e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
kniezen beklagen: bəklaogə (Maastricht), bəklāāgə (Reuver), bemmelen: ont bɛmələ (Borgloon), brommelen: hər əs altiet aont brommele (Hees), brommen: broeme (Tongeren), broemmen (Tongeren), ei is aan t brommen (broemmen) (Maaseik), hei es altijd oin t broemme (Riksingen), hē es altied aan t bromen (Rekem), bronken: aan t bronken (Stokrooie), broenke (Wellen), hieje is alteid an t broenke (Ulbeek), hië is altijd aan t broenken (Duras), chagrineren: sjangerneere (Simpelveld), compassie met zichzelf: kompassie mèt zichzelf (Geulle), disputeren (<fr.): he eͅs altaait ont dispetjére (Millen), enselen: hēͅr əs altīt ān t änsələ (Lanaken), ezelen: hiə is altət an t e.zələn (Wellen), foeteren: hee: es altie:d ant foetere (Mheer), grammen: graeme (Sittard), grauwelen: grauwele (Grubbenvorst), grauwelen (Maaseik), gravelen (Hechtel), Grauwelen.  grauuələ (Mechelen-aan-de-Maas), grollen: grollen (Lommel), hij grolt altê (Lommel), grommelaar: aə groͅməlɛr (Genk), grommelen: daai is altijd on t groemele (Bilzen), dieə es altijd an t groemelen (Hoepertingen), groemele (Borgloon, ... ), groemelen (Jeuk, ... ), groemmele (Beverst), groemmelen (Linkhout, ... ), gromelen (Tervant), grommele (Bree, ... ), grommelen (Beringen, ... ), grommelən (Hoepertingen), gromələ (Gerdingen), groommele (Niel-bij-As), grŏmelen (Opoeteren), grummələ (s-Herenelderen), grūmelə (Alt-Hoeselt), grômmele (Rosmeer), hae ɛs altid a.n t grummələ (Eisden), he es altijd aon greaummelen (Genk), he ès altèd ant gromelen (Paal), hei es altijd nt groemelen (Koninksem), hei es altijd oin t groemele (Riksingen), hei is altaeyd aan t grômmelen (Bree), hē əs altēͅd oͅnt grummələ (Herk-de-Stad), hēͅ ēsĕ altus onĕ gromelĕ (Genk), hie es altejət a͂nt groməln (Zonhoven), hiə is altèid aont groemelə (Nieuwerkerken), hy grommelt altied (Gruitrode), hä əs altijd önt gromele (Genk), hè es alteed ent groemmele (Lanaken), hè es alteed on`t groemelen (Rijkhoven), hè es alteed ënt groemmele (Martenslinde), hè eͅs altīd ān t groͅmmələ (Neerglabbeek), hè is altijd aan t groomelen (Bree), hè ès altied aan t krōōmĕle (Weert), hé es alteied on groemelen (Rijkhoven), héje is alted ant grommele (Spalbeek), ie groemelt altijd (Hasselt), grommelpot: grommelpot (Stevoort), grommen: groemme (Tessenderlo), grommen (Hechtel, ... ), gromə (Molenbeersel), groommen (Riemst), groume (Wilderen), hij gromt altê (Lommel), hè grôêumtj (Geistingen), ə grŏmp altied (Vroenhoven), grommer: n grommər (Neerpelt), grompot: wa ne grompot (Overpelt), gronzen: xrőͅnzə (Mettekoven), grozen: grōē-o-zen (Ulbeek), grŏi-zĕ (Vroenhoven), hejə əs aan t grooze (Hoepertingen), hīj is alted ont grōzeͅ (Kuttekoven), het vreet aan mich: frit aan mich (Stein), jammeren: jaomərə (Epen), klagen: ... altijd aan t klâôge (Wellen), hé klaagt altijd (Hasselt), kla͂gə (s-Herenelderen), kláágə (Loksbergen), knaaien: knoaje (Lottum), knagen: knauge (Jeuk), knieren: kniere (Oirlo), kniersen: knier-se (Blitterswijck), kniesoor: (kniesour) (Oirlo), kniesjoer (Wijlre), kniesteren: kniestere (Buggenum, ... ), knīēstere (Swalmen), kniezen: he is altied aan t kneze (Rotem), heĕr is altīēt aŏn et knĕize (Maastricht), hieë ès altêd an t knijzen (Hasselt), hè is altied aan t kniezen (Neeroeteren), hè is altied an kniezen (Kleine-Brogel), hè kniestj (Geistingen), hê is altied aan t kniezen (Neeroeteren), kneesche (Lutterade, ... ), kneesje (Munstergeleen, ... ), kneesjə (Schinnen), kneeze (Beegden, ... ), kneezen (Amby, ... ), kneijzə (Maastricht), kneisen (Lanaken), kneize (Caberg, ... ), kni-jze (As, ... ), kni.zə (Hoepertingen, ... ), kni.zən (Tessenderlo, ... ), kni:zə (Maastricht), knie.zə (Kelpen), kniejzen (Elen), kniesche (Oirsbeek), kniesje (Gulpen, ... ), kniesjə (Montfort, ... ), knieše (Brunssum), knieze (Afferden, ... ), knieze(n) (Obbicht), kniezen (Borgharen, ... ), kniezje (Meerssen), kniezə (Swalmen), kniezən (Maastricht, ... ), kniēze (Tungelroy), knijze (Maastricht, ... ), knijzən (Eigenbilzen), knizə (Sint-Truiden), kniëtsje (Schaesberg), knīēze (Susteren, ... ), knīēzen (Heijen, ... ), knīēzə (Meijel, ... ), knījzə (Zichen-Zussen-Bolder), knīzən (Hamont), knĭĕzə (Susteren), knyzə, knizə (Rekem), knèizə (Maastricht), knéizen (Elen), knéëzë (Lanklaar), knîêtsje (Geleen), knîêze (Schimmert), ê-is altiet aan t kniezje (Eisden), ə zit alti:d tə kneizə (Stokkem), ər ɛz alti:d ant knizə (Rekem), (sic)  iè is altied aan t knieze (Rotem), cf. VD s.v. "kniezen"1. treuren, een knagend verdriet hebben, door hartzeer gekweld worden, zichzelf als ongelukkig beklagen  knieze (Gennep), kniesoer = kniesoor  knieze (Heerlen), Opm. bijv. ei knies ôar. (ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a).  knieze (Stevensweert), Wordt met dezelfde beteekenis [als AN] gebruikt.  hij is altijd aan het kniezen (Leopoldsburg), kniezer: t`is ne kniezer (Heppen), kniezerd: eine knie:zert (Herten (bij Roermond)), t is ne kniezerd (Opitter), knobbelen: hei is altiet aan knobbele (Linde), knoerzen: knoeze (Nunhem), ər ɛz alti:d ant knuzə (Rekem), knorren: altijed knorre (Sint-Truiden), de knort altijd (Sint-Truiden), e is alteejt an t knorre (Gelinden), e is altijd aan t knorre (Sint-Truiden), e knort altijt (Sint-Truiden), hē əs altēͅd oͅnt knoͅrrə (Herk-de-Stad), hie is altijd aon knorren (Bevingen), hij knort altied (Neerpelt), hè is altied aan t knorren (Neeroeteren), hè is altied an knorren (Kleine-Brogel), hè is altij aant knorren (Linde), hé is altijd aon t knorren (Sint-Truiden), knorren (Melveren, ... ), knorə (Beringen), knoͅrrə (Opoeteren), knurre (Lontzen), Knorren.  he is altied aan t knurə (Mechelen-aan-de-Maas), Ouderen.  knorren (Leopoldsburg), knoteren: hee: es altie:d ant knoottere (Mheer), hij es altied an t knotteren (Sint-Martens-Voeren), hèje és altied aan knottere (Remersdaal), knottere (Eupen), knotteren (Hamont, ... ), kritiseren: ē ēͅs altīt ant kretəzērə (Mechelen-aan-de-Maas), kruizen: krōēwəzə (Loksbergen), kuimen: hee es alteet ant kijmen (Berbroek), kwaad: hey es altijd kood (Piringen), kwelen: (meer somatisch).  kwaele (Neer), lamenteren: lamenteren (Meeuwen), lammentere (Noorbeek, ... ), lamətijrə (Loksbergen), miemeren: miemeren (Sint-Odiliënberg), mieren: miĕre (Sevenum), miscontent: hij es altijd miskontent (Spalbeek), monken: hē`s altèd ont moenke (Heppen), monken (Amby), ər ɛz alti:d ant moŋkə (Rekem), mopperen: heĕr is altīēt aŏn et mōppere (Maastricht), moeperen (Rotem), mopərən (Hamont), ər ēͅs altīd ān t moppərə (Lanaken), moteren: hie es altejət a͂nt mowətərn (Zonhoven), mōətərə (Zonhoven), motteren: hije is altijd aan t mootteren (Ulbeek), mōetərə (Hasselt), motzen (du.): mòtse (Maastricht), muizen: meuzen (Lommel), murken: he is altijd an t meürken (Borlo), murmereren: mumereeren (Rotem), niet content: hēͅ es vazəlēvən ni koͅnteͅnt (Oostham), ze leve nie content (Voort), nirken: hij es altij oan t nirreken (Oostham), nirken (Heusden), nirə.ən (Kwaadmechelen), nooit content: hei es noot ketent (Koninksem), heie əs nooit kontent (Koninksem), nooit kőͅntent (Alken), nooit niet content: es naud ni content (Hoepertingen), hije is naut ni content (Zepperen), nooits content: hēͅ is noets kontent (Bree), hie͂ ès noets content (Houthalen), nooits niet content: hij es nuùts nie kontent (Heusden), op alles iet weten: hee weet op alles iet (Voort), op zijn paard zijn: hè is altīēd op zīē pèrd (Opglabbeek), pikeren: ər es altit an ət pikərə (Ulestraten), posteren: postērə (Hasselt), prakkezeren: prakkezeere (Dieteren), pratten: pratən (Genk), prompelen: ai ais altiet aan prómpelen (Vucht), he is altied aan t prumpələ (Mechelen-aan-de-Maas), Bepaaldelijk: tussen de tanden grommelen.  prompələ (Opgrimbie), protten: proͅtten (Beringen), pruttelaar: t is ne prētelèer (Linde), pruttelen: he is altied aan t prøtələ (Mechelen-aan-de-Maas), he is altijd an t pruttelen (Borlo), hè is altij aant prētelen (Linde), hé is altijd aan t preutelen (Sint-Truiden), preutelen (Lauw, ... ), pruitele (Sint-Truiden), pruttele (Wellen), Jongeren.  preutelen (Leopoldsburg), sermoteren: särmōtərə (Zepperen), slecht gemutst zijn: hè is altijd slecht gemutst (Beverlo), snotteren: snoteren (Houthalen), tempeesten: Voor iemand die dikwijls kwaad opvliegt.  hee es alteet ant tempieste (Berbroek), treuren: trauwre (Kerkrade), treure (Caberg, ... ), treuren (Eksel, ... ), treurer (Maastricht), treurə (Heel, ... ), trēre (As), trēūrə (Nieuwenhagen), troere (Klimmen), troerə (Doenrade), troeëre (Waubach), trōērə (Heerlen), tru.ərə (Eys), trûre (Hoeselt), van zijn leven niet content: heij əs va zə leijve ni kontɛnt (Zolder), verdrietig doen: verdretig doon (Venlo), verkniezen: (ver)kneeze (Berg-en-Terblijt), vregelen: hieë is altijd aan t vrijelen (Rotem), vrijgelen (Kaulille), zelf bedauern (du.): zelf bedoere (Vaals), zeuren: hije is altijd aan t zoeren (Sint-Lambrechts-Herk), zich beklagen: zich beklaage (Maasbree), zich beklaoge (Gronsveld), zich bəkláágə (Amstenrade), zig beklaage (Geulle), zich krenken: zich kränke(n) (Schinveld), zich opvreten: zich opvrète (Merkelbeek), zich verkniezen: zich verkniesje (Heek), zichzelf beklagen: zichzelf bəklaachə (Kapel-in-t-Zand), zuren: hee es alteet ant žorre (Berbroek), hee is altijt an t zorre (Stevoort), hē əs altēͅd oͅnt zoͅrrə (Herk-de-Stad), zoerə (Hasselt) een knagend verdriet hebben en zichzelf daarvoor als ongelukkig beklagen [treuren, kniezen] [N 85 (1981)] || Hij is altijd aan t kniezen (ontevreden, morren). [ZND 28 (1938)] || kniezen [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND m] || kniezen, ontevreden mokken || tobben, kniezen III-1-4
