e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
been been: be.in (Guigoven), be:n (Martenslinde), bee (Brunssum, ... ), bee(j)n (Kozen), bee-e (Epen), bee-n (Wellen), beeen (Veldwezelt, ... ), beeēn (Sint-Lambrechts-Herk), beein (Merselo, ... ), beej-en (Heers), beejen (Lommel, ... ), beejn (Heijen, ... ), been (Bilzen, ... ), beeë (Heerlen), beeën (Sint-Lambrechts-Herk), beeən (Piringen), bei (Bingelrade, ... ), bei.nə (Eupen), beien (Werm), bein (Asenray/Maalbroek, ... ), beine (Horn, ... ), beinə (Geistingen), bejen (Lommel), bejn (As, ... ), bejən (Gutshoven), ben (Gingelom), beën (Genk, ... ), beîn (Tungelroy), beïin (s-Herenelderen), beïn (Maaseik), beŋkə (Beek (bij Bree), ... ), bēē (Eys, ... ), bēē(n) (Schinveld), bēēn (Eijsden, ... ), bēēən (Griendtsveen), bēin (Lanaken), bēīen (Weert), bēīn (Berg-en-Terblijt, ... ), bēīne (Neeritter), bēn (Diepenbeek, ... ), bēͅin (Genoelselderen), bēͅjən (Maaseik), bĕin (Puth), beͅjn (Molenbeersel, ... ), beͅŋkə (Reppel), bi-jen (Blitterswijck), bi. n (Zonhoven), bi:ən (Beringen, ... ), bie"n (Beverlo), bie-en (Lottum), bie`en (Tessenderlo), bieen (Halen, ... ), biejn (Aalst-bij-St.-Truiden), bien (Borlo, ... ), bieên (Hechtel, ... ), bieën (Beverlo, ... ), bieən (Horst, ... ), biēēn (Meerlo), biēn (Meterik), biēͅn (Wijchmaal), biĕn (Kuringen), bijen (Sint-Truiden), bijn (Lanaken, ... ), bijən (Halen), bin (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), binkə (Loksbergen), biën (Afferden, ... ), biən (Beringen, ... ), biənkə (Loksbergen), bī.n (Hasselt), bīējn (Well), bīējən (Kermt), bīēn (Halen, ... ), bīēən (Sevenum), bījn (Lanaken, ... ), bīn (Hasselt, ... ), bīŋkə (Hasselt), bīən (Boorsem, ... ), bäin (Molenbeersel), bän (Mheer), bè-in (Maastricht, ... ), bè:n (Mal, ... ), bèen (Riksingen), bèn (Kleine-Spouwen, ... ), bèè (Gulpen), bèèn (Teuven), bèìn (Amby, ... ), béin (Herten (bij Roermond)), béén (Mopertingen), béŋkən (Bree), bê.n (Montzen, ... ), bêjn (Mechelen-aan-de-Maas), bên (Sint-Pieter), bêê (Veldwezelt), bêî.n (Borgloon), bêîn (Lanaken), bêîne (Echt/Gebroek), bëe (Rosmeer), bîên (Sint-Truiden), bïən (Aalst-bij-St.-Truiden), bɛj:n (Amby, ... ), bɛjn (Rekem), bɛjən (Hoepertingen), bɛn (Welkenraedt), [Paragraaf: lichaam]  bein (Boorsem), dim.: bentje.  beinə (Eupen), Pl. bein(e) / bei.n  bein(ə) (Eupen), RK -> been.  bi-ən (Tessenderlo), Voor knook: sjenk !!  bein (As), Wat algemeen gezegd wordt.  bè (Remersdaal) been [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 21 (1936)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || been (dimin.) [ZND m] || been (knook dimin. [ZND m] || been (lidmaat) || beenke [ZND m] || beentje [ZND m] || Bein, been [ZND m] || de wreef (het gedeelte waar het voorste van het been in de voet overgaat) [ZND 29 (1938)] || dij - welk gedeelte van het lichaam wordt er mee bedoeld? [DC 01 (1931)] || Hoe heet het been boven de knie ? [ZND 23 (1937)] || kuit (van een been) [ZND 01 (1922)] III-1-1
been, beenderen been: b(ei)ən (Gutshoven), baien (Vliermaalroot), bee (Heerlen), been (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), beenen (Bilzen), beeë (Oirsbeek), beeïn (Sint-Lambrechts-Herk), beeən (Piringen), beēn (Sint-Lambrechts-Herk), bei:n (Weert), beien (Werm), bein (Baarlo, ... ), being (Kerensheide), bejən (Lommel), beyn (Heugem), beïn (Maaseik), bēin (Diepenbeek), bēn (Kozen), bĕĕn (Zepperen), beͅn (Kortessem), bie"n (Beverlo), bieene (Halen), biejen (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), bien (Borlo, ... ), biene (Sint-Truiden), bienen (Linkhout), bieênen (Hechtel), bieën (Beverlo, ... ), bieən (Koersel, ... ), biĕn (Stevoort, ... ), bijen (Sint-Truiden), bijn (Heks), bijən (Paal), bin (Herk-de-Stad), binə (Halen), biên (Hasselt), biën (Horst, ... ), biëne (Heppen), biënen (Beverlo), biən (Beringen, ... ), bīējen (Broekhuizen), bīēn (Sevenum), bījn (Halen), bīn (Hasselt, ... ), bīnə (Herk-de-Stad), bīən (Hamont), bīənən (Oostham), bè:n (Mal), bèn (Mal, ... ), bén (Wellen), béíng (Hoensbroek), bêîn (Blerick), bîen (Sint-Truiden), bɛin (Guigoven), de bee (Heerlen), de bein (Neer, ... ), e bee (Vrusschemig), e bèèn (Mesch), ein bein (Blerick), u bein (Sint-Pieter), de knoek = vulgair  bien (Kuringen), been van de lijken: het been van de lijke (Riksingen), beenderen (mv.): beenderen (Sint-Truiden), beener (Beverst), beinder (Geleen, ... ), beinderen (Opglabbeek), beädije (Kelmis), bie:eenderen (Lommel), biender (Beverlo), biendere (Sint-Truiden), bienderen (Wijchmaal), bindere (Loksbergen), binnər (Lummen), bêindərə (Lanaken), bot: bot (Afferden, ... ), botte (Klimmen), but (Gennep, ... ), bèùt (Venray), bòt (Tungelroy), bót (Panningen), bótte (Roermond), bôt (Heerlen), bôtte (Schimmert), böt (Oirlo, ... ), de botte (Heerlerheide), de böt (Afferden), en bòt (Klimmen), botje: bot(je) (Horst), bèùtje (Venray), bötje (Panningen), dodenknook: doejekneuk (Lanaken), doodsbeen: daòdsbein (Geistingen), doodsbein (Neeroeteren), dudzbin (Zonhoven), gebeente: gebeintj (Kessenich), gebīnte (Schulen), gəbīntə (Hasselt), gəbɛntə (Halen), geraamte: geramten (Tessenderlo), knook: `ne knaok (Urmond), eine knowk (Heerlerheide), ene knaok (Broekhuizen), ene knoewk (Oost-Maarland), ene knook (Mechelen-aan-de-Maas), ene knowk (Schaesberg), enne knaok (Klimmen, ... ), enne knŏŏk (Kerkrade), ēne knowk (Kerkrade), ing knaok (Bocholtz), inge knowk (Rimburg), inne knòòk (Eygelshoven, ... ), kn".k (Lanaken, ... ), kn"k (Boorsem, ... ), kn(u)wok (Tongeren), knao.k (Boukoul), knaok (Afferden, ... ), knaoke (Brunssum, ... ), knaök (Venlo), knāōk (Montfort, ... ), kneek (Hasselt, ... ), kneu.k (Waubach), kneu:k (Venlo), kneuek (Weert), kneuk (Baarlo, ... ), kneuke (Hasselt), kneuëk (Heerlen), knēūek (Thorn), knēūk (Kanne, ... ), kni-ək (Zutendaal), knieek (Niel-bij-As), knieuk (Val-Meer, ... ), kniĕik (Beverst), knihek (Beverst), knijek (Grote-Spouwen), knièk (Kleine-Spouwen), kniêk (Bilzen, ... ), kniëk (Bilzen, ... ), kniøk (Hoeselt), kniək (Martenslinde), knjeuk (Hoeselt, ... ), knjĕk (Vroenhoven), knjĕŭk (Riemst), knjèk (Eigenbilzen), knjøik (Genoelselderen), kno-(a)ken (Heers), kno.ək (Montzen), kno:k (Gennep, ... ), knoa-ək (Sint-Huibrechts-Hern), knoak (Baexem, ... ), knoake (Bleijerheide, ... ), knoakke (Mechelen), knoche (Bocholtz), knoeek (Nunhem), knoeke (Oost-Maarland, ... ), knoeëk (Weert), knohek (Beverst), knok (Achel, ... ), knoke (Geistingen, ... ), knoken (Eksel), knokl (Bunde), knoo.k (Panningen), knoo:ke (Mheer), knooak (Mechelen), knooa͂k (Heel), knook (Beverlo, ... ), knooke (Genk, ... ), knouk (Gingelom), knowk (Belfeld, ... ), knowke (Rimburg), knoäke (Teuven), knoëk (Bilzen), knoək (Beverst, ... ), knoəkə (Eupen), knō.k (Houthalen, ... ), knōcke (Kerkrade), knōēk (Oost-Maarland, ... ), knōk (Achel, ... ), knōōk (Swalmen), knōək (Gingelom, ... ), knőͅə.k (Moresnet), knoͅuk (Sint-Truiden), knuek (Boorsem), knuu.k (Weert), knuuk (Bree, ... ), knuwk (Neeroeteren), knuək (Maaseik), knuəkə (Welkenraedt), knūk (Bocholt), knūūk (Weert), knūək (Dilsen, ... ), knwok (Eigenbilzen, ... ), knwoͅk (Val-Meer), kny(3)̄k (Maaseik), kny(3)̄ək (Opglabbeek), knyk (Bree, ... ), knáok (Herten (bij Roermond)), knâôk (Oirlo, ... ), knäök (Baexem, ... ), knèù.k (Boukoul), knèùk (Baexem, ... ), knéúk (Nunhem), knêûk (Blerick, ... ), knò.k (Tegelen), knòak (Echt/Gebroek), knòòk (Baarlo, ... ), knòòke (Mechelen), knók (Sevenum), knóók (Blerick, ... ), knôk (Susteren), knôok (Blerick), knôôk (Panningen, ... ), knôôke (Vrusschemig), knö.k (Panningen), knö:k (Baarlo, ... ), knöek (Veldwezelt), knök (Blerick, ... ), knöäk (Middelaar), knöèk (Tegelen), knöö:k (Oirsbeek), knöök (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), knøk (Hasselt), ne knaok (Gemmenich, ... ), ne knāōk (Baexem), ne knoek (Gronsveld), ne knook (Lommel), ne knwoik (Tongeren), nne knoök (Mheer), nə knok (Genk), nə knōk (Lommel), unne knook (Sint-Pieter), énne knaok (Kerkrade), eventueel u tussen n en o  ene knok (Tongeren), i.e. beenderen.  knéúk (Berg-aan-de-Maas), In mindere mate: schinke.  knieək (Opitter), Minder gebruikt: bijn.  kneuk (Rotem), Platter  kneuk (Elen), Vulgair  knoken (Kessenich), ribbenkast: ribbekāst (Oirlo), schenk: chink (Leveroy), chīnke (Leveroy), chênken (Opoeteren), eine schink (Boeket/Heisterstraat), ne sjink (Tungelroy), nə šeŋk (Genk), scheenke (Weert), schenken (Gruitrode, ... ), scheŋk (Lommel, ... ), schēnken (Hamont), schi:nk (Weert), schingke (Ospel), schink (Eksel, ... ), schinke (Boeket/Heisterstraat, ... ), schinken (Bocholt, ... ), schènken (Lommel, ... ), senk (Kinrooi), sjeenk (Tungelroy), sjĕnk (Gelieren/Bret), sjink (Baexem, ... ), sjinke (Baexem, ... ), sjonk (Leopoldsburg), sxenk (Hamont), sxeŋk (Achel, ... ), sxēnk (Hamont), šeiŋk (Bree), šeŋk (Opglabbeek), šiŋk (Meeuwen), ṣé.ŋk (Bree), i.e. schenkel.  šeŋk (Bocholt), Mv. schinke.  sxeŋk (Neerpelt), Ook kneuk.  sjeinkə (Geistingen), Vernl. schink. B.v. Ze was mer vael ovver scheenk.  scheenk (Hamont), schenkel: schenkel (Leopoldsburg), sjinkel (Heel, ... ), sjinkele (Haelen, ... ) been [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 21 (1936)], [ZND m], [ZND m] || been (bot) || been, bot || beenderen [N 10a (1961)] || beenderen (op het kerkhof) [ZND 21 (1936)] || benen, been (Frans: un os) [knook, knowk, been, bot] [N 10 (1961)] || Knochen, been [ZND m] || Knochen, been (pl) [ZND m] || knook, been III-1-1
beenderen op het kerkhof been: znd 21, 009c  bîen (Koersel), bîên (Hamont), znd 21, 009c; cf. VD s.v. I. "been"2. (coll.) gebeente  bieën (Paal), bîen (Beringen), been (mv.): znd 21, 009c  baien (Vliermaalroot), beejn (Diepenbeek), been (Genoelselderen, ... ), beeën (Sint-Lambrechts-Herk), beien (Werm), bein (Elen, ... ), beïn (Maaseik), biejen (Aalst-bij-St.