, ... ), nist (Sint-Truiden, ... ), nès (Hasselt, ... ), nèst (Niel-bij-As, ... ), nést (Wellen, ... ), nê-s (Wellen, ... ), nêês (Ulbeek, ... ), nɛiəs (Gutshoven, ... ), nɛs (s-Herenelderen, ... ), nɛst (Beringen, ... ), nondedieu: non de djou (Reppel, ... ), nondet dju (Riksingen, ... ), onboel: onboel (Meijel), ondereen: eine ôngerein (Herten (bij Roermond)), einə ongərein (Kapel-in-t-Zand), einə ōngərein (Roermond), inne ongeree (Kunrade), nen ôngerein (Swalmen), ongeree (Kerkrade), ongereen (Schinveld), ôngərein (Reuver), peel: (gesuggereerd)  pijéé (Beesel), pongelen: pongele (Weert, ... ), potage: petazie (As, ... ), potverdomme: potvərdomme (Vroenhoven, ... ), pruil: preul (Neerpelt, ... ), pruil (Ulbeek, ... ), prul (Neerpelt, ... ), pröl (Mheer, ... ), prul: prø̄l (Hamont, ... ), puinhoop: puinhaop (Horst, ... ), ramboelie: Opm.: men hoort ook: rebûlie.  rambûlie (As, ... ), rataplan: rataplan (Bocholt, ... ), ratteplan (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), repsie: rèpzjie (Maastricht), rimram: rimram (Hasselt, ... ), rimràm (As), rommel: eine rômmel (Herten (bij Roermond)), roemel (Jeuk, ... ), roemmel (Hasselt, ... ), romel (Hamont, ... ), rommel (Achel, ... ), rommul (Brunssum, ... ), romməl (Beesel, ... ), roməl (Genk, ... ), roomel (Lanaken, ... ), rooməl (Heel), rōmel (Maastricht, ... ), rōmmel (Geulle, ... ), rōmməl (Roermond), rŏĕməl (Loksbergen, ... ), rŏmmel (Tungelroy), rŏmməl (Nieuwenhagen), rummel (Groot-Gelmen, ... ), ròmmel (Bree, ... ), ròmməl (Schimmert, ... ), ròòmel (Posterholt), rómmel (As, ... ), rómməl (Grathem, ... ), rômmel (Beesel, ... ), rômməl (Reuver), rôommel (Swalmen), römmel (Born), römməl (Diepenbeek), (niet bijeenhorende zaken).  rŏĕməl (Opglabbeek), ps. omgespeld volgens Frings!  romməl (Hamont, ... ), rommeleboel: rommeleboel (Maastricht), rommelhoop: enne rômmelhōēp (Oirlo), rommelig: rómmelig (Maastricht), rotzooi: rotsooi (Stein), rotsooj (Grathem, ... ), rotzooi (Dilsen, ... ), rotzooj (Maastricht), rŏtzōōi (Nieuwenhagen), ròtzōēj (As), rouwage: rəwazie (Meijel), ⁄n rouwazie (Sevenum), sakkemon: sakkemon (Rijkhoven, ... ), sakker: sakker (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), sakkerloot: sapperloot (Vucht, ... ), sakkernon: sakernon (Dilsen, ... ), sakkernon (s-Herenelderen, ... ), santebaklits: santebaklits (Hasselt, ... ), santebeklang: santəbək⁄laŋ (s-Herenelderen, ... ), santeboetiek: santebatiek (Bocholt, ... ), santebetik (Hasselt, ... ), santeboetik (Sint-Truiden, ... ), santebotiek (Bilzen, ... ), santebotik (Diepenbeek, ... ), santebotok (Heppen, ... ), santeboutiek (Jeuk, ... ), santeboutique (Lommel, ... ), santebətik (Mielen-boven-Aalst, ... ), santepatik (Beringen, ... ), santepetiek (Klimmen), santepetik (Beringen, ... ), santepettik (Gruitrode, ... ), santepoetik (Ulbeek, ... ), santepotik (Neeroeteren, ... ), santəbutek (Vroenhoven, ... ), santəbətik (Gutshoven, ... ), santəpetek (Hasselt, ... ), santəpətek (Houthalen, ... ), santəpətik (Hamont, ... ), santəpəték (Opgrimbie, ... ), santɛpatik (Lommel, ... ), sentebetik (Heers, ... ), senteboutig (Dilsen, ... ), sentepetik (Opoeteren, ... ), sintepetik (Genk, ... ), sintepettik (Koersel, ... ), ps. omgespeld volgens Frings!  