knijpen knijpen: (aog)kniepə (Montfort), de printe d`r in knièpe (Sevenum), de printe d`r in kniëpe (Sevenum), kni-jpe (As, ... ), knie:pe (Herten (bij Roermond)), kniefe (Vaals), kniefə (Simpelveld), kniepe (Amby, ... ), kniepe ? (Schinnen), kniepen (Born, ... ), kniepĕ (Vroenhoven), knieppe (Afferden, ... ), knieppə (Gennep, ... ), kniepu (Brunssum, ... ), kniepə (Doenrade, ... ), kniepən (Eigenbilzen, ... ), knieëpe (Waubach), kniēpe (Ten-Esschen/Weustenrade, ... ), kniĕpe (Afferden, ... ), kniĕppə (Meijel), kniĕpə (Venlo), kniipen (Rotem), knijpen (Maaseik), knipen (Maaseik), knipə (Lanaken), kniépe (Gronsveld), kniêpe (Blerick, ... ), kniëpe (Blerick, ... ), knī.pə (Eys, ... ), knīepe (Merkelbeek), knīēpe (Amby, ... ), knīēpö (Stevensweert), knīēpə (Amstenrade, ... ), knīpə (Lanaken, ... ), knèpen (Eigenbilzen), knîepe (Swalmen), knîêpe (Swalmen), knîêpə (Schimmert), (grof)  kniepe (Oirlo), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  kniepe (Boorsem), Knijpen (=nijpen?)  knīpə (Maastricht), Voor knellende kledij gebruikt men sjnàlle, sjtrémme.  knīēpə (Heerlen), nijpen: ne.pən (Tessenderlo), neepe (Berbroek), nēēpe (Maasbree), nēͅpə (Meldert), neͅpə (Koersel), ni-jpe (As), nie.pə (Kelpen), nie:pe (Herten (bij Roermond)), nieepe (Weert, ... ), niepe (Arcen, ... ), niepen (Hamont, ... ), niepə (Swalmen), niĕpe (Venray), niĕppə (Meijel), nijjepen (Sint-Lambrechts-Herk), nijpe (Sint-Truiden), nijpen (Haler, ... ), nipə (Molenbeersel), niépe (Blerick, ... ), niêpe (Tungelroy), niëpe (Maasbree), nīēpe (Panningen, ... ), nīēpen (Meterik), nīēpə (Reuver, ... ), nīpə (Hamont), nèpe (Griendtsveen), nîepen (Meijel), nîpen (Hamont), nüpe (Maasbree), nɛjpə (Leopoldsburg, ... ), (genepe)  niepe (Ell), pitsen: bitse (Sint-Truiden), gepitsj (Vlodrop), gəpitst (Opglabbeek), ong. pitsen (Linkhout), peetsje (Mheer), petsche (Eupen), petse (Genk, ... ), petsĕ (Genk), petsə (Beverlo, ... ), petsən (Diepenbeek, ... ), petše (Mechelen-aan-de-Maas), petšə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), peͅtsən (Zonhoven), pietsen (Paal), pietsje (Valkenburg), piĕtsjə (Brunssum, ... ), pisje (Eisden), pitche (Rotem), pitchen (Rotem, ... ), pitsche (Epen, ... ), pitse (Alken, ... ), pitsen (Achel, ... ), pitshe (Mheer), pitsj-sje (Vijlen), pitsje (Berg-en-Terblijt, ... ), pitsjen (Geleen, ... ), pitsjë (Lanklaar), pitsjə (Heerlen, ... ), pitsse (Maaseik), pitsö (Stevensweert), pitsə (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), pitsən (Eigenbilzen, ... ), pitsɛn (Lommel), pitšje (Brunssum, ... ), pitšə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), pitṣə (Stokkem), pitzen (Sint-Huibrechts-Lille), pitẓə (Eisden), pītse (Maastricht), pītsje (Valkenburg), putse (Genoelselderen), pêsje (Heek), #NAME?  pitse (Heel), (dun mich pijn)  pitsen (Neerpelt), (fijn)  pietse (Oirlo), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  pitsje (Boorsem), [Paragraaf: regelmatige werkwoorden].  pitsje (Boorsem), De informant zegt dat hij ich ne:p ook wel eens gehoord heeft, maar denkt dat dit onder invloed is van een ander dorp. Hij denkt daarbij aan Vroenhoven (Q 172).  petsə (Kanne), die sjoon - mich  pitse (Beegden), Ergens met de vingers tussen komen  pitsje (Obbicht), knijpen wordt volgens de informant nooit gebruikt.  pitsə (Berg), Met een tang.  pitsje (Heek), nijpen wordt volgens de informant nooit gebruikt.  pitse (Nieuwerkerken) die schoenen knellen mij (doen pijn) [ZND 28 (1938)] || iemand in de arm nijpen [ZND 34 (1940)] || iemand knijpen || knellen [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND m] || Knellen: stijf drukken zodat daardoor een striem ontstaat (knellen, knijpen, duwen, wringen, klemmen). [N 84 (1981)] || knijpen || Knijpen: vel of vlees met de vingers samenknijpen; drukken (nijpen, knijpen, pitsen). [N 84 (1981)] || nijpen [SGV (1914)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] III-1-2
knik in het zaagblad koekoek: kukuk (Gennep, ... ) [monogr.] II-12
knikkebenen dazelig lopen: dazelig laupe (Venlo), door de knie?n gaan: door de kneen gaon (Neer), door de knie?n lopen: dōr zən knejə lōͅupə (Smeermaas), door de knie?n vallen: vilt jeu knijje (Voerendaal), door de knie?n zakken: de zakjt door de knièje (Baexem), deur de knĕĕje zakke (Wanssum), door de kneen zakke (Beegden), door de knieën zakke (Meeuwen), dore knieë zakke (Ittervoort), doͅur zən knein zakə (Sint-Truiden), durch de kneeë zakke (Schaesberg), dy(3)̄r də knijə zakə (Opglabbeek), dør zen knīje zakke (Tongeren), dør zən knēn zakə (Hasselt), dərə knijə za`ən (Tessenderlo), e zakt door z`n kneeje (Meeswijk), he zakt doͅur zən kneͅə (Gingelom), hè zakt door zèn knijə (Hechtel), hè zaktj doeër de knijje (Weert), hèè zakt weer duur zi-jn kni-je (Bree), doorduwen: doorduuje (Baexem), doorknikken: daorknikke (Sevenum), doorknikke (Holtum), dōērknikke (Hoensbroek), zən knejə knekə dōr (Neerpelt), doorzakken: doorzakke (Maastricht), doorzakke inne kneen (Maasbracht), doorzakken (Alken, ... ), doorzakken in de knieën (Valkenburg), dourzakke (Jeuk), doàrzakke(n) (Sint-Truiden), dwoͅrzakə (Val-Meer), dörzakke (Ottersum), dürzakke (Middelaar), eierentreden: eiertrae-je (Venlo), huppen: hieppe (Montfort), in de hosen lopen: NB: hieëse = knieholten.  in de hīēëse lope (Hoensbroek), in de knie?n gaan: in de knijje gaon (Klimmen), in de knie?n hangen: dei hingk in de kneeë in t lkoupe (Valkenburg), der hingt ingen knee (Mechelen), dé hingt iene kneeje (Oost-Maarland), in de knie?n knikken: hee knikt in de kniejje (Waubach), hər knek en zən knēi̯jə (Kanne), in de kneeën knikken (Neerbeek), inne kneen knikke (Horn), in de knie?n lopen: in de kneeje laupe (Schimmert), in de kneen laupe (Haelen), in de kni-je loope (Schinveld), in de knie?n stuiken: laatse woord is bijna onleesbaar  in gen knejje stoeke (Schaesberg), in de knie?n zakken: en də knīə zakə (Kinrooi), hae zak in zien kneije (Sittard), in de kneen zakke (Reuver, ... ), in de kneje zakke (Ten-Esschen/Weustenrade), in de kne͂e͂n zakke (Blerick), jatsen: jôtse (Ell), keulse aan het ruiken zijn: is kölse aan t reuke (Herten (bij Roermond)), knie?nzakken: kneiezakke (Hoepertingen), knikkebenen: knikkebenen (Rekem), knikken: knekən (Achel), knikke (Broekhuizen, ... ), knikken (Lauw, ... ), knikə (Opheers), kni̯kə (Gingelom), knikkende knie?n: knikkende kneen (Blerick), knikkende kneën (Boekend), kniksknie?n: knieks kneie (Bocholtz), kwakkelen: kwa`əlṇ (Kwaadmechelen), kwa`ələ (Lommel), kwakkele (Sittard), kwakəln (Koersel), kwakələ (Koersel, ... ), kwakələn (Hamont, ... ), kwakken: kwakke (Eksel, ... ), kwakən (Lommel), B.v. um un oor of zieëve kwakdje ze nao hoeës hèr; v.e. pers. die de hele dag a.d. rivier is geweest.  kwakdje (Weert), lopen wie een boer: wie ene boer loape (Heerlerheide), lopen wie een oude bok: Of: ... bok.  dai lup wie ein aaje boek (Maasniel), met de bibber in de benen: met de bibber ien de beijn (Veldwezelt), met de knie?n duwen: mit de knieje duuje (Baexem), met doorgeknikte knie?n lopen: met dôôrgeknikde knêên (Blerick), mit durch gekniekste knije loope (Vrusschemig), met doorgezakte knie?n lopen: doargezakte (Geleen), hae luip mit door gezakjtde kneen (Nunhem), loupe mit doorgezakde kneie (Sittard), me dørgəzaktə knijə lōpə (Lommel), met doorgezakjde knieën (Neeritter), met doorgezakte knieen laupe (Belfeld), mit durchgezakte knije loope (Nieuwenhagen), mét doorgezakde kneen (Tegelen), B.v. met doorgezakte kneien koomde nie verhout.  met doorgezakte kneien (Peer), met doorgezonken knie?n lopen: mit doergezonke kneeje loope (Rimburg), met doorzakkende knie?n lopen: mē døͅrza`əndə knijə luwəpə (Tessenderlo), mit doorzakkende kneeje loupe (Berg-aan-de-Maas), met knikkende knie?n lopen: met knikkende knieje (Bunde), mit knikkende knijje (Weert), mut knikkende knijə (Hechtel), mèt knikkende kneeije loupe (Maastricht), B.v. met knikkende kneien goan er ieder joar hiejel veel studenten ne haus.  met knikkende kneien (Peer), met knikkerende knie?n lopen: met knikkerende knéje loupe (Ulestraten), schokken: šokə (Tongeren), schrankelen: sjrankele (Roermond), slap in de knie?n zijn: déë is schlap in de kneeje (Heerlen), sloffen: sjloffe (Obbicht), stuiken: sjtoege (Heerlerheide), sjtoeke (Heerlerheide), stoake (Diepenbeek), stoeke (Broekhuizen), taupen: En daarbij toch flink doorlopen.  tāūwpe (Puth), wapperen: wòppere (Guttecoven), wippen: wieppe (Montfort), wipə (Neeroeteren), x-benen: x-bein (Schimmert, ... ), zwikken: zjwikke (Echt/Gebroek) lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)] || lopen: met doorknikkende knieën lopen [kwakken] [N 10 (1961)] || Met doorknikkende knieën lopen (kwakke(le)n, knikken, doorzakken). [N 109 (2001)] III-1-2