-Truiden), bien (Gingelom, ... ), bieën (Mielen-boven-Aalst), biên (Hasselt), biën (Sint-Truiden), bīēn (Hasselt), bīēnj (Herk-de-Stad), béjn (Wellen), bén (Kortessem), bêên (Piringen), bîen (Nieuwerkerken), bən (Gutshoven), nein (Diepenbeek), znd 21, 009c; cf. VD s.v. I. "been"2. (coll.) gebeente  bein (Meeuwen), znd 21, 009cbein  bijn (Heks), been (mv.) van de lijken: znd 21, 009c  been van de lijke (Neerrepen), been (mv.)np 046: znd 21, 009cbienen  bein (Rotem), been (mv.)nq 091: znd 21, 009ckniëk  bein (Mopertingen), beender: znd 21, 009c; cf. WNT s.v. "been (I)"meervoud: "thans meest beenderen, vroeger, en ook nu nog in spreektaal, beenen en soms nog been  biender (Beverlo), beender?: znd 21, 009c  beener (Beverst), binnər (Lummen), beenderen: znd 21, 009c  beenderen (Sint-Truiden), beinderen (Opglabbeek), beindərə (Lanaken), bie-eenderen (Lommel), bienderen (Wijchmaal), binderen (Loksbergen), benen: znd 21, 009c  beenen (Bilzen), biene (Sint-Truiden), bieëne (Stevoort), biëne (Heppen), biënen (Beverlo), bĭĕnnə (Halen), bîênən (Oostham), znd 21, 009c; cf. WNT s.v. "been (I)"meervoud: "thans meest beenderen, vroeger, en ook nu nog in spreektaal, beenen en soms nog been  bieënen (Hechtel), doodsbeen (mv.): znd 21, 009c  daodsbein (Ophoven), dudzbin (Zonhoven), gebeente: znd 21, 009c  gebeintj (Kessenich), gebinte (Schulen), gəbīēntə (Hasselt), gəbéntə (Halen), geraamten: znd 21, 009c  geramten (Tessenderlo), gerippe (d.): znd 21, 009c; cf. VD D-N s.v. "Gerippe"0.1 Geraamte  gerippe (Eupen), knoken: znd 21, 009c  kneuke (Hasselt), kno(a)ken (Heers), knoke (Ophoven), knoken (Kessenich), knooke (Genk), knoäke (Teuven), knóóke (Mheer), knôekə (Welkenraedt), knôôke (Montzen), knoken (mv.): znd 21, 009c  knŭŭk (Maaseik), knook/knoken (ev./mv.?): znd 21, 009c  kneek (Hasselt), kneuk (Beverst, ... ), kni-ek (Zutendaal), knieek (Niel-bij-As), kniek (Bilzen, ... ), knieuk (Val-Meer, ... ), knieök (Opitter), knjek (Vroenhoven), knjeuk (Hoeselt, ... ), knjujk (Genoelselderen), knjuk (Hoeselt), knjèk (Eigenbilzen), knoak-ək (Sint-Huibrechts-Hern), knèùk (Kortessem), knéúk (Boorsem, ... ), knîek (Martenslinde), knöck (Kleine-Spouwen), knöök (Sittard), knûuk (Grote-Spouwen), znd 21, 009c; cf. WNT s.v. "knook"2. (mv."knoken"cf. WNT s.v. "knok (I)"2. (mv. knokken cf. WNT s.v. "kneukel"(mv. kneukels, kneukelen cf. WNT s.v. "knekel"(mv. knekels en knekelen (zeldz.)  kneek (Peer), knéúk (Molenbeersel), schenk/schenken (ev./mv.): znd 21, 009c  sjenk (Gelieren/Bret), schenken: znd 21, 009c  scheenken (Hamont), schenken (Gruitrode, ... ), sjeinkə (Ophoven), znd 21, 009c; cf. VD s.v. "I. schenk"3. (veroud.) schenkel. Zie ook WNT s.v. "schenk - schink"(zelfde bet. als VD). Cf. VD s.v. "schenkel, schinkel"1. "onderbeen bij de mens, tussen knie en voet; been, bot uit onderbeen; - later, minder juist, ook wel gebezigd voor dij, dijbeen".  schènken (Lommel), schink (ev.?): znd 21, 009c; cf. VD s.v. "I. schenk"3. (veroud.) schenkel. Zie ook WNT s.v. "schenk - schink"(zelfde bet. als VD). Cf. VD s.v. "schenkel, schinkel"1. "onderbeen bij de mens, tussen knie en voet; been, bot uit onderbeen; - later, minder juist, ook wel gebezigd voor dij, dijbeen".  schink (Grote-Brogel), schinken: znd 21, 009c  schinke (Kessenich, ... ), schinken (Bocholt, ... ), sjinkən (Sint-Huibrechts-Lille) beenderen (op het kerkhof) [ZND 19 (1936)] III-2-2
beervoetigheid (bere)klauwen (hebben): klau̯ǝ (Membruggen), (de poten) staan te plat: stø̜n tǝ plat (Loksbergen), (een paard met een) geitepoot: gē̜tǝpuǝt (Kerkhoven), (een paard met een) kalversvoet: kāvǝrsvūt (Tongeren), (een paard met een) koepoot: kő̜u̯pő̜u̯t (Borgloon), (een paard) met koehesen: męt kuhēǝ.sǝ (Niel-bij-As), (een) berepoot (hebben): bięrǝput (Hasselt), bē.rǝput (Houthalen, ... ), bērǝput (Godschei), bērǝpūt (Linkhout), bēǝ.rǝput (Zolder), bēǝrǝpuǝt (Zelem), bē̜.rǝput (Beverst), bē̜rǝput (Helchteren), bē̜rǝpuǝt (Meldert, ... ), bē̜rǝpǫu̯t (Romershoven), bīǝ.rǝput (Godschei), bīǝ.rǝputj (Zonhoven), b˙ē̜rǝpuǝt (Kaulille), (een) kromme: kromǝ (Diepenbeek, ... ), (een) kromme van achter: kromǝ van axtǝr (Houthalen), (een) platvoet (hebben): plat˲vut (Sint-Truiden), plat˲vū.t (Mechelen-Bovelingen  [(een platte straal)]  , ... ), plat˲vūt (Heers, ... ), plat˲vǫu̯t (Jeuk), (mv)  plat˲vuu̯tǝ (Aalst), plat˲vø̄tǝr (Sluizen), plat˲vūtǝ (Boekhout, ... ), (het gaat als/is een) beer: bēr (Kermt), bēǝr (Schulen), bīɛ.r (Alken), b˙ē̜r (Kleine-Brogel), (het heeft) de poten wijd: dǝ pē.t węi̯t (Genk), (het heeft) franse poten: fra.nsǝ pűǝt (Bree), (het heeft) overkoten: ōvǝrkuǝtǝ (Meijel), (het heeft) spat: spǭ.t (Millen), (het heeft/staat) bereklauw: bē.rǝklou̯ (Beringen), bērǝklau̯ (Bleijerheide, ... ), bēǝ.rǝklou̯ (Lummen), bēǝrǝklou̯ (Stokrooie), bē̜.rǝklau̯ (As, ... ), bē̜.rǝklou̯ (Molenbeersel), bē̜.rǝklō. (Genk), bē̜rǝklau̯ (Afferden, ... ), bē̜rǝklou̯ (Achel, ... ), bē̜rǝklā (Berg), bē̜rǝklō (Eksel), bīrǝklau̯ (Baexem), b˙ē̜rǝklau̯ (Ellikom, ... ), b˙ē̜rǝklou̯ (Neerpelt), (het is) afgetrokken: ā.f ˲gǝtrǫkǝ (As), (het is) dooreengetrokken: dōrī.gǝtrǫkǝ (Koersel  [(te hard gewerkt)]  ), (het is) doorgespannen: dō.rgǝspanǝ (Paal), (het is) doorgezakt: dōǝ.rgǝzak (Lanaken), (het is) gefatekeerd: gǝfatǝkērt (Herk-de-Stad), (het is) gekraakt in de boelee: gǝkrok˱ ęn ǝ bu`lę (Rukkelingen-Loon), gǝkrø̜k˱ ęn ǝ bu`lę (Buvingen), (het staat) door zijn boelee: du̯r zǝnǝ bu`lę (Borlo), (het staat) te laag: tǝ lęi̯x (Vorsen), (het) hangt in de koot: heŋt˱ ęn dǝ kūǝ.t (Zutendaal), (het) hangt in zijn knieën: heŋ ęn zǝn knē̜ (Godschei), (het) staat door: sti dou̯r (Melveren), sti dő̄.r (Berbroek, ... ), stiǝ dø̜.r (Werm), stø dou̯ǝ.r (Broekom), stø̜ dør (Sint-Huibrechts-Hern), stāt dør (Tessenderlo), stē duɛ.r (Bilzen), stē. duǝ.r (Vlijtingen), (het) staat plat: sti plat (Kerkom), (het) staat te breed: stē. tǝ brē.t (Beverst), stęi̯ tǝ bręi̯t (Opglabbeek), (het) staat te diep: ste tǝ dip (Wimmertingen), (het) staat te fel door: stø̜ tǝ fęl dōǝ.r (Gors-Opleeuw), (het) staat te plat: sti te plat (Brustem, ... ), (het) treedt te fel door: tri tǝ fęl dør (Overrepen), (het) zakt door: zak dōr (Opheers), zak˱ dou̯ǝ.r (Voort), zak˱ dør (Koninksem), zak˱ dǫu̯.