santeͅpətik (Leopoldsburg, ... ), santekeplang: sante keplang (Zepperen, ... ), santeklaas: ps. omgespeld volgens IPA!  sántəkløs (Houthalen, ... ), santekraam: santekroem (Vucht, ... ), santematiek: santematik (Groot-Gelmen, ... ), santepiek: (Grathem).  santepik (Nederweert), (Nederweert). (Saint boutique).  santepik (Nederweert), santerboetiek: santerpetik (Beverlo, ... ), ps. omgespeld volgens Frings!  santerpətek (Oostham, ... ), sauerei (du.): v.  z‧oͅu̯ər‧eͅi̯ (Eys), scheut: (vloeistof).  sjeuèt (Doenrade), school: sjoel (Waubach), schop: (vaste stof)  sjúp (Doenrade), sintepinkel: ps. omgespeld volgens IPA!  sinteͅpenkəl (Kaulille, ... ), sippschaft (du.): zipsjaf (Sittard), smeer: smeer (Ophoven, ... ), sodemieter: sodɛmīttər (Kaulille, ... ), spel: spel (Gingelom, ... ), struip: (s.f.)  sjträöp (Mheer), tewars: cf dwars  tewāāsch (Eupen), tispel: (Grathem vgl. de ganse tispel.  tispel (Nederweert), (Nederweert vgl. de ganse tispel.  tispel (Nederweert), tralala: tralala (Heers, ... ), tranche (fr.): traanzjee (Maastricht), troep: enne troep (Oirlo), ennen hoëp (Oirlo), troep (Heythuysen, ... ), trop (Guttecoven), trōp (Maastricht), trŏep (Klimmen), ⁄n troep (Blerick), ⁄ne troep (Blerick), troepje: trupke (Maastricht), truupke (Reuver), trol: (höl) tröl (Wijlre), tuggel: tuggel (Loksbergen, ... ), verwarde kraam: vərwárdə-kròəm (Heerlen), vracht: vrach (Maastricht, ... ), vracht (Bree, ... ), vrag (Montfort), vraxt (Meeuwen), vràg (Nieuwenhagen, ... ), war: cf in de war  wōr (Houthalen), warboel: warboel (Amby, ... ), warbyl (Meeuwen), warreboel (Schimmert), wàrboel (Heerlen), wàrbŏĕl (As, ... ), wèrboel (Eksel, ... ), wérboel (Ell), wərboel (Doenrade), warwinkel: warwinkel (Gulpen, ... ), warwiŋkəl (Meeuwen), wàrwinkəl (Venlo), wiks: wiks (Kinrooi, ... ), wild dooreen, een -: m.; (gesubstantiveerd, wilde dooreen).  w‧eͅlə dø.rəx˂ē. (Eys), wirwar: wĭĕrwàr (Heerlen), wizzel: (Leuven).  wezzel (Jeuk), zaakje: zaakske (Weert, ... ), ziems: ziems (Waubach), zooi: zooi (Haelen), zooj (Heerlen), zôi (Hamont, ... ), zootje: zoodje (Blerick), zootjə (Maastricht), zwerm: zjwerrem (Klimmen) bende, troep || boel [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 32 (1939)], [ZND 33 (1940)] || boel, santekraam || chaos, vieze boel || de hele boel || een min of meer ordeloze menigte al of niet bijeenhorende zaken [boel, boek, omboel, deel, vracht, schep, scheut, meuk, drommel] [N 91 (1982)] || een verwarde boel [hals, rommel, piëel, warwinkel, werzel, pan] [N 91 (1982)] || grote troep || kudde, bende || kudde, troep (schapen e.d. niet van rundvee! toom (kippen vlucht (duiven) || troep || troep kinderen || troep, groep || troep, massa, stel || troepje || van alles door elkaar || verwarde toestand III-4-4