knikken breken: brę̄kǝ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Eisden]), buigen: bøjǝ (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Winterslag, Waterschei]), bø̜̄jgǝ (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Wilhelmina]), door de knieën gaan: dørx dǝ knęjǝ jǫn (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), doorbuigen: dørxbø̄gǝ (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Willem-Sophia]  [Julia]  [Laura, Julia]), dørxbø̄ǝgǝ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), dōrbø̜jgǝ (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), doorduwen: doorduwen (Lanklaar  [(Eisden)]   [Domaniale]), doorzakken: doorzakken (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), dōrzakǝ (Geleen  [(Maurits)]   [Eisden]), in de knieën gaan: en dǝ knęjǝ jǫn (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Emma]  [Domaniale]), in gen knieën staan: e gǝn knęjǝ štoa (Heerlen  [(Emma)]   [Maurits]), knicksen: kniksǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]), krom gaan: kromp gǫan (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), onder drok zijn: oŋǝr drok zīǝ (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Domaniale]), plooien: plooien (Zolder  [(Zolder)]   [Domaniale]), verrekken: vǝrrɛkǝ (Lutterade  [(Maurits)]   [Maurits]), vouwen: fáwǝ (Hamont  [(Eisden)]   [Zolder]) Gezegd van een stijl die door te zware belasting doorbuigt. [N 95, 357; monogr.] II-5
knikker aardbol: ērbol (Tessenderlo), aardenbol: ärebol (Kessel, ... ), vele kinderen bij ons op school gebruikten een oud washandje om hun knikkers in te steken, bij gebrek aan een ander zakje  errebol (Tessenderlo), balletje: /  belkes/ (Maastricht), bikkel: bikkel (Leunen, ... ), bol: glazen of steenen  ənə boͅl (glāzə of lavūrə) (Koersel), bollerik: knekker: Nederland (- Budel en Weert), Lommel, Lommel-Kolonie, Neerpelt.  boͅlərek (Sint-Huibrechts-Lille), bolletje: bøͅlkə (Rekem), bom: M[aastrichtsch] fom. Lat. fomes, brandstof.  bom (Heerlen), bommetje: bumke (Tegelen), bömke (Susteren), bømkə (Susteren), mit bumkes sjpeele (Dieteren), meisje als het lemen knikkers zouden zijn, niet bekend  bumkes (Susteren), Ook wel bij t trumpe of naoketse. (zie "straatspelen").  bumke (Tegelen), buut: buut (Weert), kleiner dan een koelekloet  buut (Weert), ne Buut kos waal vieftieën ketsmaale waert zeen.  buut (Weert), Sub buude.  buut (Weert), chineesje: effen  chineeske (Jeuk), Zn. verkl.  sjieneiske (Sint-Truiden), doender: doender (Meijel), fimp: fimp (Reuver), frank: frenk (Peer, ... ), in fràŋk (Eksel), spelen mit de frenk (Wijchmaal), spelen mit de vrenk (Eksel), spēlə mɛt freͅŋk (Peer), vrank (Eksel, ... ), vraânk (Eksel), , /  Frenk (Peer), vrank - vrenk (mv.) (Eksel), , niet gekend  vrènk (Eksel), Frank, (vrank, vrenk), das im Gebiet zwischen Aschen und Heinsberg und in den belgisch-limburgischen Orten Eksel, Hechten, und Peer, gilt, weist u.E. deutlich auf die Herstellung einer besondern Murmelart hin. Hier liegt wohl das von Kiliaen als "vet. sax., sicambr."bezeichnete Verbum wranghen astringere, also zusammenpressen, steif, hart machen vor. Müller verzeichnet für das Rheinland ausser frängen druücken von zu engen Dingen; frangen unregelmässig falten auch frank hart, krustig, von Ackerboden.  frank [fraŋk} (Eksel, ... ), Het ^ teken boven een klinker betekent sleeptoon., /  vrânk- vrênk (mv) (Eksel), Meerv. vrenk. Zie kei. Geh. Hechtel. (t Daghet in den Oosten XI, 53)  vrank (Hechtel), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  vraangk (Eksel), frankel: frenkel, d`r (Eygelshoven), vrankel (Schaesberg), vrenkel (Eys, ... ), vreͅŋkəl (Nieuwenhagen), Das für Kerkrade belegte frankef ist wohl als Kontamination von benachbartem huuf und frank zu erklären, während frankel eine im Rheinland und Limburg (Simpelveld, Schaesberg, Waubach, Rimburg, Eigelshoven, Vaals) vielfach vorkommende Diminutivform ist. Oder ist es unter Einfluss des marbel-Typus entstanden?  frankel (Eygelshoven, ... ), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  frangkel (Vaals), frankhuif: frankef (Kerkrade), frenkef (Kerkrade), mit de frenkef spieele (Bleijerheide), /  frenkef (Kerkrade), Das für Kerkrade belegte frankef ist wohl als Kontamination von benachbartem huuf und frank zu erklären, während frankel eine im Rheinland und Limburg (Simpelveld, Schaesberg, Waubach, Rimburg, Eigelshoven, Vaals) vielfach vorkommende Diminutivform ist. Oder ist es unter Einfluss des marbel-Typus entstanden?  frankef (Kerkrade), frankje: vrenkske (Eksel), gelukshuifje: voor een kleine knikker  jløkshyfkə (Kelmis), girps: girps (Geistingen), voor de kleinste soort  girps (Geistingen), grol: grol (Berbroek, ... ), huib: høͅyb (Eijsden), /  Huiben [mv.} (Eijsden), toevoeging: een glazen of stenen ...  høͅib (Moelingen), huif: (h)uuf (Obbicht), aaif (Bilzen), āif (Bilzen), en uuf (Mechelen-aan-de-Maas), glazere(n) uuf (Boorsem), haif (Bilzen, ... ), heif (Zutendaal), hejf (Bree, ... ), heuf (Amby, ... ), hēf (Bree), hi-jf (As, ... ), hief (As, ... ), hiev (Neerglabbeek), hif (Grote-Brogel), hijf (Beverst, ... ), hiv (Neerglabbeek), hīf (Neerglabbeek), hīvə (Opglabbeek), hoͅyf (Maastricht), huef (Waubach), huf (Meeuwen), huif (Amby, ... ), huive (Gronsveld, ... ), huive sjiette (Val-Meer), huuf (Achel, ... ), huuv (Bocholt), huuve (Epen, ... ), huuve sjeete (biejal / bie:frĕts: termen bij het (Bocholt), huuven (Sluizen), huûf (Kaulille), huûve scheete (knikkeren) (Kaulille), hūūf (Gulpen), hŭŭf (Meerssen), hy(3)̄:f (Gemmenich, ... ), hy(3)̄f (Eys, ... ), hy(3)̄v (Bocholt), hyf (Hamont, ... ), hyv (Neerpelt), höif (Maastricht), højf (Lanaken), høͅjf (Maastricht), hûif (Gronsveld), ief (Niel-bij-As), ieven [īvə} (Dorne), klein hief (Gruitrode), met heiven spelen (Beverst), met huiven sjeeten (Kanne), met huuve daon (Ittervoort), met huuve doon (Neeritter), met huve scheete (Ubachsberg), met uve scheeten (Eisden), meͅt də hīvə dōn (Opglabbeek), meͅt hy(3)̄və sjētə (Ulestraten), meͅt høyvə sp"lə (Caberg), mit huuve sjeete (Klimmen, ... ), mit huuve sjeeten (Nuth/Aalbeek), mit huuve sjpieele (Heerlen, ... ), mit huuve spiejele (Mechelen), mèt de uve spele (Boorsem), sjiete met de aajve (Bilzen), spele met huve (Welkenraedt), spele met uuve (Eisden), spelə meͅt tə yvə (Mechelen-aan-de-Maas), spiələ meͅt tə hāivə (Bilzen), spīələ meͅt hīvə (Opglabbeek), spy(3)̄lə mət ə y(3)̄və (Rotem), spølə meͅ də hyvə (Hamont), spølə mɛij də hy(3)̄və (Sint-Huibrechts-Lille), spølə mɛtə h"və (Maastricht), špy(3)̄lə meͅt də hyvə (s-Gravenvoeren), uuf (Boorsem, ... ), uuve (Geleen, ... ), uve-sjete (knikkeren) (Kinrooi), uven (Geistingen), y(3)̄f (Kessenich, ... ), yf (Boorsem, ... ), èuif (Stokkem), øjf (Lanklaar), ən hyf (Lozen, ... ), ən y(3)̄f (Lanklaar), &lt;ö : bedoeld is een beklemtoonde schwa&gt;  höjf (Maastricht), (= een knikker).  ein huuf (Doenrade), (= gele knikkers).  uuf (Einighausen), (= kleine knikker).  huuf (Guttecoven), (= knikkeren).  mit huve doon (Meerssen), mit uve scheete (Lutterade), (= knikkers).  uuve (Grevenbicht/Papenhoven), uven (Geleen), , /  (h)uve (Kinrooi), aajf (Bilzen), de höjf, (höjve) (Kanne), euven (Elen), heive (Beverst), hiefven (Wijshagen), hieve (Dorne), hieve sjeten (Opitter), hieven (As, ... ), huif (Val-Meer), huif / huive (Val-Meer), huive (Zichen-Zussen-Bolder), huiven (Kanne, ... ), huuf - huuve (Bocholt), huujf (Achel), huve (Kessenich), huven (Hamont, ... ), huvve (s-Gravenvoeren), ieve (Neeroeteren), ieven (Neeroeteren), iven (Neeroeteren), uiven (Elen), uuve (Stokkem), uve (Eisden, ... ), uven (Kessenich, ... ), üve (Mechelen-aan-de-Maas), ɛn hief (Opitter), , ?  hieve (Peer), , onduidelijk wat hiermee bedoeld wordt  huiven (Kanne), /  huive [mv.} (Heer, ... ), huuve [mv.} (Schinnen), huve [mv.} (Bunde), hüven [mv.} (Heerlen), uuve [mv.} (Schinnen), Uve [mv.} (Grevenbicht/Papenhoven), 2 speelden wij met lemen knikkers, die geverfd waren. 3 was een spelletje, waarbij een kuiltje in de grond werd gemaakt waarin je je  (h)uve mit ɛn (h)uuf (Spaubeek), 3,4,5 termen uit het knikkerspel, /  de hŭjf -mv höjve (Kanne), [Mv.?]  hi.ive (Bree), [Sub aanvullingen no. 4]  uuf (Sittard), B.v. Kom, we guen mè de huven speulen!  huuf (Achel, ... ), dialect Membruggen (Zuid-limburg), /  hoif (Membruggen), een bom is een dikke knikker die een grotere waarde had;een pikeur betekent hetzelfde., onbekend  uve (Leut), Een leime, een glazere uuf.  uuf (Uikhoven), Eigenlijk bal. Kil.: hoden, testes; den budel dair de hoden in sijn.  huuf (Valkenburg), Gaan we hieven schieten?  hif (Meeuwen), het spel "met de huve speulen", /  huve (Molenbeersel), met de huve speulen (Molenbeersel), Hi-jve könste sjete in ein slang of in èè bûdelke (kuiltje).  hi-jf (Bree), Huif, afleiding is onzeker, verwant wrs. met houf (A.N. huif), maar huif &lt; lat. uva (= druif) is niet onmogelijk.  huif (Maastricht), Ik kan dit niet benoemen.  huive [mv.} (Maastricht), In: Veldeke, jg. 36 (1961), nr. 196, p. 6 - voetnoot 4.  (glaazere) huijve (Margraten), In: Veldeke, jg. 39 (1964), nr. 216/217, p. 107 - voetnoot 37.  huujve (Margraten), is dit een computerspelletje?  huiven [mv.