ǝr (Hoepertingen), (het) zakt door in de boelee: zak˱ dø.r ęn ǝ bu`lę (Tongeren), (te) lang gekoot: lā.ŋk ˲gǝkű̄ǝtjš (Opitter), lāŋk gǝkǫt (Ottersum), achterkotig: axtǝrkȳtex (Blerick), bereklauwen (hebben): bērǝklāvǝ (Leopoldsburg), bē̜rǝklān (Berverlo), bē̜rǝklāvǝ (Kwaadmechelen, ... ), bē̜rǝklāvǝn (Heppen  [(slaat met de voorste poten naar buiten)]  , ... ), bē̜rǝklāvǝr (Mopertingen), berevoeten (hebben): bērǝvutǝ (Herk-de-Stad), doorslaan: dōrslōn (Sittard), dōrslǭǝn (Hamont), dūrslōn (Neeroeteren), dǫu̯rslōn (Sint-Truiden), dǫu̯rslǫu̯ǝ (Rummen), doorstaan: duǝrstuǝn (Bocholt, ... ), dørstǫu̯ǝn (Lommel), dørstǭn (Venray), dø̄.rstǭ.n (Hasselt), dø̄rstø.n (Berg), dø̜̄i̯ǝrstǭn (Tessenderlo), dōrstǭǝn (Hamont), dōǝ.rstø̜n (Jesseren), dő̜u̯ǝrston (Ulbeek), dǫu̯ǝ.rstōn (Berlingen), doortreden: dō.rtrē̜ǝ (Lauw), doortreder: dørtrē̜r (Hoeselt), doorzakken: dø̄ǝ.rzakǝ (Rutten), dō.rgǝspanǝ (Kerniel), dōrzakǝ (Berverlo, ... ), een holle: nǝn hō.lǝ (Zonhoven), hol in de knieën: hǭl en de knēn (Haelen), hol staan: hō.l stø̜nj (Godschei), holbenig: huǝlbē.nex (Munsterbilzen), pees afgeschuurd: pęi̯s ˱ǭfgǝšyǫt (Piringen), stoeper: stupǝr (Heesveld-Eik  [(van stuip: kramp)]  ), te lang van koot: tǝ la.ŋk ˲van kōt (Diets-Heur), tǝ la.ŋk ˲van kǫu̯t (Heks), te wijd doorstaan: tǝ wī.t dø̄.rǝxštuǝ (Moresnet), tǝ wī.t˱ duɛ.rstūǝ.n (Veldwezelt), tǝ wīt dōrstǭn (Nederweert) Beervoetige stand, een afwijking, waarbij de kootas naar voren is gebroken door het achterwaarts doorzakken van de koot, zodat de vetlok met de bodem in aanraking komt. [JG 1a, 1b; N 8, 93b] I-9
beestachtig persoon; beestachtig batraaf: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ⁄n batteraof (Caberg), bedorven: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  bedĕŭrve (Meerlo), beer: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  bier (Weert), beest: bēͅst (Eupen), bieëst (Castenray, ... ), bīēëst (Zonhoven), bīst (Eupen), bîês (Meeswijk), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  bees (Vlodrop), bējəst (Eksel), bie:stig (Herten (bij Roermond)), bieest (Weert), bieste (Ittervoort), biëst (Sevenum), bīējəst (Loksbergen), bèst (Meijel), èn bés (Hoeselt), beest van een mens: ’n bīēs van ne mins (Hasselt), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ⁄n bees van ne mins (Eigenbilzen), beest van een vent: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ⁄n bies vaan ⁄ne vént (Maastricht), beestachtig: bieséchtig (Gronsveld), bieësechtig (Heerlen), bieëstaechtig (Castenray, ... ), bīēsèèchtich (Maastricht), bīēëstéchtech (Zonhoven), bīēëstéchtich (Zonhoven), bjes echtig (Stein), béstagtig (Meijel), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  beestachtig (Stein), beestechtig (Montfort), biesechtig (Maastricht, ... ), bîesèchtich (Heerlen), beestig: beestig (Born), beĕstig (Brunssum), bie"steg (Beverlo), biestig (Genk, ... ), bieëstig (Stokkem), bistəch (Epen), biëstig (Venlo), bîêstəch (Meeswijk), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  beestig (Meeuwen, ... ), biestig (Maastricht), bjèstig (Geulle), bîestich (Heerlen), brak beest: brak beest (Montfort), deugniet: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  dauge neet (Melick), deugeneet (Ell, ... ), deugeniet (Venray), doodvaller: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ⁄nen doedvaller (Caberg), doortrapte ploert: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  door trapte ploert (Maastricht), duivel: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  duuvel (Oirsbeek), duvel (Heerlerbaan/Kaumer), hengst: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  hengs (Kerkrade), kees?: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ⁄n kees (Caberg), kreng: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  kring (Mheer), laag: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  lééch (Kapel-in-t-Zand), lage: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  lèègə (Doenrade), lage patroon: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  léégə paatroon (Roermond), lapzwans: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  lapzwans (Venlo), nondeju: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  eine nondejou (Geleen), ene nŏndedjuu (Geleen), vraag 400 is een dubbel bestnondejuand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  noudedjuu (Neer), onbeschoft: onbeschôft (Schimmert), onge- leegloper: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ongèbiâêde laegluiper (Geleen), ongehobbeld: òngəhŏĕ⁄bəlt (Brunssum), rond gebroken: rond gəbraokə (Loksbergen), rotzak: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  rotsak (Reuver), rotzak (Eys, ... ), ròtzàk (Roermond), sadist: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sadis (Maastricht), sakker: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  eine sakkerjn (Nunhem), ene sakker (Lutterade), enge sakker (Gulpen), enne sakker (Oirlo), sakker (Born, ... ), sakkər (Montfort), sàkkər (Schinnen), sakkereper: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sakkereper (Venlo), sakkerhel: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sakkərhéəl (Kelpen), sakkerju: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  eine sakkerjuu (Neer), sakkerju (Horst), sakkers: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sàkkers (As), sàkkərs (Susteren, ... ), satan: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  einə satan (Beesel), satans (Thorn), schoft: schòft (Sevenum, ... ), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sjôf (Gronsveld), ⁄ne sjof (Caberg), slecht: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  slech (Maastricht), slecht mens: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  eine slechte mins (Hoensbroek), slechte: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sjléchte (Gronsveld), slechterik: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  slechterik (Leopoldsburg), slechtriem: sjlechreem (Voerendaal), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sjléchreem (Gronsveld), smeerlap: smèrlap (Meijel), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sjmeerlap (Maastricht), sjmeerlàp (Swalmen), sjmieslap (Merkelbeek), sjmîêrlap (Epen), smaerlap (Urmond), smeerlap (Jeuk), smiejəlàp (Loksbergen), ⁄n smeerlap (Caberg), sodemieter: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sodemieter (Gulpen), totaal bedorven: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  totaal bedörve (Meijel), tòòtaal bedòòrve (Posterholt), varken: verke (Kerkrade), è verke (Wijlre), vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  en vaerke (Oirlo), verke (Stein), verreke (Weert), vèrreke (Amby), è vèrke (Noorbeek, ... ), ⁄n verke (Maasbree), varkensachtig: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  vèrrəkəsēgtig (Nieuwenhagen), verbrecher (du.): vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  verbreischer (Vaals), verdommense: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  eine verdommesse (Neer), verdommes: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  verdómmes (As), verkeerd: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  verkiēërd (Venray), verrekkeling: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  verrekkeling (Neer), ⁄ne verrékkeling (Caberg), verrekt: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  verrèks (As), vetdirk: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  vêtdirk (Gronsveld), vetjannes (vetjanus?): vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  vêtjannes (Gronsveld), vetlap: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  ⁄ne vetlap (Caberg), vies: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  vīēs (Heerlen), vlegel: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  vlegel (Tungelroy), vléégəl (Reuver), voor alles fhig (du.): vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  v‧øͅr ‧aləs f‧ɛi̯ex (Eys), vuilbak: vuilbak (Heerlerbaan/Kaumer), vuile: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  vaole (Gronsveld), wie een beest: wie en bies (Maastricht), zwijnhond: vraag 400 is een dubbel bestand (2 x 115) waaruit twee lemmata vervaardigd moeten worden: "beestachtig (van karakter)"; "beestachtig persoon  sjwijnhond (Voerendaal) beest, bestiaal individu || beest; op personen || beestachtig || beestachtig, niet menslievend etc. || beestig (bar, gemeen) || beestig, zeer erg vrekkig || bestiaal individu, onbeschoft mens || laag, gemeen, niet te vertrouwen persoon || mens die kwaad spreekt of walgelijke handelingen verricht || met een zeer slecht, beestachtig karakter [sakkers] [N 85 (1981)] || zich zeer slecht gedragen, zich als een beest gedragen [beesten, opspelen, wallebak-ken, brakken] [N 85 (1981)] III-1-4
beet beet: bi.ǝt (Maaseik), bēt (Leunen, ... ), bētǝ (Gennep), bę̄t (Maxet), het verslijten: hǝt vǝrsli.tǝ (Maastricht), het wegvreten: ǝt węxvrɛ̄tǝ (Meijel), moffel: mōfəl (Eupen), sleet: slē.t (Kanne, ... ), slijt: slajt (Sluizen), slī.t (Lanaken), slɛjǝt (Alken, ... ), slijtage: slitāž (Kaulille), slitāžǝ (Weert), slijtsel: šlītsǝl (Herten), speling: špēleŋ (Rothem) De plaats waar de ene kam tussen twee andere kammen of spillen grijpt. [N O, 11a] || De slijtage aan zowel de kammen van het aswiel als aan de staven van het rondsel. [N O, 14g; Jan 109; Coe 84; Grof 105; N O, 11o] || mondvol II-3, III-2-3
beet, hap bakkesvol: bakəsvol (Neerpelt), beet: bee.t (Montfort), beejt (Kapel-in-t-Zand), beet (Blerick, ... ), bet (Eupen), bē.t (Neeroeteren), bēt (Beringen, ... ), bieet (Weert), biet (Castenray, ... ), bieət (Weert), bis (Kerkrade), bīēët (Nieuwenhagen), bĭĕət (Brunssum), béét (Brunssum), Dn hoond haaj dn di‰f go‰d gebete en bezörgde m ennen flinke bieët ien t bieën  bieët (Castenray, ... ), ennen goejen biet r an hebbe  biet (Castenray, ... ), Nimt már enne goejen bieët van dén lekkeren áppel  bieët (Castenray, ... ), uitgesproken als geit  bijt (Loksbergen), bof: boef (Doenrade, ... ), bof (Beek, ... ), boèf (Geulle), bōev (Stein), bōf (Bunde, ... ), bŏĕf (Amstenrade, ... ), bŏf (Heerlen, ... ), boͅf (Lanklaar, ... ), boͅu̯f (Mechelen-aan-de-Maas), bu.f (Eys, ... ), buf (Kinrooi, ... ), buəf (Heers), bòf (Brunssum, ... ), bòòf (Maasbracht), bòəf (Schimmert), bóf (Amby, ... ), bóéf (Merkelbeek), bôef (Heugem, ... ), bôf (Gronsveld, ... ), bôof (Thorn), böf (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), bøf (Sittard), b‧af (Neeroeteren), moof (Vlodrop, ... ), póf (Weert), boof maar dan korter  bof (Wijnandsrade), fr. boechée  boef (Valkenburg), kort  bŭŭf (Vlijtingen), lange o  bòf (Caberg), niet het juist teken gevonden  bóf (Geleen), Verklw. bufke  bóf (Maastricht), verklw. bufkë  bôef (Hoeselt), zoals o in slof  bo(o)f (Gulpen), bofje: bufke (Echt/Gebroek, ... ), Ich kan geine bóf door de kael kriege Kiek ins waat e lekker bufke Det bufke kins-te toch zeker nog op  bufke (Roermond), klein hapje  bufkə (Urmond), brok: brok (Meijel), brokje: brékske (As, ... ), flinke hap: flinke hap (Blerick, ... ), hang: hang (Diepenbeek), haŋ (Kortessem), háng (Loksbergen), hap: a‧p (Meeswijk), hap (Blerick, ... ), hāp (Maastricht), hàp (As, ... ), háp (Guttecoven, ... ), h‧ap (Neeroeteren), Hae noom n flinken hap mit klein hepkes aete  hap (Roermond), hap  hàp (Meijel), in brood  hap (Melick), Verklw. epke  ap (Hasselt), Verklw. hepje Iech han zin óp e lekker hepsje  hap (Bleijerheide, ... ), Verklw. hepke  hap (Hasselt, ... ), Verklw. hepke Aetj uch ieërst ¯n hepke vuuër dejje gaotj  hap (Altweert, ... ), verklw. häpk\\n  hap (Lommel), hapje: hepke (Buchten, ... ), hepkə (Kelpen), hèpkə (Maastricht), hépkə (Moorveld (Waalsen), ... ), verkleinwoordje  hapke (Maasbree), hápkə (Gennep), homp: hómp (Venlo), houw: haaw (Castenray, ... ), háw (Venray), biet már enne flinken haaw uut dn áppel  haaw (Castenray, ... ), keep: keep (Herten (bij Roermond)), kèep (Kapel-in-t-Zand), in fruit  keep (Melick), moffel: moeffəl (Simpelveld), moffel (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), moofel (Heerlerbaan/Kaumer), moofəl (Simpelveld), movvel (Vijlen), mŏoffəl (Simpelveld), mòffəl (Epen), m‧ooffəl (Simpelveld), Iech hü nog jinne móf¯fel jèse Dat is e appetietlieg muffelsje De mam hat ¯t broeëd i muffelsjer jesjneie  móf’fel (Bleijerheide, ... ), mondvol: mondj‧vol (Heythuysen), montfoͅl (Paal), montvol (Overpelt, ... ), moͅntvoͅl (Sint-Truiden, ... ), moͅnt˃vōͅl (Eksel), moͅnt˃voͅl (Houthalen), moͅŋk˃voͅl (Vaals), munt˃voͅl (Beverlo), môndvol (Ell), muilvol: moel vôl (Weert), moēlvol (Tungelroy), meer plat  moelvol (Ell), partij: partīē (Pey), slap: slap (Buchten), stuk: sjtäk (Asselt), sjtök (Oirsbeek), stèk (As, ... ) beet || beet (uit een boterham) || beet, hap || een mondvol (afbijten, b.v. van een appel) [ZND B1 (1940sq)] || hap || hap eten || hap, mondvol || hap. kleine hoeveelheid || hap; Hoe noemt U: Zoveel als men in één keer afbijt of in de mond neemt (hap, beet, knap, kneuvel) [N 80 (1980)] || hapje || lusten; Hoe noemt U: Houden van een bepaald soort eten of drinken; zin hebben in eten of drinken (lusten, mogen) [N 80 (1980)] || mondvol III-2-3
beetje bij beetje lipslepskes: (s. plur bijv. betalen met lipsjlepsjkes  lipsjlepsjkes (Mheer), met stokjes en brokjes: mit stökskes en brökskes (Venlo), met vertrek: det moj je met vertrek doon (Nederweert), peu peu (fr.): peu a peu (Bleijerheide, ... ) beetje bij beetje || met stukjes en beetjes || stukjes en beetjes III-4-4
beetje, een weinig bagatel: bagge⁄tel (Gronsveld), beetje: bietje (Venlo), bietsje (Diepenbeek, ... ), bis-je (Bleijerheide, ... ), bitje (Grathem, ... ), bitsje (Genk, ... ), bitsjke (Sittard), bitske (Beverlo), bitteke (Maastricht), bïtsjë (Tongeren), bütsje (Diepenbeek), bütsjë (Tongeren), èè bitsje (As, ... ), (zo wordt het ook genoemd).  bitsje (Sint-Truiden), Vb. gèft mich mèr ö bitske (geef mij maar een beetje).  bitske(s) (Beverlo), Vb. maak t ei bitje! (ben je nu helemaal!).  ei bitje (Tungelroy), bodem: bójem (Sint-Truiden), bonk: bonk (Kessel), eppes: eppes (Waubach), fiederig: fiederig (Waubach), fiemeltje: fiemelke (Blitterswijck, ... ), fiets: fits (Maastricht), fietsel: fetsəl (Meeuwen), fitsel (Maastricht), (fitsjele).  fitsjel (Sittard), (ook: e vetske (een klein beetje). ps. boven de e (van vetske) moet nog een punt staan; deze combinatieletter is niet te maken (betekent: korte vocaal als in het Ned. bek, gek).  fitzjel (Sittard), (s.m.)  fitsel (Banholt), fietseltje: fitselke (Blitterswijck, ... ), fietsje: fetske (Venlo), fietske (Blitterswijck, ... ), fitske (Venlo), fîtske (Valkenburg), fiezel: fiezel (Maastricht), (meervoud: feêzels).  feêzel (Altweert, ... ), fletsje: E gezich wie e fletske kies = bleek.  fletske (Gronsveld), flierts: Smiet dèn flierts mar wèg. Koos hai n fliertske ien de bóks (diarree). Ik hèb mar n fliertske métworst óp mien bótteram (dun schijfje).  flierts (Gennep, ... ), flinke pot: (van geld gezegd).  ein flinke poot (Helden/Everlo), fret: fret (Wellen), friemel: friemel (Venlo), fritsje: frits(ke) (Sint-Truiden), fritsə (Wellen), gast: Bijv.: dat kost me weer een gas dubbetjes.  gas (Belfeld), gedachte: jedan⁄ke (Bleijerheide, ... ), get: get (As, ... ), gätt (Eupen), jet (Bleijerheide, ... ), xɛt (Rekem), ps. boven de e (van get) moet nog een punt staan; deze combinatieletter is niet te maken (betekent: korte vocaal als in het Ned. bek, gek).  