ongepaarde mannelijke duif davon: devon (Mielen-boven-Aalst), devoon (Tongeren), doffer: doͅfər (Meijel), dòffer (Echt/Gebroek), douv: douvee (Houthalen), duiver: duiver (Tongeren), fetse hoorn: Algemene opmerking: deze vragenlijst is heel slecht ingevuld!  Fetse haore (Maasbree), gescheiden duif: gescheije doëf (Sevenum), haan: ’t zoew wel eene haon koene zen! (Jesseren), hoorn: haore (Geleen), hoorn (Tongeren), hoorntje: hôêrĕke (Eisden), horen: Algemene opmerkingen bij deze vragenlijst:  eine hoeəre (Thorn), jonge doffer: jonge doffer (Sint-Pieter, ... ), jonge duifhoorn: joenge doufon (Kortessem), jonge duiver: jonge duiver (Koersel), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  ne jòngen duiver (Zolder), jonge hoorn: jonge hâôre (Swalmen), jongə haorə (Beesel), jóngə hōērə (As), jonge man: jonge man (As), jonge vogel: ’ne jónge voeëgel (Klimmen), losse duif: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’n losse dauf (Bilzen), losse haan: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’ne lossen hoën (Bilzen), losse, een ~: losse (Vlijtingen), mannetje: menneke (Mielen-boven-Aalst), ompe hoorn: oempə hòrrə (Guttecoven), ömpe hoore (Venray), ongepaarde doffer: ongepaardje doffer (Weert), ongepaarde hoorn: ongepaarde haor (Geleen), pieper: piejper (Jeuk), pieperjongen: pieperhjonke (Rijkhoven), vogel: voegel (Eys), (m.).  vu.əgəl (Eys), vrijgezel: vrijgezel (Meijel), weduwman: weduwman (Vlodrop) Hoe heet de jonge, nog ongepaarde mannelijke duif? [N 93 (1983)] III-3-2
ongepaarde vrouwelijke duif duifje: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  én duufke (Wanssum), duivin: devin (Mielen-boven-Aalst), du’ven (Meijel), Opm. v.d. invuller: uitgesproken als "ai".  duivin (Tongeren), fetse zij: Algemene opmerking: deze vragenlijst is heel slecht ingevuld!  ’n fetse zie (Maasbree), gescheiden duivin: gescheije doevin (Sevenum), hen: tin (Houthalen), jonge duivin: joeng douvin (Kortessem), jong doevin (As), jonge duivin (Koersel), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  en jòng douvin (Zolder), jonge zij: jong zīēj (Beesel), jonge zije (Sint-Pieter), jóng zi-j (As), ’n jóng zie (Klimmen), lage zij: leag zieë (Lutterade), lègk zieje (Geleen), losse zij: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  ’n losse zaaj (Bilzen), losse, een ~: ein losse (Geleen), losse (Vlijtingen), omp duifje: ömp duufke (Venray), ompe zij: hómpe zieje (Geleen), oempə ziejə (Guttecoven), ompe ziej (Buchten), ongepaarde duivin: ongepaardje doevin (Weert), ongepaarde zij: ongepaarde zieje (Geleen), pieper: Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  piepper (Gruitrode), pieperzijtje: pieperzéke (Rijkhoven), vrijster: vreijter (Meijel), wedezij: wit zīē (Swalmen), weduwe: weduwe (Vlodrop), wijfje: wefke (Mielen-boven-Aalst), zij: zeej (Eys), zie (Echt/Gebroek), zije (Sint-Pieter), (v.).  zēͅ.i̯ (Eys), Algemene opmerkingen bij deze vragenlijst:  ein zieje (Thorn), Opm. invuller twijfelt over dit antwoord (er staat: meugelek ´n zij!).  ĕn zij (Jesseren), Opm. v.d. invuller: geen specifieke benaming.  ziej (Doenrade), zijtje: zeejke (Eisden) Hoe heet de jonge, nog ongepaarde vrouwelijke duif? [N 93 (1983)] III-3-2