} (Maastricht), J. Leenen in Feestbundel Van de Wijer, Leuven 1944, deel II, pag. 113-120.  yf (Meeswijk), Kleine lemen knikker.  huuv (Terwinselen), klits ("teef, wijfje, ontuchtige vrouw"; "knikker/iets kleins")  huuf (Overpelt), knekker: Nederland (- Budel en Weert), Lommel, Lommel-Kolonie, Neerpelt.  huuf (Achel, ... ), knikker uit glas  haif (Grote-Spouwen), kort  huif (Sint-Pieter), marbele waren uit glas, hüve uit leem., /  hüve [mv.} (Nuth/Aalbeek), Mij onbekend  úúf (Elsloo), mv. huûve, /  huûf (Kaulille), Mv. hy:ve.  hyf (Rekem), n Shiethejf wjodde oach al ins gezaag. Een knikker werd zo ook al eens genoemd.  hejf (Eigenbilzen), NB huve: 2. Knikkers.  huuf (Bocholtz, ... ), NB: ky:vele de knikker over de grond laten rollen.  y(3)̄f (Molenbeersel), NB: preut hoopje (van 4 knikkers).  huuf (Sint-Huibrechts-Lille), nr1 : Dilsen - nr 2 in Rekem, /  ueven (Dilsen), Of een andere omschrijving.  mèt huive speule (Maastricht), ook: glazere hief en lijme hief  hief (Opglabbeek), Ook: sjiethuif.  huif (Hoeselt), Overg. ww. hi-jve sjete.  hi-jf (Bree), pag. 1: Ze spèlde met de huive.  huive (Hoeselt), puntje onder de e  hejv (Bree), Sub knikker. Mv.  huûve (Stramproy), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  huif (Rijkhoven), Sub schieten.  met de uven sjéten (Uikhoven), Sub uuf. Een leime, een glazere uuf.  huuf (Uikhoven), Uit het Waals hîfe. Zie dr. J. Leenen: Feestbundel H.J. Van de Weyer, deel II, blz. 113-120.  hy(3)̄f (Hamont), van gebakken aarde  hy(3)̄f (Heerlen), Voor alle knikkers.  huuve (Bunde, ... ), voor een gebakken lemen of kleine stenen knikker  y(3)̄f (Eisden), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  huif (Amby, ... ), huuf (Bocholt, ... ), ief (Opglabbeek), uuf (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), huifje: hy(3)̄fkə (Nieuwenhagen), uufke (Boorsem), /  uufkes (Sittard), huivel: , /  uivele (Dilsen), kabas: kabas (Hasselt), ənə kəbàs (Hasselt), , /  kabas (Hasselt), kebaste (Hasselt, ... ), [duidelijk Q 2, RK]  kabasten (Hasselt), alle e dof de a gesloten maar langgerekt, /  kebasse (Hasselt), mv. kabaste  kabas (Hasselt), n Maal kabaste. Lb. Id.  kabás, kebás (Hasselt), Stemz. op bas. Geh. Hasselt. (t Daghet in den Oosten VI, 66)  kabas (Hasselt), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  kabas (Hasselt), kadester: kadesteë (Wellen), kapper: voor een mooie ronde knikker  kapər (Herk-de-Stad), kassendou: kassenden (Halmaal), kassendoo (Halmaal, ... ), keͅsədøj (Sint-Truiden), kàsse(n)dui, kàssendou (Sint-Truiden), spēlə beͅ də kasənd"j (Sint-Truiden), #NAME?  kassedo (Sint-Truiden), de w staat tussenhaakjes  nə kàssəndouw (Sint-Truiden), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  kassendouw (Nieuwerkerken), kassendui (Sint-Truiden), kei: kaa (Koninksem, ... ), kā (Koninksem), ke (Sluizen), kēͅ (Genoelselderen, ... ), kɛ̄ (s-Herenelderen, ... ), meͅt də keͅiə spēle (Mal), , /  kè (Tongeren), kêê (Tongeren), aarden knikker  ən kɛ (Tongeren), Meervoud: keil. Geh. Tongeren. (t Daghet in den Oosten XI, 51)  kei (Tongeren), Zgw. mèt dë kêeë sjie:të: knikkeren.  kêe (Tongeren), Zgw. sub kêe.  mèt dë kêeë sjīētë (Tongeren), keischeut: kaaischeut (Meijel), keijsjeut (Meijel), keͅjsj"t (Meijel), kéjsjeut (Meijel), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 126].  keisjeut (Meijel), kern: vr. [sic]  kêer (Schinveld), Zwar wurden nicht die Kirschen als Murmeln gebraucht, sondern die Steine, die Kerne, wie sich aus den kär-Belegen für Waldfeucht, Breberen, Birgden (Selfkant) und Schinveld ergibt. Uebrigens schiessen die Jungen heute noch mit den Kirschkernen genau in derselben Weise wie es beim Knickerspiele geschieht.  kär [kēͅ:r} (Schinveld), kets: keͅts (Maastricht), klits: kleͅts (Kuringen), klits (Alken, ... ), klitsa (Wellen), klïts (Tongeren), (Hees)  klitsen (Hees), , /  klits (Val-Meer), klitsch (Eigenbilzen), klitse (Hasselt, ... ), klitsen (Eigenbilzen, ... ), Klitsen (Wellen), klitsen (Zussen), kluts (Riemst), klutse (Zichen-Zussen-Bolder), klutsen (Zichen-Zussen-Bolder), Klutsen (Zichen-Zussen-Bolder), klutsen (Zussen), knikker uit gebakken aarde  klits (Grote-Spouwen), Mèt n klits muste klitse, mê de kons oach paor of omp doen, doa wjodde vèèl geklits op de stroat vrigger douw woor dat nog mjèggelk, ver koste op den trotwaar in n slag - e petje of in e keilke klitse.  klits (Eigenbilzen), Sub kassedo. -Se- is toonloos. Knikker van steen. Geh. St-Truiden.  klits (Sint-Truiden), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  klits (Grote-Spouwen, ... ), Toelichting onderaan pag. 4:  klitsen (Eigenbilzen), Vgl. pag. 227: *klits: 1. Knikker (z. ald.).  klits (Hasselt), voor de knikker die in de pot wordt gezet  klits (Zutendaal), voor een gebakken lemen knikker  klits (Neeroeteren), voor een mislukte, misvormde, slecht gebakken knikkertje  klits (Rekem), voor een stenen knikker  klits (Ulbeek), Wille ve e pötsje klitse: Zullen wij met de knikkers spelen?  klits (Kortessem), Z. ook o. knikker, (1). - Vgl. pag. 230: knikker: knikker 1. z.o. klits 1, *klitser-, *klitsen-, kogel 2, koning 2, *maai1, schieter-schieten.  klits (Zonhoven), Zie kanneklits.  klits (Uikhoven), klitsendou: , /  klissendous (Nieuwerkerken), klitser: klitser (Sint-Truiden), , /  klitser (Sint-Truiden), klitsers (Nieuwerkerken), , afgeleid uit het Engelse game  klitsers (Berbroek), , onbekend  klitser (Rijkel), [zelden]  klitsər (Zonhoven), Sub klits, (1): ook klitser.  klitser (Zonhoven), klitshuif: voor een gladde ronde knikker  klitshuif (Hoeselt), klitsmaai: klitsmēə (Borgloon), klitsmoaj (Heers), , /  klitsmejen veur te klitse (Hoepertingen), Cfr. maai.  klitsmaəj (Zonhoven), voor een stenen knikker  klitsmoaj (Heers), Z. ook o. knikker, (1).  klitsmao.ëj (Zonhoven), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  klitsmeeje (mv.) (Borgloon), klitsmiej (mv.) (Hoepertingen), klotje: kloͅtjə (Stein), kneuter: Zeer kleine knikkers.  kneuters (Blerick), kneutertje: Zeer kleine knikkers.  kneuterkes (Blerick), knikker: kne?ər (Lommel), knekər (Nieuwenhagen, ... ), knik-ker (Blitterswijck), knikker (Afferden, ... ), knikkers (Ittervoort, ... ), spelə beͅi də knikkers (Vliermaal), , /  knikker (Lommel), knikkers (Houthalen, ... ), [idem]  knikkers (Sevenum, ... ), de bedoeling was er zoveel mogelijk van de tegenstrever te veroveren  knikkers (Maaseik), Geen idee  knikkers (Velden), Kleine soorten van leem.  knikkers (Bergen), knekker: Nederland (- Budel en Weert), Lommel, Lommel-Kolonie, Neerpelt.  knekər (Achel, ... ), ne knikker wordt ook gebruikt voor hoofd in spottende taal, /  knikkers (Lommel), Soms ook wel het Royer woord "huûve"mv., of dat uit Weert "maâle"gebruikt.  knikker (Tungelroy), Zie eveneens hi-jf en panneklitser.  knikker (Bree), Zie ook HUIF en KLOS.  knekər (Hamont), Zijn het knikkers? Als het -kleine- ballen zijn, dan zijn het in mijn dialect balle of bellekes., Ik weet niet wat hier bedoeld wordt.  knikkers (Ottersum), knikkerd: knikkerte (Ell), speulen met te knikkerte (Ophoven), Opm. meestal wordt dit woord gebruikt.  knikkert (Hunsel), voor de gewone knikker  knikkert (Geistingen), knip: kniep (Eynatten), knippe (Lontzen), kniəp (Eynatten), knipfrank: eŋə knipfrāŋk (Vaals), knipper: knepper (Thorn), kogeltje: keugelke (Roermond), koninkje: Sub koning, (2)b. (dim.).  kee.ningske (Hasselt), kraal: krael (Doenrade), kral (Doenrade, ... ), kralle (Brunssum), krel (Brunssum), mit krel sjeete (Brunssum), (= een knikker).  ene kral (Doenrade), lang / meerv. krel ]  kral (Bingelrade), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 126].  kral (Oirsbeek), krak: krak (Zutendaal, ... ), kuls: kuilse (Montfort, ... ), kuls (Echt/Gebroek, ... ), kultsj (Vlodrop), kultsje (Vlodrop), käls (Maasbree), köls (Asenray/Maalbroek, ... ), köls, kölse (Tegelen), kölsch (Sint-Odiliënberg), kölse (Baarlo, ... ), költj (Posterholt), kø͂ͅls (Swalmen), køͅhøͅls (Heel), køͅls (Beesel, ... ), køͅlsj (Melick), køͅlsjə (Posterholt), køͅlsə (Ell, ... ), kùls (Maasbracht), kûls (Horn), met də køͅlsə sjpēlə (Asenray/Maalbroek, ... ), met ə køͅlsə spēlə (Maasbracht), (= knikkeren).  mit de kölse doon (Buggenum), (dunne knikker).  köls (Blerick), (hoogd. ö als in hölle).  köls (Reuver), , /  kulse (Echt/Gebroek), /  köls (mv. kölse) (Venlo), kölsche (mv) (Melick), kölse (Echt/Gebroek, ... ), Kölse (Montfort), ɛne kölsch (Melick), 14  kölsə (Roermond), 66, 99  köls (Roermond), bumkes zien kölse van klei, sjtuiters guëf t ouch, /  kölse (Tegelen), Geen idee  kölse (Velden), Gewone aarden knikkers.  kulse(n) (Tegelen, ... ), Gewone kleine aarden knikker(s).  kuils(en) (Steyl), Gewoon formaat.  köls (Blerick), kan ik niet herkennen  glaaskölse (Roermond), Kölse (Roermond), NB bujelke, költjebujel [knikkerzakje].  költj (Posterholt), ne Bujel -e; mit -e sjpele; de - dörmelde inne moetsj.  köls (Swalmen), niet bekend  kölse (Echt/Gebroek), onbekend  köls (Roermond), pag. 138: knikkeren, niet gebr.; men zegt kölse of mit kölse sjpele; z. köls*.  mit kölse sjpele (Roermond), Sleeptt.  köls (Tegelen), Ss. kölsebuujel(ke).  köls (Roermond), vgl. Köls, 1. Van of uit Keulen; 2. Keuls dialect.  köls (Venlo), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 123].  