get (Sittard), goede pruim (geld): (van geld gezegd).  ⁄n gooi proem (geld) (Helden/Everlo), greumel: greimel (Sint-Truiden), gruümel (Gronsveld), greuzeltje: grizzelke (Sittard), grob: mv.: -(p)ë  groep (Tongeren), grobsel: grebzel (Vucht), (greezele-greezelke).  greezel (Sittard), handvol: haamfel (Gronsveld), àmfel (Sint-Truiden), (zo wordt het ook genoemd).  àmsel (Sint-Truiden), ààmfel (Sint-Truiden), hanenpinnetje: hanepinneke (Valkenburg), haonepinneke (Diepenbeek), hoop: Bijv.: inne hoof jeld.  inne hoof (Kerkrade), LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  einen huip (As, ... ), idee: iedee⁄ (Bleijerheide, ... ), iet: ejt (Hasselt), ēͅd (Rekem), iet (Beverlo, ... ), òt (Sint-Truiden), (z.o.o. gêt)  īēt (Tongeren), Vb. t ès iet(ekes) te veul (t is een beetje veel).  iet(ekes) (Beverlo), iet van niets: iet vàn niks (Sint-Truiden), ietepetietje: ietepetietsje (Sint-Truiden), ietje: ietekes (Beverlo, ... ), īētëkës (Tongeren), (soms, vertederend).  etekes (As, ... ), iets: eet(s) (As, ... ), its (Maaseik), Vb. het kleid is eets te kort.  eets (Maaseik), ietsje: ietskes (Castenray, ... ), Syn.: eet of wat.  eetskes (As, ... ), Vb. het kleid is itskes te kort.  itskes (Maaseik), kiet: kî.t (Montzen), ə xoͅtə kīt (Eupen), kiets: kiets (Bleijerheide, ... ), kits (Sittard), kietsje: kietske (Heerlen), (volgens Gezelle) = kitsken, korentje, kerntje  kitske (Maastricht), Doég e kitske mie zaat oppe êrappele.  kitske (Gronsveld), klats: klats (Maasniel, ... ), (meervoud: klatse; verkleinwoord: kletske). Vb. gót bè déë klats grêën nö de meule (ga met die hoeveelheid graan naar de molen).  klats (Kortessem), Vb. daar is nog ene klats bier in de pint.  klats (Niel-bij-St.-Truiden), {kl@tsk\\}. Vb. - ich heb hem die klats patatten voor 25 fr. verkocht. - ich heb 6 klatsen van ongeveer 50 kilo gedorsen op mijn roede terf.  klats (Niel-bij-St.-Truiden), klatsje: ei kletske (Grathem), kletsjke (Sittard), kletske (Diepenbeek, ... ), klitsjke (Sittard), (is verkleinwoord van klats of klatz).  kletske (As, ... ), kleine piezel: (onooglijk klein voorwerp).  kleͅi̯nə pizəl (Arcen), kleinigheid: klejnighèid (Gronsveld), kleinigheids: mv.: -ë  klèinighèds (Tongeren), mv.: -ë (of is het de uitspraak van klèinighèds?) ps. vragen!  klèinëchèts (Tongeren), klinseltje: klinjszelke (Sittard), klitsklatsje: (bijv. van drank).  klitskletske(s) (As, ... ), klocht: (deze benaming gebruikt men voor vee of vogels).  klocht (As, ... ), knitsel: (s.plur.)  knitsjele (Banholt), koren: kooëre (Diepenbeek), Ich haw gèi koën boëter ién t hoés.  koën (Gronsveld), kritsel: kritsel (Stokkem), kritsje: kretske (Sittard), kudde: bijv. köd stuiw. (deze benaming gebruikt men voor vee of vogels).  köd (As, ... ), kwak: (kwekske-kwakke). "praat  kwak (Tungelroy), (meervoud: kwakke; verkleinwoord: kwekske).  kwak (Altweert, ... ), kwakje: (is verkleinwoord van kwak).  kwekske (Altweert, ... ), kwakkel: kvakəl (Bilzen), kwakkel (Helchteren), kwakkəl (Beverlo, ... ), kwakəl (Berg, ... ), kwaʔkəl (Paal), kwaʔəl (Kwaadmechelen), kwantje: kwent⁄sje (Bleijerheide, ... ), vegl ? du Quant, kwantum  kwent⁄sje (Kerkrade), kwartel: kwartel (sic) (Opoeteren), kwatəl sic (Lanklaar), liefje: leef⁄je (Bleijerheide, ... ), maatje: goede modjen (Urmond), in ut motje (Weert), moek: moeëk (Lottum), dao h‰b\\ z‰n\\ gøøj\\ moe„k (daar zit veel geld). ps. boven de beide ‰s staat nog een ?; deze combinatieletters zijn niet te maken.  moe̯k (Meterik), Opm.: dit woord komt nu nog wel voor in deze betekenis.  mŏïk (Heijen), mopje: mupke (Diepenbeek), motting (geld): (motting geld = heleboel geld).  motting (Ell), pietsje: pietske (Blitterswijck, ... ), Zo wordt het ook genoemd.  pitsjke (Gronsveld), piezel: piezel (Maastricht), Het woord "piezel"is wel in ons dialect gangbaar, maar heeft een geheel andere betekenis, nl. "iets kleins", "iets duns", "een beetje". Bijv.: ne piezel vaan n wortel (= een kleine wortel n piezel vaan ne paling (= n dunne paling), enz.enz. Verder is döre-piezel {d”r\\pÈz\\l}: een soort ploertendoder gemaakt uit het mann. lid van de stier.  pīzəl (Maastricht, ... ), piezeltje: (onooglijk klein voorwerp).  pizəltjə (Arcen), poesje: puus-je (Bleijerheide, ... ), pookske: pīkskə (Meeuwen), prietsje: prietsj-je (Bleijerheide, ... ), prutsje: pritske (Sint-Truiden, ... ), pruts(ke) (Beverlo), prutse (Beverlo), E prutske mosterd op t greun moos.  prutske (Gronsveld), Vb. t ès toch mèr ö prutske (t is toch maar een beetje).  pruts(ke(s) (Beverlo), ravet: raweͅt (Niel-bij-St.-Truiden), ravets: rəveͅts (Niel-bij-St.-Truiden), reifeltje: reifelke (Tungelroy), riezel (vet): n riehzel vèt".  riehzel (Genk), sakwe: dim.: -kë  sàkwè (Tongeren), scheet: scheet (Beverlo), scheverkloot: sjêvërklóot (Tongeren), schijntje: schijntje (Venlo), smeet: smieët (Stokkem), smoek: smoek (Tienray), Bijv.: eine smoek geld = veel geld.  eine smoek (Maasbree), Men spreekt van: ne smoek geld = n vrij grote hoeveelheid geld. (smoek zal echter wel verwant zijn aan smak).  ⁄ne smoek (Leunen), snifje: èè snifke (As, ... ), mv.: -s  snïfkë (Tongeren), snup: (snupke-snuppe).  snup (Tungelroy), snupje: (snupkes).  snupke (Tungelroy), snupper: (snupperke-snuppers).  