ongeschikt afgebakken: āfgǝbakǝ (Weert), afgeslaan: afgǝsloǝn (Jeuk), bedorven deeg: bǝdǫrvǝ dēx (Rumpen), daal geslaan: dāl gǝsloan (Hasselt), dǭlgǝsloan (Sint-Truiden), derf: derǝf (Tessenderlo), dē.rf (Ulbeek), dę.rǝf (Bree, ... ), dęrf (Alken, ... ), dęrǝf (Bocholt, ... ), dɛrf (Genk, ... ), dɛrǝf (Koersel, ... ), dɛǝrǝf (Leopoldsburg), derf deeg: dɛrf dēx (Sint-Truiden), derinslaan van de kou: (men zegt) de kǫw es dǝren gǝšlāgǝ (Schinveld), dode deeg: dujǝ dęjx (Ulestraten), droog: drø̄x (Hoepertingen), geen gang hebben: (het deeg) hat gē̜j.nǝ gaŋk (Wittem), geen gang in zitten: geen gang in zitten (Heugem), gęjnǝ gaŋk en zetǝ (Sittard), geen goede desem: gēnǝ gōjǝ dēsǝm (Cadier), hel: hɛl (Maasmechelen), hout: hǫwt (Groot-Gelmen), ingeslaan: ęjngǝsloan (Sint-Truiden), ingeslagen: ingeslagen (Lommel), ingezakt: ingezakt (Rekem), kapot: kapot (Kaalheide, ... ), kapǫt (Hasselt, ... ), kǝpot (Amstenrade, ... ), kapotte deeg: kǝpotǝ dęjx (Herten), klets: klɛtš (Eys), neergeslagen: neergeslagen (Hamont, ... ), nęjrgǝslāgǝn (Maaseik), niet deugen: (het deeg) dǫwx nēt (Maaseik, ... ), dōx net (Heerlen), niet gaan: (het deeg) gęjt nēt (Geleen, ... ), git nęj (Koersel), gā ni (Tessenderlo), gēt net (Heerlen), gēt nēt (Amstenrade, ... ), jēt net (Kerkrade), niet gangen: nęj gaŋǝ (Riemst), niet gegaan: ni gǝgø̄n (Helchteren), niet gegangen: net gǝgaŋǝn (Lanaken), ni gǝgaŋǝ (Martenslinde), ni gǝgaŋǝn (Rijkhoven), nēt gǝgaŋǝn (Dilsen, ... ), nēt gǝgānǝ (Rekem), nęɛt gǝgaŋǝ (Gruitrode), niet genoeg gegist: nē̜t gǝnox gǝgē̜s (Maastricht), niet gerezen: ni gǝrēzǝn (Lommel), nęj gǝriɛzǝ (Rosmeer), niet gewerkt: nęt gǝwęrk (Vroenhoven), niet opgaan: (het deeg) gęjt nēt op (Beek, ... ), no opgǭn (Kaulille), niet opgangen: nęj opgaŋǝ (Rosmeer), nęj opgaŋǝn (Val-Meer), niet opgegaan: ni opgǝgon (Bilzen), ni upgǝgoǝn (Berverlo), ni upgǝjǭw (Kwaadmechelen), nɛ opgǝgǭn (Neerpelt), nɛjopgǝgǭǝn (Hamont), niet opgegangen: nēt opgǝgaŋǝn (Maasmechelen), nēt opgǝgāŋǝ (Oost-Maarland), niet willen gaan: (het deeg) welt nēt gǭn (Brunssum, ... ), wolt ne gǭn (Houthalen), niks gegangen: nęks xǝxaŋǝ (Rekem), niks opgegangen: neks opgǝgāŋǝn (Moelingen), niks week: neks węǝk (Gulpen), onbekwaam: onbǝkwǭm (Helden), ongegangen deeg: ongǝgāŋǝn dęjx (Gronsveld), opgebakken: ǫpgǝbakǝ (Beek), slap: slap (Kwaadmechelen), te derf: tǝ dø̄rf (Munsterbilzen), te klad: tǝ klat (Blerick), te koud: te koud (Oirsbeek), tǝ kāt (Munsterbilzen), tǝ kōlt (Ottersum), tǝ kǭ.t (Panningen), tǝ kǭw (Lommel), te langzaam: tǝ laŋzām (Hout-Blerick), te slap: te slap (Meijel), te vast: tǝvas (Heers), traag: trǭx (Tegelen), vast: vas (Maasmechelen), vast (Landen, ... ), vast als een koek: vast als een koek (Vucht), verbrand: verbrand (Bevingen), verloren deeg: vǝrlōrǝ dējǝx (Neerpelt), vermengd: vǝrmeŋt (Brunssum), verslaan: vǝrslǭn (Jeuk) Gezegd van deeg dat niet wil rijzen. In dit lemma komen verschillende grammaticale categorieën voor bij de woordtypen. [N 29, 29a; L 33, 25; monogr.] II-1
ongeschoolde werkkracht handlanger: hantjlaŋǝr (Posterholt), hulpman: hølǝpman (Bleijerheide), sjouwer: šǫwǝr (Bleijerheide, ... ) Knecht in een timmerbedrijf die geen beroepsopleiding heeft gehad, maar een aantal vaardigheden in de praktijk geleerd heeft. [N 55, 173b] II-12