köls (Asenray/Maalbroek, ... ), kulsen: køͅlsə (Venlo), kulster: Mv. kölsters - oud Venlos.  kölster (Venlo), maai: beͅ mājə spēln (Zonhoven), bé mieje spéèle (knikkeren) (Ulbeek), enə mòi (Heers), eͅnə moͅj (Veulen), klitsen met de mao.iën (Zonhoven), maai (As, ... ), maaien (Zonhoven), maawj (Jeuk), māj (Aalst-bij-St.-Truiden), ma͂i (Vechmaal), meej (Borgloon), meie (Kortenbos), mējə (Voort, ... ), mījə (Hoepertingen), mīə (Kortessem), moai (Mielen-boven-Aalst), moaj (Heers), moi (Diepenbeek, ... ), moie (Brustem), mōͅ (Heers, ... ), mōͅi (Broekom, ... ), mōͅj (Genk), mōͅwəj (Zonhoven), mōͅə (Borlo, ... ), moͅiə (Borlo), moͅj (Diepenbeek), mój (Sint-Truiden), möj` (Widooie), nə miə (Kortessem), spēlə beͅ moͅjəs (Bommershoven), spīlə meͅt də mōͅjə (Genk), , /  mao.ëjen (Zonhoven), maoi (Zonhoven), maoj (Gors-Opleeuw), mie-je (Ulbeek), mieje (Wellen), Miejen (Wellen), mièje (Ulbeek), moai (Houthalen), moiɛje (Mechelen-Bovelingen), moje (Diepenbeek, ... ), mooie (ev.) - mooïëje (mv.) (Vorsen), mouwje (Gingelom), , afbeelding is te klein en onduidelijk om te zien wat het is  moaien (Jeuk), , is mij niet bekend waarom het hier gaat.  moij (Diepenbeek), , onbekend  maoi (Rijkel), , weet niet wat men hier bedoelt  moien (Sint-Truiden), /  moaie/ (Genk), Bij de maaien schieten.  moj (Niel-bij-St.-Truiden), Cf. mèt enne mauj klitsen.  enne mauj (Heers), de knikkers werden in een "moaiëbors"bewaard.Een zakje (beurs ) dat van boven kon toegestrikt worden.Met de loden knikker moaiêde wij van thuis toaan de school; er was toen nog neergens een verharde stoep langs de wegen gelegd., mij onbekend  moai (Genk), ne loette moai (Genk), Kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  meë (Kortessem), ne Glazen maai.  māəj (Zonhoven), Sub *maai.  bè de mao.ëje spee.ële (Zonhoven), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  mao (Alken), moï (Diepenbeek), Sub meësjîete: Kom ve gón e pötsje meësjîete (of bè de meë sjîete): Kom, we gaan knikkeren.  bè de meë sjiête (Kortessem), Sub moaië, (1).  moai (Genk), vgl. pag. 1: moeispeler knikkerspelen [mv.].  moie (Diepenbeek), voor een glazen knikker  meje (Ulbeek), Z. ook o. knikker, (1). - Vgl. pag. 230: knikker: knikker 1. z.o. klits 1, *klitser-, *klitsen-, kogel 2, koning 2, *maai1, schieter-schieten.  mao.ëj (Zonhoven), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  maoj (Genk), maaitje: mēikə (Stevoort), mōikə (Broekom), Het meke dient als inzet in de pot.  mèəkə (Niel-bij-St.-Truiden), maal: maal (Nederweert, ... ), meͅt mālə dōn (Leuken), Geh. Weert. (t Daghet in den Oosten VIII, 33)  maal (Weert), Gewone lemen knikker.  māle (Nederweert), glazen knikkers zijn buude, uit leem gebakken knikkers zijn maale, /  maale (Weert), Je had "maale"in allerlei kleuren. Ze werden verkocht in een zakje. Voor de tweede wereldoorlog kon je ze alleen nog in het bruin krijgen. Na de tweede wereldoorlog kreeg je er 10 voor één cent, in één kleur (groen, rood, blauw vooral). De "maal"was het minste waard.  maal (Weert), kleiner dan een buut  maal (Weert), kliener dan een kloeleklaot  maal (Weert), knekker: Nederland (- Budel en Weert), Lommel, Lommel-Kolonie, Neerpelt.  maal (Weert), Sub knikker. Mv.  maâle (Weert), Weinig gebruikt.  maol (Venlo), Wir könnten es hier mit zwei Wörtern zu tun haben, die im Lütticher Dialekt dieselbe Lautform aufweisen: entweder maye (arch.) f. maille, petite pièce de monnaie valant un demi-denier, vgl. Verdam: maelge, mailge eene kleine munt, de helft van een penning, oder maye - Haust verzeichnet es nur als maille de filet - das auf lat. macula zurückgeht und auch die Grundform von niederl. maelie orbiculus, anulus ist. Sollte es sich hier um einen Relikt eines früheren Ring- oder Münzspieles handeln, so hätte man durch Metonymia den Namen des geworfenen Gegenstandes auf das neue Material, den Murmel übertragen. Der Zusammenhang zwischen Wurf- und Knickerspiel würde sich in diesem Falle für unser Gebiet aus der Wortgeschichte erklären.  maal [māl} (Budel, ... ), marbel: malber (Eys, ... ), malleber (Itteren), marbel (Banholt, ... ), marbele (Schaesberg, ... ), marbelen (Heerlerbaan/Kaumer), marbels (Kesseleik), marbəl (Maaseik), melber (Ingber), molber (Bocholtz, ... ), molleber (Bocholtz), márrebel (Tungelroy), møͅrbəl (Nieuwenhagen, ... ), , /  marbels (Neeroeteren, ... ), merbels (Stevensvennen), /  morbele (Schinnen), de bedoeling was er zoveel mogelijk van de tegenstrever te veroveren  marbels (Maaseik), dikker dan een huuf en van glas  marbel (Ten-Esschen/Weustenrade), Eigl. marmeren. Fr. marbre.  marbel (Heerlen), van glas of steen  marbəl (Heerlen), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  marbel (Heerlen), marbol: marbol (Meeuwen, ... ), marrebollen (Leopoldsburg), merbol (Kortenbos), , /  marbol (Hoeselt), marbolletje: marrebollekes (Leopoldsburg), marmel: marmel (Maaseik), , /  marmels (Maaseik), Marmels (Maaseik), marmels (Maaseik, ... ), marremels (Maaseik), , ik kan het niet ontwaren  marmels (Maaseik), /  marmelen/marmels (Maaseik), Ook marmele: met knikkers spelen.  marmel (Maaseik), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  marmel (Maaseik), marmer: meͅt də moͅimərs spēle (Mal), marvel: mailever (Loksbergen), marvel (Thorn), mervel (Genooi/Ohé, ... ), meͅt marvəls dōn (Thorn), møͅləvər (Loksbergen), møͅrøvŋəl (Born), spēlə bɛi də mailəvərs (Loksbergen), /  mervele (Stevensweert), Morvelle (Grevenbicht/Papenhoven), glazen knikkers noemden we morvel,knikkers van klei heetten uëve, /  morvelen (Grevenbicht/Papenhoven), Opm. in gehucht köls, zelden.  mĕrvel (Stevensweert), marvelaar: mervelair (Dieteren), mervelär (Dieteren), Zie ook: marbel.  mervelaer (Sittard), marveltje: mervelke (Thorn), meͅrvəlkə (Thorn), meip: mejp (Dieteren), met meͅipə sjpēlə (Dieteren), meis: maesj (Lutterade), maisj (Einighausen, ... ), mausj (Geleen, ... ), meisj (Brunssum, ... ), meisje (Nieuwstadt, ... ), meͅis (Susteren), mit meisje sjeiten (Sittard), mit meisje sjete (Susteren), mäisj (Susteren), mèisj (Sittard), mèsch (Broeksittard), sjpele mit meijsje (Sittard), (mv. meis)  meisch (Sittard), /  meisje (Amstenrade, ... ), 2 speelden wij met lemen knikkers, die geverfd waren. 3 was een spelletje, waarbij een kuiltje in de grond werd gemaakt waarin je je  mejsje mit ɛne mawsj (Spaubeek), ik weet niet of het woord bij 1 goed gescheven is ,het moet meer naar de ei klank, weet ik niet  measje (Sittard), kuulkesjarre, /  mejsje (Sittard), Meisj ist u.E. nichts anderes als eine Kontamination aus Plur. meij (neben maje) und dem benachbarten köls.  meisj [mei̯š} (Dieteren, ... ), meisje als het lemen knikkers zouden zijn, niet bekend  meisje (Susteren), meisje zijn van glas, huve van leem of porcelein, /  meisj-meisje (Schinnen), Méisje? klitsje? oet dich!  méisj (Sittard), ps. boven de è staat nog een lengteteken; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  mèsj (Munstergeleen), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 126].  mausj (Ulestraten), meisj (Bingelrade, ... ), meisje: mesje (Guttecoven), kleine stene knikker  meisjke (Klimmen), mergel: meͅirjəl (Raeren), meͅrgəl (Welkenraedt), meͅrəgəl (Eupen), mijtmaai: [sic] - voor een heel kleine knikker  miè/ĕt moj (Diepenbeek), moks: moks (Eupen), Glasmocks, steinmocks; aus ndl. mokkel, bzw. spät-mhd. mocke = Klumpen, Stück.  mocks (Eupen), molmer: molmer (Lauw), , /  moalmeren (Lauw), molmer (Lauw), muldje: muldje (Stein), oks: oaks (Welkenraedt), piethuif: nr1 : Dilsen - nr 2 in Rekem, /  pitueven (Rekem), pietscheut: , /  pietscheuten (Halen), pikkuls: pikköls (Sevenum), pottenbal: Eig. Royers.  pottebâl (Stramproy, ... ), scheut: eiezere scheut (Halen), ne scheu.t (Zolder), nə sch"t (Beverlo), nə sX"t (Beringen, ... ), nəsk"t (Paal), scheut (Beringen, ... ), schøt (Paal, ... ), schø͂ͅt (Linkhout, ... ), spelen mee de scheuten (Oostham), spēlə beͅ sx"tə (Heusden), sx"t (Beringen, ... ), sxøt (Beringen), , /  scheuten (Heusden), Bij schîê.te, scheu.tespee.le, knikkeren.  scheu.t (Zolder), Geh. Beverloo. (t Daghet in den Oosten XI, 52)  scheut (Beverlo), Houdt uwe scheut te goei vast inuw handen.  sch"t (Zonhoven), Hè kreeg ne bûîl scheute van Sinterkloos.  scheut (Beverlo), knikkeren = me scheute schiete, /  scheute (Zolder), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  scheut (Beringen), Védze; kuilke schie.te, sláng schie.te, muu.rke tétse.  scheu.te spee.le (Zolder), schieter: schieter (Stevoort), schiethuif: schiethief (As), sjietaaif (Bilzen), šītaif (Bilzen), , /  sjietaajf (Bilzen), sjiethaajve (Bilzen), sjiethaive (Eigenbilzen), sjiethuivë (Hoeselt), , ?  schiedaiven (Bilzen), , weet niet wat bedoeld wordt  sjie:daaiv (Munsterbilzen), dialect Membruggen (Zuid-limburg), /  sjiethoif (Membruggen), Sub hejf: n Shiethejf wjodde oach al ins gezaag. Een knikker werd zo ook al eens genoemd.  shiethejf (Eigenbilzen), Sub huif: ook sjiethuif.  sjiethuif (Hoeselt), Sub meë: kabas (Hasselt) - moï (Diepenbeek) - scheut (Beringen) - scheuit (Bocholt) - mao (Alken) - klits (Spouwen) - huif (Rijkhoven) - sjiethuif (Vlijtingen) - sjietaive (Munsterbilzen) - kassendouw (Nieuwerkerken) - kassendui (Sint-Truiden) - marmel (Maaseik).  