snupper (Tungelroy), spier: (speerke-speere).  speer (Tungelroy), spiertje: speerke (Venlo), (speerkes). Vb. hè haaj gei speerke blood mieë in zie liêf! (hij had geen aasje bloed meer in zn lijf!).  speerke (Tungelroy), Dae haef gei speerke fatsoen in zie lief.  speerke (Echt/Gebroek), spiet: sjpiet (Bleijerheide, ... ), (oorspr.: halm, spriet).  sjpiet (Klimmen), spietje: (korte heldere i).  sjpietje (Heerlen), sprietje: sjprietje (Waubach), stouw: ps. omgespeld volgens Frings!  sta͂u̯ (Lommel), tikje: LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  èè tikske (As, ... ), tikkeltje: (s.n.)  tikkelke (Banholt), tip: tip (Diepenbeek), treusneus: mv.: -(z)ë  treusneus (Tongeren), trobbel: (tribbelke).  tròbbel (As, ... ), troep: tròp (As, ... ), tuiterluit: tuiterluit (Sittard), vedder: (zo wordt het ook genoemd).  védder (Sint-Truiden), vits: vets (Diepenbeek, ... ), veͅts (Niel-bij-St.-Truiden, ... ), véts (Sint-Truiden), (vètske-vètse). Vb. doa kloptj gein vèts van! (daar klopt niets (geen draad) van!).  vèts (Tungelroy), Vb. - daar gaat geen veds vanaf (prijs). - daar verstaan ik geen veds van.  veͅts (Meeswijk), Vb. - hij heeft geen vets verstand (niets). - geen vets garen meer hebben. - daar was geen vets van aan (niets van waar).  vɛts (Meeuwen), vitseltje: Vb. dao môt nag n vedzelke van aaf! (dit zegt men als iets nog niet precies past en er moet nog iets afgeknipt, afgesneden of afgezaagd worden).  ved⁄zelke (Tegelen), vitsje: (vètskes). Vb. ich pak mich nog mer ei klein vètske taart, want ei groeët lös(t) ich neet mieë (ik neem nog maar een klein stukje taart, want een groot stuk lust ik niet meer).  vètske (Tungelroy), vlok: Vb. n flók hoej (een vlokje hooi).  flók (Zonhoven), wat, een -: ewa (Diepenbeek, ... ), wa (Beverlo, ... ), wat (Tongeren), əwa (Borgloon), LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).  wat (As, ... ), weinig, een -: win⁄nieg (Bleijerheide, ... ), wèènig (Hasselt), (weiniger-weinigst). Vb. - ich hèb dr völ weiniger van ghadj as dich! (ik heb er veel minder van gekregen dan jij!). - weiniger waard (minder waard).  weinig (Tungelroy) beetje, een weinig || beetje, geringe hoeveelheid [ZND m], [ZND m] || gering || geringe hoeveelheid || kleine hoeveelheid [DC 28 (1956)], [DC 28 (1956)] || kleine hoeveelheid van iets [DC 31 (1959)] || kleine stukjes || onbepaalde kleine hoeveelheid (kwakkel) [ZND A1 (1940sq)] || weinig (subst.) [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] III-4-4
bef bandje: bendje (Grathem, ... ), beͅnt`e (Rosmeer), bavetje (<fr.): ba.ve͂ͅtjə (Kermt), ba.veͅtəkə (Halen), babetšə (Hasselt), baveteke (Beverlo), bavetje (Borgloon, ... ), bavetsje (Wijk), bavetteke (Tessenderlo), bavetəkə (Beringen), bavĕtəkə (Boekt/Heikant), baveͅtšə (Stokkem), baveͅtəkə (Beringen), brəveͅt⁄ə (Hamont), bəveͅdə’ə (Kwaadmechelen), bəveͅtšə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), bəvɛtšə (Mechelen-aan-de-Maas), bavette (fr.): ba.veͅt (Borlo, ... ), ba.vɛt (Maaseik), bavet (Gronsveld, ... ), baveͅt (Herk-de-Stad, ... ), baveͅtə (Kaulille), baveͅət (Vliermaal), bavɛt (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), bāvətə (Bree), bəveͅt (Kwaadmechelen), bəvøt (Bree), bef: baf (Nunhem, ... ), bef (Baarlo, ... ), beͅf (Neerharen), bäf (Lommel), bèf (Maastricht), béf (Bocholtz, ... ), befje: befje (Bleijerheide, ... ), befke (Amstenrade, ... ), beͅfkə (Ophoven), bèfke (Middelaar, ... ), béfke (Gennep), bɛfkə (Meijel), borstlap: borstlap (Meeuwen, ... ), boslap (Diepenbeek), bóslàp (Bilzen), borstpartij: borsjpartie (Meerssen), boterham: Is dit wel een kledingstuk? oj als in het Zweeds pojke met toch iets minder nadruk op oj  bojtərham (Schulen), chemisetje (<fr.): sammezetje (Blerick, ... ), sjammezetje (Panningen, ... ), colsknoop (<fr.): colsknoop (Opglabbeek), devant (fr.): dəva͂ (Borlo), n\\ witten d\\vå–  dəva͂o͂ (Bilzen), devantje (<fr.): devantke (Leopoldsburg), front: front (Eisden), froont (Horst), jabot (fr.): ža.bŏ (Sint-Truiden), jabotje (<fr.): sjabooke (Lutterade), overhemd: Dit was eigenlijk een grote bef met een boord dat steeds gesteven werd  euverhumme (Noorbeek), overhemdje: euverhemdje (Tegelen), overlap: īēvərlap (?) (As), piemeltje: piemelke (Nuth/Aalbeek), plastron (fr.): plastroŋ (s-Gravenvoeren), plastro͂ͅ (Lanaken), plastro͂ͅn (Lanaken), schlipsje (<du.): slīēpske (Sevenum), volant (fr.): Fr. volant, devant  vólaŏ (Bilzen), voorste, het -: vørstə (Zolder), zeverlap: ze:vərlap (Hoepertingen), zieverlap (Neerpelt), ziəvərla.p (Halen), zīvərlap (Hasselt), zøvərlap (Hoeselt), zeverlapje: zeiverlepke (Bocholt, ... ), zēͅivərlepkə (Lanklaar), zeͅ.ivərleͅpkə (Opglabbeek), zeͅivərleͅpkə (Eisden, ... ), zeͅivərleͅpkə, -s (Neeroeteren), zieverlepke (Neerpelt), ziəvərleͅpkə (Kaulille), zīvərleͅpkə (Zelem), zøyvərleͅpkə (Tongeren), zɛivərleͅpkə (Opheers), ook ooit  zèiverlepke (Meeuwen) 1. bef || 2. los front van kant of borduursel, plastron || bef || bef (geplooide doek) || bef [bavetje, sammezetje, bandje] [N 23 (1964)] || bef: gesteven doekje || een bef [N 59 (1973)] || frontje (halfhemdje met gesteven voorkant en knoopsgaatjes voor bevestiging van boord), bef || losse lap witte stof met kraag ter vervanging van een overhemd, kraag III-1-3