ongevallenkas unfallskas: unvalskas (Kelmis) Fonds waaruit de mijnwerker na een ongeval een uitkering kreeg. [monogr.] II-4
ongevallenwagen ambulancewagen: ambylanswāgǝ (Stein  [(Maurits)]   [Julia]), onvalswagen: o.nva.lsw˙ān (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), rode-kruiswagen: ruǝkrytswān (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), wagentje: wēǝntjǝ (Chevremont  [(Julia)]   [Eisden]) Speciale spoorwagon bestemd voor het transport van gewonden. [N 95, 677; N 95, 718] II-5
ongevoelig van de kou dood: doad (Schinnen), doed (Caberg), doeed (Weert), doeëd werre (Meerlo), doeëj vinger (Tienray), dooj vingers (Herten (bij Roermond)), dooj vingərs (Kapel-in-t-Zand), dōēd (Sevenum), dōēət (Reuver), dōët (Sevenum), dòèëj (vingers) (Beesel), B.v. dooj vingers.  dood (Posterholt), doof: douf (Herten (bij Roermond)), dòòf (Noorbeek, ... ), geen gevoel: gein gəveul (Kelpen), géé gəveul (Heerlerbaan/Kaumer), niet meer voelen: zien vingers of teenə nie mér vŭŭlə (Gennep), ongevoelig: ongeveulig (Roermond), óngəvŭŭlləch wéérə (Meijel) Ongevoelig worden van kou, gezegd van ledematen (killen). [N 84 (1981)] III-1-1
ongewijde aarde buiten de heg: bōēte de hèk (Maastricht), engelenkerkhof: ingele kèrrekhof (Valkenburg), gemeentekerkhof: gemeinte kirrekef (Klimmen), geuzenkerkhof: d`r guëzekirkhof (Hoensbroek), jodenhoek: juddenhook (Stokkem), jodenkerkhof: joede kèrrekhof (Maastricht), joede-kèrrekhof (Wijk), juddekerkhof (Gennep), kinderkerkhof: kienderkerkhof (Oirlo), niet-gewijde grond: neet gewiedje grondj (Horn), onder de heg: ōōnger de hèk (Nieuwenhagen), ongewijd kerkhof: dn ongewiejde kirkəf (Schinnen), ongeweid kerkhof (Sint-Huibrechts-Lille), ongeweiede kirchhof (Bocholtz), ongewied kerkhaof (Linne), ongewiede kerkef (Beek), ongewiede kirkhof (Montfort), ongewiede kirkhuf (Holtum), ongewijde aarde: de ongewiede eëd (Gulpen), omgewiedje aerd (Ell), ongeweejde eerd (Merselo, ... ), ongeweide erd (Venray), ongeweide jaad (Diepenbeek), ongewi-jde èèd (Waubach), ongewi-jdzje eerd (Bree), ongewiede aarde (Holtum), ongewiede aerd (Kessel, ... ), ongewiede eerd (Koningsbosch, ... ), ongewiede eerde (Meijel), ongewiede èèrd (Nuth/Aalbeek), ongewiedje aerd (Heel, ... ), ongewiedje eerd (Kelpen), ongewieedje aerd (Heel), ongewiejde aerd (Echt/Gebroek, ... ), ongewiejde ead (Eys), ongewiejde eerd (America, ... ), ongewiejde eird (Baarlo, ... ), ongewiejde erd (Tienray), ongewiejde eëd (Waubach), ongewiejde èrt (Meerssen), ongewiejde èèd (Ubachsberg), ongewiejde èèrd (Opoeteren), ongewiejde éérd (Hoensbroek), ongewiejdje aerd (Neer), ongewiejede eerd (Siebengewald), ongewijde aerde (Venray), ongewijde eerd (Eksel), oongeweijde aerd (Venray), op de ongewiede aerd (Roermond, ... ), op ongewiedje aerd (Tungelroy), ŏngewiede èèrd (Schimmert), óngewiejde eëd (Nieuwenhagen), óngewiejde èèrd (Lutterade), óngewiĕde èèët (Nieuwenhagen), óngewīēde éért (Amstenrade), ónjewiede eëd (Chèvremont), ongewijde grond: de oongewijde groond (Maastricht), den ongewiede grondj (Lutterade), der ongewijde grōnt (Montzen), oengewiede groent (As), omgewijde groond (Neerpelt), ongeweede grond (Loksbergen), ongeweide grond (Hoepertingen, ... ), ongewi-jde grond (Boorsem), ongewi-jde grondj (Ospel), ongewi-jde groond (Gennep), ongewi-jde grónd (Uikhoven), ongewi-jde grônd (Eisden, ... ), ongewiede graond (Sittard), ongewiede grond (Holtum), ongewiede grondj (Guttecoven, ... ), ongewiedje grondj (Thorn), ongewiedje gront (Geistingen), ongewiedje groond (Weert), ongewieijde grondj (Grevenbicht/Papenhoven), ongewiejde grond (Klimmen, ... ), ongewiejde gronjd (Neerbeek), ongewiejde gronk (Baarlo, ... ), ongewiejde grontj (Doenrade), ongewiejde groond (Noorbeek, ... ), ongewiejde groondj (Baarlo), ongewiejde groonk (Tegelen), ongewiejde grōōnd (Sint-Martens-Voeren), ongewiejde gróndj (Sweikhuizen), ongewiejdje grond (Bocholt), ongewijde grond (Eigenbilzen, ... ), ongewīēde grônk (Voerendaal), ongewèide grond (Hasselt), ongewèède grond (Sint-Truiden), ongewèède gront (Sint-Truiden), ongəwēͅdə gront (Sint-Truiden), oongeweide groond (Maastricht), oongeweijde groond (Maastricht, ... ), oongewejde groont (Maastricht), oongewiede groontj (Posterholt), oongewijde groond (Maastricht), oongewèjde groont (Maastricht), op ongewijjde grónd begraove weurde (Maastricht), oŋgəweͅjdə gront (Meijel), ōngeweijde groond (Maastricht), oͅŋgəwēdə grōͅnt (Tessenderlo), oͅŋəwēͅdə grond (Sint-Truiden), uŋgəwēdə grōͅnt (Tessenderlo), òngewiede gròndj (Geleen), òngewiedje gròndj (Thorn), óngewajde grónd (Tongeren), óngewiejde grònd (Klimmen), óngewiejde grónk (Nieuwenhagen), ôngewi-jde grônd (Eisden), ôngewiede grônd (Geulle), ôngewijde groond (Maastricht), ongezegende aarde: onjezeënde eëd (Kerkrade), ongezegende grond: ongezaegende grondj (Sweikhuizen), ongezènde groond (Epen), protestantenhoek: protestantenhook (Weert), protestantenkerkhof: protestantekerkhof (Gennep), protestants kerkhof: protestants kèrrekhof (Maastricht), verloren kerkhof: t verloare kirkhof (Schinnen), verlaore kirkhof (Melick, ... ), verlaore kérkhaof (Geulle), verloare kirkef (Schinnen), verlore kerkhoof (Maasbree), zijkant: zi-jkank (Weert) Het deel van het kerkhof dat vroeger diende als begraafplaats a) voor ongedoopt gestorven kinderen, b) evt. voor iemand die zelfmoord had gepleegd, c) evt. voor een gevonden maar niet geïdentificeerd lijk [ongewiejde èèrd, ...buiten de heg", verloren kerk [N 96A (1989)] III-3-3
ongezuiverde was brute was: brȳtǝ wās (Montzen), ongezuiverde was: ongezuiverde was (Born, ... ), ongǝzȳvǝrdjǝ was (Weert), ongǝzȳvǝrdǝ was (Asenray / Maalbroek, ... ), ǫngǝzø̜̄vǝrdǝ was (Alken, ... ), onzuivere was: onzajvǝrǝ was (Millen), onzuivere was (Hasselt), raatwas: raatwas (Kerkhoven), rauwe was: rauwe was (Ysselsteyn), rowǝ was (Horst), ruwǝ was (Asenray / Maalbroek, ... ), ruwǝ wās (Noorbeek, ... ), rø̜wǝ was (Venray), rōwǝ was (Heerlen), rǫwǝ was (Meijel, ... ), ruwe was: ruwe was (Neer), vuile was: vuile was (Kerkhoven, ... ), vulǝ was (Dilsen), vø̜jlǝ wās (Zepperen), vø̜̄lǝ was (Houthalen), vǫwlǝ waǝ.s (Diepenbeek), vǭlǝ was (Tessenderlo) De van honing ontdane maar nog niet gewassen raten. [N 63, 121b; Ge 37, 146; monogr.] II-6