sjietaive (Munsterbilzen), sjiethuif (Vlijtingen), voor een gladde ronde knikker  schiethuif (Hoeselt), Zie Crompvoets, H. (1991), [De regionale toptiens van dialectwoorden en -begrippen.]: Limburg. In: H. Crompvoets en A. Dams (red.), Kroesels op de bozzem. Het Dialectenboek. Waalre: Stichting Nederlandse Dialecten, blz. 122-136 [blz. 125].  sjiethuif (Hoeselt), Zjë hot glôzë huivë en potjèddë: Je had glazen knikkers en potaarden.  sjiethuivë (Hoeselt), schietkuls: sjētkø͂ͅls (Swalmen), schietmaai: schietmei (Kozen), springer: , /  springers (Ulbeek), stuiker: sjtoeker (Schimmert), stuiter: stuuter (Meerlo), tam: Vgl. WBD III, 3.2., grote knikker, pag. 98: tam, zeldz. Hagelds.  tam (Heusden), teetje: teetje (Weert), kleiner dan een maal  teetje (Weert), kleinste knikker  teetje (Weert, ... ) [SND (2006)](Harde) knikker. || *Klitser: Iemand die met knikkers schiet; (zelden) Knikker. || *Klitsmaai: 1. Knikker. || *Klitsmaai: Knikker. || *Maai: Knikker. || / [SND (2006)] || 1. Knikker. || 2. (Gewone) knikker. || 3. Marbel. || [Jongensspel - knikkers]: Glasknikker. || [Jongensspel - knikkers]: Kleine, gekleurde knikker uit gebrande leem. || [Jongensspel - knikkers]: Knikker. || [Jongensspel - knikkers]: Knikkeren. || [kleiner en in gebakken klei of potaarde] [SND (2006)] || [Knikker]. || [knikkeren] [SND (2006)] || [Knikkers] [SND (2006)] || [Met de knikkers spelen]. || [steen of glas; dikker dan de klits] [SND (2006)] || [van aarde] [SND (2006)] || Alg. stuiter. || Bal van leem of mergel en kolengruis. || Balletjes van gebakken aarde, steen, marmer of glas [bolbaai, kets, kaaischeut, jibber, klits, ket, til, knipper, knot, marbol, marbel, mölmer, kaster, kasser, huuf, köls, kölster, vrenkel]. [N 88 (1982)] || benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || bol [SND (2006)] || Een grote knikker. [N R (1968)] || Een hele grote knikker? [WVD 153 (2005)] || Een knikker van gebakken leem en gekleurd, of van glas. || Een knikker. [ZND B1 (1940sq)] || Gegoten ijzeren stuiter in verschillende dikten. || glasknikkers [SND (2006)] || Glazen (gekleurde) knikker. || Glazen knikker. || Grosser Wurfmurmel. || Hief: knikker. || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Huif: (lemen) knikker. || Huif: knikker. || Huuf: I. Glazen of aarden knikker. || Hüüv: Murmel, Knicker. || I. Maai: Knikker. || II. Huif: knikker. || II. Kliets: kleine knikker. || II. Knikker. || Jongens spelen met de knikkers. [ZND 01u (1924)] || Keischeut: balletje van gebakken aarde, steen, marmer of glas. || Kleibolletjes (knikkers van de gewone man). || kleine knikker [SND (2006)] || Kleine knikker uit gebakken aarde. [ZND m] || Kleine knikker. || Kleine lemen knikker. || Kleine stenen of glazen knikker [mullemer, aardezoekertje, artzeiker]. [N 88 (1982)], [N 88 (1982)] || Kleine, meestal aarden knikker. || Kleiner Murmel. || Klits ("teef, wijfje, ontuchtige vrouw"; "knikker/iets kleins"). [Willems (1885)] || Klits: **1. Knikker van gebakken aarde, kalk of steen. || Kloot, bal, knikker. || Knickerkugel. || Kniker (sic), huuf, maai, vrank, kassedo. || knikker [SGV (1914)], [SND (1991)], [SND (2006)], [ZND m] || knikker (klei) [SND (2006)] || Knikker van gebakken aarde, kalk of steen. || Knikker van gebakken leem. || Knikker van leem. || Knikker van steen. || knikker(s) [SND (2006)] || Knikker, knikkers. || Knikker, larve. || Knikker, stuiter. || Knikker. [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || Knikker: 1. Glazen knikker. || Knikker: de grote (glazen of stenen). [ZND 16 (1934)] || Knikker: de kleine (van steen of glas). [ZND 16 (1934)] || Knikker: Knikker van gebakken aarde, kalk of steen. || Knikkeren (1). || Knikkeren. || knikkers [N 112 (2006)], [SND (2006)] || Knikkers [mv.]. || Knikkers. [Lk 03 (1953)] || knikkers/ [SND (2006)] || Kogelvormig gegoten ijzeren stuiter, vnl. bij t knikkerspel gebruikt. || Köls*: knikker. || Lemen knikker. || letterlijk: schietbol [SND (2006)] || Lievelingsspel 1. [SND (2006)] || Lievelingsspel 2. [SND (2006)] || Lievelingsspel 3. [SND (2006)] || Lievelingsspel 4. [SND (2006)] || Lievelingsspel 5. [SND (2006)] || loden knikker [SND (2006)] || Maai, marbol, marmer, klits, kabas. || Maai: 2. Knikker. || marbels [SND (2006)] || Marmeren knikker. || Meke: Kleine knikker, niet uit glas maar uit gebakken aarde. || Murmel. || Over het knikkerspel: het knikkeren. [N R (1968)] || Plur. van knikker. || Scheut: *2. Stuk waarmee men schram schiet. || Sjeitmeisj, knikker (van geperst marmergruis of glas) waar men het liefst en gewoonlijk mee knikkert. || Soort kleine knikker. || Soort knikker. || Steenen knikker, marbol, huif. || Stenen knikker (van Keuls steengoed). || Stenen schietknikker. || Stuiter (van marmer of porcelein). || Stuiter van bont glas of porcelein. || Verschillende soorten knikkers. [BN 03] III-3-2
knikker add. kattenoogje: Uitsluitend verkl. Met bakken is er vuil in gekomen en is de knikker gevlekt.  katte-uigske (Weert), kluts: (= scheve knikker m.  klŭts (Heer), krijtschurger: krietsjörger (Tegelen), kriétsjörger (Tegelen), krot: krōēt (Wellen), knikkers zonder regelmatige ronde vorm  kroeten [mv.} (Sint-Lambrechts-Herk), meelzak: Zie: maale.  maelzak (Weert), middenlander: Hïj rakte de middelander mit enne pottendritser.  middelander (Gennep), Zie middelander.  middelénder (Gennep), visje: glas met fijne streepjes  veske (Jeuk), waterman: wótermàn (Sint-Truiden), woerel: 1) Meepenning, weerel.  woerel (Linkhout) 2) Slach van marbel, maai, kabas, knikker. || [Middelste van een oneven aantal knikkers]. || Benaming voor zelfgemaakte knikker. || benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || Gevlekte glazen knikker. || Kleine stenen of glazen knikker [mullemer, aardezoekertje, artzeiker]. [N 88 (1982)] || Knikker: de grote (glazen of stenen). [ZND 16 (1934)] || Middelste van een oneven aantal knikkers. || Soort knikker. || Vrijwel waardeloze knikker van gips of krijt. || Waardeloze stenen knikker. [ZND m] || Zelfvervaardigde knikkers van gips of krijt. III-3-2
knikkeren bet de kassendou spelen: spēlə beͅ də kasənd"j (Sint-Truiden), bet de knikkers spelen: spelə beͅi də knikkers (Vliermaal), bet de maaien schieten: Sub meësjîete: Kom ve gón e pötsje meësjîete (of bè de meë sjîete): Kom, we gaan knikkeren.  bè de meë sjiête (Kortessem), bet de maaien spelen: Sub *maai.  bè de mao.ëje spee.ële (Zonhoven), bet de marvels spelen: spēlə bɛi də mailəvərs (Loksbergen), bet maaien spelen: beͅ mājə spēln (Zonhoven), bé mieje spéèle (knikkeren) (Ulbeek), spēlə beͅ moͅjəs (Bommershoven), bet scheuten spelen: spēlə beͅ sx"tə (Heusden), bikkelen: bikkele (Grubbenvorst, ... ), bikkelen (Broekhuizen), Bikkele ien n kuleke.  bikkele (Venray), buten: ne Buut: glazen knikker.  buude (Weert), frankelen: frenkele (Eygelshoven), vrenkele (Waubach, ... ), franken: jongens: vrenken (Eksel), vrenken (Eksel), ɛvrenkenɛ - knikkeren (Eksel), franken doen: vrênk doên (Eksel), frankhuiven: frenkeve (Kerkrade), frankhuiven schieten: f}raŋkəf sjisə (Bleijerheide), huiben: Heube (Eijsden), huibe (Eijsden), huuben (Mesch), huifje schieten: hy(3)̄fkə sjēͅtə (Schimmert), ievke schieten (Dorne), üfke sjééte (Mechelen-aan-de-Maas), huifje spelen: Yfkə spēələ (Mechelen-aan-de-Maas), huivelen: huvele (Amstenrade), huiven: hejvə (Beverst), heuven (Maastricht), hoive (Membruggen), huive (Eckelrade, ... ), huiven (Amby, ... ), huujven (Achel), huuve (Gulpen, ... ), huve (Bocholtz, ... ), huven (Amby, ... ), höjve (Kanne), höjve: de dikke höjv (glaowe) - de klàèjn höjv (lèeme) (Kanne), hûive (Gronsveld), knikkeren(hieven) (Dorne), uuve (Guttecoven, ... ), uuven (Stein), úúve (Elsloo), #NAME?  huuve (Neeritter), (ww.)  höjve (Kanne, ... ), 2 speelden wij met lemen knikkers, die geverfd waren. 3 was een spelletje, waarbij een kuiltje in de grond werd gemaakt waarin je je  (h)uve mit ɛn (h)uuf (Spaubeek), Afl. sub huuf.  huven (Meeswijk), B.v. Gi hoeft nè/nie te huven, as ge nè tigge verlies kunt!  huvən (Achel, ... ), Kom, we gaan huiven.  hy(3)̄və (Hamont), Mij onbekend  úúve (Elsloo), Vgl. knepe.  `hy(3)̄:və (Gemmenich), huiven scharren: huive sjare (Sint-Pieter), huiven schieten: hejvə sjētə (Bree), hīvə sxētə (Opglabbeek), huive sjiette (Val-Meer), huuf sjeite (Sittard), huuve sjeete (Bocholt, ... ), huuve sjeete (biejal / bie:frĕts: termen bij het (Bocholt), huuve sjeete in ein slag (Bocholt), huuve sjete (Wijlre), huûve scheete (Kaulille), huûve scheete (knikkeren) (Kaulille), hy(3)̄əvə sjētə (Hoensbroek), hyvə sxētə (Kaulille), uve sjeete (Boorsem), uve-sjete (knikkeren) (Kinrooi), , /  hieve sjeten (Opitter), Sub hi-jf.  hi-jve sjete (Bree), Sub hief.  hieven schieten (Meeuwen), Vgl. sub hi-jf: Hi-jve könste sjete in ein slang of in èè bûdelke (kuiltje).  hi-jvesjete (Bree), voor jongens ! met de ene knikker de andere in een kuiltje schieten.  huuve sjeete (Geulle), huiven tikken: huive tikke (Wolder/Oud-Vroenhoven), kabassen: kabastə (Hasselt), kebaste (Hasselt), Afl. van kabás, kebás knikker, waarbij van *kabast wordt uitgegaan, anders zou het *kabasse geweest zijn. Vgl. ook Waals cabasser, cabossî denken, kneuzen.  kabaste, kebaste (Hasselt), alle e dof de a gesloten maar langgerekt, /  kabbasse (Hasselt), Sub meësjîete: In Hasselt zegt men kabaste.  kabaste (Hasselt), kassendouen: kasəndy(3)̄ə (Sint-Truiden), keischeuten: keisjeute (Meijel), keͅjsj"tə (Meijel), kéjsjeute (Meijel), /  kéjsjeute (Meijel), Zie afbeelding 59 [pag. 88]: kéjsjeute, bókspringe, kievveloeëte èn kurtje springe.  kéjsjeute (Meijel), ketsen: /  ketsen (Heerlen), klitsen: kletsə (Alken, ... ), klitse (Bevingen, ... ), klitse (knikkeren) (Rijkel), klitse in ɛn slang of e pètje (Eigenbilzen), klitsen (Ulbeek, ... ), klitsje (Sittard, ... ), klitsə (Borgloon, ... ), klutsen (Riemst, ... ), mèt enne mauj klitsen (Heers), Afl. van klits knikker.  klitse (Hasselt), Hij klitst nog met zijnen nagel.  klitsə (Zonhoven), Man lässt zwei auf einander gelegte Murmeln zu Boden fallen.  klietsje [klitšə} (Kerkrade), Mèt n klits muste klitse, mê de kons oach paor of omp doen, doa wjodde vèèl geklits op de stroat vrigger douw woor dat nog mjèggelk, ver koste op den trotwaar in n slag - e petje of in e keilke klitse.  klitse (Eigenbilzen), Ook klitsere.  klitse (Sint-Truiden), Ook: tegen elkaar liggen van twee biljartballen.  klitsje (Sittard), Sub keingerspeile.  klitse (Sint-Truiden), Sub klits: Wille ve e pötsje klitse: Zullen wij met de knikkers spelen?  klitse (Kortessem), Sub trotwaar: [...] vè wore doa aan t klitse op dè trotwaar. [...] Wij, die met knikkers aan het spelen waren op die stoep [...].  klitse (Eigenbilzen), Verouderd. Vroeger klitsden de kwajongens veel.  kletsə (Niel-bij-St.-Truiden), vgl. pag. 230: knikkeren, z.o. *klitsen.  klitse (Zonhoven), klitseren: kletsərə (Sint-Truiden), Sub klitse: ook klitsere.  klitsere (Sint-Truiden), klotsen: klotsen (Zolder), knikkeren: knekərə (Helchteren), knikkere (Leuken, ... ), knikkeren (Boekend, ... ), , /  knikkeren (Lommel), /  knikkere (Heerlen), knikkerre (Schinnen), Afl. sub knikker.  knikkeren (Lommel), gewone spel  knikkere (Gennep), Zie ook HUIVEN en KLOSSEN.  knekərə (Hamont), knikkers schieten: knikkers/scheete (Grevenbicht/Papenhoven), knikkerten: knikkerte (Ell, ... ), knippen: `kni̯.pə (Gemmenich), knepe (Montzen), kneppe (Montzen), knippe (Epen, ... ), #NAME?  knippe (Mechelen), (= knikkeren in een ring).  knippe (Mechelen), (= met duim en wijsvinger den knikker doen voortrollen).  knippen (Epen), knokelen: #NAME?  knuGələ (Maasbracht), kulsen: koͅlsə (Blerick), kuālse (Neer), kulse (Haelen, ... ), kulsen (Roermond), kölschen (Sint-Odiliënberg), kölse (Baarlo, ... ), Kölse (Montfort), kölse (Roermond, ... ), Kölse (Venlo), költje (Posterholt), kø͂ͅlsə (Tungelroy), køͅlse (Blerick), køͅlsjə (Posterholt, ... ), køͅlsə (Baarlo, ... ), køͅlsən (Boekend, ... ), #NAME?  køͅlsə (Nunhem), (= knikkeren).  költje (Posterholt), (De hierna volgende jongensspelen [21-28] werden voornamelijk bedreven op de schoolspeelplaats.)  kölse (Herten (bij Roermond)), /  Kölse (Venlo), de knikkers hebben tegenwoordig allemaal verschillende namen door hun grootte, in het dialect niet meer; alleen nog in de standaardtaal. Vroeger werd hier in Thorn tegen een knikker van klei nog "mervel"gezegd. Wij deden dat op "het baenke"- een braakliggend stukje grond tussen twee huizen. , /  kölse (Thorn), jongere benaming  køͅlsə (Panningen), kleine, gekleurde knikkers van gips of gebakken klei. Ze werden gebruikt om het spelverlies mee te betalen. Daarvoor konden ook piepesjtele (stelen van Goudse pijpen) of piepemoetsjes (gebroken pijpekoppen) gebruikt worden.  køͅlsə (Helden/Everlo), niet bekend  kölse (Echt/Gebroek), niet zeker  kulsen (Velden), onbekend  kölse (Roermond), pag. 138: knikkeren, niet gebr.; men zegt kölse of mit kölse sjpele; z. köls*.  kölse (Roermond), kulsen smijten: køͅlsə sjmītə (Panningen), kulsteren: kölstere (Venlo), køͅlstərə (Venlo), maaien: moaië (Genk, ... ), moͅjən (Diepenbeek), (Maaien.)  mê`n (Diepenbeek), pag. 16-17: Dit werd vroeger gespeeld, onderweg naar school (te voet) op het fietspaadje langs de weg. Wie begint werpt zijn knikker vooruit. De tweede speler werpt om dicht genoeg bij te komen liggen zodat hij t kan meten met n handspan [n spoeër]. Als de afstand kan gemeten worden, win je 1 knikker. Geraakt zonder te kunnen meten, is ook een knikker. Geraakt en kunnen meten is 2 knikkers. Niet geraakt en niet kunnen meten: Mis, haha. Als een speler van de andere wint begint het spel opnieuw.  mê`n (Diepenbeek), maaien schieten: Kom ve gón e pötsje meësjîete (of bè de meë sjîete): Kom, we gaan knikkeren.  meësjîete (Kortessem), Termen uit het knikkerspel:  moie sjiet`n (Diepenbeek), malen: maale (Weert), malen (Weert, ... ), Ook: op maale doon.  maale (Weert), marbelen: malbere (Venlo), molbere (Venlo), marmelen: marmələ (Maaseik), Sub marmel.  marmele (Maaseik), marrebollen: marrebollen (Leopoldsburg), marvelen: mervele (Stevensweert), mervelen (Stevensweert), morvelle (Grevenbicht/Papenhoven), /  mervele (Stevensweert), meisen: maesje(knikkeren) (Sittard), mausche (Schimmert), mausje (Beek), mejsje (Sittard, ... ), 2 speelden wij met lemen knikkers, die geverfd waren. 3 was een spelletje, waarbij een kuiltje in de grond werd gemaakt waarin je je  mejsje mit ɛne mawsj (Spaubeek), vgl. pag. 236: Knikkeren.  mèisje (Sittard), Zie: kénjersjpeelkes.  mèisje (Sittard), met bommetjes spelen: mit bumkes sjpeele (Dieteren), met de franken spelen: spelen mit de frenk (Wijchmaal), spelen mit de vrenk (Eksel), met de frankhuiven spelen: mit de frenkef spieele (Bleijerheide), met de huiven doen: meͅt də hīvə dōn (Opglabbeek), met de huiven schieten: sjiete met de aajve (Bilzen), Sub schieten.  met de uven sjéten (Uikhoven), met de huiven spelen: mèt de uve spele (Boorsem), spelə meͅt tə yvə (Mechelen-aan-de-Maas), spiələ meͅt tə hāivə (Bilzen), spy(3)̄lə mət ə y(3)̄və (Rotem), spølə meͅ də hyvə (Hamont), spølə mɛij də hy(3)̄və (Sint-Huibrechts-Lille), spølə mɛtə h"və (Maastricht), špy(3)̄lə meͅt də hyvə (s-Gravenvoeren), het spel "met de huve speulen", /  met de huve speulen (Molenbeersel), met de keien schieten: Zgw. sub kêe.  mèt dë kêeë sjīētë (Tongeren), met de keien spelen: meͅt də keͅiə spēle (Mal), met de knikkerten spelen: speulen met te knikkerte (Ophoven), met de kulsen doen: (= knikkeren).  mit de kölse doon (Buggenum), met de kulsen spelen: met də køͅlsə sjpēlə (Asenray/Maalbroek, ... ), met ə køͅlsə spēlə (Maasbracht), met de maaien klitsen: klitsen met de mao.iën (Zonhoven), met de maaien spelen: spīlə meͅt də mōͅjə (Genk), , /  met de maaien spelen (Genk), met de marbels spelen: spy(3)̄lə mət ə marbəls (Rotem), met de marmers spelen: meͅt də moͅimərs spēle (Mal), met de scheuten spelen: spelen mee de scheuten (Oostham), met franken spelen: spēlə mɛt freͅŋk (Peer), met huiven doen: met huuve daon (Ittervoort), met huuve doon (Neeritter), (= knikkeren).  mit huve doon (Meerssen), met huiven schieten: met huve scheete (Ubachsberg), met uve scheeten (Eisden), meͅt hy(3)̄və sjētə (Ulestraten), mit huuve sjeete (Klimmen, ... ), mit huuve sjeeten (Nuth/Aalbeek), (= knikkeren).  mit uve scheete (Lutterade), met huiven spelen: met heiven spelen (Beverst), met huiven sjeeten (Kanne), meͅt høyvə sp"lə (Caberg), mit huuve sjpieele (Heerlen, ... ), mit huuve spiejele (Mechelen), spele met huve (Welkenraedt), spele met uuve (Eisden), spīələ meͅt hīvə (Opglabbeek), Of een andere omschrijving.  mèt huive speule (Maastricht), met kralen schieten: mit krel sjeete (Brunssum), met kulsen doen: mèt kölse doon (Kessel), met kulsen spelen: pag. 138: knikkeren, niet gebr.; men zegt kölse of mit kölse sjpele; z. köls*.  mit kölse sjpele (Roermond), met malen doen: meͅt mālə dōn (Leuken), met marvels doen: meͅt marvəls dōn (Thorn), met meipen spelen: met meͅipə sjpēlə (Dieteren), met meisen schieten: mit meisje sjeiten (Sittard), mit meisje sjete (Susteren), schieten op knikkers die tegen de muur neergelegd zijn  mit meijsje sjijte (Sittard), met meisen spelen: sjpele mit meijsje (Sittard), met scheuten schieten: knikkeren = me scheute schiete, /  me scheute schiete (Zolder), mit knickern spielen.: kni̯pə (Eupen), scheutenspelen: Sub scheu.t.  scheu.tespeele (Zolder), Védze; kuilke schie.te, sláng schie.te, muu.rke tétse.  scheu.te spee.le (Zolder), scheutschieten: sx"tsxītə (Helchteren), scheutspelen: vgl. pag. 157: marbelen, zie knikkeren.  scheutspeele (Beverlo), schieten: schîe.te (Zolder), schø.tə (Kwaadmechelen), sjeete (Heerlen, ... ), sjeite (Sittard), sjiete (met knikkers spelen) (Bilzen), sjisse (Bleijerheide), sx"tə (Lummen), sxItə (Halen), sxitə (Sint-Truiden), šitə (Riksingen), , /  scheete (Eisden), sjeeen (Vroenhoven), [Sub aanvullingen no. 4]  sjeite (Sittard), Hij heeft 20 maaien gewonnen bij te schieten.  schiətə (Niel-bij-St.-Truiden), stuiteren: stuiteren (Blerick, ... ) (Kinderspelen): Knikkeren. || *Klitsen: Knikkeren, met de **klitsen spelen. || *Klitsen: Knikkeren. || / [SND (2006)] || 1. Albasten knikker; -2. Knikker met 1000 puntjes erop. || 1. Knikkeren (spel). || 1. Knikkeren. || 1. Schieten: een vorm van knikkeren, z. scheu.t (2). || 2. Knikkeren. || 2. Met de knikkers spelen. || [De jongensspelen: 22]. Knikkeren. || [Jongensspel - knikkers]: Knikkeren. || [Knikkeren]. || [Knikkerspel:] Maaien. || [Met de knikkers spelen.] [Lk 03 (1953)] || [Met de knikkers spelen]. || Albasten knikker, of knikker met 1000 puntjes erop. || benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || Heette het vroeger anders? [N R (1968)] || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Huiven: knikkeren. || Huiven: met de knikkers spelen. || Hüüve: Mit Murmeln, Knickern spielen. || idem [knikkeren] [SND (2006)] || Jongens spelen met de knikkers. [ZND 01u (1924)] || keischeuten [SND (2006)] || Keischeuten (ww.): knikkeren in het algemeen. || Klitsen: 1. (verouderd) Knikkeren. || Knepe: Mit Knickern oder Murmeln spielen. || knikkere [SND (2006)] || knikkeren [SND (2006)] || Knikkeren [ZND m] || Knikkeren (1). || knikkeren (klei) [SND (2006)] || Knikkeren in een slangvormige gleuf waarbij getracht werd de tegenstander uit de gleuf te schieten. Wit t eerst aan t uiteinde kwam was gewonnen. || Knikkeren met "buude"(glazen knikkers). || Knikkeren. [ZND m] || Knikkers laten rollen [druilen, trullen, dullen, reuzelen, dreutelen]. [N 88 (1982)] || Knikkerspel. || Lievelingsspel 1. [SND (2006)] || Lievelingsspel 2. [SND (2006)] || Lievelingsspel 3. [SND (2006)] || Lievelingsspel 4. [SND (2006)] || Lievelingsspel 5. [SND (2006)] || maaien = knikkers [SND (2006)] || Met de knikkers spelen. || Met knikkers spelen. || Murmelspiel. || Over het knikkerspel: het knikkeren. [N R (1968)] || schieten [SND (2006)] || Schieten, knikkeren. || Schieten: 4. Knikkeren. || Schieten; knikkeren. || Spelen met de knikkers. || Variant van het knikkeren. III-3-2
knikkeren: met grote knikkers ~ jachelen: jachele (Guttecoven), kartetsen: kərtɛsə (Alken), Kartesschen, kartesschte, gekartesscht (sic). Geh. Jesseren. (t Daghet in den Oosten XI, 66)  kartesschen (Jesseren), Wille ve e pötsje kertesse: Zullen wij met de stenen knikkers spelen.  kertesse (Kortessem), klossen: B.v. Guen we nog-es klossen? Zie ook huiven.  klossən (Achel, ... ), We gaan eens klossen (met kloskens spelen).  kloͅsə (Hamont) benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Klossen (II): met kloskens spelen. || Klossen: knikkeren. || Knikkeren. || Met dikke knikkers spelen. III-3-2
knikkerkuiltje bikkelaarskuiltje: bikkelerskuulke (Venray), bikkellots: bikkellots (Leunen), boedel: (= kuiltje).  boedel (Eijsden), boedeltje: Sub hi-jf.  bûdelke (Bree), Sub ki-jke: 2. Syn. bûdelke.  bûdelke (Bree), boel: boe:l (Bocholt), bots: Geh. Asch. Uitsp. boets. (t Daghet in den Oosten XV, 1)  bûits (As), botsje: boe:tske (Bocholt), boetske (Kaulille, ... ), bówtske (As), brats: Grote holte.  braatsch (Meerssen), demke: demke (Mheer), huivenkuil: hūūvəkŏĕl (Eys, ... ), #NAME?  huvekoel (Amstenrade), huivenkuiltje: uuvekuulke (Lutterade), klitskuil: klitschkoel (Geleen), (= kuiltje).  klitschkoel (Lutterade), klitskuiltje: klitskülke (Noorbeek), klitsputje: klitspètje (Eigenbilzen), knikkerkuiltje: knikkerkuuleke (Bisselt), knikkerkuulke (Waubach), knikkertenkuiltje: knikkertekuulke (Tungelroy), kot: koet (Arcen, ... ), kout (Hoepertingen), Nnd. mhd. kûte kuil, R. kuit kuil, Kil. kuten (z.o. *kuiten), Rijnl. Kaute (beim Klickerspiel Kuit zal verwant zijn met kooë.t gat (z. ald. z. ook o. kuiten.  k"et (Hasselt), kotje: kauteke (Eksel), kietsje (Eigenbilzen), kottəkə (Thorn), kuutje (Alken, ... ), kŭŭtje (Kessel), kötje (Heel), kötske (Gronsveld, ... ), kø.təkə (Eksel), køͅtske (Gronsveld), lotje (Born), kots: koe:ts (Bocholt), koetsj (Echt/Gebroek, ... ), Luizer de kogel èns in de kòtsj.  kòtsj (Echt/Gebroek), kotsje: Weer gaon kutsjke stwaote (ook kutje): soort knikkerspel.  kutsjke (Echt/Gebroek), kuil: koel (Epen, ... ), kuil (Paal), kyl (Eys), kuiltje: kaajlke (Bilzen, ... ), keijlke (Veldwezelt), kejlkə (Bree), keulke (Nuth/Aalbeek, ... ), kielke (As, ... ), koel, kuulke (Bocholt), koel, kuûlke (Kaulille), kuelke (Stal), kuilke (Genk, ... ), kuiltje (Kerkhoven, ... ), kuleke (Wanssum), kulke (Hoepertingen, ... ), kulkə (Amby, ... ), kuuleke (Venray), kuulke (Achel, ... ), kuulke veur kölse (Beegden), kuulkə (Heerlen, ... ), kuulsje (Kerkrade), kuultje (Vijlen), kūūlkĕ (Herten (bij Roermond)), kŭlkə (Voerendaal), kŭŭlke (Mheer), kŭŭlkə (Keent), ky(3)̄lkə (Heel, ... ), kylkə (Amstenrade, ... ), kyləkə (Gennep), kàlke (Jeuk), këltje (Vorsen), köulke (Maastricht), køͅjlkə (Maastricht), køͅlkə (Maastricht), kùlke (Hoeselt, ... ), kùlkë (Hoeselt), kùùlke (Gulpen), külke (Arcen, ... ), ɛt kaajlke (Bilzen, ... ), #NAME?  kŭŭlke (Simpelveld), Het spel heet pötje scherre = naar het potje toe vegen.  külke (Horn), kuiltje  køͅlkə (Jeuk), Maastrichts is kuutje.  kuulke (Maasbracht), Sub bikkele.  kuleke (Venray), Sub I. kuil: b) De kienjer maakde zich e kuulke óm te gaon pötjesjerre [knikkerspel].  kuulke (Roermond), Sub klits: Mèt n klits muste klitse, mê de kons oach paor of omp doen, doa wjodde vèèl geklits op de stroat vrigger douw woor dat nog mjèggelk, ver koste op den trotwaar in n slang - e petje of in e keilke klitse.  keilke (Eigenbilzen), Sub kuil.  kølkə (Zonhoven), Sub kùlke roezele: Bij slangsjietë moes zjë probjièrrë oer huif èn hët kùlkë të sjietë: Bij het slangschieten moest je trachten je knikker in het kuiltje te schieten.  kùlkë (Hoeselt), Syn. bûdelke.  ki-jlke (Bree), uu kort  kuulžə (Vaals), Verkleinwoord van koel.  kuulke (Geleen), Verkleinwoord van koele.  kuulžə (Vaals), Weert, Hushoven, Boshoven, Vrakker.  küülke (Weert), Zulle ve kuilke schîe.te of védze: de knikkers in het knikkerputje stuiten: paar wint, onpaar verliest.  kuilke (Zolder), kulsenkuil: kulsekoel (Roggel), kulsenkuiltje: kölsekuulke (Heythuysen), køͅlsəky(3)̄lkə (Swalmen), kulsenputje: kulseputje (Roggel), kölsepoetje (Venlo), køͅlsəpøͅtjə (Venlo), kulskuiltje: køͅlsjky(3)̄lkə (Posterholt), lokje: leukske (Valkenburg), lots: loeds (Horst), loets (Melderslo, ... ), lots (Leunen), lotsje: in ⁄t lötske (Venray), (vero. Met de hak van de schoen of de klomp wordt in de grond een kuiltje gedraaid.  lötske (Venray), malenkuiltje: Sub maal.  in `n maalekuulke of sirkel (Weert), marvelenkuiltje: mervelekuulke (Stevensweert), Knikkerkuiltje.  mervelekuulke (Montfort), moets: mūtsj (Swalmen), mūətsj (Swalmen), 2. Mouche, moesje: schoonheidsvlekje of pronkpleistertje op het gezicht...  moetsj (Swalmen), pot: enne pot (Bemelen), pot (Klimmen, ... ), put: poet (Hout-Blerick, ... ), put (Lauw), putje: `t pùtsjë (Tongeren), petsje (Eigenbilzen), peutje (Wellen), poetje (Arcen, ... ), poutje (Reuver), puitje (Montfort), puteke (Heusden), putje (Eys, ... ), putteke (Leopoldsburg, ... ), pŭtje (Ospel), pètsje (Bilzen), pötje (Meerlo, ... ), pötsje (Kanne, ... ), pötteke (Eksel), pöttəkə (Berg-en-Terblijt), pøͅtjə (Hulsberg, ... ), pøͅtsjə (Geulle), pətje (Jeuk), pətšə (Sibbe/IJzeren), (?t o-tje op den grond).  pötje (Steyl), (gat in den grond).  poetje (Steyl), Dit spel raakt meer en meer uit de mode. Het oude "sjeete"bestaat niet meer. Men speelt nog "noatikke", langs den weg, en "pötsje"op de plaats, dan staan de knikkers binnen een cirkel  pötsje (Sint-Pieter), Sub put. c) Maak gouw e pötje, dan gaon-ver pötjesjerre.  pötje (Roermond), scharkuiltje: sjerkuulke (Haelen), scharputje: Vgl. Maastricht Wb., pag. 365: scharren, c. Knikkerspel, waarbij een handvol knikkers in een kuiltje wordt geschoten; die er uit vliegen bij de schok zijn voor de schieter, die in het kuiltje blijven liggen voor de tegenpartij, of omgekeerd. Dit spel heet ook stoete.  scharputsje (Maastricht), spoorkot: Zie spooërsjietn.  spooërkoet (Diepenbeek), stuikkuiltje: sjtoekkulke (Nuth/Aalbeek), sjtoekkülsje (Kerkrade), sjtokkuulke (Nieuwstadt) 1. Knikkerkuiltje. || 1. Kuiltje in de grond bij t knikkeren. || 2. Het holletje in de grond bij het knikkerspel. || 2. Ondiep kuiltje bij knikkerespel. || [(Knikker)kuiltje]. || [Het holletje in de grond bij het knikkerspel]. || [Knikker]kuiltje. || [Knikkerkuiltje]. || [Kuiltje bij knikkerspel]. || benamingen in het knikkerspel [SGV (1914)] || Een holletje in de grond, door de kinderen gebruikt bij het knikkeren? [DC 21 (1952)] || Gaatje bij knikkeren. || het holletje in de grond bij t knikkeren [kuil, kuiltje, putje, O, demke] [N 112 (2006)], [N 88 (1982)] || Het holletje in de grond bij t knikkeren [kuil, kuiltje, putje, O, demke]. [N 88 (1982)] || Hoe worden (werden) de verschillende knikkerspelen genoemd? [N R (1968)] || Knikkerkuiltje. || Knikkers in een kuiltje gooien [stoeken, stuiten]. [N 88 (1982)] || Knikkerspel. || Kuil(tje). || Kuil. || Kuiltje [bij het slang knikkeren]. || Kuiltje [in het knikkerspel]. || Kuiltje bij knikkerspel. || Kuiltje in de grond, waar gesjtoek werd. || Kuiltje in den grond dienende om met huiven of knikkers te spelen. || Kuiltje voor het knikkerspel. || Kuiltje, knikkerputje. || Kuiltje. || Kuiltje: holletje in de grond bij het knikkeren. || Kuit2 (kuil): Kuiltje met de kleine knikkers, die men er met de dikke *kuitknikker (z. ald.) moest proberen uit te schieten. || n Kuiltje in het knikkerspel. || Putje: [kuiltje bij knikkerspel]. || Putje: kuiltje bij het knikkeren. || Uitholling in de grond waarin men bij het knikkerspel de knikkers moet zien te deponeren. III-3-2